EXAMENVRAGEN.docx

# Marktspreiding en marktbereik analyse Hier is een uitgebreide samenvatting van Marktspreiding en marktbereik analyse, bedoeld als studiemateriaal voor examens. ## 1. Marktspreiding en marktbereik analyse Deze sectie analyseert de distributie van producten over de markt en de bijdrage van verkooppunten aan de totale omzet. ### 1.1 Marktspreiding Marktspreiding meet het percentage van de potentiële verkooppunten waar een product daadwerkelijk wordt aangeboden. Het geeft inzicht in de fysieke aanwezigheid van een product in de markt. **Formule voor marktspreiding:** $$ \text{Marktspreiding} = \frac{\text{Aantal verkooppunten met product}}{\text{Totaal aantal potentiële verkooppunten}} $$ **Voorbeeld:** Stel een product wordt verkocht in 80 van de 200 mogelijke winkels. Marktspreiding = $\frac{80}{200} = 0.4$ of $40\%$. > **Tip:** Een hoge marktspreiding suggereert een brede distributie en potentieel hogere zichtbaarheid voor het product. ### 1.2 Marktbereik Marktbereik kwantificeert de bijdrage van de verkooppunten aan de totale omzet. Het vergelijkt de omzet die wordt gegenereerd in de winkels waar het product wordt verkocht met de totale marktomzet voor dat product. **Formule voor marktbereik:** $$ \text{Marktbereik} = \frac{\text{Omzet in verkooppunten met product}}{\text{Totale omzet in de markt}} $$ **Voorbeeld:** Als in de 80 winkels waar product X wordt verkocht een totale omzet van 32.000 dollars wordt gegenereerd, en de totale marktomzet voor product X is 100.000 dollars, dan: Marktbereik = $\frac{32.000 \text{ dollars}}{100.000 \text{ dollars}} = 0.32$ of $32\%$. > **Tip:** Marktbereik is een cruciale indicator van de economische impact van de distributie-inspanningen. Een product kan een hoge marktspreiding hebben, maar een laag marktbereik als het in veel kleine verkooppunten wordt aangeboden die weinig omzet genereren. ### 1.3 Analyse van Omzetverschillen Omzetverschillen analyseert de afwijkingen tussen gebudgetteerde en gerealiseerde verkopen. Dit kan worden opgesplitst in volumeverschil en prijsverschil. **Gebudgetteerde versus Gerealiseerde Verkoop:** Stel een gebudgetteerde omzet van 80.000 dollars bij een verkoop van 1000 stuks (wat resulteert in een gebudgetteerde prijs van 80 dollars per stuk). De gerealiseerde verkoop was 950 stuks aan 85 dollars per stuk. * **Volumeverschil:** Dit meet het effect van de afwijking in verkochte eenheden, waarbij de gebudgetteerde prijs wordt aangehouden. $$ \text{Volumeverschil} = \text{Gebudgetteerde prijs per stuk} \times (\text{Gerealiseerde verkoop in stuks} - \text{Gebudgetteerde verkoop in stuks}) $$ Volumeverschil = $80 \times (950 - 1000) = 80 \times (-50) = -4000$ dollars. * **Prijsverschil:** Dit meet het effect van de afwijking in verkoopprijs, waarbij het gerealiseerde verkoopvolume wordt aangehouden. $$ \text{Prijsverschil} = \text{Gerealiseerde verkoop in stuks} \times (\text{Gerealiseerde prijs per stuk} - \text{Gebudgetteerde prijs per stuk}) $$ Prijsverschil = $950 \times (85 - 80) = 950 \times 5 = 4750$ dollars. * **Totaal Omzetverschil:** De som van het volumeverschil en het prijsverschil geeft het totale verschil in omzet weer. $$ \text{Totaal Omzetverschil} = \text{Volumeverschil} + \text{Prijsverschil} $$ Totaal Omzetverschil = $-4000 + 4750 = 750$ dollars. > **Tip:** Het opsplitsen van het omzetverschil helpt om te begrijpen