Drugsfenomenen_27112025_MO.pptx

# Legalisering van cannabis en de keuze voor een commercieel model Dit onderwerp onderzoekt de internationale trend van cannabislegalisering en de implicaties van het kiezen voor een commercieel model, waarbij de spanning tussen volksgezondheidsbelangen en commerciële belangen centraal staat. ### 1.1 De legale cannabisindustrie De legalisering van cannabis kent een internationale golf, met diverse landen zoals Nederland, Uruguay, de Verenigde Staten en Canada die verschillende reguleringsopties verkennen. De keuze voor een commercieel model introduceert een spanning tussen het waarborgen van de volksgezondheid, gericht op schadebeperking en vermindering van middelengebruik, en private commerciële belangen die de markt willen openstellen, normalisering van gebruik nastreven en schade minimaliseren. De legale cannabisindustrie is een snelgroeiende markt, met een geschatte omvang van 27,7 miljard dollars die naar verwachting zal stijgen tot 82,3 miljard dollars in 2027. De structuur van deze markt vertoont gelijkenissen met de alcoholindustrie, gekenmerkt door een oligopolie waarin enkele grote spelers de markt domineren en kleinere ondernemers moeite hebben om toe te treden. > **Tip:** Begrijp dat de keuze voor een commercieel model niet enkel een economische, maar ook een fundamentele volksgezondheidskwestie is. De reguleringsopties zijn cruciaal om negatieve gevolgen te mitigeren. ### 1.2 Historische lessen: alcohol, tabak en farma als legale drugsmarkten De opkomende cannabisindustrie kan leren van de praktijken van de gevestigde legale drugsmarkten zoals tabak, alcohol en farmaceutica. Deze industrieën hebben in het verleden schadelijke bedrijfspraktijken vertoond, vaak opererend in een grijze zone die, hoewel niet per se crimineel, wel schadelijk was voor de volksgezondheid. Deze praktijken vallen onder het domein van de organisatiecriminologie. Drie kernpraktijken die van belang zijn: * **Beïnvloeden en financieren van wetenschappelijk onderzoek:** Industrieën financieren onderzoekers, wetenschappelijke tijdschriften en congressen om de publieke perceptie van onderzoeksresultaten te beïnvloeden en ongunstige bevindingen te ondermijnen. Dit omvat het ontkennen van gezondheidsrisico's, zoals de tabaksindustrie deed met de link tussen roken en longkanker, en het financieren van organisaties die gunstig onderzoek produceren. * **Deelname aan het beleidsproces en druk uitoefenen op de overheid:** Bedrijven proberen invloed uit te oefenen op beleidsmakers door middel van lobbyen, het organiseren van bijeenkomsten en het verspreiden van hun eigen rapporten. De "draaideur" tussen politiek en de industrie, waarbij voormalige overheidsfunctionarissen lobbyisten worden en vice versa, roept vragen op over belangenconflicten. * **Intense en agressieve marketing:** Dit omvat marketing gericht op kinderen en jeugdigen, het minimaliseren van gezondheidsrisico's en het creëren van een imago van gezondheid en welzijn. De tabaksindustrie gebruikte figuren zoals "Joe Camel" om jongeren aan te trekken, terwijl de alcoholindustrie marketingcampagnes voerde die alcoholgebruik associeerden met sociale activiteiten en plezier, waarbij de schuld voor negatieve gevolgen bij de consument werd gelegd. #### 1.2.1 Praktijken van de tabaksindustrie De tabaksindustrie ontkende lange tijd de gezondheidsrisico's van roken, zelfs intern erkennend dat "tabaksrook een substantie bevat die kanker kan veroorzaken". Ze financierden onderzoek om deze claims te ondermijnen en lobbyden om wetgeving, zoals neutrale verpakkingen, te vertragen. R.J. Reynolds gebruikte een beoordelingssysteem om artsen te categoriseren naar hun houding ten opzichte van roken, en financierde externe organisaties zoals de "Foundation for a Smoke-Free Foundation" die, ondanks hun onafhankelijke imago, volledig door Philip Morris werden gefinancierd. Marketing gericht op jongeren was een prioriteit, met de introductie van de "Joe Camel" campagne die samenvalt met een toename van rokende jongeren. #### 1.2.2 Praktijken van de alcoholindustrie De alcoholindustrie ontkent eveneens onderzoeksresultaten die alcoholgebruik linken aan kanker. Websites zoals "bierengezondheid.be" en die van "The California Wine Institute" belichten voornamelijk de vermeende voordelen van gematigd alcoholgebruik. Organisaties zoals de Portman Group boden vergoedingen aan wetenschappers om kritiek te leveren op beleidsvoorstellen. De mythe van "één glas per dag is goed voor je gezondheid" werd gelanceerd om gematigd alcoholgebruik te promoten, ondanks vertekende onderzoeksresultaten. Social Aspect Public Relations Organisations (SAPRO's) zoals Drinkwise fungeren als onafhankelijke organisaties die echter nauwe banden hebben met de industrie om hun belangen te beschermen. Corporate Social Responsibility (CSR) wordt door de industrie gebruikt als politiek instrument om hun imago te verbeteren, hoewel de effectiviteit van deze initiatieven vaak betwist wordt door wetenschappelijk onderzoek. De alcoholindustrie gebruikt marketing om alcoholgebruik te normaliseren en de schuld voor negatieve gevolgen bij de consument te leggen, met name via reclame en sponsoring in sport, wat ook jongeren blootstelt. ### 1.3 De legale cannabisindustrie: welke schadelijke bedrijfspraktijken zijn reeds zichtbaar? Onderzoek naar de linken tussen cannabisbedrijven en de alcohol-, tabaks- en farmaceutische industrie toont significante verbindingen. #### 1.3.1 Investeringen en personeelsstromen * **Alcoholindustrie:** Bedrijven als Canopy en Tilray hebben sterke banden met alcoholgiganten. Canopy ontving een investering van 4 miljard dollars van Constellation Brands, wat leidde tot aanzienlijke invloed op het bestuur. Alcoholbedrijven zien de cannabisdrankenmarkt als een groeimarkt en experimenteren met THC/CBD-dranken. * **Tabaksindustrie:** Investeringen zijn gericht op productontwikkeling en internationale expansie. Organigram ontving een investering van BAT, en Cronos een substantiële investering van Altria, gericht op technologieën zoals vaping. De tabaksindustrie ziet cannabis als een groeimarkt ter compensatie van dalende tabaksconsumptie. Er is een toenemende instroom van managers uit de tabakssector naar cannabisbedrijven. * **Farmaceutische industrie:** Samenwerkingen richten zich op medicinale cannabis en distributie. Farmabedrijven tonen interesse in patenten voor cannabinoïden en de ontwikkeling van synthetische producten. Er is zowel samenwerking als concurrentie, aangezien cannabis mogelijk de farmaceutische verkoop onder druk kan zetten. #### 1.3.2 Cannabisreclame door middel van sociale media Een analyse van marketingpraktijken op sociale media, specifiek X (voorheen Twitter), onthult dat cannabisbedrijven strategisch gebruikmaken van dit platform. Ondanks regelgeving, die onder andere verbiedt om cannabisgebruik te linken aan gezondheidsvoordelen of zich te richten op minderjarigen, worden deze regels vaak overtreden. * **Therapeutische claims:** Een aanzienlijk deel van de posts koppelt cannabis aan medische voordelen voor aandoeningen zoals angst, depressie, pijn, kanker en epilepsie. Deze claims zijn vaak gebaseerd op beperkt of ondoorzichtig onderzoek. * **Imago van 