Pwp 1-49

# Definitie en indeling van preventie Dit onderwerp bespreekt de verschillende classificaties van preventie, zowel op basis van het type maatregel als het ziekteproces, en introduceert de concepten van ziektepreventie en gezondheidsbevordering. ### 1.1 Het belang van preventie Het is niet alleen een maatschappelijke opdracht om ziekte te genezen, maar ook om ziekte te voorkomen [3](#page=3). ### 1.2 Indeling van preventie naar type maatregel Preventie kan worden onderverdeeld in drie hoofdcategorieën op basis van het type maatregel dat wordt genomen [4](#page=4): * **Gezondheidsbescherming:** Dit omvat maatregelen die geen directe tussenkomst van de burger vereisen [4](#page=4). * **Ziektepreventie:** Deze maatregelen zijn specifiek gericht op het voorkomen van bepaalde ziekten [4](#page=4). * **Gezondheidsbevordering:** Dit richt zich op de fysieke en sociale omgeving, evenals op de levensstijl van individuen [4](#page=4). Vergelijking van ziektepreventie en gezondheidsbevordering: | Aspect | Ziektepreventie | Gezondheidsbevordering | | :----------------- | :--------------------------- | :--------------------------- | | Vertrekpunt | Ziekte | Gezondheid | | Doelgroep | Risicogroepen | Algemene populatie | | Oriëntatie | Negatief | Positief | | Actoren | Medische sector | Diverse disciplines | ### 1.3 Indeling van preventie op basis van het ziekteproces Een veelgebruikte indeling van preventie is gebaseerd op het stadium van het ziekteproces waarin de interventie plaatsvindt [6](#page=6): * Primaire preventie * Secundaire preventie * Tertiaire preventie * Quaternaire preventie * Primordiale en pro-actieve preventie #### 1.3.1 Primaire preventie * **Doel:** Het aanpakken van specifieke causale factoren van ziekte [7](#page=7). * **Voorbeelden:** Reglementering op het roken van sigaretten; voedingsbeleid gericht op een aanbod van betaalbare, gezonde voeding [7](#page=7). * **Doelgroep:** Gezonde mensen, de totale populatie of specifieke groepen [7](#page=7). #### 1.3.2 Secundaire preventie * **Doel:** Het detecteren van ziektes in een vroeg stadium [8](#page=8). * **Voorbeelden:** Screeningsprogramma's [8](#page=8). * **Doelgroep:** De totale populatie (universele screening) of risicogroepen (case finding) [8](#page=8). #### 1.3.3 Tertiaire preventie * **Doel:** Het tegengaan van verslechtering van de gezondheidstoestand en het voorkomen van complicaties. Ook wel "zorggerichte preventie" genoemd [9](#page=9). * **Voorbeelden:** Levensstijlprogramma's voor diabetespatiënten. Oncorevalidatie in het ziekenhuis combineert aangepaste lichaamstraining met informatieve sessies over kanker, wat werkt aan de fysieke conditie en de levenskwaliteit verbetert [9](#page=9). * **Doelgroep:** Zieke mensen [9](#page=9). #### 1.3.4 Quaternaire preventie * **Doel:** Het vermijden van overmedicalisering [10](#page=10). * **Voorbeelden:** Vermijden van onnodige check-ups of onderzoeken, beperken van het gebruik van antibiotica [10](#page=10). * **Basis:** Houdt rekening met wetenschappelijke evidentie en ethische verantwoording [10](#page=10). #### 1.3.5 Primordiale of pro-actieve preventie * **Concept:** Een relatief nieuw concept gericht op het in stand houden van algemene voorwaarden voor gezondheid [11](#page=11). * **Focus:** Economische, sociale en culturele voorwaarden [11](#page=11). * **Voorbeelden:** Stabiele economische situatie; geen uitsluiting van bevolkingsgroepen; bestrijding van kansarmoede; goede scholen [11](#page=11). * **Doelgroepen:** De gehele populatie of specifieke groepen [11](#page=11). * **Strategie:** Upstream strategieën, in tegenstelling tot downstream interventies [11](#page=11). > **Tip:** De "bodies in the river" metafoor illustreert het verschil tussen reactieve (downstream) en proactieve (upstream) benaderingen van preventie. De metafoor beschrijft hoe men zich druk maakt om het redden van mensen die in de rivier vallen, terwijl iemand