Hoofdstuk 13 anatomie van de larynx.pdf

# Anatomie van de larynx De larynx, ook wel het strottenhoofd genoemd, is een complexe structuur die essentieel is voor spraak, ademhaling en functioneert als een sfincter [ . Het skelet van de larynx bestaat uit diverse kraakbeenelementen, die onderling verbonden zijn door membraneuze en ligamentaire structuren [ ] [2](#page=2) [3](#page=3). ### 1.1 Het skelet van de larynx Het larynxskelet wordt gevormd door negen kraakbeenelementen [ . Deze kraakbenen worden opgedeeld in drie enkele en drie gepaarde kraakbeenders [ ] [3](#page=3). #### 1.1.1 Enkele kraakbeenderen * **Cartilago thyroidea (schildkraakbeen):** Dit is het grootste kraakbeen van de larynx [ . Het bestaat uit twee schilden, de lamina dextra en sinistra, die aan de voorkant samenkomen en de prominentia laryngea (adamsappel) vormen [ . Bovenin heeft het schildkraakbeen een incisura thyroidea superior, en aan de zijkanten bevinden zich de cornu superius en inferius [ . Het cornu inferius articuleert met het cartilago cricoidea, wat resulteert in de articulatio cricothyroidea [ . Dit kraakbeen kan op latere leeftijd verbenen [ ] [2](#page=2). * **Cartilago cricoidea (ringkraakbeen):** Dit kraakbeen vormt een complete ring en is het enige volledige kraakbeen van de larynx [ . Het heeft een smalle, ventrale boog (arcus) en een brede, dorsale plaat (lamina) [ . Het cartilago cricoidea vormt gewrichten met zowel de cartilago thyroidea (articulatio cricothyroidea) als de cartilagines arytenoideae (articulatio cricoarytenoidea) [ ] [2](#page=2). * **Epiglottis (strotklepje):** Dit is een bladachtig kraakbeen dat zich aan de basis van de tong bevindt en de opening van de larynx bedekt tijdens het slikken [ . Het heeft een petiolus (steel) en een vrijliggend deel [ ] [2](#page=2) [3](#page=3). #### 1.1.2 Gepaarde kraakbeenderen * **Cartilagines arytenoideae (beker-/kroonkraakbeenderen) (2x):** Deze driehoekige, piramidevormige kraakbeenderen zijn cruciaal voor de stemvorming, hoewel hun bijdrage beperkt is [ . Ze articuleren aan de bovenrand van de lamina van het cartilago cricoidea via de articulatio cricoarytenoidea, wat uitgebreide beweging van de bekerkraakbeenderen mogelijk maakt [ . Elk bekerkraakbeen heeft een processus vocalis aan de anterieure zijde, waaraan het ligamentum vocale is bevestigd, en een processus muscularis aan de laterale zijde, waaraan diverse spieren hechten [ . Hun apex wijst naar posteromediaal en de basis rust op de apex van het cartilago cricoidea [ ] [2](#page=2) [3](#page=3) [6](#page=6). * **Cartilago corniculata (2x):** Deze kleine, hoornvormige kraakbeentjes liggen mediaal en bovenop de apex van de cartilagines arytenoideae [ . Ze maken deel uit van de plica aryepiglottica [ ] [2](#page=2) [3](#page=3). * **Cartilago cuneiforme (2x):** Deze wigvormige kraakbeentjes bevinden zich anterior van de cartilagines corniculata en in de plica aryepiglottica [ ] [3](#page=3). #### 1.1.3 Membraanvormende kraakbeentjes De cartilagines corniculata en cuneiforme liggen ingebed in de membrana quadrangularis, een membraan dat de arytenoïde kraakbeenderen verbindt met de epiglottis [ ] [3](#page=3). ### 1.2 Membraneuze en ligamentaire verbindingen Verschillende membranen en ligamenten verbinden de kraakbeenelementen van de larynx en spelen een rol in de stabiliteit, de luchtpassage en de stemvorming [ ] [4](#page=4) [5](#page=5) [6](#page=6) [7](#page=7). #### 1.2.1 Membraanvormende structuren * **Membrana thyrohyoidea:** Dit membraan verbindt de cartilago thyroidea met het os hyoideum (tongbeen) [ . Het os hyoideum is het enige vrije bot in het lichaam [ . Via