Les 2

# Financiële analyse van de onderneming Financiële analyse van de onderneming omvat het proces van het beoordelen van de financiële toestand van een bedrijf met als doel advies te verstrekken ter ondersteuning van beslissingen [2](#page=2). ### 1.1 Het proces van financiële analyse Het proces van financiële analyse volgt een gestructureerd stappenplan, beginnend bij het verzamelen van essentiële gegevens en eindigend met het formuleren van een oordeel en advies [2](#page=2). #### 1.1.1 Gegevensverzameling De eerste stap is het verzamelen van relevante gegevens. Deze omvatten doorgaans de jaarrekening, het jaarverslag en het controleverslag van de onderneming. Deze documenten bieden informatie die noodzakelijk is voor het beoordelen van de financiële toestand [2](#page=2). #### 1.1.2 Analyse en herwerking van de gegevens Na de initiële gegevensverzameling volgt een fase van analyse en herwerking. Dit omvat: * **Herwerking van Balans en Resultatenrekening:** Aanpassing van de balans (B) en resultatenrekening (RR) om een duidelijker beeld te krijgen van de financiële prestaties. Dit kan ook de herwerking van historische (HA) en verwachte (VA) cijfers omvatten [2](#page=2). * **Kasstromenanalyse:** Analyse van de geldstromen binnen de onderneming [2](#page=2). #### 1.1.3 Ratioanalyse De ratioanalyse is een cruciaal onderdeel waarbij verschillende financiële verhoudingen worden berekend en geëvalueerd. Deze ratios geven inzicht in verschillende aspecten van de onderneming: * **Toegevoegde waarde:** Geeft aan hoe de onderneming waarde creëert [2](#page=2). * **Rendabiliteit:** Meet het winstgevendheidsvermogen van de onderneming [2](#page=2). * **Solvabiliteit:** Beoordeelt het vermogen om op lange termijn aan financiële verplichtingen te voldoen [2](#page=2). * **Liquiditeit:** Onderzoekt het vermogen om op korte termijn aan financiële verplichtingen te voldoen [2](#page=2). #### 1.1.4 Modellen voor succes en faling Om de toekomstige financiële gezondheid te voorspellen, worden modellen voor succes en faling toegepast. Deze modellen helpen bij het inschatten van de waarschijnlijkheid van financiële moeilijkheden of succes [2](#page=2). #### 1.1.5 Conclusie en advies De laatste stap is het formuleren van een conclusie op basis van de uitgevoerde analyses. Deze conclusie omvat een oordeel over de financiële toestand van de onderneming en concreet advies voor de te nemen beslissingen [2](#page=2). > **Tip:** Een grondige financiële analyse vereist niet alleen het toepassen van de juiste methoden, maar ook een goed begrip van de context waarin de onderneming opereert [2](#page=2). --- # Herwerking van de balans en de resultatenrekening Het herwerken van de balans en de resultatenrekening is een proces dat gericht is op het transformeren van de wettelijke financiële overzichten naar een vorm die meer geschikt is voor diepgaande financiële analyse, door de invloed van de financieringswijze te verminderen en een duidelijker beeld te geven van de operationele prestaties [4](#page=4) [6](#page=6) [8](#page=8). ### 2.1 Herwerking van de balans De wettelijke balans, zoals opgesteld volgens het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV), categoriseert activa en passiva op een specifieke manier. De herwerkte balans daarentegen is ontworpen om de financiële structuur van de onderneming beter te analyseren, met een focus op de stabiliteit ervan. Hoewel de specifieke structuur van de herwerkte balans niet gedetailleerd wordt weergegeven in de verstrekte tekst, is het doel om een analyse mogelijk te maken die verder gaat dan de wettelijke presentatie [4](#page=4). ### 2.2 Herwerking van de resultatenrekening De herwerking van de resultatenrekening (RR) dient verschillende doelen [6](#page=6) [9](#page=9): #### 2.2.1 Doelstellingen van de herwerking 1. **Opsplitsing in recurrente en niet-recurrente resultaten:** Dit maakt het mogelijk om de impact van incidentele of uitzonderlijke gebeurtenissen te scheiden van de reguliere operationele prestaties [23](#page=23) [6](#page=6). 2. **Vermindering van de invloed van de financieringswijze:** Het doel is om resultaatcijfers te isoleren die zo min mogelijk worden beïnvloed door hoe de onderneming gefinancierd is (eigen vermogen versus vreemd vermogen) [23](#page=23) [6](#page=6) [8](#page=8). 