1. Koop (1) (1).docx

# Essentiële bestanddelen van de koopovereenkomst Hieronder volgt een gedetailleerde studiehandleiding over de essentiële bestanddelen van de koopovereenkomst. ## 1. Essentiële bestanddelen van de koopovereenkomst Dit hoofdstuk behandelt de fundamentele vereisten die nodig zijn voor het tot stand komen van een geldige koopovereenkomst, inclusief de definitie, oorsprong, verschillende soorten en de essentiële elementen zoals eigendomsoverdracht en de prijs. ### 1.1 Begrip en oorsprong van de koop #### 1.1.1 Definitie van de koopovereenkomst De koopovereenkomst wordt gedefinieerd als een wederkerig contract waarbij de ene partij (de verkoper) zich verbindt de eigendom van een goed aan de andere partij (de koper) over te dragen tegen een prijs in geld. Deze definitie komt uit de rechtspraak en is een aanvulling op de definitie in het oude Burgerlijk Wetboek (art. 1582 BW), die als onvolledig wordt beschouwd omdat deze enkel spreekt van het leveren van een zaak en het betalen van een prijs, zonder expliciet de overdracht van eigendom te benoemen. #### 1.1.2 Oorsprong van het ruilsysteem Het concept van de koopovereenkomst vindt zijn oorsprong in de oudheid, waar volkeren goederen ruilden. Aanvankelijk was dit een ruilsysteem, waarbij overschotten van het ene goed werden geruild voor goederen die men niet bezat. Later werd een "waardestaf" ingelast bij de ruil, eerst in de vorm van goud of zilver per gewicht, nadien in staven, en uiteindelijk in de vorm van munten. ### 1.2 Soorten koopovereenkomsten #### 1.2.1 Koop van roerende goederen Er bestaan diverse specifieke vormen van koop met betrekking tot roerende goederen: * **Koop bij gewicht, getal, maat:** Gebaseerd op de kwantiteit van het goed. * **Koop ad gustum:** De koop wordt gesloten onder opschortende voorwaarde dat het goed de koper bevalt qua smaak. * **Koop op proef:** De koop is afhankelijk van het feit of het goed de koper voldoet na een proefperiode. * **Consumentenkoop:** Een specifieke regeling die de consument beschermt bij de aankoop van goederen door een professionele verkoper. * **Digitale consumentenkoop:** Betreft de aankoop van goederen met digitale elementen. * **Verkoop op afbetaling:** De prijs wordt in termijnen betaald. * **Verkoop op afstand:** De koopovereenkomst wordt gesloten zonder dat partijen fysiek aanwezig zijn (bv. via internet). #### 1.2.2 Koop met internationaal aspect * **Weens Koopverdrag (CISG):** Een internationaal verdrag dat de koop van roerende goederen regelt tussen partijen die gevestigd zijn in verschillende verdragsstaten. * **Gemeenschappelijk Europees Kooprecht (CESL):** Een vrijwillig optioneel recht dat consumenten en ondernemingen kunnen kiezen voor hun transacties. #### 1.2.3 Koop van onroerende goederen * **Koop op plan:** Verkoop van een onroerend goed dat nog gebouwd moet worden, geregeld door de Woningbouwwet. ### 1.3 Essentiële bestanddelen van de koopovereenkomst #### 1.3.1 Opsomming van essentiële bestanddelen De essentiële bestanddelen van een verkoopovereenkomst zijn: 1. **Eigendomsoverdracht:** De verkoper verbindt zich ertoe de eigendom van het goed over te dragen. 2. **Tegen een prijs in geld:** De tegenprestatie moet bestaan uit een geldbedrag. Dit mag geen ander goed of een dienst in natura zijn. #### 1.3.2 Eigendomsoverdracht ##### 1.3.2.1 Principe van de eigendomsoverdracht Het principe is dat de eigendomsoverdracht ontstaat bij **wilsovereenstemming** over het goed en de prijs (art. 1583 oud BW; art. 3.14 §2 BW). Dit betekent dat zodra beide partijen akkoord zijn over deze twee elementen, de eigendom van het goed overgaat. Dit is minder problematisch bij roerende goederen dan bij onroerende goederen, waar notarissen vaak de eigendomsoverdracht uitstellen tot na het verlijden van de authentieke akte. Dit wordt het "translatief karakter" genoemd. ##### 1.3.2.2 Afwijkingen op de eigendomsoverdracht Partijen kunnen **conventioneel** (bij overeenkomst) de eigendomsoverdracht uitstellen. Dit gebeurt voornamelijk bij: * **Roerende goederen:** Door een beding van eigendomsvoorbehoud, waarbij de verkoper eigenaar blijft totdat de volledige prijs is betaald. * **Verkoop van onroerend goed:** Zoals voorgesteld in boek 7 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek. * **Soortzaken:** De eigendomsoverdracht vindt plaats bij de specificering van de zaak (bv. koop van een bepaald type graan) of bij de uitvoering van de keuze (bv. bij alternatieve koop). * **Toekomstige zaken:** De eigendomsoverdracht vindt plaats bij het ontstaan van het goed (bv. een nog te vervaardigen machine of de oogst van het volgende jaar). ##### 1.3.2.3 Belang van het tijdstip van eigendomsoverdracht Het tijdstip van eigendomsoverdracht is cruciaal voor de **risico-overgang** (art. 5.80 BW). * **Principe:** Met de eigendom gaat het risico over. Dit betekent dat bij tenietgaan van het goed door een vreemde oorzaak of overmacht, het verlies ten laste valt van de eigenaar. * **Afwijking:** Partijen kunnen anders bepalen. Bij consumentenkoop bepaalt de wet dat het risico bij levering aan de consument overgaat (art. VI.44 WER). * **Door aanmaning:** Het risico kan verschuiven bij aanmaning tot levering of betaling. * **Na faillissement:** * **Van de verkoper:** Als de koper al eigenaar is, behoudt hij zijn recht op het goed. Is de eigendomsoverdracht uitgesteld, dan is de koper een schuldeiser in het faillissement. * **Van de koper (met eigendomsvoorbehoud):** De koper is beschermd door het eigendomsvoorbehoud, dat hij aan de curator kan tegenstellen. De formaliteiten voor de geldigheid van een eigendomsvoorbehoud zijn vastgelegd in art. 69 Pandwet (schriftelijk op het moment van levering, spoor van overeenkomst). ##### 1.3.2.4 Eigendomsoverdracht en derden * **Roerende goederen:** De titularis van een zakelijk recht is degene die het bezit te goeder trouw, ongestoord en ondubbelzinnig heeft (art. 3.28, §1 BW). Bezit te goeder trouw geldt als een vermoeden van eigendomstitel. * **Onroerende goederen:** Eigendomsoverdracht is slechts tegenwerpelijk aan derden door overschrijving op het kantoor Rechtszekerheid (hypotheekregister) (art. 3.30 BW). ##### 1.3.2.5 Verkoop van andermans goed De verkoop van andermans goed is in beginsel **nietig** (art. 1599 oud BW). * **Werking ex tunc:** De vernietiging heeft terugwerkende kracht, waardoor prestaties moeten worden teruggegeven. * **Relatieve nietigheid:** Kan enkel ingeroepen worden door de koper. De verkoper kan de nietigheid niet inroepen. * **Schadevergoeding:** Enkel voor de koper te goeder trouw. * **Tegenwerpelijkheid aan de werkelijke eigenaar:** De verkoop is niet tegenwerpbaar aan de werkelijke eigenaar, die het goed kan revindiceren. * **Geldige uitzonderingen:** Sterkmaking (belofte om contract met derde te faciliteren), verkoop van soortzaken die de verkoper nog moet kopen, verkoop van onverdeeld goed onder voorbehoud van de uitslag van de verdeling. #### 1.3.3 Prijs ##### 1.3.3.1 Begrip van de prijs De prijs is de **tegenprestatie** voor de eigendomsoverdracht