Les 6A

# Financiële analyse van de onderneming Financiële analyse van de onderneming is het proces van het verzamelen van gegevens en het toepassen van diverse instrumenten om de financiële toestand van een onderneming te beoordelen, beslissingen te ondersteunen en advies te verstrekken [2](#page=2). ### 1.1 Doel van financiële analyse Het primaire doel van financiële analyse is het beoordelen van de financiële toestand van een onderneming, het ondersteunen van beslissingen en het verstrekken van advies [2](#page=2). ### 1.2 Stappen in financiële analyse Het proces van financiële analyse omvat zes opeenvolgende stappen [2](#page=2): 1. **Analyse van de jaarrekening, jaarverslag en controleverslag (CV, JV, WR):** Dit is de initiële stap waarbij de beschikbare financiële documenten worden verzameld en doorgenomen [2](#page=2). 2. **Herwerking van Balans (B) en Resultatenrekening (RR) / Historische Activa (HA) en Verkregen Activa (VA):** In deze fase worden de balans en resultatenrekening, of de historische en verkregen activa, herwerkt om een duidelijker beeld te krijgen [2](#page=2). 3. **Kasstromenanalyse:** De analyse richt zich op de beweging van geld binnen en buiten de onderneming [2](#page=2). 4. **Ratioanalyse:** Hierbij worden verschillende financiële ratio's berekend en geanalyseerd om specifieke aspecten van de financiële gezondheid te meten. De belangrijkste categorieën zijn: * Toegevoegde waarde [2](#page=2). * Rendabiliteit [2](#page=2). * Solvabiliteit [2](#page=2). * Liquiditeit [2](#page=2). 5. **Modellen voor succes en falen:** Er wordt gebruik gemaakt van modellen om de kans op succes of falen van de onderneming in te schatten [2](#page=2). 6. **Conclusie (oordeel en advies):** De laatste stap omvat het formuleren van een oordeel over de financiële toestand en het geven van passend advies [2](#page=2). ### 1.3 Benodigde gegevens Voor financiële analyse zijn diverse gegevens essentieel, waaronder de jaarrekening, het jaarverslag en het controleverslag. Deze informatie levert de basis voor het beoordelen van de financiële toestand van de onderneming [2](#page=2). --- # Liquiditeit analyse Deze sectie onderzoekt het vermogen van een onderneming om op korte termijn aan haar betalingsverplichtingen te voldoen door middel van de analyse van nettobedrijfskapitaal, nettobedrijfskapitaalbehoefte en nettokas [3](#page=3). ### 2.1 Nettobedrijfskapitaal, nettobedrijfskapitaalbehoefte en nettokas Het bepalen van de liquiditeit van een onderneming begint met het analyseren van de samenstelling van haar kortetermijnactiva en -passiva [4](#page=4). #### 2.1.1 Brutobedrijfskapitaal Brutobedrijfskapitaal wordt gedefinieerd als de (beperkte) vlottende activa van de onderneming [4](#page=4). #### 2.1.2 Nettobedrijfskapitaal Het nettobedrijfskapitaal (NBK) is het verschil tussen de (beperkte) vlottende activa en de vreemd vermogen op korte termijn (VVKT). Het kan ook worden berekend als het permanente vermogen minus de (uitgebreide) vaste activa. De maturiteitsstructuur speelt hierbij een rol [4](#page=4) [5](#page=5). Een positief nettobedrijfskapitaal impliceert dat de vlottende activa de kortetermijnschulden overtreffen, wat duidt op een gezonde liquiditeitspositie [7](#page=7). #### 2.1.3 Nettobedrijfskapitaalbehoefte De nettobedrijfskapitaalbehoefte (NBK-behoefte) wordt berekend als vlottende bedrijfsactiva minus operationeel VVKT. Dit omvat beperkte vlottende activa, exclusief geldbeleggingen en liquide middelen, verminderd met het operationele VVKT [6](#page=6). > **Tip:** De nettobedrijfskapitaalbehoefte geeft inzicht in de financieringsbehoefte die voortvloeit uit de operationele cyclus van de onderneming [6](#page=6). #### 2.1.4 Nettokas Nettokas is het saldo van geldbeleggingen en liquide middelen minus het financiële VVKT. Het kan ook worden berekend als het nettobedrijfskapitaal verminderd met de nettobedrijfskapitaalbehoefte [7](#page=7). > **Tip:** Afhankelijk van de aard van de onderneming kunnen de verhoudingen tussen NBK-behoefte