pwp 6 tot 9 samengevoegd.pptx

# Burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering (BA Privéleven) Oké, hier is de studiehandleiding voor "Burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering (BA Privéleven)", opgesteld volgens jouw instructies. ## 1. Burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering (BA Privéleven) De burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor het privéleven, ook wel bekend als de familiale verzekering of BA Privé, dekt de financiële gevolgen van schade die de verzekerde onopzettelijk aan derden toebrengt in het kader van zijn privéleven. ### 1.1 Het verzekerde risico Het risico dat de verzekeraar overneemt is de burgerlijke aansprakelijkheid van de verzekerde voor schade aan derden, veroorzaakt door een fout, nalatigheid of door personen, dieren of zaken waarvoor de verzekerde verantwoordelijk is, binnen de context van zijn privéleven. Dit omvat schade die de verzekerde zelf, zijn gezin, zijn dieren of zijn goederen onopzettelijk veroorzaken, buiten het beroepsleven. De verzekering beschermt aldus het vermogen van de verzekerde tegen vorderingen van derden. **Voorbeelden van gedekte risico's:** * Een kind dat per ongeluk de ruit van de buren breekt. * Een hond die een bezoeker bijt. * Het per ongeluk morsen van koffie op de laptop van iemand anders. * Schade veroorzaakt door een gebrekkige zaak die men heeft uitgeleend. ### 1.2 Aansprakelijkheidsgronden De BA Privéleven dekt aansprakelijkheid die voortvloeit uit buitencontractuele aansprakelijkheid, gebaseerd op de artikelen 1382 tot 1386 van het oude Burgerlijk Wetboek (nu Boek 6 BW). Contractuele aansprakelijkheid, die voortvloeit uit afspraken tussen partijen, is uitgesloten omdat deze niet direct verband houdt met het dagelijks privéleven. De belangrijkste gronden voor aansprakelijkheid die onder deze verzekering vallen, zijn: * **Eigen fout:** Nalaten of onvoorzichtigheid van de verzekerde zelf. * **Aansprakelijkheid voor anderen:** * Ouders voor hun minderjarige kinderen. * Werkgevers voor hun aangestelden (huispersoneel). * Eigenaars van dieren voor de schade die hun dieren veroorzaken. * De bewaarder van gebrekkige zaken. ### 1.3 Partijen De BA Privéleven kent de volgende partijen: #### 1.3.1 De verzekeringsnemer De verzekeringsnemer is de persoon die het contract afsluit met de verzekeraar en de premie betaalt. Deze persoon staat juridisch tegenover de verzekeraar en moet de verzekeraar correct informeren over de te verzekeren risico's. De verzekeringsnemer kan ook de verzekerde zijn, maar dit is niet noodzakelijk. > **Voorbeeld:** Jan sluit een BA Privéleven-contract af voor zijn gezin. Jan is dan de verzekeringsnemer. #### 1.3.2 De verzekerde De verzekerde is de persoon wiens aansprakelijkheid door de polis wordt gedekt. In principe zijn de volgende personen verzekerd: * De verzekeringsnemer zelf (indien het hoofdverblijf in België is). * De echtgeno(o)t(e) of wettelijke partner van de verzekeringsnemer. * Alle inwonende personen (huisgenoten). * Minderjarige en inwonende kinderen, alsook hun eigen kinderen die verblijven onder hetzelfde dak. * Soms ook meerderjarige studenten die om studieredenen buiten het hoofdverblijf verblijven (bv. op kot). * Huispersoneel (in de uitoefening van hun privé-opdrachten). * Personen die, buiten elke beroepsbedrijvigheid, kosteloos of bezoldigd, belast zijn met de bewaking van kinderen van de verzekeringsnemer of van diens dieren (bv. babysits, doggysits). > **Voorbeeld:** De zoon van Jan (verzekeringsnemer) breekt bij het voetballen de ruit van de buurman. De zoon is de verzekerde en zijn aansprakelijkheid wordt gedekt. > > **Tip:** Meerderjarige kinderen die bij hun ouders inwonen, zelfs met een eigen inkomen, zijn meestal ook gedekt onder de familiale polis van hun ouders. Ook wanneer zij met hun partner bij schoonouders intrekken en inwonend zijn, kunnen zij onder de polis van de schoonouders vallen. Het is belangrijk te vermelden dat dieren en zaken zelf niet als "verzekerde" worden beschouwd, maar de aansprakelijkheid van de verzekerde voor deze dieren of zaken wel gedekt is. #### 1.3.3 De derden Derden zijn alle personen die schade lijden door een fout van een verzekerde en die recht hebben op een vergoeding. * **Uitzondering:** Gezinsleden van de verzekerde worden doorgaans niet als derden beschouwd. Schade die onderling binnen het gezin wordt veroorzaakt, is dus uitgesloten van dekking. * **Uitzondering op de uitzondering:** Huispersoneel en gezinshelp(st)ers in privé-dienst worden zowel als verzekerde (wanneer zij schade aan derden veroorzaken) als als derde beschouwd (wanneer zij zelf lichamelijke schade oplopen veroorzaakt door een verzekerde of hun dier). Een derde kan de verzekeraar rechtstreeks aanspreken voor een vergoeding (eigen recht van de benadeelde). > **Voorbeeld:** De buurman wiens ruit gebroken werd, is de derde. Wanneer de poetsvrouw gebeten wordt door de hond van het gezin, zal de familiale verzekering de schade van de poetsvrouw vergoeden. ### 1.4 Omvang van de waarborg (Materieel toepassingsgebied) De polis BA Privéleven vergoedt de schade aan derden waarvoor de verzekerde buitencontractueel aansprakelijk is, veroorzaakt in het privéleven. #### 1.4.1 Gedekte schade * **Lichamelijke schade:** Bijvoorbeeld iemand verwonden met een fiets. * **Materiële schade:** Bijvoorbeeld een ruit breken bij de buren. * **Morele schade (indirect):** Als gevolg van lichamelijke of materiële schade. #### 1.4.2 Niet-gedekte schade * Schade veroorzaakt in het beroepsleven. * Schade aan eigen goederen of aan gezinsleden (zie 1.3.3). * Schade door motorrijtuigen (hiervoor bestaat de verplichte BA Auto). #### 1.4.3 Minimale dekking (KB van 12 januari 1984) Het Koninklijk Besluit van 12 januari 1984 legt minimumgarantievoorwaarden vast voor de familiale verzekeringspolis ("minifamiliale polis"). Deze polis biedt ten minste een specifieke dekking. #### 1.4.4 Uitbreidingen (Maxifamiliale polis) Naast de minimale dekking kunnen polissen worden uitgebreid (vaak aangeduid als "maxifamiliale polis") met aanvullende waarborgen, die per verzekeraar kunnen verschillen. #### 1.4.5 Specifieke gedekte risico's De BA Privéleven dekt een reeks specifieke risico's: * **Gebouw en inhoud:** * **Minimale polis:** Dekt schade veroorzaakt door het hoofdverblijf, studentenverblijven, de inhoud daarvan en tuinen tot 1 hectare. Schade door het niet ruimen van ijs of sneeuw op de stoep is ook gedekt. * **Uitgesloten schade:** Gebouwen tijdens opbouw, wederopbouw of verbouwing, en schade door een defecte lift (tenzij door eigen fout bij gebruik van een correct werkende lift). * **Maxifamiliale polis:** Kan dekking bieden voor privé-garages, tweede verblijven, en schade door liften (vaak met onderhoudscontract). Ook schade tijdens verbouwingswerken kan gedekt zijn. > **Voorbeeld:** Als een verzekerde bruusk de liftdeur opent en daardoor iemand kwetst, is de schade verzekerd wegens een persoonlijke fout. Als echter een scharnier van de liftdeur afbreekt en iemand kwetst, is dit niet verzekerd tenzij de verzekerde zelf eigenaar/huurder/gebruiker is en er een persoonlijke fout in het spel is. * **Dieren:** * **Minimale polis:** Dekt schade veroorzaakt door huisdieren (met uitzondering van rijpaarden waarvan de verzekerde eigenaar is), en door personen belast met de bewaking van deze dieren buiten beroepsactiviteit. * **Maxifamiliale polis:** Breidt de dekking uit naar personen die tijdelijk voor andermans dieren zorgen, zolang dit niet beroepsmatig gebeurt. > **Voorbeeld:** De hond van de verzekerde bijt een fietser. De familiale verzekering dekt de lichamelijke en materiële schade van de fietser. * **Verplaatsing en vervoermiddelen:** * **Minimale polis:** Dekt verzekerden als voetganger, fietser, en passagier van elk voertuig. * **Uitgesloten:** Aansprakelijkheid die gedekt wordt door de verplichte BA Motorrijtuigen. * **Specifieke gevallen:** Dekking bij beroepsverplaatsingen (onderweg naar werk), maar niet schade ingevolge de uitoefening van het beroep zelf. > **Voorbeeld:** Schade veroorzaakt door een passagier van een motor- of bromfiets aan een fietser wordt door de familiale verzekering gedekt, niet door de BA motorfietsverzekering. * **Joyriding:** * **Minimale polis:** Dekt schade veroorzaakt door een kind dat een motorvoertuig bestuurt zonder wettelijke leeftijd te hebben bereikt, op voorwaarde dat dit buiten medeweten en tegen de wil van de ouders/voogden en de houder van het voertuig gebeurt. Dit beschermt ouders tegen de financiële gevolgen. * **Maxifamiliale polis:** Dekt ook de aansprakelijkheid die voortvloeit uit het hanteren of verplaatsen van een motorvoertuig door iemand die nog niet de wettelijke leeftijd heeft om te besturen (bv. de handrem van een auto laten ontspannen). > **Voorbeeld:** Een 17-jarige zoon neemt zonder toestemming de auto van zijn vader mee en veroorzaakt schade. De familiale verzekering kan tussenkomen onder strikte voorwaarden. * **Vaartuigen:** * **Minimale polis:** Dekt schade veroorzaakt door het gebruik van zeilboten tot 200 kg (bv. Laser, Optimist) en zeilplanken. * **Sport- en ontspanningsactiviteiten:** * **Minimale polis:** Dekt alle sport- en ontspanningsactiviteiten, behalve uitdrukkelijk uitgesloten activiteiten zoals jacht (die een wettelijk verplichte verzekering vereist) en alle motor- of autosporten. * **Vrijetijdsbesteding, knutsel- en tuinarbeid:** * **Minimale polis:** Dekt schade veroorzaakt door of met speelgoed, knutsel- of tuingereedschap, tenzij onderworpen aan de verplichte BA Motorrijtuigen. > **Voorbeeld:** Schade veroorzaakt met een kettingzaag, of een ladder die niet wordt opgeruimd, kan gedekt zijn. * **Werk van kinderen:** * **Enkel in maxifamiliale polissen:** Dekt schade die kinderen veroorzaken tijdens het opknappen van klusjes buiten beroepsverband (bv. auto's wassen, gras maaien voor zakgeld). Schade door jobstudenten tijdens hun werk valt onder de BA Exploitatie. * **Leden en leiders van jeugdbewegingen:** * **Minimale polis:** Dekt de persoonlijke aansprakelijkheid van verzekerden als leden, leiders of organisatoren van jeugdbewegingen. De jeugdbeweging zelf of de organisatie is niet automatisch gedekt. * **Maxifamiliale polis:** Dekt ook de aansprakelijkheid van leiders of begeleiders voor schade veroorzaakt door de jongeren onder hun toezicht. > **Voorbeeld:** Een jeugdleidster steekt een kampvuur aan en een vonk vliegt naar de hooistapel van de buurman. Haar persoonlijke fout is gedekt. Als een leider de groep even alleen laat en één kind kwetst een ander, is dit enkel gedekt onder de maxifamiliale polis. * **Grondverschuivingen:** * Zowel mini- als maxifamiliale polissen waarborgen lichamelijke schade veroorzaakt door grondverschuivingen. Materiële schade is soms verzekerd in de maxifamiliale polis. > **Voorbeeld:** Bij het graven voor een kuil begeeft de wand het, waardoor de garage van de buurman instort. Letselschade van de buur is in beide formules gedekt; materiële schade enkel in de maxifamiliale indien voorzien. * **Burenhinder:** * **Enkel in maximale polissen:** Dekt schade waarvoor vergoeding wordt geëist op grond van artikel 3.101 BW (abnormale burenhinder), mits er een ongeval aan de basis ligt. Dit is een foutloze aansprakelijkheid. > **Voorbeeld:** Een imker kan abnormale burenhinder inroepen wanneer zijn bijenpopulatie sterft na het besproeien van fruitbomen met een insectendodend product door de buurman. * **Bewaking van kinderen van derden:** * **Enkel in maximale polissen:** Dekt de persoonlijke aansprakelijkheid van minderjarige kinderen van derden wanneer zij onder toevallige bewaking van een verzekerde staan. > **Voorbeeld:** Een 15-jarige gast van de zoon kwetst een derde. De maxifamiliale polis dekt de aansprakelijkheid van de zoon of de verzekerde die de bewaking op zich nam. ### 1.5 Mogelijke uitbreidingen van dekking #### 1.5.1 Onvermogen van aansprakelijke derde Indien de verzekerde schade lijdt en beroep doet op rechtsbijstand, zal de familiale verzekeraar de belangen van de verzekerde verdedigen en, bij onvermogen van de aansprakelijke derde, de schade vergoeden (onderhevig aan polisbedrag en vrijstelling). **Voorwaarden voor tussenkomst:** * Het schadegeval valt onder de waarborg rechtsbijstand. * De aansprakelijke derde is gekend. * De aansprakelijke is onvermogend (kan niet betalen). #### 1.5.2 Vrijwillige hulp door derden Deze extra waarborg vergoedt schade die een derde oploopt wanneer deze vrijwillig hulp biedt bij de redding van de verzekerde of zijn goederen. Deze waarborg is weliswaar suppletief en komt pas tussen na uitputting van andere verzekeringen en tot een maximumbedrag. > **Voorbeeld:** Een buurman loopt verwondingen op tijdens het helpen blussen van een brand bij de verzekerde. #### 1.5.3 Burgerlijke borgstelling Indien de verzekerde omwille van een gedekt schadegeval in het buitenland wordt vastgehouden, kan de verzekeraar de burgerlijke borgsom betalen om de verzekerde vrij te krijgen, indien de polis dit voorziet. ### 1.6 Uitsluitingen en verval De verzekeraar kan de dekking weigeren omwille van uitsluitingen (risico's die nooit verzekerd zijn) of vervalgronden (verlies van recht op vergoeding door niet-naleving van polisverplichtingen). * **Verval:** Treedt op na een schadegeval. De belangrijkste vervalgrond is de **opzettelijke fout** van de verzekerde die het schadegeval veroorzaakte. * **Uitsluitingen:** * **Contractuele aansprakelijkheid:** Schade die enkel uit een contractuele verbintenis voortvloeit. * **Beroeps- of handelsactiviteiten:** Schade veroorzaakt tijdens beroepswerk. * **Motorvoertuigen, lucht- en vaartuigen:** Schade veroorzaakt door voertuigen die onder de BA Motorrijtuigen vallen. * **Dieren waarvoor men professioneel verantwoordelijk is:** Schade door een hond van een hondenkweker is niet gedekt. * **Schade aan eigen goederen of aan de verzekerden:** Enkel schade aan derden is gedekt. ### 1.7 Territoriaal toepassingsgebied De dekking hangt af van het rechtsstelsel en de plaats waar de burgerlijke aansprakelijkheid ontstaat. * **Basisdekking (KB):** Geldt voor alle landen van geografisch Europa en die welke aan de Middellandse Zee grenzen. * **Maximale polissen:** Mogelijke dekking voor de hele wereld, indien de verzekerde zijn hoofdverblijfplaats in België heeft. ### 1.8 Rechtsbijstand De BA Privéleven biedt ook een rechtsbijstandswaarborg: * Bij bewezen aansprakelijkheid van de verzekerde voor een gedekt schadegeval, vergoedt de verzekeraar de schade van de derde. * Bij aansprakelijkheid van een derde, zal de verzekeraar het nodige doen om van deze derde vergoeding te bekomen voor de schade die de verzekerde heeft geleden. * De verzekeraar verleent rechtsbijstand bij strafrechtelijke vervolgingen die voortvloeien uit een gewaarborgd schadegeval. ### 1.9 Verzekerde bedragen De minimale bedragen per schadegeval, vastgelegd door het KB, zijn: * 12.394.676,24 euro voor lichamelijke schade. * 619.733,81 euro voor materiële schade. **Niet gedekt:** Kosten van strafrechtelijke gevolgen, minnelijke schikkingen met het Openbaar Minister (OM), geldboeten en kosten van strafrechtsvervolging. #### 1.9.1 Vrijstellingen Per schadegeval kan een vrijstelling van 123,95 euro worden toegepast op de materiële schade, die de verzekerde zelf dient te dragen. > **Tip:** De verzekerde bedragen en vrijstellingen zijn gekoppeld aan het indexcijfer van de consumptieprijzen, met als basis de index van 1983. --- # De bouwverzekering Hieronder volgt een gedetailleerde samenvatting over de bouwverzekering, opgesteld als een examengericht studiemateriaal. ## 2. De bouwverzekering De bouwverzekering omvat een reeks verzekeringen die essentieel zijn voor het beheer van de talrijke risico's inherent aan bouwprojecten, en beschermt de diverse betrokken partijen tegen financiële verliezen ten gevolge van schade en aansprakelijkheid. ### 2.1 Situering en context #### 2.1.1 Economische en juridische context De bouwsector kenmerkt zich door de samenwerking van diverse partijen (bouwheer, architect, aannemers, onderaannemers, ingenieurs), aanzienlijke financiële belangen, en een inherent risico op schade en vertraging door factoren zoals weersomstandigheden, technische en menselijke fouten. Schade kan zeer kostbaar zijn, wat discussies over aansprakelijkheid frequent maakt. Verzekeringen spelen een cruciale rol in het beperken van deze financiële risico's. Juridisch gezien is de bouwsector gebonden aan contractuele afspraken (aannemingscontract, lastenboek) en wettelijke verplichtingen, met name de tienjarige aansprakelijkheid voor architecten en aannemers. Verzekeringen faciliteren een snelle schadevergoeding zonder de noodzaak om voorafgaandelijk schuld te bewijzen. #### 2.1.2 Het verzekerd risico bij bouwactiviteiten Bij bouwprojecten, zelfs kleine renovaties, is er sprake van samenwerking tussen meerdere partijen op één werf. Dit brengt diverse risico's met zich mee: * **Schade aan de werken zelf:** Zowel aan het eigen werk als aan dat van anderen. * **Aansprakelijkheid voor schade aan derden:** Bijvoorbeeld aan buren. * **Lichamelijke schade/ongevallen op de werf:** Gedekt door arbeidsongevallenverzekeringen. * **Materiële schade aan gereedschap, machines of materialen.** ##### 2.1.2.1 Voorbeelden van gedekt risico * Een metser laat materiaal vallen op reeds geplaatste delen van een andere aannemer, wat leidt tot schade aan de werken. Dit kan leiden tot discussies over wie aansprakelijk is (metser, aannemer, bouwheer). * Graafwerken ontzetten de grond onder de tuinmuur van de buur, waardoor deze instort. De bouwheer en aannemer kunnen extra-contractueel aansprakelijk worden gesteld door de buur. #### 2.1.3 Aansprakelijkheidsgronden in de bouw Verschillende aansprakelijkheidsgronden spelen een rol: ##### 2.1.3.1 Buitencontractuele aansprakelijkheid Dit is de aansprakelijkheid gebaseerd op de algemene foutenleer (artikel 1382–1386 oud Burgerlijk Wetboek, nu Boek 6 BW). De dekking omvat eigen fouten (nalatigheid, onvoorzichtigheid), alsook aansprakelijkheid voor anderen (ouders voor kinderen, werkgevers voor personeel) en gebrekkige zaken. Dit valt typisch onder een BA-exploitatieverzekering. ##### 2.1.3.2 Aansprakelijkheid van de bouwheer wegens burenhinder Op grond van artikel 3.101 BW (vroeger 544 oud BW) kan de bouwheer aansprakelijk zijn voor hinder die de normale burenverhouding overstijgt, zelfs zonder eigen fout (foutloze aansprakelijkheid). Dit kan materiële (scheuren, verzakkingen) of immateriële schade (hinder, omzetverlies) betreffen. De bouwheer kan "in solidum" met de aannemer worden veroordeeld, wat betekent dat zij beiden hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de volledige schade en de benadeelde vrij mag kiezen van wie hij vergoeding eist. > **Voorbeeld:** Bij het slaan van heipalen ontstaan zware trillingen die naburige gebouwen beschadigen. Zelfs zonder directe fout van de aannemer of bouwheer, kan de bouwheer aansprakelijk worden gesteld voor het abnormaal verstoren van het evenwicht met de buren. ##### 2.1.3.3 Beroepsaansprakelijkheid van de architect De architect is verantwoordelijk voor: * **Ontwerpverantwoordelijkheid:** Opstellen van correcte en technisch verantwoorde plannen. * **Advies- en zorgplicht:** Bewaken van materialen, constructiemethoden en kwaliteit. * **Controle- en toezichtsplicht:** Regelmatige werfopvolging en controle op de correcte uitvoering door de aannemer. * **Waarschuwingsplicht:** Informeren van de bouwheer over risico's en fouten. Fouten in deze taken kunnen leiden tot beroepsaansprakelijkheid. > **Voorbeeld:** Een architect vergeet de akoestische isolatie te voorzien tussen appartementen, of plant betonnen kolommen verkeerd, waardoor parkeerplaatsen te smal zijn en de promotor financieel verlies lijdt. ##### 2.1.3.4 Tienjarige aansprakelijkheid van de architect Architecten zijn, samen met aannemers, gedurende tien jaar aansprakelijk voor ernstige gebreken die de stabiliteit of structurele soliditeit van het gebouw in gevaar brengen. Deze aansprakelijkheid is van openbare orde en kan niet contractueel worden uitgesloten. ##### 2.1.3.5 Beroepsaansprakelijkheid van de ingenieur-raadgever/studiebureau Vergelijkbaar met de architect, zijn ingenieurs en studiebureaus aansprakelijk voor hun ontwerpen, berekeningen en advies inzake stabiliteit, funderingen, speciale technieken, enz. ##### 2.1.3.6 Aansprakelijkheid van de aannemers Aannemers zijn aansprakelijk voor: * **Fouten in de uitvoering:** Bijvoorbeeld een slechte fundering die instorting veroorzaakt. * **Miskenning van de "regels van de kunst":** Dit omvat het geheel van erkende technische voorschriften, normen en goede gebruiken in de sector. Ook op aannemers is de tienjarige aansprakelijkheid van toepassing. > **Tip:** De "regels van de kunst" zijn de gebruikelijke, algemeen aanvaarde technische normen en werkwijzen die in de bouwsector worden gevolgd om een werk deugdelijk, veilig en duurzaam uit te voeren. Dit omvat professionele vakkennis, ervaring en standaarden uit technische voorschriften en de praktijk. ### 2.2 Partijen in de bouw #### 2.2.1 De bouwheer De bouwheer is de natuurlijke of rechtspersoon in wiens opdracht de bouwwerken worden uitgevoerd en die uiteindelijk het meesterschap over de werken draagt. Hij is verantwoordelijk voor: * Het respecteren van stedenbouw- en vergunningvoorschriften. * Het aanstellen van een veiligheidscoördinator. * Het kiezen van bekwame aannemers en architecten. * Het toezien op naleving van wettelijke verplichtingen op de werf. #### 2.2.2 De architect De architect is de technische en esthetische adviseur van de bouwheer, wettelijk verplicht bij de meeste bouwwerken. Zijn taken omvatten ontwerp, opmaak van lastenboeken, begeleiding van administratieve procedures, advies bij materiaalkeuze, controle op uitvoering en bijstand bij oplevering. #### 2.2.3 De ingenieur-raadgever of het studiebureau Deze partijen worden ingeschakeld voor complexe technische aspecten, zoals stabiliteits- en weerstandsstudies, funderingsberekeningen en ontwerpen van draagconstructies. #### 2.2.4 De eigenlijke aannemers * **Hoofdaannemer:** Is belast met het geheel van de werken, een belangrijk deel ervan, of een deel met coördinatie van onderaannemers. Hij heeft een contract met de bouwheer. * **Onderaannemer:** Voert specifieke onderdelen van het bouwproject uit in opdracht van de hoofdaannemer. Hij heeft geen rechtstreeks contract met de bouwheer. ### 2.3 De Alle Bouwwerven Risico's (ABR) verzekering #### 2.3.1 Situering en kenmerken De ABR-verzekering is ontstaan in het Verenigd Koninkrijk en wordt vaak verplicht voor grote bouwwerken. Het is een "alle risico's"-verzekering, wat betekent dat alles gedekt is, tenzij uitdrukkelijk uitgesloten. Dit vereenvoudigt het schadebeheer, aangezien de verzekerde niet de dekking hoeft te bewijzen, maar de verzekeraar de uitsluiting moet aantonen. ##### 2.3.1.1 Doel en voordelen Het doel is om onvoorziene schade tijdens de bouw te dekken met één brede, uniforme polis voor alle betrokken partijen (bouwheer, hoofdaannemer, onderaannemers, architect, etc.). Dit vermijdt dubbele verzekeringen, voorkomt discussies over aansprakelijkheid ("wie is aansprakelijk?") en stroomlijnt het schadebeheer. ##### 2.3.1.2 Flexibiliteit en tarificatie ABR-polissen zijn flexibel en projectspecifiek. De premie wordt bepaald op basis van de omvang, technische complexiteit, locatie, duur, en de ervaring van de aannemers. De polisvoorwaarden kunnen variëren en worden afgestemd op specifieke risico's. ##### 2.3.1.3 Internationaal karakter De ABR-verzekering is internationaal inzetbaar, gezien de internationale aard van bouwprojecten en aanbestedingen. ##### 2.3.1.4 Het "package" aspect De verzekering dekt een breed spectrum aan risico's, waaronder: * **Werken:** Tijdelijke en definitieve constructies. * **Materieel op de werf:** Bouwplaatsinstallaties, machines, gereedschappen. * **Bestaande goederen op of naast de werf** (indien meegedekt). * **De bouw- en onderhoudsfase.