13. Lastgeving.pptx

# Begrip en terminologie van lastgeving Dit onderdeel behandelt de definitie, terminologie, historische context en de verschillende vormen van lastgeving, met speciale aandacht voor vertegenwoordiging en de rechtsgevolgen ervan. ## 1. Definitie van lastgeving Lastgeving is een overeenkomst waarbij de lastgever de lasthebber belast met het stellen van een rechtshandeling, voor rekening en in naam van de lastgever, en de lasthebber dit aanvaardt. ## 2. Terminologie Diverse termen worden door elkaar gebruikt voor lastgeving en de bijbehorende partijen: * **Synoniemen voor lastgeving:** Volmacht, mandaat, opdracht. * **Synoniemen voor lastgever:** Vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant, opdrachtgever. * **Synoniemen voor lasthebber:** Vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris, opdrachtnemer. In de toekomst zal men in het Burgerlijk Wetboek spreken van "opdracht". ## 3. Kernbegrippen en kenmerken ### 3.1 Vertegenwoordigingsbevoegdheid De essentie van lastgeving ligt in de vertegenwoordigingsbevoegdheid, het stellen van rechtshandelingen in naam en voor rekening van de lastgever. ### 3.2 Onmiddellijke vertegenwoordiging Bij onmiddellijke vertegenwoordiging (art. 1.8, § 1 BW) treden de rechtsgevolgen rechtstreeks in tussen de lastgever en de derde. De lasthebber is niet gebonden en kan geen rechten putten uit het contract dat met de derde werd gesloten. * **Schema:** Lastgever $\leftrightarrow$ Lasthebber (vertegenwoordiging) $\leftrightarrow$ Derde (overeenkomst/rechtshandeling) ### 3.3 Middellijke of onvolkomen vertegenwoordiging Bij middellijke vertegenwoordiging (art. 1.8, § 1 BW) treedt de lasthebber op in eigen naam, maar voor rekening van de lastgever. Er ontstaat geen directe band tussen de lastgever en de derde. * **Naamlening:** De lasthebber leent zijn naam aan de lastgever, treedt naar buiten toe in eigen naam, maar handelt onderliggend voor rekening van de lastgever. Dit kan gevaarlijk zijn en leiden tot nietige contracten indien het bedoeld is om wettelijke verboden te omzeilen. * **Commissiecontracten:** Specifiek in de internationale handel, waarbij goederen in eigen naam maar voor rekening van een opdrachtgever worden aangekocht. Het contract ontstaat rechtstreeks tussen de commissionair en de derde. ### 3.4 Kenmerken van lastgeving * **Consensueel:** Vereist wilsovereenstemming tussen lastgever en lasthebber. * **Aanvaarding:** De lasthebber moet de opdracht aanvaarden, wat uitdrukkelijk, mondeling of stilzwijgend kan gebeuren (bv. door uitvoering). * **Bezwarende titel of kosteloos:** * Oorspronkelijk ging het Oude BW uit van een kosteloze lastgeving ("vriendendienst"). * Loon kan bedongen worden. Rechtspraak kan echter een excessief bedongen loon verminderen. Deze regel wordt niet overgenomen in Boek 7 BW. * **Wederkerig of eenzijdig:** Afhankelijk van of loon is bedongen. Een lastgeving om niet is eenzijdig. ## 4. Soorten lastgeving * **Conventioneel (art. 1984-2010 oud BW):** De algemene regeling. * **Zorgmandaat:** Een belangrijk instrument voor buitengerechtelijke bescherming van wilsonbekwame personen, waarbij men zelf vertegenwoordigers aanduidt voor het geval van onbekwaamheid. * **Wettelijk:** Regelingen voor handelingsonbekwamen (bv. minderjarigen vertegenwoordigd door ouders/voogden). * **Gerechtelijk:** Een wettelijke regeling waarbij de rechter een gerechtelijke lasthebber aanstelt (bv. bewindvoerder). Dit mandaat kan niet zomaar beëindigd worden door de lastgever. * **Lasthebber ad hoc:** Aangesteld door de rechter, vaak bij tegenstrijdige belangen (bv. in strafzaken). * **Notaris:** Kan als lasthebber optreden, bv. bij openbare verkopen. ## 5. Gemengde contracten en vergelijking met andere contracten ### 5.1 Gemengde contracten Vaak maakt lastgeving deel uit van een groter geheel. Twee theorieën hierbij zijn: * **Cumultheorie:** Regels van beide contracten worden toegepast. * **Absorptietheorie:** Regels van het overheersende contract worden toegepast. Voorbeelden van gemengde contracten komen veel voor bij vrije beroepen (bv. advocaat, vastgoedmakelaar, architect). ### 5.2 Vergelijking met andere contracten * **Verkoop:** * **Verkoop met tussenpersoon:** Tussenpersoon koopt zelf en verkoopt opnieuw (dubbele verkoop). * **Lastgeving:** Eén verkoop rechtstreeks tussen lastgever en derde. Dit heeft gevolgen voor risico, rekenschap en fiscaliteit. * **Commandverklaring:** Een juridische fictie die leidt tot slechts één eigendomsoverdracht, zelfs indien de uiteindelijke koper op het moment van de koop nog niet bekend is. De commandverklaarder kan de koop al dan niet doorschuiven. Dit verschilt van lastgeving doordat de lasthebber niet beoogt zelf partij te worden. * **Sterkmaking (art. 5.106 BW):** Men belooft om een resultaat te bereiken. De begunstigde moet bekrachtigen. Indien niet, is de sterkmaker niet gebonden, maar wel tot schadevergoeding. * **Aanneming:** * **Aard van de prestatie:** Aanneming betreft materiële of intellectuele daden, lastgeving rechtshandelingen. * **Bezoldiging:** Aanneming is in principe bezoldigd, lastgeving kan kosteloos zijn. * **Onafhankelijkheid:** Aannemer is onafhankelijker dan een lasthebber die een aangestelde kan zijn. * **Zaakwaarneming (art. 5.128-5.132 BW):** Vrijwillig een nuttige handeling stellen in geval van nood. Is een oneigenlijk contract. ## 6. Geldigheidsvereisten van lastgeving ### 6.1 Grondvereisten * **Toestemming:** Vereist, inclusief de aanvaarding door de lasthebber. * **Bekwaamheid:** * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling zelf te stellen. Onbekwaamheid leidt tot nietigheid, tenzij het een zorgmandaat betreft. * **Lasthebber:** Onbekwaamheid leidt tot nietigheid, omdat de wilsuiting van de lasthebber niet geldig is. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Bepaalde personen (bv. veroordeelden, gefailleerden, notarissen in specifieke situaties) mogen niet als lasthebber optreden. * **Geldig voorwerp:** De rechtshandeling moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Geen belangenvermenging:** De lasthebber kan nooit de wederpartij van de lastgever zijn (algemeen rechtsbeginsel en art. 1596 oud BW). Uitzondering: met instemming van de lastgever. ### 6.2 Vormvereisten * **Principe: Solo consensu:** Lastgeving is in principe vormvrij. * **Vormvereisten gebonden aan de rechtshandeling:** Indien de te stellen rechtshandeling vormvereisten kent (bv. authentieke akte voor schenkingen), moet de lastgeving ook die vorm hebben. * **Bewijskracht (art. 8.20 BW):** Schriftelijke neerslag van lastgevingen (bv. volmachtformulieren). Voor lastgevingen om niet volstaat één exemplaar, voor bezoldigde lastgevingen zijn er evenveel exemplaren als partijen nodig. * **Stilzwijgende lastgeving:** Kan voortvloeien uit gebruiken (bv. huishoudelijk mandaat). ## 7. Bewijs van lastgeving * **Tussen partijen:** Gemeen recht (art. 8.9, 8.12 en 8.13 BW). De uitvoering van de lastgeving