van het goed en moet in geld betaald worden. Bij samengestelde contracten wordt getracht te bepalen of de absorptietheorie (kijken naar het belangrijkste bestanddeel) of de cumultheorie (toepassen van regels van beide contracten) geldt. De cumultheorie heeft de voorkeur. ##### 1.3.3.2 Kenmerken van de prijs * **Bepaalbaar of bepaald:** De prijs moet bepaald zijn (expliciet aangeduid) of bepaalbaar zijn aan de hand van een objectieve maatstaf (art. 1591 oud BW). Indien dit ontbreekt, is er geen koop. * **Ernstig:** De prijs moet ernstig zijn en mag geen louter fictief bedrag zijn. * **Prijsbepaling door verwijzing:** De prijs kan vastgesteld worden door verwijzing naar marktprijzen, dagprijzen, of de voorwaarden van andere klanten. * **Verkoop op lijfrente (art. 1974 oud BW):** De prijs kan bestaan uit een periodieke geldsom gedurende het leven van een persoon. Dit is doorgaans een kanscontract. * **Verplichte prijsaanduiding:** In bepaalde gevallen, met name bij consumentenaankopen, is een verplichte prijsaanduiding voorzien (art. VI.3 WER). ##### 1.3.3.3 Prijsbepaling * **Door partijen:** Dit is de meest voorkomende methode. * **Door derden of deskundigen (art. 1592 oud BW):** De bepaling van de hoofdprijs kan aan een derde worden overgelaten. Indien de derde niet kan of wil waarderen, is er geen koop. De waardering is definitief, tenzij er sprake is van dwaling, overschrijding van bevoegdheid, of als er geen deskundige werd aangeduid. De kosten zijn in principe ten laste van de koper. * **Door de overheid:** In crisissituaties kan de overheid een maximumprijs opleggen. ### 1.4 Kenmerken van de koopovereenkomst De koopovereenkomst wordt gekenmerkt door: * **Onder bezwarende titel:** Er is een tegenprestatie voor de eigendomsoverdracht. * **Wederkerig:** Elke partij verbindt zich tot iets. * **Consensueel:** De overeenkomst komt tot stand door loutere wilsovereenstemming. Een uitzondering is de verkoop op afbetaling waarbij de ondertekening van de kredietovereenkomst door de consument een voorafgaande voorwaarde is. ### 1.5 Geldigheidsvereisten van de koopovereenkomst De geldigheidsvereisten van een koopovereenkomst zijn (art. 5.27 BW): * Vrije en bewuste toestemming. * Bekwaamheid van de partijen. * Een bepaald en geoorloofd voorwerp. * Een geoorloofde oorzaak. #### 1.5.1 Toestemming * **Wilsovereenstemming:** Vereist akkoord over essentiële (goed en prijs) en substantiële (door partijen als belangrijk beschouwde) elementen. * **Aanbod en aanvaarding:** Een aanbod is een vast en precies voorstel tot contracteren. Aanvaarding is de wil om het aanbod te aanvaarden. * **Verkoopbelofte (optie):** Een eenzijdige verbintenis waarbij een partij zich verbindt een goed te verkopen tegen een bepaalde prijs. Dit is geen verkoop op zich, maar een recht voor de begunstigde om de koop te sluiten. #### 1.5.2 Wilsgebreken * **Dwaling:** Een onvrijwillige verkeerde voorstelling over een doorslaggevend element, mits verschoonbaar. Sanctie is nietigheid. * **Bedrog:** Kunstgrepen, leugens of omstandig stilzwijgen dat een dwaling verwekt. Verschoonbaarheid speelt geen rol. Sanctie is nietigheid en schadevergoeding. * **Benadeling:** Een onevenwicht tussen de prestaties, specifiek voor de verkoop van onroerende goederen voor meer dan zeven twaalfden (art. 1674 oud BW). Dit kan leiden tot nietigheid of een aanvulling van de prijs. #### 1.5.3 Bekwaamheid In principe is iedereen bekwaam om te kopen of verkopen (art. 1594 oud BW). Er zijn echter algemene (minderjarigen, onder bewind geplaatsten) en bijzondere onbekwaamheden (bv. voogden en lasthebbers bij openbare verkopen, gerechtsdienaren). #### 1.5.4 Voorwerp Het voorwerp van de koop moet bestaan, in de handel zijn en bepaald of bepaalbaar zijn. Gedeeltelijke tenietgang van het voorwerp geeft de koper keuze om de koop te ontbinden of het resterende deel te behouden. ### 1.6 Vorm, bewijs, kosten en interpretatie #### 1.6.1 Vorm van de koop In principe zijn er geen vormvereisten voor een koopovereenkomst (art. 1583 oud BW). Uitzonderingen betreffen de tegenwerpelijkheid van de overdracht van onroerende goederen (overschrijving), de verkoop van goederen van onbekwamen (machtiging nodig) en verkopen na gerechtelijke beslissingen. #### 1.6.2 Bewijs De algemene bewijsregels van boek 8 BW zijn van toepassing. Een sms wordt niet beschouwd als volwaardig schriftelijk bewijs, maar kan wel gelden als begin van bewijs. #### 1.6.3 Kosten De aktekosten zijn voor de koper, de kosten van levering voor de verkoper, en de kosten van afhaling voor de koper (art. 1593, 1608 oud BW). #### 1.6.4 Interpretatie Bij twijfel worden overeenkomsten geïnterpreteerd tegen de verkoper (art. 1602 oud BW), omdat deze vaak de tekst opstelt. ### 1.7 Vergelijking van vorderingen van de koper De koper kan verschillende vorderingen instellen: * **Vrijwaring tegen uitwinning vs. vrijwaring wegens verborgen gebreken:** Beide strekken tot een deugdelijk bezit. Verschillen situeren zich in de toepasselijkheid bij koop op gerechtelijk gezag, de kennis van de koper, en de gevolgen van een bevrijdingsbeding. * **Vrijwaring wegens verborgen gebreken vs. nietigheid door dwaling of bedrog:** Het onderscheid ligt in de verjaringstermijn, de gevolgen (nietigheid vs. ontbinding/prijsvermindering) en de toepasselijkheid van verschoonbaarheid. * **Vrijwaring wegens verborgen gebreken vs. leveringsplicht:** Dit onderscheid vervaagt in modernere regelingen zoals het Weens Koopverdrag en de consumentenkoop, waar gesproken wordt van een algemene "gebrek aan conformiteit". ### 1.8 Verbintenissen van de verkoper De belangrijkste verbintenissen van de verkoper zijn levering en vrijwaring. #### 1.8.1 Levering * **Begrip:** De overdracht van het goed in de macht en het bezit van de koper (art. 1604, 2e lid oud BW). Het is een resultaatsverbintenis. * **Omvang:** Omvat de conformiteit van het goed, toebehoren (materieel en immaterieel), en de vruchten sinds de verkoop. * **Wijze van levering:** Materiële afgifte, symbolische overdracht bij onroerende goederen, of overdracht via titels bij onlichamelijke goederen. * **Plaats van levering:** Op de plaats en het tijdstip van de koop, tenzij anders bepaald. Incoterms regelen dit bij internationale handel. * **Tijdstip van levering:** Vrij te bepalen, zo niet onmiddellijk of binnen 30 dagen (art. VI.43, §1 WER). * **Sancties bij niet-levering:** Gerechtelijke ontbinding, schadevergoeding. * **Aanvaarding van levering:** Zonder voorbehoud geldt als aanvaarding, wat de vordering wegens niet-conforme levering kan doen vervallen. #### 1.8.2 Vrijwaring voor uitwinning * **Begrip:** Stoornis die de koper het eigendomsrecht, bezit, gebruik of genot van het goed ontneemt. * **Vrijwaring voor eigen daad:** De verkoper staat in voor feitelijke en rechtsstoornissen, tenzij er een geldig bevrijdingsbeding is voor eigen daden van voor de verkoop. * **Vrijwaring voor daden van derden:** De verkoper is enkel gehouden tot vrijwaring voor rechtsstoornissen die actueel en voorafgaand aan de verkoop zijn. Dit