of de afwijkingen voornamelijk te wijten zijn aan verkoopvolumes of verkoopprijzen. ### 1.4 Break-even Point (BEP) Analyse De Break-even Point analyse bepaalt het punt waarop de totale opbrengsten gelijk zijn aan de totale kosten, wat resulteert in nul winst en nul verlies. **Formule voor Break-even Point (in stuks):** $$ \text{BEP (in stuks)} = \frac{\text{Vaste kosten}}{\text{Verkoopprijs per stuk} - \text{Variabele kosten per stuk}} $$ **Voorbeeld 1:** Een bedrijf heeft vaste kosten van 15.000 dollars, een verkoopprijs van 60 dollars per stuk en variabele kosten van 35 dollars per stuk. BEP = $\frac{15.000}{60 - 35} = \frac{15.000}{25} = 600$ stuks. **Voorbeeld 2 (Fietstassen Fabriek):** Vaste kosten per jaar: 25.000 dollars. Variabele kosten per fietstas: 18 dollars. Verkoopprijs per fietstas: 45 dollars. BEP = $\frac{25.000}{45 - 18} = \frac{25.000}{27} \approx 925.93$ stuks. > **Tip:** Het BEP is een fundamentele maatstaf voor de winstgevendheid. Elk verkocht stuk boven het BEP draagt direct bij aan de winst. ### 1.5 Veiligheidsmarge De veiligheidsmarge (of veiligheidsbuffer) geeft aan hoeveel een bedrijf kan verliezen aan omzet of verkochte eenheden voordat het verliesgevend wordt. Het is het verschil tussen de werkelijke (of verwachte) verkoop en het break-even point. **Formule voor Veiligheidsmarge (in stuks):** $$ \text{Veiligheidsmarge (in stuks)} = \text{Gerealiseerde verkoop in stuks} - \text{BEP in stuks} $$ **Voorbeeld 1:** Gerealiseerde verkoop: 700 stuks. BEP: 600 stuks. Veiligheidsmarge (in stuks) = $700 - 600 = 100$ stuks. **Voorbeeld 2 (Fietstassen Fabriek):** Gerealiseerde verkoop in 2025: 950 stuks. BEP: 925.93 stuks. Veiligheidsmarge (in stuks) = $950 - 925.93 = 24.07$ stuks. **Formule voor Veiligheidsmarge (in procent):** $$ \text{Veiligheidsmarge \%} = 1 - \frac{\text{BEP in stuks}}{\text{Gerealiseerde verkoop in stuks}} $$ of $$ \text{Veiligheidsmarge \%} = \frac{\text{Veiligheidsmarge in stuks}}{\text{Gerealiseerde verkoop in stuks}} $$ **Voorbeeld 1:** BEP: 600 stuks. Gerealiseerde verkoop: 700 stuks. Veiligheidsmarge % = $1 - \frac{600}{700} = 1 - 0.857 = 0.143$ of $14.3\%$. **Voorbeeld 2 (Fietstassen Fabriek):** BEP: 925.93 stuks. Gerealiseerde verkoop: 950 stuks. Veiligheidsmarge % = $1 - \frac{925.93}{950} \approx 1 - 0.9747 = 0.0253$ of $2.53\%$. > **Tip:** Een grotere veiligheidsmarge betekent een lagere financiële risico voor het bedrijf. ### 1.6 Prijsstelling Strategieën Prijsstelling strategieën omvatten methoden om de optimale verkoopprijs te bepalen, rekening houdend met kosten, gewenste winstmarges en rendement op investering. #### 1.6.1 Mark-up Prijs (Mark-up Price) De mark-up prijsmethode berekent de verkoopprijs door een bepaald percentage (de mark-up) op de kostprijs te tellen. **Formule voor Mark-up Prijs:** $$ \text{Mark-up Prijs} = \frac{\text{Kostprijs per stuk}}{1 - \text{Mark-up percentage}} $$ **Voorbeeld:** Productie kost 40 dollars per stuk. Het bedrijf wil een mark-up van 30%. Mark-up Prijs = $\frac{40}{1 - 0.30} = \frac{40}{0.70} \approx 57.14$ dollars. > **Tip:** Deze methode is relatief eenvoudig te implementeren, maar houdt geen rekening met de vraag in de markt of concurrentie. #### 1.6.2 Target Return Price De target return price methode bepaalt de prijs die nodig is om een specifiek rendement op investering (ROI) te behalen bij een verwachte afzet. **Formule voor