'gezonde' en 'groene' lifestyle:** Cannabis wordt gepositioneerd als onderdeel van een gezonde, natuurlijke, veganistische en wellness-gerichte levensstijl, geassocieerd met sportactiviteiten en self-care. * **Assortimentuitbreiding:** Nieuwe productcategorieën zoals edibles, bieren en vapes, vaak met fruitige en zoete smaken, worden gepromoot, wat aantrekkelijk kan zijn voor jongere doelgroepen en bijdraagt aan de normalisering van consumptie. * **Themadagen en awareness-dagen:** Bedrijven maken gebruik van themadagen (bv. World Cancer Day, Pride) om zich te positioneren als maatschappelijk betrokken en zorgend, wat bijdraagt aan legitimiteit en normalisering. * **Corporate communicatie en CSR:** Fusies, financiële updates en innovaties worden breed gecommuniceerd. CSR-initiatieven gericht op sociale rechtvaardigheid en gemeenschapsondersteuning dragen bij aan een positieve reputatie en normalisering. De marketingstrategieën op sociale media zijn sterk geïnspireerd door de alcohol- en tabaksindustrie, waarbij gebruik wordt gemaakt van digitale "sluiproutes" en beperkte handhaving. Dit onderstreept de noodzaak van strengere regulering en internationale samenwerking. #### 1.3.3 Wetenschappelijke beïnvloeding van cannabis gerelateerd onderzoek door cannabisbedrijven Onderzoek naar belangenverklaringen en financieringsbronnen in wetenschappelijke publicaties toont een structurele betrokkenheid van cannabisbedrijven bij wetenschappelijk onderzoek. * **Betrokkenheid van cannabisbedrijven:** Een aanzienlijk percentage van de publicaties meldt minstens één Conflict of Interest (COI). Bedrijven zoals Tilray domineren cannabis-gerichte publicaties, vaak met een medische focus, terwijl Canopy meer prominent is in niet-cannabis-gerichte studies, wat wijst op een bredere strategische focus. * **Thema's in cannabis-gerichte publicaties:** Deze studies behandelen frequent cannabis als behandeling, veiligheid en schade (inclusief interacties en rijgedrag), en harm reduction (bv. opioïdensubstitutie). * **Thema's in niet-cannabis-gerichte publicaties:** Deze studies omvatten bredere gezondheidsthema's zoals behandelingen met cannabis of andere middelen, maatschappelijke vraagstukken (dakloosheid, pandemie-impact), opioïdgebruik en de impact van zorg op cannabisgebruik. Cannabis komt hier indirect voor. * **Verbanden tussen onderzoekstype, COI en financiering:** Empirisch onderzoek kent de meeste COI's en financiering. Systematische reviews hebben veel COI's maar weinig financiering. Persoonlijke vergoedingen komen vaker voor bij behandelingsgerichte studies, terwijl subsidies prominent zijn bij studies over harm reduction en veiligheid. De sterke integratie van de cannabisindustrie in wetenschappelijk onderzoek, met strategische benaderingen vergelijkbaar met die van de farmaceutische, alcohol- en tabaksindustrie, benadrukt de noodzaak van grotere transparantie en strengere rapportageplichten. ### 1.4 Besluit De legaliseringsgolf van cannabis wereldwijd leidt tot de keuze voor commerciële modellen, waarbij een balans gezocht moet worden tussen publieke volksgezondheidsbelangen en private commerciële belangen. Historische lessen uit de tabaks- en alcoholindustrie tonen de potentiële schadelijke praktijken van dergelijke industrieën, waaronder marketing, beïnvloeding van wetenschappelijk onderzoek en lobbyen. De opkomende cannabisindustrie vertoont reeds significante verbindingen met deze gevestigde industrieën door middel van investeringen, personeelsstromen en de overname van vergelijkbare marketing- en beïnvloedingsstrategieën, met name zichtbaar in de manier waarop cannabis op sociale media wordt gepromoot en hoe onderzoek gefinancierd en beïnvloed wordt. Het is cruciaal om deze ontwikkelingen nauwlettend te volgen en de regulering aan te passen om de volksgezondheid te beschermen in deze evoluerende markt. --- # Historische lessen uit legale drugsmarkten: alcohol, tabak en farma De analyse van de praktijken van de tabaks- en alcoholindustrie biedt cruciale inzichten voor de opkomende legale cannabisindustrie, met name met betrekking tot schadelijke bedrijfspraktijken zoals beïnvloeding van onderzoek, lobbyen en agressieve marketing. ### 3.1 Introductie tot schadelijke bedrijfspraktijken De tabaks- en alcoholindustrie hebben in het verleden schadelijke bedrijfspraktijken gehanteerd die de volksgezondheid negatief beïnvloedden. Deze praktijken vallen binnen de organisatiecriminologie en worden aangeduid als 'commercial determinants of health'. Er worden drie hoofdtypen schadelijke praktijken onderscheiden: * **Beïnvloeden en financieren van wetenschappelijk onderzoek:** Dit omvat financiële steun aan wetenschappers, wetenschappelijke tijdschriften en congressen, met als doel de publieke perceptie van onderzoeksresultaten te beïnvloeden. * **Uitoefenen van druk op het beleidsproces:** Bedrijven proberen deel uit te maken van het beleidsproces door hun economische noodzaak te onderstrepen, politici uit te nodigen voor vergaderingen en eigen rapporten te verspreiden. * **Intense, agressieve marketing:** Dit richt zich op het promoten van producten, vaak op een manier die negatieve effecten heeft op de volksgezondheid. > **Tip:** Hoewel deze praktijken niet per se crimineel zijn, kunnen ze aanzienlijke schade toebrengen aan de volksgezondheid, vooral bij kwetsbare groepen. ### 3.2 De tabaksindustrie De tabaksindustrie heeft een lange geschiedenis van het hanteren van schadelijke bedrijfspraktijken om de verkoop van hun producten te beschermen en te bevorderen. #### 3.2.1 Beïnvloeding van onderzoek * **Ontkenning van gezondheidsrisico's:** Rond 1950, toen de link tussen roken en gezondheidsrisico's werd gelegd, begon de tabaksindustrie deze risico's te ontkennen. Dit gebeurde onder andere door de introductie van 'The Frank Statement' en het oprichten van 'The Tobacco Industry Research Committee'. * **Interne acceptatie en externe ontkenning:** Interne documenten toonden aan dat de industrie de gezondheidsrisico's erkende (codewoord 'Zephyr' voor kanker), terwijl het publiekelijk bleef ontkennen. * **Financiering voor productgunstig onderzoek:** De industrie financierde onderzoekers, universiteiten en instellingen om bewijs te produceren dat gunstig was voor hun producten, bijvoorbeeld om initiatieven voor neutrale verpakkingen te ondermijnen. #### 3.2.2 Lobbyen en druk uitoefenen op regelgevende actoren * **Deelname aan beleidsprocessen:** De tabaksindustrie nodigde politici uit voor vergaderingen en presenteerde haar standpunten over nieuwe regelgeving. R.J. Reynolds gebruikte een beoordelingssysteem voor artsen en parlementsleden, gebaseerd op hun houding ten opzichte van roken en de industrie. * **Sponsoring van externe organisaties:** Organisaties zoals de 'Foundation for a Smoke-Free Foundation', die zich voordeden als onafhankelijk, bleken volledig gefinancierd te worden door tabaksbedrijven (bv. Philip Morris). Deze organisaties publiceerden eigen onderzoek en pleitten voor samenwerking tussen tabakscontrole en de industrie. * **De draaideur (revolving door):** Voormalige politici en ambtenaren namen functies aan als lobbyist of adviseur bij tabaksbedrijven, of bleven adviseren in hun vroegere overheidsdienst (bv. Kenneth