kan als bewijs dienen (art. 1985 oud BW). * **Tegenover derden:** * **Tegen de derde:** Schriftelijk bewijs vereist voor rechtshandelingen boven een bepaalde waarde. * **Door de derde:** Bewijs met alle middelen, inclusief getuigen en vermoedens. * **Zorgvolmacht:** Wordt opgesteld door een notaris en geregistreerd in een centraal register voor openbaarheid. ## 8. Omvang van de lastgeving ### 8.1 Extrinsieke, kwantitatieve omvang * **Bijzondere lastgeving:** Betreft één of meer omschreven rechtshandelingen. * **Algemene lastgeving:** Omvat alle zaken van de lastgever (bv. beheer van een patrimonium). ### 8.2 Intrinsieke, kwalitatieve omvang * **Lastgeving in algemene bewoordingen:** Beperkt zich tot daden van beheer en bewaring. * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Vereist voor daden van beschikking (bv. sluiten van een dading, berusten in een vonnis). * **Restrictieve interpretatie:** Lastgevingen mogen niet zomaar worden uitgebreid naar vergelijkbare, maar specifiekere rechtshandelingen. ## 9. Verbintenissen van de lasthebber ### 9.1 Uitvoering van de lastgeving * **Wat:** Conform de inhoud van het contract. * **Wijze waarop:** Handelen als een zorgvuldig en redelijk persoon, rekening houdend met de aard, bedoeling, omstandigheden en gebruiken. * **Aansprakelijkheid:** Voor opzet en fout (inspanningsverbintenis). * **Bezoldigd:** Strengere beoordeling (culpa levis in abstracto, vergelijking met zorgvuldig beroepspersoon). Vereist grondiger onderzoek naar bv. solvabiliteit van derden en zekerheden. * **Kosteloos:** Beoordeling in concreto (culpa levis in concreto). * **Toeval of overmacht:** De lasthebber is niet aansprakelijk voor onmogelijkheid tot uitvoering. * **Bevrijdingsbeding:** Kan aansprakelijkheid beperken of uitsluiten, maar niet bij opzet. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** Extracontractuele aansprakelijkheid voor schade berokkend aan derden door misleiding of verkeerde informatie. ### 9.2 Plaatsvervanging * **Toegelaten:** Tenzij expliciet verboden in de lastgeving. De lastgever kan de plaatsvervanger rechtstreeks aanspreken. * **Verboden:** De lasthebber is aansprakelijk. De lastgever is niet gebonden door de rechtshandelingen van de niet-toegelaten plaatsvervanger. ### 9.3 Rekenschap geven De lasthebber heeft een dubbele verplichting: 1. **Uitleg verstrekken:** Informatie geven over de wijze van uitvoering, zowel tussentijds als na uitvoering. Dit kan leiden tot kwijting. 2. **Afgifte van wat ontvangen werd:** Alle documenten, goederen en gelden die zijn ontvangen in het kader van de opdracht moeten worden overgedragen aan de lastgever. Dit omvat ook eventuele ontvangen interesten. ## 10. Verbintenissen van de lastgever * **Voorschotten en kosten vergoeden:** Nodige en nuttige uitgaven moeten worden vergoed. Excessieve kosten kunnen niet worden teruggevraagd. * **Loon betalen:** Enkel indien bedongen. * **Schadeloos stellen voor verliezen:** Verliezen die rechtstreeks verband houden met de uitvoering van de lastgeving moeten worden vergoed. * **Waarborgen lasthebber:** * Hoofdelijkheid bij meerdere lastgevers. * Voorrecht voor kosten tot behoud van de zaak. * Retentierecht (ENAC) indien de lastgever zijn verplichtingen niet nakomt. ## 11. Uitwerking lastgeving jegens derden ### 11.1 Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging) * Geen rechtstreekse band tussen lastgever en derde. * Overdracht van schuldvordering van lasthebber aan lastgever is noodzakelijk. * Lasthebber is gebonden tegenover de derde. ### 11.2 Lasthebber handelt binnen de perken van de lastgeving (onmiddellijke vertegenwoordiging) * Principe van vertegenwoordiging speelt. * Lastgever is gebonden tegenover de derde. * Lasthebber is niet gebonden tegenover de derde. ### 11.3 Lasthebber handelt buiten de perken van de lastgeving * **Geen vertegenwoordiging:** Lastgever is in principe niet gebonden. * **Uitzonderingen waardoor lastgever toch gebonden is:** * **Bekrachtiging:** Eenzijdige rechtshandeling van de lastgever die terugwerkt tot aan de totstandkoming van de rechtshandeling (ab initio). * **Zaakwaarneming:** Kan worden ingeroepen om de lasthebber aan te spreken. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Indien de rechtshandeling financieel voordeel opleverde voor de lastgever ten nadele van de derde. * **Schijnvertegenwoordiging (art. 1.8, § 5 BW):** De lastgever is gebonden indien de rechtshandeling een schijn van toereikende bevoegdheid wekt die aan hem toerekenbaar is, en de derde deze schijn redelijkerwijze voor werkelijk mocht aannemen. Dit hoeft geen onrechtmatige gedraging te zijn. ### 11.4 Aansprakelijkheid van de lasthebber tegenover de derde (bij handelen buiten de perken) * De lasthebber is aansprakelijk tegenover de derde voor geleden schade, tenzij de derde wist dat de lasthebber buiten zijn mandaat handelde. ### 11.5 Toerekening van (quasi) delicten aan de lastgever * In principe niet, tenzij de schade inherent of onlosmakelijk verbonden is met de rechtshandeling (art. 6.14, §1 BW indien lasthebber een aangestelde is). De lastgever kan ook aansprakelijk zijn voor de fouten van zijn aangestelde. ## 12. Einde van de lastgeving ### 12.1 Gemeenrechtelijke gronden * Verval van de termijn. * Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht. * Nietigheid van de verbintenis. * Gerechtelijke ontbinding. * Uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde. ### 12.2 Gronden eigen aan lastgeving * **Overlijden van de lasthebber of lastgever:** Het contract is intuitu personae. * **Erfgenamen lasthebber:** Moeten de lastgever kennis geven van het overlijden, dringende rechtshandelingen stellen en rekenschap geven. * **Erfgenamen lastgever:** Moeten aan derden te goeder trouw die niet op de hoogte waren van het overlijden, de verbintenissen respecteren. * **Opzegging (ad nutum):** * **Door de lasthebber:** Kan op elk ogenblik, mits kennisgeving en zonder de lastgever te benadelen. Bij een mandaat van gemeenschappelijk belang is eenzijdige opzegging niet mogelijk. * **Door de lastgever (herroeping):** Kan in principe altijd, zonder reden, zonder tijdsbepaling of schadevergoeding, tenzij het een onherroepelijke lastgeving betreft of een mandaat van gemeenschappelijk belang. * **Onbekwaamverklaring van de lastgever:** Leidt tot einde, tenzij het een zorgmandaat betreft. * **Feitelijke onbekwaamheid, kennelijk onvermogen en faillissement van de lasthebber:** Leidt tot beëindiging wegens geschokt vertrouwen. ## 13. Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen:** Werkt ex nunc (vanaf het moment van beëindiging). De lasthebber moet rekenschap geven, documenten teruggeven, lopende zaken voltooien en kwijting geven. * **Tegenover derden:** Werkt ook ex nunc. Lastgever is niet gebonden door rechtshandelingen gesteld na beëindiging, tenzij de derde te goeder trouw niet op de hoogte was van de beëindiging. --- # Kenmerken, soorten en geldigheid van lastgeving Hier volgt een gedetailleerde studiehandleiding over de kenmerken, soorten en geldigheid van lastgeving. ## 2. Kenmerken, soorten en geldigheid van lastgeving Lastgeving is een contract waarbij de ene partij, de lasthebber, zich ertoe verbindt om rechtshandelingen te stellen voor rekening en in naam van de andere partij, de lastgever, die dit aanvaardt. ### 2.1 Kenmerken van lastgeving Lastgeving deelt een aantal algemene kenmerken: * **Consensueel:** Het contract komt tot stand door wilsovereenstemming tussen de lastgever en de lasthebber. De lasthebber dient de opdracht aanvaarden, hetzij uitdrukkelijk, hetzij stilzwijgend door de uitvoering ervan. * **Tip:** Stilzwijgende aanvaarding kan onder meer blijken uit de uitvoering van de lastgeving, zoals bij het huishoudelijk mandaat tussen feitelijk samenwonenden. * **Kosteloos of onder bezwarende titel:** * Oorspronkelijk ging het Oude Burgerlijk Wetboek uit van kosteloosheid (een vriendendienst), maar dit is achterhaald aangezien lasthebbers vaak professioneel optreden. * Hoewel loon bedongen kan worden, kan de rechter een excessief loon verminderen. Dit principe zal niet worden overgenomen in Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. * Indien er geen loon is overeengekomen, is de lastgeving een eenzijdig contract. Indien loon is bedongen, is het een wederkerig contract. * **Wederkerig of eenzijdig:** Afhankelijk van de overeenkomst rond loon. ### 2.2 Soorten lastgeving Er bestaan verschillende soorten lastgeving, gebaseerd op hun oorsprong en toepassingsgebied: * **Conventionele lastgeving:** Dit zijn de lastgevingen die onder de artikelen 1984 tot 2010 van het Oude Burgerlijk Wetboek vallen. * **Zorgmandaat:** Een belangrijk type binnen de personen- en familierechtelijke sfeer, bedoeld voor de buitengerechtelijke bescherming van wilsonbekwame personen. Het stelt een persoon in staat om, bij voorbaat, een vertegenwoordiger aan te duiden voor het geval hij/zij later wilsonbekwaam wordt. * **Wettelijke lastgeving:** Dit betreft regelingen die voortvloeien uit de wet, met name met betrekking tot handelingsonbekwamen. * **Voorbeeld:** Minderjarigen die worden vertegenwoordigd door hun ouders of voogden. * **Gerechtelijke lastgeving:** Hierbij is een beslissing van de rechter nodig om een gerechtelijke lasthebber aan te stellen. * **Voorbeeld:** Een bewindvoerder voor een wilsonbekwame persoon. In deze gevallen spreekt men vaak eerder van een opdracht in de zin van Boek 7 BW. Deze mandaten kunnen niet zomaar door de lastgever worden beëindigd. * **Lasthebber ad hoc:** Aangesteld door de rechter wanneer er sprake is van tegenstrijdige belangen. * **Notaris:** Kan optreden als gerechtelijk lasthebber, bijvoorbeeld bij openbare verkopingen. #### 2.2.1 Gemengde contracten Lastgeving maakt vaak deel uit van een breder contractueel geheel. Hierbij hanteren we twee theorieën: * **Cumultheorie:** De regels van beide contracten worden toegepast. * **Absorptietheorie:** De regels van het overheersende contract worden toegepast. **Voorbeelden van gemengde contracten:** * **Advocaten:** Vaak gebonden door een aannemingscontract (advisering) en een lastgeving (instellen van rechtsmiddelen). * **Vastgoedmakelaars:** Kunnen zowel een aannemingscontract (zoeken naar kopers/huurders) als een lastgeving (sluiten van contracten) hebben. * **Architecten:** Het tekenen van plannen en bouwbegeleiding vallen onder aanneming, terwijl het aanvragen van een omgevingsvergunning onder lastgeving valt. #### 2.2.2 Vergelijking met andere contracten * **Verkoop met tussenpersoon:** * **Lastgeving:** Eén verkoop rechtstreeks tussen lastgever en derde. * **Verkoop met tussenpersoon:** Twee verkopen; de tussenpersoon koopt eerst zelf en verkoopt dan door. Dit heeft implicaties voor risico, rekenschap en fiscaliteit. * **Commandverklaring:** Een juridische fictie waarbij slechts één eigendomsoverdracht plaatsvindt mits tijdige aanduiding van de command (koper). De commandverklaarder kan de koper blijven. Het verschil met lastgeving is dat de commandverklaarder de mogelijkheid, maar geen verplichting heeft om de koop door te schuiven. * **Sterkmaking (art. 5.106 BW):** Men belooft een resultaat te bereiken. De derde moet bekrachtigen om gebonden te zijn. Indien niet, is de sterkmaker niet gebonden maar wel gehouden tot schadevergoeding. * **Aanneming:** Betreft materiële of intellectuele prestaties, niet direct rechtshandelingen. Bij aanneming is er sprake van een prijs, bij lastgeving traditioneel van een "vriendendienst". De aannemer is onafhankelijker dan een lasthebber die als aangestelde kan optreden. * **Zaakwaarneming (art. 5.128-5.132 BW):** Vrijwillig stellen van een nuttige handeling in geval van nood. Het is een oneigenlijk contract waarbij men verplicht is de handeling te voltooien en vergoeding krijgt voor nuttige en noodzakelijke kosten. ### 2.3 Geldigheidsvereisten van lastgeving Voor een geldige lastgeving moeten aan een aantal voorwaarden voldaan zijn: #### 2.3.1 Grondvereisten * **Toestemming:** * Wilsovereenstemming tussen lastgever en lasthebber. * Aanvaarding door de lasthebber is cruciaal. * **Bekwaamheid:** * **Lastgever:** Moet bekwaam zijn om de rechtshandeling te stellen die hij opdraagt. Onbekwaamheid van de lastgever leidt tot nietigheid, tenzij bij een zorgmandaat, waar de lastgeving juist bedoeld is om deze situaties op te vangen. * **Lasthebber:** Moet bekwaam zijn om rechtshandelingen te stellen. Onbekwaamheid van de lasthebber leidt tot nietigheid van de rechtshandelingen die hij stelt. * **Bijzondere onbekwaamheden:** Bepaalde personen, zoals veroordeelden of gefailleerden, kunnen beperkingen hebben om als lasthebber op te treden. Een notaris mag bijvoorbeeld niet zelf optreden bij akten die hij heeft verleden. * **Geldig voorwerp:** * De rechtshandeling die de lasthebber stelt, moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. * **Verboden wederpartij:** De lasthebber mag in principe niet zelf de wederpartij zijn van de lastgever in de rechtshandeling (art. 1596 oud BW en algemeen rechtsbeginsel). Dit kan enkel met uitdrukkelijke of stilzwijgende instemming van de lastgever, wat kan leiden tot stilzwijgende herroeping van de lastgeving. #### 2.3.2 Vormvereisten * **Principe: solo consensu:** Lastgeving is in principe vormvrij. * **Authentiek:** Indien de te stellen rechtshandeling een authentieke akte vereist (bv. schenking, hypotheek), moet de lastgeving ook in authentieke vorm geschieden. * **Onderhands:** Voor onderhandse akten is een schriftelijke vastlegging mogelijk (art. 8.20 BW). Bij lastgeving om niet volstaat één exemplaar; bij bezoldigde lastgeving zijn er evenveel exemplaren als partijen nodig. * **Mondeling:** Lastgeving kan mondeling geschieden. * **Stilzwijgende lastgeving:** Zoals bepaald in art. 1994 oud BW, kan stilzwijgende lastgeving uit de uitvoering blijken, bijvoorbeeld bij het huishoudelijk mandaat. ### 2.4 Bewijs van lastgeving * **Tussen