en nettokas variëren. Industriële ondernemingen hebben vaak een positieve NBK-behoefte en een negatieve nettokas, terwijl commerciële ondernemingen een negatieve NBK-behoefte en een positieve nettokas kunnen hebben [7](#page=7). #### 2.1.5 Overzicht van liquiditeitsindicatoren Tabel T13 geeft een overzicht van de evolutie van het nettobedrijfskapitaal, de nettobedrijfskapitaalbehoefte en de nettokas over meerdere jaren, samen met de berekende current ratio en acid test [10](#page=10). > **Voorbeeld:** De data in Tabel T13 laten zien hoe deze kernindicatoren jaarlijks veranderen en bieden een basis voor trendanalyse [10](#page=10). ### 2.2 Liquiditeitsratio's afgeleid van het nettobedrijfskapitaal Er zijn twee belangrijke liquiditeitsratio's die afgeleid zijn van het nettobedrijfskapitaal: de current ratio en de acid test [9](#page=9). #### 2.2.1 Liquiditeitsratio in ruime zin of current ratio De current ratio, ook wel de liquiditeitsratio in ruime zin genoemd, vergelijkt de totale vlottende activa met de totale kortetermijnschulden. Het geeft aan in hoeverre de onderneming op korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. Een hogere ratio duidt over het algemeen op een betere liquiditeit [10](#page=10) [9](#page=9). De formule voor de current ratio is: $$ \text{Current ratio} = \frac{\text{Vlottende activa}}{\text{VVKT}} $$ [9](#page=9). #### 2.2.2 Liquiditeitsratio in enge zin of acid test De acid test, of liquiditeitsratio in enge zin, is een strengere maatstaf die de meest liquide activa (vlottende activa exclusief voorraden) vergelijkt met de kortetermijnschulden. Deze ratio negeert voorraden omdat deze minder snel liquide kunnen worden gemaakt [9](#page=9). De formule voor de acid test is: $$ \text{Acid test} = \frac{\text{(Vlottende activa - Voorraden)}}{\text{VVKT}} $$ [9](#page=9). > **Tip:** Beide ratio's bieden verschillende perspectieven op de liquiditeit van een onderneming. De current ratio is een breder beeld, terwijl de acid test een meer conservatieve inschatting geeft van de direct beschikbare middelen. Het vergelijken van deze ratio's met sectorgemiddelden kan waardevol zijn voor benchmarking [10](#page=10) [9](#page=9). --- # Liquiditeitsratio's en rotatieanalyse Dit onderwerp verkent diverse liquiditeitsratio's, waaronder de current ratio en de acid test, alsook rotatie-indicatoren voor voorraden, handelsvorderingen en handelsschulden, inclusief de berekening van de dagen dat deze posten worden aangehouden [11](#page=11). ### 3.1 Liquiditeitsratio's Liquiditeitsratio's meten het vermogen van een onderneming om aan haar kortetermijnverplichtingen te voldoen. Hoewel het document zich voornamelijk richt op rotatie-indicatoren, wordt de **nettokasratio** kort vermeld als een specifieke liquiditeitsmaatstaf [14](#page=14). #### 3.1.1 Nettokasratio De nettokasratio geeft het percentage van de beperkte vlottene activa weer dat bestaat uit liquide middelen, geldbeleggingen en beperkte vlottene activa [14](#page=14). * **Formule:** $$ \text{Nettokasratio (\%)} = \frac{\text{Netto kas} + \text{VVKT} + \text{geldbeleggingen} - \text{beperkte vlottende activa}}{\text{Beperkte vlottende activa}} \times 100 \% $$ [14](#page=14). De tabel op pagina 16 toont de evolutie van de nettokasratio over meerdere jaren, met negatieve waarden die duiden op een tekort aan liquide middelen [16](#page=16). ### 3.2 Rotatieanalyse Rotatieanalyse, ook wel bekend als omloopsnelheid, beoordeelt hoe efficiënt de middelen van een onderneming worden gebruikt door de omzet te relateren aan de gemiddelde waarden van activa of passiva. Dit omvat de rotatie van voorraden, handelsvorderingen en handelsschulden [11](#page=11). #### 3.2.1 Rotatie van de voorraden en BIU De rotatie van voorraden en Bestellingen in Uitvoering (BIU) meet hoe vaak de gemiddelde voorraad gedurende een periode wordt verkocht of verbruikt [11](#page=11). * **Kostprijs van de verkopen:** Dit wordt gedefinieerd als recurrente bedrijfskosten min de toename (of plus de afname) van