geldt niet voor zichtbare erfdienstbaarheden, natuurlijke of wettelijke erfdienstbaarheden. * **Gevolgen:** Ontbinding, schadevergoeding, of prijsvermindering. #### 1.8.3 Vrijwaring voor verborgen gebreken * **Begrip:** Een gebrek dat niet zichtbaar is bij levering, maar het goed ongeschikt maakt voor het beoogde gebruik. Het gebrek moet bestaan op het ogenblik van de koop. * **Voorwaarden:** Intrinsiek of functioneel gebrek, bestaan op ogenblik van koop, bewijslast rust op de koper. * **Uitzonderingen:** Koop op rechterlijk gezag, kennis van het gebrek door de koper of verkoper, onrechtmatige bedingen in consumentenkoop. * **Uitoefening:** Koper kan kiezen voor teruggave van de zaak en prijs, of behoud van de zaak met prijsvermindering. * **Termijn:** Een "korte termijn" vanaf de levering of ontdekking van het gebrek (art. 1648 oud BW). ### 1.9 Consumentenkoop De regels van consumentenkoop (art. 1649bis-1649nonies oud BW) bieden specifieke bescherming aan consumenten. #### 1.9.1 Toepassingsgebied * **Definities:** Consument, verkoper, producent, consumptiegoederen (inclusief digitale inhoud en levende dieren). * **Uitzonderingen:** Overeenkomsten voor digitale inhoud/diensten (tenzij meegeleverd), materiële gegevensdragers, goederen verkocht op gerechtelijke wijze, en levende dieren (voormalig). * **Aanvullend recht:** Boek VI WER is ook van toepassing. #### 1.9.2 Vrijwaring voor gebrek aan conformiteit * **Principe:** De verkoper is aansprakelijk voor gebrek aan conformiteit. * **Conformiteitsvereisten:** Subjectief (volgens de overeenkomst) en objectief (normaal gebruik, kwaliteit van monster, publieke mededelingen). * **Uitzonderingen:** Kennis door de consument, afwijking van objectieve vereisten aanvaard door de consument. * **Vermoeden:** Gebreken die zich manifesteren binnen 2 jaar na levering (1 jaar voor dieren) worden vermoed al aanwezig te zijn. * **Commerciële garantie:** Bovenop de wettelijke garantie, met specifieke voorwaarden. #### 1.9.3 Remedies * **Primaire sancties:** Kosteloze herstelling of vervanging. * **Secundaire sancties:** Evenredige prijsvermindering of ontbinding van de koopovereenkomst (niet bij geringe gebreken). * **Aanvullende schadevergoeding:** Kan bovenop andere remedies gevorderd worden. ### 1.10 Internationale koop van roerende goederen Het Weens Koopverdrag (CISG) regelt de internationale koop van roerende goederen. * **Toepassingsgebied:** Geldt automatisch voor koopovereenkomsten met een transnationaal karakter tussen partijen uit verdragsstaten, tenzij partijen opt-outen. Niet van toepassing op consumentenkoop. * **Totstandkoming:** Door aanbod en aanvaarding, ook door handelingen of gewoonte. * **Levering en conformiteit:** Specifieke regels voor leveringsplicht, keuring en klachtplicht. * **Garantietermijn:** Twee jaar vanaf inbezitstelling, verlenging of inkorting is mogelijk. * **Remedies:** Nakoming, herstel, ontbinding (bij wezenlijke tekortkoming), prijsvermindering, schadevergoeding, opschorting van verbintenissen. --- # Geldigheidsvereisten van de koopovereenkomst Hier is een gedetailleerde studiehandleiding over de geldigheidsvereisten van de koopovereenkomst, gebaseerd op de verstrekte documentatie: ## 2. Geldigheidsvereisten van de koopovereenkomst De geldigheid van een koopovereenkomst vereist de aanwezigheid van essentiële juridische voorwaarden die de instemming, de bekwaamheid van de partijen, het voorwerp en de oorzaak van de overeenkomst waarborgen. ### 2.1 Essentiële bestanddelen van een geldige koopovereenkomst Volgens artikel 5.27 BW zijn de essentiële geldigheidsvereisten van een contract, en dus ook van een koopovereenkomst, de volgende: * Vrije en bewuste toestemming * Bekwaamheid van de partijen * Een bepaald en geoorloofd voorwerp * Een geoorloofde oorzaak Deze vereisten zorgen ervoor dat de overeenkomst rechtsgeldig tot stand komt en door de partijen nageleefd kan worden. ### 2.2 Toestemming Toestemming vormt de kern van elke overeenkomst. Het is de wederzijdse instemming van de partijen over de essentiële en substantiële elementen van de transactie. #### 2.2.1 Wilsovereenstemming Wilsovereenstemming ontstaat door het samenvallen van een aanbod en een aanvaarding. * **Inhoud van de wilsovereenstemming**: Partijen moeten akkoord zijn over de essentiële elementen (het goed en de koopprijs) en alle andere elementen die voor hen substantieel zijn, zoals plaats en tijdstip van levering, betalingstermijn en -wijze. Secundaire elementen zijn minder belangrijk en verhinderen de totstandkoming van de verkoop niet. * **Aanbod**: Een aanbod is een vast en precies voorstel tot contracteren dat alle onontbeerlijke elementen bevat. Het bevat zowel een psychologisch element (definitieve bedoeling om gebonden te zijn) als een materieel element (essentiële en substantiële bestanddelen). Een aanbod is bindend voor een bepaalde of redelijke termijn en kan herroepen worden voordat het de bestemmeling bereikt. * **Aanvaarding**: De aanvaarding moet onvoorwaardelijk zijn en ter kennis worden gebracht van de aanbieder. Ze kan uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren. #### 2.2.2 Eenzijdige verkoopbelofte (Koopoptie) Een eenzijdige verkoopbelofte (koopoptie) is een eenzijdige verbintenis waarbij de belover (kandidaat-verkoper) zich ertoe verbindt een goed te verkopen tegen vooraf bepaalde voorwaarden. Het is geen koop op zich, maar geeft de begunstigde (kandidaat-koper) het recht om een contract te sluiten. * **Onderscheid met aanbod**: Een koopoptie is sterker dan een aanbod, omdat het voortkomt uit een eenzijdige verbintenis en moeilijker in te trekken is. * **Gevolgen**: Indien de optie gelicht wordt, ontstaat de koop zonder verdere formaliteiten, maar zonder terugwerkende kracht. De belover is verbonden tot de termijn van de optie verstrijkt. Bij miskenning van de optie door een derde kan de begunstigde indeplaatsstelling of schadevergoeding vorderen. #### 2.2.3 Voorkeurrecht en voorkooprecht * **Voorkooprecht**: De verkoper verbindt zich ertoe, indien hij verkoopt, de begunstigde de mogelijkheid te geven het goed te kopen tegen de prijs waarvoor het verkocht is. * **Voorkeurrecht**: De eigenaar belooft, indien hij verkoopt, het goed eerst aan de begunstigde aan te bieden. De begunstigde heeft dan het recht als eerste een bod te doen. Bij miskenning van deze rechten kan herstel in natura of bij equivalent gevorderd worden. #### 2.2.4 Wilsgebreken Wilsgebreken tasten de vrije en bewuste toestemming aan en kunnen leiden tot nietigheid van de overeenkomst. * **Dwaling**: Een onvrijwillige verkeerde voorstelling van een doorslaggevend element. De dwaling moet verschoonbaar zijn. De sanctie is nietigheid, geen schadevergoeding. * **Bedrog**: Het aanwenden van kunstgrepen, leugens of het achterhouden van informatie die tot dwaling leidt. Verschoonbaarheid speelt geen rol. De sanctie is nietigheid en schadevergoeding. * **Benadeling**: Een onevenwicht in de prestaties tussen partijen dat, in specifieke gevallen (zoals de verkoop van onroerende goederen voor