partijen:** Volgens het gemeen recht (art. 8.9, 8.12 en 8.13 BW). * **Uitvoering van de lastgeving:** Kan als bewijs dienen (art. 1985 oud BW; art. 8.31 BW). * **Tegenover derden:** * **Tegen de derde:** Volgens het gemeen recht (art. 8.9 BW). * **Door de derde:** De derde kan het bestaan van de lastgeving bewijzen met alle middelen (getuigen, vermoedens) (art. 8.8 BW). ### 2.5 Omvang van de lastgeving De omvang van de lastgeving kan zowel extrinsiek als intrinsiek worden bepaald: #### 2.5.1 Extrinsieke, kwantitatieve omvang * **Bijzondere lastgeving:** Beperkt tot één of meer omschreven rechtshandelingen. * **Voorbeeld:** Het sluiten en opzeggen van huurcontracten. * **Algemene lastgeving:** Strekt zich uit tot alle zaken van de lastgever. * **Voorbeeld:** Beheer van een patrimonium of handelszaak. #### 2.5.2 Intrinsieke, kwalitatieve omvang * **Lastgeving in algemene bewoordingen:** Dekt daden van beheer en bewaring. * **Uitdrukkelijke lastgeving:** Vereist voor specifieke handelingen zoals dading of berusten in een vonnis. * **Restrictieve interpretatie:** De lastgeving mag niet worden uitgebreid naar gelijkaardige rechtshandelingen waarvoor een specifieke opdracht nodig is. * **Voorbeeld:** Een rentmeester die huurprijzen mag ontvangen, is niet automatisch bevoegd om de huur op te zeggen. ### 2.6 Verbintenissen van de lasthebber De lasthebber heeft diverse verplichtingen: * **Uitvoering van de lastgeving:** * **Wat:** Conform de inhoud van het contract. * **Hoe:** Handelen als een zorgvuldig en redelijk persoon, rekening houdend met de aard, bedoeling, omstandigheden en gebruiken. Dit betreft een inspanningsverbintenis. * **Aansprakelijkheid:** Voor opzet en fout. Bij bezoldigde lastgeving geldt een strengere norm (culpa levis in abstracto) dan bij kosteloze lastgeving (culpa levis in concreto). * **Toeval of overmacht:** De lasthebber is niet aansprakelijk voor onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht. * **Bevrijdingsbeding:** Kan de aansprakelijkheid beperken, maar niet bij opzet. * **Aansprakelijkheid tegenover derden:** Kan ontstaan wegens extracontractuele fouten (misleiding, verkeerde informatie). * **Plaatsvervanging:** * Toegestaan tenzij uitdrukkelijk verboden of indien het contract dit regelt (bv. nominatim aangeduide plaatsvervanger). De rechtspraak is hier soepeler geworden; indien niet expliciet verboden, is het in principe toegelaten. * **Gevolgen:** De lastgever kan de plaatsvervanger rechtstreeks aanspreken. Indien de plaatsvervanging niet is toegelaten, is de lasthebber aansprakelijk en is de lastgever niet gebonden. * **Meerdere lasthebbers:** In principe geen hoofdelijkheid, tenzij anders overeengekomen of bij ondernemingen waar hoofdelijkheid vermoed wordt. * **Rekenschap geven:** * Informatie verstrekken over de wijze van uitvoering (tussentijds of bij einde opdracht). * **Afgifte van wat ontvangen werd:** Alle ontvangen documenten, gelden en toebehoren moeten aan de lastgever worden overhandigd. * **Kwijting:** De lasthebber heeft recht op kwijting na afleggen van rekenschap. Kwijting dekt enkel wat gekend is door de lastgever. * **Gebruik van geld:** Indien de lasthebber geld van de lastgever heeft gebruikt, kan hij interesten verschuldigd zijn. ### 2.7 Verbintenissen van de lastgever De lastgever heeft ook verplichtingen: * **Voorschotten en kosten vergoeden:** Nodige en nuttige uitgaven die de lasthebber heeft gedaan. Excessieve kosten zijn niet altijd vergoedbaar. * **Loon betalen:** Indien dit uitdrukkelijk is overeengekomen. * **Schadeloos stellen voor verliezen:** Mits er een duidelijk verband is met de uitvoering van de lastgeving. * **Wederkerige verbintenissen:** De lastgever moet loon betalen, voorschotten en kosten vergoeden, en kwijting geven. ### 2.8 Uitwerking van lastgeving jegens derden De gevolgen van lastgeving voor derden hangen af van hoe de lasthebber optreedt: * **Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging):** * Er is geen rechtstreekse band tussen de lastgever en de derde. * De lasthebber is gebonden tegenover de derde. * Een overdracht van schuldvordering kan nodig zijn om de rechtsgevolgen aan de lastgever toe te kennen. * **Lasthebber handelt binnen de perken van de lastgeving (onmiddellijke vertegenwoordiging):** * Het principe van vertegenwoordiging speelt. * De lastgever is gebonden tegenover de derde. * De lasthebber is niet gebonden tegenover de derde. * **Lasthebber handelt buiten de perken van de lastgeving:** * In principe is de lastgever niet gebonden. * **Uitzonderingen:** * **Bekrachtiging (art. 1.8, § 4 BW):** De lastgever kan de rechtshandeling achteraf bekrachtigen, wat terugwerkt tot het moment van totstandkoming. * **Zaakwaarneming:** Kan worden ingeroepen om de lasthebber toch aan te spreken. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Indien de rechtshandeling een financieel voordeel heeft opgeleverd voor de lastgever ten nadele van de derde. * **Schijnvertegenwoordiging (art. 1.8, § 5 BW):** De lastgever is gebonden indien de rechtshandeling een schijn van toereikende bevoegdheid opwekt die aan hem toe te rekenen is en de derde deze schijn redelijkerwijze voor werkelijk mocht aannemen. Dit vereist geen onrechtmatige daad van de lastgever. * **Aansprakelijkheid van de lasthebber:** De lasthebber kan wel aansprakelijk zijn tegenover de derde voor geleden schade, tenzij de derde wist dat de lasthebber buiten zijn mandaat handelde. * **Toerekening van (quasi) delicten aan de lastgever:** * In principe niet, tenzij de schade inherent verbonden is met de rechtshandeling of de lasthebber een aangestelde is (art. 6.14, §1 BW). ### 2.9 Einde van de lastgeving Lastgeving kan op verschillende gronden eindigen: #### 2.9.1 Gemeenrechtelijke gronden * Verval van de termijn. * Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht (art. 5.226 BW). * Nietigheid. * Gerechtelijke ontbinding. * Ontbindende voorwaarde. #### 2.9.2 Gronden eigen aan lastgeving (art. 2003 oud BW) * **Overlijden van de lasthebber:** De lastgeving eindigt, tenzij er sprake is van plaatsvervanging of meerdere lasthebbers die samen optreden. De erfgenamen van de lasthebber hebben wel verplichtingen (kennisgeving, rekenschap geven, overdragen van documenten). * **Overlijden van de lastgever:** De lastgeving eindigt. Erfgenamen van de lastgever zijn echter gebonden door rechtshandelingen gesteld door een lasthebber te goeder trouw die niet wist van het overlijden. * **Opzegging ad nutum door de lasthebber:** Kan te allen tijde zonder reden, maar met kennisgeving en zonder de lastgever te benadelen. Bij consumenten gelden specifieke regels (onrechtmatig beding, vergoeding). * **Herroeping door de lastgever:** Kan in principe altijd, zonder reden, termijn of schadevergoeding (uitvloeisel van het vertrouwensprincipe). * **Stilzwijgende herroeping:** Door aanstelling van een nieuwe lasthebber of het zelf stellen van de rechtshandeling. * **Conventionele onherroepelijke