3. **Opsplitsing in bruto- versus nettoresultaten:** Dit onderscheid wordt verder verfijnd door kosten te classificeren als kaskosten (KK) en niet-kaskosten (NKK) [6](#page=6). #### 2.2.2 Verschil tussen wettelijke en herwerkte resultatenrekening De wettelijke resultatenrekening volgens het WVV presenteert resultaten op een gestandaardiseerde manier, inclusief posten zoals bedrijfsopbrengsten, bedrijfskosten, financiële opbrengsten en kosten, en belastingen. De herwerkte RR deelt de resultaten op in een meer gedetailleerde structuur om de analyse te verbeteren [15](#page=15) [17](#page=17) [21](#page=21) [23](#page=23) [9](#page=9). Een cruciaal aspect van de herwerking is het onderscheid tussen kaskosten en niet-kaskosten. Kaskosten vereisen een uitstroom van liquide middelen, terwijl niet-kaskosten dit niet doen (bijvoorbeeld afschrijvingen). Deze opsplitsing is belangrijk voor analyses die de cashgenererende capaciteit van de onderneming beoordelen [6](#page=6). #### 2.2.3 Structuur van de herwerkte resultatenrekening De herwerkte RR omvat doorgaans de volgende componenten: * **Recurrente bedrijfsopbrengsten (B0) excl. subsidies:** Dit omvat omzet, wijzigingen in voorraden van gereed product en bestellingen in uitvoering, en geproduceerde vaste activa [10](#page=10) [12](#page=12). * **Intermediair verbruik:** Kosten van ingekochte goederen en diensten die in het productieproces worden verbruikt [11](#page=11) [12](#page=12). * **Bruto toegevoegde waarde:** Het verschil tussen recurrente bedrijfsopbrengsten en intermediair verbruik, wat een maat is voor de waarde die de onderneming creëert [12](#page=12). * **Personeels- en andere recurrente bedrijfskosten excl. NKK:** Operationele kosten gerelateerd aan personeel en andere recurrente uitgaven, exclusief niet-kaskosten [11](#page=11) [12](#page=12). * **Recurrent bruto-BR (REBITDA):** Recurrent bedrijfsresultaat vóór niet-kaskosten en financieringskosten. EBITDA staat voor Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization [12](#page=12). * **Recurrente niet-kaskosten van bedrijfsaard:** Dit omvat afschrijvingen, waardeverminderingen en toevoegingen aan voorzieningen gerelateerd aan bedrijfsprocessen [11](#page=11) [12](#page=12). * **Recurrent netto-BR (REBIT):** Recurrent bedrijfsresultaat na aftrek van niet-kaskosten. REBIT staat voor Recurring Earnings Before Interest and Taxes [12](#page=12). Vervolgens wordt het **financieel resultaat** geanalyseerd: * **Recurrente financiële kasopbrengsten:** Ontvangsten uit financiële activa die cash genereren [13](#page=13) [14](#page=14). * **Andere financiële kaskosten exclusief disconto van vorderingen en voorzieningen met financieel karakter:** Directe financiële uitgaven, met uitzondering van specifieke posten [13](#page=13) [14](#page=14). * **Recurrent bruto financieel resultaat voor niet-kaskosten:** Financieel resultaat vóór niet-kaskosten [14](#page=14). * **Recurrente financiële niet-kaskosten:** Niet-kaskosten van financiële aard, zoals waardeverminderingen en toevoegingen aan voorzieningen met financieel karakter [13](#page=13) [14](#page=14). * **Recurrent netto financieel resultaat na niet-kaskosten:** Het netto financieel resultaat na aftrek van niet-kaskosten [14](#page=14). Het **niet-recurrent resultaat** wordt apart geanalyseerd: * **Niet-recurrente kasopbrengsten:** Incidentele opbrengsten die cash genereren, zoals meerwaarden op realisatie van activa [18](#page=18) [20](#page=20). * **Niet-recurrente kaskosten:** Incidentele kosten die cash vereisen, zoals andere niet-recurrente bedrijfskosten en financiële kosten [19](#page=19) [20](#page=20). * **Niet-recurrent bruto resultaat voor niet-kaskosten:** Niet-recurrent resultaat vóór niet-kaskosten [20](#page=20). * **Niet-recurrente niet-kaskosten:** Incidentele niet-kaskosten, zoals terugnemingen of toevoegingen aan voorzieningen voor niet-recurrente risico's, en minderwaarden op realisatie van activa [19](#page=19) [20](#page=20). * **Niet-recurrent netto resultaat na niet-kaskosten:** Het netto niet-recurrent resultaat [20](#page=20). Ten slotte worden de **belastingen** geherwerkt: * In de herwerkte RR worden enkel de **belastingen op het resultaat van het