voorraad van goederen in bewerking en gereed product, plus geproduceerde vaste activa, exploitatiesubsidies en kapitaalsubsidies [12](#page=12). * **Verkopen:** De totale omzet uit de verkoop van goederen en diensten [12](#page=12). * **Inkopen:** Omvat de aankopen plus diensten en diverse goederen [12](#page=12). De rotatie van de voorraden en BIU is een benadering en is enkel betrouwbaar indien de onderneming vrijwillig informatie rapporteert over "handelsgoederen, grond- en hulpstoffen, diensten en diverse goederen". De berekening van de rotatie van aangekochte versus geproduceerde voorraden is niet altijd mogelijk wegens ontbrekende informatie [15](#page=15). * **Formule voor rotatie (x):** $$ \text{Rotatie van voorraden en BIU (x)} = \frac{\text{Kostprijs van de verkopen}}{\text{Gemiddelde waarde van voorraden en BIU}} $$ [11](#page=11) [13](#page=13). De tabel op pagina 16 geeft een overzicht van de rotatie van voorraden en BIU over meerdere jaren, met waarden tussen 7,75 en 11,12 maal per jaar [16](#page=16). #### 3.2.2 Dagen voorraad en BIU Deze indicator drukt uit hoeveel dagen het gemiddeld duurt om de voorraad te verkopen of te verbruiken [13](#page=13). * **Formule:** $$ \text{Dagen voorraad en BIU} = \frac{365}{\text{Rotatie van voorraden en BIU}} $$ [13](#page=13). Uit de tabel blijkt dat de dagen voorraad en BIU over de jaren afnamen, van 47 dagen in 20X1 naar 33 dagen in 20X3 [16](#page=16). > **Tip:** Een kortere periode voor de dagen voorraad en BIU duidt op een snellere doorstroming en een efficiënter voorraadbeheer. Echter, te korte periodes kunnen duiden op stockbreuken [16](#page=16). #### 3.2.3 Rotatie van de handelsvorderingen Deze ratio meet hoe vaak de gemiddelde handelsvorderingen gedurende een periode worden geïnd. Het is een indicatie van de efficiëntie van het debiteurenbeheer [11](#page=11). * **Formule:** $$ \text{Rotatie van handelsvorderingen (x)} = \frac{\text{Verkopen (incl. BTW op verkopen)}}{\text{Gemiddelde handelsvorderingen (incl. geëndosseerde handelseffecten)}} $$ [11](#page=11) [13](#page=13). Deze ratio is enkel een benadering indien de onderneming vrijwillig "omzet" rapporteert. De tabel op pagina 16 laat een gestage toename zien in de rotatie van handelsvorderingen, van 9,61x in 20X1 naar 10,68x in 20X3 [15](#page=15) [16](#page=16). #### 3.2.4 Dagen klantenkrediet Deze indicator geeft aan hoeveel dagen het gemiddeld duurt voordat klanten hun facturen betalen [13](#page=13). * **Formule:** $$ \text{Dagen klantenkrediet} = \frac{365}{\text{Rotatie van handelsvorderingen}} $$ [13](#page=13). De dagen klantenkrediet vertoonden een lichte daling over de jaren, van 38 dagen in 20X1 naar 34 dagen in 20X3. De sectorkwartielen op pagina 16 tonen dat de onderneming in 20X3 met 34 dagen beter presteerde dan het mediaan kwartiel (Q2: 45 dagen) [16](#page=16). > **Tip:** Een langere periode voor dagen klantenkrediet kan duiden op potentiële liquiditeitsproblemen, terwijl een te korte periode mogelijk te strenge kredietvoorwaarden impliceert die verkopen kunnen afremmen. #### 3.2.5 Rotatie van de handelsschulden Deze ratio meet hoe vaak de gemiddelde handelsschulden gedurende een periode worden betaald [11](#page=11). * **Formule:** $$ \text{Rotatie van handelsschulden (x)} = \frac{\text{Inkopen (incl. BTW op inkopen)}}{\text{Gemiddelde handelsschulden (incl. geëndosseerde handelseffecten)}} $$ [11](#page=11) [13](#page=13). Deze ratio is eveneens een benadering en vereist de vrijwillige rapportage van specifieke inkoopgerelateerde posten door de onderneming. De tabel laat een afnemende rotatie van handelsschulden zien, van 8,49x in 20X1 naar 7,62x in 20X3 [15](#page=15) [16](#page=16). #### 3.2.6 Dagen leverancierskrediet Deze indicator toont aan hoeveel dagen een onderneming gemiddeld nodig heeft om haar leveranciers te betalen [13](#page=13). * **Formule:** $$ \text{Dagen leverancierskrediet} = \frac{365}{\text{Rotatie van handelsschulden}} $$ [13](#page=13). De dagen leverancierskrediet zijn toegenomen