Target Return Price:** $$ \text{Target Return Price} = \text{Kostprijs per stuk} + \frac{\text{Gewenste ROI}}{\text{Verwachte afzet in stuks}} $$ **Voorbeeld:** Productie kost 40 dollars per stuk. Het bedrijf streeft naar een ROI van 12.000 dollars bij een verwachte afzet van 800 stuks. Target Return Price = $40 + \frac{12.000}{800} = 40 + 15 = 55$ dollars. > **Tip:** Dit is een meer doelgerichte prijsstrategie die de winstgevendheidsdoelstellingen direct meeneemt in de prijsberekening. ### 1.7 Voortschrijdend Gemiddelde Een voortschrijdend gemiddelde is een statistische techniek die wordt gebruikt om fluctuaties in gegevens te gladstrijken en trends te identificeren. Het wordt vaak toegepast op verkoopgegevens om toekomstige verkopen te voorspellen. **Berekening:** Het voortschrijdend gemiddelde van een bepaalde periode wordt berekend door de som van de waarden in die periode te delen door het aantal periodes. **Voorbeeld:** Verkoopcijfers van Product Y over 4 kwartalen: Q1: 1200, Q2: 1350, Q3: 1250, Q4: 1400. Een voortschrijdend gemiddelde over 3 kwartalen zou als volgt berekend kunnen worden: * Voor Q3: $\frac{1200 + 1350 + 1250}{3} = \frac{3800}{3} \approx 1266.67$ * Voor Q4: $\frac{1350 + 1250 + 1400}{3} = \frac{4000}{3} \approx 1333.33$ > **Tip:** De lengte van de periode voor het voortschrijdend gemiddelde is flexibel en kan worden aangepast aan de aard van de gegevens en de gewenste mate van gladheid. Kortere periodes reageren sneller op veranderingen, terwijl langere periodes schommelingen sterker dempen. --- # Break-even analyse en veiligheidsmarge berekeningen Deze sectie behandelt de berekening van het break-even point en de veiligheidsmarge voor producten, zowel in aantallen als in percentages. ## 2. Break-even analyse en veiligheidsmarge berekeningen De break-even analyse is een cruciaal instrument voor bedrijven om het punt te bepalen waarop de totale opbrengsten gelijk zijn aan de totale kosten. Dit betekent dat het bedrijf geen winst noch verlies maakt. De veiligheidsmarge geeft vervolgens aan hoeveel een bedrijf kan afwijken van het break-even point zonder verlies te lijden. ### 2.1 Het break-even point (BEP) Het break-even point (BEP) kan in twee eenheden worden uitgedrukt: het aantal verkochte stuks en de omzet. #### 2.1.1 Break-even point in aantallen (stuks) De formule om het break-even point in aantallen te berekenen is: $$ \text{BEP (stuks)} = \frac{\text{Vaste kosten}}{\text{Verkoopprijs per stuk} - \text{Variabele kosten per stuk}} $$ Hierbij representeren: * `Vaste kosten`: Kosten die niet variëren met de productiehoeveelheid (bijvoorbeeld huur, salarissen). * `Verkoopprijs per stuk`: De prijs waartegen één eenheid van het product wordt verkocht. * `Variabele kosten per stuk`: Kosten die direct variëren met de productiehoeveelheid van één eenheid (bijvoorbeeld grondstoffen, directe arbeid). De term `Verkoopprijs per stuk - Variabele kosten per stuk` wordt ook wel de `contributiemarge per stuk` genoemd. Deze marge draagt bij aan het dekken van de vaste kosten en vervolgens aan de winst. > **Tip:** Zorg ervoor dat alle kosten correct worden gecategoriseerd als vast of variabel. Een verkeerde classificatie kan leiden tot een onjuiste break-even berekening. #### 2.1.2 Break-even point in omzet (geld) Het break-even point in omzet kan op twee manieren worden berekend: 1. **Door het BEP in stuks te