boekjaar** meegenomen. Andere elementen die in de wettelijke RR onder belastingen vallen (zoals aanpassingen van uitgestelde belastingen) worden in de herwerkte RR anders geclassificeerd of uitgesloten. Dit zorgt ervoor dat de winst na belastingen een zuiverder beeld geeft van de operationele winstgevendheid [17](#page=17) [8](#page=8). De herwerkte resultatenrekening resulteert uiteindelijk in de weergave van: * Totaal brutoresultaat voor niet-kaskosten (EBITDA) [21](#page=21) [23](#page=23). * Totaal nettoresultaat na niet-kaskosten voor financieringskosten vreemd vermogen (FKVV) en voor belastingen (EBIT) [21](#page=21) [23](#page=23). * Winst (Verlies) van het boekjaar vóór belastingen [21](#page=21) [23](#page=23). * Belastingen op het resultaat van het boekjaar [21](#page=21) [23](#page=23). * Winst (Verlies) van het boekjaar na belastingen [21](#page=21) [23](#page=23). #### 2.2.4 Voordelen van de herwerkte resultatenrekening De herwerkte RR biedt verschillende voordelen voor financiële analyse [23](#page=23): * **Betere analyse van de financiële structuur:** Door de invloed van financiering te verminderen, wordt de prestatie van de kernactiviteiten duidelijker [23](#page=23). * **Scheiding van operationele prestaties en financieringskosten:** Dit maakt het mogelijk om de rendabiliteit van de operationele activiteiten beter te beoordelen, onafhankelijk van de rentelasten [23](#page=23) [8](#page=8). * **Verbeterd inzicht in cashgeneratie:** De opsplitsing in kaskosten en niet-kaskosten helpt bij het beoordelen van de werkelijke cashflow uit de operationele activiteiten. > **Tip:** De herwerking van de resultatenrekening is cruciaal om de operationele prestaties van een onderneming te kunnen beoordelen, los van de financieringskeuzes en incidentele gebeurtenissen [6](#page=6) [8](#page=8). > **Voorbeeld:** Een bedrijf met veel vreemd vermogen zal in de wettelijke RR hogere financiële kosten hebben, wat de winst vóór belastingen drukt. In de herwerkte RR worden deze financiële kosten expliciet apart behandeld, waardoor de operationele winst (REBIT) zuiverder wordt weergegeven [8](#page=8). --- # Horizontale en verticale analyse Hieronder vind je een gedetailleerde studiehandleiding over horizontale en verticale analyse, gebaseerd op de verstrekte documentatie. ## 3. Horizontale en verticale analyse Horizontale en verticale analyse zijn twee fundamentele methoden die worden gebruikt om de financiële prestaties en structuur van een onderneming te beoordelen over tijd en binnen een specifiek tijdsbestek. ### 3.1 Horizontale analyse De horizontale analyse, ook wel trendanalyse genoemd, onderzoekt de veranderingen in financiële posten over een reeks van perioden. Dit wordt vaak gedaan met behulp van tijdsindexen, waarbij een basisjaar wordt gekozen en de procentuele stijging of daling van een bepaalde post in latere jaren ten opzichte van dit basisjaar wordt berekend [24](#page=24). #### 3.1.1 Toepassing op de balans Bij de horizontale analyse van de balans worden de bedragen van specifieke activa- of passivaposten over verschillende jaren vergeleken. Hierbij wordt de absolute verandering en de procentuele verandering ten opzichte van een basisjaar berekend. Tabel T5 in het document illustreert dit voor zowel de activa- als de passivazijde van de balans. * **Activa zijde:** * (Uitgebreide) Vaste activa: De totale vaste activa stegen van 100.7% in 20X3 ten opzichte van 20X2, wat een toename betekent ten opzichte van de vorige periode. Materiële vaste activa daalden echter van 89.9% in 20X2 naar 81.2% in 20X3 ten opzichte van het basisjaar 20X1. Financiële vaste activa daarentegen vertoonden een sterke stijging tot 119.0% in 20X3 [25](#page=25). * (Beperkte) Vlottende activa: Deze toonden een significante groei, met een index van 120.8% in 20X3 ten opzichte van het basisjaar. Realiseerbare activa stegen naar 118.7%. Met name liquide middelen kenden een uitzonderlijke stijging tot 467.8% in 20X3 ten opzichte van het basisjaar [25](#page=25). * Totaal activa: De totale activa stegen in 20X3 naar 112.4% ten opzichte van het basisjaar, wat een duidelijke groei weerspiegelt [25](#page=25). * **Passiva zijde:** * Permanent vermogen: Dit vermogen daalde in 20X3 tot 76.9% ten opzichte van het