Hoofdstuk 2 Hoe word ik ondernemer (student).pptx

# Opstartformaliteiten en uitzonderingen voor ondernemers Hieronder volgt een gedetailleerde samenvatting van het onderwerp "Opstartformaliteiten en uitzonderingen voor ondernemers", bedoeld als een studiehandleiding voor examens. ## 1. Opstartformaliteiten en uitzonderingen voor ondernemers Dit onderwerp verkent de basisvereisten en beperkingen voor het starten van een onderneming, voortbouwend op het principe van ondernemingsvrijheid. ### 1.1 Het principe van ondernemingsvrijheid en de uitzonderingen Het algemene principe in België is de **vrijheid van ondernemen**, wat betekent dat in principe iedereen ondernemer kan worden. Echter, deze vrijheid kent diverse wettelijke uitzonderingen en beperkingen. #### 1.1.1 Juridische onmogelijkheid om zelfstandige activiteiten uit te voeren Bepaalde personen zijn wettelijk uitgesloten van het voeren van zelfstandige activiteiten. Dit betreft met name: * **Minderjarigen:** Personen die de wettelijke leeftijd van meerderjarigheid nog niet hebben bereikt. * **Personen onder bewind:** Personen die door een rechterlijke beslissing handelingsonbekwaam zijn verklaard en onder bewind zijn gesteld. #### 1.1.2 Vereiste van een beroepskaart Niet-onderdanen van de Europese Economische Ruimte (EER) hebben een **beroepskaart** nodig om een onderneming in België te kunnen oprichten en uitbaten. Zwitserland wordt hierbij als een uitzondering beschouwd, waardoor personen met de Zwitserse nationaliteit eveneens ondernemingen mogen opstarten in België. #### 1.1.3 Onverenigbaarheden Er bestaan **onverenigbaarheden** die wettelijk verbieden om zelfstandige activiteiten uit te oefenen vanwege een specifieke functie of positie. Dit is bedoeld om belangenconflicten te voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn: * Rechters * Notarissen * Gerechtsdeurwaarders * Politieagenten #### 1.1.4 Strafrechtelijke sancties en beroepsverboden Een **strafrechtelijke sanctie** kan leiden tot een **beroepsverbod**. Dit betekent dat veroordeelde personen, bijvoorbeeld wegens fraude of fiscale misdragingen, niet langer zelfstandige activiteiten mogen uitoefenen gedurende een bepaalde periode. Just-on-web is een platform waar men malafide ondernemers kan raadplegen. > **Voorbeeld:** Een zaakvoerder van een transportbedrijf, veroordeeld wegens boekhoudfraude en belastingontduiking, kan naast een gevangenisstraf ook een beroepsverbod van 10 jaar krijgen. #### 1.1.5 Vrije beroepen Vrije beroepen, zoals advocaten, artsen en accountants, vallen onder specifieke regels. Hoewel ze juridisch gezien een onderneming kunnen hebben, voeren ze geen commerciële activiteiten uit in de traditionele zin. Er gelden voor hen **beroepsregels en beperkingen**. #### 1.1.6 Vereiste van beroepskennis Voor bepaalde gereglementeerde beroepen is het verplicht om te bewijzen dat men over de nodige **kennis en ervaring** beschikt om het beroep uit te oefenen. Dit kan aangetoond worden via een diploma, aantoonbare werkervaring of het slagen voor een specifiek examen. Deze vereiste is in Vlaanderen afgeschaft, maar blijft in Brussel en Wallonië voor bepaalde beroepen wel van kracht. ### 1.2 Statuten van zelfstandigen Het statuut van zelfstandige heeft directe gevolgen voor de sociale zekerheid en belastingen. Er is een belangrijk onderscheid tussen zelfstandige in hoofdberoep en zelfstandige in bijberoep. #### 1.2.1 Zelfstandige in hoofdberoep Een zelfstandige in hoofdberoep bouwt zelf zijn sociale zekerheid op via de betaling van sociale bijdragen. Dit staat los van een werkgeversrelatie en specifieke loonbrieven. De sociale bijdragen bedragen circa 20,5% van het netto belastbaar inkomen, met een minimumbijdrage die jaarlijks wordt aangepast. #### 1.2.2 Zelfstandige in bijberoep Een zelfstandige in bijberoep combineert dit met een hoofdactiviteit als werknemer, ambtenaar of uitkeringsgerechtigde. Om als zelfstandige in bijberoep te kunnen worden beschouwd, moet men doorgaans minstens 50% van zijn arbeidstijd in loondienst