1. L&T_2025-26_Introduction to the course.pptx

# Introductie tot recht en technologie Dit gedeelte introduceert het vakgebied recht en technologie, benadrukt de relevantie ervan voor studenten en schetst de cursusstructuur, inclusief lesmateriaal en evaluatie, met speciale aandacht voor de Engelse taal en voorbereiding op een internationale professionele carrière. ### 1.1 De relevantie van recht en technologie Het domein van recht en technologie is van cruciaal belang gezien de alomtegenwoordige impact van technologie op de samenleving en het recht. Recent nieuws illustreert de dringende noodzaak om deze interactie te begrijpen: * **Sociale media en jongeren:** Rapporten over platforms zoals TikTok benadrukken de risico's voor de veiligheid en het welzijn van kinderen, wat leidt tot discussies over leeftijdsgrenzen en digitale curfews. * **AI chatbots en kinderen:** Wetgevende instanties onderzoeken de interactie tussen AI-chatbots en kinderen, met aandacht voor de manieren waarop deze producten geld genereren en de ingebouwde veiligheidsmaatregelen, met name de kwetsbaarheid van jongeren door de menselijke imitatie van AI. * **Privacy en surveillance:** Praktische zaken zoals het plaatsen van camera's in gemeenschappelijke ruimtes van studentenhuisvesting kunnen leiden tot boetes wegens schending van privacywetgeving. * **Consumentenbescherming:** Grote technologiebedrijven worden onderzocht en beboet voor misleidende praktijken met betrekking tot abonnementen, wat de noodzaak van duidelijke consumentenbescherming in de digitale wereld onderstreept. * **Cyberbeveiliging:** De toenemende dreiging van ransomware en AI-gegenereerde cyberaanvallen vereist een robuust juridisch kader en technische tegenmaatregelen. * **Technologie en cognitie:** De invloed van technologie op cognitieve vaardigheden, zowel bij ouderen als bij kinderen met specifieke behoeften zoals dyslexie, wordt steeds meer erkend. * **Juridische technologie:** Innovaties zoals AI-gestuurde contractanalyse laten zien hoe technologie het juridische werkveld transformeert. ### 1.2 Cursusstructuur en didactiek De cursus "Law & Technology" wordt gegeven op vrijdag om 13:00 uur in auditorium 3 aan de Ledeganck-campus. #### 1.2.1 Lessen en opnames * De lessen worden opgenomen en beschikbaar gesteld via Ufora, onder de sectie "Other tools" in Panopto. * Hoewel opnames beschikbaar zijn, wordt aanwezigheid in de live lessen sterk aangemoedigd. Onderzoek toont aan dat lecture recordings een positieve impact hebben op het leren wanneer ze gecombineerd worden met actieve participatie in de klas. * Studenten die niet gefilmd willen worden, wordt geadviseerd een zitplaats te kiezen buiten het bereik van de camera. * Het is studenten **niet** toegestaan om geluids- en/of beeldopnames te maken van de lessen, inclusief gestreamde lessen. > **Tip:** Hoewel opnames nuttig zijn, biedt de interactie en discussie tijdens live sessies een dieper begrip en de mogelijkheid tot directe vraagstelling. #### 1.2.2 Docenten en gastsprekers De cursus wordt geleid door professor dr. Eva Lievens. Daarnaast zullen diverse co-docenten en gastsprekers bijdragen, waaronder vertegenwoordigers van de Europese Commissie (over de Digital Services Act), een expert van ML6 over Generative AI, en sprekers van Legal Tech start-ups. #### 1.2.3 Communicatie en contact * Alle aankondigingen worden gedaan via Ufora en het @ugent.be e-mailadres. * Korte vragen kunnen voor of na de les gesteld worden. * Voor andere vragen dient er een afspraak gemaakt te worden via e-mail naar eva.lievens@ugent.be. #### 1.2.4 Taal en voorbereiding op de toekomst * De officiële instructietaal van de cursus is Engels. Dit is een bewuste keuze om studenten voor te bereiden op: * Engelstalige keuzevakken in de Masteropleiding. * Een toekomstige internationale professionele carrière. * De cursus dient als een "introductie" tot recht en technologie, waarop studenten kunnen voortbouwen in meer gespecialiseerde vakken of in hun Bachelor of Master thesis. > **Tip:** Maak optimaal gebruik van de Engelstalige voertaal om uw taalvaardigheid te verbeteren, wat een waardevolle troef is op de arbeidsmarkt. #### 1.2.5 Cursusmateriaal * Het cursusmateriaal bestaat uit lezingen, inclusief gastcolleges. * Voor elke les worden er mappen aangeboden die de PPT-presentaties (indien beschikbaar), krantenartikelen of andere korte documenten ter voorbereiding, en korte video's bevatten. * Het handboek is de 4e editie van 2025 en is beschikbaar via VRG. ### 1.3 