basisjaar. Het eigen vermogen bleef relatief stabiel met 102.2% in 20X3. Reserves lieten een lichte stijging zien tot 101.5% terwijl overgedragen winst (verlies) een aanzienlijke procentuele stijging kende tot -200.0% in 20X3, wat wijst op een aanzienlijk verlies [26](#page=26). * Vreemd vermogen op lange termijn: Dit daalde drastisch tot 52.1% in 20X3 ten opzichte van het basisjaar. Schulden op meer dan één jaar halveerden bijna tot 51.0% [26](#page=26). * Vreemd vermogen op korte termijn: Dit segment vertoonde een zeer sterke toename, met een index van 176.0% in 20X3. Schulden op ten hoogste één jaar stegen naar 172.7% [26](#page=26). * Totaal passiva: De totale passiva stegen in 20X3 tot 109.8% ten opzichte van het basisjaar [26](#page=26). #### 3.1.2 Toepassing op de resultatenrekening Hoewel specifieke tabellen voor de horizontale analyse van de resultatenrekening niet in dit document zijn opgenomen, zou de methode vergelijkbaar zijn met die van de balans. Elke post op de resultatenrekening (omzet, kosten, winst) zou worden vergeleken met een basisjaar om trends in de winstgevendheid en de omvang van verschillende operationele elementen te identificeren. > **Tip:** Bij het uitvoeren van een horizontale analyse is het cruciaal om het basisjaar zorgvuldig te kiezen. Een jaar dat representatief is voor de normale bedrijfsvoering, zonder uitzonderlijke gebeurtenissen, is ideaal. ### 3.2 Verticale analyse De verticale analyse, ook wel structuuranalyse genoemd, onderzoekt de verhouding van elke individuele post tot een totaal op een bepaald moment. Dit helpt bij het begrijpen van de samenstelling van de financiële overzichten [24](#page=24). #### 3.2.1 Toepassing op de balans Op de balans wordt elke post uitgedrukt als een percentage van de totale activa. Dit geeft inzicht in de structuur van de activa (hoe de middelen zijn geïnvesteerd) en de structuur van de passiva (hoe de middelen zijn gefinancierd) [24](#page=24). * **Activa zijde:** * Tabel D (pagina 27) laat de structuurpercentages zien voor de activa van vier verschillende bedrijven (A, B, C, D) in het jaar 20X0. * Bedrijf D heeft bijvoorbeeld 83.74% van zijn activa geïnvesteerd in (uitgebreide) vaste activa, waarvan het grootste deel (78.12%) financiële vaste activa zijn. Dit suggereert een holding- of investeringsbedrijf [27](#page=27). * Bedrijf A daarentegen heeft 93.23% van zijn activa in (beperkte) vlottende activa, met name vorderingen op ten hoogste één jaar (88.57%) en liquide middelen (2.61%). Dit kan duiden op een handels- of dienstenonderneming met een hoge omloopsnelheid [27](#page=27). * De structuurpercentages tonen duidelijke verschillen tussen de bedrijven, wat wijst op verschillende bedrijfsmodellen. #### 3.2.2 Toepassing op de resultatenrekening Op de resultatenrekening wordt elke post uitgedrukt als een percentage van de verkopen (omzet). Dit geeft inzicht in de kostprijsstructuur en de winstgevendheid in verhouding tot de omzet [24](#page=24). * **Voorbeeld:** * Als de omzet bijvoorbeeld 1.000.000 dollars bedraagt, en de kosten van verkochte goederen 600.000 dollars, dan is dit een structuurpercentage van 60% ($600.000 / 1.000.000 \ast 100\%$ ) [24](#page=24). * Operationele kosten van 200.000 dollars zouden neerkomen op 20% ($200.000 / 1.000.000 \ast 100\%$) [24](#page=24). * Een netto winst van 150.000 dollars zou dan 15% van de omzet bedragen ($150.000 / 1.000.000 \ast 100\%$) [24](#page=24). > **Tip:** De verticale analyse is uitermate geschikt om te bepalen wat voor soort onderneming je analyseert (handels-, industriële, diensten- of holdingonderneming) door te kijken naar de dominante posten op de balans en de structuur van de resultatenrekening. ### 3.3 Samenvatting van de methoden | Analyse | Methode | Focus | Toepassing op Balans | Toepassing op Resultatenrekening | | :--------------- | :---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | :---------------------------------------------------------------------------------------------------- | :------------------------------------------------------------ | :--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | | **Horizontaal** | Vergelijking van financiële posten over verschillende perioden (tijdsindexen) | Trends, groei, krimp, veranderingen