meer dan zeven twaalfden), tot nietigheid kan leiden. ### 2.3 Bekwaamheid Bekwaamheid is de regel; onbekwaamheid is de uitzondering. * **Algemene onbekwaamheden**: Minderjarigen en onder bewind geplaatste personen. * **Bijzondere onbekwaamheden**: Verbieden aan bepaalde personen het kopen of verkopen van specifieke goederen. Voorbeelden zijn voogden en lasthebbers bij openbare verkopen van goederen van hun lastgevers of pupils (art. 1596 oud BW), en gerechtsdienaren (magistraten, notarissen, deurwaarders) die bepaalde betwiste rechten of processen niet mogen overnemen (art. 1597 oud BW). ### 2.4 Voorwerp Het voorwerp van de koopovereenkomst moet bestaan, in de handel zijn, bepaald of bepaalbaar zijn. * **Bestaan en in de handel**: Goederen die niet bestaan of buiten de handel zijn (bv. publieke domeinen, persoonlijkeheidsrechten) kunnen geen geldig voorwerp van een koop uitmaken. * **Bepaald of bepaalbaar**: De prestatie moet objectief bepaalbaar zijn zonder dat nieuwe wilsovereenstemming nodig is. * **Gedeeltelijk tenietgaan**: Indien het voorwerp gedeeltelijk tenietgaat, kan de koper de koop ontbinden of het resterende deel behouden tegen prijsvermindering. #### 2.4.1 Sancties Een gebrek aan een geldig voorwerp leidt tot nietigheid van de overeenkomst. ### 2.5 Oorzaak De oorzaak is de reden waarom partijen zich verbinden. Ze moet geoorloofd zijn, wat betekent dat ze niet in strijd mag zijn met de openbare orde of de goede zeden. ### 2.6 Vorm, bewijs, kosten en interpretatie * **Vorm**: In principe is de koopovereenkomst consensueel en zijn er geen vormvereisten. Uitzonderingen gelden voor de tegenwerpelijkheid van de overdracht van onroerende goederen (overschrijving), de verkoop van goederen van onbekwamen (machtiging rechter) en verkopen na gerechtelijke beslissingen. * **Bewijs**: De algemene bewijsregels van boek 8 BW zijn van toepassing. Een sms kan gelden als begin van schriftelijk bewijs, maar volstaat doorgaans niet als volledig bewijs van een koopovereenkomst voor onroerende goederen. * **Kosten**: De aktekosten zijn voor de koper, de kosten van levering voor de verkoper (tenzij afhaling door de koper). * **Interpretatie**: Bij twijfel wordt de koopovereenkomst in beginsel geïnterpreteerd tegen de verkoper (art. 1602 oud BW). --- **Tip:** Bij de bestudering van de geldigheidsvereisten is het cruciaal om steeds de specifieke bepalingen van het oud Burgerlijk Wetboek en het Wetboek Economisch Recht in acht te nemen, vooral waar het gaat om consumentenkoop. De interactie tussen het algemeen kooprecht en de specifieke consumentenbescherming is essentieel voor een volledig begrip. --- # Verbintenissen van de verkoper Dit studieonderwerp behandelt de belangrijkste verbintenissen die voortvloeien uit een koopovereenkomst voor de verkoper, namelijk de levering, de vrijwaring voor uitwinning en de vrijwaring voor verborgen gebreken. ## 3. Verbintenissen van de verkoper ### 3.1 Levering #### 3.1.1 Begrip van levering Levering wordt gedefinieerd als de overdracht van de verkochte zaak in de macht en het bezit van de koper. Het is een resultaatsverbintenis, wat betekent dat de verkoper aansprakelijk is voor niet-uitvoering, tenzij er sprake is van overmacht. De verkoper is niet aansprakelijk voor niet-uitvoering indien hij kan bewijzen dat de oorzaak vreemd is of dat er sprake is van overmacht. De levering omvat de materiële afgifte van de conforme zaak, samen met de toebehoren en de vruchten die sinds de verkoop zijn ontstaan. #### 3.1.2 Omvang van de leveringsplicht * **Conformiteit:** De verkoper moet zorgen dat de geleverde zaak overeenkomt met wat verkocht is. Zichtbare gebreken moeten door de koper bij levering worden onderzocht en gemeld; anders wordt de koper geacht deze te hebben aanvaard. * **Toebehoren:** Dit omvat zowel materiële als immateriële zaken die verbonden zijn aan het verkochte goed, zoals rechten, vorderingen en attesten. Overdracht van kwalitatieve rechten (zoals vorderingen wegens verborgen gebreken) gebeurt via een zogenaamde 'jump action', waarbij de koper een rechtsvordering van zijn rechtsvoorganger uitoefent. De oorspronkelijke verkoper kan hierbij nog steeds verweermiddelen opwerpen die hij had tegen zijn directe contractspartij. * **Opbrengst sinds de verkoop:** Alle vruchten die sinds de dag van de verkoop zijn ontstaan, zoals dividenden, interesten of huurgelden, behoren toe aan de koper. * **Behoud van het goed tot aan de levering:** Tot aan de levering heeft de verkoper een inspanningsverbintenis om het goed te bewaren zoals een redelijk en voorzichtig persoon dit zou doen. De kosten hiervan zijn ten laste van de verkoper. #### 3.1.3 Kosten van levering * **Kosten van de levering:** Dit zijn de kosten die nodig zijn om het verkochte goed in de bedongen staat op de plaats en het tijdstip van levering te krijgen. Deze zijn in principe ten laste van de verkoper. * **Kosten van afhaling:** Dit zijn de kosten om het goed in ontvangst te nemen en naar de plaats van de koper te brengen. Deze zijn ten laste van de koper. Douanekosten worden beschouwd als kosten van afhaling als de levering binnen de grenzen van het land van de verkoper bedongen is, en als kosten van levering als de levering binnen de grenzen van het land van de koper bedongen is. #### 3.1.4 Wijze van levering * **Materiële afgifte:** De levering moet volledig zijn, zodat de koper het goed absoluut ter beschikking heeft. * **Onroerende goederen (OG):** Levering gebeurt symbolisch, bijvoorbeeld door de overhandiging van de sleutels of de eigendomstitels. * **Roerende goederen (RG):** Levering gebeurt door werkelijke afgifte. * **Onlichamelijke goederen:** Levering gebeurt via titels of inschrijving in registers. #### 3.1.5 Plaats van de levering De levering vindt plaats op de plaats en het tijdstip van de koop. In internationale handel worden Incoterms gebruikt om afspraken rond plaats van levering en transport te specificeren. De plaats van levering bepaalt de plaats waar de koper zijn verbintenis moet uitvoeren, de plaats waar hij aanvaardt en controleert, en beïnvloedt de verdeling van kosten, risico-overdracht en de bevoegdheid van de rechtbank. #### 3.1.6 Tijdstip van de levering Indien niet vrij bepaald, dient de levering onmiddellijk of binnen 30 dagen na het sluiten van de overeenkomst te gebeuren. Een bedongen leveringstermijn geldt, indien expliciet vermeld in het contract, als een automatische ingebrekestelling bij verstrijken, waardoor het risico voor tenietgaan van het goed terugkeert naar de verkoper. Eenzijdige wijziging van de leveringstermijn door de verkoper ten nadele van een consument is niet toegestaan. #### 3.1.7 Sancties van de verplichting tot levering Bij niet-naleving van de leveringsplicht kan de koper gerechtelijke ontbinding of schadevergoeding eisen, tenzij er sprake is van overmacht. Bij consumentenkoop kan de koper na 30 dagen een passende aanvullende termijn voorstellen, waarna hij buitengerechtelijk kan ontbinden indien deze termijn niet wordt nagekomen. #### 3.1.8 Gevolgen van de aanvaarding