Evaluatie De voorlopige datum voor de evaluatie is 20 januari 2026. De evaluatie omvat het: * Identificeren van verschillende juridische vragen/problemen gerelateerd aan technologie. * Weten waar relevante juridische artikelen te vinden zijn. * Toepassen van relevante regels op concrete casus. * Analyseren van korte artikelen en het identificeren van de juridische kwesties daarin. * Beoordelen van stellingen als "goed" of "fout" en het motiveren van deze beoordeling. > **Voorbeeld:** Een school wil vingerafdrukken scannen voor toegang. Juridisch advies zou moeten ingaan op de proportionaliteit, noodzakelijkheid, de minimale gegevensverwerking conform de GDPR, en het belang van een duidelijke informatiedelverlening aan leerlingen en ouders, evenals de juridische grondslag voor zo'n systeem. Dit vereist het opzoeken van relevante artikelen binnen de privacywetgeving. --- # Actualiteiten en casestudies in recht en technologie Dit onderdeel verkent de actuele en concrete toepassingen van de wisselwerking tussen recht en technologie door middel van recente nieuwsartikelen en casestudies. ### 2.1 Sociale media en consumentenbescherming Recente ontwikkelingen werpen licht op de impact van sociale mediaplatforms en online diensten op gebruikers, met name kwetsbare groepen zoals kinderen en consumenten. #### 2.1.1 Impact van sociale media op kinderen De invloed van platforms zoals TikTok op kinderen staat centraal in diverse onderzoeken en beleidsdiscussies. Een parlementscommissie in Frankrijk beschreef TikTok als "langzaam vergif" voor kinderen, wijzend op de blootstelling aan een "oceaan van schadelijke inhoud" versterkt door algoritmen die kinderen in een bubbel houden. > **Tip:** Houd rekening met de specifieke kwetsbaarheid van kinderen in de digitale wereld bij het beoordelen van technologie-gerelateerde wetgeving. Als reactie hierop zijn er in Frankrijk aanbevelingen gedaan om kinderen onder de 15 jaar volledig te verbieden sociale media te gebruiken. Voor adolescenten tussen 15 en 18 jaar wordt een nachtelijke "digitale avondklok" voorgesteld, waarbij sociale media van 22:00 uur tot 08:00 uur onbeschikbaar zouden zijn. Daarnaast onderzoekt de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC) zeven technologiebedrijven, waaronder Alphabet, OpenAI, Character.ai, Snap, XAI, Meta en Instagram, naar de manier waarop hun AI-chatbots omgaan met kinderen. Er zijn zorgen over de impact van AI-chatbots op kinderen, aangezien deze chatbots menselijke conversaties en emoties kunnen nabootsen, en zich vaak voordoen als vrienden of metgezellen. De FTC vraagt informatie over de monetarisatie van deze producten en de aanwezigheid van veiligheidsmaatregelen. #### 2.1.2 Consumentenbescherming bij online diensten Grote online retailers worden ook geconfronteerd met juridische uitdagingen op het gebied van consumentenbescherming. Amazon heeft bijvoorbeeld een schikking getroffen met de FTC, waarbij het een civiele boete van 1 miljard dollars betaalt en 1,5 miljard dollars aan terugbetalingen verstrekt aan circa 35 miljoen klanten. Deze klanten werden "geschaad door hun misleidende Prime-inschrijvingspraktijken". > **Voorbeeld:** Misleidende inschrijvingspraktijken, ook wel bekend als "dark patterns" of disruptieve patronen, zijn ontworpen om consumenten te manipuleren om zich in te schrijven voor diensten en maken het vervolgens buitengewoon moeilijk om abonnementen te beëindigen. ### 2.2 Privacy en cameragebruik De integratie van technologie in de leefomgeving roept belangrijke privacyvragen op. #### 2.2.1 Privacy in studentenhuisvesting In een concrete zaak werd een verhuurder beboet met 9.700 euro voor het plaatsen van camera's in de keuken en gang van studentenhuizen. Dit benadrukt de noodzaak van naleving van privacywetgeving, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), in gedeelde woonruimtes. > **Tip:** Zorg ervoor dat het plaatsen van cameratoezicht in gedeelde ruimtes voldoet aan de wettelijke vereisten en de privacy van bewoners respecteert. ### 2.3 Kunstmatige Intelligentie (AI) en juridische implicaties AI-technologieën brengen nieuwe uitdagingen en kansen met zich mee op juridisch gebied. #### 2.3.1 Generatieve AI Generatieve AI is een sleutelthema voor 2025-2026. Dit omvat de toepassing van AI bij contractanalyse, waarbij tools zoals Jurimesh met AI-gestuurde due diligence processen stroomlijnen. > **Voorbeeld:** De ontwikkeling van AI-gestuurde technologieën voor juridische dienstverlening kan leiden tot efficiëntere contractanalyses