over tijd | Procentuele verandering per post t.o.v. een basisjaar | Procentuele verandering per post (omzet, kosten) t.o.v. een basisjaar | [24](#page=24). | **Verticaal** | Verhouding van individuele posten tot een totaal op één specifiek moment (structuurpercentages) | Structuur, samenstelling, relatieve omvang van posten | Elke post als % van totale activa | Elke post als % van de totale verkopen (omzet) | [24](#page=24). | **Doel** | Inzicht krijgen in hoe de financiële situatie evolueert over tijd. | Inzicht krijgen in de samenstelling en relatieve belangrijkheid van de verschillende onderdelen van de jaarrekening. | | | | **Voorbeeld** | Een stijging van 20% in de omzet van jaar X naar jaar Y. | | | Een stijging van de personeelskosten van 15% naar 18% van de omzet over een paar jaar. | [24](#page=24). | **Voorbeeld** | Activa bestaan voor 70% uit vaste activa. | | | Kosten van verkochte goederen bedragen 60% van de omzet. | [24](#page=24) [27](#page=27). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Jaarrekening | Een gestandaardiseerde set van financiële overzichten die de financiële prestaties en positie van een onderneming over een bepaalde periode weergeeft, inclusief de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht. | | Jaarverslag | Een document dat door het management van een onderneming wordt opgesteld en een beschrijving geeft van de activiteiten, prestaties en financiële situatie gedurende het afgelopen boekjaar, vaak aangevuld met toekomstperspectieven. | | Controleverslag | Een rapport opgesteld door een onafhankelijke accountant of auditor, waarin de juistheid en getrouwheid van de financiële overzichten van een onderneming worden beoordeeld en een oordeel wordt geuit over de naleving van wet- en regelgeving. | | Balans | Een financieel overzicht dat op een specifiek moment de activa, passiva en het eigen vermogen van een onderneming toont, volgens de boekhoudkundige vergelijking: Activa = Passiva + Eigen Vermogen. | | Resultatenrekening | Een financieel overzicht dat de opbrengsten en kosten van een onderneming over een bepaalde periode weergeeft, resulterend in de winst of het verlies voor die periode. | | Vaste Activa | Langdurige bezittingen van een onderneming die naar verwachting langer dan één jaar economisch voordeel zullen opleveren, zoals gebouwen, machines en immateriële activa. | | Vlottende Activa | Kortlopende bezittingen van een onderneming die naar verwachting binnen één jaar zullen worden omgezet in geld of worden verbruikt, zoals voorraden, debiteuren en liquide middelen. | | Eigen Vermogen | Het deel van de activa van een onderneming dat toebehoort aan de eigenaren, bestaande uit ingebracht kapitaal, reserves en ingehouden winsten. | | Vreemd Vermogen | De schulden van een onderneming aan externe partijen, onderverdeeld in lang- en kortlopende schulden, zoals leningen en crediteuren. | | Recurrente Resultaten | Resultaten die voortkomen uit de normale, voortdurende operationele activiteiten van een onderneming en die naar verwachting in toekomstige perioden zullen terugkeren. | | Niet-recurrente Resultaten | Resultaten die voortkomen uit incidentele, ongebruikelijke of eenmalige gebeurtenissen die geen verband houden met de normale bedrijfsvoering en die naar verwachting niet zullen terugkeren. | | Kasstromenanalyse | Een methode om de instroom en uitstroom van liquide middelen van een onderneming te analyseren en te voorspellen, essentieel voor het beoordelen van de liquiditeit en solvabiliteit. | | Ratioanalyse | De berekening en interpretatie van financiële verhoudingsgetallen (ratios) om de financiële prestaties en positie van een onderneming te beoordelen op het gebied van winstgevendheid, solvabiliteit, liquiditeit en efficiëntie. | | Horizontale Analyse | Een methode om financiële gegevens over meerdere perioden te vergelijken om trends en veranderingen te identificeren, vaak door middel van tijdindexen die de procentuele verandering ten opzichte van een basisjaar weergeven. | | Verticale Analyse | Een methode om de structuur van een financieel overzicht te analyseren door elke post uit te drukken als een percentage van een totaal, zoals activa als percentage van de totale activa of kosten als percentage van de omzet. |