Clarke met British American Tobacco). #### 3.2.3 Agressieve marketing * **Marketing gericht op kinderen en jeugd:** Interne documenten bevestigden dat de industrie zich richtte op jonge rokers (15-19 jaar) en roken associeerde met volwassenheid, rebellie en zelfexpressie. * **Joe Camel campagne:** R.J. Reynolds introduceerde het stripfiguur Joe Camel in de jaren tachtig, wat leidde tot een significante toename van het aantal rokende jongeren. De marketingdoelstelling was expliciet gericht op het vergroten van de "franchise voor jonge volwassenen". * **Minimaliseren van gezondheidsrisico's in advertenties:** Advertenties claimden dat hun sigaretten door medische autoriteiten werden erkend voor voordelen (bv. Lucy Strike) of dat "meer artsen Camels roken dan enige andere sigaret" (R.J. Reynolds). Dit leidde tot waarschuwingen voor valse en misleidende advertenties. ### 3.3 De alcoholindustrie Ook de alcoholindustrie heeft zich schuldig gemaakt aan praktijken die de volksgezondheid schaden, met name op het gebied van onderzoek en marketing. #### 3.3.1 Financieren en beïnvloeden van wetenschappelijk onderzoek * **Ontkennen van kankerrisico's:** De industrie ontkent dat gematigd alcoholgebruik een risicofactor is voor diverse kankers, terwijl onderzoek dit wel aantoont. * **Financieren van eigen onderzoek:** Websites zoals 'bierengezondheid.be' (gefiancieerd door de alcoholindustrie) en The California Wine Institute belichten voornamelijk de vermeende voordelen van gematigd alcoholgebruik. * **Betalen van onderzoekers om onderzoek te betwisten:** Organisaties zoals The Portman Group boden vergoedingen aan wetenschappers om anoniem onderzoeksrapporten over alcoholbeleid te bekritiseren. AB Inbev financierde programma's om medische tijdschriften te overtuigen van de gezondheidsvoordelen van bier. * **Misleidende mythes:** De mythe "één glas per dag is goed voor je gezondheid", gelanceerd door de industrie in de jaren tachtig, creëerde vertekende resultaten door het groeperen van voormalige en herstellende alcoholisten met niet-drinkers. #### 3.3.2 Lobbyen en druk uitoefenen op regelgevende actoren * **Social Aspect Public Relation Organisations (SAPRO):** Deze door alcoholbedrijven gefinancierde organisaties (bv. Drinkwise in Australië) lijken onafhankelijk, maar beheren de relatie tussen de organisatie en het publiek om belangen te beschermen. Ze kunnen de acceptatie van volksgezondheidsbeleid bemoeilijken. * **Corporate Social Responsibility (CSR):** CSR wordt vaak ingezet als politiek instrument om de publieke perceptie te verbeteren en toegang te krijgen tot beleidsmakers. Hoewel de industrie investeert in projecten, trekt wetenschappelijk onderzoek de effectiviteit hiervan vaak in twijfel. Studies naar CSR-initiatieven met betrekking tot rijden onder invloed van alcohol, zoals uitgevoerd door Babor et al., toonden aan dat veel van deze initiatieven ineffectief of van onbekende doeltreffendheid waren. #### 3.3.3 Agressieve marketing * **Normalisering van alcoholgebruik:** Alcoholreclame promoot het idee dat alcoholgebruik normaal, gezond en verantwoord is, en associeert het met sociale activiteit en geluk. Schade wordt toegeschreven aan de consument, niet aan het product. * **Reclame en sponsoring in sport:** Alcoholreclame en sponsoring worden geassocieerd met sportevenementen, waardoor het product (bier) impliciet gekoppeld wordt aan sportbeleving. Dit stelt ook kinderen bloot aan de reclame. * **Marketing gericht op jongeren:** Reclame die gericht is op jongeren leidt tot een eerdere aanvang van alcoholgebruik en een hogere consumptie bij minderjarigen die al drinken. Alcopops, met hun zoete smaak en aantrekkelijke verpakking, zijn specifiek ontworpen om jongeren aan te trekken. ### 3.4 Verbindingen tussen cannabisbedrijven en de alcohol-, tabaks- en farmaceutische industrie Onderzoek naar investeringen en personeelsstromen onthult sterke banden tussen de legale cannabisindustrie en gevestigde spelers in de alcohol-, tabaks- en farmaceutische sector. * **Alcoholindustrie:** Grote investeringen en strategische samenwerkingen, met name gericht op de groeiende markt voor cannabisdranken. Voorbeelden zijn Constellation Brands' investering in Canopy en AB InBev's samenwerkingen met Tilray. * **Tabaksindustrie:** Aanzienlijke investeringen, met name gericht op productontwikkeling (vaping, heat-not-burn technologieën) en internationale expansie. De tabaksindustrie ziet cannabis als een groeimarkt en er is een toenemende instroom van managers uit deze sector naar cannabisbedrijven. Voorbeelden zijn de investering van BAT in Organigram en Altria's investering in Cronos. * **Farmaceutische industrie:** Samenwerkingen zijn gericht op medicinale cannabis en distributie, met interesse in het patenteren van cannabinoïden en het ontwikkelen van synthetische producten. Er is echter ook een spanningsveld omdat cannabis mogelijk farmaceutische verkopen kan beïnvloeden. Voorbeelden zijn partnerships voor wereldwijde distributie van medicinale cannabis. > **Voorbeeld:** De sterke integratie van de farmaceutische industrie is zichtbaar in de instroom van personeel met expertise in management, strategie en financiën, evenals in de focus op medicinale toepassingen en patenten. ### 3.5 Zichtbare schadelijke bedrijfspraktijken in de legale cannabisindustrie De opkomende legale cannabisindustrie vertoont reeds kenmerken van schadelijke bedrijfspraktijken die vergelijkbaar zijn met die van de tabaks- en alcoholindustrie. #### 3.5.1 Marketing op sociale media (X/Twitter analyse) * **Therapeutische claims:** Een significant deel van de posts koppelt cannabis aan medische voordelen (angst, depressie, pijn, kanker), vaak gebaseerd op eigen of onvoldoende transparant onderzoek. Bedrijven als Tilray en Aurora benadrukken medische narratieven. * **Lifestyle branding:** Cannabis wordt gepresenteerd als onderdeel van een "gezonde" en "groene" lifestyle, geassocieerd met natuur, wellness, recepten, sportactiviteiten en self-care. * **Assortimentuitbreiding:** De introductie van nieuwe categorieën zoals edibles en vapes met fruitige en zoete smaken trekt jonge doelgroepen aan en normaliseert het gebruik door integratie in dagelijkse consumptie. * **Themadagen en awareness-dagen:** Bedrijven maken gebruik van themadagen (bv. World Cancer Day, Pride) om zich te positioneren als maatschappelijk betrokken en zorgend, wat bijdraagt aan normalisering en legitimiteit. > **Tip:** De marketingstrategieën op sociale media lijken sterk geïnspireerd door de alcohol- en tabaksindustrie, waarbij gebruik wordt gemaakt van digitale "loops" en beperkte handhaving. #### 3.5.2 Wetenschappelijke beïnvloeding door cannabisbedrijven * **Structurele betrokkenheid van bedrijven:** Een aanzienlijk percentage van de wetenschappelijke publicaties meldt minstens één conflict of interest (COI) of fundingrelatie met cannabisbedrijven. * **Verschillende bedrijfsstrategieën:** Bedrijven als Tilray domineren het medisch gefocuste onderzoek, terwijl Canopy breder inzet op zowel medische als andere domeinen (bv. drankinnovatie). * **COI's en financiering:** Cannabis-gerichte studies tonen vaker individuele COI's (persoonlijke vergoedingen, werkgelegenheid), terwijl