anders stroomopwaarts gaat om te onderzoeken waarom zoveel mensen in de rivier vallen [12](#page=12). ### 1.4 Visuele weergave van preventiestadia Een schema kan de relatie tussen de staat van de persoon (gezond/ziek) en de aanwezigheid van ziekte illustreren met de verschillende preventievormen [13](#page=13) [14](#page=14). ### 1.5 Indeling van preventie in de geestelijke gezondheidszorg Deze indeling wordt ook gebruikt in alcohol- en drugspreventie [15](#page=15): * **Universele preventie:** Gericht op de totale bevolking voordat er problemen ontstaan [15](#page=15). * **Selectieve preventie:** Gericht op risicogroepen [15](#page=15). * **Geïndiceerde preventie:** Gericht op personen bij wie er reeds problemen zijn, maar nog niet in die mate dat ze een diagnose van ziekte hebben gekregen [15](#page=15). * **Zorggerelateerde preventie:** Gericht op het voorkomen van complicaties bij een bestaande ziekte [15](#page=15). --- # Gezondheidsbevordering: concepten en principes Dit gedeelte verkent de definitie van gezondheidsbevordering, het Health Field Concept, en de fundamentele principes, oorsprong en strategieën van gezondheidsbevordering. ### 2.1 Definitie van gezondheidsbevordering volgens de WHO Gezondheidsbevordering wordt gedefinieerd als "het proces waardoor mensen of groepen van mensen in staat gesteld worden om meer controle te verwerven over de determinanten van hun gezondheid, en zo hun gezondheid te verbeteren". Volgens deze definitie, geïntroduceerd in het Ottawa Charter in 1986, is gezondheid meer dan enkel de afwezigheid van ziekte; het omvat een toestand van volledig fysiek, sociaal en psychisch welbevinden [16](#page=16). ### 2.2 Het Health Field Concept van Lalonde Het Health Field Concept, geïntroduceerd door Lalonde, verdeelt de determinanten van gezondheid in vier hoofdcategorieën [17](#page=17): * **Biologische factoren:** Genetische aanleg en erfelijke factoren. * **Levensstijl:** Gedragingen en gewoonten van individuen die hun gezondheid beïnvloeden [18](#page=18). * **Omgevingsfactoren:** Factoren buiten de directe controle van het individu, waaronder sociale, culturele, economische, werkomstandigheden, fysieke omgeving en politieke omgeving [19](#page=19). * **Organisatie van de gezondheidszorg:** De toegankelijkheid, kwaliteit en organisatie van gezondheidsdiensten. ### 2.3 Onderscheid tussen gezondheidsvoorlichting en gezondheidsbevordering Hoewel gerelateerd, is er een belangrijk onderscheid tussen gezondheidsvoorlichting en gezondheidsbevordering. Gezondheidsvoorlichting richt zich primair op het individu en beoogt kennisoverdracht en bewustwording te vergroten. Gezondheidsbevordering daarentegen heeft een bredere focus en richt zich zowel op het individu als op de omgeving, met als doel de omstandigheden te verbeteren die de gezondheid beïnvloeden [20](#page=20). ### 2.4 Basisprincipes van gezondheidsbevordering Gezondheidsbevordering rust op een aantal kernprincipes die de aanpak en uitvoering sturen [21](#page=21): * **Holistisch:** Een integrale benadering die rekening houdt met alle aspecten van gezondheid (fysiek, mentaal, sociaal). * **Participatief:** Actieve betrokkenheid van individuen en gemeenschappen bij het bepalen en uitvoeren van gezondheidsinitiatieven. * **Emancipatorisch:** Het versterken van de autonomie en het zelfbeschikkingsrecht van mensen om controle te krijgen over hun gezondheid. * **Rechtvaardig:** Streven naar gelijkheid en eerlijkheid in gezondheidsuitkomsten, waarbij aandacht wordt besteed aan sociale determinanten van gezondheid. * **Duurzaam:** Initiatieven die op lange termijn effectief en volhoudbaar zijn. * **Multidisciplinair:** Samenwerking tussen professionals uit verschillende vakgebieden. * **Multistrategisch:** Het inzetten van een combinatie van verschillende benaderingen en strategieën. ### 2.5 Ontstaan van gezondheidsbevordering Gezondheidsbevordering is een relatief jong concept