lastgeving:** Mogelijk, tenzij het een mandaat van gemeenschappelijk belang betreft. * **Onbekwaamverklaring van de lastgever:** De lastgeving eindigt, tenzij het een zorgmandaat betreft. * **Feitelijke onbekwaamheid van de lasthebber:** Leidt tot einde van de lastgeving. * **Kennelijk onvermogen en faillissement:** Leidt tot einde van de lastgeving wegens geschokt vertrouwen. #### 2.9.3 Gevolgen van beëindiging * **Tussen partijen (ex nunc):** * Lasthebber moet rekenschap geven en toevertrouwde documenten teruggeven. * Lopende zaken moeten worden voltooid. * Lastgever moet loon, voorschotten en kosten betalen en kwijting geven. * **T.a.v. derden (ex nunc):** * In principe is de lastgever niet gebonden door rechtshandelingen gesteld na beëindiging. * **Uitzondering:** Derden te goeder trouw die niet wisten van de beëindiging, kunnen de lastgever of zijn erfgenamen wel aanspreken (art. 2005 en 2009 oud BW). --- # Verbintenissen van de lasthebber en de lastgever Dit deel behandelt de plichten en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit de lastgevingsovereenkomst, zowel voor de lasthebber als voor de lastgever. ### 3.1 Verbintenissen van de lasthebber De lasthebber heeft als primaire verbintenis de uitvoering van de lastgeving, het geven van rekenschap en, onder bepaalde voorwaarden, het toestaan van plaatsvervanging. #### 3.1.1 Uitvoering van de lastgeving De lasthebber dient de lastgeving uit te voeren volgens de inhoud van het contract en de eventuele instructies van de lastgever. De wijze van uitvoering vereist dat de lasthebber handelt als een zorgvuldig en redelijk persoon, rekening houdend met de aard van de opdracht, de bedoelingen van de lastgever, de omstandigheden en de gebruiken. * **Aard van de verbintenis**: Dit betreft een inspanningsverbintenis. De lasthebber garandeert niet het slagen van de rechtshandeling, maar wel de inspanning om deze correct uit te voeren. * **Aansprakelijkheid voor opzet en fout**: De lasthebber is aansprakelijk voor opzet en fout (culpa levis in abstracto), wat een vergelijking inhoudt met de zorgvuldigheid van een professioneel persoon. * **Bezoldigd of kosteloos**: De beoordeling van de aansprakelijkheid verschilt naargelang er loon is bedongen. Bij een bezoldigde lastgeving is de aansprakelijkheid strenger en wordt er een grondiger onderzoek verwacht, zoals het nagaan van de solvabiliteit van derden of de zekerheden bij een transactie. Bij een kosteloze lastgeving wordt de aansprakelijkheid meer concreet beoordeeld. * **Toeval of overmacht**: De lasthebber is niet aansprakelijk voor de onmogelijkheid tot uitvoering ten gevolge van toeval of overmacht. * **Bevrijdingsbeding**: De aansprakelijkheid van de lasthebber kan contractueel worden beperkt of uitgesloten, met uitzondering van opzet. Ook voor professionele lasthebbers gelden de beperkingen van het WER. * **Aansprakelijkheid tegenover derden**: De lasthebber kan extracontractueel aansprakelijk zijn ten opzichte van derden indien hij hen schade berokkent door misleiding of het verstrekken van onjuiste informatie. #### 3.1.2 Plaatsvervanging De mogelijkheid tot plaatsvervanging door de lasthebber wordt bepaald door de lastgevingsovereenkomst. * **Toegelaten plaatsvervanging**: Plaatsvervanging is toegelaten indien het niet uitdrukkelijk verboden is en niet strijdig is met de aard van de lastgeving (intuitu personae). De lastgever kan de plaatsvervanger rechtstreeks aanspreken. * **Verboden plaatsvervanging**: Indien plaatsvervanging verboden is, leidt dit tot aansprakelijkheid van de lasthebber en is de lastgever niet gebonden door de handelingen van de (onbevoegde) plaatsvervanger. De lastgever kan wel een rechtstreekse vordering instellen tegen de plaatsvervanger. * **Meerdere lasthebbers**: In principe is er geen hoofdelijkheid tussen meerdere lasthebbers, tenzij anders overeengekomen. Er kan wel een aansprakelijkheid in solidum ontstaan bij gezamenlijke fouten. Bij ondernemingen wordt hoofdelijkheid vermoed. #### 3.1.3 Rekenschap geven De lasthebber heeft de dubbele verplichting om uitleg te verschaffen over de wijze van uitvoering en om alles wat hij ontvangen heeft, af te geven aan de lastgever. * **Uitleg verstrekken**: Dit omvat een rapportage over de uitgevoerde handelingen, die zowel tussentijds als na de uitvoering kan plaatsvinden. Dit is essentieel voor de controle door de lastgever en voor het verkrijgen van kwijting door de lasthebber. * **Afgifte van ontvangen zaken**: De lasthebber moet alle ontvangen documenten, gelden en toebehoren overhandigen aan de lastgever. Dit geldt ook voor eventuele excessieve betalingen door derden. Indien de lasthebber gelden onrechtmatig heeft gebruikt, is hij rente verschuldigd. * **Kwijting**: Na het geven van rekenschap heeft de lasthebber recht op kwijting. Deze kwijting heeft enkel betrekking op wat de lastgever kende. Een eenmaal gegeven afrekening kan in principe niet meer worden herzien, tenzij er sprake is van een materiële vergissing. ### 3.2 Verbintenissen van de lastgever De lastgever is gehouden de lasthebber te vergoeden voor gemaakte kosten en eventueel loon te betalen, alsook schadeloos te stellen voor verliezen. #### 3.2.1 Voorschotten en kosten vergoeden De lastgever is verplicht om de nodige en nuttige uitgaven die de lasthebber heeft gedaan ter uitvoering van de lastgeving te vergoeden. Excessieve kosten die niet redelijk waren, komen niet ten laste van de lastgever. #### 3.2.2 Loon betalen Indien de lastgeving niet kosteloos is overeengekomen, is de lastgever gehouden het bedongen loon aan de lasthebber te betalen. #### 3.2.3 Schadeloosstellen voor verliezen De lastgever dient de lasthebber schadeloos te stellen voor verliezen die hij heeft geleden als direct gevolg van de uitvoering van de lastgeving. Dit vereist een duidelijk verband tussen het verlies en de lastgeving. * **Waarborgen lasthebber**: De lasthebber geniet waarborgen ten aanzien van de lastgever. Dit omvat hoofdelijkheid bij meerdere lastgevers, een voorrecht voor kosten tot behoud van de zaak, en de mogelijkheid om de niet-uitvoeringsexceptie in te roepen indien de lastgever zijn verplichtingen niet nakomt. ### 3.3 Gevolgen van de lastgeving jegens derden De gevolgen van de lastgeving ten aanzien van derden hangen af van de wijze waarop de lasthebber handelt. #### 3.3.1 Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging) Bij middellijke vertegenwoordiging wordt de naam van de lastgever niet geopenbaard aan de derde. * **Geen rechtstreekse band**: Er ontstaat geen rechtstreekse juridische band tussen de lastgever en de derde. * **Overdracht van schuldvordering**: De lasthebber dient de schuldvordering, verkregen uit de rechtshandeling met de derde, over te dragen aan de lastgever. * **Lasthebber gebonden t.a.v. derde**: De lasthebber is persoonlijk gebonden ten opzichte van de derde. #### 3.3.2 Lasthebber handelt binnen de perken van de lastgeving (onmiddellijke vertegenwoordiging) Bij