werken (bv. leerkrachten 60%). * **Sociale bijdragen:** Bijberoepers betalen eveneens sociale bijdragen, berekend op basis van hun netto belastbaar inkomen (zowel uit hoofd- als bijberoep). Het minimumbedrag voor deze bijdragen is lager dan voor zelfstandigen in hoofdberoep. * **Solidariteit:** De bijdragen van zelfstandigen in bijberoep leveren een bijdrage aan het bredere sociale zekerheidssysteem. * **Ondersteuning:** Voorwaarde om als zelfstandige in bijberoep te kunnen starten is vaak dat men in loondienst werkt met een minimum percentage van de voltijdse tewerkstelling. > **Tip:** Sociale bijdragen en bedragen worden jaarlijks geïndexeerd. Controleer de meest recente tabellen voor actuele cijfers. #### 1.2.3 Overige statuten Naast de hoofd- en bijberoepen zijn er nog andere specifieke statuten: * **Student-ondernemer:** Jongeren tussen 18 en 25 jaar die voltijds studeren (minstens 27 studiepunten) en een onderneming starten. * **Gepensioneerden:** Personen die na hun pensionering nog activiteiten willen ontplooien. * **Zelfstandige helper:** Personen die helpen in de zaak van familieleden of vrienden zonder een formele arbeidsovereenkomst. Zij kunnen een vergoeding ontvangen en worden onderworpen aan een rsZ-bijdrage. * **Jobstudent:** Een student die een arbeidsovereenkomst heeft met een werkgever en een loon ontvangt. Zij betalen verlaagde rsZ-bijdragen voor maximaal 600 uren per jaar en vallen onder de arbeidswetgeving. > **Voorbeeld:** Een student die helpt in de slagerij van zijn vader zonder loon, kan een statuut krijgen als zelfstandige helper. ### 1.3 Ondernemingsvormen De keuze van de ondernemingsvorm is cruciaal en hangt af van de persoonlijke situatie. Het kan nuttig zijn om hierover advies in te winnen bij een boekhouder. #### 1.3.1 Eenmanszaak * **Kenmerken:** De onderneming heeft geen rechtspersoonlijkheid; de eigenaar is de onderneming. Dit is vaak de eenvoudigste en snelste manier om te starten. * **Aansprakelijkheid:** De privébezittingen van de eigenaar zijn verbonden met het ondernemingsvermogen. Dit betekent dat bij schulden het privévermogen (zoals een huis of spaargeld) aangesproken kan worden. * **Belasting:** Alle inkomsten worden aangegeven in de personenbelasting, onderworpen aan een progressief tarief (van 25% tot 50% plus gemeentebelasting). #### 1.3.2 Vennootschappen * **Kenmerken:** Een vennootschap heeft **rechtspersoonlijkheid**, wat betekent dat ze als een aparte entiteit wordt beschouwd met eigen rechten en plichten, gescheiden van haar oprichters. * **Aansprakelijkheid:** In de meeste vennootschappen is de aansprakelijkheid **beperkt** tot het ingebrachte kapitaal. Het privévermogen van de oprichters is beschermd. * **Belasting:** Vennootschappen zijn onderworpen aan de **vennootschapsbelasting**, die in België momenteel 25% bedraagt (met specifieke gunstigere tarieven voor bepaalde bedrijven, zoals 20%). * **Formaliteiten:** Het oprichten van een vennootschap brengt meer opstartformaliteiten met zich mee, waaronder een dubbele boekhouding en een notariële oprichtingsakte. * **Startkapitaal vs. Aanvangsvermogen:** * **Startkapitaal:** Wettelijk bepaald bedrag dat nodig is om te starten. Geldt specifiek voor naamloze vennootschappen (61.500 euro). * **Aanvangsvermogen:** Het totale vermogen waarmee een onderneming start (geld, middelen, etc.). Dit geldt voor elke onderneming, maar het bedrag is niet wettelijk vastgelegd. Banken kijken wel naar voldoende solvabiliteit. #### 1.3.3 Soorten vennootschappen * **Zonder rechtspersoonlijkheid:** * **Maatschap:** Een samenwerkingsverband tussen twee of meer personen (maten) met een gemeenschappelijk doel. Er is geen rechtspersoonlijkheid en de maten zijn onbeperkt aansprakelijk. Er zijn weinig oprichtingsformaliteiten en geen kapitaalvereiste. Dit is interessant voor successieplanning of vermogensbeheer, en wordt vaak gebruikt door vrije beroepers om kosten te delen. * **Vennootschap onder Firma (VOF):** Een variant van de maatschap met rechtspersoonlijkheid. De