over de jaren, van 43 dagen in 20X1 naar 48 dagen in 20X3. Dit betekent dat de onderneming langer wacht om haar leveranciers te betalen. In vergelijking met de sectorkwartielen voor 20X3, met een gemiddelde van 50 dagen (Q2), presteert de onderneming met 48 dagen iets beter [16](#page=16). > **Tip:** Een langer leverancierskrediet kan de liquiditeitspositie van een onderneming verbeteren, maar kan ook leiden tot spanningen met leveranciers of het mislopen van leverancierskortingen. Het is belangrijk om een balans te vinden. ### 3.3 Overzicht liquiditeit en rotatie De tabel op pagina 16 vat de berekende ratio's en dagen samen voor de jaren 20X1 tot en met 20X3, en vergelijkt de dagen klantenkrediet en leverancierskrediet met sectorkwartielen voor 20X3. Deze vergelijking biedt inzicht in de relatieve prestaties van de onderneming ten opzichte van haar sectorgenoten [16](#page=16). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Jaarrekening | Een document dat de financiële prestaties en positie van een onderneming over een specifieke periode weergeeft, bestaande uit de balans, winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht. | | Jaarverslag | Een rapport dat naast de financiële cijfers ook informatie bevat over de activiteiten, strategie, het bestuur en de vooruitzichten van de onderneming. | | Controleverslag | Een verklaring van een onafhankelijke accountant over de getrouwheid van de jaarrekening van de onderneming. | | Nettobedrijfskapitaal | Het verschil tussen de beperkte (vlottende) activa en het kortlopend vreemd vermogen. Het geeft de financiële middelen aan die beschikbaar zijn voor de dagelijkse bedrijfsvoering. | | Nettobedrijfskapitaalbehoefte | Het verschil tussen de vlottende bedrijfsactiva (exclusief geldbeleggingen en liquide middelen) en het operationeel kortlopend vreemd vermogen. Dit vertegenwoordigt de financieringsbehoefte voor de operationele cyclus. | | Nettokas | Het verschil tussen de liquide middelen en geldbeleggingen enerzijds en het financieel kortlopend vreemd vermogen anderzijds. Het geeft de direct beschikbare liquiditeit aan. | | Liquiditeitsratio in ruime zin (current ratio) | Een financiële ratio die de verhouding weergeeft tussen de beperkte (vlottende) activa en het kortlopend vreemd vermogen. Een ratio boven de 1 duidt op een positieve liquiditeit. | | Liquiditeitsratio in enge zin (acid test) | Een financiële ratio die de verhouding weergeeft tussen de zeer liquide activa (exclusief voorraden) en het kortlopend vreemd vermogen. Deze ratio geeft een strengere maatstaf voor de directe liquiditeit. | | Rotatie van de voorraden en BIU | Een maatstaf die aangeeft hoe vaak de voorraden en de bestellingen in uitvoering (BIU) gedurende een periode worden omgezet in verkopen. Een hogere rotatie duidt op efficiënter voorraadbeheer. | | Dagen voorraad en BIU | Het gemiddelde aantal dagen dat de voorraden en bestellingen in uitvoering (BIU) aangehouden worden voordat ze verkocht worden. Het weerspiegelt de efficiëntie van het voorraadbeheer. | | Rotatie van de handelsvorderingen | Een maatstaf die aangeeft hoe vaak de openstaande vorderingen op klanten gedurende een periode worden geïnd. Een hogere rotatie suggereert een snelle incasso. | | Dagen klantenkrediet | Het gemiddelde aantal dagen dat het duurt voordat openstaande vorderingen op klanten worden geïnd. Het weerspiegelt het kredietbeleid naar klanten toe. | | Rotatie van de handelsschulden | Een maatstaf die aangeeft hoe vaak de openstaande schulden aan leveranciers gedurende een periode worden voldaan. Een lagere rotatie kan duiden op een langere betalingstermijn. | | Dagen leverancierskrediet | Het gemiddelde aantal dagen dat het duurt voordat openstaande schulden aan leveranciers worden voldaan. Het weerspiegelt de betalingsvoorwaarden met leveranciers. | | Nettokasratio | Een ratio die de verhouding weergeeft tussen de nettokas en de beperkte (vlottende) activa. Het geeft aan welk deel van de vlottende activa uit liquide middelen bestaat. |