openingen in dit membraan passeren de nervus laryngealis superior (ramus internus) en de arteria laryngea superior de larynx [ ] [4](#page=4) [5](#page=5). * **Membrana quadrangularis:** Dit is een membraan dat zich tussen de laterale rand van de epiglottis en de cartilago arytenoidea uitstrekt [ . De vrije bovenrand vormt de plica aryepiglottica [ . De vrije onderrand van de membrana quadrangularis vormt het ligamentum vestibulare [ ] [3](#page=3) [7](#page=7) [8](#page=8). * **Conus elasticus:** Dit is het laterale deel van de membrana cricothyroidea en breidt zich uit tot de onderrand van het ligamentum vocale [ . Het bevindt zich tussen het ligamentum vocale en de arcus van het cartilago cricoidea [ ] [7](#page=7) [8](#page=8) [9](#page=9). #### 1.2.2 Ligamenten * **Ligamentum cricothyroideum:** Dit ligament is gelegen tussen de cartilago cricoidea en de cartilago thyroidea [ . Het mediane deel is bekend als het ligamentum cricothyroideum medianum [ . Dit ligament is van klinisch belang omdat het ingesneden kan worden tijdens een urgente cricothyreotomie bij luchtwegobstructie [ . Er is ook een lateraal deel van dit ligament, het ligamentum cricothyroideum laterale, wat overeenkomt met de conus elasticus [ ] [4](#page=4) [5](#page=5) [9](#page=9). * **Ligamentum thyroepiglotticum:** Dit is een inwendig ligament dat de cartilago thyroidea verbindt met de epiglottis [ ] [4](#page=4). * **Ligamentum vestibulare (rand van de valse stembanden):** Dit ligament vormt de vrije onderrand van de membrana quadrangularis en vormt de rand van de valse stembanden (plicae vestibulares) [ ] [6](#page=6) [7](#page=7) [8](#page=8). * **Ligamentum vocale (ware stemband):** Dit ligament is de mediale rand van de ware stembanden [ . Het loopt van de processus vocalis van de cartilago arytenoidea naar de junctie van de laminae van de cartilago thyroidea [ . De ware stembanden spelen een cruciale rol in de stemvorming [ ] [3](#page=3) [6](#page=6). ### 1.3 Anatomische ruimtes van de larynx De larynx kan worden ingedeeld in drie compartimenten [ ] [12](#page=12). * **Vestibulum laryngis (larynxvestibule):** Dit is de bovenste ruimte van de larynx, de toegang tot de larynx vanuit de farynx [ . Het is hartvormig en wordt gevormd door de epiglottis en de membrana quadrangularis [ . De plica aryepiglottica vormt een laterale slijmvliesplooi op de epiglottis [ ] [10](#page=10) [12](#page=12) [9](#page=9). * **Ventriculus laryngis:** Dit is een uitbreiding van het vestibulum laryngis, gelegen tussen de valse en ware stembanden [ . Deze ruimte bevat klieren die de stembanden vochtig houden [ ] [10](#page=10) [12](#page=12). * **Cavum infraglotticum:** Dit is de ruimte onder de stembanden en loopt door tot de luchtpijp [ . De sacculus laryngis is een uitbreiding van de ventriculus laryngis die klieren bevat [ ] [10](#page=10) [12](#page=12) [9](#page=9). #### 1.3.1 Stembanden en spleten * **Plica vestibularis (valse stemband):** Dit zijn de valse stembanden die de plicae vestibulares vormen [ . Ze bedekken het ligamentum vestibulare [ . De ruimte tussen de valse stembanden wordt de rima vestibuli genoemd [ ] [10](#page=10) [12](#page=12) [6](#page=6) [9](#page=9). * **Ware stemband:** Dit zijn de ware stembanden die over het ligamentum vocale liggen [ . Ze trillen tijdens het spreken [ . De ruimte tussen de ware stembanden is de rima glottidis (stemspleet) [ ] [12](#page=12) [6](#page=6) [7](#page=7) [9](#page=9). ### 1.4 Klinische aspecten * **Cricothyreotomie:** Een incisie in het ligamentum cricothyroideum kan levensreddend zijn bij acute luchtwegobstructie [ ] [4](#page=4). * **Aspiratie:** Bij het