en een versneld due diligence proces. #### 2.3.2 AI en mogelijke risico's Daarnaast is er de opkomst van AI-gegenereerde ransomware, wat wijst op de potentiële dreiging van geavanceerde cyberaanvallen. De mogelijkheid van AI om kansen te vergroten voor kinderen met dyslexie toont echter ook de positieve potentie van deze technologie. ### 2.4 Cybersecurity en data-incidenten Cyberaanvallen blijven een significant probleem met verreikende gevolgen. Een ransomwarecyberaanval op een luchthaven leidde bijvoorbeeld tot de annulering van een aanzienlijk deel van de vluchten. ### 2.5 Technologische toepassingen en cognitie Onderzoek verkent de relatie tussen technologie, cognitie en specifieke bevolkingsgroepen, zoals ouderen, en de impact van technologie op leerprocessen, zoals bij dyslexie. ### 2.6 Juridisch advies bij technologische implementatie Een casestudy betreft een schoolhoofd dat juridisch advies inwint over de implementatie van een nieuw toegangscontrolesysteem met vingerafdrukscans om schoolverzuim te registreren. Dit illustreert de noodzaak om juridische implicaties, zoals privacy en gegevensverwerking, te overwegen bij de invoering van nieuwe technologieën in onderwijsinstellingen. > **Tip:** Bij het adviseren over technologische implementaties is het cruciaal om de relevante wetgeving te identificeren, de regels correct toe te passen en juridische kwesties te analyseren in de context van specifieke artikelen. De kern van deze casestudies ligt in het identificeren van verschillende juridische vragen en het toepassen van de relevante regels op de feiten, wat essentieel is voor een gedegen juridische analyse. --- # Toepassing van juridische kennis in casestudies Dit gedeelte van de cursus benadrukt het belang van het toepassen van juridische kennis op praktische scenario's door middel van casestudies, met als doel het ontwikkelen van vaardigheden in het identificeren, analyseren en oplossen van juridische vraagstukken. ### 3.1 Het identificeren van juridische kwesties in casestudies Het effectief oplossen van casestudies vereist het vermogen om de kern van een juridisch probleem te doorgronden. Dit houdt in dat men relevante juridische vragen identificeert, de juiste wettelijke bepalingen weet te vinden en deze vervolgens toepast op de specifieke feiten van de casus. #### 3.1.1 Advies over een vingerafdrukidentificatiesysteem op scholen Een veelvoorkomend type casestudy betreft het adviseren over de implementatie van nieuwe technologieën, zoals een vingerafdrukidentificatiesysteem op scholen. Hierbij is het cruciaal om juridische kwesties te identificeren die verband houden met privacy, gegevensbescherming en de rechten van minderjarigen. > **Tip:** Bij het adviseren over technologie op scholen, dient men altijd de specifieke wetgeving omtrent de bescherming van persoonsgegevens van minderjarigen te raadplegen, naast algemene privacywetgeving. Een voorbeeld hiervan is de casus waarin een middelbare school in Gent een vingerafdrukidentificatiesysteem wil invoeren om de administratieve last van absentiemeldingen te verminderen. De juridische analyse zou zich dan richten op: * De rechtmatigheid van de verwerking van biometrische gegevens (vingerafdrukken). * De noodzakelijkheid en proportionaliteit van dit systeem in verhouding tot het nagestreefde doel. * De specifieke regelgeving met betrekking tot het gebruik van biometrische gegevens van minderjarigen. * De vereisten voor informatieplicht en toestemming van ouders/voogden. #### 3.1.2 Identificeren van juridische kwesties in korte artikelen Een andere methode om juridische kennis toe te passen is door het analyseren van korte artikelen die actuele gebeurtenissen of technologische ontwikkelingen beschrijven. Deze artikelen bevatten vaak impliciete of expliciete juridische implicaties die geïdentificeerd en geëvalueerd moeten worden. > **Tip:** Lees artikelen aandachtig en probeer steeds te anticiperen op mogelijke juridische problemen die voortvloeien uit de beschreven situatie. Denk aan vragen over aansprakelijkheid, contractbreuk, privacy-schendingen of regulatoire naleving. **Voorbeeld:** Een artikel over een rechtszaak tegen een socialemediaplatform vanwege de impact op minderjarigen vereist het identificeren van de juridische grondslagen voor aansprakelijkheid (bijvoorbeeld nalatigheid, gebrekkig productontwerp), de relevante privacywetgeving, en de specifieke rechten van kinderen in het digitale domein. De analyse zou kunnen leiden tot het toepassen van wetgeving rondom