van de levering Door het zonder voorbehoud in ontvangst nemen van het goed, wordt de levering aanvaard. Dit vervalt het recht van de koper om te ontbinden of schadevergoeding te vragen wegens niet-conforme levering. Het onderscheid met de vrijwaringsplicht voor verborgen gebreken is hier belangrijk: pas wanneer deze gebreken zich manifesteren, kan de koper hierop reageren. #### 3.1.9 Specifieke regeling inzake de omvang van het verkochte onroerend goed Regels uit het oude BW inzake ondermaat en overmaat bij levering van OG, waarbij de verkoper prijsvermindering kon vragen bij een significant verschil, worden in het nieuwe Boek 7 afgeschaft omdat ze in de praktijk vrijwel steeds contractueel werden uitgesloten. ### 3.2 Vrijwaring voor uitwinning #### 3.2.1 Begrip van uitwinning Uitwinning is een stoornis die aan de koper het eigendomsrecht, bezit, gebruik of genot van het goed geheel of gedeeltelijk ontneemt. De verkoper is gehouden tot vrijwaring tegen deze stoornissen. #### 3.2.2 Vrijwaring voor eigen daad De verkoper staat in voor zowel feitelijke als rechtsstoornissen die hij zelf veroorzaakt. Een feitelijke stoornis kan bijvoorbeeld het starten van een concurrerende zaak zijn. Een rechtsstoornis betreft een vordering die de verkoper zelf instelt, zoals het inroepen van een erfdienstbaarheid die niet werd vermeld. De stoornis moet actueel zijn; een potentiële stoornis volstaat niet. De koper mag niet zelf medeplichtig zijn aan de stoornis. * **Sanctie bij feitelijke stoornis:** Herstel in natura, schadevergoeding of ontbinding. * **Sanctie bij rechtsstoornis:** Vrijwaringsexceptie, schadevergoeding of ontbinding. * **Bevrijdingsbeding:** Een bevrijdingsbeding is niet toegestaan voor de eigen daden van de verkoper die dateren van vóór de verkoop, tenzij dit duidelijk en expliciet in het contract is opgenomen. #### 3.2.3 Vrijwaring voor daden van derden De verkoper is enkel gehouden tot vrijwaring voor rechtsstoornissen veroorzaakt door derden. Deze stoornis moet actueel en voorafgaand aan de verkoop zijn. De vrijwaring geldt van rechtswege en strekt tot bescherming tegen verlies van bezit, zakelijke rechten, herstelvorderingen inzake stedenbouw of woningkwaliteit, en het niet-bestaan van vermelde voordelen of het niet-vermelden van bestaande lasten zoals niet-zichtbare erfdienstbaarheden. * **Keuze koper:** Ontbinding van het contract of schadevergoeding. * **Uitzonderingen:** Natuurlijke, wettelijke of zichtbare erfdienstbaarheden, of wanneer de stoornis bekend was aan de koper en vermeld in het contract. * **Verkoper te goeder trouw:** De verkoper is vrijwaring verschuldigd, ongeacht zijn goede of kwade trouw. Er bestaat geen verbod op bevrijdingsbedingen, maar de verkoper is wel gehouden tot teruggave van het overeenstemmende deel van de koopprijs om ongerechtvaardigde verrijking te vermijden. ### 3.3 Vrijwaring voor verborgen gebreken #### 3.3.1 Begrip verborgen gebrek Een verborgen gebrek is een gebrek dat: 1. Niet ontdekt kan worden bij levering, maar pas na gebruik, proefnemingen of werken die essentieel zijn voor het goed. 2. Rekening houdend met de hoedanigheid van de partijen, de aard van het goed en de leveringsomstandigheden, niet zichtbaar was bij levering. Het gebrek moet al aanwezig zijn geweest in kiem op het moment van de wilsovereenstemming. Gebreken die zichtbaar zijn bij levering, zoals een overlopende dakgoot, vallen hier niet onder. Ook als de verkoper een gebrek heeft gemeld, is het geen verborgen gebrek. #### 3.3.2 Intrinsiek of functioneel gebrek Oorspronkelijk ging het enkel om intrinsieke gebreken (structurele problemen in het goed zelf). Dit is uitgebreid naar functionele gebreken, waarbij het goed ongeschikt wordt voor een specifiek gebruik door de koper, op voorwaarde dat de koper dit specifieke gebruik aan de verkoper heeft meegedeeld en de verkoper dit heeft aanvaard. #### 3.3.3 Verborgen non-conformiteit Dit betreft de situatie waarbij het geleverde goed niet beantwoordt aan wat verkocht is. Dit valt op de grens tussen een leveringsprobleem en een verborgen gebrek. #### 3.3.4 Criteria voor gebrek * **Normaal gebruik:** Het goed kan niet gebruikt worden voor zijn normale bestemming. Het goed hoeft niet onherstelbaar te zijn; ook herstelbare gebreken die aanzienlijke tijd in beslag nemen, kunnen als verborgen gebrek worden beschouwd. * **Bestaan op ogenblik van koop:** Het gebrek moet al aanwezig zijn geweest op het moment van de wilsovereenstemming. * **Bewijslast:** De bewijslast ligt bij de koper, die alle bewijsmiddelen kan aanwenden, inclusief negatief of inductief bewijs. #### 3.3.5 Uitzonderingen op de vrijwaring * **Wettelijke uitzondering:** Koop op rechterlijk gezag (gedwongen openbare verkoop) biedt geen vrijwaring. * **Contractuele afwijkingen:** Beperking tot bepaalde gebreken, vastlegging van een meldingstermijn, of de koper had reeds kennis van het gebrek. * **Nietig beding van niet-vrijwaring:** Een beding waarin een professionele verkoper zich vrijstelt van aansprakelijkheid voor verborgen gebreken is onrechtmatig en dus nietig. #### 3.3.6 Uitoefening van het vrijwaringsrecht De koper heeft de keuze tussen: 1. **Teruggave zaak en prijs:** Gelijk aan ontbinding. 2. **Behoud van de zaak met prijsvermindering:** De prijsvermindering wordt bepaald op basis van de minderwaarde van het goed omwille van het gebrek. De koper kan zijn keuze niet wijzigen na een definitief vonnis. Doorverkoop of hypotheekstelling kan leiden tot het verlies van het recht op ontbinding en enkel prijsvermindering toelaten. #### 3.3.7 Termijn voor het instellen van de vordering De vordering moet binnen een "korte termijn" worden ingesteld, die de rechter beoordeelt. De aanvang van deze termijn is bij de levering, of vanaf de ontdekking van het gebrek indien dit niet onmiddellijk zichtbaar was. De termijn kan worden verlengd door expertise of onderhandelingen. #### 3.3.8 Vergoedingen * **Verkoper te goeder trouw:** Teruggave prijs en contractkosten. * **Verkoper te kwader trouw:** Teruggave prijs en alle schade. Gespecialiseerde verkopers worden gelijkgesteld met verkopers te kwader trouw, tenzij ze onoverwinnelijke onwetendheid kunnen bewijzen. ### 3.4 Vergelijking tussen verschillende vorderingen van de koper * **Vrijwaring voor uitwinning vs. vrijwaring voor verborgen gebreken:** Beide strekken tot deugdelijk bezit. De vrijwaring voor uitwinning geldt ook bij koop op gerechtelijk gezag, wat niet het geval is voor verborgen gebreken. Kennis van een uitwinningsgrond heft de vrijwaring niet af, kennis van een verborgen gebrek wel. * **Vrijwaring voor verborgen gebreken vs. nietigheid door dwaling of bedrog:** Dwaling en bedrog leiden tot nietigheid met een langere verjaringstermijn, terwijl verborgen gebreken prijsvermindering of ontbinding met een korte termijn tot gevolg hebben. * **Vrijwaring voor verborgen gebreken vs. leveringsplicht:** In het consumentenrecht en internationale koop wordt dit onderscheid vervaagd onder de noemer "gebrek aan conformiteit". Dit overzicht van de verbintenissen