slikken sluit de epiglottis de toegang tot de larynx af [ . Als dit mechanisme faalt en voedsel of vloeistof wordt geaspireerd, is hoesten de beschermende reactie [ . Het corpus adiposum speelt een rol door de epiglottis naar achter te duwen bij het slikken, geholpen door de musculus thyrohyoideus [ ] [11](#page=11). * **Innervatie:** De larynx wordt geïnnerveerd door takken van de nervus vagus, met name de nervus laryngeus superior en de nervus laryngeus recurrens [ . De nervus laryngeus superior passeert door de membrana thyrohyoidea [ ] [12](#page=12) [4](#page=4). > **Tip:** Bestudeer de verschillende kraakbeenelementen en hun onderlinge verbindingen grondig. Het visualiseren van de driedimensionale structuur is essentieel voor een goed begrip. > **Tip:** Maak onderscheid tussen de ware en valse stembanden, hun ligamentaire ondersteuning en de ruimtes die ze definiëren. > **Voorbeeld:** De articulatio cricoarytenoidea is een zadelgewricht dat de cartilagines arytenoideae toestaat om te roteren en te glijden, wat essentieel is voor de verandering van de spanning op de stembanden en dus voor de modulatie van de stemhoogte. --- # Functies en bezenuwing van de larynx De larynx, of het strottenhoofd, speelt een cruciale rol in ademhaling, stemgeluidproductie en slikken, en wordt voorzien van specifieke motorische en sensorische bezenuwing [1](#page=1) [23](#page=23) [32](#page=32). ### 2.1 Functies van de larynx De larynx vervult drie primaire functies: ademhaling, stemgeluidproductie (fonatie) en dient als sfincter om de luchtweg te beschermen [32](#page=32). #### 2.1.1 Ademhaling Tijdens rustige ademhaling zijn de aditus laryngis, vestibulum laryngis, rima vestibuli en rima glottidis open. Bij een diepe inademing vindt er een wijde abductie van de lig. vocalia plaats, waardoor de rima glottidis groter wordt. Dit wordt veroorzaakt door de m. cricoarytenoideus posterior, de enige spier die hiervoor verantwoordelijk is. Fluisteren vindt plaats wanneer de pars intermembranacea van de rima glottidis gesloten wordt door de m. cricoarytenoideus lateralis. Hierbij roteert de cartilago arytenoidea volgens een verticale as [23](#page=23). Een selectieve bilaterale verlamming van de m. cricoarytenoideus posterior leidt tot verstikkingsgevaar [23](#page=23). #### 2.1.2 Stemgeluidproductie (Fonatie) Stemgeluid wordt geproduceerd doordat lucht door een gesloten stemspleet wordt geforceerd, waardoor de stembanden gaan trillen. De stemspleet bestaat uit een pars intercartilaginea en een pars intermembranacea. De spanning in de stembanden kan worden gewijzigd door de m. vocalis en de m. cricothyroideus. De m. vocalis zorgt voor een fijne regeling van de segmentale spanning of relaxatie van het lig. vocale, wat essentieel is bij het spreken [24](#page=24) [32](#page=32). Bij fluisteren blijft de pars intercartilaginea van de rima glottidis open, terwijl de stemspleet verder gesloten is. Heesheid ontstaat wanneer de stembanden niet goed gesloten zijn [30](#page=30) [32](#page=32). De toonhoogte van de stem wordt bepaald door de spanning van de stembanden, en het timbre wordt gevormd door de resonantieruimtes zoals de mondholte, neusholte, laryngopharynx, vestibulum laryngis en paranasale sinussen [32](#page=32). > **Tip:** De diagnose van stembandafwijkingen kan worden gesteld door middel van laryngoscopie, waarbij de functie en toestand van de stembanden worden beoordeeld. Ware stembanden zijn grijs, terwijl de rest roze is [30](#page=30). > **Voorbeeld:** Mogelijke oorzaken van heesheid zijn laryngitis, tumoren van de stembanden, of verlammingen van de nervus vagus (totaal of