onmiddellijke vertegenwoordiging handelt de lasthebber expliciet in naam en voor rekening van de lastgever. * **Principe van vertegenwoordiging**: De lastgever wordt rechtstreeks gebonden door de rechtshandelingen van de lasthebber. * **Lasthebber niet gebonden t.a.v. derde**: De lasthebber is zelf niet gebonden ten aanzien van de derde. #### 3.3.3 Lasthebber handelt buiten de perken van de lastgeving Wanneer de lasthebber buiten de grenzen van zijn mandaat treedt, speelt het principe van vertegenwoordiging niet. * **Lastgever niet gebonden, tenzij**: De lastgever is in beginsel niet gebonden. Dit kan echter anders zijn in geval van: * **Bekrachtiging**: De lastgever kan achteraf de rechtshandeling bekrachtigen, wat terugwerkt tot het moment van aangaan. * **Zaakwaarneming**: De handeling kan worden beschouwd als zaakwaarneming indien deze nuttig was. * **Ongerechtvaardigde verrijking**: Indien de rechtshandeling voordelig was voor de lastgever en nadelig voor de derde. * **Schijnvertegenwoordiging (art. 1.8, § 5 BW)**: De lastgever is gebonden indien er een schijn van bevoegdheid werd gewekt die aan hem toe te rekenen is, en de derde deze schijn redelijkerwijs voor werkelijk mocht aannemen. Deze schijn is toe te rekenen indien de lastgever hieraan heeft bijgedragen door zijn verklaringen of gedragingen. * **Lasthebber niet gebonden t.a.v. derde**: De lasthebber is in principe niet persoonlijk gebonden ten opzichte van de derde omdat het nog steeds om onmiddellijke vertegenwoordiging gaat. * **Lasthebber aansprakelijk t.a.v. derde**: De lasthebber kan wel aansprakelijk zijn voor de schade die de derde heeft geleden, tenzij de derde op de hoogte was van het overschrijden van de bevoegdheid. #### 3.3.4 Toerekening van (quasi) delicten aan de lastgever Onrechtmatige daden van de lasthebber kunnen aan de lastgever worden toegerekend indien deze onlosmakelijk verbonden zijn met de rechtshandeling waarvoor de opdracht werd gegeven, of indien de lasthebber een aangestelde is van de lastgever. De lasthebber blijft persoonlijk, buitencontractueel aansprakelijk voor de door hem veroorzaakte schade. ### 3.4 Einde van de lastgeving De lastgeving kan op diverse gronden eindigen, zowel op basis van gemeenrechtelijke regels als op specifieke gronden eigen aan de lastgeving. #### 3.4.1 Gemeenrechtelijke gronden * Verval van de termijn * Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht * Nietigheid van de verbintenis * Gerechtelijke ontbinding * Uitdrukkelijke ontbindende voorwaarde #### 3.4.2 Gronden eigen aan lastgeving * **Overlijden lasthebber**: De lastgeving eindigt door het overlijden van de lasthebber, daar het een contract met een persoonlijk karakter (intuitu personae) betreft. De erfgenamen hebben wel plichten ten aanzien van de lastgever, zoals kennisgeving en het afgeven van ontvangen zaken. * **Overlijden lastgever**: Ook het overlijden van de lastgever doet de lastgeving eindigen. Echter, rechtshandelingen die de lasthebber te goeder trouw en in onwetendheid van het overlijden van de lastgever heeft gesteld met derden die eveneens te goeder trouw waren, blijven geldig ten aanzien van de erfgenamen van de lastgever. * **Opzegging ad nutum door lasthebber**: De lasthebber kan de lastgeving op elk moment opzeggen, zonder opgave van reden, mits kennisgeving. Hierbij mag de lastgever niet benadeeld worden. Bij een consument is dit geregeld in het WER. * **Herroeping door lastgever**: De lastgever kan de lastgeving te allen tijde herroepen (ad nutum), zonder opgave van reden, zonder tijdsbepaling of schadevergoeding, tenzij de lastgeving onherroepelijk is overeengekomen of het een mandaat van gemeenschappelijk belang betreft. Stilzwijgende herroeping kan plaatsvinden door het aanstellen van een nieuwe lasthebber of door de rechtshandeling zelf te stellen. * **Onbekwaamverklaring lastgever**: De onbekwaamverklaring van de lastgever beëindigt de lastgeving, tenzij het een zorgmandaat betreft of er een contractuele regeling bestaat. * **Feitelijke onbekwaamheid of kennelijk onvermogen lasthebber**: De lastgeving eindigt ook bij feitelijke onbekwaamheid, kennelijk onvermogen of faillissement van de lasthebber, wat leidt tot een geschokt vertrouwen. #### 3.4.3 Gevolgen van de beëindiging * **Tussen partijen**: De gevolgen werken ex nunc (vanaf het moment van beëindiging). De lasthebber moet rekenschap geven, documenten teruggeven en lopende zaken voltooien. De lastgever moet kosten vergoeden en kwijting geven. * **Ten aanzien van derden**: De gevolgen werken eveneens ex nunc. Rechtshandelingen gesteld na de beëindiging binden de lastgever niet, tenzij de derde te goeder trouw was en geen kennis had van de beëindiging. In dat geval blijven de lastgever en zijn erfgenamen gebonden. --- # Werking van lastgeving ten opzichte van derden en beëindiging Dit deel van de studiegids behandelt de rechtsgevolgen van lastgeving voor derden, zowel wanneer de lasthebber binnen als buiten de perken van de lastgeving handelt, en onderzoekt de diverse gronden voor de beëindiging van de lastgeving en de gevolgen hiervan. ## 4. Werking van lastgeving ten opzichte van derden en beëindiging ### 4.1 Werking ten opzichte van derden #### 4.1.1 Lasthebber handelt in eigen naam (middellijke vertegenwoordiging) Wanneer de lasthebber (LH) handelt in eigen naam maar voor rekening van de lastgever (LG), ontstaat er geen rechtstreekse band tussen de LG en de derde. De LH verbindt zich zelf tegenover de derde. Om de rechtsgevolgen van de overeenkomst toch aan de LG te laten toekomen, dient er een overdracht van schuldvordering plaats te vinden van de LH aan de LG. * **Kernprincipe:** De LH is gebonden ten aanzien van de derde. * **Gevolg:** De LG heeft geen rechtstreekse band met de derde. #### 4.1.2 Lasthebber handelt binnen de perken van de lastgeving (onmiddellijke vertegenwoordiging) Bij onmiddellijke vertegenwoordiging handelt de LH wel degelijk in naam en voor rekening van de LG en binnen de grenzen van de hem verleende bevoegdheid. Het principe van vertegenwoordiging is hier van toepassing. * **Kernprincipe:** De LG is gebonden ten aanzien van de derde. * **Gevolg:** De LH is niet gebonden ten aanzien van de derde. #### 4.1.3 Lasthebber handelt buiten de perken van de lastgeving Wanneer de LH buiten de grenzen van zijn mandaat treedt, speelt het principe van vertegenwoordiging niet direct. De LG is in principe niet gebonden ten aanzien van de derde, tenzij er sprake is van specifieke omstandigheden: * **Bekrachtiging:** De LG kan de rechtshandeling die de LH buiten zijn bevoegdheid heeft gesteld, eenzijdig bekrachtigen. Deze bekrachtiging werkt terug tot op het moment van het sluiten van de rechtshandeling (ab initio). * **Zaakwaarneming:** Indien het handelen van de LH, hoewel buiten zijn mandaat, nuttig is voor de LG, kan de figuur van zaakwaarneming worden ingeroepen. * **Ongerechtvaardigde verrijking:** Als het optreden van de LH buiten het mandaat een