van de verkoper vormt de basis voor de correcte afhandeling van een koopovereenkomst. --- # Consumentenkoop Dit deel behandelt de specifieke regels die van toepassing zijn op koopovereenkomsten tussen een verkoper en een consument, met een focus op de Europese richtlijnen en de bescherming van de consument. ### 4.1 Toepassingsgebied van de consumentenkoop De wetgeving inzake consumentenkoop is gebaseerd op Europese richtlijnen, met name Richtlijn 1999/44/EG en de recentere Richtlijn 2019/771, die in België zijn omgezet in de wet van 1 september 2004, gewijzigd op 20 maart 2022 en 21 februari 2024. Deze regels zijn van dwingend recht en bieden specifieke bescherming aan consumenten. #### 4.1.1 Essentiële begrippen Om het toepassingsgebied van de consumentenkoop te bepalen, zijn de volgende definities cruciaal: * **Consument:** Elke natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit. Rechtspersonen zijn uitgesloten. Bij gemengd gebruik wordt de hoofdbestemming van de aankoop nagegaan; indien dit privégebruik is, geldt de consumentenkoop. * **Verkoper:** Elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die consumptiegoederen verkoopt in het kader van zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit. Een duurzame economische activiteit is vereist; occasionele verkopers vallen hier niet onder. * **Producent:** De fabrikant, invoerder naar de Unie of elke persoon die zich als producent voordoet. * **Consumptiegoederen:** * Roerende lichamelijke zaken (inclusief water, gas en elektriciteit wanneer ze gereed zijn voor verkoop in een beperkt volume). * Goederen met digitale elementen, waarbij digitale inhoud of diensten essentieel zijn voor de functionaliteit van het goed. * Elk levend meercellig organisme dat niet bestemd is voor menselijke consumptie of dierenvoer, specifiek dieren aangekocht als gezelschapsdier. Onroerende goederen en bouwmaterialen die door een aannemer worden aangekocht, vallen buiten dit toepassingsgebied. * **Commerciële garantie:** Elke verbintenis van een verkoper of producent om bovenop de wettelijke garantie de betaalde prijs terug te betalen, goederen te vervangen, herstellen of onderhouden indien ze niet aan de beschrijving voldoen. * **Duurzaamheid:** De geschiktheid van het consumptiegoed om zijn functies en prestaties bij normaal gebruik te behouden. * **Kosteloos:** Vrij van de noodzakelijke kosten voor het conform maken van het goed. #### 4.1.2 Aannemingsovereenkomsten en gemengde overeenkomsten Overeenkomsten tot levering van te produceren consumptiegoederen worden ook als consumentenkoop beschouwd. Bij gemengde overeenkomsten, die zowel een dienstverlening als de verkoop van goederen omvatten, wordt de kwalificatie bepaald door het financiële belang van de verkoopcomponent ten opzichte van de dienstverlening. Indien de dienstverlening bijkomstig is, geldt de consumentenkoop. #### 4.1.3 Uitgesloten overeenkomsten De regels van consumentenkoop zijn niet van toepassing op: * Overeenkomsten voor de levering van digitale inhoud of digitale diensten, tenzij deze digitaal elementen bevatten die essentieel zijn voor de functionaliteit van een fysiek goed dat samen met die inhoud wordt geleverd. * Materiële gegevensdragers die uitsluitend als drager van digitale inhoud dienen. * Goederen die executoriaal of anderszins gerechtelijk worden verkocht. * [Oudere regel] Verkoop van levende dieren. #### 4.1.4 Wetboek Economisch Recht Naast de specifieke consumentenkoopregels in het Burgerlijk Wetboek (art. 1649bis-1649nonies), zijn Boek VI WER (onrechtmatige bedingen) en Boek XV WER (administratieve en strafrechtelijke handhaving) ook van toepassing. ### 4.2 Vrijwaring voor gebrek aan conformiteit De verkoper is aansprakelijk voor elk gebrek aan conformiteit dat bestaat op het moment van de levering en zich manifesteert binnen een termijn van twee jaar vanaf de levering. Bij dieren geldt een termijn van één jaar, tenzij de verkoper de wettelijke vereisten niet heeft gerespecteerd. Voor tweedehandsgoederen kan een kortere termijn overeengekomen worden, mits niet korter dan één jaar en mits de consument hierover correct is geïnformeerd. #### 4.2.1 Conformiteitseisen Een consumptiegoed is conform indien het voldoet aan de subjectieve en objectieve conformiteitsvereisten: * **Subjectieve vereisten (overeengekomen in de koopovereenkomst):** * Beschrijving, type, hoeveelheid, kwaliteit, functionaliteit, compatibiliteit, interoperabiliteit en andere kenmerken die overeenkomen met de overeenkomst. * Geschiktheid voor elk bijzonder door de consument gewenst gebruik dat door de verkoper is aanvaard. * Levering met alle toebehoren en instructies. * Voorziening van updates zoals overeengekomen. * **Objectieve vereisten (gelden voor alle goederen van dezelfde aard):** * Geschiktheid voor de gebruikelijke doeleinden, rekening houdend met bestaand recht, technische normen en gedragscodes. * Kwaliteit en beschrijving conform een monster of model, dat aan de consument ter beschikking is gesteld. * Levering met redelijkerwijs te verwachten toebehoren, verpakking en instructies. * Hoeveelheid, kwaliteit en andere kenmerken (duurzaamheid, functionaliteit, beveiliging) die normaal zijn voor dat type goed, rekening houdend met publieke mededelingen (reclame, etikettering). #### 4.2.2 Beperkingen op publiekelijk afgelegde mededelingen De verkoper is niet gebonden door publieke mededelingen indien hij kan aantonen dat: 1. De mededeling hem niet bekend was en redelijkerwijs niet bekend kon zijn. 2. De mededeling op het moment van de overeenkomst was rechtgezet. 3. De beslissing tot aankoop door de consument niet beïnvloed kon zijn door de mededeling. #### 4.2.3 Gevallen waarin de verkoper niet aansprakelijk is De verkoper is niet aansprakelijk indien: * De consument het gebrek kende of redelijkerwijs op de hoogte moest zijn. * Het gebrek voortvloeit uit materiaal dat de consument zelf heeft geleverd. * De consument uitdrukkelijk en afzonderlijk heeft aanvaard dat een specifiek kenmerk afweek van de objectieve conformiteitsvereisten. #### 4.2.4 Vermoeden bij manifestatie binnen twee jaar Indien een gebrek zich manifesteert binnen twee jaar na levering (één jaar bij dieren), wordt vermoed dat het gebrek al aanwezig was op het moment van levering. Dit is een weerlegbaar vermoeden ten gunste van de consument. #### 4.2.5 Commerciële garantie De commerciële garantie is een aanvullende garantie die bindend is onder de voorwaarden van het garantiebewijs en de reclame. Het garantiebewijs moet op een duurzame drager worden opgesteld, in een duidelijke taal, en de rechten van de consument op kosteloze remedies van de verkoper mag niet aantasten. ### 4.3 Installatie consumptiegoederen Elk gebrek ten gevolge van een verkeerde installatie van het consumptiegoed, uitgevoerd door de verkoper, zijn personeel of een aangewezen derde, wordt gelijkgesteld met een conformiteitsgebrek. Fouten in de handleiding die tot een verkeerde installatie door de consument leiden, vallen eveneens onder dit regime. ### 4.4 Uitoefening vrijwaring #### 4.4.1 Principe en remedies De consument richt zich in eerste instantie tot de eindverkoper. De verkoper is aansprakelijk voor gebreken die zich manifesteren binnen de garantieperiode. De consument heeft recht op: 1. **Primaire remedies:** * **Kosteloze herstelling of vervanging:** Moet binnen een redelijke termijn en zonder ernstige overlast gebeuren. De kosten van verwijdering en installatie zijn ten laste van de verkoper. De verkoper kan geen vergoeding eisen voor normaal gebruik van het niet-conforme goed. Bij dieren geldt een plafonnering van de kosten. * **Prijsvermindering of ontbinding:** Deze remedies kunnen worden gevorderd indien herstelling of vervanging onmogelijk, onevenredig is, of indien de verkoper heeft geweigerd, of indien het gebrek ernstig is. Bij dieren leidt de vervanging tot automatische ontbinding en een nieuwe consumentenkoop. Ontbinding is niet mogelijk bij een gebrek van geringe betekenis. 