niet-cannabis-gerichte studies vaker formele projectfinanciering (grants) ontvangen. > **Conclusie:** De brede aanwezigheid van COI's en financiering door cannabisbedrijven, vergelijkbaar met de farmaceutische, alcohol- en tabaksindustrie, vereist grotere transparantie en een strengere rapportageplicht. ### 3.6 Conclusie: de cannabisindustrie en historische lessen De legalisering van cannabis, vaak gekozen voor een commercieel model, brengt een nieuwe industrie voort die significante connecties heeft met de alcohol-, tabaks- en farmaceutische sectoren. De historische lessen uit de praktijken van deze industrieën, waaronder beïnvloeding van onderzoek, lobbyen en agressieve marketing, zijn cruciaal. De cannabisindustrie vertoont reeds vergelijkbare patronen, met name op het gebied van marketing via sociale media en wetenschappelijke beïnvloeding. Dit roept de vraag op of de cannabisindustrie dezelfde schadelijke paden zal bewandelen. De interconnectedness van deze industrieën en de potentiële invloed van cannabis op de verkoop van alcohol en tabak maken dit een kritieke fase voor regulering en monitoring. --- # Onderzoek naar verbanden tussen cannabisbedrijven en andere industrieën Dit onderwerp analyseert de financiële en personele verbanden tussen cannabisbedrijven en de alcohol-, tabaks- en farmaceutische industrie, en onderzoekt de strategische belangen achter deze connecties. ### 3.1 De legale cannabisindustrie en historische parallellen De legalisering van cannabis, onder impuls van een internationale golf, heeft geleid tot diverse reguleringsopties, waarbij sommige landen kiezen voor een commercieel model. Dit commerciële model, met een huidige marktomvang van circa 27,7 miljard dollars en een geschatte groei naar 82,3 miljard dollars in 2027, vertoont gelijkenissen met de alcoholindustrie, gekenmerkt door een oligopolistische structuur met grote spelers die aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen en prijsbepalend zijn, wat drempels opwerpt voor kleinere ondernemers. De opkomende cannabisindustrie kan leren van de historische lessen van de alcohol- en tabaksindustrie, die zich schuldig hebben gemaakt aan schadelijke bedrijfspraktijken met negatieve gevolgen voor de volksgezondheid. Deze praktijken vallen onder organisatiecriminologie en omvatten: * **Beïnvloeden en financieren van wetenschappelijk onderzoek:** Door financiële steun te verlenen aan wetenschappers, wetenschappelijke tijdschriften en congressen, trachten deze industrieën de publieke perceptie van onderzoeksresultaten te beïnvloeden. * **Beïnvloeding van het beleidsproces:** Druk uitoefenen op de overheid door hun economische noodzaak te onderstrepen, politici uit te nodigen voor vergaderingen en eigen rapporten te verspreiden. * **Intense, agressieve marketing:** Gericht op het vergroten van de verkoop en het normaliseren van het gebruik. #### 3.1.1 De tabaksindustrie en schadelijke praktijken De tabaksindustrie heeft een lange geschiedenis van het ontkennen van de gezondheidsrisico's van roken, zelfs intern de risico's erkennende met codewoorden zoals 'Zephyr' voor kanker, terwijl ze extern de schadelijkheid bleven ontkennen. Financiële steun aan universiteiten en onderzoeksinstellingen werd gebruikt om onderzoek te produceren dat gunstig was voor de industrie en om wetten inzake neutrale verpakkingen te ondermijnen en te vertragen. De industrie oefende ook druk uit op regelgevende actoren door middel van lobbyen, het organiseren van vergaderingen met politici en het verspreiden van hun standpunten. Een opvallend voorbeeld is de beoordelingssysteem van R.J. Reynolds, dat professoren indeelde naar hun houding tegenover roken. Sponsoring van externe organisaties, zoals de Foundation for a Smoke-Free Foundation, die ogenschijnlijk onafhankelijk waren maar 100% gefinancierd werden door Philip Morris, werd eveneens ingezet. De 'revolving door'-praktijk, waarbij politici of ambtenaren banen aannemen bij bedrijven waarvoor ze eerder beleid maakten of reguleerden, creëerde potentiële belangenconflicten. Marketing gericht op kinderen en jeugd was een kernstrategie, waarbij roken werd geframed als een initiatie tot volwassenheid, geassocieerd met rebellie en onafhankelijkheid. De introductie van het stripfiguur 'Joe Camel' leidde tot een significante toename van rokende jongeren. Daarnaast minimaliseerde de industrie gezondheidsrisico's, zoals blijkt uit de beweringen van R.J. Reynolds en Philip Morris over de vermeende voordelen van hun sigaretten. #### 3.1.2 De alcoholindustrie en schadelijke praktijken Ook de alcoholindustrie ontkent actief onderzoek dat alcoholgebruik koppelt aan kankerrisico's, en promoot juist de vermeende voordelen van matig alcoholgebruik. Initiatieven zoals de website ‘bierengezondheid.be’ (gef inancierd door de Federatie Belgische Brouwers) en The California Wine Institute promoten de gezondheidsvoordelen van alcohol. Wetenschappers werden betaald om onderzoek anoniem te bekritiseren, zoals blijkt uit een geval waarbij de Portman Group vergoedingen aanbood. AB Inbev financierde programma's die medische tijdschriften moesten overtuigen van de gezondheidsvoordelen van bier. De mythe van "één glas per dag is goed voor je gezondheid", gelanceerd in de jaren tachtig, had tot doel matig alcoholgebruik te promoten. De alcoholindustrie maakt ook gebruik van "Social Aspect Public Relations Organisations" (SAPRO's) zoals Drinkwise in Australië, die zich voordoen als onafhankelijke non-profit organisaties maar grotendeels gefinancierd worden door de industrie. Hun doel is het beheren van kwesties die de belangen van alcoholbedrijven kunnen schaden en het tegengaan van gezondheidsbeleid dat hun winstgevendheid kan beïnvloeden. Corporate Social Responsibility (CSR) wordt vaak misbruikt om de publieke perceptie te verbeteren, toegang te krijgen tot politici en de politieke agenda te beïnvloeden. Marketing door de alcoholindustrie is agressief, met de doelstelling om alcoholgebruik als normaal, gezond en verantwoord af te schilderen. De schadelijke gevolgen worden toegeschreven aan een kleine groep consumenten. Reclame en sponsoring in sport, zoals bierpromotie bij voetbalwedstrijden, blootstelt ook kinderen aan alcoholmarketing. Dit leidt tot een eerdere start van alcoholgebruik en verhoogd consumptie bij minderjarigen. Alcopops, met hun zoete smaak en kleurrijke verpakkingen, zijn specifiek ontworpen om jongeren aan te trekken. ### 3.2 Verbanden tussen cannabisbedrijven en andere industrieën Onderzoek naar de verbindingen tussen cannabisbedrijven en de alcohol-, tabaks- en farmaceutische industrie is cruciaal om de strategische belangen achter deze connecties te begrijpen. #### 3.2.1 Onderzoeksvraag 1: Linken tussen cannabisbedrijven en alcohol-, tabaks- en farmaceutische bedrijven Een studie analyseerde investeringen en personeelsstromen naar vijf grote cannabisbedrijven (Canopy, Aurora, Tilray, Cronos, Organigram). * **Alcoholindustrie:** * Sterke banden tussen Canopy en Constellation Brands (vier miljard dollar investering), wat leidt tot aanzienlijke invloed op het bestuur. * Tilray werkt samen met en neemt merken/brouwerijen over, zoals AB Inbev. * Strategisch doel van de alcoholindustrie is het mitigeren van concurrentie