Cursustekst migratierecht en -beleid.docx

# Beslissingen van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is de federale onafhankelijke administratie die verantwoordelijk is voor het toekennen van internationale bescherming. ## 1. Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen (CGVS) Het CGVS is een federale onafhankelijke administratie met als kerntaak het bieden van bescherming aan personen die, bij terugkeer naar hun land van herkomst, een risico lopen op vervolging of ernstige schade. De procedure omvat de beoordeling van de vluchtelingenstatus en, indien niet van toepassing, de subsidiaire beschermingsstatus. Het CGVS onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, in overeenstemming met Belgische, Europese en internationale normen. ### 1.1 Opdracht en bevoegdheden De primaire opdracht van het CGVS is het beoordelen van aanvragen tot internationale bescherming. Dit proces kent verschillende fasen, van het onderzoek door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) tot de uiteindelijke beslissing door het CGVS. #### 1.1.1 Procedure bij het CGVS Indien België verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek, ontvangt het CGVS het dossier van de DVZ. De asielzoeker wordt vervolgens uitgenodigd voor een persoonlijk gehoor op de kantoren van het CGVS in Brussel. Tijdens dit gehoor krijgt de asielzoeker de gelegenheid om zijn vluchtverhaal toe te lichten en de redenen voor het verlaten van het land van herkomst uiteen te zetten. #### 1.1.2 Ontvankelijkheid van het verzoek Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming niet-ontvankelijk verklaren in de volgende gevallen: * **Eerste land van asiel:** Indien de verzoeker reeds asiel heeft verkregen in een ander land. * **Veilig derde land:** Als het land waar de verzoeker vandaan komt als veilig wordt beschouwd. * **Reeds toegekende bescherming:** Wanneer de verzoeker al internationale bescherming (vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus) heeft verkregen in een andere lidstaat van de Europese Unie. * **EU-onderdaan:** Als de verzoeker onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie of een staat die partij is bij een toetredingsverdrag tot de Europese Unie. * **Volgend verzoek zonder nieuwe elementen:** Bij een herhaald verzoek tot internationale bescherming waarbij geen nieuwe feiten of elementen worden aangevoerd. * **Begeleide minderjarige vreemdeling:** Indien een begeleide minderjarige vreemdeling geen eigen feiten aanhaalt die een apart verzoek rechtvaardigen, nadat er reeds een definitieve beslissing is genomen over een eerder ingediend verzoek namens hem of haar. #### 1.1.3 Toekenning van een status Na de beoordeling van de ontvankelijkheid en de inhoudelijke gronden van het verzoek, neemt het CGVS een beslissing. Deze beslissing wordt aangetekend verstuurd naar de gekozen woonplaats van de verzoeker. * **Erkend als vluchteling:** In dit geval vermeldt de beslissing enkel dat de verzoeker erkend is als vluchteling. Het CGVS motiveert de beslissing niet in detail. * **Subsidiaire beschermingsstatus toegekend:** Als de verzoeker niet in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, maar wel voor subsidiaire bescherming, ontvangt de verzoeker een beslissing van weigering van de vluchtelingenstatus en toekenning van de subsidiaire beschermingsstatus. De motivatie hiervoor wordt wel gegeven, waarin wordt uitgelegd waarom de vluchtelingenstatus niet wordt toegekend, maar subsidiaire bescherming wel. Tegen deze beslissing kan beroep worden aangetekend bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). * **Geen status toegekend:** Indien het CGVS noch de vluchtelingenstatus noch de subsidiaire beschermingsstatus toekent, ontvangt de verzoeker een gemotiveerde beslissing van weigering. Tegen deze beslissing kan een schorsend beroep ten gronde worden ingediend bij de RVV binnen dertig dagen. Dit betekent dat de verzoeker gedurende de behandelingstijd van het beroep niet kan worden teruggestuurd of gedwongen verwijderd van het grondgebied. Materiele opvang blijft behouden en het attest van immatriculatie blijft geldig. Na een negatieve beslissing van de RVV, kan nog een cassatieberoep worden ingediend bij de Raad van State om de wettigheid van de uitspraak van de RVV te toetsen. > **Tip:** De erkenning als vluchteling biedt een 'sterkere' bescherming dan de subsidiaire beschermingsstatus. Het is belangrijk om de motivatie voor een subsidiaire beschermingsstatus nauwkeurig te bestuderen, aangezien een beroepsprocedure risico's met zich meebrengt, waaronder het mogelijks verliezen van de subsidiaire bescherming indien de RVV anders oordeelt. #### 1.1.4 Versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming behandelen via een versnelde procedure. Dit houdt in dat het onderzoek en de beoordeling ten gronde worden uitgevoerd, maar binnen een verkort tijdsbestek. In principe wordt de verzoeker altijd opgeroepen voor een persoonlijk onderhoud, met minimaal twee dagen tussen de kennisgeving van de oproeping en het gehoor. Het CGVS kan kiezen voor een versnelde procedure in specifieke gevallen, zoals wanneer de verzoeker afkomstig is uit een zogenaamd 'veilig land van herkomst' of wanneer het een volgend verzoek om internationale bescherming betreft. De beslissingen die in een versnelde procedure worden genomen (toekenning, weigering of uitsluiting van een beschermingsstatus) zijn dezelfde als in de standaardprocedure. ### 1.2 Beslissing en gevolgen #### 1.2.1 Na een positieve beslissing Wanneer een verzoeker de status van erkende vluchteling of subsidiair beschermde verkrijgt, wat resulteert in een verblijfsrecht van meer dan drie maanden, moet de opvang in principe binnen twee maanden verlaten worden. De betrokkene heeft recht op financiële steun van het OCMW indien hij behoeftig is. De transitie vanuit collectieve opvang wordt geregeld via instructies van Fedasil. De betrokkene wordt ingeschreven in het vreemdelingenregister bij de gemeente. #### 1.2.2 Na een negatieve beslissing Als een verzoek om internationale bescherming definitief wordt afgewezen, kan de verzoeker een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) ontvangen. Na het verstrijken van de termijn van het bevel, heeft de persoon een onwettig verblijf in België, tenzij verlenging mogelijk is om humanitaire redenen. De termijn voor het verlaten van het grondgebied bedraagt in principe dertig dagen, met wettelijk bepaalde uitzonderingen voor kortere termijnen. Fedasil wijst de betrokkene doorgaans toe aan een open terugkeerplaats (OTP) als onderdeel van het terugkeertraject. Vanaf de aankomst in de OTP kan een verlenging van het recht op opvang worden aangevraagd indien de betrokkene zich in een specifieke situatie bevindt en voldoet aan de voorwaarden. Indien vrijwillige terugkeer als realistisch wordt beschouwd, wordt de afgewezen asielzoeker actief ondersteund bij de nodige stappen. Indien vrijwillige terugkeer niet realistisch is, verschuift de focus naar gedwongen terugkeer. Na afloop van de opvangtermijn en eventuele verlengingen, wordt de opvang stopgezet. Indien de bewoner weigert de opvang te verlaten, kan de DVZ de lokale politie inschakelen. De verbindingsambtenaar van DVZ is verantwoordelijk voor het organiseren van gedwongen terugkeer. ### 1.3 Criteria voor bescherming Het CGVS beoordeelt aanvragen op basis van de internationale en Europese definities van vluchtelingenstatus en subsidiaire bescherming. #### 1.3.1 Vluchtelingenstatus Om als vluchteling erkend te worden, moet een persoon voldoen aan de definitie uit de Conventie van Genève. Dit houdt in dat de persoon zich buiten het land van nationaliteit of herkomst bevindt en geen bescherming van dat land kan of wil inroepen vanwege vrees voor vervolging op grond van ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. De vrees voor vervolging is cruciaal, ook als deze nog niet effectief is, mits deze reëel en duidelijk is. Dit kan ook gelden voor personen die hun land hebben verlaten zonder vrees, maar bij terugkeer een risico lopen ('vluchteling ter plaatse'). #### 1.3.2 Subsidiaire bescherming Subsidiaire bescherming wordt toegekend indien er "zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat, wanneer hij naar zijn land van herkomst, of in het geval van een staatloze, naar het land waar hij vroeger gewoonlijk verbleef, terugkeert een reëel risico zou lopen op ernstige schade, en hij zich niet onder de bescherming van dat land kan of, wegens dat risico, wil stellen". Ernstige schade kan bestaan uit: * Doodstraf of executie. * Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, in strijd met artikel 3 van het EVRM. * Ernstige schade door een gewapend conflict, zoals een ernstige bedreiging van leven of persoon als gevolg van willekeurig geweld in een georganiseerd, aanhoudend en intensief conflict. Burgers, niet strijders, kunnen op deze grond een beroep doen. Elke aanvraag wordt individueel onderzocht, waarbij de link tussen de algemene toestand in het land van herkomst en de persoonlijke situatie van de aanvrager moet worden aangetoond. #### 1.3.3 Veilig land van herkomst Verzoekers die uit een als 'veilig land van herkomst' beschouwd land komen, kunnen onderworpen worden aan een versnelde procedure. #### 1.3.4 Specifieke criteria Naast het algemene criterium van het voorkomen van een schending van mensenrechten, hanteert DVZ specifieke criteria op basis van praktijk en rechtspraak, waaronder: * **Langdurige asielprocedures:** Gezinnen met schoolgaande kinderen waarvan de procedure langer dan 1 jaar heeft geduurd en die sinds 5 jaar ononderbroken in België verblijven. * **Duurzame lokale verankering.** Deze criteria worden concreet toegepast onder het verzamelbegrip 'prangende humanitaire situatie', wat impliceert dat repatriëring in strijd zou zijn met internationale mensenrechtenverdragen en dat verdere verblijf in België de enige oplossing is. Er is bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen zoals mishandelde vrouwen en kinderen, of personen in dringende persoonlijke of familiale situaties. --- # Beslissingen van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is de federale onafhankelijke administratie die belast is met het verlenen van internationale bescherming aan personen die risico lopen op vervolging of ernstige schade bij terugkeer naar hun land van herkomst. ## 1. Opdracht en bevoegdheden van het CGVS De kerntaak van het CGVS is het beoordelen van verzoeken om internationale bescherming. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de vluchtelingenstatus en de subsidiaire beschermingsstatus. ### 1.1 De vluchtelingenstatus Erkenning als vluchteling vereist dat de aanvrager voldoet aan de definitie van vluchteling zoals vastgelegd in de Conventie van Genève. Dit houdt in dat de persoon zich buiten zijn land van herkomst bevindt en gegronde vrees heeft voor vervolging om redenen van ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. > **Tip:** De vrees voor vervolging hoeft niet actueel te zijn; een duidelijke en waarachtige angst voor wat er zou kunnen gebeuren bij terugkeer is voldoende. Ook kan een vluchteling ter plaatse ontstaan indien de situatie in het land van herkomst verandert of indien activiteiten in België leiden tot vervolgingsrisico bij terugkeer. ### 1.2 De subsidiaire beschermingsstatus Subsidiaire bescherming wordt toegekend indien er zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat de persoon bij terugkeer naar zijn land van herkomst een reëel risico loopt op ernstige schade, en zich niet onder de bescherming van dat land kan of wil stellen. Ernstige schade kan onder meer bestaan uit: * Doodstraf of executie * Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing * Ernstige schade door een gewapend conflict > **Tip:** Bij de beoordeling van subsidiaire bescherming is het cruciaal om de algemene toestand van het land te koppelen aan de persoonlijke situatie van de aanvrager. Enkel verwijzen naar algemene onveiligheid is onvoldoende. ### 1.3 Onafhankelijke en onpartijdige beoordeling Het CGVS onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, in overeenstemming met de Belgische, Europese en internationale normen. ## 2. Procedure bij het CGVS Indien België verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek, ontvangt het CGVS het asieldossier van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). ### 2.1 Gehoor bij het CGVS De asielzoeker wordt opgeroepen voor een gehoor in de kantoren van het CGVS. Tijdens dit gehoor kan de asielzoeker zijn asielverhaal toelichten en uitleggen waarom hij zijn land van herkomst heeft verlaten. De termijn tussen de kennisgeving van de oproeping en het gehoor bedraagt minimaal twee dagen. ### 2.2 Niet-ontvankelijkverklaring van het verzoek Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming niet-ontvankelijk verklaren in specifieke situaties, waaronder: * Indien een ander land als "eerste land van asiel" of "veilig derde land" wordt beschouwd. * Indien de aanvrager reeds internationale bescherming geniet in een andere EU-lidstaat. * Indien de aanvrager onderdaan is van een EU-lidstaat of een land dat partij is bij een toetredingsverdrag tot de EU. * Bij een volgend verzoek zonder nieuwe elementen. * Bij een begeleide minderjarige vreemdeling wiens eerder ingediende verzoek reeds definitief werd beslecht en die geen eigen feiten aanhaalt die een apart verzoek rechtvaardigen. ### 2.3 Toekenning van een status Na de beoordeling van het verzoek kan het CGVS een beslissing nemen: * **Erkend als vluchteling:** De beslissing vermeldt enkel de erkenning als vluchteling. Het CGVS motiveert deze beslissing niet expliciet. * **Subsidiaire beschermingsstatus toegekend:** De beslissing motiveert waarom de vluchtelingenstatus wordt geweigerd, maar de subsidiaire beschermingsstatus wel wordt toegekend. * **Geen status toegekend:** Zowel de vluchtelingenstatus als de subsidiaire beschermingsstatus worden geweigerd. De negatieve beslissing wordt gemotiveerd. De beslissingen worden aangetekend verstuurd naar de gekozen woonplaats van de aanvrager. > **Tip:** Tegen een beslissing van het CGVS kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Een negatieve beslissing van het CGVS kan leiden tot een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). ### 2.4 Versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming behandelen via een versnelde procedure, bijvoorbeeld wanneer de verzoeker uit een "veilig land van herkomst" komt of een volgend verzoek indient. De inhoudelijke beoordeling gebeurt wel, maar binnen een verkort tijdsbestek. ## 3. Gevolgen van een positieve beslissing Wanneer een asielzoeker erkend wordt als vluchteling of de subsidiaire beschermingsstatus verkrijgt, genereert dit een verblijfsrecht van meer dan drie maanden. De betrokkene dient in principe de opvang binnen de twee maanden te verlaten en kan aanspraak maken op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. Inschrijving in het vreemdelingenregister bij de gemeente en aansluiting bij de publieke ziekteverzekering zijn eveneens vereist. ## 4. Gevolgen van een negatieve beslissing Indien het verzoek definitief wordt afgewezen, kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) worden uitgevaardigd. Indien de termijn van het BGV verstreken is zonder gevolg, verblijft de persoon onwettig in België, tenzij verlenging om humanitaire redenen mogelijk is. De opvang wordt stopgezet en de focus kan verschuiven naar gedwongen terugkeer. ## 5. Afkortingen * **AI**: Attest van immatriculatie * **CGVS**: Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen * **DVZ**: Dienst Vreemdelingenzaken * **NBMV**: Niet-begeleide minderjarige vreemdeling * **RVV**: Raad voor Vreemdelingenbetwistingen --- Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is de instantie die beslist over de toekenning van internationale bescherming in België. ## 1. De rol en bevoegdheid van het CGVS Het CGVS is een federale, onafhankelijke administratie die als kerntaak heeft bescherming te bieden aan personen die in geval van terugkeer naar hun land van herkomst risico lopen op vervolging of ernstige schade. Het onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, conform de Belgische, Europese en internationale normen. ### 1.1 Takenpakket van het CGVS De primaire opdracht van het CGVS is het beoordelen van asielaanvragen. Dit proces omvat de volgende stappen: * **Vaststelling van de vluchtelingenstatus:** De commissaris-generaal stelt eerst vast of de asielzoeker in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, zoals gedefinieerd in het Verdrag van Genève. Dit betekent dat de persoon vreest voor vervolging omwille van ras, religie, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. * **Beoordeling van de subsidiaire beschermingsstatus:** Indien de asielzoeker niet voldoet aan de criteria voor de vluchtelingenstatus, onderzoekt het CGVS of hij/zij in aanmerking komt voor subsidiaire bescherming. Dit is van toepassing wanneer er zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat de persoon bij terugkeer naar het land van herkomst een reëel risico op ernstige schade zou lopen, en zich niet onder de bescherming van dat land kan of wil stellen. Ernstige schade kan onder meer bestaan uit de doodstraf, foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, of ernstige schade door een gewapend conflict. ### 1.2 Procedure bij het CGVS Wanneer België verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek (na het Dublin-onderzoek door de Dienst Vreemdelingenzaken), ontvangt het CGVS het dossier. De procedure verloopt als volgt: * **Oproep voor gehoor:** Het CGVS nodigt de asielzoeker uit voor een persoonlijk gehoor in Brussel. Tijdens dit gehoor kan de asielzoeker zijn of haar asielverhaal toelichten en de redenen voor het verlaten van het land van herkomst uiteenzetten. * **Beslissing van het CGVS:** Na het gehoor neemt het CGVS een beslissing. Deze beslissing wordt aangetekend verstuurd naar de gekozen woonplaats van de asielzoeker. * **Positieve beslissing:** Indien het CGVS de asielaanvraag toekent, wordt de asielzoeker erkend als vluchteling of krijgt hij/zij de subsidiaire beschermingsstatus. Dit geeft recht op een verblijfsrecht van meer dan drie maanden. * **Negatieve beslissing (weigering):** Indien het CGVS het verzoek afwijst, zowel voor de vluchtelingenstatus als voor subsidiaire bescherming, wordt de asielzoeker hiervan op de hoogte gebracht. Tegen deze beslissing kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). > **Tip:** Het is cruciaal om eerlijk en volledig te zijn tijdens het gehoor bij het CGVS. Alle relevante informatie en documentatie dient tijdig te worden voorgelegd. ### 1.3 Ontvankelijkheid en versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming niet-ontvankelijk verklaren onder bepaalde omstandigheden, zoals wanneer een ander land verantwoordelijk is (eerste land van asiel, veilig derde land), wanneer de asielzoeker al bescherming geniet in een andere EU-lidstaat, of bij een volgend verzoek zonder nieuwe elementen. Daarnaast kan het CGVS gebruikmaken van een **versnelde procedure** om verzoeken te behandelen die binnen een verkort tijdsbestek worden beoordeeld. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn voor personen afkomstig uit zogenaamde 'veilige landen van herkomst' of bij volgende asielaanvragen. ## 2. Beslissingscriteria en -uitkomsten De beslissing van het CGVS is gebaseerd op een beoordeling van de individuele situatie van de asielzoeker in het licht van de internationale en Europese normen inzake bescherming. ### 2.1 Motivatie van de beslissing * **Erkenning als vluchteling:** De beslissing vermeldt enkel dat de persoon erkend werd als vluchteling. Het CGVS motiveert deze beslissing niet gedetailleerd in het initiële schrijven. * **Toekenning subsidiaire bescherming:** Bij toekenning van subsidiaire bescherming, maar weigering van de vluchtelingenstatus, motiveert het CGVS waarom de persoon niet in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, maar wel voor subsidiaire bescherming. * **Weigering van beide statuten:** Bij een weigering van zowel de vluchtelingenstatus als de subsidiaire beschermingsstatus, motiveert het CGVS de negatieve beslissing. ### 2.2 Mogelijke uitkomsten van de beslissing * **Erkenning als vluchteling:** Dit is het 'sterkste' statuut en biedt de meest uitgebreide bescherming. * **Toekenning van subsidiaire beschermingsstatus:** Biedt bescherming tegen ernstige schade, maar is minder breed dan de vluchtelingenstatus. * **Weigering van internationale bescherming:** In dit geval wordt de asielzoeker niet erkend als vluchteling of ontvanger van subsidiaire bescherming. Dit kan leiden tot een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). ### 2.3 Gevolgen van een positieve beslissing Na een positieve beslissing (vluchteling of subsidiair beschermde) moeten de betrokkenen de opvang in principe binnen twee maanden verlaten. Zij hebben wel recht op financiële steun van het OCMW indien zij behoeftig zijn en worden ingeschreven in het vreemdelingenregister. ### 2.4 Gevolgen van een negatieve beslissing Bij een definitieve afwijzing van het verzoek om internationale bescherming kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) volgen. Indien de termijn van het bevel verstreken is zonder vrijwillige terugkeer of verlenging, verblijft de persoon illegaal in België. In dit geval wordt de opvang stopgezet en kan gedwongen terugkeer volgen. > **Tip:** Bij een negatieve beslissing is het essentieel om tijdig beroep aan te tekenen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) om de verdere procedure te waarborgen en een mogelijk schorsend effect te bekomen. ## 3. Betrokken instanties in het beslissingsproces Het CGVS werkt nauw samen met andere overheidsinstanties in het migratie- en asielbeleid: * **Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ):** Registreert de asielaanvragen, voert het Dublin-onderzoek uit om de verantwoordelijke lidstaat te bepalen, en wisselt informatie uit met andere instanties. DVZ is ook verantwoordelijk voor de afgifte van visa en verblijfsvergunningen. * **Fedasil:** Is verantwoordelijk voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en garandeert de kwaliteit van de opvangstructuren. Fedasil coördineert ook de organisatie van vrijwillige terugkeer. * **Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV):** De rechterlijke instantie die beroepen behandelt tegen beslissingen van het CGVS en de Dienst Vreemdelingenzaken. Het CGVS speelt dus een centrale rol in het waarborgen van internationale bescherming in België door een grondige en onpartijdige beoordeling van elk asielverzoek. --- Hieronder volgt een gedetailleerde samenvatting over de beslissingen van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), gebaseerd op de verstrekte tekst. ## 1. Beslissingen van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is een federale, onafhankelijke administratie die de opdracht heeft om bescherming te bieden aan personen die bij terugkeer naar hun land van herkomst een risico op vervolging of ernstige schade lopen. Het CGVS onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, in overeenstemming met Belgische, Europese en internationale normen. ### 1.1 Rol en opdracht van het CGVS De kernopdracht van het CGVS is het beoordelen van aanvragen tot internationale bescherming. Dit proces omvat twee hoofdfasen: * **Vaststelling vluchtelingenstatus:** De commissaris-generaal beoordeelt eerst of de asielzoeker voldoet aan de criteria voor de vluchtelingenstatus, zoals gedefinieerd in de Conventie van Genève. * **Vaststelling subsidiaire beschermingsstatus:** Indien de vluchtelingenstatus niet wordt toegekend, onderzoekt het CGVS of de asielzoeker in aanmerking komt voor subsidiaire bescherming. Dit is het geval wanneer er zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat de persoon bij terugkeer een reëel risico zou lopen op ernstige schade. ### 1.2 Criteria voor erkenning #### 1.2.1 Vluchtelingenstatus Om als vluchteling erkend te worden, moet een persoon voldoen aan de definitie van de Conventie van Genève. Dit betekent dat de persoon zich buiten het land van nationaliteit of herkomst bevindt en uit vrees voor vervolging om redenen van ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging, de bescherming van dat land niet kan of wil inroepen. > **Tip:** Het gaat hierbij om de vrees voor vervolging. Zelfs als er geen effectieve vervolging plaatsvindt, kan een duidelijke en waarachtige angst voor wat er zou kunnen gebeuren bij terugkeer leiden tot erkenning als vluchteling. Een persoon kan ook als 'vluchteling ter plaatse' worden beschouwd indien de situatie in het herkomstland is veranderd of indien de persoon in België activiteiten heeft ontwikkeld waardoor hij bij terugkeer vervolging zou riskeren. #### 1.2.2 Subsidiaire beschermingsstatus Subsidiaire bescherming wordt toegekend wanneer er zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat een persoon, bij terugkeer naar zijn land van herkomst, een reëel risico zou lopen op ernstige schade. De persoon kan zich niet onder de bescherming van dat land stellen of wil dit vanwege dit risico niet. Elke aanvraag wordt individueel onderzocht en de aanvrager moet aantonen dat hij persoonlijk een risico loopt op ernstige schade. * Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing. * Ernstige schade door een gewapend conflict, met name een ernstige bedreiging van leven of persoon als gevolg van willekeurig geweld in een georganiseerd, aanhoudend en intensief conflict. > **Tip:** Alleen burgers, en niet strijders, kunnen een beroep doen op bescherming wegens ernstige schade door een gewapend conflict. Bij twijfel wordt de persoon als burger beschouwd. ### 1.3 Procedure bij het CGVS Indien België verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek om internationale bescherming, ontvangt het CGVS het asieldossier van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). De asielzoeker wordt uitgenodigd voor een gehoor waarbij de redenen voor het verlaten van het herkomstland kunnen worden toegelicht. #### 1.3.1 Niet-ontvankelijkheidsgronden * Indien er sprake is van een "eerste land van asiel" of een "veilig derde land". * Indien de verzoeker reeds internationale bescherming heeft verkregen in een andere lidstaat van de Europese Unie. * Indien de verzoeker onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie of een staat die partij is bij een Toetredingsverdrag tot de Europese Unie. * Bij een volgend verzoek om internationale bescherming zonder nieuwe elementen. * Indien een begeleide minderjarige vreemdeling geen eigen feiten aanhaalt die een apart verzoek rechtvaardigen, nadat er reeds een definitieve beslissing werd genomen over een eerder ingediend verzoek namens hem/haar. #### 1.3.2 Toekenning van een status Na het onderzoek kent het CGVS een status toe: * **Erkende vluchteling:** De beslissing vermeldt enkel dat de persoon erkend werd als vluchteling. Er is geen verdere motivatie bijgevoegd. * **Subsidiaire beschermingsstatus:** Het CGVS kan een verzoeker niet erkennen als vluchteling, maar wel de subsidiaire beschermingsstatus toekennen. In dit geval wordt de beslissing gemotiveerd, met uitleg waarom de vluchtelingenstatus niet wordt toegekend maar subsidiaire bescherming wel. * **Geen status toegekend:** Indien het CGVS noch de vluchtelingenstatus noch de subsidiaire beschermingsstatus toekent, wordt de beslissing tot weigering gemotiveerd. > **Tip:** Tegen een beslissing van het CGVS kan beroep worden aangetekend bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Tegen een uitspraak van de RVV kan nog een cassatieberoep worden ingediend bij de Raad van State. #### 1.3.3 Gevolgen van een positieve beslissing Wanneer een asielzoeker een status als erkende vluchteling of subsidiair beschermde verkrijgt (wat een verblijfsrecht van meer dan drie maanden inhoudt), moet hij in principe de opvang binnen de twee maanden verlaten. De betrokkene krijgt dan recht op financiële steun van het OCMW indien hij behoeftig is. De inschrijving in het vreemdelingenregister gebeurt bij de gemeente. #### 1.3.4 Gevolgen van een negatieve beslissing Na een definitieve afwijzing van het verzoek om internationale bescherming, kan de betrokkene een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) krijgen. Indien de termijn van het bevel verstreken is zonder verlenging om humanitaire redenen, verblijft de persoon onwettig in België. De opvang wordt stopgezet na het verstrijken van de termijn van het bevel en eventuele verlengingen. ### 1.4 Versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming ook behandelen volgens een versnelde procedure. Hoewel het onderzoek en de beoordeling ten gronde gebeuren, geschiedt dit binnen een verkort tijdsbestek. Een persoonlijk onderhoud vindt in principe steeds plaats, met minimaal twee dagen tussen de kennisgeving van de oproeping en het gehoor. Versnelde procedures kunnen onder meer worden toegepast voor verzoekers uit zogenaamde "veilige landen van herkomst" of bij volgende verzoeken zonder nieuwe elementen. --- # Rechten en procedures na een beslissing over internationale bescherming Dit hoofdstuk bespreekt de procedures en rechten die van toepassing zijn na een beslissing over internationale bescherming, met een focus op de verschillende mogelijke uitkomsten en de rechten die daaruit voortvloeien. ## 2. Procedures en rechten na een beslissing over internationale bescherming Na de indiening van een verzoek om internationale bescherming volgt een procedure die kan leiden tot verschillende beslissingen. Deze beslissingen bepalen de verdere verblijfsrechten en plichten van de betrokkene. ### 2.1 Het beslissingsproces De beslissing over een verzoek om internationale bescherming wordt genomen door het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS). #### 2.1.1 Bevoegdheid van het CGVS Het CGVS onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, conform Belgische, Europese en internationale normen. #### 2.1.2 Mogelijke beslissingen * **Erkenning als vluchteling:** Indien de betrokkene voldoet aan de definitie van vluchteling zoals opgenomen in de Conventie van Genève, wordt deze erkend als vluchteling. * **Toekenning van subsidiaire bescherming:** Als de betrokkene niet in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, maar er wel zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat hij een reëel risico op ernstige schade loopt bij terugkeer naar zijn land van herkomst, kan subsidiaire bescherming worden toegekend. Ernstige schade kan betrekking hebben op de doodstraf, foltering of onmenselijke/vernederende behandeling, of ernstige schade door een gewapend conflict. * **Weigering van bescherming:** Als de betrokkene geen van beide statuten (vluchteling of subsidiaire bescherming) verkrijgt, wordt het verzoek afgewezen. #### 2.1.3 Verzoek om internationale bescherming (procedure) De procedure voor internationale bescherming kent verschillende fasen: 1. **Fase 1: Indienen van het verzoek:** * Het verzoek moet persoonlijk worden ingediend bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). * Tijdigheid is cruciaal; laattijdige indiening kan leiden tot versnelde procedures of een indicatie van onderduikrisico. * Vanaf het moment van het verzoek heeft de betrokkene recht op materiële opvang en bescherming tegen refoulement. 