2. **Secundaire remedy:** * **Aanvullende schadevergoeding:** Kan bovenop de primaire remedies worden gevorderd voor alle schade die niet hersteld is. #### 4.4.2 Hiërarchie en doorbreking De remedies kennen een hiërarchie: de consument moet eerst de primaire remedies kiezen, tenzij deze onmogelijk of onevenredig zijn. De verkoper kan de keuze van de consument doorbreken indien deze 'buiten verhouding' staat tot de andere remedie. #### 4.4.3 Termijnen * **Garantietermijn:** 2 jaar vanaf levering (1 jaar voor dieren), met mogelijke opschorting tijdens herstelling of onderhandelingen. * **Meldingstermijn:** Binnen twee maanden vanaf de ontdekking van het gebrek (onverwijld voor dieren). * **Verjaring rechtsvordering:** 1 jaar vanaf de vaststelling van het gebrek. #### 4.4.4 Herleven algemeen kooprecht Na afloop van de garantietermijn geldt het algemeen kooprecht. ### 4.5 Dwingend recht De regels van consumentenkoop zijn van dwingend recht en afwijkende bedingen zijn relatief nietig. Rechters passen deze regels ambtshalve toe (effectiviteitsbeginsel). ### 4.6 Vergelijking met algemeen kooprecht De consumentenkoopregels (art. 1649bis-1649nonies BW) vormen een *lex specialis* die voorrang heeft op het algemeen kooprecht. Het monistische systeem van de consumentenkoop bundelt de leveringsplicht en vrijwaring voor verborgen gebreken onder één plicht tot conformiteit. ### 4.7 Internationale koop van roerende goederen (Weens Koopverdrag) #### 4.7.1 Toepassingsgebied Het Weens Koopverdrag (CISG) regelt internationale koopovereenkomsten van roerende goederen tussen partijen gevestigd in verschillende verdragsstaten. Het is niet van toepassing op verkopen aan consumenten voor persoonlijk gebruik. Het verdrag is aanvullend recht en kan worden uitgesloten of selectief toegepast (opt-out/cherrypicking). #### 4.7.2 Kernbepalingen * **Totstandkoming:** Consensueel, gebaseerd op aanbod en aanvaarding. * **Leveringsplicht:** Regels voor plaats en tijdstip. * **Conformiteit:** Het goed moet voldoen aan hoeveelheid, kwaliteit en beschrijving in het contract. Er is een monistische benadering van conformiteit. * **Keuring- en klachtplicht:** De koper moet het goed onderzoeken en de non-conformiteit melden binnen een redelijke termijn na ontdekking, anders vervalt zijn recht hierop. Uitzondering indien de verkoper te kwader trouw was. * **Garantietermijn:** Twee jaar vanaf inbezitstelling, verlengbaar of inkortbaar bij contract. * **Verjaring:** Niet geregeld in het verdrag zelf, maar door nationale wetgeving. * **Hardship/overmacht:** Regels voor onvoorziene omstandigheden. * **Remedies bij niet-nakoming:** Hiërarchie van nakoming, herstel, ontbinding (bij wezenlijke tekortkoming), prijsvermindering, schadevergoeding en opschorting van verbintenissen. #### 4.7.3 Verhouding tot consumentenkoop Het Weens Koopverdrag sluit B2C- en C2C-transacties uit, waardoor de consumentenkoopregels hier van toepassing blijven. --- # Internationale koop van roerende goederen (Weens Koopverdrag) Dit deel van de studiehandleiding behandelt de toepassing van het Weens Koopverdrag (CISG) op internationale koopovereenkomsten van roerende goederen. ## 5. Internationale koop van roerende goederen ### 5.1 Het Weens Koopverdrag van 11 april 1980 Het Weens Koopverdrag, voluit de United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG), is een internationaal verdrag dat tot stand kwam binnen de Verenigde Naties en in België van kracht werd op 1 november 1997. Het regelt internationale koop-verkoopovereenkomsten met een transnationaal karakter, wat inhoudt dat de partijen gevestigd zijn in verschillende verdragsstaten. Het verdrag wordt automatisch toegepast op internationale koopovereenkomsten van roerende goederen tussen partijen uit verdragsstaten, tenzij partijen uitdrukkelijk de toepassing ervan uitsluiten (opt-out) of selectief bepaalde bepalingen kiezen (cherrypicking). De CISG is van aanvullend recht. #### 5.1.1 Toepassingsgebied Het verdrag is van toepassing op de koop van lichamelijke, roerende goederen. Het maakt geen onderscheid naar gelang de hoedanigheid van de partijen (onderneming of consument). **Uitzonderingen:** * Koop van roerende goederen voor persoonlijk gebruik, of voor gebruik in het gezin of de huishouding (dit sluit business-to-consumer (B2C) en consumer-to-consumer (C2C) verhoudingen uit). * Goederen die executoriaal of anderszins gerechtelijk worden verkocht. #### 5.1.2 Totstandkoming van de overeenkomst De totstandkoming van de koopovereenkomst onder de CISG is **consensueel**. De koop komt tot stand door de wilsovereenstemming van partijen over het aanbod en de aanvaarding. Deze kunnen uitdrukkelijk, stilzwijgend (door handelingen) of voortvloeien uit gewoonte. #### 5.1.3 Verbintenissen van de verkoper De verkoper heeft onder andere de volgende verbintenissen: * **Leveringsplicht:** Deze omvat de plaats van levering (volgens specifieke regels in art. 31 CISG), het tijdstip van levering (art. 33 CISG) en de aansprakelijkheid voor niet-conformiteit (art. 35 CISG). * **Niet-conformiteit:** Het geleverde goed moet voldoen aan de overeengekomen hoeveelheid, kwaliteit en de omschrijving in het contract. Er is sprake van een monistische benadering van conformiteit, waarbij leveringsplicht en vrijwaringsplicht voor gebreken samensmelten tot één plicht tot levering van een conform goed. **Keuringsplicht van de koper:** De koper moet het geleverde goed onderzoeken binnen een zo kort mogelijke termijn na levering, rekening houdend met de omstandigheden (art. 38 CISG). Bij nalatigheid vervalt het recht om zich op non-conformiteit te beroepen. **Klachtplicht van de koper:** De koper moet de verkoper binnen een redelijke termijn na ontdekking van de non-conformiteit verwittigen (art. 39 CISG). Bij nalatigheid vervalt het recht op vordering, tenzij de verkoper te kwader trouw was (kennis had van het gebrek of had moeten kennen). Het vermoeden van kennis geldt niet onder de CISG. **Waarborgtermijn:** De waarborgtermijn bedraagt twee jaar vanaf de inbezitstelling door de koper (art. 39 CISG). Deze termijn kan contractueel