partieel) [32](#page=32). #### 2.1.3 Beschermingsmechanisme en Slikken De larynx fungeert als een sfincter. Het bladvormige strotklepje (epiglottis) is naar boven gericht tijdens rust en laat ingeademde lucht passeren. Tijdens het slikken klapt het strotklepje naar beneden, waardoor voedsel en vloeistof naar de slokdarm worden geleid. Als het strotklepje de toegang tot de luchtweg niet volledig afdekt, treedt hoesten op om de ongewenste inhoud te verwijderen [1](#page=1) [32](#page=32). Hoesten is een reflexmatig mechanisme dat dient voor het verwijderen van corpus alienum of om irritatie in de luchtwegen te bestrijden. Het is een mechanisme waarbij lucht met kracht wordt uitgestoten tegen een gesloten glottis. Dit kan optreden bij bronchitis, pleuritis, laryngitis, rhinitis en pharyngitis, hoewel het niet altijd zinvol is. Een corpus alienum kan leiden tot een glottisspasme, met verstikkingsgevaar. Glottisoedeem, vaak veroorzaakt door een allergische reactie, kan eveneens leiden tot verstikkingsgevaar doordat de regio opzet [33](#page=33). > **Voorbeeld:** Bij verslikken belandt ongewild voedsel of vloeistof in de luchtweg, wat hoesten veroorzaakt [1](#page=1). ### 2.2 Bezenuwing van de larynx De larynx wordt bezenuwd door de nervus vagus (n. vagus) [25](#page=25). #### 2.2.1 Sensorische bezenuwing * De **glottis en het vestibulum laryngis** worden sensorisch bezenuwd door de **r. internus van de n. laryngeus superior** [25](#page=25). * De **subglottis** wordt sensorisch bezenuwd door de **n. laryngeus recurrens** [25](#page=25). #### 2.2.2 Motorische bezenuwing * De **m. cricothyroideus** wordt motorisch bezenuwd door de **r. externus van de n. laryngeus superior** [25](#page=25). * Alle **andere spieren** van de larynx worden motorisch bezenuwd door de **n. laryngeus recurrens** [25](#page=25). #### 2.2.3 Autonome bezenuwing De autonome bezenuwing van de larynx geschiedt via de **r. internus van de n. laryngeus superior** [25](#page=25). #### 2.2.4 Verloop van de zenuwen De **n. laryngeus superior** daalt af langs de wand van de pharynx en splitst zich in de r. internus en r. externus. De r. internus doorboort de membrana thyrohyoidea. De r. externus verloopt samen met de a. thyroidea superior en bezenuwt de m. cricothyroideus [26](#page=26). De **n. laryngeus recurrens** komt ook voor en splitst zich in eindtakken die samen met de cartilago cricoidea in verband staan. Deze zenuw bezenuwt de meeste larynxspieren [25](#page=25) [26](#page=26). > **Tip:** Beschadiging van de n. vagus kan op diverse plaatsen optreden, zoals bij een hersenstamletsel, compressie in het foramen jugulare, tijdens carotis chirurgie, schildklieroperaties, of door een bronchiaal carcinoom aan de linkerzijde, wat kan leiden tot (partiële) verlammingen van de larynxzenuwen [32](#page=32). --- # Intrinsieke spieren van de larynx De intrinsieke spieren van de larynx spelen een cruciale rol in de stemvorming en ademhaling door de cartilagines van de larynx onderling te bewegen, wat leidt tot veranderingen in de lengte, spanning en positie van de stembanden, en in de grootte en vorm van de rima glottidis. Er zijn acht paren van deze spieren [13](#page=13) [21](#page=21). ### 3.1 M. cricothyroideus De musculus cricothyroideus is een externe spier van de larynx [14](#page=14). * **Origo:** Anterolateraal deel van de cartilago cricoidea [14](#page=14). * **Insertie:** Onderrand van de cartilago thyroidea [14](#page=14). * **Bezenuwing:** Ramus externus van de Nervus laryngeus superior. Dit is de enige intrinsieke larynxspier met deze bezenuwing [14](#page=14). * **Functie:** Spant de ligamenta vocalia aan, wat resulteert