en toegang krijgen tot de groeiende cannabisdrankenmarkt, waarbij geëxperimenteerd wordt met THC/CBD-dranken voor de "sober curious" markt. * **Tabaksindustrie:** * Investeringen vanuit tabaksbedrijven naar cannabis, met name in productontwikkeling en internationale expansie. * Organigram ontving een investering van 20% door BAT (174 miljoen dollar). * Cronos ontving een investering van Altria (1,8 miljard dollar). * Strategisch belang voor de tabaksindustrie is het ontwikkelen van vaping- en heat-not-burn technologieën voor cannabis, en het zien van cannabis als groeimarkt na dalende tabaksconsumptie. * Er is een toenemende instroom van managers uit de tabakssector naar cannabisbedrijven. * **Farmaceutische industrie:** * Samenwerkingen zijn gericht op medicinale cannabis en distributie. * Tilray werkt samen met Novartis/Sandoz voor wereldwijde distributie van medicinale cannabis. * Aurora werkt samen met Ethypharm voor levering aan Franse patiënten. * Farmaceutische expertise is zichtbaar in de instroom van management, strategie en finance professionals. * Farmabedrijven tonen interesse in het patenteren van cannabinoïden en het ontwikkelen van synthetische producten. Er bestaat een spanningsveld tussen samenwerking en concurrentie, omdat cannabis mogelijk farmaceutische verkopen kan onder druk zetten. #### 3.2.2 Cannabisreclame door middel van sociale media (X/Twitter) Een beschrijvende analyse van posts op X (voorheen Twitter) door vijf cannabisbedrijven onderzocht hoe zij dit platform als marketingkanaal gebruiken en in hoeverre zij reguleringen naleven, met aandacht voor ingezette narratieven en strategieën. * **Therapeutische claims:** 7,5% van de posts koppelen cannabis aan medische voordelen (angst, depressie, pijn, kanker, epilepsie, opioïden), vaak gebaseerd op eigen of onvoldoende transparant onderzoek. Vooral Tilray en Aurora benadrukken medische narratieven. * **Gezonde & groene lifestyle:** Associatie tussen cannabis en een imago van gezondheid, natuur, veganisme, wellness, recepten, outdoor content, self-care en sportactiviteiten. Dit is vergelijkbaar met de marketingstrategieën van de alcohol- en wellnessindustrie. * **Assortimentuitbreiding:** Promotie van nieuwe categorieën zoals edibles, dranken en vapes, met fruitige en zoete smaken die aantrekkelijk kunnen zijn voor jongere doelgroepen. Dit draagt bij aan de normalisering van cannabisgebruik door integratie in dagelijkse consumptie. * **Themadagen & awareness-dagen:** Gebruik van dagen zoals mental health awareness, World Cancer Day, Pride, etc., om zich te positioneren als maatschappelijk betrokken en zorgend. Dit creëert legitimiteit en versterkt de normalisering. * **Corporate communicatie & CSR:** Veel corporate PR rond fusies, financiële updates en innovaties, en CSR-initiatieven gericht op sociale rechtvaardigheid en gemeenschapsondersteuning, om zich als verantwoordelijke actoren te presenteren. **Discussie over cannabismarketing op sociale media:** De posts vertonen een sterke medicalisering, met vaak selectieve of onvoldoende onderbouwde claims. Gezondheidswaarschuwingen ontbreken, en er is beperkte transparantie over belangenconflicten, wat risico's op misleiding en normalisering met zich meebrengt. De marketing is sterk geïnspireerd door de alcohol- en tabaksindustrie, waarbij gebruik wordt gemaakt van digitale 'loopholes' en beperkte handhaving. Er is behoefte aan strengere regulering en monitoring, en internationale samenwerking is essentieel vanwege grensoverschrijdende marketing. #### 3.2.3 Wetenschappelijke beïnvloeding van cannabisgerelateerd onderzoek door cannabisbedrijven Een analyse van conflictverklaringen (COI) en financieringsverklaringen in cannabisgerelateerde publicaties tussen 2021 en 2025 onderzocht de betrokkenheid van cannabisbedrijven bij wetenschappelijk onderzoek. * **Betrokkenheid van cannabisbedrijven:** 74% van de publicaties meldt minstens één COI. Tilray is prominent aanwezig in cannabisgerichte studies (99%), terwijl Canopy domineert in niet-cannabisgerichte studies (95%). Aurora, Cronos en Organigram zijn beperkter aanwezig. * **Thema's in cannabis-gerichte publicaties:** * 30% behandelt cannabis als behandeling (een stijging ten opzichte van eerdere studies). * 20% focust op veiligheid en schade (druginteracties, rijden, labeling). * 9% behandelt harm reduction (voornamelijk opioïdensubstitutie). * **Thema's in niet-cannabis-gerichte publicaties:** * 29% behandelt behandelingen met cannabis of andere middelen. * 32% focust op maatschappelijke thema's (dakloosheid, COVID-impact, zorggebruik). * 11% behandelt opioïdgebruik en 16% de impact van 'Opioid Agonist Therapy' op cannabisgebruik. Cannabis komt hier indirect voor binnen bredere gezondheidsthema's. **Type onderzoek versus COI & Funding:** Empirisch onderzoek is dominant en kent de meeste COI's en financiering. Systematische reviews tonen veel COI's maar weinig financiering. Commentaren vertonen een matige aanwezigheid van COI's en beperkte financiering. Niet-cannabisgerichte studies ontvangen relatief meer formele grants. **Thema's versus type COI en financiering:** Persoonlijke vergoedingen komen vooral voor bij behandelingsgerichte studies. Grants zijn prominent bij harm reduction en veiligheid/risico-onderzoek. Werkgelegenheid (employment) is vooral te vinden in farmacokinetiek en gebruikspatronen. Non-financial support en ownership zijn zeldzaam. **Vergelijking tussen cannabis- en niet-cannabisgerichte publicaties:** Cannabisgerichte studies zijn sterk gefocust op medische toepassingen, schade en harm reduction. Niet-cannabisgerichte studies behandelen bredere gezondheidsthema's. Cannabisgerichte studies tonen meer individuele COI's, terwijl niet-cannabisgerichte studies meer formele grants ontvangen. De bedrijfsbetrokkenheid verschilt per thema en publicatietype. **Rol van specifieke cannabisbedrijven:** Tilray domineert het cannabisgerichte onderzoek met een medische focus en farmaceutische connecties. Canopy domineert het niet-cannabisgerichte onderzoek met een bredere focus, inclusief drankinnovatie. **Discussie over wetenschappelijke beïnvloeding:** Er is een sterke integratie van de cannabisindustrie in wetenschappelijk onderzoek, met verschillende strategieën per bedrijf. Cannabisgerichte studies tonen meer individuele COI's, terwijl niet-gerichte studies meer formele projectfinanciering ontvangen. De COI's en financiering zijn wijdverspreid en structureel aanwezig, waarbij cannabisbedrijven strategieën toepassen die vergelijkbaar zijn met die van farmaceutische, alcohol- en tabaksbedrijven. Er is behoefte aan grotere transparantie en strengere rapportageplichten. De verschillen tussen cannabis- en niet-cannabisgerichte onderzoek zijn inhoudelijk relevant. ### 3.3 Conclusie De legalisering van cannabis leidt tot de ontwikkeling van een commerciële cannabisindustrie, waarbij de historische praktijken van de tabaks- en alcoholindustrie als waarschuwing dienen. Er zijn duidelijke verbindingen en personeelsstromen tussen deze industrieën. De vraag is of de cannabisindustrie dezelfde schadelijke praktijken zal volgen op het gebied van marketing en wetenschappelijke beïnvloeding. Een balans vinden tussen private en publieke