worden verlengd of ingekort, aangezien het aanvullend recht betreft. #### 5.1.4 Risico-overdracht De regels voor risico-overdracht bij de CISG zijn specifiek, met name bij verzendingskoop of wanneer de koper het goed ophaalt. #### 5.1.5 Remedies bij niet-nakoming Bij niet-nakoming van de leveringsplicht gelden de volgende remedies in hiërarchie: 1. Nakoming 2. Herstel 3. Ontbinding (enkel bij een wezenlijke tekortkoming) 4. Prijsvermindering 5. Schadevergoeding De CISG voorziet ook in de mogelijkheid tot opschorting van verbintenissen (enac) bij vrees voor toekomstige niet-nakoming (art. 71 CISG), een principe dat ook in het Belgisch recht (art. 5.98 BW en art. 5.239 BW) is opgenomen. #### 5.1.6 Hardship en overmacht Het verdrag regelt ook situaties van hardship/imprévision (art. 79 CISG), waarbij partijen verplicht zijn te heronderhandelen bij fundamentele wijzigingen van omstandigheden. Overmacht is eveneens geregeld. #### 5.1.7 Uitzonderingen op de toepassing van de CISG Het verdrag is niet van toepassing op de koop van roerende goederen die zijn gekocht voor persoonlijk gebruik of voor gebruik in gezin of huishouding. Ook koop van onroerende goederen, digitale inhoud en digitale diensten (tenzij verwerkt in of verbonden met consumptiegoederen), materiële dragers die enkel als drager van digitale inhoud dienen, en goederen die executoriaal of gerechtelijk worden verkocht, vallen buiten de toepassing van de CISG. #### 5.1.8 Verjaring De CISG bevat zelf geen specifieke bepalingen over verjaring, aangezien de lidstaten hierover geen compromis konden bereiken. In België is het Verjaringsverdrag van toepassing, met een verjaringstermijn van vier jaar, met een maximum van tien jaar. > **Tip:** De CISG is een belangrijk instrument voor internationale handel en is automatisch van toepassing wanneer beide partijen gevestigd zijn in een verdragsstaat, tenzij expliciet anders overeengekomen. De specifieke regels over conformiteit, keurings- en klachtplicht zijn cruciaal om te onthouden. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Koop | Een wederkerig contract waarbij de ene partij (de verkoper) zich verbindt de eigendom van een goed aan de andere partij (de koper) over te dragen tegen een prijs in geld. | | Verkoper | De partij in een koopovereenkomst die zich verbindt om de eigendom van een goed over te dragen. | | Koper | De partij in een koopovereenkomst die zich verbindt om een prijs in geld te betalen in ruil voor de eigendom van een goed. | | Eigendomsoverdracht | Het moment waarop de juridische eigendom van een goed van de verkoper overgaat op de koper. Dit ontstaat in principe bij wilsovereenstemming over zaak en prijs. | | Prijs in geld | De tegenprestatie voor de eigendomsoverdracht van het goed, die uitgedrukt moet zijn in een geldbedrag. | | Wilsovereenstemming | De wederzijdse instemming van de partijen met de essentiële en substantiële elementen van de overeenkomst, wat leidt tot het tot stand komen van de koopovereenkomst. | | Essentiële bestanddelen | De elementen die door de wet als cruciaal worden beschouwd voor het bestaan van een bepaald contract, zoals het goed en de prijs bij een koopovereenkomst. | | Substantiële bestanddelen | De elementen die door de partijen zelf als doorslaggevend worden beschouwd voor het sluiten van de overeenkomst, zelfs indien deze niet door de wet als essentieel worden aangemerkt. | | Risico-overgang | Het moment waarop het risico van tenietgaan van het goed door een vreemde oorzaak of overmacht overgaat van de verkoper op de koper. Dit valt in principe samen met de eigendomsoverdracht. | | Eigendomsvoorbehoud | Een beding waarbij de verkoper de eigendom van het verkochte goed behoudt totdat de volledige koopprijs is betaald. | | Fraus omnia corrumpit | Een Latijnse uitdrukking die betekent "bedrog bederft alles". Dit principe impliceert dat bedrog elke handeling ongeldig kan maken. | | Dwaling | De onvrijwillige verkeerde voorstelling van een partij bij het sluiten van een overeenkomst met betrekking tot een doorslaggevend element, die verschoonbaar moet zijn om als nietigheidsgrond te gelden. | | Bedrog | Kunstgrepen, leugens of omstandig stilzwijgen die een partij ertoe bewegen een overeenkomst aan te gaan, waarbij de verschoonbaarheid geen rol speelt. | | Benadeling | Een onevenwicht tussen de prestaties van de partijen dat, in specifieke gevallen zoals de verkoop van onroerende goederen voor minder dan de helft van de waarde, kan leiden tot nietigheid van de overeenkomst. | | Bekwaamheid | De juridische geschiktheid van een persoon om rechtshandelingen te verrichten, zoals het sluiten van een koopovereenkomst. Onbekwaamheid is de uitzondering op de regel. | | Voorwerp | De prestatie die het onderwerp vormt van de verbintenis. Dit moet bestaan, in de handel zijn en bepaald of bepaalbaar zijn. | | Consumptiegoederen | Roerende lichamelijke zaken, goederen met digitale elementen of levende dieren die door een consument worden gekocht voor privédoeleinden. | | Consument | Elke natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit. | | Verkoper (in consumentenkoop) | Iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die consumptiegoederen verkoopt in het kader van zijn economische activiteit. | | Conformiteit | De overeenstemming van het geleverde goed met de beschrijving, kwaliteit, functionaliteit en andere kenmerken zoals overeengekomen in de koopovereenkomst of zoals redelijkerwijs te verwachten is. | | Vrijwaring voor uitwinning | De verplichting van de verkoper om de koper te beschermen tegen juridische stoornissen die zijn eigendomsrecht of bezit van het goed aantasten. | | Vrijwaring voor verborgen gebreken | De verplichting van de verkoper om de koper te beschermen tegen gebreken in het verkochte goed die niet zichtbaar waren bij de levering en die het goed ongeschikt maken voor het beoogde gebruik of de waarde ervan verminderen. | | Levering | De overdracht van de verkochte zaak in de macht en het bezit van de koper, inclusief alle toebehoren en opbrengsten sinds de verkoop. | | CISG (Weens Koopverdrag) | Een internationaal verdrag dat de regels bepaalt voor de internationale koop van roerende goederen tussen partijen uit aangesloten staten, tenzij de toepassing ervan is uitgesloten. | | Monistische benadering (conformiteit) | Een benadering waarbij de leveringsplicht en de vrijwaringsplicht voor gebreken worden samengevoegd tot één enkele plicht om een conform goed te leveren. | | Remedies | De rechtsmiddelen die de koper ter beschikking staan bij een gebrek aan conformiteit of een andere tekortkoming van de verkoper, zoals herstel, vervanging, prijsvermindering of ontbinding. | | Dwingend recht | Rechtsregels waarvan partijen niet mogen afwijken, meestal ter bescherming van een zwakkere partij, zoals de consument. | | Effectiviteitsbeginsel | Een principe dat de rechter verplicht om de toepassing van bepaalde rechtsregels, met name die ter bescherming van consumenten, ambtshalve toe te passen, zelfs als de partij er niet expliciet om vraagt. |