financieel voordeel heeft opgeleverd voor de LG ten nadele van de derde, kan de derde zich beroepen op ongerechtvaardigde verrijking. * **Schijnmandaat (Schijnvertegenwoordiging):** De LG kan gebonden zijn door een rechtshandeling gesteld door een onbevoegde vertegenwoordiger indien: * De rechtshandeling een schijn opwekt van toereikende bevoegdheid. * Deze schijn toe te rekenen is aan de LG. * De derde, in de gegeven omstandigheden, deze schijn redelijkerwijze voor werkelijk mocht aannemen. * De schijn is toerekenbaar aan de vertegenwoordigde indien hij door zijn verklaringen of gedragingen, die niet onrechtmatig hoeven te zijn, heeft bijgedragen aan het wekken of in stand houden van de schijn. **Gevolgen voor de lasthebber buiten de perken:** * **Niet gebonden t.a.v. de derde:** De LH is nog steeds niet gebonden ten aanzien van de derde, aangezien het nog steeds om onmiddellijke vertegenwoordiging gaat. * **Aansprakelijk t.a.v. de derde:** De LH kan wel aansprakelijk worden gesteld door de derde voor de geleden schade, tenzij de derde kennis had van het overschrijden van het mandaat. #### 4.1.4 Toerekening van (quasi) delicten aan de lastgever In principe kunnen onrechtmatige daden begaan door de LH niet worden toegerekend aan de LG. Echter, er zijn uitzonderingen: * **Inherent of onlosmakelijk verbonden met de rechtshandeling:** Als de schade die derden lijden onlosmakelijk verbonden is met de rechtshandeling waarvoor de LH de opdracht kreeg. * **Aansteller voor aangestelden:** Wanneer de LH een aangestelde is van de LG, kan de aansprakelijkheid van de aansteller voor zijn aangestelden worden ingeroepen. De LH zelf is persoonlijk, buitencontractueel aansprakelijk tegenover de derde voor de schade die hij veroorzaakt. ### 4.2 Beëindiging van de lastgeving De lastgeving kan op verschillende gronden worden beëindigd, zowel op basis van gemeenrechtelijke gronden als gronden specifiek eigen aan de lastgeving. #### 4.2.1 Gemeenrechtelijke gronden * **Verval van de termijn:** Indien de lastgeving voor een bepaalde duur is aangegaan. * **Onmogelijkheid van uitvoering wegens overmacht:** Wanneer de uitvoering van de lastgeving objectief onmogelijk wordt door overmacht. * **Nietigheid:** Indien de lastgeving een geldigheidsvereiste mist. * **Gerechtelijke ontbinding:** Op verzoek van een partij door de rechter wegens wanprestatie van de andere partij. * **Uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde:** Indien deze in de overeenkomst is opgenomen en de voorwaarde intreedt. #### 4.2.2 Gronden eigen aan lastgeving * **Overlijden van de lasthebber (LH):** De lastgeving eindigt door het overlijden van de LH, aangezien de lastgeving vaak een *intuitu personae* karakter heeft. De erfgenamen van de LH hebben echter wel een aantal verplichtingen: * Kennis geven aan de LG van het overlijden. * Dringende en onontbeerlijke rechtshandelingen stellen in het belang van de LG. * Rekenschap geven van de uitvoering van de opdracht. * Toevertrouwde documenten en goederen teruggeven. * **Overlijden van de lastgever (LG):** De lastgeving eindigt ook door het overlijden van de LG. Echter, rechtshandelingen die door de LH te goeder trouw (d.w.z. onwetend van het overlijden) worden gesteld, blijven geldig ten aanzien van de erfgenamen van de LG. * **Opzegging *ad nutum* door de lasthebber:** De LH kan de lastgeving opzeggen op elk tijdstip en zonder opgave van redenen. Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met: * Een kennisgeving aan de LG. * Het niet benadelen van de LG; bij contracten met consumenten gelden specifieke regels, zoals een redelijke opzeggingstermijn. * **Uitzondering:** Dit geldt niet voor een mandaat van gemeenschappelijk belang, waarbij wederzijdse toestemming voor beëindiging vereist is. * **Herroeping door de lastgever:** De LG kan de lastgeving in principe altijd herroepen, *ad nutum*, zonder reden, tijdsbepaling of schadevergoeding. Dit is een gevolg van het vertrouwelijke karakter van de lastgeving. * **Stilzwijgende herroeping:** Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het aanstellen van een nieuwe LH of door zelf de rechtshandeling te stellen. * **Conventionele onherroepelijke lastgeving:** Partijen kunnen overeenkomen dat de lastgeving onherroepelijk is, hoewel dit met voorzichtigheid moet worden toegepast. * **Uitzondering:** Dit geldt niet voor een mandaat van gemeenschappelijk belang. * **Onbekwaamverklaring van de lastgever:** De onbekwaamverklaring van de LG leidt tot beëindiging van de lastgeving, aangezien de LG niet langer bekwaam is om rechtshandelingen te stellen. * **Uitzondering:** Het zorgmandaat, dat juist bedoeld is om te voorzien in situaties van wilsonbekwaamheid, blijft van kracht. * **Feitelijke onbekwaamheid van de lasthebber:** Indien de LH feitelijk onbekwaam wordt (bijvoorbeeld door geestelijke stoornis), eindigt de lastgeving. Dit geldt ook bij kennelijk onvermogen en faillissement van de LH. #### 4.2.3 Gevolgen van de beëindiging De gevolgen van de beëindiging werken *ex nunc*, dat wil zeggen vanaf het moment van beëindiging. * **Tussen partijen:** * De LH moet rekenschap geven van de uitvoering van zijn opdracht. * De LH moet toevertrouwde documenten teruggeven. * Lopende zaken dienen te worden voltooid. * De LG moet loon, voorschotten en kosten vergoeden. * De LG moet kwijting geven. * **Tegenover derden:** * De LG is niet gebonden door rechtshandelingen gesteld na de beëindiging. * **Uitzondering voor derden te goeder trouw:** Indien de derde niet op de hoogte was van de beëindiging, blijven rechtshandelingen die te goeder trouw werden gesteld geldig, en zijn de LG en zijn erfgenamen gebonden. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Lastgeving | Een contract waarbij de lastgever de lasthebber belast met het stellen van een rechtshandeling, voor rekening en in naam van de lastgever, en de lasthebber dit aanvaardt. Het wordt ook wel volmacht, mandaat of opdracht genoemd. | | Lastgever | De partij die de lasthebber belast met het verrichten van rechtshandelingen. Wordt ook aangeduid met termen als vertegenwoordigde, volmachtgever, mandant of opdrachtgever. | | Lasthebber | De partij die belast wordt met het verrichten van rechtshandelingen voor rekening en in naam van de lastgever. Wordt ook aangeduid met termen als vertegenwoordiger, volmachtdrager, mandataris of opdrachtnemer. | | Onmiddellijke vertegenwoordiging | Een vorm van vertegenwoordiging waarbij de rechtshandelingen die door de lasthebber worden gesteld, rechtstreeks rechtsgevolgen hebben voor de lastgever ten opzichte van derden. De naam van de lastgever is bekend bij de derde. | | Middellijke vertegenwoordiging | Een vorm van vertegenwoordiging waarbij de lasthebber in eigen naam optreedt naar de buitenwereld, maar voor rekening van de lastgever. Er ontstaat een contractuele band tussen de lasthebber en de derde. Dit omvat ook naamlening en commissiecontracten. | | Naamlening | Een vorm van middellijke