2. **Fase 2: Dublin-onderzoek:** * DVZ onderzoekt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek op basis van de Dublin-verordening. * Indien een ander land verantwoordelijk is, wordt de betrokkene overgedragen. Indien België verantwoordelijk is, wordt het verzoek verder behandeld. 3. **Fase 3: CGVS en beslissing:** * Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het dossier. * Een gehoor wordt georganiseerd waar de betrokkene zijn asielverhaal kan toelichten. * Het CGVS kan het verzoek niet-ontvankelijk verklaren om diverse redenen (bv. eerste land van asiel, veilig derde land, reeds bescherming verkregen elders). * Het CGVS kent een status toe (vluchteling of subsidiaire bescherming) of wijst het verzoek af. De beslissing wordt schriftelijk meegedeeld. #### 2.1.4 Versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming behandelen via een versnelde procedure, bijvoorbeeld indien de verzoeker afkomstig is uit een zogenaamd 'veilig land van herkomst' of indien het een volgend verzoek betreft zonder nieuwe elementen. ### 2.2 Rechten na een positieve beslissing Een positieve beslissing (vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming) verleent de betrokkene een verblijfsrecht van meer dan drie maanden. #### 2.2.1 Verblijfsrecht en integratie * **Verblijfstitel:** Na erkenning als vluchteling of toekenning van subsidiaire bescherming, ontvangt de betrokkene een verblijfstitel. * **Verlaten van opvang:** De betrokkene dient in principe binnen de twee maanden de collectieve opvang te verlaten en heeft recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. * **Inschrijving in het vreemdelingenregister:** De betrokkene wordt ingeschreven in het vreemdelingenregister bij de gemeente. #### 2.2.2 Gezinshereniging Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden kunnen onder bepaalde voorwaarden hun echtgenoot/echtgenote of geregistreerde partner, kinderen jonger dan 18 jaar, een gehandicapt meerderjarig kind en, indien het een niet-begeleide minderjarige vluchteling betreft, hun ouders, laten overkomen naar België via gezinshereniging. #### 2.2.3 Sociale rechten Vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgische staatsburgers, waaronder het recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij handicap. #### 2.2.4 Sociale huur Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden kunnen, onder bepaalde voorwaarden, aanspraak maken op sociale huisvesting of een huursubsidie. #### 2.2.5 Toegang tot de Belgische nationaliteit Na een periode van wettelijk verblijf en mits het voldoen aan specifieke voorwaarden op het gebied van integratie, talenkennis en economische participatie, kunnen erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden de Belgische nationaliteit verkrijgen via een nationaliteitsverklaring of naturalisatie. ### 2.3 Rechten na een negatieve beslissing Indien het verzoek om internationale bescherming definitief wordt afgewezen, krijgt de betrokkene een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). #### 2.3.1 Terugkeer en opvang * **Bevel om het grondgebied te verlaten (BGV):** De termijn hiervoor bedraagt in principe 30 dagen, tenzij wettelijk anders bepaald. * **Vrijwillige terugkeer:** Indien vrijwillige terugkeer als realistisch wordt beschouwd, wordt de betrokkene hierbij actief ondersteund. * **Gedwongen terugkeer:** Indien vrijwillige terugkeer niet mogelijk is, wordt overgegaan tot gedwongen terugkeer. * **Opvang na afwijzing:** Afgewezen asielzoekers kunnen tijdelijk in een Open Terugkeerplaats (OTP) verblijven en hebben onder bepaalde voorwaarden recht op verlenging van opvang. #### 2.3.2 Juridische beroepen * **Beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV):** Tegen een weigeringsbeslissing van het CGVS kan binnen dertig dagen een schorsend beroep met grond tot tenuitvoerlegging worden ingediend bij de RVV. Tijdens de procedure kan de betrokkene niet worden teruggestuurd en behoudt hij het attest van immatriculatie en materiële opvang. * **Cassatieberoep bij de Raad van State:** Na een negatieve beslissing van de RVV kan nog een cassatieberoep worden ingediend bij de Raad van State om de wettigheid van de beslissing te controleren. ### 2.4 Toegang tot de gezondheidszorg De toegang tot gezondheidszorg is afhankelijk van de verblijfssituatie en de status van de vreemdeling. * **Verzoekers om internationale bescherming:** Hebben recht op betaling of terugbetaling van medische kosten, afhankelijk van de opvangstructuur. Bij verblijf in collectieve opvang via Fedasil of partnerorganisaties worden de kosten gedekt. Indien de betrokkene in een Lokaal Opvanginitiatief (LOI) verblijft, komt het OCMW tussen bij behoeftigheid. * **Vluchtelingen en subsidiair beschermden:** Moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Het OCMW kan tussenkomen voor kosten die niet door de ziekteverzekering worden gedekt indien de betrokkene behoeftig is. * **Personen zonder wettig verblijf:** Hebben doorgaans recht op 'dringende medische hulp', wat noodzakelijke medische zorg omvat om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen. Dit omvat geen kosten voor voeding, kleding of huisvesting. In geval van ernstige ziekte kan onder voorwaarden een medische regularisatie mogelijk zijn. > **Tip:** Het is cruciaal om de termijnen voor het indienen van verzoeken en beroepen strikt na te leven, aangezien het missen hiervan ingrijpende gevolgen kan hebben voor de rechten van de betrokkene. --- Dit document bespreekt de procedures en rechten na een beslissing over internationale bescherming in België, met een focus op de verschillende statuten en de bijbehorende rechten en plichten. ## 2. Rechten en procedures na een beslissing over internationale bescherming Een beslissing over internationale bescherming bepaalt het verblijfsrecht van de aanvrager in België. Er zijn verschillende uitkomsten mogelijk, elk met specifieke gevolgen voor de persoon in kwestie. ### 2.1 Algemene principes na een positieve beslissing Na een positieve beslissing over internationale bescherming (vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming) verkrijgt de persoon een verblijfsrecht van meer dan drie maanden. Dit opent de toegang tot diverse rechten en diensten. #### 2.1.1 Toegang tot de Belgische nationaliteit Er zijn specifieke regels en procedures voor vreemdelingen die de Belgische nationaliteit wensen te verkrijgen. Dit kan gebeuren via automatische toekenning of verkrijging. * **Automatische toekenning:** Dit geldt voor bepaalde categorieën minderjarigen, zoals kinderen geboren in België uit een Belgische ouder, of kinderen die anders staatloos zouden zijn. Er zijn diverse hypothesen gebaseerd op het afstammingsrecht (ius sanguinis) en het geboorterecht (ius soli). * **Voorbeelden:** * Een kind geboren in België uit minstens één Belgische ouder wordt automatisch Belg (art. 8, §1, 1° WBN). * Een kind geboren in België uit niet-Belgische ouders kan automatisch Belg worden indien beide ouders reeds 10 jaar hoofdverblijf in België hebben en een verklaring afleggen voor het kind 12 jaar wordt (art. 11bis WBN). * **Verkrijging:** Meerderjarigen kunnen de Belgische nationaliteit verkrijgen via een nationaliteitsverklaring of naturalisatie. * **Nationaliteitsverklaring:** Vereist onder andere een ononderbroken wettelijk verblijf van een bepaalde duur in België, een verblijfsrecht van onbeperkte duur en het aantonen van talenkennis, maatschappelijke integratie en economische participatie. * **Specifieke situaties:** * In België geboren en wettelijk verblijf sinds de geboorte (art. 12bis, §1, 1° WBN). Er geldt een vermoeden van integratie, waardoor talenkennis, maatschappelijke integratie en economische participatie niet bewezen hoeven te worden. * Gehuwd met een Belg of ouder van een Belgisch minderjarig kind (art. 12bis, §1, 3° WBN). Hierbij geldt een samenlevingsvereiste van drie jaar voorafgaand aan de verklaring. * **Naturalisatie:** Dit is een uitzonderlijke weg voor personen met buitengewone verdiensten aan België of voor erkende staatlozen. #### 2.1.2 Sociale rechten Erkendde vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in beginsel dezelfde sociale rechten als Belgen. Dit omvat onder andere het recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij handicap. * **Sociale huur:** Onder bepaalde voorwaarden kunnen erkendde vluchtelingen en subsidiair beschermden aanspraak maken op sociale huisvesting, via een sociaal verhuurkantoor of een huursubsidie. Asielzoekers in procedure hebben hier geen recht op en hebben in principe recht op opvang. #### 2.1.3 Toegang tot de gezondheidszorg De kosten voor gezondheidszorg worden per categorie vreemdeling geregeld. * **Verzoekers om internationale bescherming:** Hebben recht op betaling of terugbetaling van medische kosten, afhankelijk van hun opvang. Zij die werken, moeten zich aansluiten bij een ziekenfonds. In collectieve opvangstructuren betaalt Fedasil de kosten of geeft een betalingsverbintenis. In lokale opvanginitiatieven (LOI) komt het OCMW tussen bij behoeftigheid. 'No-show' asielzoekers hebben recht op medische en psychologische begeleiding waarvoor Fedasil tussenkomt. * **Vluchteling of subsidiair beschermde:** Moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering in België. Het OCMW kan in bepaalde gevallen tussenkomen voor kosten die niet door de publieke ziekteverzekering worden gedekt. * **Personen zonder wettig verblijf:** Hebben meestal recht op 'dringende medische hulp'. Bij ernstige ziekte kan onder voorwaarden een verblijfsrecht via medische regularisatie verkregen worden. De noodzakelijkheid van medische zorg wordt bepaald door de behandelende arts om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen. ### 2.2 Procedures na een negatieve beslissing Wanneer een verzoek om internationale bescherming definitief wordt afgewezen, kan de betrokkene een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) krijgen. * **Onwettig verblijf:** Na het verstrijken van de termijn van het bevel (standaard 30 dagen, tenzij korter bepaald), verblijft de persoon onwettig in België, tenzij verlenging om humanitaire redenen wordt verkregen. * **Terugkeer:** Fedasil wijst de betrokkene doorgaans toe aan een open terugkeerplaats (OTP) als onderdeel van het terugkeertraject. Dit kan vrijwillige of gedwongen terugkeer betreffen. > **Tip:** De opvang stopt aan het einde van het recht op opvang. Weigering om de opvang te verlaten kan leiden tot interventie van de politie en gedwongen verwijdering. ### 2.3 Specifieke procedures en statuten Het Belgische recht voorziet in verschillende procedures en statuten voor specifieke groepen en situaties. #### 2.3.1 Medische regularisatie (artikel 9ter Verblijfswet) Dit betreft een aanvraag voor een lang verblijf (meer dan 3 maanden) op basis van ernstige ziekte, waarbij de behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het land van herkomst. De aanvraag moet in België worden ingediend. * **Procedure:** De aanvraag verloopt schriftelijk en vereist een identiteitsbewijs en een standaard medisch attest. Een aangetekende brief is verplicht. * **Attest van immatriculatie:** Bij ontvankelijkheid wordt een attest van immatriculatie (oranje kaart) verleend, dat meermaals verlengd kan worden. * **Resultaat:** Na een gegronde aanvraag wordt een elektronische A-kaart toegekend (tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht), die daarna tweejaarlijks wordt vernieuwd. Na 5 jaar kan een elektronische B-kaart (onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht) verkregen worden. #### 2.3.2 Humanitaire regularisatie (artikel 9bis Verblijfswet) Dit is een uitzonderingsprocedure voor situaties waarin men niet in aanmerking komt voor een andere verblijfsprocedure, maar toch een gegronde reden voor verblijf in België heeft. * **Criteria:** Een ontvankelijke aanvraag vereist een identiteitsbewijs, aantonen dat een aanvraag vanuit het land van herkomst niet mogelijk is, een verblijfplaats in België en betaling van administratieve kosten. De overheid heeft hierbij een discretionaire bevoegdheid, maar moet de beslissing motiveren. * **Algemeen criterium:** Preventie van schending van mensenrechten is het algemene grondcriterium. Dit omvat "prangende humanitaire situaties" die strijdig zijn met internationale mensenrechtenverdragen, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen. * **Specifieke criteria:** Langdurige asielprocedures, duurzame lokale verankering. * **Beslissing:** Kan positief zijn (machtiging tot verblijf voor beperkte of onbeperkte duur) of negatief (weigering, met motivering). #### 2.3.3 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) NBMV's zijn minderjarigen onder 18 jaar van buiten de Europese Economische Ruimte die niet begeleid worden door een persoon met ouderlijk gezag. Zij hebben recht op extra bescherming, inclusief een voogd en een bijzondere verblijfsprocedure. * **Rechten:** Naast de bijzondere verblijfsprocedure kunnen zij ook andere procedures volgen, zoals internationale bescherming, slachtoffer van mensenhandel, humanitaire of medische regularisatie. * **Opvangtraject:** Bestaat uit drie fasen: observatie (detectie minderjarigheid/begeleiding, profielschets), stabilisatie (collectieve opvang, begeleiding) en begeleide autonomie (individuele begeleiding ter voorbereiding op zelfstandig leven). * **Einde opvangtraject:** Tot 18 jaar mag een NBMV niet worden uitgewezen. Na 18 jaar worden zij overgeplaatst naar opvangstructuren voor volwassenen of verlaten zij het netwerk indien geen verblijfsvergunning bezit. #### 2.3.4 Mensenhandel en -smokkel * **Definities:** Mensenhandel is de uitbuiting van mensen voor financieel gewin, terwijl mensensmokkel illegaal grensoverschrijden faciliteert. Beide zijn strafbaar. * **Slachtofferstatuut:** Slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met gerechtelijke instanties kunnen een specifiek verblijfsstatuut krijgen. * **Voorwaarden:** Breken met het netwerk, begeleiding door een gespecialiseerd centrum, klacht indienen of verklaringen afleggen. * **Procedure:** Detectie/identificatie, bedenktijd (45 dagen), voorlopig verblijf (attest van immatriculatie, arbeidskaart C), verlengd verblijf (zesmaandelijkse verblijfstitel) en potentieel verblijf van onbepaalde duur na veroordeling. #### 2.3.5 Verzoek om internationale bescherming (asielprocedure) De procedure om internationale bescherming te verkrijgen omvat verschillende fasen: * **Fase 1: Verzoek indienen (DVZ):** * **Registratie:** Moet persoonlijk gebeuren, binnen specifieke termijnen na illegale binnenkomst of einde geldig verblijf. * **Rechten:** Vanaf het moment van verzoek is er recht op materiële opvang en bescherming tegen refoulement. * **Proces:** Veiligheidscontrole, identificatie, afname biometrische gegevens (vingerafdrukken voor Eurodac-systeem), medische screening. * **Indiening:** Na bewijs van aanmelding, wordt het verzoek daadwerkelijk ingediend bij DVZ, met een eerste gehoor. Een attest van immatriculatie (oranje kaart) wordt verleend. * **Fase 2: Dublin-onderzoek:** * **Doel:** Vaststellen welk EU-lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van de aanvraag, conform de Dublinverordening. * **Gevolg:** Indien een andere staat verantwoordelijk is, wordt de aanvrager overgedragen. Indien België verantwoordelijk is, wordt de procedure voortgezet. * **Fase 3: CGVS en beslissing:** * **Rol CGVS:** Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) onderzoekt het dossier en neemt een beslissing. * **Niet-ontvankelijkverklaring:** Kan gebeuren bij een 'eerste land van asiel', 'veilig derde land', reeds verkregen bescherming in een andere lidstaat, of volgende verzoeken zonder nieuwe elementen. * **Status toekennen:** Het CGVS kent ofwel de vluchtelingenstatus toe, ofwel subsidiaire bescherming, of weigert beide. De beslissing wordt schriftelijk meegedeeld. * **Beroep:** Tegen een beslissing kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV), en daarna eventueel bij de Raad van State. #### 2.3.6 Opvang Het opvangnetwerk bestaat uit collectieve en individuele structuren. Alle opvangstructuren zijn 'open'. * **Diensten:** Onderdak, maaltijden, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, zakgeld, juridische bijstand, tolken en opleidingen. * **Voorwaarden:** De toewijzing van een opvangplaats houdt rekening met gezinssituatie, gezondheid, kennis van landstalen en kwetsbaarheid. * **'No show' code 207:** Houders van deze code hebben recht op medische en psychologische begeleiding, maar geen financiële steun van het OCMW. #### 2.3.7 Gezinshereniging Gezinshereniging is een procedure om familieleden naar België te laten komen. * **Familieleden erkende vluchteling:** Echtgenoot/partner, kinderen onder 18 jaar, gehandicapt meerderjarig kind, en ouders indien de betrokkene een NBMV is. * **Bewijzen:** Het bewijzen van familiebanden kan complex zijn en omvat officiële documenten, gesprekken of DNA-testen. #### 2.3.8 Dubbele nationaliteit Personen kunnen meerdere nationaliteiten bezitten. Dit kan voortvloeien uit afstamming, vrijwillige keuze (sinds 2007) of de verkrijging van de Belgische nationaliteit. #### 2.3.9 Humanitair visum In bepaalde gevallen kan een visum worden verleend op basis van humanitaire overwegingen, zelfs zonder recht op verblijf. Dit is een gunst, geen recht. * **Mogelijkheden:** Voor meerderjarige kinderen die alleen achterblijven, op basis van voogdij (voor verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen), of wegens bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling (eerbiediging van het recht op familie- en gezinsleven). #### 2.3.10 Overzicht elektronische vreemdelingenkaarten Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende elektronische kaarten die verblijfsrecht aantonen, zoals de A-kaart (tijdelijk verblijfsrecht) en de B-kaart (onbeperkt verblijfsrecht). * **Attest van immatriculatie (AI):** Dit is een tijdelijk document dat de identiteit en het verblijfsrecht bewijst gedurende de procedure. --- # Pagina 32: Behandeling van verzoeken om internationale bescherming Dit hoofdstuk behandelt de procedures en beslissingen die volgen op een verzoek om internationale bescherming, inclusief de verschillende fasen van het onderzoek, de mogelijke uitkomsten en de rechten en plichten van de verzoeker. ## 2. Verzoek om internationale bescherming ### 2.1 Procedure fase 1: Indienen van het verzoek #### 2.1.1 Algemeen Het indienen van een verzoek om internationale bescherming dient persoonlijk te gebeuren. De procedure bestaat uit drie onderdelen: het doen van het verzoek, de registratie ervan en de daadwerkelijke indiening. De termijnen voor het indienen van een verzoek zijn strikt. #### 2.1.2 Het doen van een verzoek om internationale bescherming Het verzoek kan worden ingediend: * Onmiddellijk of binnen acht werkdagen na illegale binnenkomst in België. * Voordat een kort verblijf van minder dan drie maanden is beëindigd. * Binnen acht werkdagen nadat een verblijf van meer dan drie maanden is beëindigd. * Onmiddellijk bij een poging tot illegale binnenkomst aan de grens. Een laattijdig verzoek kan leiden tot een versnelde procedure of worden beschouwd als een indicatie van een risico op onderduiken. Vanaf het moment van het doen van het verzoek heeft de verzoeker recht op materiële opvang en bescherming tegen refoulement, maar ook op de plicht tot medewerking. #### 2.1.3 Registratie van het verzoek De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) registreert het verzoek binnen drie werkdagen, met een mogelijke verlenging tot tien werkdagen bij grote drukte. Tijdens deze fase vinden veiligheidscontroles, identificatie, inbeslagname van identiteitsdocumenten en het afnemen van biometrische gegevens (foto en vingerafdrukken) plaats. Vingerafdrukken worden vergeleken met het internationale PRINTRAK/Eurodac-systeem om eerdere asielaanvragen in andere EU-lidstaten op te sporen. Er vindt ook een medische screening plaats door Fedasil, met speciale aandacht voor TBC. #### 2.1.4 Daadwerkelijke indiening van het verzoek De verzoeker moet het verzoek daadwerkelijk indienen bij DVZ, zo spoedig mogelijk na het doen ervan (maximaal dertig dagen). Op de dag van indiening ontvangt de verzoeker een bijlage 26 (of een bijlage 26quinquies voor volgende verzoeken), wordt geregistreerd in het wachtregister, doet hij een taalkeuze, vult een vragenlijst over bijzondere procedurele noden in, en wordt eventueel het eerste gehoor afgenomen. Ook wordt de keuze van woonplaats bepaald. Binnen acht werkdagen na indiening moet de verzoeker zich aanmelden bij het gemeentebestuur van zijn woonplaats, waar een attest van immatriculatie (oranje kaart) wordt afgegeven, geldig voor vier maanden en verlengbaar gedurende de asielprocedure. #### 2.1.5 Toewijzing opvangplaats Na indiening van het verzoek bij DVZ, wordt de verzoeker doorverwezen naar de Dispatching van Fedasil, die een opvangplaats toewijst. Criteria voor toewijzing omvatten gezinssituatie, gezondheidstoestand, kennis van landstalen, proceduretaal en kwetsbaarheid. Verzoekers hebben recht op materiële hulp, waaronder huisvesting, voeding, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, zakgeld en juridische bijstand. Verzoekers die niet kiezen voor de opvangstructuur ontvangen een 'no show' vermelding (code 207) en hebben recht op medische en psychologische begeleiding, maar geen financiële steun van het OCMW. ### 2.2 Verzoek fase 2: Dublin-onderzoek De Dienst Vreemdelingenzaken onderzoekt welk EU-lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek, conform de Dublinverordening. Indien een andere staat verantwoordelijk is, wordt de verzoeker daarovergedragen. België handelt het verzoek af indien België verantwoordelijk is. De Dublin-criteria bepalen de verantwoordelijke lidstaat, waarbij prioriteit wordt gegeven aan onder andere gezinsleden, reeds verleende bescherming, en lidstaten van afgifte van verblijfstitels of visa. Indien geen verantwoordelijke lidstaat kan worden aangewezen, is de lidstaat waar het verzoek eerst werd ingediend verantwoordelijk. ### 2.3 Verzoek fase 3: CGVS en beslissing #### 2.3.1 Procedure bij het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het asieldossier. De asielzoeker wordt uitgenodigd voor een gehoor om zijn vluchtverhaal toe te lichten. #### 2.3.2 Ontvankelijkheid van het verzoek Het CGVS kan een verzoek niet-ontvankelijk verklaren in bepaalde situaties, zoals: * Indien reeds asiel werd verleend in een ander EU-land. * Indien de verzoeker uit een veilig land van herkomst komt of een volgend verzoek indient zonder nieuwe elementen. * Indien de verzoeker onderdaan is van een EU-lidstaat. #### 2.3.3 CGVS kent een status toe Na beoordeling kan het CGVS de vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus toekennen. De beslissing wordt aangetekend verstuurd. Het CGVS motiveert de beslissing niet bij toekenning van de vluchtelingenstatus. Bij toekenning van subsidiaire bescherming motiveert het CGVS waarom de vluchtelingenstatus niet is toegekend, maar wel subsidiaire bescherming. Tegen een beslissing van het CGVS kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). #### 2.3.4 CGVS kent geen status toe Indien het CGVS noch vluchtelingenstatus, noch subsidiaire bescherming toekent, wordt de beslissing gemotiveerd. Tegen deze beslissing kan een schorsend beroep ten gronde worden ingesteld bij de RVV binnen dertig dagen. Tijdens de beroepsprocedure behoudt de verzoeker zijn materiële opvang en attest van immatriculatie. Een cassatieberoep bij de Raad van State is mogelijk na een negatieve beslissing van de RVV. #### 2.3.5 Na een positieve beslissing Na het verkrijgen van een vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus, dient de betrokkene in principe binnen twee maanden de opvang te verlaten en heeft hij recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. Inschrijving in het vreemdelingenregister bij de gemeente is vereist. #### 2.3.6 Na een negatieve beslissing Een definitieve afwijzing van het verzoek om internationale bescherming kan leiden tot een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). Na afloop van de termijn ontstaat een onwettig verblijf, tenzij verlenging om humanitaire redenen mogelijk is. Afgewezen verzoekers kunnen worden toegewezen aan een Open Terugkeerplaats (OTP) en ondersteund worden bij vrijwillige terugkeer. Indien vrijwillige terugkeer niet realistisch is, kan gedwongen terugkeer volgen. Bij weigering de opvang te verlaten, kan de politie worden ingeschakeld. De verbindingsambtenaar van DVZ organiseert gedwongen terugkeer. ### 2.4 Verzoek fase 3: Versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming behandelen via een versnelde procedure. Dit gebeurt met een verkort tijdsbestek voor onderzoek en beoordeling, met behoud van het recht op een persoonlijk onderhoud. Versnelde procedures kunnen van toepassing zijn indien de verzoeker afkomstig is uit een veilig land van herkomst of een volgend verzoek indient. ### 2.5 Opvang Het Belgische opvangnetwerk bestaat uit collectieve en individuele structuren. Alle opvangstructuren zijn 'open' en bieden onderdak, maaltijden, kledij, begeleiding, zakgeld en toegang tot juridische bijstand. Het opvangmodel is gericht op collectieve centra als norm, met individuele opvang voor kwetsbare personen en zij met een grote kans op erkenning. ### 2.6 Gezinshereniging Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden kunnen bepaalde familieleden via gezinshereniging naar België laten komen. Dit omvat echtgenoten of geregistreerde partners, kinderen jonger dan 18 jaar, gehandicapte meerderjarige kinderen, en ouders in geval van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen. Bewijzen van familiebanden kan een complex proces zijn. ### 2.7 Sociale rechten Vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgen, waaronder recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie en tegemoetkomingen bij handicap. Ze kunnen onder voorwaarden aanspraak maken op sociale huurwoningen. ### 2.8 Toegang tot de Belgische nationaliteit De toegang tot de Belgische nationaliteit kan plaatsvinden via automatische toekenning of verkrijging. Verkrijging kan gebeuren door een nationaliteitsverklaring of naturalisatie. Specifieke hypotheses en voorwaarden gelden voor beide procedures, waaronder verblijfsduur, integratie en afstamming. ### 2.9 Dubbele nationaliteit België erkent de mogelijkheid van dubbele nationaliteit, wat betekent dat een persoon zowel de Belgische als een andere nationaliteit kan bezitten. ### 2.10 Toegang tot de gezondheidszorg * **Verzoekers om internationale bescherming:** Hebben recht op betaling of terugbetaling van medische kosten, afhankelijk van de opvangstructuur. * **Vluchteling of subsidiair beschermde:** Moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Het OCMW kan bij behoeftigheid tussenkomen voor niet-gedekte kosten. * **Personen zonder wettig verblijf:** Hebben meestal recht op dringende medische hulp. Bij ernstige ziekte kan onder voorwaarden een medische regularisatie worden verkregen. --- Dit onderwerp behandelt de procedures en rechten die gelden na de beslissing omtrent een verzoek om internationale bescherming. ### 2.1 Beëindiging van de opvang Na een positieve beslissing inzake internationale bescherming, die recht geeft op een verblijfsrecht van meer dan drie maanden, dienen de betrokkenen de collectieve opvang **binnen de twee maanden te verlaten**. Zij hebben, mits behoeftig, recht op financiële steun van het OCMW. De transitie van collectieve opvang naar een zelfstandig verblijf wordt geregeld door specifieke instructies van Fedasil. Bij deze overgang worden de betrokkenen ingeschreven in het vreemdelingenregister bij de gemeente. > **Tip:** Het is cruciaal om de termijn van twee maanden na de positieve beslissing in het oog te houden om de opvang tijdig te verlaten en aanspraak te maken op OCMW-steun, om zo een onwettig verblijf te vermijden. #### 2.1.1 Na een negatieve beslissing Indien een verzoek om internationale bescherming definitief wordt afgewezen, volgt doorgaans een **bevel om het grondgebied te verlaten (BGV)**. De termijn hiervoor bedraagt principieel 30 dagen, tenzij wettelijk vastgelegde uitzonderingen een kortere termijn bepalen. Na het verstrijken van deze termijn zonder verlenging, wordt het verblijf als onwettig beschouwd. Fedasil wijst de betrokkene doorgaans toe aan een Open Terugkeerplaats (OTP) als onderdeel van het terugkeertraject. Na het einde van het recht op opvang, dat start bij aankomst in de OTP, kan een verlenging van het opvangrecht worden aangevraagd indien de betrokkene zich in een specifieke situatie bevindt en aan bepaalde voorwaarden voldoet. Indien **vrijwillige terugkeer** als realistisch wordt beschouwd, wordt de betrokkene actief ondersteund bij de nodige stappen. Indien dit niet het geval is, verschuift de focus naar **gedwongen terugkeer**. Zodra de termijn van het BGV en eventuele verlengingen aflopen, stopt de opvang. Weigert de bewoner de opvang te verlaten, kan Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) de lokale politie inschakelen. De bewoner ontvangt een convocatie om zich bij de politie te melden. Indien de weigering aanhoudt, zal de politie de bewoner uit het centrum komen halen, na afspraken te hebben gemaakt met de directeur van het centrum om de rust zoveel mogelijk te bewaren. De verbindingsambtenaar van DVZ is verantwoordelijk voor het organiseren van gedwongen terugkeer. ### 2.2 Verblijfstitels en rechten na erkenning Na het verkrijgen van de status van erkende vluchteling of subsidiair beschermde, wat resulteert in een verblijfsrecht van meer dan drie maanden, worden de betrokkenen ingeschreven in het Rijksregister. Zij hebben in principe recht op **dezelfde sociale rechten als Belgische staatsburgers**. Dit omvat onder andere het recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij een handicap. #### 2.2.1 Sociale huisvesting Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden kunnen, onder bepaalde voorwaarden, aanspraak maken op **sociale huisvesting**, verhuurd door een sociaal verhuurkantoor, of een huursubsidie. Asielzoekers in lopende procedures komen hiervoor niet in aanmerking; zij hebben recht op opvang gefinancierd door de federale overheid. Wel kunnen asielzoekers inwonen bij een partner met wie zij een duurzame relatie hebben en die over een sociale huurwoning beschikt. Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden die zich inschrijven bij een sociale verhuurder voor een sociale huurwoning, krijgen geen voorrang op basis van hun statuut. Zij moeten echter wel voldoen aan de algemene voorwaarden voor het verkrijgen van een sociale huurwoning. #### 2.2.2 Toegang tot de Belgische nationaliteit De toegang tot de Belgische nationaliteit wordt geregeld door het Wetboek van de Belgische Nationaliteit (WBN) en het uitvoerend koninklijk besluit. Een vreemdeling kan Belg worden door: * **Automatische toekenning**: Dit geldt voor minderjarigen onder specifieke voorwaarden, zoals geboorte in België uit een Belgische ouder (ius sanguinis), of geboorte in België uit niet-Belgische ouders die voldoen aan specifieke verblijfscriteria. Ook na adoptie kan automatische toekenning plaatsvinden. * **Verkrijging**: Dit is van toepassing op meerderjarigen en kan gebeuren via: * **Nationaliteitsverklaring**: Dit is de meest voorkomende weg en vereist onder meer een wettelijk verblijf sinds de geboorte in België, integratie (talenkennis, maatschappelijke integratie, economische participatie), huwelijk met een Belg of ouderschap van een Belgisch minderjarig kind, of het hebben van 10 jaar wettelijk verblijf in België. Er zijn specifieke voorwaarden verbonden aan elke hypothese, waaronder de vereiste van een ononderbroken wettelijk verblijf en een verblijfsrecht van onbeperkte duur op het moment van de aanvraag. * **Naturalisatie**: Dit is een uitzonderingsprocedure voor personen met buitengewone verdiensten voor België of voor erkende staatlozen. > **Tip:** De vereisten voor het verkrijgen van de Belgische nationaliteit, met name op het gebied van verblijfsrecht, integratie en documentatie, zijn strikt. Raadpleeg de meest recente wetgeving en richtlijnen voor gedetailleerde informatie. #### 2.2.3 Dubbele nationaliteit België staat de mogelijkheid tot **dubbele nationaliteit** toe. Dit kan voorkomen bij: * Belgen die van rechtswege een vreemde nationaliteit bezitten (bv. kinderen uit gemengde huwelijken). * Belgen die vrijwillig een andere nationaliteit aannemen, sinds de wetgeving hierover vanaf 9 juni 2007. * Vreemdelingen die vrijwillig de Belgische nationaliteit verkrijgen en hun oorspronkelijke nationaliteit behouden. ### 2.3 Toegang tot de gezondheidszorg De kosten voor de gezondheidszorg van vreemdelingen worden per categorie geregeld. #### 2.3.1 Verzoekers om internationale bescherming Verzoekers om internationale bescherming hebben recht op de betaling of terugbetaling van hun medische kosten. De regeling hangt af van de opvanglocatie: * **Collectieve opvangstructuren** (door Fedasil, Rode Kruis, NGO's): Fedasil betaalt de medische zorgen of verstrekt een betalingsverbintenis (requisitorium). * **Lokaal Opvanginitiatief (LOI)**: Het OCMW komt tussen voor medische kosten bij behoeftigheid, via een betalingsverbintenis en doorverwijzing naar zorgverstrekkers. * **"No-show" vermelding (code 207)**: In dit geval komt Fedasil tussen via de Cel Medische Kosten voor medische en psychologische begeleiding. Er is echter geen recht op financiële steun van het OCMW. Een voorafgaande betalingsverbintenis is vereist. Asielzoekers die **werken**, moeten zich aansluiten bij een ziekenfonds en genieten gezondheidszorg via deze instelling. Ook kunnen zij ingeschreven worden als persoon ten laste bij een ziekenfonds. #### 2.3.2 Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden moeten zich aansluiten bij de **publieke ziekteverzekering** in België. Vanaf de ontvangst van de erkennings- of toekenningsbeslissing van het CGVS of een gunstig arrest van de RvV, kunnen zij zich inschrijven bij een ziekenfonds. Indien zij behoeftig zijn, kan het OCMW tussenkomen voor kosten die niet onder de publieke ziekteverzekering vallen, als onderdeel van het recht op maatschappelijke dienstverlening. #### 2.3.3 Personen zonder wettig verblijf Personen zonder wettig verblijf hebben doorgaans recht op **dringende medische hulp**. Dit omvat preventieve, curatieve en nazorg, ambulante zorg en zorg in een verplegingsinstelling. Kosten voor voeding, kleding of huisvesting vallen hierbuiten. De behandelende arts bepaalt of de medische zorg noodzakelijk is ter bescherming van de lichamelijke en geestelijke integriteit. Bij ernstige ziekte kan onder bepaalde voorwaarden een verblijfsrecht via medische regularisatie verkregen worden. --- # Internationale bescherming en de asielprocedure Dit gedeelte behandelt de internationale bescherming en de asielprocedure in België, met een focus op de betrokken instanties, de verschillende procedures en de rechten en plichten van verzoekers. ## 3 Internationale bescherming en de asielprocedure ### 3.1 Inleiding tot internationale bescherming Internationale bescherming wordt aangevraagd door personen die op de vlucht zijn voor onveiligheid in hun herkomstland. Dit beleid heeft zowel supranationale (EU) als nationale (Belgische) regelgeving. De basisbehoeften van verzoekers worden gedekt door het "bed-bad-brood"-principe in opvangcentra, wat materiële hulp betreft zoals onderdak, maaltijden, sanitaire voorzieningen en kledij. Verzoekers dragen zelf bij aan het onderhoud van gemeenschappelijke ruimtes. Psychosociale problemen, heimwee, sociale declassificatie en procedurele onzekerheid zijn veelvoorkomende uitdagingen voor vluchtelingen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen reguliere migratie (arbeid, studies, gezinsvorming, etc.) en migratie door overmacht (asiel, slachtoffers van mensenhandel, humanitaire regularisatie, etc.). ### 3.2 Publieke instanties betrokken bij migratierecht Verschillende instanties spelen een cruciale rol in het migratierecht in België: #### 3.2.1 Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) * **Bevoegdheden:** * Afleveren van visa voor kort verblijf (toerisme, zaken, familiebezoek, medisch consult) in samenwerking met FOD Buitenlandse Zaken. * Behandelen van aanvragen voor lang verblijf (studenten, werknemers, gezinshereniging). * Registreren van alle asielaanvragen ingediend op het Belgische grondgebied of aan de grens. * Gebruiken van Eurodac (Europees systeem voor vingerafdrukkenanalyse) om te bepalen welke staat verantwoordelijk is voor de asielaanvraag volgens de Dublinovereenkomst. Dit voorkomt dubbele asielaanvragen in EU-lidstaten. * Beheer van gesloten centra en woonunits voor personen zonder wettig verblijf met minderjarige kinderen om hun verwijdering in humane omstandigheden voor te bereiden. * Opvolgen van gerechtelijke procedures en adviseren bij betwiste administratieve beslissingen. #### 3.2.2 Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) * Federale, onafhankelijke administratie die bescherming biedt aan personen die bij terugkeer naar hun land van herkomst risico lopen op vervolging of ernstige schade. * Stelt eerst vast of de asielzoeker in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus. * Indien niet, onderzoekt het CGVS of de asielzoeker in aanmerking komt voor de subsidiaire beschermingsstatus. * Onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, in overeenstemming met Belgische, Europese en internationale normen. #### 3.2.3 Fedasil * Federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers, operationeel sinds mei 2002. * Verantwoordelijk voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en andere doelgroepen, en garandeert de kwaliteit en conformiteit van opvangstructuren. * Coördineert de organisatie van vrijwillige terugkeer naar herkomstlanden. * Verzekert een gelijkwaardige dienstverlening en een geïntegreerd begeleidingstraject, met aandacht voor persoonlijke integriteit en toekomstperspectief. * Draagt bij aan een rechtvaardig migratiebeleid en naleeft internationale engagementen (conventies, verdragen, EU-richtlijnen). ### 3.3 Procedures voor internationale bescherming #### 3.3.1 Verzoek om internationale bescherming: Fase 1 - Indiening en Registratie * **Algemeen:** Een verzoek om internationale bescherming moet persoonlijk worden ingediend bij de bevoegde dienst. Het proces omvat het doen van het verzoek, de registratie ervan en de daadwerkelijke indiening. * **Termijnen voor indiening:** * Onmiddellijk of binnen 8 werkdagen na illegale binnenkomst in België. * Vóór het einde van een kort verblijf van minder dan drie maanden. * Binnen 8 werkdagen na het einde van een verblijf van meer dan drie maanden. * Onmiddellijk bij een poging tot illegale binnenkomst aan de grens. * **Gevolgen van laattijdige indiening:** Kan duiden op risico op onderduiken, of leiden tot een versnelde asielprocedure. * **Rechten en plichten vanaf het moment van het verzoek:** * Recht op materiële opvang (toewijzing door Fedasil Dispatching). * Recht op bescherming tegen refoulement. * Plicht tot medewerking. * **Locaties voor indiening:** * **Aan de grens:** Meestal de luchthaven van Zaventem. Verzoek wordt persoonlijk gedaan aan de grensautoriteiten, die contact opnemen met DVZ voor registratie binnen drie werkdagen. In afwachting kan detentie plaatsvinden in Repatriëringscentrum 127bis of gesloten centra. Men ontvangt een bijlage 25 of bij een volgend verzoek een bijlage 25 quinquies. * **Op het grondgebied:** Persoonlijk indienen. Alle gezinsleden moeten zich aanmelden. Men ontvangt een "bewijs van aanmelding". * **Registratie door DVZ:** Binnen drie werkdagen (kan oplopen tot tien werkdagen bij grote drukte). Dit omvat veiligheidscontrole, identificatie, inbewaringname van identiteitsdocumenten, en afname van biometrische gegevens (foto, vingerafdrukken). Vingerafdrukken worden vergeleken met het PRINTRAK/Eurodac-systeem. * **Medische screening:** Uitgevoerd door Fedasil, met focus op TBC (röntgenfoto longen vanaf 6 jaar). Vaccinaties kunnen gegeven worden. * **Daadwerkelijke indiening:** Zo snel mogelijk na het doen van het verzoek (maximaal dertig dagen). Gebeurt bij DVZ op afspraak. Men ontvangt een bijlage 26 of bij een volgend verzoek een bijlage 26 quinquies, wordt geregistreerd in het wachtregister, doet taalkeuze, vult vragenlijst over procedurele noden in, en het eerste gehoor wordt afgenomen indien tolken beschikbaar zijn. Keuze van woonplaats wordt bepaald. * **Attest van immatriculatie (oranje kaart):** Binnen 8 werkdagen na indiening (en toelating tot binnenkomst aan de grens), aan te vragen bij de gemeente van woonplaats. Geldig voor 4 maanden en wordt verlengd tijdens de asielprocedure. * **Toewijzing opvangplaats:** Na indiening bij DVZ, wordt de verzoeker door Fedasil Dispatching toegewezen aan een opvangplaats. Criteria: gezinssituatie, gezondheid, talenkennis, proceduretaal, kwetsbare groep. * **Individuele opvang:** Mogelijk na 6 maanden ononderbroken verblijf in collectieve opvang (gunst, geen recht). Voor begunstigden met hoge beschermingsgraad, verblijfstitel van meer dan 3 maanden, of kwetsbaarheid. #### 3.3.2 Verzoek om internationale bescherming: Fase 2 - Dublin-onderzoek * **Doel:** Bepalen welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek om internationale bescherming volgens de Dublinverordening. * **Proces:** Gebeurt onmiddellijk na registratie van het verzoek. * **Gevolgen:** * Indien een andere staat verantwoordelijk is, wordt de verzoeker overgedragen aan die staat en stopt België met de behandeling van het verzoek. * Indien België verantwoordelijk is, handelt België het verzoek verder af. * **Dublin-criteria (volgorde van toepassing):** 1. Lidstaat waar een gezinslid (niet-begeleide minderjarige) aanwezig is. 2. Lidstaat waar een gezinslid internationale bescherming geniet. 3. Lidstaat waar een gezinslid een verzoek om internationale bescherming indiende. 4. Lidstaat bevoegd voor het grootste aantal gezinsleden en/of minderjarige ongehuwde broers/zussen, of voor de oudste. 5. Lidstaat van afgifte van verblijfstitel of visum. 6. Lidstaat van illegale grensoverschrijding vanuit een derde land. 7. Lidstaat waar geen visumplicht geldt. 8. Lidstaat van het verzoek om internationale bescherming in de internationale transitzone van een luchthaven. * **Bij geen verantwoordelijke lidstaat:** De lidstaat waar het verzoek het eerst werd ingediend, is verantwoordelijk. #### 3.3.3 Verzoek om internationale bescherming: Fase 3 - CGVS en beslissing * **Verantwoordelijkheid van CGVS:** Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het asieldossier van DVZ en nodigt de asielzoeker uit voor een gehoor. * **Voorwaarden voor ontvankelijkheid:** Het CGVS kan een verzoek niet-ontvankelijk verklaren op basis van: * Een eerste land van asiel. * Een veilig derde land. * Eerder verkregen internationale bescherming in een andere EU-lidstaat. * Ouderschap van een EU-lidstaat of een staat die partij is bij een toetredingsverdrag tot de EU. * Een volgend verzoek zonder nieuwe elementen. * Een begeleide minderjarige vreemdeling wiens eerdere verzoek definitief werd beslist en die geen eigen feiten aanhaalt die een apart verzoek rechtvaardigen. * **CGVS kent een status toe:** * **Erkend als vluchteling:** De beslissing wordt aangetekend verstuurd, maar de motivatie wordt niet meegedeeld. * **Subsidiaire beschermingsstatus toegekend:** Beslissing tot weigering van vluchtelingenstatus en toekenning van subsidiaire bescherming wordt aangetekend verstuurd. De motivatie voor de weigering van vluchtelingenstatus en de toekenning van subsidiaire bescherming wordt gegeven. * **Beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV):** Mogelijk tegen de beslissing van het CGVS om enkel subsidiaire bescherming toe te kennen, om het statuut van erkende vluchteling te verkrijgen. Dit brengt risico's met zich mee, zoals het verliezen van het statuut van subsidiaire bescherming. * **CGVS kent geen status toe:** Beslissing tot weigering van vluchtelingenstatus en subsidiaire beschermingsstatus wordt aangetekend verstuurd met motivatie. * **Schorsend beroep ten gronde bij de RVV:** Binnen dertig dagen. Gedurende de behandelingstijd kan de verzoeker niet worden teruggestuurd of verwijderd, behoudt materiële opvang en het attest van immatriculatie. * **Cassatieberoep bij de Raad van State:** Mogelijk na een negatief arrest van de RVV, om de wettigheid van het arrest te controleren. * **Na een positieve beslissing:** Verzoeker verkrijgt een verblijfsrecht van meer dan drie maanden. Moet de opvang binnen twee maanden verlaten en heeft recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. Inschrijving in vreemdelingenregister bij de gemeente. * **Na een negatieve beslissing:** Verzoeker kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) krijgen. Na het verstrijken van de termijn is er sprake van onwettig verblijf, tenzij verlenging om humanitaire redenen. * **Terugkeertraject:** Toewijzing aan een open terugkeerplaats (OTP). Mogelijkheid tot verlenging van opvangrecht (art. 7 Opvangwet) bij specifieke situaties en ontvankelijkheidsvoorwaarden. * **Vrijwillige terugkeer:** Actieve ondersteuning bij het nemen van stappen. * **Gedwongen terugkeer:** Indien vrijwillige terugkeer niet realistisch is. De opvang wordt stopgezet na het aflopen van de termijn van het bevel en verlengingen. DVZ kan de lokale politie inschakelen voor gedwongen verwijdering. #### 3.3.4 Verzoek fase 3: Versnelde procedures * **Toepassing:** Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming versneld behandelen. Het onderzoek en de beoordeling gebeuren ten gronde, maar binnen een verkort tijdsbestek. * **Gehoor:** Het CGVS roept de verzoeker in principe steeds op voor een persoonlijk onderhoud, met minstens 2 dagen tussen oproeping en gehoor. * **Beslissingen:** Het CGVS neemt dezelfde beslissingen als in de standaardprocedure (toekenning, weigering, uitsluiting van beschermingsstatus). * **Redenen voor versnelde procedure:** Komt uit een zogenaamd veilig land van herkomst (bv. Albanië) of dient een volgend verzoek in. ### 3.4 Vluchtelingen- en subsidiaire beschermingsstatus #### 3.4.1 Vluchteling (Conventie van Genève) * **Definitie:** Elke persoon die zich buiten zijn land van herkomst bevindt en de bescherming van dat land niet kan of wil inroepen wegens vrees voor vervolging omwille van ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep, of politieke overtuiging. * **Voorwaarde:** De vrees voor vervolging moet reëel zijn. Ook angst voor wat zou kunnen overkomen in geval van terugkeer volstaat. * **'Vluchteling ter plaatse':** Een persoon die zijn land verliet zonder vrees, maar tijdens zijn verblijf in België toch vrees voor vervolging kan inroepen door veranderde omstandigheden in het herkomstland of door activiteiten in België. * **'Politiek vluchteling':** Een verwarrend en incorrect begrip; men kan ook vluchteling zijn om andere redenen dan politiek. #### 3.4.2 Subsidiaire bescherming * **Voorwaarden:** Er moeten "zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat, wanneer hij naar zijn land van herkomst terugkeert, een reëel risico zou lopen op ernstige schade, en hij zich niet onder de bescherming van dat land kan of wil stellen". * **Individueel onderzoek:** Men moet aantonen dat men persoonlijk een risico loopt op ernstige schade, gekoppeld aan de algemene toestand van het land. * **Soorten ernstige schade:** * **Doodstraf of executie:** Overheid moet op de hoogte zijn en er moet een begin van strafprocedure zijn. * **Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing:** In strijd met artikel 3 EVRM. * **Ernstige schade door gewapend conflict:** Risico op ernstige bedreiging van leven of persoon, willekeurig geweld in een georganiseerd, aanhoudend en intensief internationaal of binnenlands conflict. Alleen burgers komen in aanmerking. ### 3.5 Opvang * **Opvangnetwerk:** Bestaat uit collectieve (opvangcentra beheerd door Fedasil, Rode Kruis, partners) en individuele opvangstructuren (woningen van OCMW's/LOI's of ngo's). * **Kenmerken van opvangstructuren:** 'Open' karakter (vrije in- en uitloop), onderdak, maaltijden, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, dagelijkse uitkering (zakgeld), toegang tot juridische bijstand, tolken en opleidingen. * **Collectieve centra:** De norm in het opvangmodel. * **Individuele woningen:** Voorbehouden voor kwetsbare personen (zwangere vrouwen, alleenstaande moeders, personen met een handicap) en verzoekers met een grote kans op erkenning als vluchteling. * **Materiële hulp:** Omvat huisvesting, informatiebrochure, sociale tolken- en vertaaldiensten, medische en psychologische begeleiding, maatschappelijke begeleiding, juridische hulp, zakgeld en gemeenschapsdiensten. * **Code 207 'no show':** Indien verzoeker ervoor kiest niet in de opvangstructuur te verblijven. Recht op medische en psychologische begeleiding (via Cel Medische Kosten van Fedasil), maar geen recht op financiële steun van OCMW. ### 3.6 Specifieke procedures en rechten #### 3.6.1 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) * **Definitie:** Minderjarigen (<18 jaar) die niet begeleid worden door een persoon met ouderlijk gezag of voogdij, en geen onderdaan zijn van een EER-land (EU, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein). * **Rechten:** Extra bescherming, recht op een toegewezen voogd, mogelijkheid tot het opstarten van een bijzondere verblijfsprocedure. * **Procedure:** * **Dienst Voogdij:** Verantwoordelijk voor voogdij, opvang, identificatie (eventueel medisch onderzoek), aanstelling voogd, coördinatie met overheden, en het zoeken naar een duurzame oplossing. De voogd vertegenwoordigt de minderjarige, begeleidt bij procedures, vraagt advocaat bijstand, zorgt voor onderwijs, medische/psychologische zorg, huisvesting, respecteert overtuigingen, beheert goederen en zoekt familieleden. * **Bijzondere verblijfsprocedure:** Naast klassieke asielprocedure, gericht op duurzame oplossing. * **Opvangtraject (3 fasen):** 1. **Observatie:** In Observatie- en Oriëntatiecentrum (OOC) om minderjarigheid en onbegeleidheid na te gaan, en een eerste profielschets op te stellen voor oriëntatie. 2. **Stabilisatie:** In collectieve opvangstructuren (federaal opvangcentrum, Rode Kruis), met eigen begeleiders, schoolloopbaanbegeleiding, en voorbereiding op autonomie. Voor jongeren <15 jaar of met duidelijke kwetsbaarheid, opvang in voorzieningen van gemeenschappen in samenwerking met Fedasil. 3. **Begeleide autonomie:** In Lokaal Opvanginitiatief (LOI) van OCMW voor jongeren met aanvaard verzoek om internationale bescherming, ouder dan 16 en voldoende zelfstandig. Meer vrijheid met behoud van begeleiding ter voorbereiding op zelfstandig leven. * **'My Future' project:** Specifiek voor NBMV zonder verblijfsperspectief in België, gericht op toekomstkeuzes, weerbaarheidstraining en beroepsgerichte opleidingen. * **Einde opvangtraject:** NBMV mogen tot 18 jaar niet uitgewezen worden. Na 18 jaar: overgang naar opvang voor volwassenen, of verlaten van het opvangnetwerk indien geen verblijfsvergunning. #### 3.6.2 Humanitair visum * **Kenmerk:** Een gunst, geen recht, verleend door DVZ op basis van humanitaire overwegingen. Elke aanvraag wordt individueel beoordeeld. * **Mogelijkheden:** * **Meerderjarig kind dat alleen achterblijft:** Voor kinderen van vreemdelingen met verblijfsrecht in België, indien ten laste van de ouder, deel uitmakend van het gezin, en alleen achtergebleven in herkomstland. Vereist documenten, betaling van kosten (363 euro). Bewijs van ten laste zijn via bankuittreksels of inkomen van ouder. Positieve beslissing leidt tot visum D voor lang verblijf. * **Op basis van voogdij:** Voor verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen. Vereist documenten en betaling van administratieve kosten. De voogd moet het kind binnen 8 dagen na aankomst aanmelden bij de gemeente voor inschrijving en verblijfsvergunning. * **Bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling:** Betrokkene kan de eerbiediging van het recht op familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM) inroepen. #### 3.6.3 Mensenhandel en -smokkel * **Definities:** * **Mensenhandel:** Uitbuiting van mensen voor geldelijk gewin (seksueel, economisch). Gedefinieerd in art. 433quinquies Strafwetboek als werving, vervoer, overbrenging, huisvesting, opvang van een persoon met het oog op uitbuiting. Sectoren: prostitutie, bedelarij, werkomstandigheden in strijd met menselijke waardigheid, wegnemen van organen, verplichten tot misdaad/wanbedrijf. * **Mensensmokkel:** Geld verdienen door illegaal over de grens te helpen. Gedefinieerd in art. 77bis Vreemdelingenwet. * **Slachtofferstatuut:** Slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met gerechtelijke instanties kunnen een specifiek verblijfsstatuut krijgen. * **Voorwaarden voor slachtofferstatuut:** 1. Breken met het netwerk van uitbuiting. 2. Begeleiding door een erkend en gespecialiseerd opvangcentrum. 3. Klacht indienen of verklaringen afleggen tegen de daders. 1. **Detectie en identificatie:** Eerstelijnsdiensten identificeren slachtoffer en verwijzen door naar gespecialiseerd centrum. 45 dagen bedenktijd (bevel om grondgebied te verlaten). Keuze: klacht indienen of terugkeren. NBMV krijgen onmiddellijk verblijfsdocument van 3 maanden. 2. **Voorlopig verblijf:** Indien verklaring/klacht afgelegd, attest van immatriculatie (AI) voor 3 maanden. Werken met arbeidskaart C is toegestaan. 3. **Verlengd verblijf:** Verblijfstitel van 6 maanden (bewijs van inschrijving Vreemdelingenregister) indien parket/arbeidsauditoraat de persoon als slachtoffer beschouwt, gerechtelijk dossier loopt, samenwerking met gerecht en banden met uitbuiters verbroken zijn, en men geen gevaar vormt voor openbare orde/nationale veiligheid. Verlengbaar met 6 maanden zolang gerechtelijke procedure loopt. 4. **Verblijf van onbepaalde duur:** Na veroordeling op basis van de wet op mensenhandel, of indien klacht/verklaringen betekenisvol waren voor de procedure en het parket het element mensenhandel heeft weerhouden. * **Intrekking/niet-verlenging verblijfstitels:** * Opnieuw contact met uitbuiters. * Gevaar voor openbare orde of nationale veiligheid. * Niet meer meewerken. * Procedure beëindigd door gerechtelijke autoriteiten. * Frauduleuze of ongegronde klacht. #### 3.6.4 Gezinshereniging * **Met een Belg:** * **Toegelaten familieleden:** Echtgenoot/gelijkgesteld partner (21+), wettelijke partner (21+, bewijs van stabiele relatie), kind/kleinkind (21+, ten laste), ouder van minderjarige Belg. * **Voorwaarden (o.a.):** Administratieve kost, feitelijke gezinscel (affectieve/financiële banden), toereikende, stabiele en regelmatige bestaansmiddelen (110% GGMMI + 10% per persoon ten laste), voldoende huisvesting, ziekteverzekering. * **Met een derdelander (onbeperkt/beperkt verblijfsrecht):** * **Toegelaten familieleden:** Echtgenoot/gelijkgesteld partner (21+), wettelijke partner, minderjarig kind, meerderjarig kind met handicap, ouder van minderjarig kind met onbeperkt verblijfsrecht. * **Voorwaarden (o.a.):** Administratieve kost, toereikende, stabiele en regelmatige bestaansmiddelen, voldoende huisvesting, ziekteverzekering, geen gevaar voor volksgezondheid. Afwijkende voorwaarden voor gezinshereniging met een derdelands kind. #### 3.6.5 Toegang tot de Belgische nationaliteit * **Wettelijke basis:** Wetboek van de Belgische nationaliteit (WBN) en KB 14/01/2013. * **Manieren van verkrijging:** * **Automatische toekenning (minderjarigen):** * **Ius sanguinis (geboorterecht):** Kind geboren in België uit Belgische ouder; kind geboren in buitenland uit Belgische ouder (verschillende scenario's afhankelijk van waar de ouder geboren is); kind geboren in buitenland uit Belgische ouder zonder andere nationaliteit; kind met hoofdverblijf in België waarvan ouder Belg wordt; na adoptie. * **Ius soli (territoriaal geboorterecht):** Kind geboren in België dat anders staatloos zou zijn; kind geboren in België uit niet-Belgische ouder geboren in België met 5 jaar hoofdverblijf in de laatste 10 jaar; kind geboren in België uit niet-Belgische ouders met 10 jaar hoofdverblijf in België en min. 1 ouder met onbeperkt verblijfsrecht (verklaring vereist voor kind 12 jaar). * **Verkrijging (meerderjarigen):** * **Nationaliteitsverklaring:** * In België geboren en wettelijk verblijf sinds geboorte (geen bewijs van integratie, talenkennis, economische participatie vereist). * Gëintegreerd: min. 5 jaar ononderbroken wettelijk verblijf en hoofdverblijfplaats in België, onbeperkt verblijfsrecht, bewijs van talenkennis, maatschappelijke integratie en economische participatie. * Gehuwd met een Belg of ouder van een Belgisch minderjarig kind: min. 5 jaar ononderbroken wettelijk verblijf en hoofdverblijfplaats, onbeperkt verblijfsrecht, bewijs van talenkennis, bewijs van huwelijk en samenleving van 3 jaar voorafgaand aan verklaring, bewijs van maatschappelijke integratie. * Geen mogelijkheid tot economische activiteit door handicap, invaliditeit of pensioenleeftijd: min. 5 jaar ononderbroken wettelijk verblijf en hoofdverblijfplaats, onbeperkt verblijfsrecht, bewijs van handicap/invaliditeit. * 10 jaar wettelijk verblijf in België: min. 10 jaar ononderbroken wettelijk verblijf en hoofdverblijfplaats, onbeperkt verblijfsrecht, bewijs van talenkennis en deelname aan leven van onthaalgemeenschap. * **Naturalisatie:** Via buitengewone verdiensten aan België of als erkende staatloze. Vereist min. 18 jaar, wettelijk verblijf met onbeperkt verblijfsrecht op moment van aanvraag, en redenen waarom verkrijging via verklaring onmogelijk is. #### 3.6.6 Toegang tot de gezondheidszorg * **Verzoekers om internationale bescherming:** Recht op betaling/terugbetaling van medische kosten. Afhankelijk van opvang. * **Collectieve opvangstructuur (Fedasil, FOI, NGO's):** Fedasil betaalt medische zorgen of geeft betalingsverbintenis (requisitorium). * **Lokaal opvanginitiatief (LOI):** OCMW komt tussen bij behoeftigheid, geeft betalingsverbintenis. * **'No-shows':** Recht op medische en psychologische begeleiding via Cel Medische Kosten Fedasil. * **Vluchteling of subsidiair beschermde:** Aansluiting bij publieke ziekteverzekering. OCMW kan tussenkomen voor kosten die niet gedekt zijn bij behoeftigheid. * **Personen zonder wettig verblijf:** Meestal recht op 'dringende medische hulp' (preventieve, curatieve, nazorg, ambulante zorg, verplegingsinstelling). Niet gedekt: voeding, kledij, huisvesting. Behandelende arts bepaalt noodzakelijkheid van zorg voor bescherming van lichamelijke en geestelijke integriteit. Mogelijkheid tot medische regularisatie bij ernstige ziekte. --- Hier volgt een gedetailleerde studiehandleiding over internationale bescherming en de asielprocedure, gebaseerd op de verstrekte informatie. ## 3. Internationale bescherming en de asielprocedure Deze sectie behandelt de procedures en instanties die betrokken zijn bij verzoeken om internationale bescherming, met een focus op de asielprocedure in België. ### 3.1 Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Het CGVS is een onafhankelijke federale administratie die bescherming biedt aan personen die bij terugkeer naar hun land van herkomst risico lopen op vervolging of ernstige schade. #### 3.1.1 Rol en bevoegdheden van het CGVS * Het CGVS onderzoekt eerst of een asielzoeker in aanmerking komt voor de **vluchtelingenstatus**. * Indien dit niet het geval is, beoordeelt het CGVS of de asielzoeker in aanmerking komt voor de **subsidiaire beschermingsstatus**. * Alle verzoeken om internationale bescherming worden getoetst aan Belgische, Europese en internationale normen, op een individuele, objectieve en onpartijdige manier. #### 3.1.2 Vluchtelingenstatus Om erkend te worden als vluchteling, moet men voldoen aan de definitie uit de Conventie van Genève. Dit houdt in dat men zich buiten het land van herkomst bevindt en gegronde vrees heeft voor vervolging om redenen van ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. Ook een vrees voor vervolging na een verandering in de situatie in het herkomstland, of na activiteiten in België die bij terugkeer tot vervolging kunnen leiden ('vluchteling ter plaatse'), kan leiden tot erkenning. #### 3.1.3 Subsidiaire beschermingsstatus Subsidiaire bescherming wordt toegekend indien er zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat de betrokkene bij terugkeer naar het land van herkomst een reëel risico loopt op ernstige schade, en zich niet onder de bescherming van dat land kan of wil stellen. De ernstige schade kan bestaan uit: * Doodstraf of executie. * Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing. * Ernstige schade door een gewapend conflict (bv. levensgevaar door willekeurig geweld in een georganiseerd, intensief en aanhoudend conflict). Elke aanvraag wordt individueel onderzocht, waarbij de link tussen de algemene situatie in het land en de persoonlijke situatie van de aanvrager aangetoond moet worden. ### 3.2 De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) De DVZ is een centrale instantie in het migratierechtelijk beleid van België en heeft diverse bevoegdheden, waaronder de registratie van asielaanvragen en het toepassen van de Dublinovereenkomst. #### 3.2.1 Registratie en Dublinovereenkomst * De DVZ registreert alle asielaanvragen die op het Belgische grondgebied of aan de grens worden ingediend. * Door gebruik te maken van Eurodac, een Europees systeem voor vingerafdrukkenanalyse, stelt de DVZ vast welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van de asielaanvraag conform de **Dublinovereenkomst**. Dit systeem voorkomt dat een asielzoeker in meerdere lidstaten asiel aanvraagt. #### 3.2.2 Dublin-onderzoek (Verzoek fase 2) De DVZ onderzoekt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek om internationale bescherming, gebaseerd op de criteria van de **Dublinverordening**. Deze criteria omvatten onder andere de aanwezigheid van gezinsleden, de lidstaat waar reeds internationale bescherming werd genoten of een aanvraag werd ingediend, of de lidstaat van illegale grensoverschrijding. Als een andere staat verantwoordelijk is, wordt de overdracht van de verzoeker naar die staat geregeld. Indien België verantwoordelijk is, wordt de asielprocedure verder afgehandeld. #### 3.2.3 Procedures en beslissingen * **Aanvraag aan de grens:** Verzoeken kunnen worden ingediend aan de grens (voornamelijk de luchthaven van Zaventem). In afwachting van behandeling kan detentie plaatsvinden in centra zoals 127bis te Steenokkerzeel. De verzoeker ontvangt een bijlage 25 of 25quinquies. * **Aanvraag op het grondgebied:** Verzoeken kunnen ook op het grondgebied worden ingediend, waarbij alle gezinsleden zich moeten aanmelden. De verzoeker ontvangt een "bewijs van aanmelding". * **Registratie:** DVZ registreert het verzoek binnen drie werkdagen (of langer bij grote drukte). Tijdens deze fase gebeuren veiligheidscontroles, identificatie, inname van identiteitsdocumenten en afname van biometrische gegevens (foto's en vingerafdrukken). Een medische screening, inclusief een longfoto vanaf 6 jaar, wordt uitgevoerd door Fedasil. * **Daadwerkelijke indiening:** De daadwerkelijke indiening van het verzoek moet zo snel mogelijk na het doen van het verzoek gebeuren (uiterlijk dertig dagen). Op die dag wordt de verzoeker geregistreerd in het wachtregister, wordt een taalkeuze gemaakt, wordt een vragenlijst over procedurele noden ingevuld, vindt het eerste gehoor plaats (indien tolken beschikbaar zijn) en wordt een woonplaats gekozen. Binnen acht werkdagen na indiening moet men zich aanmelden bij de gemeente, die een attest van immatriculatie (oranje kaart) afgeeft, geldig voor vier maanden en verlengbaar gedurende de procedure. * **Toewijzing opvangplaats:** Na indiening bij DVZ, verwijst de Dispatching van Fedasil de verzoeker naar een opvangplaats. Criteria voor toewijzing zijn onder meer gezinssituatie, gezondheidstoestand, kennis van landstalen en kwetsbaarheid. Verzoekers die langer dan zes maanden ononderbroken in een collectieve opvangplaats verblijven, kunnen een aanvraag indienen voor overplaatsing naar een individuele opvangplaats, wat een gunst is en geen recht. * **Beslissing CGVS (Verzoek fase 3):** Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het dossier. Na een persoonlijk gehoor neemt het CGVS een beslissing. * **Niet-ontvankelijk:** Een verzoek kan niet-ontvankelijk worden verklaard bij een eerste land van asiel, veilig derde land, reeds verkregen bescherming in een andere lidstaat, of indien de verzoeker onderdaan is van een EU-lidstaat of een verzoek indient zonder nieuwe elementen. * **Status toegekend:** Het CGVS kent de vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus toe. De beslissing wordt aangetekend verstuurd. Bij enkel toekenning van subsidiaire bescherming, kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) voor erkenning als vluchteling. * **Geen status toegekend:** Indien noch vluchtelingenstatus, noch subsidiaire bescherming wordt toegekend, ontvangt de verzoeker een gemotiveerde weigering. Tegen deze beslissing kan schorsend beroep worden ingesteld bij de RVV binnen dertig dagen. Nadien kan nog cassatieberoep worden ingesteld bij de Raad van State. * **Na positieve beslissing:** Bij erkenning als vluchteling of subsidiair beschermde, moet de verzoeker in principe de opvang binnen twee maanden verlaten. Men heeft recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. De betrokkene wordt ingeschreven in het vreemdelingenregister. * **Na negatieve beslissing:** Bij een definitieve afwijzing kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) volgen, met een termijn van dertig dagen (of korter in bepaalde gevallen). Fedasil wijst doorgaans toe aan een open terugkeerplaats (OTP). Vrijwillige terugkeer wordt actief ondersteund. Indien dit niet realistisch is, verschuift de focus naar gedwongen terugkeer. Bij het einde van het recht op opvang wordt de opvang stopgezet en kan de politie worden ingeschakeld indien de bewoner weigert de opvang te verlaten. #### 3.2.4 Versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek volgens een versnelde procedure behandelen, waarbij het onderzoek en de beoordeling binnen een verkort tijdsbestek gebeuren. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij verzoekers uit een veilig land van herkomst of bij volgende asielaanvragen zonder nieuwe elementen. ### 3.3 Fedasil Fedasil (het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers) is verantwoordelijk voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en andere doelgroepen, en garandeert de kwaliteit en conformiteit van de opvangstructuren. #### 3.3.1 Rol en taken * Fedasil coördineert de organisatie van vrijwillige terugkeer naar herkomstlanden. * Het zorgt voor een gelijkwaardige dienstverlening en een geïntegreerd begeleidingstraject, met aandacht voor de bescherming van persoonlijke integriteit en het bieden van een realistisch toekomstbeeld. * Fedasil draagt bij aan de beeldvorming, maatschappelijke aanvaarding en de uitvoering van een rechtvaardig migratiebeleid en naleeft internationale engagementen. #### 3.3.2 Opvangmodel Het opvangnetwerk in België bestaat uit collectieve en individuele opvangstructuren. * **Collectieve structuren** (opvangcentra) worden beheerd door Fedasil, het Belgische Rode Kruis of andere partners. * **Individuele structuren** (lokale opvanginitiatieven - LOI's) zijn woningen beheerd door OCMW's of NGO's. Alle opvangstructuren zijn 'open', wat betekent dat bewoners vrij in en uit kunnen. Zij ontvangen onderdak, eten, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, zakgeld en toegang tot juridische bijstand, tolken en opleidingen. > **Tip:** Het opvangmodel met collectieve centra als norm is bedoeld om een basisniveau van opvang te garanderen. Individuele opvang is voorbehouden voor kwetsbare personen en verzoekers met een grote kans op erkenning. #### 3.3.3 Materiële hulp Verzoekers hebben recht op "materiële hulp", wat onder andere inhoudt: huisvesting, informatiebrochures, sociale tolk- en vertaaldiensten, medische en psychologische begeleiding, maatschappelijke begeleiding, juridische hulp en zakgeld. * **"No show" code 207:** Asielzoekers die ervoor kiezen om niet in de opvangstructuur te verblijven, krijgen de vermelding 'no show' code 207 in het wachtregister. Zij hebben recht op medische en psychologische begeleiding via de Cel Medische Kosten van Fedasil, maar geen recht op financiële steun van het OCMW. ### 3.4 Opvangtraject voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) Voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen bestaat een speciaal opvangtraject in drie fasen: 1. **Observatie:** In een Observatie- en Oriëntatiecentrum (OOC) wordt nagegaan of de jongere inderdaad minderjarig en onbegeleid is. Er wordt een eerste profielschets gemaakt om kwetsbaarheden te detecteren en de jongere te oriënteren naar de meest aangepaste opvangstructuur. 2. **Stabilisatie:** Na twee tot vier weken in het OOC wordt de jongere doorverwezen naar een collectieve opvangstructuur. Ze verblijven in een leefgroep met begeleiding op schoolvlak en voorbereiding op autonomie. Jongeren jonger dan 15 jaar of met specifieke kwetsbaarheden worden opgevangen in voorzieningen van de gemeenschappen, medegefinancierd door Fedasil. 3. **Begeleide autonomie:** Jongeren wier verzoek om internationale bescherming is aanvaard, ouder zijn dan 16 en voldoende zelfstandig zijn, kunnen doorstromen naar een lokaal opvanginitiatief (LOI). Hier genieten ze meer vrijheid en autonomie, met behoud van begeleiding ter voorbereiding op een zelfstandig leven. > **Tip:** Het belang van het kind staat centraal in dit opvangtraject. Er wordt vertrokken vanuit de jongere zelf en zijn specifieke noden. #### 3.4.1 Specifieke projecten en doelgroepen * **My Future:** Een project in Bovigny en Arendonk voor NBMV zonder verblijfsperspectief in België, gericht op het voorbereiden op het einde van hun verblijf via toekomstkeuzes, weerbaarheidstraining en beroepsgerichte opleidingen. * **Specifieke begeleidingstrajecten:** * Begeleiding van minderjarige alleenstaande moeders (Rixensart). * Opvang van niet-begeleide jongeren die geen verzoek om internationale bescherming indienen (Sugny). * Begeleiding bij gedragsproblematieken (Time-out). #### 3.4.2 Einde van het opvangtraject Tot de leeftijd van 18 jaar mag een NBMV niet worden uitgewezen. Bij erkenning als vluchteling of toekenning van een ander verblijfsstatuut voor de 18e verjaardag, hebben zij recht op financiële steun van het OCMW. Bij het bereiken van 18 jaar en zonder verblijfsvergunning, moeten zij het opvangnetwerk verlaten. ### 3.5 Humanitair visum Een humanitair visum kan, op discretionaire basis, worden toegekend door de DVZ op basis van humanitaire overwegingen, zelfs indien er geen recht op verblijf is. Dit is een gunst en geen recht. #### 3.5.1 Mogelijkheden voor toekenning * **Meerderjarig kind dat alleen achterblijft:** Voor meerderjarige kinderen die ten laste zijn van een in België verblijvende ouder en alleen achterblijven in het herkomstland, kan een visum D voor lang verblijf worden afgegeven. Er zijn kosten verbonden aan de aanvraag. * **Op basis van voogdij:** Verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen komen in aanmerking voor een humanitair visum, ook al is er geen juridische afstammingsband. Na toekenning moet de voogd het kind binnen acht dagen aanmelden bij de gemeente. * **Wegens bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling:** In uitzonderlijke gevallen, wanneer de eerbiediging van het recht op familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM) kan worden ingeroepen, kan een visum worden toegekend. Dit is mede tot stand gekomen door rechtspraak van het Europees Hof van de Rechten van de Mens. ### 3.6 Mensenhandel en -smokkel * **Mensenhandel:** De uitbuiting van mensen (seksueel, economisch) voor geld. Dit is een vorm van moderne slavernij en strafbaar gesteld in artikel 433quinquies van het Strafwetboek. Sectoren van uitbuiting zijn onder andere prostitutie, bedelarij, werkomstandigheden die indruisen tegen menselijke waardigheid, orgaanname en verplichten tot misdrijven. * **Mensensmokkel:** Het illegaal over de grens helpen van mensen met het oog op het verkrijgen van een vermogensvoordeel, strafbaar gesteld in artikel 77bis van de Vreemdelingenwet. #### 3.6.1 Slachtofferstatuut Slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met gerechtelijke instanties kunnen sinds de jaren 1990 een speciaal verblijfsstatuut verkrijgen. De procedure omvat detectie en identificatie, een bedenktijd van 45 dagen, en vervolgens de keuze om klacht in te dienen of terug te keren. Bij klachtindiening volgt een tijdelijk verblijfsdocument (attest van immatriculatie), een arbeidskaart C, en mogelijke verlenging van het verblijf afhankelijk van de medewerking en de voortgang van het gerechtelijk dossier. Indien de klacht leidt tot een veroordeling, kan een verblijfstitel van onbepaalde duur worden verkregen. > **Tip:** Het slachtofferstatuut balanceert tussen bescherming van het slachtoffer en de noodzaak om netwerken efficiënt te bestrijden. ### 3.7 Toegang tot de Belgische nationaliteit Vreemdelingen kunnen de Belgische nationaliteit verkrijgen via automatische toekenning (voor minderjarigen) of via verkrijging (voor meerderjarigen) door een nationaliteitsverklaring of naturalisatie. #### 3.7.1 Automatische toekenning Dit kan gebeuren op basis van het **ius sanguinis** (afstamming) of **ius soli** (geboorteplaats), met specifieke hypotheses zoals: * Geboorte in België uit een Belgische ouder. * Geboorte in het buitenland uit een Belgische ouder die zelf in België geboren is. * Geboorte in België uit niet-Belgische ouders die een verblijfsrecht van onbeperkte duur hebben en aan bepaalde voorwaarden voldoen. * Adoptie. * Kinderen die anders staatloos zouden zijn of geboren zijn in België uit ouders met een langdurig verblijf. #### 3.7.2 Verkrijging door nationaliteitsverklaring Dit geldt voor meerderjarigen en kent vijf hypothesen: * In België geboren en wettelijk verblijf sinds de geboorte (geen bewijs van integratie vereist). * Geïntegreerd na minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk verblijf en hoofdverblijfplaats in België, met bewijs van talenkennis, maatschappelijke integratie en economische participatie. * Gehuwd met een Belg of ouder van een Belgisch minderjarig kind, met minstens 5 jaar verblijf en specifieke voorwaarden omtrent huwelijk en samenleving. * Geen mogelijkheid tot economische activiteit omwille van handicap, invaliditeit of pensioenleeftijd na minstens 5 jaar verblijf. * Minimaal 10 jaar wettelijk verblijf en hoofdverblijfplaats in België, met bewijs van talenkennis en deelname aan het leven van de onthaalgemeenschap. #### 3.7.3 Naturalisatie Dit kan via buitengewone verdiensten aan België of als erkende staatloze, mits aan diverse voorwaarden is voldaan, waaronder een wettelijk verblijf en een verblijfsrecht van onbeperkte duur. #### 3.7.4 Dubbele nationaliteit België staat dubbele nationaliteit toe onder bepaalde voorwaarden, zoals bij kinderen uit gemengde huwelijken, of wanneer men vrijwillig een andere nationaliteit verkrijgt of behoudt na de invoering van de mogelijkheid tot dubbele nationaliteit in 2007. ### 3.8 Toegang tot de gezondheidszorg De kosten voor gezondheidszorg van vreemdelingen worden deels gedekt door verschillende instanties, afhankelijk van hun statuut. * **Verzoekers om internationale bescherming:** Hebben recht op betaling of terugbetaling van medische kosten. Bij verblijf in een collectieve opvangstructuur betaalt Fedasil of de beheerder. Bij verblijf in een LOI komt het OCMW tussen bij behoeftigheid. "No-shows" hebben recht op medische en psychologische begeleiding via Fedasil. * **Vluchteling of subsidiair beschermde:** Moeten aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Het OCMW kan bij behoeftigheid tussenkomen voor niet-gedekte kosten. * **Personen zonder wettig verblijf:** Hebben meestal recht op "dringende medische hulp". Bij ernstige ziekte kan onder voorwaarden een medische regularisatie mogelijk zijn. Dringende medische hulp dekt preventieve, curatieve en nazorg, maar geen kosten voor voeding, kledij of huisvesting. De behandelende arts bepaalt de noodzaak van de zorg om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen. --- Hieronder volgt een gedetailleerde studiehandleiding over internationale bescherming en de asielprocedure, gebaseerd op de verstrekte documentatie, met speciale focus op de pagina's 25-26. Dit onderwerp behandelt de procedures en instanties die betrokken zijn bij het verzoek om internationale bescherming in België, inclusief de verschillende statuten die verleend kunnen worden en de juridische kaders die de procedure regelen. ### 3.1 Het verzoek om internationale bescherming: algemeen Een verzoeker om internationale bescherming dient zijn verzoek in bij de daartoe bevoegde dienst. Vervolgens vindt een onderzoek plaats waarbij het asielverhaal van de verzoeker wordt getoetst aan de criteria voor het vluchtelingenstatuut en de subsidiaire beschermingsstatus. #### 3.1.1 Vereisten voor het vluchtelingenstatuut Om erkend te worden als vluchteling, moet een persoon voldoen aan de definitie uit de Conventie van Genève. Dit houdt in dat de persoon zich buiten het land van herkomst bevindt en daar vrees heeft voor vervolging om redenen van ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. Het gaat hierbij expliciet om de *vrees* voor vervolging. Zelfs indien men oorspronkelijk zonder vrees het land verliet, kan men tijdens het verblijf in België toch een vluchteling ter plaatse worden indien de situatie in het herkomstland verandert of men activiteiten in België ontplooit die bij terugkeer tot vervolging zouden leiden. #### 3.1.2 Vereisten voor subsidiaire bescherming Voor subsidiaire bescherming moet er sprake zijn van "zwaarwegende gronden om aan te nemen dat, wanneer hij naar zijn land van herkomst, of in het geval van een staatloze, naar het land waar hij vroeger gewoonlijk verbleef, terugkeert een reëel risico zou lopen op ernstige schade, en hij zich niet onder de bescherming van dat land kan of, wegens dat risico, wil stellen". De ernstige schade kan bestaan uit: * Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, in strijd met artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). * Ernstige schade door een gewapend conflict, waarbij het gaat om een ernstige bedreiging van leven of persoon door willekeurig geweld in het kader van een internationaal of binnenlands gewapend conflict. Hierbij is het essentieel dat de betrokkene een burger is. Elke aanvraag wordt individueel onderzocht, waarbij de aanvrager persoonlijk een reëel risico op ernstige schade moet aantonen, gekoppeld aan de algemene situatie in het land van herkomst. ### 3.2 De asielprocedure De asielprocedure kan worden opgesplitst in verschillende fasen: #### 3.2.1 Verzoekfase 1: het doen, registreren en indienen van het verzoek * **Het doen van het verzoek:** Dit moet persoonlijk gebeuren. De aanvrager heeft vanaf dit moment recht op materiële opvang en bescherming tegen refoulement, en gaat tevens verplichtingen aan, zoals de medewerkingsplicht. Indien de aanvrager in een strafinrichting of gesloten centrum verblijft, kan het verzoek bij de directeur van die instelling worden ingediend. Het verzoek kan zowel aan de grens (meestal de luchthaven van Zaventem) als op het Belgische grondgebied worden gedaan. * **Registratie van het verzoek:** De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) registreert het verzoek binnen de drie werkdagen (maximaal tien werkdagen bij grote drukte). Tijdens deze fase gebeuren o.a. een veiligheidscontrole, identificatie, in bewaring name van identiteitsdocumenten en het afnemen van biometrische gegevens (foto en vingerafdrukken). De vingerafdrukken worden vergeleken met het Eurodac-systeem om na te gaan of de aanvrager eerder asiel aanvroeg in een andere EU-lidstaat. Tevens wordt een medische screening uitgevoerd, in het bijzonder op TBC. * **Daadwerkelijke indiening van het verzoek:** Dit gebeurt zo snel mogelijk na het doen van het verzoek, met een maximumtermijn van dertig dagen. Op de dag van indiening wordt een "bijlage 26" (of "bijlage 26quinquies" voor een volgend verzoek) afgeleverd, wordt de aanvrager geregistreerd in het wachtregister, vindt de taalkeuze plaats, wordt een vragenlijst over bijzondere procedurele noden ingevuld en wordt het eerste gehoor afgenomen indien mogelijk. Ook de keuze van woonplaats wordt hier bepaald. Binnen acht werkdagen na de indiening van het eerste verzoek moet de aanvrager zich aanmelden bij het gemeentebestuur van de woonplaats, waar een attest van immatriculatie (oranje kaart, model A) wordt afgeleverd met een geldigheidsduur van vier maanden. Dit attest wordt verlengd gedurende de verdere asielprocedure. > **Tip:** De termijn voor het doen van een verzoek om internationale bescherming is cruciaal. Een niet-tijdige aanvraag kan leiden tot een versnelde asielprocedure of kan als indicatie van een risico op onderduiken worden beschouwd. #### 3.2.2 Verzoekfase 2: Dublin-onderzoek DVZ onderzoekt welk EU-land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek, op basis van de Dublin-verordening. Indien een ander land verantwoordelijk is, wordt de aanvrager daar overgedragen. Is België verantwoordelijk, dan wordt het verzoek verder afgehandeld door België. De Dublin-criteria bepalen de verantwoordelijke lidstaat (bv. lidstaat waar gezinsleden verblijven, lidstaat waar reeds internationale bescherming genoten wordt, lidstaat van afgifte van verblijfstitel of visum, lidstaat van illegale grensoverschrijding). Als geen verantwoordelijke lidstaat kan worden aangeduid, is de lidstaat waar het verzoek eerst werd ingediend, verantwoordelijk. #### 3.2.3 Verzoekfase 3: CGVS en beslissing Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) het dossier. De asielzoeker wordt uitgenodigd voor een gehoor. * **Niet-ontvankelijkverklaring door het CGVS:** Een verzoek kan niet-ontvankelijk worden verklaard bij o.a. een eerste land van asiel, een veilig derde land, reeds verleende internationale bescherming in een andere lidstaat, of een volgend verzoek zonder nieuwe elementen. * **CGVS kent een status toe:** Het CGVS beslist over de toekenning van het vluchtelingenstatuut of de subsidiaire beschermingsstatus. De beslissing, die aangetekend verstuurd wordt, is in geval van erkenning als vluchteling niet gemotiveerd. Bij toekenning van subsidiaire bescherming wordt de weigering van het vluchtelingenstatuut wel gemotiveerd. Tegen een beslissing van het CGVS kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). * **CGVS kent geen status toe:** In geval van weigering van beide statuten, wordt de beslissing gemotiveerd. Tegen deze beslissing kan een schorsend beroep ten gronde worden ingesteld bij de RVV binnen dertig dagen. Na een negatieve beslissing van de RVV kan nog cassatieberoep worden ingesteld bij de Raad van Staten. * **Na een positieve beslissing:** De verkrijging van vluchtelingen- of subsidiaire beschermingsstatus leidt tot een verblijfsrecht van meer dan drie maanden. De opvang moet dan verlaten worden binnen twee maanden. De betrokkene heeft recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. * **Na een negatieve beslissing:** De afgewezen asielzoeker kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) krijgen. Na het verstrijken van de termijn ontstaat er een onwettig verblijf, tenzij het bevel verlengd kan worden om humanitaire redenen. De opvang wordt stopgezet na afloop van het recht op opvang. Er wordt gefocust op vrijwillige terugkeer, en indien dit niet realistisch is, op gedwongen terugkeer. #### 3.2.4 Verzoekfase 3: versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming behandelen via een versnelde procedure, waarbij het onderzoek en de beoordeling sneller gebeuren. Dit kan onder andere bij aanvragers uit zogenaamde "veilige landen van herkomst" of bij volgende aanvragen. ### 3.3 Opvang van verzoekers om internationale bescherming Het opvangnetwerk in België omvat zowel collectieve als individuele opvangstructuren. Deze structuren bieden onderdak, maaltijden, kleding, sociale, medische en psychologische begeleiding, een dagelijkse uitkering (zakgeld) en toegang tot juridische bijstand, tolken en opleidingen. De collectieve centra zijn de norm, terwijl individuele opvang voorbehouden is voor kwetsbare personen of zij met een grote kans op erkenning. Verzoekers hebben recht op "materiële hulp", wat inhoudt dat ze recht hebben op huisvesting, informatiebrochures, sociale en juridische hulp, zakgeld en gemeenschapsdiensten. De vermelding "no show" (code 207) in het wachtregister betekent dat de opvang niet wordt gebruikt, maar recht geeft op medische en psychologische begeleiding, evenals op informatie en opleiding, doch zonder recht op financiële steun van het OCMW. ### 3.4 Speciale doelgroepen en procedures #### 3.4.1 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) Er wordt een onderscheid gemaakt tussen NBMV (van buiten de Europese Economische Ruimte) en niet-begeleide Europese minderjarigen (NBEM). NBMV hebben recht op extra bescherming, een voogd en een bijzondere verblijfsprocedure. De Dienst Voogdij van de FOD Justitie is verantwoordelijk voor de voogdij. Het opvangtraject van NBMV verloopt in drie fasen: observatie, stabilisatie en begeleide autonomie. Het belang van het kind staat centraal. #### 3.4.2 Medische regularisatie ("9ter") Deze procedure kan worden aangevraagd bij ernstige ziekte indien de nodige behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het herkomstland. De aanvraag wordt ingediend in België (of de transitzone/gesloten transitcentrum). #### 3.4.3 Humanitaire regularisatie ("9bis") Dit is een uitzonderingsprocedure die wordt toegepast wanneer iemand niet in aanmerking komt voor andere verblijfsprocedures, maar toch een reden heeft om in België te verblijven. De overheid heeft hierbij een grote discretionaire bevoegdheid, hoewel de beslissing niet willekeurig mag zijn. De criteria omvatten onder andere de preventie van schending van mensenrechten en "prangende humanitaire situaties". #### 3.4.4 Humanitair visum Dit is een gunst en geen recht. Het kan worden verleend aan meerderjarige kinderen die alleen achterblijven, op basis van voogdij voor verlaten kinderen of weeskinderen, of wegens bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling. #### 3.4.5 Slachtofferstatuut (mensenhandel en mensensmokkel) Slachtoffers van mensenhandel, en van mensensmokkel met verzwarende omstandigheden, die samenwerken met gerechtelijke instanties, kunnen een verblijfsstatuut krijgen. Dit vereist het breken met het netwerk, begeleiding door een gespecialiseerd centrum, en het indienen van een klacht of verklaringen. ### 3.5 Verzoekfase 3: Beroepsmogelijkheden Tegen een beslissing van het CGVS of de RVV staan beroepsmogelijkheden open bij hogere rechtscolleges, zoals de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) en de Raad van State. De RVV toetst de gegrondheid van de beslissing, terwijl de Raad van State de wettigheid van de arresten van de RVV controleert. Een schorsend beroep bij de RVV betekent dat de betrokkene tijdens de beroepsprocedure niet kan worden teruggestuurd en materiële opvang behoudt. ### 3.6 Recht op opvang en materiële hulp Verzoekers om internationale bescherming hebben recht op materiële hulp, wat onder meer huisvesting, medische en psychologische begeleiding, zakgeld en juridische bijstand omvat. Het opvangnetwerk is een essentieel onderdeel van de procedure. --- # toegang tot de gezondheidszorg voor vreemdelingen Vreemdelingen hebben, afhankelijk van hun verblijfstatus en specifieke situatie, recht op toegang tot gezondheidszorg in België, waarbij de kosten gedragen worden door verschillende instanties. ### 4.1 Verzoekers om internationale bescherming Verzoekers om internationale bescherming hebben recht op de betaling of terugbetaling van hun medische kosten. De precieze invulling hiervan hangt af van de wijze waarop zij medische zorg ontvangen en welke instantie de kosten draagt. * **Werkende asielzoekers:** Deze asielzoekers moeten zich aansluiten bij een ziekenfonds en genieten zo gezondheidszorg via deze instelling. * **Asielzoekers als persoon ten laste:** Een asielzoeker kan ook bij een ziekenfonds ingeschreven worden als persoon ten laste. * **Verblijf in een collectieve opvangstructuur (door Fedasil, Rode Kruis, NGO's):** * Medische zorgen kunnen worden verleend door de medische dienst van de opvangstructuur. * Fedasil kan een betalingsverbintenis (een 'requisitorium') afgeven. * **Verblijf in een Lokaal Opvanginitiatief (LOI):** Het OCMW komt tussen voor medische kosten bij behoeftigheid. De maatschappelijk werker van het OCMW verstrekt een betalingsverbintenis en verwijst door naar een zorgverstrekker. * **"No-shows" (code 207):** Asielzoekers met een "no show"-vermelding onder code 207 hebben recht op medische en psychologische begeleiding, waarvoor Fedasil tussenkomt via de Cel Medische Kosten. Zij hebben echter geen recht op financiële steun van het OCMW. Vooraf dient een betalingsverbintenis (requisitorium) aangevraagd te worden bij de Cel Medische Kosten van Fedasil. ### 4.2 Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden Erkende vluchtelingen en personen die de subsidiaire beschermingsstatus hebben verkregen, moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering in België. * **Aansluiting bij de ziekteverzekering:** Dit is mogelijk zodra de erkennings- of toekenningsbeslissing van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) ontvangen is, of het arrest van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) bij een beroepsprocedure. Inschrijving kan als ingezetene in het Rijksregister, zowel bij een verblijf van beperkte als onbeperkte duur. * **Tussenkomst OCMW:** In bepaalde gevallen kan het OCMW tussenkomen voor kosten die niet door de publieke ziekteverzekering worden gedekt, in het kader van het recht op maatschappelijke dienstverlening, mits de betrokkene behoeftig is. * **Voordelen voor personen met OCMW-steun:** Personen zonder wettig verblijf die steun ontvangen van het OCMW, hebben ook bepaalde voordelen binnen de ziekteverzekering. ### 4.3 Personen zonder wettig verblijf Personen zonder wettig verblijf hebben doorgaans recht op 'dringende medische hulp'. * **Dringende medische hulp:** Dit omvat medische zorgen van preventieve en curatieve aard, nazorg, ambulante zorg (huisarts, kinesist), en zorg in een verplegingsinstelling (ziekenhuis). Kosten voor voeding, kleding of huisvesting vallen hier doorgaans niet onder. * Het is aan de behandelende arts om te bepalen of medische zorg noodzakelijk is om de lichamelijke en geestelijke integriteit van de persoon te beschermen. Dit kan onder meer bezoeken aan een arts, tandarts, noodzakelijke onderzoeken, ingrepen met revalidatie, en medicatie omvatten. * **Medische regularisatie:** In geval van ernstige ziekte, die naast medische zorg ook financiële of materiële steun vereist, kan onder bepaalde voorwaarden een verblijfsrecht verkregen worden via een medische regularisatie (een zogenaamde "9ter" aanvraag). ### 4.4 Belangrijke instanties en hun rol in de gezondheidszorg * **Fedasil:** Verantwoordelijk voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en garandeert de kwaliteit binnen de opvangstructuren. Fedasil komt tussen in medische kosten voor bepaalde categorieën asielzoekers (zie hierboven). * **OCMW:** Komt tussen in medische kosten voor behoeftige personen in LOI's en biedt voordelen binnen de ziekteverzekering aan personen die OCMW-steun ontvangen. * **Ziekenfondsen:** Ziekteverzekering voor werkende asielzoekers en personen die als persoon ten laste ingeschreven zijn. * **Cel Medische Kosten van Fedasil:** Behandelt de aanvragen voor betalingsverbintenissen voor medische kosten van "no-show" asielzoekers. * **Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ):** Behandelt aanvragen voor medische regularisatie en verleent dringende medische hulp aan personen zonder wettig verblijf. --- Hier is een gedetailleerde studiehandleiding voor "toegang tot de gezondheidszorg voor vreemdelingen", gebaseerd op de verstrekte documentatie (pagina's 36-38). ## 4. Toegang tot de gezondheidszorg voor vreemdelingen Dit onderwerp belicht wie de kosten voor de gezondheidszorg van verschillende categorieën vreemdelingen draagt en welke rechten zij hierop hebben. ### 4.1 Toegang tot gezondheidszorg per categorie vreemdeling #### 4.1.1 Verzoekers om internationale bescherming Verzoekers om internationale bescherming hebben recht op de betaling of terugbetaling van hun medische kosten. De precieze invulling is afhankelijk van hoe de medische zorg wordt verleend en welke instantie de kosten dekt. * **Asielzoekers die werken:** Deze personen moeten zich aansluiten bij een ziekenfonds en genieten via deze instelling van gezondheidszorg. * **Asielzoekers ingeschreven als persoon ten laste:** Een asielzoeker kan ook bij een ziekenfonds worden ingeschreven als persoon ten laste. **Opvang in collectieve opvangstructuren:** Indien de verzoeker verblijft in: * een opvangcentrum; * een Federaal Opvanginitiatief (FOI); * een opvangplaats beheerd door NGO's; ...komt Fedasil tussen in de medische zorgen. Dit kan enerzijds via de medische dienst van de opvangstructuur zelf, of anderzijds via een betalingsverbintenis (een 'requisitorium') van Fedasil. **Opvang in een lokaal opvanginitiatief (LOI):** Wanneer een verzoeker in een LOI verblijft, komt het OCMW tussen voor de medische kosten indien de persoon behoeftig is. De maatschappelijk werker van het OCMW verstrekt dan een betalingsverbintenis en verwijst de persoon door naar een zorgverstrekker. **'No-shows' (code 207):** Asielzoekers met een vermelding 'no show' onder code 207 hebben recht op medische en psychologische begeleiding. Fedasil komt hiervoor tussen via de Cel Medische Kosten. Zij hebben echter geen recht op financiële steun van het OCMW. Voorafgaand aan de zorg is een betalingsverbintenis (requisitorium) van de Cel Medische Kosten van Fedasil vereist. #### 4.1.2 Vluchteling of subsidiair beschermde Erkende vluchtelingen en personen die de subsidiaire beschermingsstatus hebben verkregen, dienen zich aan te sluiten bij de publieke ziekteverzekering in België. * **Aansluiting bij de ziekteverzekering:** Dit is mogelijk vanaf het moment dat men de erkennings- of toekenningsbeslissing van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) ontvangt, of het arrest van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) indien de beschermingsstatus na een beroepsprocedure werd verkregen. De aansluiting kan gebeuren als ingeschrevene in het Rijksregister, ongeacht een verblijf van beperkte of onbeperkte duur. * **Tussenkomst OCMW:** In bepaalde gevallen, indien de persoon behoeftig is, kan het OCMW tussenkomen voor medische kosten die niet onder de publieke ziekteverzekering vallen. Dit gebeurt in het kader van het recht op maatschappelijke dienstverlening. * **Voordelen in de ziekteverzekering:** Personen zonder wettig verblijf die steun ontvangen van het OCMW, genieten ook bepaalde voordelen binnen de ziekteverzekering. #### 4.1.3 Personen zonder wettig verblijf * **Dringende medische hulp:** Dit is geregeld bij koninklijk besluit van 12 december 1996 en omvat: * Medische zorgen van preventieve aard. * Medische zorgen van curatieve aard. * Nazorg. * Ambulante zorg (bijvoorbeeld door een huisarts of kinesist). * Zorg in een verplegingsinstelling (bijvoorbeeld een ziekenhuis). * **Uitsluitingen van dringende medische hulp:** Kosten van voeding, kleding en huisvesting vallen hier buiten. * **Beoordeling door arts:** De overheid heeft niet limitatief bepaald op welke medische zorg personen zonder wettig verblijf recht hebben. De behandelende arts moet bepalen of de verstrekte medische zorg 'noodzakelijk is om de lichamelijke en geestelijke integriteit van de persoon te beschermen'. Dit kan onder meer betrekking hebben op: * Bezoeken aan huisarts, tandarts, etc. * Noodzakelijke onderzoeken voor diagnose (echografie, RX, scanner). * Ingrepen en revalidatie (bijvoorbeeld kinesitherapie). * Medicatie. * **Verblijfsrecht via medische regularisatie:** Bij een ernstige ziekte kan men onder bepaalde voorwaarden een verblijfsrecht verkrijgen via een medische regularisatie (zie ook 9ter-procedure). **Tip:** Het is cruciaal om voor personen zonder wettig verblijf de bepalingen rond "dringende medische hulp" nauwkeurig na te gaan, aangezien de interpretatie van 'noodzakelijk' door de behandelende arts hierbij een centrale rol speelt. --- **Afkortingen:** * AI: Attest van immatriculatie * CGVS: Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen * DVZ: Dienst Vreemdelingenzaken * NBMV: Niet-begeleide minderjarige vreemdeling * RvV: Raad voor Vreemdelingenbetwistingen * LOI: Lokaal Opvanginitiatief * FOI: Federaal Opvanginitiatief --- Dit onderdeel beschrijft wie verantwoordelijk is voor de kosten van medische zorg voor verschillende categorieën vreemdelingen in België. Personen die een verzoek om internationale bescherming indienen, hebben recht op de betaling of terugbetaling van hun medische kosten. De specifieke invulling hangt af van de manier waarop medische zorg wordt verleend en welke instantie de kosten draagt, wat weer afhankelijk is van de opvanglocatie. * **Werkende asielzoekers:** Deze personen moeten zich aansluiten bij een ziekenfonds en ontvangen zorg via deze instelling. Zij kunnen ook als persoon ten laste worden ingeschreven bij een ziekenfonds. * **Collectieve opvangstructuren (opvangcentrum, Federaal Opvanginitiatief, opvangplaats beheerd door NGO's):** Als u in zo'n structuur verblijft, verleent Fedasil de medische zorgen of betaalt deze. Dit kan rechtstreeks via de medische dienst van de opvangstructuur of via een betalingsverbintenis ('requisitorium') van Fedasil. * **Lokaal Opvanginitiatief (LOI):** Indien u in een LOI verblijft, komt het OCMW tussen in de medische kosten bij behoeftigheid. De maatschappelijk werker van het OCMW verstrekt een betalingsverbintenis en verwijst u door naar een zorgverstrekker. * **"No-shows" (code 207):** Asielzoekers met een "no show" vermelding in het wachtregister, die ervoor kiezen niet in de opvangstructuur te verblijven, hebben recht op medische en psychologische begeleiding. Fedasil komt hiervoor tussen via de Cel Medische Kosten. Zij hebben echter geen recht op financiële steun van het OCMW. Voorafgaand aan de zorg dient er een betalingsverbintenis (requisitorium) aangevraagd te worden bij de Cel Medische Kosten van Fedasil. ### 4.2 Vluchteling of subsidiair beschermde Personen die erkend zijn als vluchteling of de subsidiaire beschermingsstatus hebben verkregen, moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering in België. * **Aansluiting bij de ziekteverzekering:** Dit is mogelijk zodra men de erkennings- of toekenningsbeslissing van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) ontvangt, of het arrest van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) na een beroepsprocedure. De inschrijving kan gebeuren als ingezetene in het Rijksregister, zowel bij een verblijf van beperkte als onbeperkte duur. * **Tussenkomst OCMW:** Indien men behoeftig is, kan het OCMW tussenkomen voor medische kosten die niet gedekt worden door de publieke ziekteverzekering, in het kader van het recht op maatschappelijke dienstverlening. Vreemdelingen die steun ontvangen van het OCMW genieten ook bepaalde voordelen binnen de ziekteverzekering. * **Dringende medische hulp:** Dit omvat medische zorgen van preventieve en curatieve aard, nazorg, ambulante zorg (zoals door een huisarts of kinesist) en zorg in een verplegingsinstelling (zoals een ziekenhuis). Kosten voor voeding, kleding en huisvesting vallen hier doorgaans niet onder. * **Noodzakelijke medische zorg:** De behandelende arts bepaalt of medische zorgverstrekking noodzakelijk is om de lichamelijke en geestelijke integriteit van de persoon te beschermen. Dit kan bijvoorbeeld een bezoek aan een huisarts of tandarts omvatten, noodzakelijke onderzoeken voor een juiste diagnose, een ingreep met revalidatie, en medicatie. * **Medische regularisatie:** In geval van ernstige ziekte kan men onder bepaalde voorwaarden een verblijfsrecht verkrijgen via een medische regularisatie. > **Tip:** Het onderscheid tussen dringende medische hulp en bredere medische zorg voor personen zonder wettig verblijf kan complex zijn. De interpretatie van "noodzakelijk om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen" is cruciaal. ### 4.4 Verplichting tot aansluiting bij een ziekenfonds voor erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden Erkende vluchtelingen en personen met de subsidiaire beschermingsstatus moeten zich verplicht aansluiten bij de Belgische publieke ziekteverzekering. Dit biedt hen dezelfde rechten op gezondheidszorg als Belgische staatsburgers. De aansluiting kan plaatsvinden zodra de beslissing tot erkenning of toekenning is ontvangen, of na een positieve uitspraak van de RvV na een beroepsprocedure. Het OCMW kan aanvullend optreden bij behoeftigheid voor kosten die niet door de ziekteverzekering gedekt worden. --- # Het aanvragen en registreren van internationale bescherming Dit onderwerp behandelt het proces van het aanvragen en registreren van internationale bescherming in België, de betrokken instanties en de verschillende verblijfsprocedures. ## 5. Het aanvragen en registreren van internationale bescherming De aanhoudende onveiligheid in met name het Midden-Oosten en delen van Afrika leidt ertoe dat veel personen internationale bescherming aanvragen in Europa. Dit beleid is deels Europees geregeld, maar kent ook een nationale invulling. In België wordt gesproken over het 'bed-bad-brood'-principe, waarbij verzoekers materiële hulp ontvangen die gericht is op hun basisbehoeften, zoals een slaapplaats, maaltijden, sanitaire voorzieningen en kleding. Gezinnen krijgen indien mogelijk een aparte kamer. De verzoekers dragen zelf bij aan het onderhoud van de gemeenschappelijke ruimtes. Psychosociale problemen als gevolg van de vluchtervaring, heimwee, sociale declassificatie en onzekerheid over de toekomst, vaak verergerd door langdurige procedures, komen veel voor. Er is een duidelijk onderscheid tussen reguliere migratie (werk, studie, gezinsvorming) en migratie door overmacht (asiel, slachtoffers van mensenhandel, humanitaire of medische regularisatie, niet-begeleide minderjarigen). ### 5.1 Publieke instanties betrokken bij internationale bescherming Verschillende overheidsinstanties spelen een cruciale rol in migratieprocedures in België. #### 5.1.1 Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) regelt visa voor zowel kort als lang verblijf, in samenwerking met diplomatieke posten voor kort verblijf. Voor lang verblijf behandelt DVZ aanvragen van studenten, werknemers en personen die gezinshereniging wensen. DVZ wisselt constant informatie uit met gemeentebesturen en parketten. Belangrijk is de rol van DVZ bij het registreren van alle asielaanvragen die op Belgisch grondgebied of aan de grens worden ingediend. Door gebruik te maken van Eurodac, een Europees systeem voor vingerafdrukkenanalyse, stelt DVZ vast welke staat verantwoordelijk is voor het onderzoek van de asielaanvraag, conform de Overeenkomst van Dublin. Deze overeenkomst voorkomt dubbele asielaanvragen in EU-lidstaten. DVZ beheert tevens gesloten centra en woonunits voor personen zonder wettig verblijf en gezinnen met minderjarige kinderen aan wie de toegang tot het grondgebied werd geweigerd, met als doel deze personen in humane omstandigheden vast te houden voor verwijdering. DVZ volgt gerechtelijke procedures op en verleent juridisch advies bij betwiste administratieve beslissingen. #### 5.1.2 Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is een onafhankelijke federale administratie. De kerntaak van het CGVS is het bieden van bescherming aan personen die bij terugkeer naar hun land van herkomst risico lopen op vervolging of ernstige schade. Het CGVS onderzoekt eerst of de asielzoeker recht heeft op de vluchtelingenstatus. Indien dit niet het geval is, wordt nagegaan of de persoon in aanmerking komt voor subsidiaire bescherming. Elk verzoek om internationale bescherming wordt op individuele, objectieve en onpartijdige wijze onderzocht, conform Belgische, Europese en internationale normen. #### 5.1.3 Fedasil Fedasil (Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers) is een instelling van openbaar nut, operationeel sinds mei 2002 en onder toezicht van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie sinds december 2018. Fedasil is primair verantwoordelijk voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en andere specifieke doelgroepen, en waarborgt de kwaliteit en conformiteit van de opvangstructuren. Daarnaast coördineert Fedasil de organisatie van vrijwillige terugkeer naar de herkomstlanden. Fedasil streeft naar een gelijkwaardige dienstverlening en geïntegreerde begeleidingstrajecten, rekening houdend met de specifieke kenmerken van de doelgroepen. Bescherming van de persoonlijke integriteit en het bieden van een realistisch toekomstbeeld zijn hierbij essentieel. Fedasil draagt bij aan de vorming van een rechtvaardig migratiebeleid en respecteert internationale engagementen inzake mensenrechten en opvangrichtlijnen. ### 5.2 De procedure voor internationale bescherming De procedure voor het aanvragen van internationale bescherming verloopt in verschillende fasen. #### 5.2.1 Verzoek om internationale bescherming: Fase 1 (DVZ) Het verzoek om internationale bescherming dient persoonlijk te gebeuren. Deze initiële fase bij DVZ omvat drie stappen: het doen van het verzoek, de registratie ervan en de daadwerkelijke indiening. * **Het doen van het verzoek:** Een verzoek moet tijdig worden ingediend, bijvoorbeeld binnen 8 werkdagen na illegale binnenkomst, vóór het einde van een kort verblijf, of binnen 8 werkdagen na het einde van een lang verblijf. Een laattijdig verzoek kan leiden tot een versnelde procedure. Vanaf het moment van het verzoek heeft de aanvrager recht op materiële opvang, bescherming tegen refoulement en heeft hij de plicht tot medewerking. Verzoeken kunnen aan de grens (meestal luchthaven Zaventem) of op het grondgebied ingediend worden. Bij indiening aan de grens vallen het doen en indienen van het verzoek vaak samen. Personen die aan de grens een verzoek indienen en in afwachting van een behandeling zijn, kunnen worden vastgehouden in een repatriëringscentrum of gesloten centrum. Na het doen van het verzoek op het grondgebied ontvangt de aanvrager een 'bewijs van aanmelding'. * **Registratie van het verzoek:** DVZ registreert het verzoek binnen drie werkdagen (dit kan oplopen tot tien werkdagen bij grote drukte). Tijdens deze fase vinden veiligheidscontroles plaats, worden identiteitsdocumenten ingenomen en biometrische gegevens (foto, vingerafdrukken) afgenomen. De vingerafdrukken worden vergeleken met het PRINTRAK/Eurodac-systeem om eerdere asielaanvragen in de EU te detecteren. Een medische screening, met name op TBC, wordt ook uitgevoerd door Fedasil. * **Daadwerkelijke indiening van het verzoek:** Dit gebeurt bij DVZ op een afgesproken datum en tijdstip, uiterlijk dertig dagen na het doen van het verzoek. Op deze dag ontvangt de aanvrager een bijlage 26 (of 26quinquies bij een volgend verzoek), wordt hij geregistreerd in het wachtregister, wordt de taalkeuze bepaald, een vragenlijst over bijzondere procedurele noden ingevuld en vindt het eerste gehoor plaats indien er voldoende tolken aanwezig zijn. Ook de keuze van woonplaats wordt vastgelegd. Binnen 8 werkdagen na indiening (en toelating tot binnenkomst aan de grens) moet de aanvrager zich aanmelden bij het gemeentebestuur van zijn woonplaats. Deze gemeente reikt een attest van immatriculatie (oranje kaart, AI) af, dat vier maanden geldig is en verlengd wordt gedurende de asielprocedure. #### 5.2.2 Toewijzing opvangplaats Na indiening van het verzoek bij DVZ, verwijst de Dispatching van Fedasil de verzoeker naar een opvangplaats ('code 207'). Criteria voor toewijzing zijn onder meer gezinssituatie, gezondheid, kennis van landstalen en proceduretaal, en kwetsbaarheid. Verzoekers hebben recht op materiële hulp, inclusief huisvesting, informatie, sociale/medische/psychologische begeleiding, zakgeld en juridische bijstand. Opvang in individuele woningen (LOI's) is voorbehouden voor kwetsbare personen of verzoekers met een grote kans op erkenning. > **Tip:** Het niet benutten van de toegewezen opvangplaats zonder geldige reden leidt tot een 'no show'-vermelding (code 207). Dit betekent geen recht op financiële steun van het OCMW, wel op medische en psychologische begeleiding via Fedasil. #### 5.2.3 Verzoek fase 2: Dublin-onderzoek DVZ onderzoekt welk EU-land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek, conform de Dublinverordening. Als een ander land verantwoordelijk is, wordt de verzoeker overgedragen. Is België verantwoordelijk, dan wordt het verzoek hier verder afgehandeld. De Dublin-criteria, zoals de aanwezigheid van gezinsleden, eerdere asielaanvragen of de lidstaat van binnenkomst, bepalen de verantwoordelijkheid. #### 5.2.4 Verzoek fase 3: CGVS en beslissing Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het dossier. Na een persoonlijk gehoor neemt het CGVS een beslissing. * **Niet-ontvankelijkverklaring:** Het CGVS kan een verzoek niet-ontvankelijk verklaren om diverse redenen, zoals een 'eerste land van asiel', een 'veilig derde land', eerdere bescherming in een andere lidstaat, of een volgend verzoek zonder nieuwe elementen. * **Toekenning status:** Het CGVS kan de vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus toekennen. De beslissing wordt per aangetekend schrijven meegedeeld. Het CGVS motiveert de beslissing tot toekenning van subsidiaire bescherming, maar niet de motivering van erkenning als vluchteling. * **Weigering status:** Indien geen enkele beschermingsstatus wordt toegekend, ontvangt de verzoeker een gemotiveerde weigering. Tegen deze beslissing kan binnen dertig dagen schorsend beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Dit schorsend beroep voorkomt terugdrijving of gedwongen verwijdering gedurende de procedure. Een verdere cassatieberoep bij de Raad van State is mogelijk. * **Na een positieve beslissing:** Verkrijgers van een vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming (met verblijfsrecht van meer dan drie maanden) moeten de opvang binnen twee maanden verlaten. Ze hebben recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. Ze worden ingeschreven in het vreemdelingenregister. * **Na een negatieve beslissing:** Een definitief afgewezen verzoeker kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) krijgen, met een termijn van 30 dagen (tenzij wettelijk bepaald korter). Na het verstrijken van deze termijn, en zonder verlenging om humanitaire redenen, verblijft de persoon illegaal. Afgewezen verzoekers die vrijwillige terugkeer overwegen, krijgen actieve ondersteuning. Indien vrijwillige terugkeer niet haalbaar is, wordt gefocust op gedwongen terugkeer. De opvang stopt na afloop van de termijn van het BGV en eventuele verlengingen. Bij weigering de opvang te verlaten, kan de lokale politie ingeschakeld worden. De verbindingsambtenaar van DVZ organiseert gedwongen terugkeer. #### 5.2.5 Versnelde procedures Het CGVS kan verzoeken om internationale bescherming via een versnelde procedure behandelen, bijvoorbeeld voor personen uit een 'veilig land van herkomst' of bij volgende verzoeken. De beoordeling gebeurt ten gronde, maar binnen een korter tijdsbestek. Een persoonlijk onderhoud vindt plaats, met minimaal twee dagen tussen kennisgeving en gehoor. De beslissingen zijn dezelfde als in de standaardprocedure. ### 5.3 Specifieke procedures en doelgroepen Verschillende specifieke procedures en doelgroepen kennen eigen regels en begeleiding. #### 5.3.1 Humanitaire regularisatie (9bis) Humanitaire regularisatie (artikel 9bis Verblijfswet) is een machtiging tot verblijf voor meer dan drie maanden in uitzonderlijke situaties waarvoor geen andere verblijfsprocedure bestaat, maar waar toch een gegronde reden voor verblijf in België is. Vereist is een identiteitsbewijs, aantonen dat een aanvraag vanuit het land van herkomst niet mogelijk is, een verblijfplaats in België en betaling van administratieve kosten. De overheid beslist vrij of een 9bis-aanvraag gegrond is, maar deze discretionaire bevoegdheid mag niet willekeurig zijn. Criteria zijn onder meer het voorkomen van schending van mensenrechten. > **Tip:** De overheid moet een weigering van een 9bis-aanvraag motiveren en mag geen kennelijk onredelijke of willekeurige beslissingen nemen. Het algemene criterium is het voorkomen van een schending van mensenrechten, vaak samengevat onder het begrip 'prangende humanitaire situatie'. Dit betreft situaties die zo klemmend zijn dat repatriëring in strijd zou zijn met internationale mensenrechtenverdragen, zoals het Internationaal Kinderrechtenverdrag en het EVRM. Kwetsbare groepen, zoals mishandelde vrouwen en kinderen, of personen in een uitzichtloze persoonlijke of familiale situatie, krijgen bijzondere aandacht. Naast het algemene criterium bestaan er specifieke criteria die vaak voorkomen, zoals langdurige asielprocedures (gezinnen met schoolgaande kinderen, langer dan 1 jaar procedure, 5 jaar ononderbroken verblijf) of duurzame lokale verankering. Een positieve beslissing resulteert in een machtiging tot verblijf voor meer dan drie maanden, die beperkt of onbeperkt kan zijn. Een negatieve beslissing moet gemotiveerd worden, en kan gepaard gaan met een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). #### 5.3.2 Medische regularisatie (9ter) Medische regularisatie (artikel 9ter Verblijfswet) kan worden aangevraagd bij ernstige ziekte indien de noodzakelijke behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het land van herkomst. De aanvraag moet in België worden ingediend bij DVZ, ook vanuit de transitzone van de luchthaven of een gesloten transitcentrum. In het buitenland dient een medisch visum te worden aangevraagd. > **Voorbeeld:** Een persoon die ernstig ziek is en de benodigde gespecialiseerde medische behandeling enkel in België kan krijgen, kan een medische regularisatie aanvragen. De procedure is in principe schriftelijk. Verplichte documenten zijn een bewijs van identiteit en een standaard medisch attest. De aanvraag moet per aangetekende brief worden verstuurd; anders is deze onontvankelijk. Bij ontvankelijkheid krijgt de aanvrager een attest van immatriculatie (oranje kaart) van 3 maanden, driemaal verlengbaar met 3 maanden, en nadien met 1 maand. Na een gegronde aanvraag volgt een elektronische A-kaart, een tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht, geldig voor minstens 1 jaar en daarna tweejaarlijks vernieuwd. Bij aanzienlijke en duurzame verbetering van de gezondheidstoestand wordt de kaart niet vernieuwd. Na 5 jaar kan een elektronische B-kaart worden verkregen, wat een onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht betekent. #### 5.3.3 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) Een niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) is iemand jonger dan 18 jaar, die niet vergezeld wordt door een persoon met ouderlijk gezag of voogdij, en die geen onderdaan is van een EER-land. NBMV's hebben recht op extra bescherming, een toegewezen voogd en een bijzondere verblijfsprocedure. Ze kunnen daarnaast ook andere procedures volgen (internationale bescherming, slachtoffer mensenhandel/mensensmokkel, humanitaire of medische regularisatie). Het belang van het kind staat centraal. De Dienst Voogdij van de FOD Justitie is verantwoordelijk voor de voogdij over NBMV's. De dienst neemt de minderjarige onder hoede, identificeert hem/haar als NBM, wijst een voogd aan, coördineert contacten tussen bevoegde overheden en zoekt naar een duurzame oplossing in het belang van het kind. De voogd vertegenwoordigt de minderjarige, begeleidt hem/haar, vraagt bijstand van een advocaat aan, zorgt voor onderwijs, medische verzorging, passende huisvesting en beheer van goederen. Het opvangtraject voor NBMV's kent drie fasen: 1. **Observatie:** In een Observatie- en Oriëntatiecentrum (OOC) wordt nagegaan of de jongere effectief niet-begeleid en minderjarig is. Er wordt een medisch, psychologisch en sociaal profiel opgesteld om kwetsbaarheden te detecteren en de jongere te oriënteren naar een aangepaste opvangstructuur. 2. **Stabilisatie:** Na 2 tot 4 weken wordt de jongere doorverwezen naar een collectieve opvangstructuur (federaal centrum of partnerorganisatie), waar hij/zij in een leefgroep met begeleiders verblijft en voorbereid wordt op autonomie. 3. **Begeleide autonomie:** Jongeren ouder dan 16 met een aanvaard verzoek om internationale bescherming en voldoende zelfstandigheid kunnen doorstromen naar een lokaal opvanginitiatief (LOI) van een OCMW, voor verdere voorbereiding op een zelfstandig leven. Projecten zoals 'My Future' bereiden NBMV's zonder verblijfsperspectief voor op hun terugkeer of alternatieve trajecten. #### 5.3.4 Mensenhandel en -smokkel Mensenhandel wordt gedefinieerd als de uitbuiting van mensen, zoals in de prostitutie, bedelarij, of onder dwang uitgevoerde arbeid. Mensensmokkel daarentegen betreft het illegaal over de grens helpen van personen tegen betaling. Beide zijn strafbaar. Slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met gerechtelijke instanties kunnen sinds de jaren 1990 een specifiek verblijfsstatuut krijgen. Dit vereist het verbreken van banden met het netwerk, begeleiding door een gespecialiseerd opvangcentrum en het indienen van een klacht of verklaringen tegen de uitbuiters. De procedure omvat detectie en identificatie, gevolgd door een bedenktijd van 45 dagen met een tijdelijk verblijfsdocument (attest van immatriculatie). Indien een klacht wordt ingediend, kan het verblijf verlengd worden met telkens zes maanden, zolang de gerechtelijke procedure loopt, op voorwaarde van medewerking, geen gevaar voor de openbare orde en het parket/arbeidsauditoraat beschouwt de persoon als slachtoffer. Na een veroordeling of indien de klacht betekenisvol was voor de procedure, kan een verblijfstitel van onbepaalde duur worden verkregen. Verblijfsdocumenten kunnen ingetrokken worden indien het slachtoffer opnieuw contact opneemt met de uitbuiters, een gevaar vormt voor de openbare orde of nationale veiligheid, of indien de medewerking frauduleus of de klacht ongegrond is. #### 5.3.5 Humanitair visum Een humanitair visum kan worden verleend op basis van humanitaire overwegingen, ook als er geen recht op verblijf is. Het is een gunst, geen recht. * **Meerderjarig kind dat alleen achterblijft:** Meerderjarige kinderen van een vreemdeling met verblijfsrecht in België kunnen onder strikte voorwaarden (ten laste zijn, deel uitmaken van het gezin, alleen achterblijven in herkomstland) een humanitair visum verkrijgen, met bijkomende vereisten rond bestaansmiddelen en geen eigen inkomen. * **Voogdij:** Verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen kunnen in aanmerking komen voor een humanitair visum, omdat zij geen recht hebben op gezinshereniging wegens het ontbreken van een juridische afstammingsband. * **Bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling:** Een bijzondere band kan, mede door de rechtspraak van het EHRM (arrest 'Sen'), een basis vormen voor een humanitair visum, met het oog op eerbiediging van het recht op familie- en gezinsleven. #### 5.3.6 Gezinshereniging Gezinshereniging biedt de mogelijkheid tot een verblijfsrecht indien familiebanden bestaan met een Belg of een derdelander met een verblijfsrecht. * **Gezinshereniging met een Belg:** Echtgenoten/gelijkgestelde partners (21+), wettelijke partners (bewijs van duurzame relatie, 21+, of 18+ indien 1 jaar samenwonend vóór aanvraag), kinderen/kleinkinderen (21+ en ten laste), en ouders van een minderjarige Belg (met quasi geen bijkomende voorwaarden) hebben onder voorwaarden recht op gezinshereniging. Er zijn vereisten rond administratieve kosten, het vormen van een gezinscel, toereikende en stabiele bestaansmiddelen, voldoende huisvesting en ziekteverzekering. * **Gezinshereniging met een derdelander:** Dit wordt hier beperkt tot derdelanders met een onbeperkt of beperkt verblijfsrecht. Familieleden die in aanmerking komen zijn echtgenoot/gelijkgesteld partner (21+), wettelijke partner, minderjarig kind, meerderjarig kind met handicap, en ouder van een minderjarig kind met onbeperkt verblijfsrecht. Er zijn vergelijkbare vereisten rond administratieve kosten, bestaansmiddelen, huisvesting en ziekteverzekering. > **Tip:** Het bewijzen van bloed- of aanverwantschap is vaak een struikelblok bij gezinshereniging, en kan leiden tot vertragingen in de procedure, soms zelfs met DNA-testen. #### 5.3.7 Toegang tot de Belgische nationaliteit Vreemdelingen kunnen de Belgische nationaliteit verkrijgen via automatische toekenning of door verkrijging (nationaliteitsverklaring of naturalisatie). * **Automatische toekenning:** Dit kan onder meer plaatsvinden op basis van afstamming (ius sanguinis) of geboorte in België (ius soli), zoals bij een kind geboren in België uit een Belgische ouder, of een kind geboren in België dat anders staatloos zou zijn. * **Verkrijging via nationaliteitsverklaring:** Dit geldt voor meerderjarigen en kan onder meer gebaseerd zijn op geboorte in België met wettelijk verblijf sinds de geboorte, integratie (minimaal 5 jaar verblijf, talenkennis, maatschappelijke en economische participatie), huwelijk met een Belg (minimaal 5 jaar verblijf en 3 jaar samenwonen), of handicap/invaliditeit die economische activiteit verhindert (minimaal 5 jaar verblijf). * **Naturalisatie:** Dit is een uitzonderlijke weg voor personen met buitengewone verdiensten aan België of erkende staatlozen. België staat dubbele nationaliteit toe onder bepaalde voorwaarden, bijvoorbeeld voor kinderen uit gemengde huwelijken, of voor Belgen die vrijwillig een andere nationaliteit verwerven na 9 juni 2007. #### 5.3.8 Toegang tot de gezondheidszorg De kosten voor gezondheidszorg van vreemdelingen worden verschillend gedekt, afhankelijk van hun status: * **Verzoekers om internationale bescherming:** Medische kosten worden vergoed door Fedasil (direct of via een betalingsverbintenis) indien verblijvend in een opvangcentrum. Werkende asielzoekers sluiten zich aan bij een ziekenfonds. * **Vluchtelingen of subsidiair beschermden:** Zij moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Het OCMW kan tussenkomen voor kosten die niet onder de publieke ziekteverzekering vallen, indien de persoon behoeftig is. * **Personen zonder wettig verblijf:** Zij hebben doorgaans recht op 'dringende medische hulp', die noodzakelijk is om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen. Dit omvat geen kosten voor voeding, kleding of huisvesting. Bij ernstige ziekte kan een medische regularisatie worden verkregen. > **Tip:** Het attest van immatriculatie (oranje kaart) is cruciaal voor toegang tot medische zorgen tijdens de asielprocedure. --- Dit gedeelte behandelt de procedure voor het aanvragen en registreren van internationale bescherming in België, met specifieke aandacht voor de betrokken instanties, de verschillende fases van de procedure en de opvang van verzoekers. ### 5.1 Procedures voor internationale bescherming #### 5.1.1 Verzoek om internationale bescherming: algemeen Een verzoek om internationale bescherming moet persoonlijk worden ingediend bij de bevoegde dienst. Hierna volgt een onderzoek waarbij het asielverhaal van de verzoeker wordt getoetst aan de criteria voor een vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming. * **Indiening van het verzoek:** * Onmiddellijk of binnen acht werkdagen na illegale binnenkomst in België. * Vóór het einde van een kort verblijf van minder dan drie maanden. * Binnen acht werkdagen na het einde van een verblijf van meer dan drie maanden. * Onmiddellijk bij een poging tot illegale binnenkomst aan de grens. Indien het verzoek niet tijdig wordt ingediend, kan dit worden beschouwd als een indicatie van een risico op onderduiken, of kan een versnelde asielprocedure worden toegepast. * **Rechten en plichten vanaf het moment van het verzoek:** * Recht op materiële opvang. * Recht op bescherming tegen refoulement. * Plicht tot medewerking. Verzoekers die verblijven in een strafinrichting of een gesloten centrum kunnen hun verzoek indienen bij de directeur van de instelling. Het verzoek kan zowel aan de grens als op het Belgische grondgebied worden ingediend. #### 5.1.2 Verzoek aan de grens Een verzoek om internationale bescherming