vermenigvuldigen met de verkoopprijs per stuk:** $$ \text{BEP (omzet)} = \text{BEP (stuks)} \times \text{Verkoopprijs per stuk} $$ 2. **Met behulp van de contributiemarge in percentage:** $$ \text{BEP (omzet)} = \frac{\text{Vaste kosten}}{\text{Contributiemarge percentage}} $$ Waar het `Contributiemarge percentage` wordt berekend als: $$ \text{Contributiemarge percentage} = \frac{\text{Verkoopprijs per stuk} - \text{Variabele kosten per stuk}}{\text{Verkoopprijs per stuk}} $$ Of, alternatief: $$ \text{Contributiemarge percentage} = 1 - \frac{\text{Variabele kosten per stuk}}{\text{Verkoopprijs per stuk}} $$ ### 2.2 De veiligheidsmarge De veiligheidsmarge (of marge van veiligheid) geeft de ruimte aan tussen de verwachte of gerealiseerde omzet/verkoop en het break-even point. Het is een maatstaf voor het risico dat een bedrijf loopt. Hoe groter de veiligheidsmarge, hoe kleiner het risico op verlies. #### 2.2.1 Veiligheidsmarge in aantallen (stuks) De veiligheidsmarge in aantallen wordt berekend door de gerealiseerde verkoop af te trekken van het break-even point in stuks. $$ \text{Veiligheidsmarge (stuks)} = \text{Gerealiseerde verkoop (stuks)} - \text{BEP (stuks)} $$ Een positief resultaat betekent dat het bedrijf boven het break-even point verkoopt. #### 2.2.2 Veiligheidsmarge in percentage (%) De veiligheidsmarge kan ook als een percentage van de gerealiseerde verkoop worden uitgedrukt. Dit geeft een beter beeld van de relatieve veiligheid van de huidige verkoop ten opzichte van het break-even point. $$ \text{Veiligheidsmarge (\%)} = 1 - \frac{\text{BEP (stuks)}}{\text{Gerealiseerde verkoop (stuks)}} $$ Of, alternatief: $$ \text{Veiligheidsmarge (\%)} = \frac{\text{Veiligheidsmarge (stuks)}}{\text{Gerealiseerde verkoop (stuks)}} \times 100\% $$ > **Voorbeeld:** > Een bedrijf heeft vaste kosten van 25.000 euro per jaar. De variabele kosten per fietstas bedragen 18 euro en de verkoopprijs is 45 euro. In 2025 werden 950 fietstassen verkocht. > > * **BEP in stuks:** > $$ \text{BEP (stuks)} = \frac{25.000}{45 - 18} = \frac{25.000}{27} \approx 925,93 \text{ stuks} $$ > Aangezien men geen fractionele fietstassen kan verkopen, wordt dit vaak afgerond naar boven (926 stuks) om volledig break-even te zijn, of men interpreteert 925.93 als het punt waarop de kosten exact gedekt zijn. > > * **Veiligheidsmarge in stuks:** > $$ \text{Veiligheidsmarge (stuks)} = 950 - 925,93 = 24,07 \text{ stuks} $$ > Dit betekent dat het bedrijf 24,07 fietstassen meer heeft verkocht dan nodig om break-even te draaien. > > * **Veiligheidsmarge in percentage:** > $$ \text{Veiligheidsmarge (\%)} = 1 - \frac{925,93}{950} = 1 - 0,97466 \approx 0,02534 \text{ of } 2,53\% $$ > Dit toont aan dat het bedrijf met een marge van ongeveer 2,53% boven het break-even point opereert. ### 2.3 Gerelateerde concepten: Mark-up en Target Return Price Hoewel niet strikt onderdeel van de break-even analyse, zijn mark-up en target return price nauw verwant aan prijsstelling en winstgevendheid. #### 2.3.1 Mark-up price De mark-up price is de verkoopprijs die wordt berekend door een gewenste winstmarge (mark-up) toe te voegen aan de kostprijs. $$ \text{Mark-up price} = \frac{\text{Kostprijs per stuk}}{1 - \text{Mark-up percentage}} $$ Als een bedrijf een mark-up van 30% wil hanteren op een product met een kostprijs van 40 euro, dan is de mark-up price: $$ \text{Mark-up