in een stijging van de stemhoogte. De contractie zorgt ervoor dat de arcus van de cartilago cricoidea naar craniaal beweegt en de lamina naar caudaal, waardoor de cartilago cricoidea kantelt en de ligamenta vocalia worden uitgerekt. Bij het produceren van een hoge toon kantelt de cartilago cricoidea om een laterolaterale as, waarbij de arcus naar craniaal gaat. Bij deze beweging wordt de inkeping nauwer [14](#page=14) [15](#page=15). ### 3.2 M. cricoarytenoideus posterior De musculus cricoarytenoideus posterior is een belangrijke spier voor de ademhaling [16](#page=16). * **Origo:** Posterieur deel van de lamina van de cartilago cricoidea [16](#page=16). * **Insertie:** Anterolateraal deel van de processus muscularis van de cartilago arytenoidea (ipsilateraal) [16](#page=16). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [16](#page=16). * **Functie:** Beweegt de cartilagines arytenoideae naar lateraal, waardoor de stemspleet opengaat. Het is de enige abductor van de stembanden. Tijdens inademing helpt deze spier de stemspleet te openen [16](#page=16). ### 3.3 M. cricoarytenoideus lateralis De musculus cricoarytenoideus lateralis is de antagonist van de musculus cricoarytenoideus posterior [17](#page=17). * **Origo:** Bovenrand van het anterolaterale deel (arcus) van de cartilago cricoidea [17](#page=17). * **Insertie:** Anterieur deel van de processus muscularis van de cartilago arytenoidea (ipsilateraal) [17](#page=17). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [17](#page=17). * **Functie:** Vanwege zijn schuine verloop trekt deze spier de cartilagines arytenoideae naar mediaal, wat leidt tot adductie van de processus vocales en het sluiten van de stembanden. Deze spier draagt bij aan het sluiten van het cartilagineuze deel van de stemspleet [17](#page=17). ### 3.4 M. arytenoideus transversus De musculus arytenoideus transversus is een van de spieren die de stemspleet sluiten [18](#page=18). * **Origo en insertie:** Postero-laterale randen van beide cartilagines arytenoideae [18](#page=18). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [18](#page=18). * **Functie:** Brengt de cartilagines arytenoideae dichter bij elkaar, wat bijdraagt aan het sluiten van de stemspleet [18](#page=18). ### 3.5 M. arytenoideus obliquus De musculus arytenoideus obliquus is betrokken bij het sluiten van de stemspleet en de toegangsweg tot de larynx [18](#page=18). * **Origo:** Processus muscularis van de cartilago arytenoidea [18](#page=18). * **Insertie:** Apex van de contralaterale cartilago arytenoidea [18](#page=18). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [18](#page=18). * **Functie:** Werkt als een sfincter van de aditus laryngis, wat betekent dat het de toegangsweg tot de larynx sluit. Het sluit het intercartilagineuze deel van de stemspleet [18](#page=18). ### 3.6 M. aryepiglotticus De musculus aryepiglotticus is een spier die niet altijd aanwezig is [19](#page=19). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [19](#page=19). * **Functie:** Kan worden beschouwd als vezels van de musculus arytenoideus obliquus die doorlopen naar de plica aryepiglottica. Deze spier loopt verder in de aryepiglotticus en dus in de wand van de epiglottis [19](#page=19). ### 3.7 M. thyroarytenoideus De musculus thyroarytenoideus is een spier die een rol speelt bij het sluiten van de stemspleet [20](#page=20). * **Origo:** Binnenzijde van de cartilago thyroidea [20](#page=20). * **Insertie:** Anterolateraal op de cartilago arytenoidea [20](#page=20). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [20](#page=20). * **Functie:** Deze waaiervormige spier trekt craniaalwaarts en draagt bij aan het sluiten van de stemspleet (pars intermembranacea). Het zorgt voor het ontspannen van de stembanden doordat de cartilagines arytenoideae naar voren bewegen [20](#page=20). ### 3.8 M. vocalis De musculus vocalis, ook wel pars vocalis genoemd, is nauw verbonden met de stembanden en is essentieel voor spreekfuncties [21](#page=21). * **Origo:** Laterale oppervlak van de processus vocalis van de cartilago arytenoidea [21](#page=21). * **Insertie:** Langs de lengte van het ligamentum vocale tot aan de cartilago thyroidea [21](#page=21). * **Bezenuwing:** Nervus laryngeus recurrens [21](#page=21). * **Functie:** Past de spanning in de stembanden aan. Deze spier trilt bij het spreken. De musculus vocalis is een verlengde van de musculus thyroarytenoideus [21](#page=21). **Samenvatting van de functies bij stemvorming en ademhaling:** * **Openen van de stemspleet (abductie):** Voornamelijk door de musculus cricoarytenoideus posterior [16](#page=16). * **Sluiten van de stemspleet (adductie):** Door de musculus cricoarytenoideus lateralis (cartilagineus deel) de musculus arytenoideus transversus (intercartilagineus deel) de musculus arytenoideus obliquus (intercartilagineus deel en sfincter aditus laryngis) de musculus thyroarytenoideus (intermembranaceus deel) en potentieel de musculus aryepiglotticus. Er is één abductor en meerdere adductoren [17](#page=17) [18](#page=18) [19](#page=19) [20](#page=20). * **Aanpassen van de stemhoogte:** Door de musculus cricothyroideus [14](#page=14). * **Aanpassen van de spanning in de stembanden:** Door de musculus vocalis [21](#page=21). > **Tip:** Onthoud de belangrijkste functies van de abductor (M. cricoarytenoideus posterior) en de adductor (M. cricoarytenoideus lateralis) voor ademhaling en stemproductie. > **Tip:** De bezenuwing van de intrinsieke larynxspieren is primair door de Nervus laryngeus recurrens, met uitzondering van de M. cricothyroideus die door de Nervus laryngeus superior wordt bezenuwd. --- # Vascularisatie en klinische toepassingen van de larynx Dit onderwerp behandelt de bloedtoevoer naar de larynx en de klinische procedures laryngoscopie en cricothyreotomie. ### 4.1 Vascularisatie van de larynx De bloedtoevoer naar de larynx wordt voornamelijk verzorgd door twee grote arteriële systemen: de arteria carotis externa en de arteria subclavia [27](#page=27). #### 4.1.1 Arteria carotis externa De arteria carotis externa levert bloed aan de larynx via de arteria thyroidea superior, welke de eerste aftakking is van de arteria carotis externa. De arteria thyroidea superior vertakt zich verder in de arteria laryngealis superior. Deze arterie, vergezeld door de ramus internus van de nervus laryngealis superior, penetreert de membrana thyrohyoidea om de larynx te vasculariseren [27](#page=27) [28](#page=28). #### 4.1.2 Arteria subclavia Vanuit de arteria subclavia, via de truncus thyrocervicalis, ontspringt de arteria thyroidea inferior. Deze arterie geeft de arteria laryngealis inferior af. De arteria laryngealis inferior loopt samen met de nervus laryngeus recurrens langs de trachea. Ter hoogte van de onderrand van de musculus constrictor pharyngis inferior, trekt deze arterie de larynx in [27](#page=27) [29](#page=29). ### 4.2 Klinische toepassingen #### 4.2.1 Laryngoscopie Laryngoscopie is een procedure die wordt gebruikt om de larynx te inspecteren, met name om de toestand en functie van de stembanden te beoordelen [30](#page=30). * **Doel:** Nagaan hoe de stembanden functioneren en hoe goed ze sluiten tijdens verschillende ademhalingsfasen en bij stemproductie [30](#page=30). * **Visuele