dat officieel in 1986 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werd geïntroduceerd via het "Ottawa Charter for Health Promotion". Het ontstond als reactie op specifieke gezondheidsproblemen in welvarende landen, met name het toenemende aantal chronische en deels vermijdbare zogenaamde "beschavingsziekten" [22](#page=22). ### 2.6 Strategieën voor gezondheidsbevordering De WHO identificeert drie belangrijke strategieën voor gezondheidsbevordering [23](#page=23): * **In staat stellen (enable):** Het creëren van voorwaarden die mensen in staat stellen hun gezondheid te verbeteren. Dit omvat het bieden van toegang tot informatie, het aanleren van vaardigheden en het aanpakken van sociale, economische en culturele verschillen die de gezondheid belemmeren [23](#page=23). * **Bemiddelen (mediate):** Het bevorderen van intersectorale acties waarbij verschillende beleidsterreinen en actoren samenwerken om gezondheid te bevorderen. * **Pleitbezorging (advocate):** Het mobiliseren van acties gericht op beleidsmakers om beleid te ontwikkelen dat gunstig is voor de gezondheid. ### 2.7 Gezondheidsbevorderende actieterreinen Gezondheidsbevordering kan op verschillende niveaus worden vormgegeven en uitgevoerd [24](#page=24) [25](#page=25): * **Ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden:** Dit omvat activiteiten zoals educatie, sensibilisering, motivatie en het aanleren van concrete vaardigheden die individuen helpen gezondere keuzes te maken [24](#page=24). * **Creëren van ondersteunende omgevingen:** Een sociaal-ecologische benadering die zich richt op het aanpassen van de fysieke en sociale omgeving om gezonde keuzes te faciliteren en belemmeringen weg te nemen [24](#page=24). * **Versterken van gemeenschapsacties:** Het stimuleren van participatie en zelforganisatie binnen gemeenschappen om gezamenlijk aan gezondheidsverbetering te werken [24](#page=24). * **Heroriënteren van gezondheidsdiensten:** De nadruk verschuiven naar preventie en gezondheidsbevordering binnen de bestaande gezondheidszorgsystemen [25](#page=25). * **Ontwikkelen van gezond beleid:** Het creëren van beleid op alle niveaus dat gezondheid bevordert. Dit vereist intersectorale samenwerking, waarbij beleid op bijvoorbeeld onderwijs, huisvesting en werkgelegenheid wordt afgestemd op gezondheidsdoelen [25](#page=25). > **Tip:** Begrijp de onderlinge relatie tussen de vier determinanten uit het Health Field Concept om te zien hoe interventies op één gebied effecten kunnen hebben op andere gebieden. > > **Voorbeeld:** Een campagne gericht op het bevorderen van lichaamsbeweging (levensstijl) kan succesvoller zijn wanneer deze wordt ondersteund door het creëren van veilige fietspaden (omgeving) en door schoolbeleid dat bewegingsonderwijs stimuleert (organisatie gezondheidszorg/gezond beleid). --- # Ethiek, rechtvaardiging en actoren in gezondheidsbevordering Dit onderwerp verkent de ethische afwegingen binnen gezondheidsbevordering, de rol en plicht van de overheid, de groeiende relevantie van dit domein, en de diverse spelers die betrokken zijn bij het implementeren van preventief gezondheidsbeleid. ## 3.1 Ethische overwegingen in gezondheidsbevordering Gezondheidsbevordering is niet altijd vraaggestuurd, maar promoot een specifieke "juiste" levensstijl, soms ook aan individuen die dit niet wensen. Dit roept ethische vragen op over de mate waarin dit toelaatbaar is. Het principe is dat persoonlijke keuzes de gezondheid van anderen niet mogen schaden, wat de noodzaak van regels en beperkingen onderbouwt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de overheid de plicht om de gezondheid van haar burgers te bevorderen, aangezien burgers recht hebben op gezondheid. Hoewel gezondheidsbevorderende overheidsinterventies soms als betuttelend of paternalistisch kunnen worden beschouwd, stellen ze burgers in staat om gezondere keuzes te maken [26](#page=26) [29](#page=29) [30](#page=30). > **Tip:** Reflecteer