vennoten zijn echter onbeperkt aansprakelijk. De oprichting gebeurt via een onderhandse akte zonder financieel plan, en er is geen kapitaalvereiste. Ze is onderworpen aan de vennootschapsbelasting. * **Commanditaire Vennootschap (Comm. V.):** Een variant van de maatschap met twee soorten vennoten: * **Beherende vennoten:** Onbeperkt aansprakelijk en verantwoordelijk voor het bestuur. * **Stille vennoten:** Beperkt aansprakelijk tot hun inbreng, meer een geldschieter. Ook deze vorm heeft geen kapitaalvereiste en valt onder de vennootschapsbelasting. * **Met rechtspersoonlijkheid:** * **Besloten Vennootschap (BV):** De meest voorkomende vennootschapsvorm in België. Kan alleen of met anderen worden opgericht. Kenmerkend is de beperkte aansprakelijkheid. Vereist een notariële akte, een financieel plan en een toereikend aanvangsvermogen. Onderworpen aan vennootschapsbelasting. * **Naamloze Vennootschap (NV):** Ontworpen voor zeer grote ondernemingen, hoewel de meerwaarde momenteel beperkter is. Vereist een minimumkapitaal van 61.500 euro. De oprichting gebeurt via een notariële akte en een financieel plan. Ook hier is de aansprakelijkheid beperkt en geldt de vennootschapsbelasting. * **Coöperatieve Vennootschap (CV):** Gericht op samenwerking om gemeenschappelijke economische, sociale of culturele behoeften te behartigen. Vereist minstens drie aandeelhouders. Heeft beperkte aansprakelijkheid en dezelfde oprichtingsformaliteiten als een BV. Een belangrijk kenmerk is het gemakkelijke in- en uittreden en het variabele kapitaal. Onderworpen aan vennootschapsbelasting. > **Tip:** Bij het kiezen van een ondernemingsvorm is het cruciaal om de impact op aansprakelijkheid, belastingen en administratieve lasten zorgvuldig af te wegen. Raadpleeg een professional indien nodig. #### 1.3.4 Oefeningen en toepassingen * Een eenmanszaak zoals die van een huisarts met een hoge omzet (bv. 120.000 euro per jaar) kan fiscaal voordeliger zijn in een BV. Dit komt doordat men in een BV het eigen loon kan beperken en de rest van de winst aan het lagere vennootschapsbelastingtarief kan laten. De complexere administratie en hogere kosten wegen hier vaak niet op tegen de fiscale voordelen. * Een maatschap is geschikt voor groepspraktijken van vrije beroepers, omdat het een flexibele en eenvoudige manier is om kosten (huur, personeel, materiaal) te delen, terwijl de inkomsten individueel worden beheerd. * Vrije beroepers (zoals artsen) onderscheiden zich van andere ondernemers doordat hun inkomen geen winst uit handel is, maar beroepsinkomsten uit intellectuele en persoonlijke prestaties. #### 1.3.5 Identificatie van ondernemingsvormen * Een entiteit met **onbeperkte aansprakelijkheid** en rechtspersoonlijkheid is een **Vennootschap onder Firma (VOF)**. * Een entiteit zonder rechtspersoonlijkheid die belast wordt in de personenbelasting, is een **Standaard Maatschap**. * Een vennootschap waarbij het kapitaal gemakkelijk kan worden gewijzigd, is een **Coöperatieve Vennootschap**. * De grootste vennootschappen vallen onder het statuut van de **Naamloze Vennootschap (NV)**. --- # Statuten van zelfstandigen Dit onderdeel behandelt de verschillende statuten die zelfstandigen in België kunnen aannemen, met specifieke aandacht voor de sociale en fiscale consequenties van elk statuut, naast een uitleg over ondernemingsvormen. ### 2.1 Zelfstandige in hoofdberoep versus zelfstandige in bijberoep Het onderscheid tussen een zelfstandige in hoofdberoep en een zelfstandige in bijberoep is cruciaal vanwege de uiteenlopende sociale en fiscale gevolgen. * **Zelfstandige in hoofdberoep:** * Dit statuut houdt in dat de zelfstandige activiteit de primaire bron van inkomen en sociale zekerheid is. * De zelfstandige bouwt zelf zijn sociale zekerheid op via sociale bijdragen. * De sociale bijdragen worden berekend op basis van het netto belastbaar inkomen, momenteel aan een tarief van 20,5%. Er geldt een minimumbijdrage die hoger ligt dan bij een bijberoep. * **Zelfstandige in bijberoep:** * Dit statuut is