kan aan de grens worden ingediend, met name aan de luchthaven van Zaventem. De aanvraag gebeurt persoonlijk bij de grensautoriteiten, die contact opnemen met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) voor registratie binnen drie werkdagen. De fasen van het doen en indienen van het verzoek vallen hier praktisch samen. In afwachting van een behandeling kan de verzoeker worden vastgehouden in een repatriërings- of gesloten centrum en ontvangt hij een bijlage 25 of bij een volgend verzoek een bijlage 25 quinquies. #### 5.1.3 Verzoek op het grondgebied Op het grondgebied moet het verzoek persoonlijk worden ingediend, waarbij alle familieleden die een aanvraag wensen te doen zich dienen aan te melden. Na het doen van het verzoek ontvangt de verzoeker een "bewijs van aanmelding". #### 5.1.4 Registratie van het verzoek door DVZ DVZ registreert het verzoek om internationale bescherming binnen drie werkdagen, hoewel deze termijn kan oplopen tot tien werkdagen bij een grote instroom. Tijdens de fase van het doen en registreren van het verzoek vinden onder andere de volgende stappen plaats: * Veiligheidscontrole * Identificatie * In bewaring nemen van identiteitsdocumenten * Afname van biometrische gegevens (foto en vingerafdrukken) Vingerafdrukken worden vergeleken met het internationale PRINTRAK/Eurodac-systeem om na te gaan of de verzoeker via een ander land heeft gereisd en al elders asiel heeft aangevraagd. Er wordt ook een medische screening uitgevoerd door Fedasil, met focus op TBC. #### 5.1.5 Daadwerkelijke indiening van het verzoek Het verzoek moet onmiddellijk of zo snel mogelijk na het doen ervan (binnen dertig dagen) daadwerkelijk worden ingediend bij DVZ op de afgesproken datum en tijd. Deze termijn kan bij koninklijk besluit worden verlengd bij een grote instroom, maar geldt dan maximaal voor drie maanden. Op de dag van de indiening ontvangt de verzoeker een bijlage 26 of bij een volgend verzoek een bijlage 26 quinquies, wordt geregistreerd in het wachtregister, een taalkeuze wordt gemaakt, een vragenlijst over bijzondere procedurele noden wordt ingevuld, het eerste gehoor wordt afgenomen (indien tolken beschikbaar zijn), en er wordt een woonplaatskeuze gedaan. Binnen acht werkdagen na de indiening van het eerste verzoek, moet de verzoeker zich aanmelden bij de gemeente van zijn woonplaats, waar hij een attest van immatriculatie (oranje kaart) ontvangt, geldig voor vier maanden en verlengbaar gedurende de asielprocedure. #### 5.1.6 Toewijzing opvangplaats Na indiening van het verzoek bij DVZ, begeven verzoekers zich naar de Dispatching van Fedasil, die een opvangplaats toewijst (code 207). Criteria voor toewijzing omvatten gezinssituatie, gezondheidstoestand, kennis van landstalen, proceduretaal en kwetsbare groepen. Volgens de Opvangwet kan na zes maanden ononderbroken verblijf in een collectieve opvangplaats een aanvraag tot overplaatsing naar een individuele opvangplaats worden ingediend. Dit is een gunst en geen recht, en is momenteel voorbehouden voor begunstigden met een hoge beschermingsgraad, een verblijfstitel van meer dan drie maanden, of die kwetsbaar zijn. ### 5.2 De verschillende statuten van internationale bescherming #### 5.2.1 Vluchteling Om als vluchteling erkend te worden, moet een persoon voldoen aan de definitie in de Conventie van Genève: "elke persoon die zich buiten het land waarvan hij de nationaliteit heeft of, indien hij geen nationaliteit heeft, buiten zijn land van herkomst bevindt, en die de bescherming van dat land niet kan of wil inroepen omdat hij vreest voor vervolging omwille van zijn ras, zijn religie, zijn nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep, of zijn politieke overtuiging". De vrees voor vervolging is hierbij cruciaal. Ook indien er geen effectieve vervolging plaatsvindt, kan een duidelijke en waarachtige angst voor wat er bij terugkeer kan gebeuren, leiden tot erkenning. Een "vluchteling ter plaatse" is iemand die het land verliet zonder vrees, maar die na verloop van tijd deze vrees inroept wegens veranderde omstandigheden of ontwikkelde activiteiten in België. Het begrip "politiek vluchteling" is verwarrend en niet correct, aangezien bescherming ook kan worden geboden op basis van andere redenen dan politiek. #### 5.2.2 Subsidiaire bescherming Voor subsidiaire bescherming is er een reëel risico op "ernstige schade" bij terugkeer naar het land van herkomst of het land waar men vroeger gewoonlijk verbleef. Dit risico moet concreet worden aangetoond, en enkel verwijzen naar de algemene toestand van het land is onvoldoende. Ernstige schade kan omvatten: * Doodstraf of executie. * Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing (in strijd met artikel 3 EVRM). * Ernstige schade door een gewapend conflict: dit betreft een ernstige bedreiging van het leven of de persoon als gevolg van willekeurig geweld in een georganiseerd, aanhoudend en intensief gewapend conflict, waarbij enkel burgers in aanmerking komen. #### 5.2.3 Procedure bij het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) Indien België verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek, ontvangt het CGVS het dossier van DVZ. De asielzoeker wordt opgeroepen voor een gehoor. ##### 5.2.3.1 Ontvankelijkheid Het CGVS kan een verzoek niet-ontvankelijk verklaren in de volgende gevallen: * Een eerste land van asiel. * Een veilig derde land. * Reeds internationale bescherming verkregen in een andere lidstaat van de EU. * Onderdaan van een EU-lidstaat of een staat die partij is bij een Toetredingsverdrag tot de EU. * Volgend verzoek zonder nieuwe elementen. * Begeleide minderjarige vreemdeling wiens eerdere aanvraag definitief werd beslist en die geen eigen feiten aanhaalt die een apart verzoek rechtvaardigen. ##### 5.2.3.2 Toekenning van een status * **Erkend vluchteling:** De beslissing vermeldt enkel de erkenning als vluchteling. Het CGVS motiveert deze beslissing niet. * **Subsidiaire beschermingsstatus:** Indien de persoon niet als vluchteling wordt erkend, maar wel in aanmerking komt voor subsidiaire bescherming, wordt dit per aangetekende brief meegedeeld. De motivatie legt uit waarom de vluchtelingenstatus wordt geweigerd maar de subsidiaire bescherming wordt toegekend. Tegen deze beslissing kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). * **Geen status toegekend:** Indien de verzoeker noch de vluchtelingenstatus noch de subsidiaire beschermingsstatus verkrijgt, ontvangt hij een gemotiveerde weigeringsbeslissing. Tegen deze beslissing kan binnen dertig dagen een schorsend beroep ten gronde worden ingesteld bij de RVV. Dit schorst de verwijdering van het grondgebied en behoudt het recht op materiële opvang en het attest van immatriculatie. Na een negatief arrest van de RVV kan nog cassatieberoep worden ingesteld bij de Raad van State. #### 5.2.4 Positieve beslissing en gevolgen Na het verkrijgen van de vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming (verblijfsrecht van meer dan drie maanden), moet de opvang in principe binnen twee maanden verlaten worden. De betrokkene kan aanspraak maken op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. De inschrijving in het vreemdelingenregister gebeurt bij de gemeente. #### 5.2.5 Negatieve beslissing en gevolgen Indien het verzoek om internationale bescherming definitief wordt afgewezen, kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) volgen. Na het verstrijken van de termijn ontstaat een onwettig verblijf, tenzij het bevel om humanitaire redenen verlengd kan worden. De termijn bedraagt in principe dertig dagen. Fedasil wijst doorgaans door naar een open terugkeerplaats (OTP) voor de laatste fase van het terugkeertraject. Het recht op opvang kan worden verlengd indien men zich in specifieke situaties bevindt en aan bepaalde voorwaarden voldoet. Bij een realistische vrijwillige terugkeer wordt actieve ondersteuning geboden; anders verschuift de focus naar gedwongen terugkeer. Bij het verstrijken van de termijn van het BGV en eventuele verlengingen, wordt de opvang stopgezet. Indien de bewoner weigert de opvang te verlaten, kan DVZ de lokale politie inschakelen. ### 5.3 Verzoek fase 3: versnelde procedures Het CGVS kan een verzoek om internationale bescherming behandelen via een versnelde procedure, waarbij het onderzoek en de beoordeling grondig gebeuren maar binnen een verkort tijdsbestek. Een persoonlijk onderhoud vindt in principe steeds plaats, met minstens twee dagen tussen kennisgeving van de oproeping en het onderhoud. Het CGVS kan voor een versnelde procedure kiezen indien de verzoeker afkomstig is uit een zogenaamd veilig land van herkomst of een volgend verzoek indient. ### 5.4 Opvang Het opvangnetwerk in België bestaat uit collectieve en individuele opvangstructuren. * **Collectieve structuren:** Opvangcentra beheerd door Fedasil, het Belgische Rode Kruis of andere partners. * **Individuele structuren:** Woningen beheerd door OCMW's (lokale opvanginitiatieven - LOI) of NGO's. Alle opvangstructuren zijn "open", wat inhoudt dat bewoners vrij binnen en buiten kunnen. Zij ontvangen onderdak, maaltijden, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, een dagelijkse uitkering (zakgeld) en toegang tot juridische bijstand, tolken en opleidingen. Het Belgische opvangmodel voorziet in collectieve centra als norm. Opvang in individuele woningen is voorbehouden voor kwetsbare personen en voor verzoekers met een grote kans op erkenning als vluchteling. * **Materiële hulp:** Verzoekers hebben recht op materiële hulp, waaronder huisvesting, informatiebrochures, sociale tolken- en vertaaldiensten, medische en psychologische begeleiding, maatschappelijke begeleiding, juridische hulp, zakgeld en gemeenschapsdiensten. * **"No show" (code 207):** Indien een asielzoeker ervoor kiest niet in de opvangstructuur te verblijven, ontvangt hij de vermelding "no show" code 207. In dit geval heeft hij recht op medische en psychologische begeleiding, maar geen recht op financiële steun van het OCMW. Fedasil komt tussen via de Cel Medische Kosten. ### 5.5 Deelname aan het leven van de gemeenschap en opvang #### 5.5.1 Verzoekers om internationale bescherming Verzoekers om internationale bescherming hebben recht op materiële opvang vanaf het moment van hun verzoek. In principe wijst Fedasil een opvangplaats toe. Vanaf het doen van het verzoek gelden ook andere rechten, zoals bescherming tegen refoulement, en plichten, zoals de medewerkingsplicht. #### 5.5.2 Dublin-onderzoek DVZ onderzoekt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek om internationale bescherming op basis van de Dublin-verordening. Dit onderzoek vindt onmiddellijk na registratie plaats. Indien een andere staat verantwoordelijk is, wordt de verzoeker aan die staat overgedragen. Is België verantwoordelijk, dan handelt het land het verzoek verder af. De Dublin-criteria bepalen de verantwoordelijke lidstaat. In volgorde van toepassing zijn dit: * Lidstaat waar een gezinslid, broer of zus of familielid van een niet-begeleide minderjarige aanwezig is. * Lidstaat waar een gezinslid internationale bescherming geniet. * Lidstaat waar een gezinslid een verzoek om internationale bescherming indiende. * Lidstaat die bevoegd is voor het grootste aantal gezinsleden en/of minderjarige ongehuwde broers of zussen, of voor de oudste. * Lidstaat van afgifte van verblijfstitel of visum. * Lidstaat van illegale grensoverschrijding, komende vanuit een derde land. * Lidstaat waar geen visumplicht geldt. * Lidstaat van het verzoek om internationale bescherming in de internationale transitzone van een luchthaven. Wanneer geen verantwoordelijke lidstaat kan worden aangeduid volgens deze criteria, is de lidstaat waar het verzoek het eerst werd ingediend verantwoordelijk. #### 5.5.3 Bijzondere verblijfsprocedure voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) Naast de klassieke asielprocedure bestaat er een bijzondere procedure om een duurzame oplossing te verkrijgen voor NBMV. Het opvangtraject verloopt in drie fasen: 1. **Observatie:** In een Observatie- en Oriëntatiecentrum (OOC) wordt nagegaan of de jongere effectief minderjarig en niet-begeleid is, en wordt een medisch, psychologisch en sociaal profiel opgesteld om kwetsbare punten te detecteren en de jongere te oriënteren naar een aangepaste opvangstructuur. 2. **Stabilisatie:** Na twee tot vier weken in het OOC wordt de jongere doorverwezen naar een collectieve opvangstructuur (federaal opvangcentrum of partnercentrum). De jongeren verblijven in een afzonderlijke leefgroep met een eigen team van begeleiders en worden voorbereid op meer autonomie. NBMV's jonger dan 15 jaar of met duidelijke kwetsbaarheden worden opgevangen in voorzieningen van de gemeenschappen, mede gefinancierd door Fedasil. 3. **Begeleide autonomie:** Jongeren met een aanvaard verzoek om internationale bescherming, ouder dan 16 en voldoende zelfstandig, kunnen doorstromen naar een lokaal opvanginitiatief (LOI) van een OCMW voor meer vrijheid en autonomie, met behoud van begeleiding. Het belang van het kind staat centraal in dit traject, met continuïteit in begeleiding en een traject op maat. Projecten zoals "My Future" bieden specifieke begeleiding aan NBMV's zonder verblijfsperspectief in België, gericht op toekomstkeuzes, weerbaarheid en beroepsgerichte opleidingen. * **Einde van het opvangtraject:** Een niet-begeleide minderjarige vreemdeling mag tot zijn 18e niet uitgewezen worden. Na erkenning als vluchteling of verkrijgen van een ander verblijfsstatuut voor zijn 18e, heeft hij recht op financiële steun van een OCMW. Bij het bereiken van 18 jaar zonder beslissing over zijn verzoek, gaat hij naar een opvangstructuur voor volwassenen. Zonder verblijfsvergunning na 18 jaar, moet hij het opvangnetwerk verlaten. #### 5.5.4 Specifieke doelgroepen binnen NBMV Er zijn specifieke begeleidingstrajecten voor: * **Minderjarige alleenstaande moeders:** Opvang in een familiale omgeving met speciale begeleiding en een crèche. * **Niet-begeleide jongeren die geen verzoek om internationale bescherming doen:** Speciale begeleiding in het opvangcentrum van Sugny. * **Gedragsproblematieken (Time-out):** Specifieke begeleiding. ### 5.6 Diverse verblijfsprocedures #### 5.6.1 Medische regularisatie (artikel 9ter Verblijfswet) Een medische regularisatie kan worden aangevraagd bij ernstige ziekte waarvoor de behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het herkomstland. De aanvraag moet in België worden ingediend (bij DVZ, de transitzone van de luchthaven, of een gesloten transitcentrum). Vanuit het buitenland is een medisch visum vereist. Er is geen bewijs van bijzondere omstandigheden nodig om de aanvraag in België in te dienen. * **Vereiste documenten:** Bewijs van identiteit en een standaard medisch attest. * **Procedure:** De aanvraag dient per aangetekende brief te worden verstuurd, anders is deze onontvankelijk. * **Attest van immatriculatie (oranje kaart):** Bij ontvankelijkheid krijgt de aanvrager dit attest, geldig voor drie maanden en driemaal verlengbaar voor telkens drie maanden. Na één jaar wordt het verlengd voor telkens één maand. De gemeente kan dit ambtshalve verlengen. * **Verblijfsrecht:** Na een gegronde 9ter-aanvraag volgt een elektronische A-kaart (tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht), geldig voor minstens één jaar en daarna tweejaarlijks vernieuwd. Na vijf jaar wordt een elektronische B-kaart toegekend (onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht). #### 5.6.2 Humanitaire regularisatie (artikel 9bis Verblijfswet) Dit is een uitzonderingsprocedure voor verblijf van meer dan drie maanden, bedoeld voor situaties waarin iemand niet in aanmerking komt voor andere verblijfsprocedures, maar toch een reden heeft om in België te verblijven. * **Ontvankelijkheidscriteria:** Identiteitsbewijs, aantonen dat een aanvraag niet vanuit het land van herkomst kan worden ingediend, een verblijfplaats in België en betaling van administratieve kosten. * **Discretionaire bevoegdheid:** De overheid beslist vrij of een 9bis-aanvraag gegrond is, zonder wettelijke criteria. De beoordeling mag echter niet willekeurig zijn en criteria, vastgelegd in omzendbrieven en richtlijnen, moeten gehanteerd worden. Weigeringen moeten gemotiveerd worden. * **Algemeen criterium:** Preventie van schending van mensenrechten. Dit is de enige oplossing om een schending van een mensenrecht te voorkomen. Dit valt onder het begrip "prangende humanitaire situatie", een klemmende situatie die men niet kan ontvluchten en waarbij repatriëring in strijd zou zijn met internationale mensenrechtenverdragen. Kwetsbare groepen, zoals mishandelde, misbruikte of uitgebruikte vrouwen en kinderen, en personen in een uitzonderlijke persoonlijke of familiale situatie, krijgen bijzondere aandacht. * **Specifieke criteria:** Langdurige asielprocedures (gezinnen met schoolgaande kinderen, procedure langer dan 1 jaar, ononderbroken verblijf van 5 jaar) en duurzame lokale verankering. * **Beslissing:** * **Positief:** DVZ kent de aanvraag toe als ontvankelijk en gegrond. De machtiging tot verblijf kan voor beperkte of onbeperkte duur zijn. * **Negatief:** DVZ wijst de aanvraag af als ongegrond. Indien al een definitieve verblijfsvergunning is verkregen of de aanvrager overleden is, wordt de aanvraag "zonder voorwerp" verklaard. De weigeringsredenen moeten gemotiveerd worden. Gelijktijdig kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) worden afgegeven. #### 5.6.3 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) NBMV's zijn minderjarigen (jonger dan 18 jaar) van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) die niet begeleid worden door een persoon met ouderlijk gezag of voogdij. Zij hebben recht op extra bescherming, een voogd en een bijzondere verblijfsprocedure. Naast deze procedure kunnen ook andere verblijfsprocedures gevolgd worden (internationale bescherming, slachtoffer mensenhandel/mensensmokkel, humanitaire of medische regularisatie). Meerdere procedures kunnen tegelijkertijd gevoerd worden. Het is belangrijk de bijzondere verblijfsprocedure zo snel mogelijk op te starten. * **Dienst Voogdij (FOD Justitie):** Verantwoordelijk voor de voogdij over NBMV en niet-begeleide Europese minderjarigen (NBEM). De dienst neemt de minderjarige onder hoede, identificeert hem/haar, stelt een voogd aan, coördineert contacten tussen bevoegde overheden en zoekt naar een duurzame oplossing in het belang van het kind. De voogd vertegenwoordigt de minderjarige, begeleidt hem bij procedures, vraagt bijstand van een advocaat aan, zorgt voor onderwijs, medische zorg, passende huisvesting, bescherming van overtuigingen, beheert goederen en probeert familieleden op te sporen. #### 5.6.4 Humanitair visum Een humanitair visum, verleend door DVZ op basis van humanitaire overwegingen, is een gunst en geen recht. Het wordt individueel beoordeeld en kan worden verleend in drie situaties: * **Meerderjarig kind dat alleen achterblijft:** Voorwaarden zijn onder meer ten laste zijn van de ouder in België, deel uitmaken van het gezin van de ouder, alleen achterblijven in het herkomstland, en voldoende bestaansmiddelen van de ouder en geen eigen inkomen van het kind. Er wordt een visum D voor lang verblijf afgegeven. De administratieve kost bedraagt 363 euro. * **Op basis van voogdij:** Verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen komen in aanmerking. De betrokken persoon moet verplichte documenten overmaken aan de Belgische diplomatieke post. Na beslissing van DVZ moet de voogd het kind binnen acht dagen na aankomst aanmelden bij de gemeente. * **Wegens bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling:** Dit kan ter bescherming van het recht op familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM). #### 5.6.5 Gezinshereniging Gezinshereniging kan een verblijfsrecht opleveren, afhankelijk van de nationaliteit van de betrokkenen en de familieband. * **Gezinshereniging met een Belg:** Echtgenoot/gelijkgesteld partner (vanaf 21 jaar, tenzij samenwonend), wettelijke partner (vanaf 21 jaar, met bewijs van duurzame relatie), kind of kleinkind (vanaf 21 jaar, ten laste), en ouder van een minderjarige Belg. Vereisten zijn onder meer een administratieve kost, het feitelijk vormen van een gezinscel, toereikende en stabiele bestaansmiddelen (110% van het GGMMI, plus 10% per ten laste), voldoende huisvesting, en een ziekteverzekering die de risico's dekt. * **Gezinshereniging met een derdelander:** Alleen echtgenoot/gelijkgesteld partner (21+), wettelijke partner, minderjarig kind, gehandicapt meerderjarig kind en ouder van een minderjarige met onbeperkt verblijfsrecht komen in aanmerking. Vereisten zijn vergelijkbaar met gezinshereniging met een Belg, met specifieke aandacht voor het geen gevaar vormen voor de volksgezondheid. #### 5.6.6 Mensenhandel en -smokkel * **Definities:** * **Mensenhandel:** Uitbuiting van mensen voor geld (seksueel, economisch, etc.). Gedefinieerd als de werving, het vervoer, de overbrenging, de huisvesting, de opvang van een persoon, teneinde deze uit te buiten, met limitatief opgesomde sectoren van uitbuiting (prostitutie, bedelarij, werkomstandigheden in strijd met menselijke waardigheid, orgaandiefstal, verplichten tot misdrijven). * **Mensensmokkel:** Geld verdienen door mensen illegaal een grens over te helpen, strafbaar in België. Gedefinieerd als bijdragen aan de illegale binnenkomst, doortocht of het verblijf van een niet-EU-burger, met het oog op direct of indirect vermogensvoordeel. * **Slachtofferstatuut:** Slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met gerechtelijke instanties kunnen een specifiek verblijfsstatuut krijgen. Vereisten zijn: breken met het netwerk, begeleiding door een gespecialiseerd opvangcentrum, en klacht indienen of verklaringen afleggen tegen de daders. * **Procedure:** Detectie en identificatie, 45 dagen bedenktijd met een bevel om het grondgebied te verlaten. Keuze tussen klacht indienen of terugkeren. * **Voorlopig verblijf:** Bij klacht of verklaring ontvangt het slachtoffer een attest van immatriculatie (AI), geldig voor drie maanden, met recht op werken (arbeidskaart C). * **Verlengd verblijf:** Op basis van de procedurevoortgang kan het verblijf verlengd worden met zes maanden, herhaalbaar zolang de gerechtelijke procedure loopt, mits aan voorwaarden is voldaan (slachtofferstatus, lopend gerechtelijk dossier, wil tot samenwerking, geen gevaar voor openbare orde). * **Verblijf van onbepaalde duur:** Na veroordeling op basis van de wet op mensenhandel, of indien klacht/verklaringen betekenisvol waren voor de procedure en het parket het element mensenhandel heeft weerhouden. * **Intrekking of niet-verlenging:** Voorlopige verblijfsdocumenten kunnen worden ingetrokken of niet verlengd indien het slachtoffer opnieuw contact opneemt met de uitbuiters, een gevaar vormt voor de openbare orde/nationale veiligheid, niet meer meewerkt, de procedure wordt beëindigd, of de medewerking/klacht frauduleus of ongegrond is. #### 5.6.7 "Transmigranten" Een transmigrant is een economische migrant die geen asiel wil aanvragen en zich zonder geldige verblijfspapieren op Belgisch grondgebied bevindt, vaak met de intentie om illegaal naar Engeland te reizen. Het non-refoulement beginsel verbiedt terugzending naar een land waar de vluchteling vervolging te vrezen heeft, en is vastgelegd in internationale verdragen. #### 5.6.8 Toegang tot de Belgische nationaliteit * **Automatische toekenning:** Voor minderjarigen, onder diverse hypotheses gebaseerd op *ius sanguinis* (afstamming) en *ius soli* (geboorte in België), zoals geboren in België uit een Belgische ouder, geboren in het buitenland uit een Belgische ouder (met specifieke voorwaarden), of staatloos geboren in België. * **Verkrijging (voor meerderjarigen):** * **Nationaliteitsverklaring:** * In België geboren en wettelijk verblijf sinds geboorte (vermoeden van integratie). * Geïntegreerde vreemdeling (minimaal 5 jaar wettelijk verblijf, bewijs van talenkennis, maatschappelijke integratie en economische participatie). * Gehuwd met een Belg of ouder van een Belgisch minderjarig kind (minimaal 5 jaar wettelijk verblijf, bewijs van talenkennis, maatschappelijke integratie, en samenwoonst met echtgenoot gedurende drie jaar voorafgaand aan de verklaring). * Geen mogelijkheid tot economische activiteit wegens handicap, invaliditeit of pensioengerechtigde leeftijd (minimaal 5 jaar wettelijk verblijf). * 10 jaar wettelijk verblijf in België (bewijs van talenkennis en deelname aan het leven van de onthaalgemeenschap). * **Naturalisatie:** Via buitengewone verdiensten aan België of als erkende staatloze (vereist onder meer onbeperkt verblijfsrecht en bewijs van onmogelijkheid tot verkrijging via nationaliteitsverklaring). * **Dubbele nationaliteit:** Toegestaan in België onder bepaalde voorwaarden. ### 5.7 Opvang en financiële steun #### 5.7.1 Verzoekers om internationale bescherming Verzoekers hebben recht op materiële opvang, inclusief huisvesting, informatie, sociale, medische en psychologische begeleiding, zakgeld en juridische bijstand. #### 5.7.2 Vluchteling of subsidiair beschermde Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgen, inclusief recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij handicap. Zij kunnen aanspraak maken op sociale huisvesting onder bepaalde voorwaarden. * **Aansluiting bij de publieke ziekteverzekering:** Verplicht vanaf ontvangst van de erkennings- of toekenningsbeslissing van het CGVS. Het OCMW kan tussenkomen voor kosten die niet onder de publieke ziekteverzekering vallen indien behoeftig. #### 5.7.3 Personen zonder wettig verblijf Personen zonder wettig verblijf hebben meestal recht op "dringende medische hulp", wat noodzakelijk is om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen. Dit omvat medische zorgen van preventieve en curatieve aard, nazorg, ambulante zorg en zorg in een verplegingsinstelling. Kosten van voeding, kledij en huisvesting vallen hierbuiten. In geval van ernstige ziekte kan onder bepaalde voorwaarden een verblijfsrecht verkregen worden via medische regularisatie. --- **Definities van afkortingen:** * **AI:** Attest van immatriculatie * **CGVS:** Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen * **DVZ:** Dienst Vreemdelingenzaken * **NBMV:** Niet-begeleide minderjarige vreemdeling * **RVV:** Raad voor Vreemdelingenbetwistingen --- # Het aanvragen en registreren van internationale bescherming Dit hoofdstuk behandelt de procedure en de voorwaarden voor het aanvragen en registreren van internationale bescherming in België, met specifieke aandacht voor de rol van overheidsinstanties en de verschillende fasen van het proces. ## 5. De aanvraagprocedure voor internationale bescherming Het aanvragen van internationale bescherming is een proces dat in verschillende fasen verloopt en waarbij verschillende instanties betrokken zijn. ### 5.1 De eerste fase: het verzoek, de registratie en de indiening De procedure begint met het doen van een verzoek om internationale bescherming, gevolgd door de registratie ervan en de uiteindelijke indiening. #### 5.1.1 Het doen van het verzoek Een verzoek om internationale bescherming moet persoonlijk gebeuren. Het kan worden ingediend aan de grens (meestal de luchthaven van Zaventem) bij de grensautoriteiten, of op het Belgische grondgebied zelf. * **Aan de grens:** De aanvraag gebeurt in persoon bij de grensautoriteiten. Deze nemen contact op met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) die het verzoek registreert. In afwachting van de behandeling kan detentie in een repatriëringscentrum of gesloten centrum volgen. De betrokkene krijgt een bijlage 25 of bij een volgend verzoek een bijlage 25 quinquies. * **Op het grondgebied:** Het verzoek moet in persoon gebeuren, waarbij alle gezinsleden die een aanvraag wensen te doen, zich moeten aanmelden. Na het doen van het verzoek wordt een "bewijs van aanmelding" afgeleverd. Vanaf het moment van het doen van het verzoek heeft de verzoeker recht op materiële opvang, het recht op bescherming tegen refoulement en de plicht tot medewerking. #### 5.1.2 Registratie van het verzoek De DVZ registreert het verzoek binnen de drie werkdagen. Deze termijn kan oplopen tot tien werkdagen bij een hoog aantal gelijktijdige verzoeken. Tijdens deze fase gebeuren onder andere een veiligheidscontrole, identificatie, het in bewaring nemen van identiteitsdocumenten en het afnemen van biometrische gegevens (foto en vingerafdrukken). De vingerafdrukken worden vergeleken in het Eurodac-systeem om te bepalen of al elders asiel werd aangevraagd. Een medische screening door Fedasil, met name op TBC, vindt ook plaats. #### 5.1.3 Daadwerkelijke indiening van het verzoek Het verzoek moet zo snel mogelijk nadat het is gedaan (uiterlijk dertig dagen) daadwerkelijk worden ingediend bij de DVZ op de afgesproken datum en uur. Op de dag van de indiening: * Krijgt de verzoeker een bijlage 26 of een bijlage 26 quinquies (bij een volgend verzoek). * Wordt de betrokkene geregistreerd in het wachtregister. * Doet de verzoeker een taalkeuze. * Wordt een vragenlijst over bijzondere procedurele noden ingevuld. * Wordt, indien mogelijk, het eerste gehoor afgenomen. * Doet de verzoeker een keuze van woonplaats. Binnen acht werkdagen na de indiening moet de verzoeker zich aanmelden bij het gemeentebestuur van de woonplaats. De gemeente overhandigt een attest van immatriculatie model A (oranje kaart) met een geldigheidsduur van vier maanden, dat tijdens de procedure verlengd wordt. ### 5.2 Toewijzing opvangplaats Na het indienen van het verzoek bij de DVZ, begeeft de verzoeker zich naar de Dispatching van Fedasil. Fedasil wijst de verzoeker een opvangplaats toe (code 207), rekening houdend met criteria zoals gezinssituatie, gezondheidstoestand, kennis van landstalen en kwetsbaarheid. Verzoekers hebben recht op materiële hulp, wat huisvesting, informatie, sociale, medische en psychologische begeleiding, zakgeld en juridische bijstand omvat. Wie er voor kiest niet in de opvangstructuur te verblijven, krijgt de vermelding 'no show' en behoudt enkel recht op medische en psychologische begeleiding. ### 5.3 Verzoek fase 2: Dublin-onderzoek De DVZ onderzoekt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek om internationale bescherming, op basis van de Dublinverordening. Dit onderzoek gebeurt onmiddellijk na registratie. Als een ander land verantwoordelijk is, wordt de verzoeker daar overgedragen. Is België verantwoordelijk, dan handelt België het verzoek verder af. De Dublin-criteria bepalen de verantwoordelijke lidstaat. Enkele belangrijke criteria zijn: * Lidstaat waar een gezinslid, broer of zus, of familielid van een niet-begeleide minderjarige aanwezig is. * Lidstaat van illegale grensoverschrijding. Wanneer geen verantwoordelijke lidstaat kan worden aangeduid, is de lidstaat waar het verzoek het eerst werd ingediend verantwoordelijk. ### 5.4 Verzoek fase 3: CGVS en beslissing Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) het dossier. #### 5.4.1 Procedure bij het CGVS Het CGVS nodigt de asielzoeker uit voor een gehoor om zijn vluchtverhaal toe te lichten. Het CGVS beoordeelt of de verzoeker in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus of de subsidiaire beschermingsstatus. #### 5.4.2 Niet-ontvankelijkheid van het