kritisch op de balans tussen individuele autonomie en collectief gezondheidsbelang bij het ontwerpen van gezondheidsbevorderende beleidsmaatregelen. ## 3.2 Stijgende aandacht voor gezondheidsbevordering De aandacht voor gezondheidsbevordering neemt toe door diverse factoren [31](#page=31): * **Gewijzigde morbiditeits- en mortaliteitspatronen:** Een aanzienlijk deel van vroegtijdige sterfgevallen in Europa is te wijten aan chronische ziekten zoals cardiovasculaire ziekten (CVD), diabetes, kanker en chronische respiratoire aandoeningen. Meer dan 80% van CVD en diabetes type 2, en 40% van de kankers, zijn preventief aan te pakken [31](#page=31). * **Impact van de COVID-19 pandemie:** Een robuuster preventief gezondheidsbeleid had de impact van de pandemie mogelijk kunnen mitigeren [31](#page=31). * **Emancipatorische beweging:** De focus op empowerment en zelfbeschikking van individuen speelt een rol [31](#page=31). * **Financiële redenen:** Preventie is kosteneffectief, hoewel de overheidsfinanciering voor preventie momenteel beperkt is, vaak slechts 2 à 3% van het totale gezondheidsbudget [31](#page=31). ## 3.3 Actoren in preventief gezondheidsbeleid De Vlaamse overheid werkt samen met een breed spectrum aan actoren om preventief gezondheidsbeleid te realiseren. Deze actoren omvatten [32](#page=32): * Partnerorganisaties (ook wel expertisecentra genoemd) [32](#page=32). * Gezondheidsmakers [32](#page=32). * Organisaties met terreinwerking [32](#page=32). * Individuele zorgaanbieders [32](#page=32). ### 3.3.1 Partnerorganisaties (expertisecentra) Centra met expertise in specifieke domeinen van gezondheidsbevordering spelen een cruciale ondersteunende rol voor gezondheidsmakers, organisaties met terreinwerking en individuele zorgaanbieders. Hun takenpakket omvat [33](#page=33): * Het verstrekken van informatie en advies [33](#page=33). * Het ontwikkelen van methodieken en materialen [33](#page=33). * Het ondersteunen van de implementatie en het gebruik van deze middelen [33](#page=33). * Het voeren van meerjarige beheersovereenkomsten met de overheid met betrekking tot hun opdracht [33](#page=33). Voorbeelden van dergelijke partnerorganisaties zijn de Diabetes Liga, Eetexpert, het Vlaams Instituut Gezond Leven, Sensoa en het Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs (VAD) [34](#page=34). ### 3.3.2 Gezondheidsmakers VZW Gezondheidsmakers VZW richt zich op het ondersteunen van lokaal preventief gezondheidsbeleid door gevalideerde preventiemethodieken lokaal te verspreiden. Ze opereren via een geografisch afgebakend netwerk van lokale partners uit de gezondheids- en aanverwante sectoren, met 13 antennepunten en 12 regio's in Vlaanderen, gecoördineerd door een centrale afdeling met Vlaamse experten per thema/setting. Ze ontvangen erkenning en subsidies voor een periode van 5 jaar [35](#page=35). > **Voorbeeld:** Organisaties die nauw samenwerken met gezondheidsmakers om preventie lokaal te verankeren zijn onder andere huisartsenkringen, CLB's, lokale besturen, en diensten van ziekenfondsen [36](#page=36). ### 3.3.3 Organisaties met terreinwerking Deze organisaties staan in voor het daadwerkelijke "veldwerk" en doen hiervoor een beroep op de expertise van partnerorganisaties. Ze werken eveneens samen met gezondheidsmakers. De meeste van deze organisaties hebben een beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid, met uitzondering van CLB's die van rechtswege geregeld zijn. Voorbeelden van organisaties met terreinwerking zijn de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB), centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) voor suïcide- en middelenpreventie, en diverse preventiecentra zoals VRGT en Pasop [37](#page=37). --- # Benaderingen en theoretische modellen van gedragsverandering Dit gedeelte verkent verschillende benaderingen binnen de gezondheidsbevordering en introduceert theoretische modellen