de bescherming van persoonsgegevens, consumentenrecht, of zelfs specifieke jeugdwelzijnswetgeving. ### 3.2 Het vinden en toepassen van relevante wetgeving Zodra juridische kwesties zijn geïdentificeerd, is de volgende stap het lokaliseren en correct toepassen van de relevante wettelijke bepalingen. Dit vereist kennis van juridische databases, wetboeken en jurisprudentie. #### 3.2.1 Zoeken naar relevante artikelen Het proces van het vinden van relevante artikelen begint met een goed begrip van de juridische aard van de casus. Zoektermen, juridische domeinen (bijvoorbeeld privacyrecht, consumentenrecht, familierecht) en specifieke wetten (zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming - AVG) zijn essentieel voor een effectieve zoektocht. #### 3.2.2 Toepassing van regels op de casus Na het vinden van de relevante wetgeving, moet deze nauwkeurig worden toegepast op de specifieke feiten van de casus. Dit houdt in dat men: * De feiten van de casus juridisch kwalificeert. * De vereisten van de relevante wettelijke artikelen controleert. * Concludeert of aan deze vereisten is voldaan of niet. * De juridische gevolgen van de bevindingen uiteenzet. > **Tip:** Maak gebruik van een gestructureerde aanpak bij het toepassen van wetgeving. Begin met de meest algemene regels en werk toe naar de specifieke bepalingen die het meest relevant zijn voor de casus. Denk aan het zogenaamde "formele" en "materiële" deel van een wettelijke bepaling. **Voorbeeld:** Bij de casus van het vingerafdruksysteem op school, zou men eerst kijken naar algemene wetgeving inzake gegevensverwerking en vervolgens naar specifieke regels voor biometrische gegevens en de verwerking van gegevens van minderjarigen, zoals vastgelegd in de AVG en mogelijk nationale wetgeving ter bescherming van de privacy van studenten. Als een artikel stelt dat de verwerking van biometrische gegevens enkel toegestaan is indien strikt noodzakelijk en proportioneel, en dat voor minderjarigen specifieke waarborgen gelden, dan moet dit getoetst worden aan de situatie op school: is er geen minder ingrijpend middel om absentie te controleren? En is er een duidelijke wettelijke grondslag en een passende toestemmingsprocedure? --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Recht en Technologie | Een interdisciplinair vakgebied dat de wisselwerking tussen juridische principes en technologische ontwikkelingen onderzoekt, met aandacht voor de maatschappelijke, ethische en wettelijke implicaties van nieuwe technologieën. | | Kunstmatige Intelligentie (AI) | Een tak van informatica die zich bezighoudt met het creëren van systemen die taken kunnen uitvoeren die normaal menselijke intelligentie vereisen, zoals leren, probleemoplossing en besluitvorming. | | Sociale Media | Online platforms en websites die gebruikers in staat stellen om inhoud te creëren of te delen, of deel te nemen aan sociale netwerken, en die vaak gebruikt worden voor communicatie, informatieverspreiding en entertainment. | | Algoritmen | Een reeks instructies of regels die door een computer worden gevolgd om een probleem op te lossen of een taak uit te voeren, vaak gebruikt in sociale media om inhoud te personaliseren en gebruikers te betrekken. | | Privacy | Het recht van individuen om controle uit te oefenen over hun persoonlijke informatie en om beschermd te worden tegen ongeoorloofde toegang, gebruik of openbaarmaking van deze gegevens. | | Cyberaanval | Een poging om computersystemen, netwerken of apparaten te manipuleren, beschadigen of ontwrichten, vaak met als doel het stelen van gegevens, het verstoren van diensten of het afpersen van geld. | | Ransomware | Een type malware dat toegang tot een computersysteem of bestanden versleutelt en vervolgens losgeld eist voor de ontsleuteling, wat vaak leidt tot aanzienlijke financiële en operationele schade. | | Dark Patterns | Gebruikersinterface-ontwerpelementen die gebruikers manipuleren om acties te ondernemen die ze anders niet zouden doen, vaak in strijd met hun belangen, zoals het bemoeilijken van het annuleren van abonnementen. | | Digitale Curfew | Een beleid dat de toegang tot digitale diensten, zoals sociale media, beperkt tijdens specifieke uren, vaak bedoeld om de schermtijd van jongeren te reguleren en hun slaap te verbeteren. | | Genetische AI | Een geavanceerd type kunstmatige intelligentie dat in staat is om nieuwe inhoud, zoals tekst, afbeeldingen, muziek of code, te creëren op basis van de patronen en structuren die het heeft geleerd uit trainingsdata. |