** * **Burgerlijke aansprakelijkheid voor schade aan derden.** De ABR-verzekering kan worden uitgebreid met dekkingen voor transport, BA na levering, brand na ingebruikname, en diefstal. ##### 2.3.1.5 Uitsluitingen Niet gedekt zijn typisch BA motorrijtuigen, en de tienjarige aansprakelijkheid (art. 1792 & 2270 BW), hoewel de eerste twee jaar van deze aansprakelijkheid soms gedeeltelijk gedekt zijn bij een ABR met onderhoudswaarborg. ##### 2.3.1.6 Rendabiliteit voor verzekeraars De lange duur van bouwprojecten spreidt premie-inning en schadeafhandeling over meerdere jaren. Het risico neemt toe met de vordering van de werf. Financiële onevenwichtigheden kunnen ontstaan door het later optreden van grote schades. Natuurverschijnselen kunnen gelijktijdig grote schades veroorzaken, wat de spreiding van risico's bemoeilijkt. ##### 2.3.1.7 Beheer en technisch karakter Elk schadegeval vereist grondig technisch onderzoek door gespecialiseerde ingenieurs en experts. Verzekeraars hanteren een selectieve acceptatieprocedure en vragen een voldoende hoge premie om de beheers- en expertisekosten te dekken. #### 2.3.2 Analyse van de risico's De risicoanalyse voor een ABR-polis is gebaseerd op: * **Lastenboek:** Bepaalt aansprakelijkheden en verzekeringsbehoeften. * **Hoofdplannen en uitvoeringsmethode:** Beoordeling van het technisch risico. * **Uitvoeringsplanning:** Identificatie van risicovolle fasen. * **Referenties en ervaring van aannemers:** Ervaring leidt tot lagere risico's. * **Kostprijs en detailraming:** Basis voor premieberekening. * **Bodemanalyse:** Inzicht in stabiliteit en grondwater. * **Omschrijving omgeving:** Identificatie van risico's voor derden. * **Risico op waterschade:** Analyse van diverse waterbronnen. * **Bestaande verzekeringen van de partijen.** #### 2.3.3 Samenstelling van de ABR-polis De polis bestaat uit: * **Bijzondere voorwaarden:** Projectspecifieke elementen zoals werfbeschrijving, verzekerde partijen, periodes, financiële gegevens, afwijkingen op algemene voorwaarden. * **Algemene voorwaarden:** Standaardregels, inclusief gedekte risico's, uitsluitingen, vervalgronden en schadeafhandelingsprocedures. ##### 2.3.3.1 Algemene voorwaarden (inhoud) * **Zaakschadeverzekering (Afdeling 1):** Dekt schade en verlies aan de werken tijdens de constructie- en onderhoudsperiode. * **Aansprakelijkheidsverzekering (Afdeling 2):** Dekt burgerlijke aansprakelijkheid voor schade aan derden. * **Gemeenschappelijke bepalingen:** Algemene uitsluitingen, verbintenissen, premies, administratieve bepalingen. ##### 2.3.3.2 Zaakverzekering (Afdeling 1) * **Verzekerbare goederen:** Het bouwwerk in opbouw, materialen, voorlopige werken (stellingen, bekistingen), werfketen, werfwerktuigen, en bestaande goederen op de werf (met voorgaande plaatsbeschrijving). * **Wie is verzekerd?** Alle partijen die werken uitvoeren op de werf. Leveranciers zijn enkel gedekt indien zij ook testen of montage uitvoeren. * **Periode van verzekering:** * **Constructie, montage en proeven:** Van opening werf tot voorlopige oplevering. * **Onderhoud (garantieperiode):** Na voorlopige oplevering, voor het herstel van verborgen gebreken. * **Tienjarige periode:** Aansprakelijkheid voor stabiele gebreken. ##### 2.3.3.3 Waarborgen (tijdens constructie) Volledige dekking ("All Risks") voor schade aan het bouwwerk en opgenomen materialen, tenzij uitdrukkelijk uitgesloten. Dekt ook bijkomende goederen indien opgenomen in de polis. **Voorwaarde voor dekking:** Schade moet op de werf plaatsvinden, tijdens de verzekerde periode, en binnen die periode worden vastgesteld. ##### 2.3.3.4 Waarborgen (tijdens onderhoud) * **Waarborg "Bezoeken" (Type 1):** Dekking voor schade tijdens nazicht, bijstellingen, herstellingen of afwerkingswerken na oplevering (meestal 12 maanden). * **Waarborg "Uitgebreid Onderhoud" (Type 2):** Dekking voor schade die zich manifesteert na oplevering, maar waarvan de oorzaak in de bouwperiode ligt. Moet uitdrukkelijk voorzien zijn (meestal 12-24 maanden). ##### 2.3.3.5 Uitsluitingen Oorspronkelijk sloten ABR-polissen ontwerpfouten, gebrekkige materialen en niet-naleven van de regels van de kunst uit. Vandaag wordt vaak gevolgschade (schade aan andere delen veroorzaakt door een fout of materiaalgebrek) wel gedekt, maar het foute onderdeel zelf ("faulty part") blijft meestal uitgesloten. ##### 2.3.3.6 Aangegeven waarde en proportionaliteit De verzekerde waarde is de totale waarde van de werken, inclusief taksen en erelonen. Bij onderverzekering (opgegeven waarde lager dan werkelijke waarde) wordt de schadevergoeding proportioneel verminderd. Een herzieningsclausule past de premie aan na de werkelijke eindwaarde. > **Voorbeeld proportionaliteitsregel:** Werkelijke waarde: 1.000.000 euro. Opgegeven waarde: 800.000 euro (20% onderverzekerd). Schade: 100.000 euro. Vergoeding: 100.000 euro × (800.000 / 1.000.000) = 80.000 euro. ##### 2.3.3.7 Aansprakelijkheidsverzekering (Afdeling 2) Deze afdeling is facultatief maar nuttig voor: * **Uniforme dekking:** Eén polis voor alle werfpartijen, waardoor discussies en gaten in dekking worden vermeden. * **Gemoedsrust voor de bouwheer:** Snelle tussenkomst van de ABR-verzekeraar bij schade aan derden. * **Suppletieve dekking:** Vult bestaande BA-polissen van werfpartijen aan indien ontoereikend. * **Hogere verzekerde kapitalen:** Biedt bredere financiële bescherming dan de limieten van individuele polissen. ### 2.4 De verzekering voor de tienjarige aansprakelijkheid #### 2.4.1 Verplichte tienjarige aansprakelijkheid woningbouw (sinds 2018) De wet van 31 mei 2017 verplicht aannemers, architecten en andere bouwactoren voor de tienjarige aansprakelijkheid bij woningbouw. Sinds 2019 geldt deze verplichting ook voor intellectuele beroepen in de bouwsector (ingenieurs, studiebureaus, etc.) voor hun beroepsaansprakelijkheid bij bouwen of renoveren. ##### 2.4.1.1 Reden voor de verplichting De wetgever beoogt consumentenbescherming door de bouwheer te beschermen tegen de insolvabiliteit van een aansprakelijke bouwactor. > **Voorbeeld:** Een aannemer veroorzaakt ernstige scheuren in dragende muren na één jaar. Indien de aannemer failliet is, betaalt de verzekeraar de herstellingen dankzij de verplichte verzekering. ##### 2.4.1.2 Verzekerd risico De tienjarige aansprakelijkheid betreft ernstige gebreken die de stabiliteit of stevigheid van het gebouw in gevaar brengen, en die zich manifesteren binnen tien jaar na de (voorlopige) oplevering. Dit is een vervaltermijn van openbare orde. * **Ernstige gebreken:** Structurele waterinfiltratie, zwamvorming in draagstructuren, corrosie in betonwapening, constructiefouten aan dak, ramen, gevels. * **Niet-ernstige gebreken:** Kleine vochtvlekken, afbladderende verf, kleine chape- of vloerafwijkingen. ##### 2.4.1.3 Toepassingsgebied * **Architecten en aannemers:** Voor werken die de gesloten ruwbouw realiseren (funderingen, dragende structuur, buitenschrijnwerk, dak). * **Intellectuele beroepen in de bouwsector:** Voor hun beroepsaansprakelijkheid bij bouwen of renoveren. * **Materieel toepassingsgebied:** Beperkt tot woningen in België, hoofdzakelijk bestemd voor individuele huisvesting. Constructies zoals studentenkamers, ziekenhuizen, etc. vallen hierdoor vaak buiten de scope. * **Schadeposten:** Esthetische schade, zuiver immateriële schade, en materiële schade onder 2.500 euro zijn uitgesloten. Er is een theoretische bovengrens van 500.000 euro per polis. * **Aannemers lichtere activiteiten:** Schilders, plintenleggers, etc. vallen buiten de verzekeringsplicht voor de ruwbouw, maar blijven wel 10-jarig aansprakelijk. Zij kunnen echter kiezen voor een vrijwillige verzekering. ##### 2.4.1.4 Hoe verzekeren? * **Abonnementspolis (jaarpolis) of projectpolis (per werf).