die inzicht bieden in de mechanismen van gedragsverandering. ### 4.1 Benaderingen van gezondheidsbevordering Gezondheidsbevordering kan op verschillende manieren worden benaderd, elk met een eigen focus en doelstelling [38](#page=38). #### 4.1.1 Medische aanpak De medische aanpak richt zich primair op het verminderen van ziekte en is gebaseerd op objectieve wetenschappelijke kennis. Binnen deze benadering wordt een gezondheidsprobleem gezien als een individueel probleem, waarbij de gezondheidsprofessional fungeert als expert. De communicatie is vaak verticaal, van deskundige naar publiek, en maakt gebruik van waarschuwingen en technieken die aan 'victim blaming' kunnen doen denken [39](#page=39). #### 4.1.2 Educatieve aanpak De educatieve aanpak streeft ernaar het individu in staat te stellen geïnformeerde, vrije keuzes te maken ten aanzien van gezondheid. De focus ligt op het individu, zonder overtuigingstechnieken, maar wel op het verhelderen van de redenen achter gezond of ongezond gedrag. De interactie tussen deskundige en publiek is meer horizontaal. Deze aanpak wordt veelvuldig toegepast in onderwijs, volwassenenvorming en bedrijven, maar kan de sociale kloof vergroten. Methoden omvatten voorlichtings-, pedagogische en psychologische technieken [40](#page=40). #### 4.1.3 Empowerment aanpak Het doel van de empowerment aanpak is om het individu in staat te stellen zijn of haar geïnformeerde keuzes daadwerkelijk te realiseren. De klemtoon ligt op het individu, waarbij de professional optreedt als facilitator. Deze benadering bevordert self-empowerment en het gevoel van eigenwaarde. Methoden omvatten psychotherapeutische technieken, overtuigingstechnieken en met name vaardigheidstrainingen [41](#page=41). #### 4.1.4 Aanpak van sociale veranderingen Deze benadering richt zich op het bewerkstelligen van veranderingen in de fysieke, sociale, politieke en economische omgeving. Dit vereist samenwerking met andere sectoren en maakt gebruik van methoden zoals advocacy en onderhandelen [42](#page=42). ### 4.2 Theoretische gedragsverklaringsmodellen Theoretische modellen bieden inzicht in hoe gedrag tot stand komt en welke factoren de grootste impact hebben om dit gedrag positief te beïnvloeden [44](#page=44). #### 4.2.1 Determinanten van gedrag Determinanten zijn de factoren die samenhangen met gezond of ongezond gedrag, of die een bepaald gedrag veroorzaken. Deze modellen kunnen worden onderverdeeld in individuele modellen en ecologische modellen [44](#page=44). #### 4.2.2 Individuele modellen Enkele voorbeelden van individuele modellen die gedragsverklaring en -verandering trachten te vatten, zijn: * Health belief model [45](#page=45). * Protectie motivatie theorie [45](#page=45). * Theory of reasoned action [45](#page=45). * Theory of planned behaviour [45](#page=45). * Zelfdeterminatie theorie [45](#page=45). #### 4.2.3 Het Health Belief Model (HBM) Het Health Belief Model, ontwikkeld door Rosenstock in 1950, is een gezondheidspsychologisch model dat beschrijft en verklaart in hoeverre mensen aanbevelingen met betrekking tot hun gezondheid volgen, zoals vaccinaties of deelname aan screenings. Het model poogt gezondheidsgedragingen te verklaren door de nadruk te leggen op cognitieve variabelen zoals kennis, attitudes en overtuigingen van het individu. Mentale processen zoals verwachtingen en redeneren staan centraal [46](#page=46). ##### 4.2.3.1 Kerncomponenten van het HBM Het model stelt dat iemand pas tot gezondheidsbevorderende actie overgaat wanneer die persoon er 'psychologisch klaar voor is'. Dit is een afweging tussen de gepercipieerde bedreiging voor de gezondheid en de verwachtingen over de voor- en nadelen van gedragsverandering [48](#page=48). * **Gepercipieerde bedreiging:** Dit wordt bepaald door de waargenomen ernst van het gezondheidsrisico en de individuele vatbaarheid voor dat risico [48](#page=48). * **Gepercipieerde voor- en nadelen:** Deze