belangen is cruciaal in de regulering van deze legale drugsmarkt. > **Tip:** Begrijpen hoe de tabaks- en alcoholindustrie in het verleden de volksgezondheid hebben beïnvloed, is essentieel om de mogelijke toekomstige praktijken van de cannabisindustrie te anticiperen. Let op de subtiele manieren waarop financiële banden en marketingstrategieën het publieke debat en wetenschappelijk onderzoek kunnen sturen. --- # Marketing en wetenschappelijke beïnvloeding door cannabisbedrijven Dit deel onderzoekt hoe cannabisbedrijven sociale media inzetten voor marketing en hoe zij wetenschappelijk onderzoek beïnvloeden, met aandacht voor gebruikte strategieën, claims en transparantie. ### 4.1 Commerciële modellen en historische lessen De legalisering van cannabis heeft geleid tot de opkomst van een commerciële industrie die vergelijkbaar is met die van alcohol en tabak. Deze industrie wordt gekenmerkt door een oligopolistische structuur, waarbij enkele grote spelers de markt domineren. Historisch gezien hebben de alcohol- en tabaksindustrie zich schuldig gemaakt aan schadelijke bedrijfspraktijken die de volksgezondheid konden ondermijnen. Drie belangrijke praktijken die inzicht geven in de potentiële activiteiten van de cannabisindustrie zijn: 1. **Beïnvloeden en financieren van wetenschappelijk onderzoek:** Dit gebeurt door middel van financiële steun aan wetenschappers, wetenschappelijke tijdschriften en congressen, met als doel de publieke perceptie van onderzoeksresultaten te beïnvloeden. 2. **Deelnemen aan het beleidsproces en uitoefenen van druk op de overheid:** Dit omvat het benadrukken van de economische noodzaak van de industrie, het uitnodigen van politici voor vergaderingen en het verspreiden van eigen rapporten en juridische documenten. 3. **Intense en agressieve marketing:** Dit kan een negatief effect hebben op de volksgezondheid. Deze praktijken, hoewel niet noodzakelijkerwijs crimineel, opereren vaak in een grijze zone en kunnen schadelijk zijn voor de volksgezondheid. De commerciële belangen van deze industrieën staan soms haaks op de publieke belangen van volksgezondheid en schadebeperking. #### 4.1.1 Financieren en beïnvloeden van wetenschappelijk onderzoek door tabaks- en alcoholindustrie De tabaksindustrie heeft in het verleden actief geprobeerd de schadelijkheid van roken te ontkennen of te minimaliseren door middel van financiering van onderzoek, het creëren van eigen onderzoekscomités en het verspreiden van misleidende informatie. Interne documenten onthulden dat de industrie, ondanks interne erkenning van de risico's (bijvoorbeeld door het codewoord "Zephyr" voor kanker), publiekelijk bleef ontkennen. Financiering van onderzoek diende ook om wetten, zoals die voor neutrale verpakkingen, te ondermijnen. Ook de alcoholindustrie heeft wetenschappelijk onderzoek beïnvloed. Dit omvatte het ontkennen van onderzoeksresultaten die alcoholgebruik linken aan kankerrisico's, het financieren van eigen onderzoek naar de effecten van matig alcoholgebruik, en het betalen van onderzoekers om wetenschappelijk onderzoek te betwisten. Initiatieven zoals de website 'bierengezondheid.be' en The California Wine Institute's publicatie van gunstige onderzoeksresultaten illustreren deze praktijk. De mythe van "één glas per dag is goed voor je gezondheid" werd door de alcoholindustrie gelanceerd om matig gebruik te promoten, waarbij onderzoeksresultaten soms gemanipuleerd werden. #### 4.1.2 Lobbyen en druk uitoefenen op regelgevende actoren door tabaks- en alcoholindustrie De tabaksindustrie probeerde deel uit te maken van het beleidsproces door middel van lobbyen, het uitnodigen van politici en het verstrekken van hun standpunt over nieuwe regelgeving. Een opmerkelijk voorbeeld is R.J. Reynolds' beoordelingssysteem voor artsen en Europese Parlementsleden, gebaseerd op hun houding ten opzichte van roken. Sponsoring van externe organisaties, zoals de Foundation for a Smoke-Free Foundation, die ogenschijnlijk onafhankelijk opereerden maar volledig gefinancierd werden door tabaksbedrijven, diende eveneens om de publieke perceptie te beïnvloeden. Het "revolving door" fenomeen, waarbij politici of ambtenaren overstappen naar lobbyfuncties in de sector waarover ze voorheen toezicht hielden (zoals Kenneth Clarke's banden met British American Tobacco), wekt de indruk van belangenconflicten. De alcoholindustrie hanteerde soortgelijke strategieën. Social Aspect Public Relation Organisations (SAPROs) zoals Drinkwise werden opgericht met aanzienlijke financiële investeringen van de industrie, terwijl ze zich presenteerden als onafhankelijke, non-profit organisaties. Deze organisaties probeerden beleidsmaatregelen die de winstgevendheid zouden beïnvloeden te voorkomen. Corporate Social Responsibility (CSR) werd ook ingezet als politiek instrument om de publieke perceptie te verbeteren en toegang te krijgen tot politici, hoewel de effectiviteit van veel van deze initiatieven, zoals projecten voor rijden onder invloed, wetenschappelijk in twijfel wordt getrokken. Sommige commerciële activiteiten van de alcoholindustrie bleken het alcoholgebruik en de kans op rijden onder invloed zelfs te kunnen verhogen. #### 4.1.3 Agressieve marketing door tabaks- en alcoholindustrie De tabaksindustrie richtte zich agressief op jongeren, met interne documenten die aangaven dat jonge rokers essentieel waren voor de stijgende verkoopcijfers. Marketingstrategieën associeerden roken met volwassenheid, rebellie en onafhankelijkheid. De "Joe Camel" campagne van R.J. Reynolds is een bekend voorbeeld van marketing gericht op jongvolwassenen, wat leidde tot een significante toename van het aantal rokende jongeren. Claims over het minimaliseren van gezondheidsrisico's, zoals adverteren dat "meer artsen Camels roken dan enige andere sigaret" of "niet één geval van keelirritatie door het roken van Camel", werden later als vals en misleidend bestempeld. De alcoholindustrie gebruikte marketing om alcoholgebruik te normaliseren, af te schilderen als gezond en verantwoord, en als een teken van een sociaal en bruisend leven. Schade werd toegeschreven aan een kleine groep consumenten in plaats van aan het product zelf. Reclame en sponsoring in sport, die alcohol associëren met sportevenementen, werden ook gebruikt, met blootstelling voor kinderen. Onderzoek toonde aan dat kinderen en jongeren die worden blootgesteld aan alcoholreclame eerder gaan drinken en, indien ze al drinken, meer gaan consumeren. Alcopops, met hun zoete smaak en kleurrijke verpakkingen, werden specifiek ontworpen om aantrekkelijk te zijn voor jonge consumenten. ### 4.2 Links tussen cannabisbedrijven en alcohol-, tabaks- en farmaceutische bedrijven Onderzoek naar de verbindingen tussen cannabisbedrijven en de alcohol-, tabaks- en farmaceutische industrie toont significante investeringen en personeelsstromen. * **Alcoholindustrie:** Cannabisbedrijven Canopy en Tilray hebben sterke banden met alcoholbedrijven. Canopy ontving een investering van 4 miljard USD van Constellation Brands, wat leidde tot aanzienlijke invloed op het bestuur. De strategische doelen van de alcoholindustrie omvatten het mitigeren van concurrentie en het verkrijgen van toegang tot de groeiende markt voor cannabisdranken. Tilray