** * **Tariferingsbureau:** Een vangnet voor wie geen verzekering vindt na weigering van drie verzekeraars. * **Premie:** Afhankelijk van het soort werk, bodemgesteldheid, bouwmethode, duur, omgeving, gekozen waarborgen en verzekerde waarde. ##### 2.4.1.5 Bewijslast en sancties * **Bewijs:** Architecten ontvangen een lijst van verzekerde collega's. De architect controleert of alle actoren op de werf een attest hebben. Aannemers en andere dienstverleners hebben een actieve bewijslast en moeten een attest bezorgen vóór aanvang van de werken. Bij verkoop moet de notaris het attest aan de koper bezorgen. * **Sancties:** Geldboetes van 26 tot 10.000 euro (vermenigvuldigd met opdeciemen). Tuchtrechtelijke sancties voor architecten. Bij gebrek aan verzekering moet de bouwactor de schade met eigen vermogen vergoeden. #### 2.4.2 Tienjarige aansprakelijkheid niet-woningbouw Geen wettelijke verplichting, maar de bouwheer kan de aannemer contractueel verplichten zich te verzekeren. Verzekeraars bieden deze polissen vrijwillig aan. ##### 2.4.2.1 Verzekerde waarde Raming van de ruwbouw. Definitieve waarde wordt bepaald bij oplevering, waarop de eindpremie wordt afgerekend. ##### 2.4.2.2 Technische controle * **Noodzaak:** Verzekeraars willen zekerheid over de technische betrouwbaarheid van het gebouw. * **Rol controlebureau:** Onafhankelijke analyse van plannen, berekeningen, bodemstudies, materialen en uitvoering. Dit vermindert het risico op bouwfouten en stabiliteitsproblemen. * **Procedure:** Analyse van documenten, controle op de werf, opstellen van technisch verslag. * **"Controle verzekering":** De verzekering is enkel toegekend op voorwaarde van een technische controle door een erkend bureau. Zonder controle, geen polis. ##### 2.4.2.3 Polis: waarborgen * **Waarborgen tijdens de uitvoering van de werken (constructieperiode):** Dekking voor schade aan het werk zelf vóór de voorlopige oplevering (instorting, zware schade aan stabiliteit). Dit is vaak minder ruim dan bij een ABR-verzekering en wordt daarom minder aangeboden. * **Waarborgen voor de tienjarige periode na oplevering (kern van de verzekering):** * **10-jarige aansprakelijkheid t.a.v. de bouwheer:** Vergoeding van herstelkosten voor ernstige gebreken (stabiliteit, waterdichtheid) binnen 10 jaar na oplevering. * **BA voor schade veroorzaakt door het tienjarig gebrek:** Dekt schade aan derden die voortvloeit uit een gedekt tienjarig gebrek. ##### 2.4.2.4 Uitsluitingen Opzet, bedrog, fraude, werken die afwijken van plannen/controleverslagen, natuurrampen, mijnverzakkingen, grondverschuivingen (deze laatste zijn vaak wel gedekt in ABR). ##### 2.4.2.5 Aanvullende waarborgen en uitbreidingen * **Hinder uit nabuurschap (art. 3.101 BW):** Dekking voor schade aan naburige gebouwen (scheuren, verzakkingen) op basis van abnormale burenhinder, zelfs zonder fout. * **Afwerkingsschade, schade aan uitrustingen, immateriële schade:** Optionele dekkingen voor bijvoorbeeld gebruiksderving, winstderving of genotsderving. * **Proportionaliteitsregel:** Kan worden uitgeschakeld door een inflatiegrens in de polis. ##### 2.4.2.6 Procedure voor het onderschrijven 1. **Aanleveren documenten:** Plannen, lastenboeken, bodemstudies, gegevens van deelnemers. 2. **Rol controlebureau:** Risicoanalyse, bepaling premie en kosten technische controle. 3. **Premiebepaling:** Afhankelijk van diverse factoren, vaak 1% tot 1,5% van de waarde van de gesloten ruwbouw. 4. **Ondertekening en betaling:** Premie bij aanvang, polis voor 10 jaar. --- # BA Auto (WAM-wet) Deze sectie behandelt de verplichte burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor motorrijtuigen, geregeld door de WAM-wet, met de focus op de doelstellingen, het toepassingsgebied, de dekking en de verplichtingen van de betrokken partijen. ## 3. BA Auto (WAM-wet) ### 3.1 Situering en doelstellingen De verplichte burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor motorrijtuigen, ook wel de BA Auto genoemd, is ingesteld om slachtoffers van verkeersongevallen te beschermen. Het verkeer brengt inherente risico's met zich mee, waarbij één enkele fout kan leiden tot aanzienlijke lichamelijke en materiële schade. Zonder deze verzekeringsplicht zouden veroorzakers van schade deze vaak niet zelf kunnen dragen, waardoor slachtoffers zonder vergoeding zouden blijven. De WAM-wet (Wet van 21 november 1989) creëert duidelijkheid en uniformiteit door een minimale, wettelijk vastgelegde dekking te garanderen voor alle motorrijtuigen. Een bijkomend voordeel is de mogelijkheid voor benadeelden om hun vordering rechtstreeks in te dienen bij de WAM-verzekeraar van de aansprakelijke partij. ### 3.2 Kern en doelstellingen van de WAM-wet De Wet van 21 november 1989, beter bekend als de WAM-wet, is de wet die de verplichte burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor motorrijtuigen regelt. De voornaamste doelstellingen zijn: * **Bescherming van slachtoffers:** Zorgen voor een adequate vergoeding van schade aan slachtoffers van verkeersongevallen. * **Uniformiteit van dekking:** Verzekeraars zijn verplicht te werken met een wettelijk modelcontract (de modelovereenkomst), wat resulteert in een gelijke basisdekking voor iedereen in België. * **Rechtstreekse vordering:** De WAM-wet kent aan de benadeelde een rechtstreekse vordering toe tegen de WAM-verzekeraar van de aansprakelijke partij. ### 3.3 Toepassingsgebied De WAM-wet is van toepassing op: * Alle motorrijtuigen die zich in het verkeer begeven. * Voertuigen die normaal in België gestald zijn. * Schade aan derden, zowel op de openbare weg als op toegankelijke privéplaatsen (conform de uitbreiding in de modelovereenkomst). * Passagiers, die objectief beschermd worden. De WAM-wet is **niet** van toepassing op: * Eigen schade van de aansprakelijke bestuurder; hiervoor zijn andere verzekeringen, zoals een omniumverzekering, vereist. * Voertuigen die niet onder de BA-verplichting vallen, bijvoorbeeld vanwege hun vermogen of snelheid. In dergelijke gevallen kan een familiale verzekering van toepassing zijn. ### 3.4 Wie wordt gedekt? De BA-verzekering dekt de burgerlijke aansprakelijkheid van: * De eigenaar van het motorrijtuig. * Elke houder van het motorrijtuig. * Elke bestuurder van het motorrijtuig. * Alle inzittenden van het motorrijtuig. * Personen die burgerrechtelijk aansprakelijk zijn voor bovengenoemde personen. **Niet gedekt** is de aansprakelijkheid van degene die het voertuig in handen kreeg door diefstal, geweld of heling. ### 3.5 Welke schade wordt gedekt? De BA-verzekeringspolis dekt: * **Schade aan personen:** Dit omvat alle lichamelijke letsels die door het voertuig worden veroorzaakt. Er is **geen limiet** aan de vergoeding voor lichamelijke schade. * **Schade aan goederen:** Dit omvat materiële schade die door het voertuig aan zaken van derden wordt toegebracht. Voor materiële schade kan een maximumvergoeding gelden. Inzittenden van het voertuig vallen onder de dekking, ongeacht onder welke titel zij worden vervoerd. ### 3.6 Buitenlandse dekking De BA-autoverzekering is **automatisch geldig in de gehele Europese Economische Ruimte (EER)** voor de volledige duur van de overeenkomst. Een schadegeval dat zich in het buitenland voordoet, wordt afgehandeld door een aangestelde schade-regelaar. Een buitenlands verblijf van het voertuig wordt niet beschouwd als een wijziging van het risico. De polis eindigt van rechtswege zodra het voertuig wordt ingeschreven in een andere lidstaat van de EER. ### 3.7 Plichten van de verzekerde De verzekeringsnemer heeft een **mededelingsplicht**, die geldt voor alle verzekeringen. Dit houdt in dat de verzekeringsnemer eerlijk en volledig moet informeren over: * Wie met het voertuig rijdt (bv. vaste bestuurders, jongeren). * Het daadwerkelijk gebruik van het voertuig (privé, beroepsmatig, ritten, koerierdienst, etc.). * Technische kenmerken van het voertuig. * Vermogen van het voertuig. * Aanpassingen aan het voertuig. * Het laden/lossen van goederen. * Risicofactoren (zoals eerdere