vertegenwoordigen een soort kosten-batenanalyse voor de betreffende preventieve actie [48](#page=48). * **Cues to action:** Het cognitieve verwerkingsproces wordt in gang gezet door gebeurtenissen bij zichzelf of in de omgeving [48](#page=48). ##### 4.2.3.2 Zelf-effectiviteit in het HBM Zelf-effectiviteit of eigen-effectiviteit, wat de mate aangeeft waarin mensen geloven dat ze hun gedrag kunnen veranderen, werd pas later aan het model toegevoegd. De oorspronkelijke focus van het model lag op eenmalige acties, zoals vaccinatie, die minder vragen opwierpen over het persoonlijke succes bij de uitvoering [49](#page=49). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Gezondheidsbescherming | Maatregelen die gericht zijn op het beschermen van de gezondheid, zonder dat hierbij een directe tussenkomst van de burger vereist is. | | Ziektepreventie | Maatregelen die specifiek gericht zijn op het voorkomen van het ontstaan van ziekten, vaak door het aanpakken van risicofactoren. | | Gezondheidsbevordering | Een proces dat mensen en groepen in staat stelt om meer controle te verwerven over de determinanten van hun gezondheid en deze zo te verbeteren, met focus op de fysieke en sociale omgeving en levensstijl. | | Primaire preventie | Het aanpakken van specifieke causale factoren van ziekte om deze te voorkomen, gericht op gezonde mensen of specifieke groepen binnen de totale populatie. | | Secundaire preventie | Gericht op het detecteren van ziekten in een vroeg stadium, bijvoorbeeld door middel van screeningsprogramma's, zowel voor de totale populatie als voor risicogroepen. | | Tertiaire preventie | Maatregelen gericht op het tegengaan van verslechtering van de gezondheidstoestand bij zieke mensen, het voorkomen van complicaties, en wordt ook wel zorggerichte preventie genoemd. | | Quaternaire preventie | Het vermijden van overmedicalisering, zoals onnodige check-ups of het beperken van het gebruik van medicatie, door rekening te houden met wetenschappelijke evidentie en ethische verantwoording. | | Primordiale preventie | Een relatief nieuw concept gericht op het in stand houden van algemene voorwaarden voor gezondheid, zoals economische, sociale en culturele omstandigheden, vaak via "upstream" strategieën. | | Health Field Concept | Een model dat de determinanten van gezondheid onderverdeelt in vier categorieën: biologische factoren, levensstijl, omgeving en organisatie van de gezondheidszorg. | | Holistisch | Een benadering binnen gezondheidsbevordering die gezondheid als een geheel ziet, waarbij fysieke, mentale, sociale en emotionele aspecten met elkaar verbonden zijn. | | Participatief | Een principe van gezondheidsbevordering waarbij de doelgroep actief betrokken wordt bij de ontwikkeling en uitvoering van gezondheidsinterventies. | | Emancipatorisch | Een principe van gezondheidsbevordering dat gericht is op het versterken van de autonomie en zelfbeschikking van individuen en gemeenschappen. | | Multidisciplinair | De samenwerking tussen verschillende vakdisciplines en expertisegebieden bij het aanpakken van gezondheidsproblemen en het bevorderen van gezondheid. | | Advocacy | Een strategie binnen gezondheidsbevordering waarbij acties worden ondernomen om beleidsmakers te beïnvloeden ten gunste van beleid dat de gezondheid bevordert. | | Health Belief Model | Een gezondheidspsychologisch model dat verklaart in welke mate mensen aanbevelingen met betrekking tot hun gezondheid volgen, gebaseerd op cognitieve variabelen zoals gepercipieerde bedreiging en voordelen. | | Cues to action | Gebeurtenissen, zowel intern als extern, die een persoon motiveren om een bepaalde gezondheidsactie te ondernemen, zoals beschreven in het Health Belief Model. | | Eigen-effectiviteit (self-efficacy) | De mate waarin een individu gelooft in zijn of haar eigen vermogen om succesvol een bepaald gedrag uit te voeren dat nodig is om een gewenste gezondheidsuitkomst te bereiken. |