mogelijk wanneer men naast een andere hoofdactiviteit (bv. loontrekkende, ambtenaar) een zelfstandige activiteit uitoefent. * Om als bijberoeper erkend te worden, moet men doorgaans minstens 50% van zijn werktijd besteden aan de hoofdactiviteit (voor leerkrachten is dit 60%). * Sociale zekerheid wordt primair opgebouwd via de hoofdactiviteit. Er wordt echter een solidariteitsbijdrage betaald voor de zelfstandige activiteit. * De berekening van de sociale bijdragen is gelijkaardig (20,5% van het netto belastbaar inkomen), maar de minimumbijdrage is lager dan bij een hoofdberoep. > **Tip:** De bedragen voor sociale bijdragen worden jaarlijks geïndexeerd. Raadpleeg voor specifieke cijfers steeds de meest actuele tabellen. ### 2.2 Andere specifieke statuten Naast de hoofd- en bijberoepen bestaan er nog andere specifieke statuten voor personen die actief zijn als zelfstandige: * **Student-ondernemer:** * Dit is een specifiek juridisch statuut, vaak gehanteerd in hogescholen, gericht op jongeren tussen 18 en 25 jaar die minstens 27 studiepunten ingeschreven zijn. * **Zelfstandige helper:** * Dit statuut is bedoeld voor personen die meewerken in de zaak van een familielid (bv. echtgenoot, ouder) zonder een formele arbeidsovereenkomst. * Een vergoeding is mogelijk, maar niet verplicht. Indien ontvangen, wordt deze beschouwd als inkomen uit zelfstandige activiteiten. * Er is geen urenbeperking, en het statuut valt onder de sociale zekerheid voor zelfstandigen. * **Jobstudent:** * Een jobstudent heeft een arbeidsovereenkomst met een werkgever en wordt betaald met een loon. * De sociale bijdragen zijn sterk verminderd, met een limiet van 600 uur per jaar. * Jobstudenten vallen onder de arbeidswetgeving en hebben recht op vakantiegeld, bescherming en regels omtrent arbeidstijd. * **Gepensioneerden die actief blijven:** * Gepensioneerden die nog activiteiten willen uitoefenen, kunnen dit vaak doen onder bepaalde voorwaarden die de pensioenuitkering niet beïnvloeden, afhankelijk van hun pensioenleeftijd en activiteitsniveau. ### 2.3 Ondernemingsvormen De keuze voor een ondernemingsvorm heeft significante juridische en fiscale gevolgen. De belangrijkste indeling is die tussen eenmanszaken en vennootschappen. #### 2.3.1 Eenmanszaak * **Kenmerken:** * Geen rechtspersoonlijkheid: de onderneming wordt niet als een aparte entiteit beschouwd; de eigenaar en de zaak zijn juridisch één. * De eigenaar is de enige verantwoordelijke. * Privé vermogen is gelijk aan het ondernemingsvermogen, wat leidt tot onbeperkte aansprakelijkheid. Het privévermogen (bv. huis, spaargeld) kan aangesproken worden bij schulden van de zaak. * Alle inkomsten moeten aangegeven worden in de personenbelasting, wat kan leiden tot een progressief tarief dat oploopt tot 50% plus gemeentebelasting. * **Voordelen:** * Makkelijk en snel op te starten. * Minder opstartformaliteiten. * **Nadelen:** * Onbeperkte aansprakelijkheid. * Potentieel hogere belastingdruk bij hogere winsten. #### 2.3.2 Vennootschappen * **Kenmerken:** * Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap is een aparte juridische entiteit met eigen rechten en plichten, gescheiden van het privévermogen van de oprichters. * Beperkte aansprakelijkheid (meestal): het privévermogen van de vennoten/aandeelhouders is beschermd tegen schulden van de vennootschap. * Boekhoudkundig is vaak dubbele boekhouding vereist. * Vennootschappen worden belast in de vennootschapsbelasting, wat vaak een gunstiger tarief heeft (25%, met een potentieel verlaagd tarief van 20% voor bepaalde winsten) dan de hoogste schijven van de personenbelasting. * **Voordelen:** * Beperkte aansprakelijkheid, wat risico's voor de oprichters vermindert. * Fiscaal interessanter bij hogere winsten. * Makkelijker om aan te trekken van investeerders. * **Nadelen:** * Meer opstartformaliteiten en administratieve verplichtingen. * Hogere opstartkosten. ##### 2.3.2.1 Soorten vennootschappen Er zijn verschillende vormen van vennootschappen, elk met specifieke kenmerken: * **Maatschap:** * Een samenwerkingsverband tussen twee of meer personen ('maten') om een gezamenlijk doel te bereiken. * Heeft **geen** rechtspersoonlijkheid. * Onbeperkte aansprakelijkheid voor de maten. * Weinig formaliteiten, geen oprichtingsakte of financieel plan vereist. * Geen kapitaalvereiste. * Wordt belast in de personenbelasting. * Interessant voor successieplanning of vermogensbeheer en het delen van kosten tussen vrije beroepers (bv. groepspraktijken). * **Vennootschap onder Firma (VOF):** * Een variant van de maatschap die **wel** rechtspersoonlijkheid heeft. * Onbeperkte aansprakelijkheid voor de vennoten. * Oprichting via onderhandse akte, zonder financieel plan. * Geen kapitaalvereiste. * Wordt belast in de vennootschapsbelasting. * **Commanditaire Vennootschap (Comm. V.):** * Een variant van de maatschap met twee soorten vennoten: * **Beherende vennoten:** Onbeperkt aansprakelijk en verantwoordelijk voor het bestuur. * **Stille vennoten:** Beperkt aansprakelijk (tot hun inbreng) en fungeren als geldschieters. * Oprichting via onderhandse akte, zonder financieel plan. * Geen kapitaalvereiste. * Wordt belast in de vennootschapsbelasting. * **Besloten Vennootschap (BV):** * De standaard vennootschapsvorm, op te richten door één of meerdere personen. * Heeft rechtspersoonlijkheid en beperkte aansprakelijkheid. * Vereist een notariële oprichtingsakte en een financieel plan. * Vereist een toereikend aanvangsvermogen. * Wordt belast in de vennootschapsbelasting. * **Naamloze Vennootschap (NV):** * Voornamelijk bedoeld voor zeer grote ondernemingen. * Heeft rechtspersoonlijkheid en beperkte aansprakelijkheid. * Vereist een notariële oprichtingsakte en een financieel plan. * Heeft een wettelijk bepaald minimumkapitaal van 61.500 euro. * Wordt belast in de vennootschapsbelasting. * **Coöperatieve Vennootschap (CV):** * Gericht op samenwerking om gemeenschappelijke economische, sociale of culturele behoeften te behartigen. * Heeft rechtspersoonlijkheid en beperkte aansprakelijkheid. * Vereist minstens drie aandeelhouders. * Heeft dezelfde oprichtingsformaliteiten als de BV. * Kenmerkend is het variabele kapitaal en het gemakkelijke in- en uittreden van aandeelhouders. * Wordt belast in de vennootschapsbelasting. > **Voorbeeld:** Een groep huisartsen kan een maatschap oprichten om kosten zoals huur, personeel en IT te delen, terwijl ze individueel verantwoordelijk blijven voor hun eigen beroepsinkomsten. Dit biedt flexibiliteit en eenvoud. > **Tip:** De keuze voor een ondernemingsvorm is een belangrijke beslissing. Het is raadzaam om advies in te winnen bij een boekhouder of jurist om de optie te kiezen die het best aansluit bij de specifieke situatie en doelstellingen. --- # Ondernemingsvormen: eenmanszaak versus vennootschap Dit deel van de studiehandleiding focust op de fundamentele keuze tussen een eenmanszaak en de verschillende vormen van vennootschappen, waarbij de kernkenmerken, voor- en nadelen, aansprakelijkheid en fiscale implicaties gedetailleerd worden ontleed. ### 3.1 Inleiding tot ondernemingsvormen De keuze voor een specifieke ondernemingsvorm is cruciaal voor elke startende ondernemer en vereist een zorgvuldige afweging van persoonlijke omstandigheden en bedrijfsdoelstellingen. Deze keuze heeft ingrijpende gevolgen op juridisch, fiscaal en organisatorisch vlak. ### 3.2 Kenmerken van een eenmanszaak Een eenmanszaak is de meest eenvoudige rechtsvorm en wordt gekenmerkt door het ontbreken van rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat de onderneming juridisch gezien niet losstaat van de natuurlijke persoon die haar uitbaat. #### 3.2.1 Aansprakelijkheid Bij een eenmanszaak is de uitbater persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming. Dit houdt in dat het privévermogen van de ondernemer, zoals spaargeld en onroerend goed, kan worden aangesproken om bedrijfsschulden te voldoen. #### 3.2.2 Fiscale aspecten De winsten van een eenmanszaak worden belast in de personenbelasting. Dit betekent dat de winsten worden