price} = \frac{40 \text{ euro}}{1 - 0,30} = \frac{40 \text{ euro}}{0,70} \approx 57,14 \text{ euro} $$ #### 2.3.2 Target return price De target return price is de verkoopprijs die een bedrijf moet hanteren om een specifieke winst (Return On Investment - ROI) te behalen bij een verwachte afzet. $$ \text{Target return price} = \text{Kostprijs per stuk} + \frac{\text{Gewenste ROI}}{\text{Verwachte afzet (stuks)}} $$ Stel dat een bedrijf een kostprijs van 40 euro per stuk heeft, een gewenste ROI van 12.000 euro nastreeft en een verwachte afzet van 800 stuks heeft: $$ \text{Target return price} = 40 \text{ euro} + \frac{12.000 \text{ euro}}{800 \text{ stuks}} = 40 \text{ euro} + 15 \text{ euro/stuk} = 55 \text{ euro} $$ Deze prijzen zijn belangrijk voor strategische prijsbepaling, maar de break-even en veiligheidsmarge analyses geven inzicht in de financiële haalbaarheid en risico's bij die prijzen en bijbehorende kostenstructuren. --- # Prijsstelling en winstmarges Prijsstelling en winstmarges worden bepaald door kosten, mark-up en gewenste rendementen, wat leidt tot concepten zoals de target return price. ## 3. Prijsstelling en winstmarges ### 3.1 Prijsbepaling op basis van kosten Prijsstelling kan gebaseerd zijn op de kosten, met de toevoeging van een winstmarge (mark-up) of gericht op een specifiek rendement (target return). #### 3.1.1 Break-even point analyse Het break-even point (BEP) is het aantal verkochte eenheden waarbij de totale opbrengsten gelijk zijn aan de totale kosten, waardoor er noch winst, noch verlies is. De formule voor het break-even point in stuks is: $$ \text{BEP (stuks)} = \frac{\text{Vaste kosten}}{\text{Verkoopprijs per eenheid} - \text{Variabele kosten per eenheid}} $$ * **Vaste kosten:** Kosten die niet veranderen met het productieniveau (bv. huur, salarissen). * **Variabele kosten:** Kosten die direct variëren met het productieniveau (bv. grondstoffen, directe arbeid). * **Verkoopprijs per eenheid:** De prijs waartegen één eenheid van het product wordt verkocht. ##### 3.1.1.1 Veiligheidsmarge De veiligheidsmarge geeft aan hoeveel de verkoop kan dalen voordat het bedrijf verlies gaat lijden. Het kan uitgedrukt worden in zowel aantallen stuks als in procenten. * **Veiligheidsmarge (stuks):** $$ \text{Veiligheidsmarge (stuks)} = \text{Gerealiseerde verkoop (stuks)} - \text{BEP (stuks)} $$ * **Veiligheidsmarge (%):** $$ \text{Veiligheidsmarge (\%)} = 1 - \frac{\text{BEP (stuks)}}{\text{Gerealiseerde verkoop (stuks)}} $$ > **Voorbeeld:** Een bedrijf heeft vaste kosten van 25.000 euro per jaar, variabele kosten van 18 euro per fietstas en verkoopt deze voor 45 euro per stuk. Als ze 950 fietstassen verkopen, is het BEP: > > $$ \text{BEP (stuks)} = \frac{25.000}{45 - 18} = \frac{25.000}{27} \approx 925,93 \text{ stuks} $$ > > De veiligheidsmarge in stuks is: > > $$ \text{Veiligheidsmarge (stuks)} = 950 - 925,93 = 24,07 \text{ stuks} $$ > > De veiligheidsmarge in procenten is: > > $$ \text{Veiligheidsmarge (\%)} = 1 - \frac{925,93}{950} \approx 1 - 0,9747 = 0,0253 \text{ (2,53\%)} $$ #### 3.1.2 Mark-up price De mark-up price is de verkoopprijs die wordt berekend door een bepaalde winstmarge (mark-up percentage) toe te voegen aan de kostprijs. De formule voor de mark-up price is: $$ \text{Mark-up price} = \frac{\text{Kostprijs per eenheid}}{1 - \text{Mark-up percentage}} $$ > **Voorbeeld:** Als de productiekosten