schadegeschiedenis). **Gevolgen van schending van de mededelingsplicht:** * **Opzettelijk verzwijgen of vervalsen:** De verzekeraar kan de polis nietig verklaren. * **Onopzettelijke onjuistheid:** De verzekeraar kan een aanpassing van de premie vragen, of bij een ongeval de vergoeding proportioneel verminderen. **Belangrijk:** Deze sancties gelden **niet** tegenover het slachtoffer. De WAM-wet verplicht de verzekeraar het slachtoffer altijd te vergoeden. De sancties spelen enkel in de verhouding tussen de verzekeraar en de verzekeringsnemer (via regres). ### 3.8 Plichten van de WAM-verzekeraar De WAM-verzekeraar heeft de volgende plichten: * **Bewijs van verzekering afgeven:** Dit gebeurt middels de groene kaart of een digitaal attest, conform artikel 7 van de WAM-wet. * **Tijdige schadeafhandeling:** De verzekeraar is wettelijk verplicht om binnen drie maanden een gemotiveerd voorstel te doen (of een voorschot te verlenen) en binnen dertig werkdagen uit te betalen. Bij vertraging, onvoldoende of foutieve afhandeling riskeert de verzekeraar wettelijke interesten, conform artikel 13 van de WAM-wet. ### 3.9 Tariferingsbureau Het Tariferingsbureau is een onderdeel van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds en fungeert als vangnet voor personen die, ondanks de wettelijke verplichting, geen BA Auto-dekking kunnen krijgen bij reguliere verzekeraars. **Wanneer kan men hier terecht?** Men kan een beroep doen op het Tariferingsbureau indien: * Minstens drie verzekeraars de BA-dekking weigeren. * De aangeboden premie onrealistisch hoog is of de vrijstelling excessief is, wat door de wet gelijkgesteld wordt met een weigering. **Waarom bestaat dit bureau?** Het doel is om te garanderen dat iedereen die wettelijk verplicht is een BA Auto te hebben, ook daadwerkelijk verzekerd kan raken. Dit beschermt de maatschappij tegen bestuurders die zonder verzekering rondrijden, zelfs als zij door verzekeraars als 'te risicovol' worden beschouwd. ### 3.10 Modelovereenkomst Het Koninklijk Besluit van 16 april 2018 stelt de voorwaarden van de verzekeringsovereenkomsten tot dekking van de verplichte aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen vast (BS 2 mei 2018). Deze modelovereenkomst vormt de **wettelijk vastgelegde standaardpolis** voor de BA-autoverzekering in België. Elke verzekeraar moet zich aan deze inhoud houden, aangezien deze de verplichte basis vormt voor elke BA Auto-polis. De modelovereenkomst bepaalt de minimale waarborgen, uitsluitingen, verplichtingen van de partijen en de rechten van de benadeelden, met als doel uniformiteit, rechtszekerheid en gelijke bescherming voor alle weggebruikers te waarborgen. --- ## Expertise- en RDR-overeenkomst ### 3.11 Situering, ontstaan en doelstellingen De Expertise- en RDR-overeenkomst (Règlement Direct / Directe Regeling) is een conventie die sinds de jaren '70 van de vorige eeuw bestaat tussen Belgische verzekeraars. Het hoofddoel is het **versnellen en vereenvoudigen van de schaderegeling van materiële schade** bij verkeersongevallen. Door de invoering van de RDR-overeenkomst vergoedt de eigen verzekeraar van het slachtoffer de schade aan het voertuig rechtstreeks, waarna de verzekeraars de kosten onderling vereffenen. Dit proces is sneller, eenvoudiger en leidt tot minder conflicten, aangezien de afhandeling niet meer afhankelijk is van de trage procedure van de verzekeraar van de aansprakelijke partij. Deze conventie is **privaatrechtelijk van aard** en kent geen wettelijke basis. Het is een onderlinge afspraak tussen verzekeraars, waarbij ongeveer 98% van de automarkt is aangesloten. De conventie bestaat uit twee hoofdcomponenten: * **De Expertise-overeenkomst:** Regelt de wijze waarop schade wordt vastgesteld, met uniforme regels voor technische expertises. * **De RDR-overeenkomst:** Bepaalt wie betaalt en hoe verzekeraars onderling vergoeden, met name via standaardscenario's (barama's). Deze twee overeenkomsten vormen samen één geheel binnen de Conventie tussen Belgische autoverzekeraars. ### 3.12 De Expertise-overeenkomst De Expertise-overeenkomst regelt dat de verzekeraar van de niet-aansprakelijke bestuurder (de 'directe verzekeraar' van het slachtoffer), voor rekening van de verzekeraar van de tegenpartij, de expertise van de schade aan het voertuig van zijn verzekerde laat uitvoeren en dit zelf vergoedt, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Hierbij wordt beroep gedaan op erkende experten. **Voorwaarden voor toepassing:** * De betrokken voertuigen moeten onderworpen zijn aan de verplichte BA-verzekering. * De betrokken voertuigen moeten in België ingeschreven zijn. * Er moet contact zijn geweest tussen de betrokken voertuigen en het voorval moet gebeurd zijn op Belgisch grondgebied. * De verplichte BA-verzekering moet zijn onderschreven bij toegetreden verzekeringsondernemingen tot de conventie. * De aansprakelijkheid van een tegenpartij moet betrokken zijn. * **Grensbedragen:** * **Minimumdrempel:** 500 euro voor schadegevallen vanaf 1 januari 2025. Is de schade lager, dan is expertise niet verplicht en kan de verzekeraar-tegenpartij de regeling zonder expertise accepteren op basis van een bewijsstuk. * **Maximumdrempel:** 8.500 euro. Bij overschrijding van dit plafond wordt de tussenkomst van de expert van de tegenpartij gevraagd. Bij onenigheid tussen deze twee experts wordt een derde expert als arbiter aangesteld. **Bepaling van de schade:** * **Herstelbare schade:** De schade wordt begroot op basis van de herstellingskosten. * **Totaal verlies:** Indien de herstellingskosten hoger zijn dan de waarde van de wagen vóór het ongeval, wordt deze als 'totaal verlies' beschouwd. ### 3.13 De RDR-overeenkomst (Règlement Direct) De RDR-overeenkomst is een conventie tussen BA-autoverzekeraars waarbij de **eigen verzekeraar de materiële schade van zijn verzekerde rechtstreeks afhandelt**, en de verzekeraars de kosten nadien onderling vereffenen volgens vastgelegde regels. Dit zorgt voor een snellere vergoeding en administratieve vereenvoudiging, doordat er geen lange wachttijden zijn om de regeling via de verzekeraar van de aansprakelijke partij te laten verlopen. Ongeveer 70% van alle autoschade wordt via RDR geregeld, met de meeste dossiers binnen één maand afgehandeld. **Schaderegeling binnen de RDR:** Er zijn twee methoden: * **A. Regeling op initiatief:** Dit is de basisregel en wordt steeds eerst nagestreefd. * **Toepassingsvoorwaarden:** * Schade tot 25.000 euro. Boven dit bedrag is de regeling via het gemeen recht door de BA-verzekeraar van de aansprakelijke partij. * Ongeval gebeurde in België, met contact tussen voertuigen, in België ingeschreven en BA-verzekeringsplichtig bij toegetreden verzekeraars. Ook op privéterrein, tenzij de aansprakelijke niet verzekerd is. * Het ongeval moet beantwoorden aan een RDR-barème (standaardscenario). * **RDR-barema's:** Gestandaardiseerde aansprakelijkheidstabellen die typische ongevalsscenario's bevatten (bv. kop-staart, voorrang, inhalen) met een vaste verdeling van aansprakelijkheid (0/100 of 50/50). Ze vereenvoudigen de aansprakelijkheidsbepaling zonder te wachten op een politiedossier. De barema's worden onderverdeeld in 5 categorieën: voertuigen in dezelfde richting, tegengestelde richting, voorrang, geparkeerde/stilstaande voertuigen, en manoeuvres/speciale gevallen. Slechts enkele barema's leiden tot gedeelde aansprakelijkheid. * **Excepties (uitzonderingen op barema's):** Indien een bijkomende omstandigheid het scenario doorbreekt, kan een barema niet worden toegepast. Een exceptie moet bewezen worden (bv. door erkenning van beide partijen of bevestiging door een getuige). Gevolg: de regeling verloopt via akkoord of het gemeen recht. * **Bewijsvoering:** Vereist overeenstemmende en onbetwistbare gegevens, voornamelijk het Europees Aanrijdingsformulier (EAF). * **B. Regeling met akkoord:** Wordt gebruikt wanneer het ongeval niet volledig in een RDR-barema past of er twijfel bestaat