heeft samenwerkingen en overnames met bedrijven als AB InBev, waarbij ze THC/CBD-dranken ontwikkelen voor een "sober curious" markt. * **Tabaksindustrie:** Er zijn significante investeringen van tabaksbedrijven in cannabis, zoals de 20% investering van BAT (174 miljoen USD) in Organigram, gericht op productontwikkeling en internationale expansie. Cronos ontving een investering van 1,8 miljard USD van Altria. Tabaksbedrijven zien cannabis als een groeimarkt vanwege de dalende tabaksconsumptie en reputatieproblemen. Er is een toenemende instroom van managers uit de tabakssector naar cannabisbedrijven. * **Farmaceutische industrie:** Samenwerkingen zijn gericht op medicinale cannabis en distributie. Tilray heeft een partnerschap met Novartis/Sandoz voor wereldwijde distributie. Aurora werkt samen met Ethypharm voor levering aan Franse patiënten. Farmaceutische expertise is zichtbaar in de instroom van management-, strategie- en finance-personeel. Farmabedrijven tonen interesse in het patenteren van cannabinoïden en het ontwikkelen van synthetische producten. Er is echter een spanningsveld, omdat cannabis mogelijk farmaceutische verkopen onder druk kan zetten. ### 4.3 Cannabisreclame door middel van sociale media Cannabisbedrijven maken strategisch gebruik van sociale media, met name X (voorheen Twitter), voor marketing. Ondanks regelgeving die gezondheidsclaims en marketing gericht op minderjarigen verbiedt, tonen analyses van X-posts een sterke medicalisering van cannabis, met claims over angst, depressie, pijn en kanker. Deze claims zijn vaak gebaseerd op eigen, weinig transparant onderzoek. #### 4.3.1 Narratieven en strategieën op X * **Therapeutische claims:** Ongeveer 7,5% van de posts koppelt cannabis aan medische voordelen, vaak met onvoldoende onderbouwing en zonder gezondheidswaarschuwingen. * **Cannabis als 'gezonde' & 'groene' lifestyle:** Bedrijven promoten een imago van gezondheid, natuur, veganisme en wellness, vergelijkbaar met de alcohol- en wellnessindustrie. Associaties met sportactiviteiten komen ook voor. * **Assortimentuitbreiding:** Nieuwe productcategorieën zoals edibles, brouwsels en vapes met fruitige en zoete smaken worden gepresenteerd, wat aantrekkelijk kan zijn voor jongere doelgroepen en bijdraagt aan normalisering. * **Themadagen & awareness-dagen:** Gebruik van dagen zoals Mental Health Awareness Day of World Cancer Day om maatschappelijke betrokkenheid te tonen en normalisering te bevorderen, vaak met een koppeling aan gezondheid, duurzaamheid en sociale thema's. * **Corporate communicatie & CSR:** Veel posts over fusies, financiële updates en innovaties, evenals CSR-initiatieven gericht op sociale rechtvaardigheid en gemeenschapsondersteuning, om een 'verantwoordelijk' imago te creëren. #### 4.3.2 Discussie en implicaties van marketing op sociale media De marketing op sociale media door cannabisbedrijven vertoont sterke gelijkenissen met de strategieën van de alcohol- en tabaksindustrie. De exploitatie van digitale kanalen en beperkte handhaving vormen een uitdaging. Er is een duidelijke behoefte aan strengere regulering en monitoring, evenals internationale samenwerking vanwege de grensoverschrijdende aard van online marketing. De marketingpraktijken dragen bij aan de normalisering van cannabisgebruik, met name onder jongeren, en het risico op misleiding door gebrek aan transparantie over belangenconflicten is aanwezig. ### 4.4 Wetenschappelijke beïnvloeding van cannabisgerelateerd onderzoek door cannabisbedrijven Cannabisbedrijven integreren zich sterk in wetenschappelijk onderzoek door middel van financiering en het melden van belangenconflicten (COI). #### 4.4.1 Betrokkenheid van cannabisbedrijven in publicaties Een aanzienlijk deel van de onderzochte publicaties meldde minstens één belangenconflict met een cannabisbedrijf. Tilray was prominent aanwezig in cannabisgerichte publicaties, vaak met een medische focus en farmaceutische connecties. Canopy domineerde daarentegen in niet-cannabisgerichte studies, wat duidt op een bredere interesse, mogelijk ook in aangrenzende domeinen zoals drankinnovatie. Aurora, Cronos en Organigram waren beperkter aanwezig. #### 4.4.2 Thema's in cannabisgerichte en niet-cannabisgerichte studies * **Cannabisgerichte studies:** Behandelden voornamelijk cannabis als behandeling (met een toename ten opzichte van eerdere studies), veiligheid en schade (druginteracties, rijgedrag, etikettering), en harm reduction (met name opioïds-substitutie). * **Niet-cannabisgerichte studies:** Focusten op bredere gezondheidsthema's zoals behandeling met cannabis of andere middelen (MDMA, ketamine), maatschappelijke thema's (dakloosheid, COVID-impact, zorggebruik), opioïdengebruik, en de impact van alcohol- en opioïdbehandeling op cannabisgebruik. Cannabis kwam hier indirect voor binnen bredere gezondheidskaders. #### 4.4.3 Rol van type onderzoek, COI en funding Empirisch onderzoek was dominant, met de meeste COI's en funding. Systematische reviews toonden veel COI's maar weinig directe financiering. Commentaren hadden een matige aanwezigheid van COI's en beperkte financiering. Niet-cannabisgerichte studies kregen relatief vaker formele subsidies. Persoonlijke vergoedingen kwamen vooral voor in behandelingsgerichte studies, terwijl subsidies prominent waren bij onderzoek naar harm reduction en veiligheid. Werkgelegenheid (employment) kwam vooral voor in farmacokinetiek en gebruikspatronen. De betrokkenheid van bedrijven verschilde per thema en publicatietype, wat aangeeft dat cannabisbedrijven strategische keuzes maken in hun onderzoekssponsoring. #### 4.4.4 Conclusie over wetenschappelijke beïnvloeding COI's en financiering zijn wijdverspreid en structureel aanwezig in cannabisgerelateerd onderzoek. De cannabisindustrie hanteert strategieën die vergelijkbaar zijn met die van de farmaceutische, alcohol- en tabaksindustrie. Er is een duidelijke behoefte aan grotere transparantie en strengere rapportageplichten met betrekking tot financiering en belangenconflicten. De verschillen tussen cannabisgerichte en niet-cannabisgerichte publicaties zijn inhoudelijk relevant en wijzen op gerichte beïnvloeding van specifieke onderzoeksgebieden. ### 4.5 Conclusie De legalisering van cannabis leidt tot de vorming van een commerciële industrie die parallelle praktijken vertoont met de historische alcohol- en tabaksindustrie. Er is een duidelijke verbondenheid tussen deze industrieën door middel van zakelijke transacties en personeelsstromen. De marketingpraktijken, met name op sociale media, en de betrokkenheid bij wetenschappelijk onderzoek door middel van het beïnvloeden en financieren ervan, roepen vragen op over de impact op de volksgezondheid. Er is een dringende noodzaak voor strengere regulering en transparantie om de publieke belangen te waarborgen in de evoluerende legale cannabis markt. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Oligopoly | Een marktsituatie waarin een klein aantal grote aanbieders de controle heeft over een economisch product of dienst, wat hen de macht geeft om prijzen te bepalen en de markt te domineren. Kleinere ondernemers ondervinden hierdoor vaak moeilijkheden bij het betreden van de markt. | | Commercial determinants of health | Factoren die door commerciële activiteiten worden gecreëerd of beïnvloed, en die een negatieve impact kunnen hebben op de volksgezondheid. Dit omvat onder andere agressieve marketing, beïnvloeding van onderzoek en lobbyen door industrieën. | | Releging door (Revolving door) | Een fenomeen waarbij personen die eerder in overheidsfuncties werkzaam waren, overstappen naar posities in de private sector (vaak als lobbyist of adviseur) binnen hun vroegere werkgebied, of vice versa. Dit kan leiden tot belangenconflicten en de beïnvloeding van regelgevende processen. | | Corporate Social Responsibility (CSR) | Het principe van maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij bedrijven sociale, milieu- en economische aspecten integreren in hun waarden, cultuur, beslissingen en bedrijfsvoering. Dit wordt soms misbruikt als politiek instrument om de publieke perceptie te verbeteren en toegang te krijgen tot beleidsmakers. | | COI (Conflict of Interest) | Een situatie waarin de professionele oordelen van een persoon worden beïnvloed door secundaire belangen, zoals financiële winst. In wetenschappelijk onderzoek kan dit zich uiten door middel van grants, persoonlijke vergoedingen of eigendomsrelaties met bedrijven die baat hebben bij de onderzoeksresultaten. | | Harm reduction | Een beleidsbenadering die gericht is op het verminderen van de schadelijke gevolgen van middelengebruik, in plaats van enkel te focussen op abstinentie. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het aanbieden van veilige injectiemateriaal of substitutietherapieën. | | Sobere curious markt | Een groeiende consumentengroep die bewust minder alcohol wil drinken of alternatieven zoekt voor alcoholische dranken, zonder per se volledig te stoppen met drinken. Deze markt biedt kansen voor de ontwikkeling van alcoholvrije of alcoholarme dranken, waaronder die met cannabiscomponenten. | | Normalisering | Het proces waarbij bepaald gedrag, producten of ideeën steeds meer geaccepteerd en als normaal beschouwd worden binnen een samenleving. In de context van drugs kan marketingstrategieën gericht zijn op het normaliseren van het gebruik. | | Marketing narratives | De verhalen en boodschappen die bedrijven gebruiken om hun producten te promoten en een bepaalde perceptie bij het publiek te creëren. Dit kan gericht zijn op het creëren van een imago van gezondheid, wellness, rebellie of sociale acceptatie. | | Assortimentuitbreiding | De ontwikkeling en introductie van nieuwe productvarianten of categorieën binnen een bestaande markt. In de context van cannabis kan dit zich uiten in de introductie van edibles, vapes, of dranken met THC/CBD. | | Wetenschappelijke beïnvloeding | De pogingen van externe partijen, zoals bedrijven, om de uitkomst van wetenschappelijk onderzoek te beïnvloeden. Dit kan gebeuren door middel van financiering, selectie van onderzoeksonderwerpen, of beïnvloeding van de publicatie van resultaten. | | Therapeutic claims | Beweringen over de genezende of behandelende eigenschappen van een product, in dit geval cannabis, voor specifieke medische aandoeningen zoals angst, depressie, pijn of kanker. Deze claims moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn. | | C-level | De hoogste leidinggevende posities binnen een bedrijf, zoals de Chief Executive Officer (CEO), Chief Financial Officer (CFO) en Chief Operating Officer (COO). Deze personen zijn vaak betrokken bij strategische beslissingen en investeringen. | | Oligopoly | Een marktsituatie waarin een klein aantal grote aanbieders de controle heeft over een economisch product of dienst, wat hen de macht geeft om prijzen te bepalen en de markt te domineren. Kleinere ondernemers ondervinden hierdoor vaak moeilijkheden bij het betreden van de markt. | | Commercial determinants of health | Factoren die door commerciële activiteiten worden gecreëerd of beïnvloed, en die een negatieve impact kunnen hebben op de volksgezondheid. Dit omvat onder andere agressieve marketing, beïnvloeding van onderzoek en lobbyen door industrieën. | | Revolving door | Een fenomeen waarbij personen die eerder in overheidsfuncties werkzaam waren, overstappen naar posities in de private sector (vaak als lobbyist of adviseur) binnen hun vroegere werkgebied, of vice versa. Dit kan leiden tot belangenconflicten en de beïnvloeding van regelgevende processen. | | Corporate Social Responsibility (CSR) | Het principe van maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij bedrijven sociale, milieu- en economische aspecten integreren in hun waarden, cultuur, beslissingen en bedrijfsvoering. Dit wordt soms misbruikt als politiek instrument om de publieke perceptie te verbeteren en toegang te krijgen tot beleidsmakers. | | COI (Conflict of Interest) | Een situatie waarin de professionele oordelen van een persoon worden beïnvloed door secundaire belangen, zoals financiële winst. In wetenschappelijk onderzoek kan dit zich uiten door middel van grants, persoonlijke vergoedingen of eigendomsrelaties met bedrijven die baat hebben bij de onderzoeksresultaten. | | Harm reduction | Een beleidsbenadering die gericht is op het verminderen van de schadelijke gevolgen van middelengebruik, in plaats van enkel te focussen op abstinentie. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het aanbieden van veilige injectiemateriaal of substitutietherapieën. | | Sobere curious markt | Een groeiende consumentengroep die bewust minder alcohol wil drinken of alternatieven zoekt voor alcoholische dranken, zonder per se volledig te stoppen met drinken. Deze markt biedt kansen voor de ontwikkeling van alcoholvrije of alcoholarme dranken, waaronder die met cannabiscomponenten. | | Normalisering | Het proces waarbij bepaald gedrag, producten of ideeën steeds meer geaccepteerd en als normaal beschouwd worden binnen een samenleving. In de context van drugs kan marketingstrategieën gericht zijn op het normaliseren van het gebruik. | | Marketing narratives | De verhalen en boodschappen die bedrijven gebruiken om hun producten te promoten en een bepaalde perceptie bij het publiek te creëren. Dit kan gericht zijn op het creëren van een imago van gezondheid, wellness, rebellie of sociale acceptatie. | | Assortimentuitbreiding | De ontwikkeling en introductie van nieuwe productvarianten of categorieën binnen een bestaande markt. In de context van cannabis kan dit zich uiten in de introductie van edibles, vapes, of dranken met THC/CBD. | | Wetenschappelijke beïnvloeding | De pogingen van externe partijen, zoals bedrijven, om de uitkomst van wetenschappelijk onderzoek te beïnvloeden. Dit kan gebeuren door middel van financiering, selectie van onderzoeksonderwerpen, of beïnvloeding van de publicatie van resultaten. | | Therapeutic claims | Beweringen over de genezende of behandelende eigenschappen van een product, in dit geval cannabis, voor specifieke medische aandoeningen zoals angst, depressie, pijn of kanker. Deze claims moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn. | | C-level | De hoogste leidinggevende posities binnen een bedrijf, zoals de Chief Executive Officer (CEO), Chief Financial Officer (CFO) en Chief Operating Officer (COO). Deze personen zijn vaak betrokken bij strategische beslissingen en investeringen. |