per gadget 40 euro bedragen en het bedrijf een mark-up van 30% wil hanteren, is de mark-up price: > > $$ \text{Mark-up price} = \frac{40}{1 - 0,30} = \frac{40}{0,70} \approx 57,14 \text{ euro} $$ #### 3.1.3 Target return price De target return price is de verkoopprijs die een bedrijf moet hanteren om een bepaald rendement op investering (ROI) te behalen bij een verwachte afzet. De formule voor de target return price is: $$ \text{Target return price} = \text{Kostprijs per eenheid} + \frac{\text{Gewenste ROI}}{\text{Verwachte afzet (stuks)}} $$ > **Voorbeeld:** Indien de kostprijs per gadget 40 euro is, het bedrijf een gewenste ROI van 12.000 euro nastreeft en een afzet van 800 stuks verwacht, is de target return price: > > $$ \text{Target return price} = 40 + \frac{12.000}{800} = 40 + 15 = 55 \text{ euro} $$ ### 3.2 Omzetverschillen analyse Omzetverschillen kunnen worden opgesplitst in een volumieverschil en een prijsverschil, wat inzicht geeft in de prestaties ten opzichte van de budgettering. * **Volumeverschil:** Dit verschil reflecteert de impact van een afwijking in het aantal verkochte eenheden ten opzichte van de budgettering, uitgedrukt tegen de gebudgetteerde prijs. $$ \text{Volumeverschil} = \text{Gebudgetteerde prijs per eenheid} \times (\text{Gerealiseerde verkoop (stuks)} - \text{Gebudgetteerde verkoop (stuks)}) $$ * **Prijsverschil:** Dit verschil weerspiegelt de impact van een afwijking in de verkoopprijs per eenheid ten opzichte van de budgettering, uitgedrukt over het gerealiseerde verkoopvolume. $$ \text{Prijsverschil} = \text{Gerealiseerde verkoop (stuks)} \times (\text{Gerealiseerde prijs per eenheid} - \text{Gebudgetteerde prijs per eenheid}) $$ * **Totaal omzetverschil:** De som van het volumeverschil en het prijsverschil, wat het totale verschil in omzet ten opzichte van het budget weergeeft. > **Voorbeeld:** Het budget was 1000 stuks aan 80 euro per stuk (gebudgetteerde omzet van 80.000 euro). De gerealiseerde verkoop was 950 stuks aan 85 euro per stuk (gerealiseerde omzet van 80.750 euro). > > * **Volumeverschil:** > $$ \text{Volumeverschil} = 80 \times (950 - 1000) = 80 \times (-50) = -4000 \text{ euro} $$ > * **Prijsverschil:** > $$ \text{Prijsverschil} = 950 \times (85 - 80) = 950 \times 5 = 4750 \text{ euro} $$ > * **Totaal omzetverschil:** > $$ \text{Totaal omzetverschil} = -4000 + 4750 = 750 \text{ euro} $$ > > Dit betekent dat ondanks een negatief volumeverlies van 4000 euro, het bedrijf een positief prijsverschil van 4750 euro heeft gerealiseerd, resulterend in een totale omzetstijging van 750 euro ten opzichte van het budget. --- # Omzetverschil analyse Deze sectie behandelt de analyse van omzetverschillen, specifiek gericht op de berekening van de verschillen in volume en prijs die bijdragen aan het totale omzetverschil. ## 4.1 Berekening van omzetverschillen De totale omzet van een product kan worden beïnvloed door veranderingen in verkoopprijs en verkocht volume. Een gedetailleerde analyse van deze veranderingen helpt bedrijven te begrijpen waar de afwijkingen in de verwachte omzet vandaan komen. Het totale omzetverschil kan worden opgesplitst in een volumeverschil en een prijsverschil. ### 4.1.1 Volumeverschil Het volumeverschil meet de impact op de omzet als gevolg van een afwijking in het verkochte aantal eenheden ten opzichte van de gebudgetteerde hoeveelheid, uitgaande van de