over de feiten. * **Toepassingsvoorwaarden:** Dezelfde algemene voorwaarden als 'regeling op initiatief', met een maximum van 25.000 euro schade. * **Procedure:** De directe verzekeraar vraagt expliciet akkoord aan de verzekeraar-tegenpartij. Bij akkoord (50% of 100%) legt de verzekeraar-tegenpartij zich neer bij de regeling. Dit akkoord is definitief en kan niet meer worden gewijzigd, tenzij er een bewezen exceptie is. Het akkoord moet binnen drie maanden worden gegeven. **Belangrijk:** De RDR-overeenkomst bindt enkel verzekeraars, niet de verzekerde of het slachtoffer. Hun rechten volgens het gemeen recht blijven behouden. Bij onenigheid kan men steeds terugvallen op de klassieke BA-procedure. ### 3.14 DATASSUR DATASSUR is de organisatie die **de financiële compensatie van RDR-schadedossiers beheert** tussen de aangesloten verzekeraars. Het beheert geen schadegevallen op zich, maar regelt de maandelijkse financiële vereffening tussen de deelnemende verzekeraars. De terugbetaling aan de directe verzekeraar gebeurt via forfaitaire bedragen, berekend op basis van het maandelijkse gemiddelde van alle werkelijke kosten, om administratieve vereenvoudiging te garanderen en misbruik te voorkomen. Ongeveer 21.000 RDR-dossiers worden maandelijks via deze compensatiekas afgehandeld. --- # Expertise- en RDR-regeling Hier is een gedetailleerde en uitgebreide samenvatting over de Expertise- en RDR-regeling, opgesteld als een examen-klaar studiegids. ## 4. Expertise- en RDR-regeling Deze sectie behandelt de expertise- en Rapid Direct Regeling (RDR) overeenkomsten tussen autoverzekeraars, met als doel een vlottere en efficiëntere afhandeling van materiële schade. ### 4.1 Situering en doelstellingen De Expertise- en RDR-overeenkomsten zijn conventies tussen verzekeraars die sinds de jaren '70 van de vorige eeuw bestaan. Het hoofddoel is het versoepelen en stroomlijnen van het schadebeheer van materiële schade na een verkeersongeval. Dit wordt bereikt door middel van een snellere vaststelling van de schade en een efficiëntere vergoeding. De kernprincipes zijn: * **Versnelde afhandeling:** De eigen verzekeraar van het slachtoffer vergoedt de schade van zijn verzekerde zo snel mogelijk. * **Interne vereffening:** De verzekeraars verrekenen de kosten onderling volgens vastgelegde regels. * **Administratieve kostenreductie:** Door een gestandaardiseerd proces worden de beheerskosten voor beide partijen verlaagd. * **Conflictvermijding:** De gestandaardiseerde procedures en barema's minimaliseren discussies en geschillen. Deze overeenkomsten vormen een privaatrechtelijke regeling, geen wettelijke basis, en zijn tot stand gekomen door Assuralia. Een aanzienlijk deel van de automarkt (ongeveer 98%) is toegetreden tot deze conventie, en ongeveer 75% van de verkeersongevallen wordt via deze procedure afgehandeld. De conventie bindt de verzekeraars om de volgende aspecten na te leven: * De expertise-overeenkomst * De RDR-overeenkomst * De overeenkomst tot regeling van de terugbetalingen ### 4.2 De expertise-overeenkomst De expertise-overeenkomst regelt de technische vaststelling van de schade aan voertuigen. Het principe is dat de **eigen verzekeraar van het slachtoffer** (de "directe verzekeraar") de expertise van de schade aan het voertuig van zijn verzekerde laat uitvoeren. Deze expertise wordt uitgevoerd door erkende experten. De verzekeraar van de tegenpartij neemt de kosten van deze expertise voor zijn rekening, mits aan de voorwaarden van de conventie is voldaan. #### 4.2.1 Voorwaarden voor toepassing van de expertise-overeenkomst Om de expertise-overeenkomst toe te passen, moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan: * De betrokken voertuigen moeten onderworpen zijn aan de verplichte BA-verzekering. * De betrokken voertuigen moeten in België zijn ingeschreven. * Er moet een contact (botsing) zijn geweest tussen de betrokken voertuigen. * Het ongeval moet op Belgisch grondgebied hebben plaatsgevonden. * De verplichte BA-verzekering moet zijn onderschreven bij verzekeringsondernemingen die tot de conventie zijn toegetreden. * De aansprakelijkheid van een tegenpartij moet betrokken zijn. Daarnaast gelden specifieke **drempelbedragen** voor de schade: * **Minimum drempelbedrag:** Vanaf 1 januari 2025 is dit vastgesteld op 500 euro. Indien de herstellingskosten dit bedrag niet overschrijden, is expertise niet verplicht en wordt de schade eis aanvaard met enkel een gestaafd bewijsstuk. * **Maximum drempelbedrag:** Tot 8.500 euro. Bij overschrijding van dit plafond wordt de tussenkomst van de expert van de tegenpartij gevraagd. * **Geschil tussen experten:** Indien de twee aangestelde experten niet tot een akkoord komen, wordt een derde expert als arbiter aangeduid. #### 4.2.2 Bepalen van de schadeomvang De expertiseovereenkomst focust op **"herstelbare schade"**. Totaal verlies wordt aangenomen wanneer de herstellingskosten hoger zijn dan de waarde van de wagen vóór het ongeval. ### 4.3 De RDR-overeenkomst (Rapid Direct Regeling) De RDR-overeenkomst is een conventie tussen BA-autoverzekeraars die ervoor zorgt dat de **eigen verzekeraar** van de verzekerde de materiële schade van zijn verzekerde rechtstreeks afhandelt. De kosten worden nadien onderling vereffend via een forfaitair systeem. Het doel is een snellere vergoeding en administratieve vereenvoudiging, waarbij de meeste dossiers binnen één maand worden afgehandeld. #### 4.3.1 Schaderegeling binnen de RDR Er zijn twee methoden van schaderegeling binnen de RDR: **A. De regeling op initiatief** Dit is de basisregel en wordt steeds eerst nagestreefd. * **Toepassingsvoorwaarden – Grensbedrag:** Toepasbaar voor schade tot 25.000 euro. Boven dit bedrag geldt de regeling in het gemeen recht. * **Toepassingsvoorwaarden – Ongeval:** * Het ongeval gebeurde in België. * Er was contact tussen de voertuigen. * De voertuigen zijn in België ingeschreven. * De voertuigen zijn BA-verzekeringsplichtig. * De BA-verzekering is onderschreven bij een toegetreden verzekeraar tot de RDR-conventie. * De RDR blijft toepasbaar op privéterrein, tenzij de vermoedelijk aansprakelijke niet verzekerd is. * Het ongeval moet beantwoorden aan een **RDR-barema** (standaardscenario). * **De RDR-barema's:** Dit zijn gestandaardiseerde aansprakelijkheidstabellen die typische ongevalsscenario's beschrijven met een vaste verdeling van aansprakelijkheid (bv. 0/100, 50/50). Ze maken soms abstractie van mogelijke uitzonderingen om snellere regeling mogelijk te maken. De barema's zijn onderverdeeld in 5 categorieën: 1. Voertuigen die in dezelfde richting rijden (bv. kop-staart) 2. Voertuigen die in tegengestelde richting rijden 3. Verplichting om voorrang te verlenen 4. Geparkeerde of stilstaande voertuigen 5. Manoeuvres en speciale gevallen Slechts enkele barema's (bv. 12, 21, 51) leiden tot gedeeltelijke aansprakelijkheid; de meeste leiden tot 100% aansprakelijkheid. * **Excepties (uitzonderingen op barema's):** Een exceptie doorbreekt de toepassing van een barema indien een bijkomende omstandigheid bewezen is. Dit kan leiden tot regeling met akkoord of via BA-gemeen recht. * **Toepassingsvoorwaarden – Bewijsvoering:** Overeenstemmende en onbetwistbare gegevens zijn essentieel, met een cruciale rol voor het **Europees aanrijdingsformulier (EAF)**. > **Tip:** Het Europees aanrijdingsformulier is een uniform document dat wereldwijd wordt gebruikt om verkeersongevallen vast te leggen. Het bevat een schets, vakjes met aansprakelijkheidsindicatoren, en verklaringen van bestuurders. Binnen RDR is het EAF cruciaal omdat het verzekeraars toelaat aansprakelijkheid te bepalen zonder te wachten op politierapporten. Zorg ervoor dat de informatie op het EAF correct en consistent is. **B. De regeling met akkoord (sinds 1 juli 2007)** Deze regeling wordt gebruikt wanneer een ongeval niet volledig in een RDR-barema past of wanneer er twijfel bestaat over de feiten. * **Toepassingsvoorwaarden:** Zelfde algemene voorwaarden als de regeling op initiatief, en een schadebedrag tot 25.000 euro. * **Werkwijze:** De verzekeraar van het slachtoffer vraagt expliciet akkoord aan de verzekeraar van de tegenpartij. Bij een gegeven akkoord (dat definitief is) vergoedt de verzekeraar van het slachtoffer de schade. * **Risico voor verzekeraar-tegenpartij:** Het akkoord impliceert een aanvaarding van 50% of 100% van de regeling van de directe verzekeraar. * **Termijn:** Het akkoord moet binnen 3 maanden worden gegeven. #### 4.3.2 DATASSUR DATASSUR is de organisatie die de financiële compensatie van RDR-schadedossiers beheert tussen de aangesloten verzekeraars. Het beheert geen individuele schadegevallen, maar zorgt voor de maandelijkse financiële verrekening op basis van forfaitaire bedragen. Dit vereenvoudigt de administratie en voorkomt misbruik. #### 4.3.3 Verloop van een RDR-dossier * **Regeling op initiatief:** 1. Beide partijen melden het ongeval aan hun eigen verzekeraar (via EAF). 