kenmerken:** * Ware stembanden hebben een grijze kleur [30](#page=30). * De rest van het slijmvlies is roze [30](#page=30). * Bij een normale ademstand is de rima glottidis open [31](#page=31). * Bij normaal spreken sluiten de stembanden om lucht te laten trillen [30](#page=30). * Heesheid kan duiden op een onvolledige sluiting van de stembanden [30](#page=30). * **Anatomische structuren zichtbaar tijdens laryngoscopie:** * **Aditus laryngis:** De toegangsweg tot de larynx vanuit de farynx [31](#page=31). * **Epiglottis:** Het strottehoofdeksel [31](#page=31). * **Vestibulum laryngis:** Het gedeelte tussen de aditus en de plicae vestibulares (valse stembanden) [31](#page=31). * **Plica vestibularis:** De valse stemband [31](#page=31). * **Plica vocalis:** De ware stemband [31](#page=31). * **Rima glottidis:** De opening tussen de ware stembanden, die varieert afhankelijk van de ademhaling en stemproductie [31](#page=31). * **Plica aryepiglottica:** De slijmvliesplooi die de epiglottis met het arykraakbeen verbindt [31](#page=31). * **Membrana quadrangularis:** Onder de plica aryepiglottica en plica vestibularis gelegen [31](#page=31). * **Tuberculum cuneiforme en Tuberculum corniculatum:** Hervormingen die wijzen op de locatie van de cartilagines cuneiformes en corniculata [31](#page=31). * **Cavum infraglotticum:** Het gedeelte onder de stembanden [31](#page=31). * **Recessus piriformis:** Een uitstulping aan de zijkant van de keelholte [31](#page=31). * **Trachea:** Zichtbaar met zijn kraakbeenringen [31](#page=31). > **Tip:** Onderscheid maken tussen de grijze ware stembanden en de roze structuren eromheen is cruciaal voor het interpreteren van de bevindingen tijdens laryngoscopie. #### 4.2.2 Cricothyreotomie (Coniotomie) Cricothyreotomie is een urgente chirurgische procedure om een luchtweg te creëren wanneer er sprake is van een levensbedreigende obstructie van de bovenste luchtwegen [35](#page=35) [4](#page=4). * **Locatie:** De procedure omvat het incideren van het ligamentum cricothyroideum, dat gelegen is tussen de cartilago thyroidea (schildkraakbeen) en de cartilago cricoidea (ringkraakbeen) [35](#page=35) [4](#page=4). * **Procedure:** 1. Palpeer de prominenta laryngea (Adamsappel) en de cartilago cricoidea [35](#page=35). 2. Plaats de pink op het ligamentum cricothyroideum om deze locatie te markeren [35](#page=35). 3. Om de anatomie te verifiëren, kan de patiënt een hoge toon produceren (waarbij de afstand tussen de kraakbeenelementen versmalt door contractie van de M. cricothyroideus) of slikken (waarbij de larynx circa 2 cm omhoog beweegt) [35](#page=35). 4. Er wordt een incisie gemaakt in het ligamentum cricothyroideum om directe toegang tot de trachea te verschaffen [35](#page=35) [4](#page=4). > **Tip:** Cricothyreotomie wordt beschouwd als een "bovenste tracheotomie" in de context van urgente luchtwegprocedures, waarbij het ligamentum cricothyroideum de sleutelstructuur is voor toegang. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Larynx | Het strottenhoofd, een complexe structuur die essentieel is voor ademhaling, stemproductie en bescherming van de luchtwegen. Het speelt een cruciale rol bij het slikken door de toegang tot de luchtpijp af te sluiten. | | Epiglottis | Een bladvormig kraakbeenachtig klepje dat zich achteraan in de mondholte bevindt en tijdens het slikken naar beneden klapt om de toegang tot de luchtwegen (larynx) af te sluiten, zodat voedsel en vloeistoffen naar de slokdarm gaan. | | Cartilago thyroidea | Het grootste kraakbeen van de larynx, ook wel bekend als de adamsappel, dat de voorwand van de larynx vormt en bescherming biedt aan de