vertegenwoordiging waarbij de lasthebber zijn naam uitleent aan de lastgever en optreedt alsof hij in eigen naam handelt, terwijl er een onderliggende afspraak is dat hij optreedt voor rekening van de lastgever. | | Commissiecontract | Een contract waarbij goederen of grondstoffen op de internationale markt worden aangekocht in eigen naam, maar voor rekening van iemand anders. Het contract ontstaat rechtstreeks tussen de commissionair en de derde. | | Consensueel contract | Een contract dat tot stand komt door loutere wilsovereenstemming tussen de partijen, zonder dat er specifieke formaliteiten vereist zijn. | | Zorgmandaat | Een type lastgeving dat dient voor de buitengerechtelijke bescherming van wilsonbekwame personen, waarbij men vooraf kan aanduiden wie men vertegenwoordigd wil hebben op het moment dat men wilsonbekwaam wordt. | | Gerechtelijke lastgeving | Een lastgeving die door een rechter wordt aangesteld, bijvoorbeeld een bewindvoerder van een wilsonbekwame persoon. Dit type mandaat kan niet zomaar worden beëindigd door de lastgever. | | Gemengde contracten | Contracten die elementen van verschillende contracttypes bevatten, zoals een combinatie van aanneming en lastgeving. | | Cumultheorie | Een theorie die stelt dat bij gemengde contracten de regels van beide contracttypes moeten worden toegepast. | | Absorptietheorie | Een theorie die stelt dat bij gemengde contracten de regels van het overheersende contract moeten worden toegepast. | | Commandverklaring | Een juridische fictie waarbij een partij op het moment van de koop nog niet weet aan wie hij de koop zal doorschuiven. Binnen een bepaalde termijn kan de werkelijke partij worden genoemd, waardoor de oorspronkelijke koper geacht wordt de uiteindelijke begunstigde te zijn. | | Sterkmaking | Een overeenkomst waarbij iemand zich sterk maakt om een bepaald resultaat te bereiken. De derde moet dit bekrachtigen om gebonden te zijn; zo niet, is de sterkmaker enkel gehouden tot schadevergoeding. | | Aanneming | Een contract dat gericht is op het verrichten van materiële of intellectuele prestaties, in tegenstelling tot een rechtshandeling bij lastgeving. | | Zaakwaarneming | Het vrijwillig stellen van een nuttige handeling in geval van nood, zonder daartoe contractueel verplicht te zijn. Het is een oneigenlijk contract dat de verplichting inhoudt om de handeling te voltooien. | | Geldigheidsvereisten | De voorwaarden waaraan een contract moet voldoen om juridisch geldig te zijn, zoals toestemming, bekwaamheid en een geldig voorwerp. | | Voorwerp van de lastgeving | De rechtshandeling die door de lasthebber zal worden gesteld. Dit voorwerp moet bepaald, geoorloofd en mogelijk zijn. | | Solo consensu | Het principe dat een contract tot stand komt door loutere wilsovereenstemming, zonder dat specifieke vormvereisten nodig zijn. | | Bewijs van lastgeving | De wijze waarop het bestaan van een lastgeving kan worden aangetoond, wat verschilt tussen partijen en ten opzichte van derden. | | Bijzondere lastgeving | Een lastgeving die betrekking heeft op één of meer omschreven rechtshandelingen. | | Algemene lastgeving | Een lastgeving die alle zaken van de lastgever omvat, zoals het beheer van een patrimonium. | | Intrinsieke, kwalitatieve omvang | De aard van de rechtshandelingen die gesteld mogen worden binnen de lastgeving, wat kan variëren van daden van beheer en bewaring tot daden van beschikking. | | Inspanningsverbintenis | Een verbintenis waarbij de schuldenaar zich ertoe verbindt om de nodige inspanningen te leveren om een bepaald resultaat te bereiken, zonder garantie op het behalen van dat resultaat. | | Toeval of overmacht | Onvoorziene en onvermijdelijke gebeurtenissen die de uitvoering van een verbintenis onmogelijk maken. | | Plaatsvervanging | De mogelijkheid voor een lasthebber om zich te laten vervangen door een derde bij de uitvoering van de lastgeving. | | Rekenschap geven | De verplichting van de lasthebber om uitleg te verschaffen over de wijze van uitvoering van de opdracht en alles wat hij heeft ontvangen af te geven aan de lastgever. | | Kwijting | Een verklaring van de lastgever aan de lasthebber die bevestigt dat de opdracht naar behoren is uitgevoerd en dat de lasthebber niet langer aansprakelijk kan worden gesteld voor het desbetreffende gedeelte. | | Voorschotten en kosten vergoeden | De verplichting van de lastgever om de door de lasthebber gemaakte noodzakelijke en nuttige uitgaven te vergoeden. | | Schadeloos stellen voor verliezen | De verplichting van de lastgever om de lasthebber te vergoeden voor verliezen die hij heeft geleden ten gevolge van de uitvoering van de lastgeving. | | Enac (Exceptio non adimpleti contractus) | De niet-uitvoeringsexceptie, een verweermiddel dat de schuldenaar kan inroepen wanneer de schuldeiser zijn eigen verbintenissen niet nakomt. | | Uitwerking lastgeving jegens derden | De juridische gevolgen van de lastgeving voor personen die geen partij zijn bij de lastgevingsovereenkomst. | | Bekrachtiging | Een eenzijdige rechtshandeling waarbij de lastgever een rechtshandeling die door de lasthebber buiten de perken van zijn bevoegdheid is gesteld, achteraf goedkeurt, waardoor deze terugwerkt tot het moment van aangaan. | | Schijnmandaat | Een situatie waarin een derde te goeder trouw kon aannemen dat de lasthebber over de nodige bevoegdheid beschikte, ook al was dit niet het geval. De lastgever kan in dit geval gebonden zijn. | | Schijnvertegenwoordiging | Een wettelijk mechanisme waarbij de vertegenwoordigde gebonden kan zijn door een rechtshandeling verricht door een onbevoegde vertegenwoordiger, indien de schijn van toereikende bevoegdheid hem is toe te rekenen en de derde deze redelijkerwijze voor werkelijk mocht aannemen. | | Toerekening van (quasi) delicten aan de lastgever | De mogelijkheid dat de lastgever aansprakelijk wordt gesteld voor onrechtmatige daden die de lasthebber begaat, indien deze inherent verbonden zijn met de rechtshandeling die de lasthebber uitvoerde. | | Einde van de lastgeving | De beëindiging van de lastgevingsovereenkomst, om diverse redenen zoals overlijden, opzegging of herroeping. | | Intuitu personae | Een contract dat gesloten is op basis van het persoonlijke karakter van een partij, wat betekent dat het contract eindigt bij overlijden van die partij. | | Ad nutum | De mogelijkheid om een contract op elk moment, zonder opgave van reden, te beëindigen. | | Mandaat van gemeenschappelijk belang | Een lastgeving die zowel in het belang van de lastgever als de lasthebber is, wat specifieke regels met zich meebrengt voor beëindiging. | | Onbekwaamverklaring | Een juridische procedure waarbij een persoon handelingsonbekwaam wordt verklaard, wat gevolgen heeft voor de geldigheid van rechtshandelingen die hij stelt of laat stellen. | | Ex nunc | Werkt vanaf het moment van de gebeurtenis. Gevolgen van een beëindiging werken ex nunc, wat betekent dat ze gelden vanaf het moment van beëindiging. |