2. Aansprakelijkheid wordt bepaald volgens een RDR-barema. 3. De eigen verzekeraar stelt een expert aan. 4. De expert onderzoekt het voertuig en stelt het schadebedrag vast. 5. De eigen verzekeraar vergoedt zijn verzekerde. 6. De eigen verzekeraar vraagt terugbetaling via DATASSUR. * **Regeling met akkoord:** 1. Beide partijen melden het ongeval aan hun eigen verzekeraar (via EAF). 2. De omstandigheden passen niet volledig in een barema of roepen twijfel op. 3. De verzekeraar van het slachtoffer vraagt expliciet akkoord aan de verzekeraar van de tegenpartij. 4. Bij akkoord vergoedt de eigen verzekeraar zijn verzekerde. 5. De eigen verzekeraar krijgt terugbetaling via DATASSUR. #### 4.3.4 Rechten van de verzekerde De RDR-overeenkomst bindt enkel de verzekeraars, niet de verzekerde of het slachtoffer. De verzekerde behoudt zijn rechten volgens het gemeen recht en kan de RDR-beslissing betwisten, waarna de zaak buiten RDR wordt beoordeeld. ### 4.4 Het Europees aanrijdingsformulier (EAF) Het EAF is cruciaal voor de correcte toepassing van de RDR-overeenkomst. Het is een uniform document dat door beide bestuurders moet worden ingevuld en ondertekend. De vakjes en de situatieschets geven de informatie die direct gekoppeld kan worden aan de RDR-barema's. Handtekeningen bevestigen de instemming met de weergegeven feiten. Tegenstrijdigheden of twijfel leiden tot het onmogelijk worden van de regeling op initiatief. --- **Opmerking:** De informatie over de Expertise- en RDR-regeling is specifiek gericht op de autoverzekeringssector en de interne afspraken tussen verzekeraars. De details van de barema's en excepties evolueren door de rechtspraak van de toepassingscommissie. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | BA Privéleven | Een niet-verplichte aansprakelijkheidsverzekering die de burgerlijke aansprakelijkheid dekt van de verzekerde voor schade aan derden, veroorzaakt in het kader van het privéleven door een fout, nalatigheid, of door personen, dieren of zaken waarvoor hij verantwoordelijk is. | | Familiale verzekering | Een synoniem voor de BA Privéleven verzekering, die het vermogen van de verzekerde beschermt tegen aansprakelijkheidsvorderingen van derden voor onopzettelijk veroorzaakte schade buiten het beroepsleven. | | Minifamiliale polis | Een door het Koninklijk Besluit van 12 januari 1984 vastgelegde minimale garantievoorwaarde voor een familiale verzekering, die een basisdekking garandeert voor de burgerlijke aansprakelijkheid in het privéleven. | | Burgerlijke aansprakelijkheid buiten contract | Aansprakelijkheid die voortvloeit uit onrechtmatige daden die schade toebrengen aan derden, zonder dat er een voorafgaande contractuele relatie tussen partijen bestaat. Dit is het kernrisico dat door de BA Privéleven wordt gedekt. | | Contractuele aansprakelijkheid | Aansprakelijkheid die voortvloeit uit afspraken tussen partijen, zoals een contract. Deze vorm van aansprakelijkheid is doorgaans uitgesloten in de BA Privéleven verzekering. | | Verzekeringsnemer | De persoon die een verzekeringscontract afsluit met de verzekeraar en de premie betaalt. Deze persoon staat juridisch tegenover de verzekeraar en moet de verzekeraar correct informeren over risico's. | | Verzekerde | De persoon wiens aansprakelijkheid door de polis wordt gedekt. Dit kan de verzekeringsnemer zelf zijn, zijn partner, inwonende personen, huispersoneel, en soms ook dieren of zaken waarvoor hij verantwoordelijk is. | | Derden | Elke persoon die schade lijdt door een fout van een verzekerde en een vergoeding kan eisen. Gezinsleden van de verzekerde worden in principe niet als derden beschouwd, met uitzondering van huispersoneel en gezinshelp(st)ers in privé-dienst. | | Materiële schade | Schade die direct meetbaar is in geld, zoals de beschadiging van goederen of eigendommen. In de BA Privéleven kan dit bijvoorbeeld een gebroken ruit zijn. | | Lichamelijke schade | Schade die betrekking heeft op het menselijk lichaam, zoals verwondingen of letsels. In de BA Privéleven kan dit bijvoorbeeld het verwonden van iemand met een fiets zijn. | | Morele schade (indirect) | Schade die voortvloeit uit lichamelijke of materiële schade, zoals immateriële hinder of psychisch leed. In de BA Privéleven is dit vaak een gevolg van de primaire schade. | | Maxifamiliale polis | Een familiale verzekeringspolis die uitgebreidere dekkingen biedt dan de minimale polis, met diverse mogelijke uitbreidingen afhankelijk van de verzekeraar en de specifieke polisvoorwaarden. | | ABR-verzekering | Alle Bouwwerven Risico's verzekering. Een brede, uniforme verzekering voor alle betrokken partijen op een werf, die bescherming biedt tegen onvoorziene schade tijdens de bouw en diverse risico's dekt, inclusief materiële schade aan de werken en burgerlijke aansprakelijkheid voor schade aan derden. | | Tienjarige aansprakelijkheid | Een wettelijk verplichte verzekering voor aannemers en architecten in de bouwsector, die gedurende tien jaar na de oplevering dekking biedt voor ernstige gebreken die de stabiliteit of stevigheid van een gebouw in gevaar brengen. | | Beroepsaansprakelijkheid | De aansprakelijkheid die voortvloeit uit de uitoefening van een bepaald beroep. Voor architecten, ingenieurs en andere dienstverleners in de bouwsector is dit vaak een specifieke verzekeringsplicht. | | Bouwheer | De persoon (natuurlijk of rechtspersoon) in wiens opdracht bouwwerken worden uitgevoerd. Hij is degene die uiteindelijk het bouwwerk in bezit neemt en draagt het eindverantwoordelijk toezicht over het project. | | WAM-wet | Wet op de verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor motorrijtuigen. Deze wet regelt de verplichte BA-verzekering voor motorvoertuigen met als doel slachtoffers van verkeersongevallen te beschermen. | | Modelovereenkomst | Een wettelijk vastgelegde standaardpolis voor de BA-autoverzekering in België, die zorgt voor minimale waarborgen, uitsluitingen en rechten van benadeelden, ter bevordering van uniformiteit en rechtszekerheid. | | Expertise-overeenkomst | Een overeenkomst tussen Belgische autoverzekeraars die regelt hoe de schade aan voertuigen wordt vastgesteld, met uniforme regels voor technische expertises om de schaderegeling te versoepelen. | | RDR-overeenkomst | Règlement Direct / Directe Regeling. Een conventie tussen BA-autoverzekeraars waarbij de eigen verzekeraar de materiële schade van zijn verzekerde rechtstreeks afhandelt, waarna de verzekeraars de kosten onderling vereffenen volgens vaste regels en barema's. | | RDR-barema | Gestandaardiseerde aansprakelijkheidstabellen binnen de RDR-conventie die bepalen hoe de aansprakelijkheid wordt verdeeld bij verkeersongevallen tussen twee voertuigen, vaak gebaseerd op typische ongevalsscenario's. | | Europees aanrijdingsformulier | Een uniform document dat in heel Europa wordt gebruikt om verkeersongevallen vast te leggen. Het vormt een primaire bron van informatie voor verzekeraars en is essentieel voor de toepassing van RDR-procedures. |