verzoek Het CGVS kan een verzoek niet-ontvankelijk verklaren in specifieke gevallen, zoals: * Een eerste land van asiel of een veilig derde land. * Een verzoeker die reeds internationale bescherming geniet in een andere lidstaat. * Een volgend verzoek zonder nieuwe elementen. #### 5.4.3 Toekenning van een status * **Erkenning als vluchteling:** Het CGVS kent de vluchtelingenstatus toe indien de verzoeker voldoet aan de definitie van de Conventie van Genève: vrees voor vervolging omwille van ras, religie, nationaliteit, sociale groep of politieke overtuiging. De beslissing wordt aangetekend verstuurd en vermeldt enkel de erkenning als vluchteling, zonder motivatie. * **Subsidiaire beschermingsstatus:** Indien geen vluchtelingenstatus wordt toegekend, onderzoekt het CGVS de subsidiaire bescherming. Deze wordt verleend indien er reële risico's zijn op ernstige schade (doodstraf, foltering, ernstige schade door gewapend conflict). De beslissing motiveert waarom de vluchtelingenstatus niet wordt toegekend, maar wel de subsidiaire bescherming. * **Geen status toegekend:** Indien noch de vluchtelingenstatus, noch de subsidiaire bescherming wordt toegekend, ontvangt de verzoeker een gemotiveerde weigering. Tegen beslissingen van het CGVS kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). #### 5.4.4 Na een positieve beslissing Bij verkrijging van een status als erkende vluchteling of subsidiair beschermde (verblijfsrecht van meer dan drie maanden), moet de betrokkene in principe de opvang binnen twee maanden verlaten en heeft hij recht op financiële steun van het OCMW indien behoeftig. De betrokkene wordt ingeschreven in het vreemdelingenregister. #### 5.4.5 Na een negatieve beslissing Indien het verzoek definitief is afgewezen, kan een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) volgen. Bij het verstrijken van de termijn ontstaat een onwettig verblijf, tenzij het bevel verlengd kan worden om humanitaire redenen. Afgewezen verzoekers die vrijwillige terugkeer realistisch wordt geacht, krijgen actieve ondersteuning. Anders verschuift de focus naar gedwongen terugkeer. Bij weigering de opvang te verlaten, kan DVZ de lokale politie inschakelen. ### 5.5 Verzoek fase 3: versnelde procedures Het CGVS kan verzoeken om internationale bescherming versneld behandelen, bijvoorbeeld wanneer de verzoeker uit een zogenaamd veilig land van herkomst komt of een volgend verzoek indient. Het onderzoek en de beoordeling gebeuren ten gronde binnen een verkort tijdsbestek. ## 6. Opvang van verzoekers om internationale bescherming Het Belgische opvangnetwerk bestaat uit collectieve en individuele structuren, beheerd door Fedasil, het Rode Kruis, partners of lokale opvanginitiatieven (LOI's) van OCMW's. Alle opvangstructuren zijn 'open', wat betekent dat bewoners vrij kunnen in- en uitlopen. Ze ontvangen er onderdak, voeding, kledij, begeleiding, zakgeld en toegang tot juridische bijstand en diensten. Opvang in individuele woningen is voorbehouden voor kwetsbare personen en zij met een grote kans op erkenning. ## 7. Gezinshereniging voor erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden Vier categorieën personen kunnen een erkende vluchteling via gezinshereniging vervoegen: echtgenoot/echtgenote of geregistreerde partner, kinderen onder 18 jaar, gehandicapt meerderjarig kind en ouders (indien de betrokkene een niet-begeleide minderjarige vluchteling is). De partner moet officieel geregistreerd zijn. Het bewijzen van familiebanden is een cruciaal aspect van deze procedure. ## 8. Sociale rechten en toegang tot de Belgische nationaliteit ### 8.1 Sociale rechten Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgen, zoals recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij een handicap. Ze kunnen ook, onder voorwaarden, aanspraak maken op sociale huisvesting. ### 8.2 Toegang tot de Belgische nationaliteit De toegang tot de Belgische nationaliteit kan gebeuren via automatische toekenning of verkrijging (nationaliteitsverklaring of naturalisatie). Er zijn verschillende hypotheses voor automatische toekenning gebaseerd op afstamming (ius sanguinis) of geboorte in België (ius soli). Verkrijging via een nationaliteitsverklaring vereist onder meer een wettelijk verblijf van bepaalde duur, integratie en talenkennis. Naturalisatie is mogelijk bij buitengewone verdiensten of voor erkende staatlozen. België staat dubbele nationaliteit toe. ## 9. Toegang tot de gezondheidszorg Verzoekers om internationale bescherming hebben recht op betaling of terugbetaling van medische kosten, afhankelijk van hun opvang. Fedasil betaalt of geeft een betalingsverbintenis voor medische zorgen in collectieve opvangstructuren. In LOI's komt het OCMW tussen bij behoeftigheid. Asielzoekers met 'no show' hebben recht op medische en psychologische begeleiding via de Cel Medische Kosten van Fedasil. Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Personen zonder wettig verblijf hebben doorgaans recht op dringende medische hulp. Bij ernstige ziekte kan onder voorwaarden een medische regularisatie worden aangevraagd. --- # Instellingen en procedures voor internationale bescherming in België Dit onderwerp behandelt de verschillende instellingen, procedures en verblijfsstatuten die van toepassing zijn op personen die internationale bescherming zoeken in België. ### 6.1 Publieke instanties betrokken bij migratierecht Verschillende overheidsinstanties spelen een cruciale rol in migratieprocedures in België. #### 6.1.1 Dienst vreemdelingenzaken (DVZ) De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) is een federale instantie met diverse bevoegdheden op het gebied van migratie en verblijf: * **Visa:** DVZ geeft visa voor kort verblijf af in samenwerking met diplomatieke posten (FOD Buitenlandse Zaken) en behandelt aanvragen voor lang verblijf (studenten, werknemers, gezinshereniging). * **Registratie asielaanvragen:** DVZ registreert alle asielaanvragen en gebruikt het Eurodac-systeem om aanvragers te identificeren en de verantwoordelijke lidstaat voor de behandeling van de aanvraag te bepalen volgens de Dublin-overeenkomst. * **Gevangenenzetters en woonunits:** DVZ beheert gesloten centra en woonunits voor personen zonder wettig verblijf of families met minderjarige kinderen aan wie de toegang tot het grondgebied is geweigerd, met als doel hun humane detentie in afwachting van verwijdering. * **Juridische opvolging:** DVZ volgt gerechtelijke procedures op en verleent juridisch advies bij betwiste administratieve beslissingen. #### 6.1.2 Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen (CGVS) Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is een onafhankelijke federale administratie die internationale bescherming verleent aan personen die gevaar lopen bij terugkeer naar hun land van herkomst. * **Opdracht:** Het CGVS beoordeelt of een asielzoeker in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus of, indien niet, voor de subsidiaire beschermingsstatus, conform Belgische, Europese en internationale normen. Elk verzoek wordt individueel, objectief en onpartijdig onderzocht. #### 6.1.3 Fedasil (Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers) Fedasil is een instelling van openbaar nut verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers en andere specifieke doelgroepen. * **Verantwoordelijkheden:** Fedasil garandeert de kwaliteit en conformiteit van opvangstructuren, coördineert de organisatie van vrijwillige terugkeer en verzekert een geïntegreerde begeleiding, rekening houdend met de specifieke behoeften van de doelgroepen. Fedasil streeft ernaar de internationale engagementen van België inzake mensenrechten en asiel te respecteren. ### 6.2 Toegang tot het grondgebied en verblijf De toegang tot en het verblijf in België zijn geregeld op basis van de nationaliteit en het doel van het verblijf. #### 6.2.1 Kort verblijf * **Derdelanders:** Vereist in principe een visum, tenzij vrijgesteld. Voor familieleden van Unieburgers gelden soepelere regels. * **Unieburgers:** Mogen tot drie maanden verblijven zonder procedure. Langer verblijf vereist een procedure als EU-werkzoekende, -werknemer, -zelfstandige, -student of economisch niet-actieve burger. #### 6.2.2 Arbeidsmigratie Vergunningen om in België te werken worden verleend aan werknemers en zelfstandigen. * **Werknemer:** Vereist een gecombineerde vergunning (single permit) voor tewerkstelling langer dan 90 dagen, of een arbeidskaart voor tewerkstelling korter dan 90 dagen. Hooggeschoolde werknemers kunnen een Europese blauwe kaart aanvragen. Na 5 jaar tijdelijk verblijf kan een verblijfsrecht van onbepaalde duur worden toegekend (elektronische B kaart). * **Zelfstandige:** Vereist eerst een beroepskaart. De procedure wordt doorgaans vanuit het buitenland opgestart. #### 6.2.3 Medische regularisatie * **"9ter"-procedure:** Een aanvraag voor lang verblijf wegens ernstige ziekte waarvoor de behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het herkomstland. De aanvraag moet schriftelijk worden ingediend bij DVZ. Bij ontvankelijkheid wordt een attest van immatriculatie (oranje kaart) toegekend, gevolgd door een elektronische A kaart en na 5 jaar een elektronische B kaart. #### 6.2.4 Humanitaire regularisatie * **"9bis"-procedure:** Een uitzonderingsprocedure voor verblijf van meer dan 3 maanden wanneer geen andere verblijfsprocedure mogelijk is, maar er een legitieme reden is voor verblijf. DVZ beoordeelt de aanvraag met een grote discretionaire bevoegdheid, rekening houdend met criteria zoals het voorkomen van schending van mensenrechten ("prangende humanitaire situatie") en specifieke situaties zoals langdurige asielprocedures of duurzame lokale verankering. #### 6.2.5 Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) * **Definitie:** Minderjarigen (<18 jaar) die niet worden begeleid door een persoon met ouderlijk gezag en van buiten de Europese Economische Ruimte komen. * **Bescherming:** NBMV's hebben recht op een voogd toegewezen door de Dienst Voogdij en kunnen een bijzondere verblijfsprocedure volgen, naast andere verblijfsprocedures zoals internationale bescherming of medische/humanitaire regularisatie. * **Opvangtraject:** Bestaat uit drie fasen: observatie (OOC), stabilisatie (collectieve opvang) en begeleide autonomie (LOI). Het belang van het kind staat centraal, met focus op continuïteit in begeleiding en het vinden van een duurzame oplossing. * **Einde opvangtraject:** Minderjarigen mogen tot 18 jaar niet worden uitgewezen. Na 18 jaar wordt de opvang stopgezet indien er geen verblijfsvergunning is. #### 6.2.6 Humanitair visum * **Procedure:** Een gunst die DVZ kan verlenen op basis van humanitaire overwegingen voor specifieke situaties. * **Mogelijkheden:** * Meerderjarig kind dat alleen achterblijft bij een ouder met verblijfsrecht in België. * Verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen waarvoor voogdij is geregeld. * Bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling, waarbij het recht op familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM) relevant kan zijn. #### 6.2.7 Gezinshereniging Vergunning om zich te voegen bij familieleden in België. * **Met een Belg:** Echtgenoot/partner (21+), wettelijke partner (bewijs van duurzame relatie, 21+ of 18+ bij 1 jaar samenwonen), kind/kleinkind (ten laste indien 21+), ouder van een minderjarige Belg. Vereist o.a. betaling van administratieve kosten en toereikende, stabiele en regelmatige bestaansmiddelen. * **Met een derdelander:** Echtgenoot/gelijkgesteld partner (21+), wettelijke partner, minderjarig kind, meerderjarig kind met handicap, ouder van een minderjarig kind met onbeperkt verblijfsrecht. Vereist o.a. betaling van administratieve kosten en toereikende, stabiele en regelmatige bestaansmiddelen. #### 6.2.8 Mensenhandel en -smokkel * **Definities:** Mensenhandel betreft uitbuiting van personen, terwijl mensensmokkel het illegaal over de grens helpen van personen betreft. * **Slachtofferstatuut:** Biedt een verblijfsstatuut aan slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met gerechtelijke instanties. Vereist verbreking met het netwerk, begeleiding door een erkend centrum en klachtneging. Dit leidt tot tijdelijke verblijfsdocumenten, en na veroordeling tot een verblijfstitel van onbepaalde duur. #### 6.2.9 Transmigranten Economische migranten zonder geldige verblijfspapieren die geen asiel willen aanvragen en vaak proberen door te reizen naar het Verenigd Koninkrijk. Het non-refoulement beginsel is hier van toepassing. ### 6.3 Verzoek om internationale bescherming (asielprocedure) De procedure om internationale bescherming aan te vragen in België kent verschillende fasen. #### 6.3.1 Fase 1: Aanvraag, registratie en indiening * **Indiening:** Het verzoek moet in persoon gebeuren bij DVZ, aan de grens (bv. luchthaven Zaventem) of op het Belgisch grondgebied. * **Termijnen:** Er gelden specifieke termijnen voor het indienen van het verzoek om niet als onderduiker te worden beschouwd of om een versnelde procedure te vermijden. * **Rechten en plichten:** Vanaf het moment van het verzoek heeft de verzoeker recht op materiële opvang en bescherming tegen refoulement, maar ook plichten zoals de medewerkingsplicht. * **Registratie door DVZ:** Omvat veiligheidscontroles, identificatie, afname van biometrische gegevens (foto, vingerafdrukken) en een medische screening. * **Daadwerkelijke indiening:** Bij DVZ op afspraak, waarbij een "bewijs van aanmelding" wordt afgeleverd, gevolgd door een bijlage 26, registratie in het wachtregister, taalkeuze en een eerste gehoor. Nadien moet men zich binnen 8 werkdagen bij de gemeente aanmelden voor een attest van immatriculatie (oranje kaart). #### 6.3.2 Fase 2: Dublin-onderzoek * **Doel:** Vaststellen welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van de asielaanvraag, conform de Dublin-verordening. * **Criteria:** Bepalen de verantwoordelijke lidstaat op basis van o.a. aanwezigheid van gezinsleden, eerdere asielaanvragen of illegale grensoverschrijding. Indien België niet verantwoordelijk is, wordt de verzoeker overgedragen. #### 6.3.3 Fase 3: CGVS en beslissing * **Beoordeling door CGVS:** Indien België verantwoordelijk is, onderzoekt het CGVS het asielverhaal aan de hand van de criteria voor vluchtelingenstatus en subsidiaire bescherming. * **Vluchteling:** Een persoon die buiten zijn land van herkomst is en gegronde vrees heeft voor vervolging omwille van ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. * **Subsidiaire bescherming:** Toegekend indien er een reëel risico is op ernstige schade (doodstraf, foltering, ernstige schade door gewapend conflict) bij terugkeer, en de persoon zich niet onder de bescherming van het land kan stellen. * **Beslissing:** Het CGVS kent een status toe (vluchteling of subsidiair beschermde) of weigert deze. Tegen negatieve beslissingen kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). #### 6.3.4 Versnelde procedures Het CGVS kan een aanvraag sneller behandelen, bijvoorbeeld voor verzoekers uit een "veilig land van herkomst" of bij een volgend verzoek. ### 6.4 Opvang en sociale rechten #### 6.4.1 Opvangnetwerk * **Structuur:** Bestaat uit collectieve (Fedasil, Rode Kruis, partners) en individuele (OCMW's, LOI's, NGO's) opvangstructuren. * **Diensten:** Bieden onderdak, maaltijden, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, dagelijkse uitkering (zakgeld) en toegang tot juridische bijstand en diensten. * **Materiële hulp:** Verzoekers hebben recht op huisvesting, informatie, tolken-, vertaal-, medische, maatschappelijke en juridische bijstand, en zakgeld. #### 6.4.2 Gezinshereniging voor erkende vluchtelingen Vier categorieën kunnen via gezinshereniging bij een erkende vluchteling in België komen: echtgenoot/partner, kinderen (<18 jaar), gehandicapt meerderjarig kind, en ouders (indien NBMV). Het bewijzen van familiebanden kan een uitdaging vormen. #### 6.4.3 Sociale rechten Vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgen, waaronder het recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij handicap. Ze kunnen onder voorwaarden aanspraak maken op sociale huisvesting. ### 6.5 Toegang tot de Belgische nationaliteit Er zijn twee manieren om de Belgische nationaliteit te verkrijgen: automatische toekenning en verkrijging via een nationaliteitsverklaring of naturalisatie. * **Automatische toekenning:** Geldt voor minderjarigen op basis van afstamming (ius sanguinis), geboorte in België (ius soli) of adoptie. * **Verkrijging (meerderjarigen):** * **Nationaliteitsverklaring:** Mogelijk voor personen geboren in België met wettelijk verblijf sinds geboorte, geïntegreerde vreemdelingen, gehuwden met een Belg, personen zonder economische activiteit wegens handicap/invaliditeit/pensioen, en vreemdelingen met 10 jaar wettelijk verblijf. * **Naturalisatie:** Via buitengewone verdiensten of als erkende staatloze. #### 6.5.1 Dubbele nationaliteit België erkent de dubbele nationaliteit sinds 9 juni 2007. ### 6.6 Toegang tot de gezondheidszorg De kosten voor medische zorg van vreemdelingen worden verschillend gedekt afhankelijk van hun statuut. * **Verzoekers om internationale bescherming:** Recht op betaling of terugbetaling van medische kosten via Fedasil of het OCMW, afhankelijk van de opvangstructuur. * **Vluchteling of subsidiair beschermde:** Moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Het OCMW kan tussenkomen voor niet-gedekte kosten bij behoeftigheid. * **Personen zonder wettig verblijf:** Hebben recht op "dringende medische hulp". Bij ernstige ziekte kan een medische regularisatie mogelijk zijn. --- **Tip:** Bestudeer de specifieke voorwaarden en documentatie die vereist is voor elke verblijfsprocedure grondig, aangezien deze complex kunnen zijn en per situatie kunnen verschillen. **Tip:** Begrijp de rol en bevoegdheden van elke betrokken overheidsinstantie (DVZ, CGVS, Fedasil, Dienst Voogdij) om de procedures helder te krijgen. --- Hieronder volgt een samenvatting van de instellingen en procedures voor internationale bescherming in België, met focus op de periode van 15-28 uit het verstrekte document. Dit onderdeel van de studiehandleiding behandelt de belangrijkste instellingen en procedures die betrokken zijn bij het verlenen van internationale bescherming in België, alsook diverse verblijfsprocedures, de bescherming van specifieke doelgroepen en toegang tot rechten. ### 6.1 Publieke instanties betrokken bij internationale bescherming Verschillende overheidsinstanties spelen een cruciale rol in het migratie- en asielbeleid van België. De Dienst Vreemdelingenzaken is een centrale overheidsinstantie die verschillende bevoegdheden heeft met betrekking tot migratie en verblijf. DVZ behandelt aanvragen voor visa voor kort en lang verblijf, en is verantwoordelijk voor de registratie van alle asielaanvragen die op Belgisch grondgebied of aan de grens worden ingediend. Door gebruik te maken van het Eurodac-systeem voor vingerafdrukken, bepaalt DVZ welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag volgens de Overeenkomst van Dublin. DVZ beheert ook gesloten centra voor vreemdelingen zonder wettig verblijf of met geweigerde toegang tot het grondgebied, met als doel hen op humane wijze vast te houden ter voorbereiding van hun verwijdering. Daarnaast volgt DVZ gerechtelijke procedures op en verleent het juridisch advies bij betwiste administratieve beslissingen. Het CGVS is een federale, onafhankelijke administratie die de opdracht heeft bescherming te bieden aan personen die risico lopen op vervolging of ernstige schade bij terugkeer naar hun land van herkomst. Het CGVS onderzoekt asielaanvragen op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, conform Belgische, Europese en internationale normen. De procedure omvat de vaststelling of de asielzoeker in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, en indien niet, voor de subsidiaire beschermingsstatus. Fedasil is een instelling van openbaar nut die sinds mei 2002 operationeel is en verantwoordelijk is voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en andere specifieke doelgroepen. Fedasil garandeert de kwaliteit en conformiteit van de opvangstructuren en coördineert ook de organisatie van vrijwillige terugkeer naar herkomstlanden. De organisatie streeft naar een gelijkwaardige dienstverlening en geïntegreerde begeleiding, met aandacht voor persoonlijke integriteit en een realistisch toekomstbeeld. Fedasil draagt bij aan de beeldvorming en maatschappelijke aanvaarding van een rechtvaardig migratiebeleid en houdt rekening met internationale engagementen van België. Verschillende procedures regelen de toegang tot en het verblijf in België. * **Als derdelander:** In principe is een visum vereist voor een kort verblijf (minder dan drie maanden) in België, tenzij er een vrijstelling van de visumplicht geldt. Voor familieleden van Unieburgers gelden soepelere visumregels. * **Als Unieburger:** Unieburgers mogen België binnenkomen en er verblijven voor een periode van maximaal drie maanden. Langer verblijf vereist het opstarten van een specifieke verblijfsprocedure (bv. als werkzoekende, werknemer). * **Werknemer:** Een verblijfsrecht als arbeidsmigrant kan worden verkregen door te voldoen aan de arbeidsvoorwaarden. De procedure start meestal vanuit het buitenland via de werkgever. Bestaande verblijfsrechten kunnen eventueel omgezet worden. Vereist is een gecombineerde vergunning (single permit) voor tewerkstelling langer dan 90 dagen, of een arbeidskaart voor tewerkstelling korter dan 90 dagen. Voor hooggeschoolden kan een Europese blauwe kaart worden aangevraagd. Na vijf jaar kan een verblijfsrecht van onbepaalde duur worden verkregen (elektronische B-kaart). * **Zelfstandige:** Om als zelfstandige te werken, is een beroepskaart vereist. De procedure voor een verblijfsrecht als arbeidsmigrant start doorgaans vanuit het buitenland. #### 6.2.3 Medische regularisatie (9ter) Een medische regularisatie kan worden aangevraagd bij ernstige ziekte waarvoor de behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het land van herkomst. De aanvraag wordt ingediend bij DVZ in België. Bij een gegronde aanvraag wordt een attest van immatriculatie (oranje kaart) verkregen, gevolgd door een elektronische A-kaart (tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht). Na vijf jaar kan een elektronische B-kaart (onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht) worden verkregen. #### 6.2.4 Humanitaire regularisatie (9bis) Dit is een uitzonderingsprocedure die een machtiging tot verblijf voor meer dan drie maanden verleent in situaties waar andere procedures niet van toepassing zijn, maar er toch een legitieme reden voor verblijf in België bestaat. De beslissing hieromtrent is discretionair en gebaseerd op het voorkomen van schending van mensenrechten, vaak samengevat als een "prangende humanitaire situatie". NBMV's (minderjarigen van buiten de EER die niet begeleid worden) hebben recht op extra bescherming, waaronder een toegewezen voogd en een bijzondere verblijfsprocedure. Naast de bijzondere procedure kunnen NBMV's ook andere procedures volgen, zoals een verzoek om internationale bescherming. Het opvangtraject verloopt in drie fasen: observatie, stabilisatie en begeleide autonomie. Een verblijfsrecht voor NBMV's is initieel tijdelijk (A-kaart) en wordt pas na drie jaar definitief (B-kaart). Een humanitair visum kan worden verleend op basis van humanitaire overwegingen, ook al is er geen recht op verblijf. Dit kan onder meer voor meerderjarige kinderen die alleen achterblijven bij een ouder met verblijfsrecht, voor verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen die voogdij zoeken, of wegens bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling. Gezinshereniging is mogelijk voor specifieke familieleden van Belgen of van derdelanders met een verblijfsrecht. De voorwaarden variëren afhankelijk van de nationaliteit van de referentiepersoon en de familierelatie. Er zijn specifieke regels voor echtgenoten, wettelijk geregistreerde partners, kinderen, en in sommige gevallen ouders. Bewijs van bloed- of aanverwantschap kan een uitdaging vormen. Slachtoffers van mensenhandel en mensensmokkel, die samenwerken met gerechtelijke instanties, kunnen onder voorwaarden een specifiek verblijfsstatuut krijgen. Dit vereist het verbreken van banden met het netwerk, begeleiding door een gespecialiseerd centrum, en het indienen van een klacht of het afleggen van verklaringen. Dit leidt tot een tijdelijk verblijfsdocument dat, afhankelijk van de gerechtelijke procedure, kan worden verlengd en eventueel kan leiden tot een verblijfstitel van onbepaalde duur. #### 6.2.9 "Transmigranten" Dit begrip verwijst naar economische migranten zonder asielaanvraag die zich zonder geldige papieren op Belgisch grondgebied bevinden, vaak met de intentie door te reizen naar een ander land. ### 6.3 Verzoek om internationale bescherming Het proces van een verzoek om internationale bescherming omvat meerdere fasen, uitgevoerd door verschillende instanties. #### 6.3.1 Algemeen Een verzoek om internationale bescherming moet persoonlijk worden ingediend bij DVZ. Vanaf het moment van het verzoek heeft de verzoeker recht op materiële opvang en bescherming tegen refoulement. #### 6.3.2 Criteria voor bescherming * **Vluchteling:** Erkend worden als vluchteling vereist dat de persoon voldoet aan de definitie uit de Conventie van Genève, waarbij er een gegronde vrees voor vervolging bestaat omwille van ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging. Dit omvat ook situaties waarin iemand ter plaatse vluchteling wordt door veranderde omstandigheden in het herkomstland. * **Subsidiaire bescherming:** Dit wordt toegekend wanneer er zwaarwegende gronden zijn om aan te nemen dat de persoon bij terugkeer een reëel risico op ernstige schade loopt. Ernstige schade kan bestaan uit de doodstraf, foltering of onmenselijke/vernederende behandeling, of ernstige schade door een gewapend conflict. De aanvraag wordt individueel beoordeeld, waarbij de link tussen de algemene toestand van het land en de persoonlijke situatie moet worden aangetoond. #### 6.3.3 Procedure voor een verzoek om internationale bescherming De procedure is opgedeeld in drie fasen: 1. **Fase 1: Indienen van het verzoek (DVZ)** * **Het doen van het verzoek:** Dit moet in persoon gebeuren, aan de grens of op het grondgebied. Er wordt een "bewijs van aanmelding" verkregen. * **Registratie van het verzoek:** DVZ registreert het verzoek binnen een bepaalde termijn, waarbij identificatie, veiligheidscontroles en afname van biometrische gegevens plaatsvinden. * **Daadwerkelijke indiening:** Dit gebeurt op een afspraak bij DVZ, waarbij een bijlage 26 wordt verkregen, het eerste gehoor kan plaatsvinden en een woonplaats wordt gekozen. 2. **Fase 2: Dublin-onderzoek (DVZ)** DVZ onderzoekt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het verzoek, gebaseerd op de Dublin-verordening. Indien een ander land verantwoordelijk is, wordt de persoon daarheen overgedragen. 3. **Fase 3: Behandeling door CGVS en beslissing** * Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het dossier. De asielzoeker wordt uitgenodigd voor een gehoor. * Het CGVS kan het verzoek niet-ontvankelijk verklaren (bv. bij "eerste land van asiel" of "veilig derde land"). * Het CGVS kent een status toe: erkend als vluchteling of subsidiair beschermde. De beslissing wordt gemotiveerd, tenzij het een vluchtelingenstatus betreft. * Tegen beslissingen kan beroep worden ingesteld bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) en eventueel de Raad van State. * Een positieve beslissing leidt tot een verblijfsrecht van meer dan drie maanden, waarna opvang dient te worden verlaten. * Een negatieve beslissing kan leiden tot een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). Het CGVS kan verzoeken volgens een verkort tijdsbestek behandelen, bijvoorbeeld voor aanvragers uit zogenaamde "veilige landen van herkomst" of bij volgende verzoeken. Het Belgische opvangnetwerk bestaat uit collectieve opvangcentra (beheerd door Fedasil, Rode Kruis, etc.) en individuele opvangstructuren (lokale opvanginitiatieven - LOI's). Alle structuren zijn "open" en bieden onderdak, maaltijden, kledij, begeleiding en zakgeld. #### 6.4.2 Materiële hulp Verzoekers hebben recht op materiële hulp, waaronder huisvesting, informatie, tolken-, medische-, psychologische- en sociale begeleiding, juridische hulp en zakgeld. Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgen, zoals recht op maatschappelijke integratie en tegemoetkomingen bij handicap. Ze kunnen onder voorwaarden aanspraak maken op sociale huur. De toegang tot de Belgische nationaliteit kan via automatische toekenning (bv. ius sanguinis, ius soli) of verkrijging (nationaliteitsverklaring, naturalisatie). Specifieke voorwaarden gelden, zoals wettelijk verblijf, talenkennis, maatschappelijke integratie en economische participatie, afhankelijk van de hypothese. België staat de dubbele nationaliteit toe. * **Verzoekers om internationale bescherming:** Hebben recht op betaling of terugbetaling van medische kosten, afhankelijk van hun opvangstatus. Dit kan via de medische dienst van de opvangstructuur, een betalingsverbintenis van Fedasil, of tussenkomst van het OCMW bij verblijf in een LOI. * **Vluchtelingen of subsidiair beschermden:** Moeten zich aansluiten bij de publieke ziekteverzekering. Het OCMW kan tussenkomen voor kosten die niet gedekt worden. * **Personen zonder wettig verblijf:** Hebben meestal recht op "dringende medische hulp", waarbij de behandelende arts bepaalt wat noodzakelijk is voor de bescherming van de lichamelijke en geestelijke integriteit. --- **Tip:** Zorg ervoor dat je de verschillen tussen de verschillende verblijfsprocedures (bv. medische regularisatie, humanitaire regularisatie, gezinshereniging) en de bijhorende voorwaarden goed uit elkaar kent. Let ook op de specifieke rechten en plichten die voortvloeien uit de verschillende statuten (bv. vluchteling versus subsidiair beschermde). --- # Instellingen en procedures voor internationale bescherming in België Dit document beschrijft de procedures en instellingen die betrokken zijn bij internationale bescherming in België, met speciale aandacht voor de specifieke situaties van verschillende doelgroepen. ### 6.1 Publieke instanties betrokken bij het migratierecht In België zijn diverse publieke instanties betrokken bij migratie en internationale bescherming, elk met specifieke bevoegdheden. De Dienst Vreemdelingenzaken is een centrale instantie die een breed scala aan taken uitvoert met betrekking tot vreemdelingen in België. Dit omvat: * **Visumverlening:** Afgifte van visa voor kort verblijf (toerisme, zaken, familiebezoek, medisch consult) in samenwerking met diplomatieke posten. * **Langdurig verblijf:** Behandeling van aanvragen voor langdurig verblijf (studenten, werknemers, gezinshereniging). * **Registratie asielaanvragen:** Registreren van alle asielaanvragen die op Belgisch grondgebied of aan de grens worden ingediend. * **Dublin-samenwerking:** Gebruik van het Eurodac-systeem om vingerafdrukken te analyseren en de verantwoordelijke staat voor asielaanvragen te bepalen, conform de Dublin-overeenkomst die dubbele aanvragen in de EU voorkomt. * **Beheer gesloten centra:** Beheer van gesloten centra en woonunits voor vreemdelingen zonder wettig verblijf en gezinnen met minderjarige kinderen aan wie de toegang tot het grondgebied werd geweigerd, met als doel humane detentie voorafgaand aan verwijdering. * **Juridische opvolging:** Opvolgen van gerechtelijke procedures en verstrekken van juridisch advies bij betwiste administratieve beslissingen. Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) is een federale, onafhankelijke administratie met als hoofdopdracht het bieden van bescherming aan personen die risico lopen op vervolging of ernstige schade bij terugkeer naar hun land van herkomst. * **Beoordeling asielverzoeken:** Het CGVS onderzoekt individuele verzoeken om internationale bescherming op een objectieve en onpartijdige manier, conform Belgische, Europese en internationale normen. * **Vluchtelingenstatus:** Vaststellen of een asielzoeker in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus. * **Subsidiaire bescherming:** Indien geen vluchtelingenstatus wordt toegekend, onderzoekt het CGVS of de aanvrager in aanmerking komt voor subsidiaire bescherming. #### 6.1.3 Fedasil Fedasil is het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers, een instelling van openbaar nut die sinds mei 2002 operationeel is en onder het toezicht staat van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie. * **Verantwoordelijkheid opvang:** Fedasil is verantwoordelijk voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en andere specifieke doelgroepen, en garandeert de kwaliteit en conformiteit van de opvangstructuren. * **Coördinatie vrijwillige terugkeer:** Coördineert de organisatie van vrijwillige terugkeer naar de herkomstlanden. * **Dienstverlening en begeleiding:** Zorgt voor een gelijkwaardige dienstverlening en een geïntegreerd begeleidingstraject, afgestemd op de specifieke kenmerken van de doelgroepen, met aandacht voor persoonlijke integriteit en een realistisch toekomstbeeld. * **Migratiebeleid:** Draagt bij aan de definitie, beeldvorming, maatschappelijke aanvaarding en uitvoering van een rechtvaardig migratiebeleid, en leeft de internationale engagementen van België na. Het document onderscheidt verschillende vormen van toegang tot het grondgebied en verblijf, gebaseerd op de duur en de nationaliteit van de vreemdeling. * **Als derdelander:** Vereist in principe een visum voor binnenkomst en kort verblijf, tenzij vrijgesteld van de visumplicht. Soepelere regels gelden voor familieleden van Unieburgers. * **Als Unieburger:** Mag België binnenkomen en verblijven voor maximaal drie maanden. Voor langere verblijven is een procedure voor werkzoekenden, werknemers, zelfstandigen, studenten of economisch niet-actieven vereist. * **Werknemer:** Verblijfsrecht kan verkregen worden voor tewerkstelling, mits aan de arbeidsvoorwaarden wordt voldaan. De procedure start doorgaans vanuit het buitenland via de werkgever, tenzij men reeds in België verblijft op een andere wettelijke basis (bv. gezinshereniging). * **Single permit/Arbeidskaart:** Een gecombineerde vergunning (single permit) is vereist voor tewerkstelling langer dan 90 dagen; een arbeidskaart voor tewerkstelling van minder dan 90 dagen. Vrijstellingen zijn mogelijk. * **Europese blauwe kaart:** Kan aangevraagd worden door hooggeschoolde werknemers. * **Tijdelijk verblijfsrecht:** Met een gecombineerde vergunning of arbeidskaart kan een visum worden aangevraagd. Vanuit België kan bij de gemeente een verblijfskaart (elektronische A-kaart) worden aangevraagd, die meestal 1 jaar geldig is en verlengbaar is. * **Omzetting naar verblijfsrecht van onbepaalde duur:** Na 5 jaar krijgt een arbeidsmigrant een verblijfsrecht van onbepaalde duur (elektronische B-kaart), waarbij hij vrijgesteld wordt van de gecombineerde vergunning. De periode van 5 jaar begint te lopen vanaf de afgifte van de eerste verblijfskaart. * **Zelfstandige:** Verblijfsrecht kan verkregen worden voor zelfstandige activiteit, na aanvraag van een beroepskaart. De procedure start doorgaans vanuit het buitenland, tenzij men reeds in België verblijft op een andere wettelijke basis. #### 6.2.3 Medische regularisatie ("9ter") Een medische regularisatie kan worden aangevraagd indien men ernstig ziek is en de benodigde behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het herkomstland. * **Toepassingsgebied:** Voor een lang verblijf (meer dan 3 maanden). Bij kortstondige ziekte is een verlenging van het kort verblijf of het bevel tot verlaten van het grondgebied aangewezen. * **Procedure:** De aanvraag moet in België worden ingediend bij DVZ, ook vanuit een transitzone of gesloten transitcentrum. Vanuit het buitenland is een medisch visum vereist. * **Verplichte documenten:** Bewijs van identiteit en een standaard medisch attest. * **Ontvankelijkheid en verblijfsrecht:** Bij ontvankelijkheidsverklaring ontvangt men een attest van immatriculatie (oranje kaart) van 3 maanden, driemaal verlengbaar met 3 maanden, en daarna jaarlijks met 1 maand. Na een gegronde aanvraag volgt een elektronische A-kaart (tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht), die minstens 1 jaar geldig is en daarna tweejaarlijks wordt vernieuwd. Na 5 jaar kan een elektronische B-kaart (onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht) worden verkregen. #### 6.2.4 Humanitaire regularisatie ("9bis") De humanitaire regularisatie (artikel 9bis Verblijfswet) is een uitzonderingsprocedure voor een machtiging tot verblijf van meer dan 3 maanden, in situaties waar geen andere verblijfsprocedure van toepassing is, maar er toch een reden is voor verblijf in België. * **Voorwaarden voor ontvankelijkheid:** Identiteitsbewijs, aantonen dat een aanvraag niet vanuit het land van herkomst kan worden ingediend, verblijfplaats in België en betaling van administratieve kosten. * **Discretionaire bevoegdheid:** De overheid (minister/staatssecretaris voor Asiel en Migratie en DVZ) beslist vrij of een 9bis-aanvraag gegrond is, maar de beoordeling mag niet willekeurig zijn en moet gemotiveerd worden. Criteria kunnen vastgelegd zijn in omzendbrieven, richtlijnen of instructies. * **Criteria ter beoordeling:** * **Algemeen criterium:** Preventie van schending van mensenrechten. Dit omvat situaties die zo klemmend zijn dat repatriëring in strijd zou zijn met internationale mensenrechtenverdragen, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen (vrouwen, kinderen, personen in een uitzonderlijke persoonlijke of familiale situatie). Dit wordt ook wel een "prangende humanitaire situatie" genoemd. * **Specifieke criteria:** Vaak voorkomende situaties, zoals langdurige asielprocedures (gezinnen met schoolgaande kinderen waarvan de procedure langer dan 1 jaar duurde en die 5 jaar ononderbroken in België verblijven) en duurzame lokale verankering. * **Beslissing:** * **Positief:** Machtiging tot verblijf voor meer dan drie maanden, met een beperkte of onbeperkte duur. * **Negatief:** Afwijzing van de argumenten. Kan gepaard gaan met een bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). * **Zonder voorwerp:** Indien men reeds een definitieve verblijfsvergunning heeft of is overleden. Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (jonger dan 18, niet begeleid door ouderlijk gezag, van buiten de EER) hebben recht op extra bescherming. * **Definitie NBMV:** Minder dan 18 jaar, geen wettelijke vertegenwoordiger, onderdaan van buiten de EER, heeft asiel aangevraagd of geen geldige binnenkomstdocumenten/verblijfsrecht, en geïdentificeerd als NBMV door de dienst Voogdij. * **Rechten:** Recht op een voogd en de mogelijkheid om een bijzondere verblijfsprocedure op te starten, naast andere verblijfsprocedures zoals internationale bescherming, slachtoffer van mensenhandel/mensensmokkel, humanitaire of medische regularisatie. * **Bijzondere verblijfsprocedure:** * **Opvangtraject (3 fasen):** 1. **Observatie:** Opvang in een Observatie- en Oriëntatiecentrum (OOC) om minderjarigheid en onbegeleide status te verifiëren, en een profielschets te maken. 2. **Stabilisatie:** Doorverwijzing naar collectieve opvangstructuren met begeleiding en voorbereiding op autonomie. Jongeren onder 15 jaar of met duidelijke kwetsbaarheden worden opgevangen in voorzieningen van de gemeenschappen in samenwerking met Fedasil. 3. **Begeleide autonomie:** Voor jongeren wiens verzoek om internationale bescherming werd aanvaard en die ouder zijn dan 16 en zelfstandig genoeg, in een lokaal opvanginitiatief (LOI) van een OCMW, ter voorbereiding op een zelfstandig leven. * **My Future project:** Specifiek project voor NBMV zonder verblijfsperspectief, gericht op toekomstkeuzes, weerbaarheid en beroepsgerichte opleidingen. * **Einde opvangtraject:** Tot 18 jaar mag een NBMV niet uitgewezen worden. Na 18 jaar kan men, indien erkend als vluchteling of ander statuut verkregen, financiële steun van een OCMW ontvangen. Zonder verblijfsvergunning moet men het opvangnetwerk verlaten. * **Dienst Voogdij:** Verantwoordelijk voor voogdij over NBM, zorgt voor opvang, identificatie, aanstelling van voogden, coördinatie met overheden, en zoekt naar duurzame oplossingen. De voogd vertegenwoordigt, begeleidt, vraagt bijstand van een advocaat aan, zorgt voor onderwijs, medische/psychologische bijstand, huisvesting, beheert goederen en zoekt naar familieleden. Een humanitair visum kan onder bepaalde omstandigheden worden verleend, zelfs indien men geen recht op verblijf heeft. Het is een gunst, beoordeeld op individuele basis door DVZ. * **Voor meerderjarig kind dat alleen achterblijft:** Indien men ten laste is van een ouder met verblijfsrecht in België, deel uitmaakt van diens gezin, alleen achterblijft in het herkomstland, en de ouder voldoende bestaansmiddelen heeft. Er zijn administratieve kosten van 363 euro. * **Op basis van voogdij:** Voor verlaten verklaarde kinderen of weeskinderen, wanneer er geen juridische afstammingsband is voor gezinshereniging. De voogd moet het kind binnen 8 dagen na aankomst aanmelden bij de gemeente. * **Wegens bijzondere banden met een Belg of legaal verblijvende vreemdeling:** Indien het recht op familie- en gezinsleven (artikel 8 EVRM) geschonden kan worden. Gezinshereniging kan een verblijfsrecht verlenen indien men familie heeft in België, afhankelijk van nationaliteit en familieband. * **Met een Belg:** Echtgenoot/gelijkgestelde partner (21+), wettelijke partner (21+, met bewijs van duurzame relatie, of 18+ bij gemeenschappelijk kind), kind of kleinkind (21+, 'ten laste'), ouder van een minderjarige Belg. Vereisten omvatten administratieve kosten, vorming van een gezinscel, toereikende en stabiele bestaansmiddelen, en geschikte huisvesting en ziekteverzekering (laatste drie niet voor ouder van minderjarige Belg). * **Met een derdelander (onbeperkt/beperkt verblijfsrecht):** Echtgenoot/gelijkgestelde partner (21+, geen polygamie indien andere echtgeno(o)t(e) reeds in België verblijft), wettelijke partner, minderjarig kind, meerderjarig kind met handicap, ouder van een minderjarig kind met onbeperkt verblijfsrecht. Vereisten omvatten administratieve kosten, toereikende en stabiele bestaansmiddelen (met uitsluiting van bepaalde uitkeringen), geschikte huisvesting, ziekteverzekering, en geen gevaar voor de volksgezondheid. Voor gezinshereniging met een derdelands kind gelden afwijkende voorwaarden. * **Definities:** * **Mensenhandel:** Uitbuiting van mensen voor financieel gewin (seksueel, economisch, dwangarbeid, etc.). Gedefinieerd in artikel 433quinquies van het Strafwetboek. * **Mensensmokkel:** Illegaal over de grens helpen van mensen voor financieel gewin. Gedefinieerd in artikel 77bis van de vreemdelingenwet. * **Slachtofferstatuut:** Slachtoffers van mensenhandel (en mensensmokkel met verzwarende omstandigheid) die samenwerken met gerechtelijke instanties kunnen een specifiek verblijfsstatuut krijgen. * **Basisvoorwaarden:** Breken met het netwerk, begeleiding door een erkend centrum, klacht indienen of verklaringen afleggen. * **Procedure (4 fasen):** 1. **Detectie en identificatie:** Eerstelijnsdiensten detecteren en verwijzen door. 45 dagen bedenktijd (bevel tot verlaten grondgebied). Keuze: klacht of terugkeer. NBMV krijgen direct een verblijfsdocument van 3 maanden. 2. **Voorlopig verblijf:** Na verklaring/klacht: attest van immatriculatie (AI) van 3 maanden, verlengbaar. Werken met arbeidskaart C is toegestaan. 3. **Verlengd verblijf:** Verlenging met 6 maanden (bewijs van inschrijving Vreemdelingenregister) indien het parket de persoon als slachtoffer beschouwt, het gerechtelijk dossier loopt, er samenwerking is, en geen gevaar voor de openbare orde. 4. **Verblijf van onbepaalde duur:** Na veroordeling op basis van de wet op mensenhandel, of indien de klacht/verklaringen betekenisvol waren voor de procedure en het parket het element mensenhandel heeft weerhouden. * **Intrekking/niet-verlenging:** Voorlopige documenten kunnen ingetrokken/niet verlengd worden indien het slachtoffer contact opneemt met uitbuiters, een gevaar vormt voor de openbare orde, niet meewerkt, de procedure wordt beëindigd, of de klacht frauduleus/ongegrond is. * **“Transmigranten”:** Economische migranten zonder asielaanvraag en zonder geldige verblijfspapieren, vaak met de intentie naar Engeland door te reizen. Het beginsel van non-refoulement (verbod op terugzending naar een land waar men vervolging vreest) is hierbij relevant. Een verzoek om internationale bescherming moet persoonlijk worden ingediend en wordt vervolgens onderzocht om te bepalen of de aanvrager recht heeft op vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming. * **Vluchteling:** Definitie conform de Conventie van Genève (vrees voor vervolging omwille van ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep, of politieke overtuiging). Dit omvat ook "vluchtelingen ter plaatse". * **Subsidiaire bescherming:** Indien er "zwaarwegende gronden" zijn om aan te nemen dat men een reëel risico loopt op "ernstige schade" (doodstraf, foltering/onmenselijke behandeling, ernstige schade door gewapend conflict) bij terugkeer naar het land van herkomst, en men zich niet onder de bescherming van dat land kan stellen. Elke aanvraag wordt individueel onderzocht. #### 6.3.2 Procedurefases ##### 6.3.2.1 Verzoek fase 1: Indienen en registreren van het verzoek * **Wanneer indienen:** Onmiddellijk of binnen 8 werkdagen na illegale binnenkomst, vóór einde kort verblijf, binnen 8 dagen na einde lang verblijf, of onmiddellijk bij illegale binnenkomst aan de grens. Te late indiening kan leiden tot onderduiken of versnelde procedure. * **Rechten vanaf het verzoek:** Recht op materiële opvang, bescherming tegen refoulement, en plichten (zoals medewerkingsplicht). * **Indiening aan de grens:** Meestal aan de luchthaven van Zaventem, bij de grensautoriteiten. Fase van doen en indienen vallen samen. Detentie is mogelijk in afwachting van behandeling. * **Indiening op het grondgebied:** Moet persoonlijk gebeuren. Alle gezinsleden moeten zich mee aanmelden. Men ontvangt een "bewijs van aanmelding". * **Registratie door DVZ:** Binnen 3 werkdagen (kan oplopen tot 10 werkdagen bij grote drukte). In de praktijk vaak op dezelfde dag en locatie als het doen van het verzoek. * **Gezamenlijke procedures:** Veiligheidscontrole, identificatie, in bewaring nemen van identiteitsdocumenten, afname biometrische gegevens (foto's, vingerafdrukken voor Eurodac-systeem). * **Medische screening:** Uitgevoerd door Fedasil, met focus op TBC. Vaccinaties kunnen gegeven worden. * **Daadwerkelijke indiening:** Uiterlijk 30 dagen na het doen van het verzoek (termijn kan via KB aangepast worden). Op de dag van indiening: bijlage 26, registratie in wachtregister, taalkeuze, invullen vragenlijst bijzondere procedurele noden, eerste gehoor (indien tolken beschikbaar), keuze woonplaats. * **Attest van immatriculatie (AI - oranje kaart):** Binnen 8 werkdagen na indiening (en toelating tot binnenkomst indien aan de grens), bij de gemeente van woonplaats. Geldigheidsduur 4 maanden, verlengbaar gedurende de procedure. ##### 6.3.2.2 Toewijzing opvangplaats Na indiening bij DVZ, wijst de Dispatching van Fedasil de verzoeker een opvangplaats toe (verplichte plaats van inschrijving, 'code 207'). Criteria omvatten gezinssituatie, gezondheid, kennis landstalen, proceduretaal, en kwetsbaarheid. Overplaatsing naar individuele opvang is een gunst na 6 maanden collectieve opvang en is voorbehouden voor begunstigden met hoge beschermingsgraad, verblijfstitel >3 maanden, of kwetsbaarheid. ##### 6.3.2.3 Verzoek fase 2: Dublin-onderzoek DVZ onderzoekt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van het asielverzoek conform de Dublin-verordening. * **Verantwoordelijkheid:** Indien een andere staat verantwoordelijk is, wordt de aanvrager aan die staat overgedragen. Is België verantwoordelijk, dan wordt het verzoek verder afgehandeld. * **Dublin-criteria (in volgorde van toepassing):** Aanwezigheid van gezinsleden, genoten internationale bescherming, ingediend verzoek door gezinslid, lidstaat met meeste gezinsleden/minderjarige ongehuwde broers/zussen, lidstaat van afgifte verblijfstitel/visum, illegale grensoverschrijding, lidstaat zonder visumplicht, lidstaat van eerste indiening in transitzone. Indien geen verantwoordelijke lidstaat kan worden aangeduid, is de lidstaat van eerste indiening verantwoordelijk. ##### 6.3.2.4 Verzoek fase 3: CGVS en beslissing Indien België verantwoordelijk is, ontvangt het CGVS het dossier. * **Gehoor:** Het CGVS nodigt de asielzoeker uit voor een gehoor om de redenen voor vertrek toe te lichten. * **Niet-ontvankelijkheid door CGVS:** Mogelijk bij 'eerste land van asiel', 'veilig derde land', reeds verkregen bescherming in EU, onderdaan van EU-lidstaat, volgend verzoek zonder nieuwe elementen, of minderjarige met definitief beslist verzoek zonder eigen argumenten. * **Toekenning status door CGVS:** * **Erkend als vluchteling:** Beslissing wordt per aangetekend schrijven verstuurd. Motivatie wordt niet gegeven. * **Subsidiaire beschermingsstatus toegekend:** Beslissing van weigering vluchtelingenstatus en toekenning subsidiaire bescherming. Motivatie waarom men niet voor vluchtelingenstatus, maar wel voor subsidiaire bescherming in aanmerking komt. Beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) is mogelijk voor het 'sterkere' statuut van erkende vluchteling, maar brengt risico mee op verlies van subsidiaire bescherming. * **Geen status toegekend door CGVS:** Beslissing van weigering vluchtelingenstatus en subsidiaire beschermingsstatus, met motivatie. Schorsend beroep ten gronde bij de RVV binnen 30 dagen (geen terugdrijving/gedwongen verwijdering tijdens beroep, behoud van materiële opvang en AI). Mogelijk cassatieberoep bij de Raad van State. * **Na positieve beslissing:** Verblijfsrecht van meer dan drie maanden. Moet opvang binnen 2 maanden verlaten. Recht op financiële steun OCMW bij behoeftigheid. Inschrijving in vreemdelingenregister bij de gemeente. * **Na negatieve beslissing:** Bevel om het grondgebied te verlaten (BGV), meestal 30 dagen. Onwettig verblijf na verstrijken termijn, tenzij verlenging om humanitaire redenen. Toewijzing aan open terugkeerplaats (OTP). Verlenging van opvang mogelijk mits aan specifieke voorwaarden voldaan. Actieve ondersteuning bij vrijwillige terugkeer of focus op gedwongen terugkeer. Opvang stopt na einde termijn. DVZ kan lokale politie inschakelen bij weigering opvang te verlaten. Verbindingsambtenaar DVZ organiseert gedwongen terugkeer. #### 6.3.3 Versnelde procedures Het CGVS kan verzoeken behandelen via een versnelde procedure, met verkort tijdsbestek, maar wel met grondig onderzoek en een persoonlijk onderhoud (min. 2 dagen tussen oproeping en onderhoud). Dit kan bij komst uit een 'veilig land van herkomst' of bij een volgend verzoek. ### 6.4 Opvang Het opvangnetwerk in België bestaat uit collectieve (Fedasil, Rode Kruis, partners) en individuele (OCMW's, LOI's, ngo's) opvangstructuren. * **Kenmerken:** Open structuur (vrij in- en uitgaan). Biedt onderdak, eten, kledij, sociale, medische en psychologische begeleiding, dagelijkse uitkering (zakgeld), en toegang tot juridische bijstand, tolken en opleidingen. * **Opvangmodel:** Collectieve centra als norm. Individuele woningen voor kwetsbare personen en verzoekers met grote kans op erkenning. * **Materiële hulp:** Recht op huisvesting, informatiebrochure, sociale tolk- en vertaaldiensten, medische en psychologische begeleiding, maatschappelijke begeleiding, juridische hulp, zakgeld en gemeenschapsdiensten. * **Code 207 'no show':** Indien men niet in de opvangstructuur verblijft, maar wel recht heeft op medische en psychologische begeleiding (via Cel Medische Kosten van Fedasil). Geen recht op financiële steun van OCMW. ### 6.5 Sociale rechten Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden hebben in principe dezelfde sociale rechten als Belgen, waaronder recht op maatschappelijke integratie, inkomensgarantie voor ouderen en tegemoetkomingen bij handicap. * **Sociale huur:** Onder bepaalde voorwaarden toegang tot sociale huisvesting, via sociaal verhuurkantoor of huursubsidie. Asielzoekers in procedure komen hiervoor niet in aanmerking (recht op opvang). * **Inschrijving bij sociale verhuurder:** Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden kunnen zich inschrijven, zonder voorrang, maar mits voldaan aan voorwaarden voor inschrijving/toewijzing. ### 6.6 Toegang tot de Belgische nationaliteit * **Automatische toekenning:** Via nationaliteit van de vader of moeder (ius sanguinis) of door geboorte in België (ius soli) onder specifieke voorwaarden (bv. kind geboren in België uit Belgische ouder, kind geboren in het buitenland uit Belgische ouder, kind geboren in België dat anders staatloos zou zijn, kind geboren in België uit niet-Belgische ouders met specifieke verblijfsvoorwaarden, na adoptie). * **Nationaliteitsverklaring:** * In België geboren en wettelijk verblijf sinds geboorte (vermoeden van integratie). * Geïntegreerd (min. 5 jaar wettelijk verblijf, onbeperkt verblijfsrecht, bewijs talenkennis, maatschappelijke integratie, economische participatie). * Gehuwd met een Belg of ouder van een Belgisch minderjarig kind (min. 5 jaar wettelijk verblijf, onbeperkt verblijfsrecht, talenkennis, 3 jaar wettelijk samengeleefd met Belgische echtgenoot, maatschappelijke integratie). * Geen mogelijkheid tot economische activiteit (handicap, invaliditeit, pensioenleeftijd) (min. 5 jaar wettelijk verblijf, onbeperkt verblijfsrecht). * 10 jaar wettelijk verblijf (min. 10 jaar wettelijk verblijf, onbeperkt verblijfsrecht, talenkennis, deelname aan leven onthaalgemeenschap). * **Naturalisatie:** Via buitengewone verdiensten aan België of erkende staatlozen. * **Dubbele nationaliteit:** Mogelijk sinds 9 juni 2007. Drie categorieën: Belgen met vreemde nationaliteit van rechtswege, Belgen die vrijwillig andere nationaliteit kiezen en Belgische nationaliteit behouden, vreemdelingen die Belgische nationaliteit verkrijgen en oorspronkelijke nationaliteit behouden. ### 6.7 Toegang tot de gezondheidszorg #### 6.7.1 Verzoekers om internationale bescherming * **Collectieve opvangstructuur:** Medische zorgen worden verleend of betaald door Fedasil (medische dienst of betalingsverbintenis 'requisitorium'). * **Lokaal opvanginitiatief (LOI):** OCMW komt tussen voor medische kosten bij behoeftigheid, via betalingsverbintenis. * **'No show' (code 207):** Recht op medische en psychologische begeleiding via Cel Medische Kosten van Fedasil (voorafgaande betalingsverbintenis vereist). Geen recht op financiële steun OCMW. #### 6.7.2 Vluchteling of subsidiair beschermde * **Aansluiting publieke ziekteverzekering:** Vereist zodra men een erkennings- of toekenningsbeslissing van het CGVS (of arrest RvV) ontvangt. * **OCMW-tussenkomst:** Kan tussenkomen voor kosten die niet onder de publieke ziekteverzekering vallen, bij behoeftigheid. #### 6.7.3 Personen zonder wettig verblijf * **Dringende medische hulp:** Meestal recht op dringende medische hulp (preventief, curatief, nazorg, ambulant, verplegingsinstelling). Kosten voor voeding, kledij, huisvesting vallen hier buiten. * **Noodzakelijke medische zorg:** De behandelende arts bepaalt of de zorg noodzakelijk is om de lichamelijke en geestelijke integriteit te beschermen (huisarts, tandarts, onderzoeken, ingrepen, medicatie). * **Medische regularisatie:** Mogelijk onder bepaalde voorwaarden bij ernstige ziekte. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Term | Definitie | | Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) | Een federale, onafhankelijke administratie die als opdracht heeft bescherming te bieden aan personen die bij terugkeer naar hun land van herkomst risico lopen op vervolging of ernstige schade. Het CGVS onderzoekt elk verzoek om internationale bescherming op individuele, objectieve en onpartijdige wijze, conform Belgische, Europese en internationale normen. | | Vluchtelingenstatus | Een status die wordt toegekend aan personen die voldoen aan de definitie van vluchteling uit de Conventie van Genève. Dit houdt in dat zij zich buiten hun land van herkomst bevinden en gegronde vrees hebben voor vervolging omwille van hun ras, religie, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep, of politieke overtuiging. | | Subsidiaire beschermingsstatus | Een beschermingsstatus die wordt toegekend aan personen die, hoewel ze niet voldoen aan de definitie van vluchteling, toch een reëel risico lopen op ernstige schade bij terugkeer naar hun land van herkomst. Ernstige schade kan bestaan uit de doodstraf, foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, of ernstige schade door een gewapend conflict. | | Internationale bescherming | Een overkoepelende term die zowel de vluchtelingenstatus als de subsidiaire beschermingsstatus omvat. Het verwijst naar de bescherming die een staat biedt aan personen die hun land van herkomst hebben moeten ontvluchten vanwege vervolging of ernstige schade. | | Verzoek om internationale bescherming | De formele aanvraag die een persoon indient om bescherming te verkrijgen in een ander land dan zijn land van herkomst. Dit verzoek wordt onderzocht door de bevoegde autoriteiten om te bepalen of de aanvrager recht heeft op de vluchtelingenstatus of subsidiaire bescherming. | | Non-refoulement | Een fundamenteel beginsel in het internationaal vluchtelingenrecht dat het verbiedt om vluchtelingen terug te zenden naar een land waar zij vervolging te vrezen hebben of waar hun leven of veiligheid in gevaar zijn. Dit beginsel is vastgelegd in diverse internationale verdragen. | | Prangende humanitaire situatie | Een situatie die zo klemmend is dat de persoon er zich niet van kan ontdoen en waarbij repatriëring naar het land van herkomst in strijd zou zijn met internationale mensenrechtenverdragen. Dit kan leiden tot een humanitaire regularisatie. | | Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) | De overheidsdienst die verantwoordelijk is voor het beheer van de toegang tot het grondgebied en het verblijf van vreemdelingen in België. DVZ registreert asielaanvragen, wisselt informatie uit met andere instanties, beheert gesloten centra en volgt gerechtelijke procedures op. | | Fedasil | Het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers, een instelling die verantwoordelijk is voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming en de coördinatie van vrijwillige terugkeer naar herkomstlanden. | | Niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) | Een minderjarige die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt, niet wordt begeleid door een persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij uitoefent, en geen onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein. | | Mensenhandel | De werving, het vervoer, de overbrenging, de huisvesting of de opvang van een persoon met het oog op uitbuiting, zoals seksuele uitbuiting, dwangarbeid of bedelarij. | | Mensensmokkel | Het illegaal helpen overschrijden van grenzen met het oog op het verkrijgen van een vermogensvoordeel, waarbij de persoon die wordt gesmokkeld geen onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie. | | Slachtofferstatuut | Een speciaal verblijfsstatuut dat kan worden toegekend aan slachtoffers van mensenhandel die samenwerken met de gerechtelijke instanties, met als doel hen te beschermen en een toekomstperspectief te bieden. | | Humanitaire regularisatie (9bis) | Een uitzonderingsprocedure die een machtiging tot verblijf voor meer dan 3 maanden verleent aan personen die niet in aanmerking komen voor een andere verblijfsprocedure, maar wel een geldige reden hebben om in België te verblijven, vaak gebaseerd op het voorkomen van schending van mensenrechten. | | Asielprocedure | Het proces waarbij een verzoeker om internationale bescherming zijn of haar verhaal toetst aan de criteria voor de vluchtelingenstatus en de subsidiaire beschermingsstatus. | | Subsidiaire bescherming | Bescherming die wordt geboden aan personen die, bij terugkeer naar hun land van herkomst, een reëel risico lopen op ernstige schade, zoals de doodstraf, foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, of ernstige schade door een gewapend conflict. | | Bed-bad-brood | Een beleid in België dat voorziet in de basisbehoeften van verzoekers om internationale bescherming, waaronder huisvesting, maaltijden en kledij. | | Kort verblijf | Een verblijf in België van maximaal drie maanden, waarvoor in principe een visum nodig is, tenzij men vrijgesteld is van de visumplicht. | | Lang verblijf | Een verblijf in België van meer dan drie maanden, waarvoor specifieke procedures en verblijfsvergunningen vereist zijn, zoals voor studenten, werknemers of gezinshereniging. | | Arbeidsmigratie | Migratie met het doel om in België te werken, waarvoor een verblijfsrecht als arbeidsmigrant kan worden verkregen, vaak via een gecombineerde vergunning (single permit) of arbeidskaart. | | Gecombineerde vergunning (single permit) | Een vergunning die nodig is voor tewerkstelling in België die langer dan 90 dagen duurt, en die zowel een arbeidsvergunning als een verblijfsvergunning combineert. | | Arbeidskaart | Een document dat nodig is voor tewerkstelling in België die minder dan 90 dagen duurt. | | Europese blauwe kaart | Een verblijfsvergunning voor hooggeschoolde werknemers uit niet-EU-landen die in de EU willen werken. | | Tijdelijk verblijfsrecht | Een verblijfsrecht dat beperkt is in duur, vaak uitgedrukt in de vorm van een elektronische A kaart, die verlengd moet worden. | | Verblijfsrecht van onbepaalde duur | Een permanent verblijfsrecht dat na een bepaalde periode van tijdelijk verblijf kan worden verkregen, vaak aangeduid met een elektronische B kaart. | | Dublinverordening | Een Europese verordening die bepaalt welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag, om te voorkomen dat een asielzoeker in meerdere lidstaten asiel aanvraagt. | | Medische regularisatie (9ter) | Een procedure die het mogelijk maakt om een verblijfsrecht te verkrijgen op basis van ernstige ziekte, wanneer de benodigde behandeling niet beschikbaar of toegankelijk is in het land van herkomst. | | Derdelander | Een persoon die geen onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein. | | Unieburger | Een burger van een lidstaat van de Europese Unie. |