toegevoegd aan het totale inkomen van de ondernemer en worden onderworpen aan de progressieve tarieven van de personenbelasting, die kunnen oplopen tot 50%, exclusief gemeentebelasting. #### 3.2.3 Voordelen en nadelen **Voordelen:** * Eenvoudige en snelle oprichting met minimale formaliteiten. * Lage opstartkosten. **Nadelen:** * Onbeperkte persoonlijke aansprakelijkheid. * Progressieve personenbelasting kan leiden tot een hoge belastingdruk bij hoge winsten. * Moeilijker om extern kapitaal aan te trekken. > **Tip:** Een eenmanszaak is vaak ideaal voor startende ondernemers met een beperkt risicoprofiel of voor ondernemingen met een lage verwachte winst. ### 3.3 Kenmerken van vennootschappen Vennootschappen daarentegen bezitten rechtspersoonlijkheid. Dit impliceert dat de vennootschap als een aparte juridische entiteit wordt beschouwd, met eigen rechten en plichten, los van de natuurlijke personen die de vennootschap hebben opgericht of erin participeren. #### 3.3.1 Rechtspersoonlijkheid en vermogensscheiding Het belangrijkste verschil met een eenmanszaak is de rechtspersoonlijkheid, die zorgt voor een scheiding tussen het vennootschapsvermogen en het privévermogen van de aandeelhouders of vennoten. #### 3.3.2 Fiscale aspecten De winsten van vennootschappen worden onderworpen aan vennootschapsbelasting. Dit tarief is doorgaans lager dan de hoogste schijven van de personenbelasting. Voor bepaalde winsten kan er ook een verlaagd tarief gelden. #### 3.3.3 Startkapitaal en aanvangsvermogen * **Startkapitaal:** Dit is een door de wet bepaald minimumbedrag dat aanwezig moet zijn bij de oprichting van bepaalde vennootschapsvormen. Dit geldt specifiek voor de naamloze vennootschap (NV) en bedraagt 61.500 euro. * **Aanvangsvermogen:** Dit is het totale vermogen (geld, activa, etc.) waarmee de onderneming start. Dit is niet wettelijk bepaald, maar banken en investeerders verwachten een deugdelijk aanvangsvermogen. > **Tip:** De keuze om te starten met een vennootschap kan fiscaal zeer voordelig zijn bij stabiele en hoge winsten, doordat de winstbelasting lager kan uitvallen dan de personenbelasting. ### 3.4 Soorten vennootschappen Er bestaan diverse vormen van vennootschappen, elk met specifieke kenmerken op het gebied van aansprakelijkheid, oprichtingsformaliteiten en doelstellingen. #### 3.4.1 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid **a) Besloten vennootschap (BV)** * **Kenmerken:** Alleen of met anderen op te richten, rechtspersoonlijkheid, beperkte aansprakelijkheid. * **Formaliteiten:** Vereist een notariële oprichtingsakte en een financieel plan. * **Kapitaal:** Er is een toereikend aanvangsvermogen vereist. * **Belasting:** Onderworpen aan vennootschapsbelasting. **b) Naamloze vennootschap (NV)** * **Kenmerken:** Voornamelijk voor zeer grote ondernemingen, rechtspersoonlijkheid, beperkte aansprakelijkheid. * **Formaliteiten:** Vereist een notariële oprichtingsakte en een financieel plan. * **Kapitaal:** Minimum startkapitaal van 61.500 euro. * **Belasting:** Onderworpen aan vennootschapsbelasting. **c) Coöperatieve vennootschap (CV)** * **Kenmerken:** Gericht op samenwerking om gemeenschappelijke economische, sociale of culturele behoeften te behartigen. Rechtspersoonlijkheid, beperkte aansprakelijkheid. Minimaal drie aandeelhouders. * **Formaliteiten:** Zelfde oprichtingsformaliteiten als de BV. * **Kapitaal:** Gemakkelijk in- en uittreden, variabel kapitaal. * **Belasting:** Onderworpen aan vennootschapsbelasting. #### 3.4.2 Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid **a) Maatschap** * **Kenmerken:** Samenwerkingsverband tussen twee of meerdere personen ('maten') met een gezamenlijk doel. Geen rechtspersoonlijkheid, onbeperkte aansprakelijkheid. * **Formaliteiten:** Weinig formaliteiten, geen oprichtingsakte of financieel plan vereist. * **Kapitaal:** Geen kapitaalvereiste. De bijdragen van de maten vormen het onverdeeld vermogen. * **Belasting:** Winsten worden belast in de personenbelasting. * **Toepassing:** Interessant voor successieplanning of vermogensbeheer, en voor vrije beroepers die kosten willen delen. **b) Vennootschap onder firma (VOF)** * **Kenmerken:** Een variant van de maatschap met rechtspersoonlijkheid. Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk. * **Formaliteiten:** Onderhandse oprichtingsakte, geen financieel plan vereist. * **Kapitaal:** Geen kapitaalvereiste. * **Belasting:** Onderworpen aan vennootschapsbelasting. **c) Commanditaire vennootschap (Comm. V.)** * **Kenmerken:** Twee soorten vennoten: beherende vennoten (onbeperkt aansprakelijk) en stille vennoten (beperkt aansprakelijk als geldschieter). * **Formaliteiten:** Onderhandse oprichtingsakte, geen financieel plan vereist. * **Kapitaal:** Geen kapitaalvereiste. * **Belasting:** Onderworpen aan vennootschapsbelasting. > **Voorbeeld:** Twee artsen besluiten een groepspraktijk te starten. Ze kunnen dit doen via een maatschap om de kosten voor de praktijkruimte, het secretariaat en materiaal te delen, terwijl hun individuele inkomsten uit consultaties apart blijven en belast worden in de personenbelasting. Als ze echter meer structuur en een vorm van rechtspersoonlijkheid wensen, kunnen ze opteren voor een VOF of een BV. ### 3.5 Vergelijking en overwegingen De keuze tussen een eenmanszaak en een vennootschap hangt af van verschillende factoren: * **Aansprakelijkheid:** Bij een eenmanszaak is het privévermogen onbeperkt blootgesteld aan schulden. Vennootschappen bieden in dit opzicht meer bescherming. * **Fiscale voordelen:** Bij hoge en stabiele winsten kan de vennootschapsbelasting voordeliger zijn dan de progressieve personenbelasting. * **Formaliteiten en kosten:** Een eenmanszaak is eenvoudiger en goedkoper op te starten en te beheren dan de meeste vennootschappen. * **Toekomstplannen:** Voor groeiambities, het aantrekken van investeerders of een potentiële verkoop van de onderneming, is een vennootschapsvorm vaak geschikter. > **Tip:** Raadpleeg steeds een boekhouder of financieel adviseur om de meest optimale ondernemingsvorm te bepalen voor uw specifieke situatie. **Voorbeelden uit de oefeningen:** * Een huisarts met een maandelijkse omzet van 10.000 euro (120.000 euro jaarlijks) zou waarschijnlijk fiscaal voordeliger uit zijn met een besloten vennootschap (BV). De winsten kunnen deels als loon worden uitgekeerd (onderworpen aan personenbelasting) en de rest in de vennootschap blijven aan het lagere vennootschapsbelastingtarief (20-25%), in plaats van het volledige bedrag progressief te laten belasten in de personenbelasting. De aansprakelijkheid is ook beperkt. * Twee collega-huisartsen die een groepspraktijk starten, kunnen kiezen voor een maatschap. Dit is een flexibele en eenvoudige samenwerkingsvorm waarbij ze kosten (huur, personeel, materiaal) delen, zonder dat de maatschap zelf rechtspersoonlijkheid heeft. Hun individuele inkomsten uit consultaties blijven gescheiden en worden belast in de personenbelasting. * Een onderneming die wordt beschreven als "een rechtspersoon met onbeperkte aansprakelijkheid" is waarschijnlijk een Vennootschap onder Firma (VOF). * Een entiteit die "geen eenmanszaak is maar wel belast wordt in de personenbelasting" is typisch een standaard Maatschap. * De vennootschapsvorm die een wijzigend kapitaal toelaat zonder complexe kapitaalsverhogingen is de Coöperatieve vennootschap (CV). * De grootste der vennootschappen, met een aanzienlijk minimumkapitaal, is de Naamloze vennootschap (NV). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Ondernemingsvrijheid | Het principe dat iedereen in principe de vrijheid heeft om een eigen onderneming te starten, met bepaalde wettelijke uitzonderingen en beperkingen. | | Handelingsonbekwamen | Personen die wettelijk niet bevoegd zijn om zelfstandige activiteiten uit te oefenen, zoals minderjarigen of personen die onder bewind staan. | | EER (Europese Economische Ruimte) | Een gebied waarin landen de interne markt delen en personen, goederen, diensten en kapitaal vrij kunnen bewegen. Personen uit EER-landen mogen in België ondernemen. | | Onverenigbaarheden | Wettelijke verboden om zelfstandige activiteiten uit te oefenen vanwege iemands functie of positie, vaak om belangenconflicten te vermijden. | | Vrije beroepen | Beroepen die een specifieke kennis en opleiding vereisen, zoals advocaten, artsen en accountants, die juridisch een onderneming hebben maar geen commerciële activiteiten uitvoeren. | | Beroepskennis | Vereiste bewijs van de nodige kennis of ervaring om een bepaald beroep uit te oefenen, verkregen via diploma, ervaring of examen, verplicht in Brussel en Wallonië voor bepaalde gereglementeerde beroepen. | | Zelfstandige in bijberoep | Iemand die naast een hoofdactiviteit in loondienst ook zelfstandige activiteiten uitoefent, waarbij een minimumpercentage van de werktijd in loondienst moet zijn. | | Zelfstandige in hoofdberoep | Iemand wiens primaire activiteit bestaat uit het zelfstandig uitoefenen van een onderneming, waarbij de sociale zekerheid zelf opgebouwd moet worden. | | Sociale bijdragen | Verplichte betalingen die zelfstandigen doen voor hun sociale zekerheid, berekend als een percentage van hun netto belastbaar inkomen. | | Eenmanszaak | Een ondernemingsvorm waarbij er geen juridische scheiding is tussen de onderneming en de natuurlijke persoon die de eigenaar is; het privévermogen is aansprakelijk voor de schulden van de zaak. | | Vennootschap | Een juridische entiteit met rechtspersoonlijkheid, gescheiden van de eigenaren (vennoten of aandeelhouders), wat betekent dat het vermogen van de vennootschap gescheiden is van het privévermogen van de eigenaren. | | Rechtspersoonlijkheid | Het vermogen van een entiteit om zelfstandig rechten en plichten te hebben, zoals het afsluiten van contracten, het bezitten van eigendommen en het voeren van rechtszaken. | | Aansprakelijkheid | De mate waarin een persoon of entiteit wettelijk verantwoordelijk kan worden gesteld voor schulden of verplichtingen. Bij onbeperkte aansprakelijkheid kan het privévermogen worden aangesproken. | | Vennootschapsbelasting | De belasting die van toepassing is op de winsten van vennootschappen, vaak een vast percentage, dat verschilt van de personenbelasting die van toepassing is op natuurlijke personen. | | Startkapitaal | Het wettelijk bepaalde minimumbedrag dat op een bankrekening moet staan bij de oprichting van bepaalde soorten vennootschappen, zoals de naamloze vennootschap (NV). | | Aanvangsvermogen | Het totale vermogen (geld, middelen, leningen) waarmee een nieuwe onderneming start, ongeacht de rechtsvorm. Banken kijken hiernaar om de levensvatbaarheid van de onderneming te beoordelen. | | Besloten vennootschap (BV) | Een veelvoorkomende vennootschapsvorm met rechtspersoonlijkheid en beperkte aansprakelijkheid, geschikt voor zowel individuele oprichters als partners. | | Naamloze vennootschap (NV) | Een vennootschapsvorm die geschikt is voor zeer grote ondernemingen en beursnoteringen, met een wettelijk verplicht minimumkapitaal. | | Coöperatieve vennootschap (CV) | Een vennootschap gericht op samenwerking tussen burgers of ondernemingen om gemeenschappelijke economische, sociale of culturele behoeften te behartigen, met variabele kapitaal en gemakkelijke in- en uittreding. | | Maatschap | Een samenwerkingsverband tussen twee of meerdere personen ('maten') zonder rechtspersoonlijkheid, waarbij de maten hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk zijn; vaak gebruikt voor vrije beroepen. | | Vennootschap onder Firma (VOF) | Een variant van de maatschap met rechtspersoonlijkheid, waarbij de vennoten onbeperkt aansprakelijk zijn voor de schulden van de vennootschap. | | Commanditaire vennootschap (Comm.V.) | Een variant van de maatschap met twee soorten vennoten: beherende vennoten met onbeperkte aansprakelijkheid en stille vennoten met beperkte aansprakelijkheid (geldschieters). | | Personenbelasting | De belasting die natuurlijke personen betalen op hun inkomen, vaak met een progressief tarief waarbij hogere inkomens een hoger percentage betalen. |