stembanden. | | Cartilago cricoidea | Een ringvormig kraakbeen dat zich onder de cartilago thyroidea bevindt en de onderste structuur van de larynx vormt; het vormt een cruciaal gewricht met de cartilagines arytenoideae. | | Cartilagines arytenoideae | Twee piramidevormige kraakbenen aan de posterieure zijde van de larynx, die essentieel zijn voor de beweging van de stembanden en de opening en sluiting van de stemspleet. | | Articulatio cricoarytenoidea | Het gewricht tussen de cartilago cricoidea en de cartilagines arytenoideae, dat aanzienlijke bewegingsvrijheid van de arytenoïden mogelijk maakt, cruciaal voor stemvorming. | | Membrana quadrangularis | Een membraan dat de cartilagines arytenoideae verbindt met de epiglottis, en dat de bovenrand van de valse stembanden vormt (plica vestibularis). | | Ligamentum vocale | Het ligament dat de mediale rand van de ware stembanden vormt; het loopt van de processus vocalis van de cartilago arytenoidea naar de cartilago thyroidea en is essentieel voor de stemproductie. | | Plica vestibularis | De valse stemband, gelegen boven de ware stembanden, die wordt gevormd door de bovenrand van de membrana quadrangularis en geen rol speelt in de stemproductie, maar wel bijdraagt aan de bescherming. | | Rima glottidis | De stemspleet, de ruimte tussen de ware stembanden, die zich aanpast in grootte en vorm tijdens ademhaling en stemproductie. | | Cricothyreotomie | Een chirurgische ingreep waarbij een incisie wordt gemaakt in het ligamentum cricothyroideum om een noodluchtweg te creëren in geval van acute obstructie van de luchtwegen. | | N. laryngeus superior | Een tak van de nervus vagus die de larynx innerveert, zowel sensorisch voor het bovenste deel van de larynx als motorisch voor de m. cricothyroideus. | | N. laryngeus recurrens | Een tak van de nervus vagus die de meeste intrinsieke spieren van de larynx innerveert, essentieel voor stembeweging en ademhalingscontrole van de stemspleet. | | M. cricothyroideus | Een intrinsieke spier van de larynx die de stembanden spant door de cartilago cricoidea te kantelen ten opzichte van de cartilago thyroidea, wat resulteert in een hogere stemtoon. | | M. cricoarytenoideus posterior | De enige abductor van de stemspleet; deze spier opent de stemspleet door de cartilagines arytenoideae naar lateraal te bewegen, wat cruciaal is voor diepe inademing. | | M. cricoarytenoideus lateralis | Een adductorenspier van de stemspleet die de cartilagines arytenoideae naar mediaal beweegt, wat bijdraagt aan het sluiten van de stemspleet, met name tijdens fluisteren. | | M. arytenoideus transversus | Een adductorenspier die de cartilagines arytenoideae naar elkaar toe trekt, wat helpt bij het sluiten van de stemspleet, specifiek het intercartilagineuze deel. | | M. arytenoideus obliquus | Een spier die bijdraagt aan het sluiten van de stemspleet en ook de aditus laryngis (toegang tot de larynx) als sfincter helpt afsluiten. | | M. vocalis | Een spier die de spanning van het ligamentum vocale (ware stemband) fijnregelt, wat essentieel is voor de nuance in toonhoogte en klankkleur tijdens spraak. | | Fonatie | Het proces van stemgeluidproductie, waarbij lucht uit de longen door de gesloten stemspleet wordt geperst, waardoor de stembanden trillen en geluid produceren. | | Laryngoscopie | Een medisch onderzoek waarbij de larynx visueel wordt geïnspecteerd, vaak met behulp van een spiegel of een endoscoop, om de structuur en functie van de stembanden te beoordelen. | | Aditus laryngis | De ingang tot de larynx vanuit de farynx, gevormd door de epiglottis en de plica aryepiglottica, die een hartvormige opening heeft. |