gebudgetteerde prijs. De formule voor het volumeverschil is: $$ \text{Volumeverschil} = P_{\text{gebudgetteerd}} \times (V_{\text{gerealiseerd}} - V_{\text{gebudgetteerd}}) $$ Waarbij: - $P_{\text{gebudgetteerd}}$ staat voor de gebudgetteerde verkoopprijs per eenheid. - $V_{\text{gerealiseerd}}$ staat voor het gerealiseerde verkochte volume (aantal stuks). - $V_{\text{gebudgetteerd}}$ staat voor het gebudgetteerde verkochte volume (aantal stuks). > **Tip:** Een positief volumeverschil betekent dat er meer eenheden zijn verkocht dan gebudgetteerd, wat een positieve bijdrage levert aan de omzet. Een negatief volumeverschil duidt op minder verkochte eenheden. #### Voorbeeld van volumeverschil Een bedrijf had een gebudgetteerde omzet van 80.000 euro bij een verwachte verkoop van 1.000 stuks, wat neerkomt op een gebudgetteerde prijs van 80 euro per stuk. In werkelijkheid werden er 950 stuks verkocht tegen een prijs van 85 euro per stuk. Het volumeverschil wordt dan als volgt berekend: $$ \text{Volumeverschil} = 80 \, \text{euro} \times (950 \, \text{stuks} - 1000 \, \text{stuks}) = 80 \, \text{euro} \times (-50 \, \text{stuks}) = -4000 \, \text{euro} $$ Dit betekent dat door de lagere verkoop van 50 stuks, de omzet 4.000 euro lager uitviel dan verwacht op basis van de gebudgetteerde prijs. ### 4.1.2 Prijsverschil Het prijsverschil analyseert de impact op de omzet die voortvloeit uit een afwijking in de gerealiseerde verkoopprijs ten opzichte van de gebudgetteerde verkoopprijs, uitgaande van het gerealiseerde verkoopvolume. De formule voor het prijsverschil is: $$ \text{Prijsverschil} = V_{\text{gerealiseerd}} \times (P_{\text{gerealiseerd}} - P_{\text{gebudgetteerd}}) $$ Waarbij: - $V_{\text{gerealiseerd}}$ staat voor het gerealiseerde verkochte volume (aantal stuks). - $P_{\text{gerealiseerd}}$ staat voor de gerealiseerde verkoopprijs per eenheid. - $P_{\text{gebudgetteerd}}$ staat voor de gebudgetteerde verkoopprijs per eenheid. > **Tip:** Een positief prijsverschil duidt op een hogere gerealiseerde prijs per eenheid dan gebudgetteerd, wat de omzet ten goede komt. Een negatief prijsverschil betekent dat de gemiddelde verkoopprijs lager was dan verwacht. #### Voorbeeld van prijsverschil Gebruikmakend van dezelfde gegevens als bij het volumeverschil: gebudgetteerde prijs 80 euro, gerealiseerde verkoop 950 stuks, gerealiseerde prijs 85 euro. Het prijsverschil wordt dan als volgt berekend: $$ \text{Prijsverschil} = 950 \, \text{stuks} \times (85 \, \text{euro} - 80 \, \text{euro}) = 950 \, \text{stuks} \times 5 \, \text{euro} = 4750 \, \text{euro} $$ Dit laat zien dat door de hogere verkoopprijs van 5 euro per stuk op 950 verkochte eenheden, de omzet 4.750 euro hoger uitviel dan verwacht. ### 4.1.3 Totale omzetverschil Het totale omzetverschil is de som van het volumeverschil en het prijsverschil. Het geeft de netto afwijking weer tussen de gebudgetteerde omzet en de gerealiseerde omzet. De relatie is: $$ \text{Totale Omzetverschil} = \text{Volumeverschil} + \text{Prijsverschil} $$ #### Voorbeeld van totale omzetverschil Met de eerder berekende waarden: - Volumeverschil: -4.000 euro - Prijsverschil: 4.750 euro $$ \text{Totale Omzetverschil} = -4000 \, \text{euro} + 4750 \, \text{euro} = 750 \, \text{euro} $$ Dit resultaat geeft aan dat de totale gerealiseerde omzet 750 euro hoger was dan de gebudgetteerde omzet, ondanks het negatieve volumeverschil, dankzij het positieve prijsverschil. **Gebudgetteerde omzet:** 1.000 stuks * 80 euro/stuk = 80.000 euro **Gerealiseerde omzet:** 950 stuks * 85 euro/stuk = 80.750 euro **Verschil:** 80.750 euro - 80.000 euro = 750 euro. Dit bevestigt de berekening. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Marktspreiding | Dit is een maatstaf die aangeeft welk deel van de totale markt (gemeten in potentiële verkooppunten) door een product of bedrijf wordt bereikt. Het wordt berekend als het aantal verkooppunten gedeeld door het totale aantal mogelijke verkooppunten. | | Marktbereik | Deze term meet de omzet die gegenereerd wordt in de verkooppunten waar het product daadwerkelijk wordt aangeboden, afgezet tegen de totale marktomzet. Het geeft inzicht in het economische aandeel van de actieve verkooppunten. | | Voortschrijdend gemiddelde | Een statistische techniek die wordt gebruikt om trends in gegevensreeksen te analyseren door een reeks gemiddelden van verschillende subsets van de volledige gegevens te berekenen. Dit helpt om schommelingen op korte termijn te egaliseren. | | Variabele kosten | Kosten die direct variëren met de productie- of verkoopvolume van een product. Als er meer wordt geproduceerd of verkocht, stijgen de totale variabele kosten. | | Vaste kosten | Kosten die niet direct veranderen met de productie- of verkoopvolume op korte termijn. Deze kosten blijven constant, ongeacht de output, binnen een bepaald relevant bereik. | | Break-even point (BEP) | Het punt waarop de totale opbrengsten gelijk zijn aan de totale kosten. Op dit punt maakt het bedrijf geen winst, maar ook geen verlies. Het wordt berekend door de vaste kosten te delen door de bijdrage per eenheid. | | Bijdrage per eenheid | Het verschil tussen de verkoopprijs per eenheid en de variabele kosten per eenheid. Dit is het bedrag dat elke verkochte eenheid bijdraagt aan het dekken van de vaste kosten en het genereren van winst. | | Veiligheidsmarge | Het verschil tussen de werkelijke (of verwachte) verkoop en het break-even point. Dit geeft aan hoeveel de verkoop kan dalen voordat het bedrijf verlies gaat lijden. Het kan zowel in absolute aantallen als in een percentage worden uitgedrukt. | | Mark-up | Het percentage dat wordt toegevoegd aan de kostprijs van een product om de verkoopprijs te bepalen. Het doel is om winst te maken op elke verkochte eenheid. | | Mark-up prijs | De verkoopprijs die wordt berekend door een bepaalde mark-up op de kostprijs toe te passen. De formule is kostprijs / (1 - mark-up percentage). | | ROI (Return on Investment) | Rendement op investering. Een financiële ratio die de winstgevendheid van een investering meet. Het wordt vaak uitgedrukt als een percentage van de oorspronkelijke investering. | | Target return price | De verkoopprijs die moet worden gehanteerd om een specifiek rendementsdoel te bereiken, rekening houdend met de kostprijs, de verwachte afzet en de gewenste ROI. | | Volumeverschil | Het verschil in winst of omzet dat voortkomt uit een afwijking tussen de gebudgetteerde en de gerealiseerde verkoopvolumes, waarbij de prijs gelijk wordt gehouden aan de gebudgetteerde prijs. | | Prijsverschil | Het verschil in winst of omzet dat voortkomt uit een afwijking tussen de gebudgetteerde en de gerealiseerde verkoopprijzen, waarbij het volume gelijk wordt gehouden aan het gerealiseerde volume. |