Contract Law

# Toepassing van de Verzekeringswet op diverse scenario's Dit document biedt een gedetailleerde analyse van specifieke artikelen uit de Verzekeringswet en hun toepassing op diverse verzekeringsscenario's, waaronder overgang van belang, onderverzekering, verzwijging en indeplaatsstelling. ## 1. Toepassing van de verzekeringswet op diverse scenario's Dit deel van de studiehandleiding behandelt de toepassing van specifieke artikelen uit de Verzekeringswet op diverse verzekeringssituaties, met een focus op de implicaties voor zowel de verzekerde als de verzekeraar. ### 1.1 Overgang van verzekerd belang De overgang van het verzekerde belang kan plaatsvinden ten gevolge van het overlijden van de verzekeringnemer. In dergelijke gevallen gaan de rechten en verplichtingen uit de verzekeringsovereenkomst automatisch over op de nieuwe houder van dat belang. Zowel de nieuwe houder als de verzekeraar hebben echter de mogelijkheid om de overeenkomst te beëindigen. De nieuwe houder dient hiervoor binnen drie maanden en veertig dagen na het overlijden een aangetekende brief te versturen. De verzekeraar moet hiervoor de in artikel 84, § 1 WV voorgeschreven vormen volgen en de beëindiging kenbaar maken binnen drie maanden na kennisname van het overlijden. De brandverzekering wordt in deze context niet als een `intuitu personae` overeenkomst beschouwd [1](#page=1) [2](#page=2). Bij overdracht onder levenden van een roerend goed, eindigt de verzekering van rechtswege zodra de verzekerde het goed niet meer in zijn bezit heeft, tenzij anders bedongen [2](#page=2) [3](#page=3). ### 1.2 Onderverzekering Onderverzekering doet zich voor wanneer het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde van het verzekerbaar belang. In dit scenario is de verzekeraar slechts gehouden tot prestatie naar de verhouding van het verzekerde bedrag tot de waarde van het verzekerbaar belang, tenzij anders is overeengekomen. Dit principe staat bekend als de evenredigheidsregel [3](#page=3) [4](#page=4) [6](#page=6). De formule voor de verzekeringsprestatie bij onderverzekering is als volgt: $$ \text{verzekeringsprestatie} = (\text{werkelijke schade}) \times \frac{\text{verzekerd bedrag}}{\text{verzekerbaar belang}} $$ [3](#page=3) [6](#page=6). #### 1.2.1 Toepassing van de evenredigheidsregel * **Voorbeeld 1:** Een werkelijke schade van X euro met een verzekerd bedrag van 12.345 EUR op een verzekerbaar belang van 20.000 EUR. De verzekeringsprestatie is dan [3](#page=3): $$ \text{verzekeringsprestatie} = X \times \frac{12.345 \text{ EUR}}{20.000 \text{ EUR}} $$ [3](#page=3). * **Voorbeeld 2:** Een werkelijke schade van 3.500 EUR met een verzekerd bedrag van 12.384 EUR op een verzekerbaar belang van 12.995 EUR. De verzekeringsprestatie is dan [6](#page=6): $$ 3.500 \text{ EUR} \times \frac{12.384}{12.995} = 3.355 \text{ EUR} $$ [6](#page=6). #### 1.2.2 Oververzekering Oververzekering treedt op wanneer een bedrag te goeder trouw te hoog is verzekerd bij een of meerdere overeenkomsten. In zo'n geval heeft elke partij het recht om het verzekerde bedrag te verminderen tot de werkelijke waarde van het verzekerde object. Wanneer het verzekerde bedrag over verschillende verzekeraars is verdeeld, en er geen overeenstemming is, wordt de vermindering toegepast op de oudste overeenkomsten, beginnend met de meest recente, totdat het verzekerde bedrag nul is. Dit kan leiden tot de opzegging van een of meerdere overeenkomsten [4](#page=4). ### 1.3 Verzwijging Verzwijging of onjuiste mededeling van gegevens kan leiden tot verschillende consequenties, afhankelijk van of de verzwijging verwijtbaar is aan de verzekeringnemer of niet [3](#page=3). * **Niet-verwijtbare verzwijging:** Indien het verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens niet aan de verzekeringnemer te verwijten is, en een schadegeval zich voordoet voordat een wijziging of opzegging kracht wordt, is de verzekeraar gehouden tot de overeengekomen prestatie. De verzekeraar zal bij een schadegeval nagaan of de verzwijging verwijtbaar is; indien dit niet het geval is, dient volledige dekking verleend te worden [3](#page=3). * **Verwijtbare verzwijging:** Indien de verzwijging of onjuiste mededeling wel aan de verzekeringnemer te verwijten is, en een schadegeval zich voordoet voordat een wijziging of opzegging van kracht is, is de verzekeraar slechts gehouden tot prestatie op basis van de verhouding tussen de betaalde premie en de premie die betaald zou zijn indien het risico correct was meegedeeld [3](#page=3). * **Opzettelijke verzwijging bij aangaan overeenkomst:** Wanneer het opzettelijk verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens de verzekeraar misleidt bij de beoordeling van het risico, is de verzekeringsovereenkomst nietig. Premies die vervallen zijn tot het moment dat de verzekeraar kennis kreeg van de opzettelijke verzwijging, komen de verzekeraar toe. De overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan, waardoor de verzekeraar geen dekking hoeft te verlenen en recht heeft op alle vervallen premies [5](#page=5). #### 1.3.1 Onopzettelijke verzwijging bij schadegeval Als de verzwijging niet verwijtbaar is, en deze komt aan het licht naar aanleiding van een schadegeval, dan zal de verzekeraar volledige dekking verlenen. Indien de verzwijging wel verwijtbaar is bij een schadegeval, zal de verzekeraar tussenkomen naar de verhouding tussen de betaalde premie en de te betalen premie. Als de verzekeraar kan bewijzen dat hij het risico in geen geval zou hebben verzekerd, wordt zijn prestatie beperkt tot de betaalde premies [3](#page=3). ### 1.4 Indeplaatsstelling (subrogatie) Indeplaatsstelling, ook wel subrogatie genoemd, treedt in werking wanneer de verzekeraar de schadevergoeding heeft betaald. De verzekeraar treedt dan, ten belope van het bedrag van die vergoeding, in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of de begunstigde tegen de aansprakelijke derden [4](#page=4) [6](#page=6). Er zijn echter beperkingen: de verzekeraar heeft geen verhaal op de bloedverwanten in de rechte opgaande of nederdalende lijn, de echtgenoot, aanverwanten in rechte lijn, personen die bij de verzekerde inwonen, gasten en huispersoneel, tenzij er sprake is van kwaad opzet. In geval van kwaad opzet door minderjarigen kan het recht van verhaal beperkt worden door de Koning. De verzekeraar kan wel verhaal uitoefenen op deze personen indien hun aansprakelijkheid door een eigen verzekeringsovereenkomst is gedekt [4](#page=4) [6](#page=6). #### 1.4.1 Situaties en beperkingen * Een verzekeraar kan indeplaatsstelling toepassen op een aansprakelijke chauffeur, voor zover deze chauffeur geen familieleden of inwonende persoon is [4](#page=4). * De verzekeraar heeft geen recht van verhaal op gasten, tenzij er sprake is van kwaad opzet, of de aansprakelijkheid van deze gasten gedekt is door een eigen verzekering [2](#page=2). * In het geval van een aansprakelijke kleinzoon, kan de verzekeraar geen verhaal uitoefenen omdat de kleinzoon een bloedverwant in rechte nederdalende lijn is, tenzij de aansprakelijkheid van de kleinzoon door een eigen verzekeringsovereenkomst is gedekt [6](#page=6). ### 1.5 Duur van de verzekeringsovereenkomst De duur van een verzekeringsovereenkomst mag niet langer zijn dan één jaar. Tenzij een van de partijen ten minste drie maanden vóór de vervaldag bezwaar maakt op de voorgeschreven wijze, wordt de overeenkomst stilzwijgend verlengd voor opeenvolgende periodes van één jaar. Deze regel is niet van toepassing op verzekeringsovereenkomsten voor risico's die de Koning bepaalt, met uitzondering van burgerrechtelijke aansprakelijkheid en voertuigcasco van motorrijtuigen, en brand (eenvoudige risico's) [1](#page=1) [2](#page=2). ### 1.6 Kosten ter voorkoming of beperking van schade Kosten die voortvloeien uit maatregelen om schade te voorkomen of te beperken, zowel gevraagd door de verzekeraar als door de verzekerde zelf ondernomen, worden door de verzekeraar gedragen, mits deze met zorg van een goed huisvader zijn gemaakt. Deze kosten worden zelfs boven de verzekerde som vergoed, ook wanneer de pogingen vruchteloos zijn geweest [2](#page=2). ### 1.7 Opzegging na schadegeval In de gevallen waarin de verzekeraar zich het recht voorbehoudt de overeenkomst na een schadegeval op te zeggen, beschikt de verzekeringnemer over hetzelfde recht. De opzegging dient uiterlijk één maand na uitbetaling of weigering tot uitbetaling van de schadevergoeding te geschieden. De opzegging wordt van kracht na een termijn van ten minste drie maanden na de betekening of ontvangstbewijs. De algemene opzeggingstermijn, indien niet anders bedongen, is ten minste een maand vanaf de dag volgend op de betekening of de dag volgend op de datum van het ontvangstbewijs [4](#page=4). ### 1.8 Niet-betaling van premie Bij niet-betaling van de premie kan de verzekeraar zich pas beroepen op schorsing van dekking of opzegging van de overeenkomst nadat hij een ingebrekestelling heeft verstuurd. Zolang dit niet is gebeurd, is de verzekeraar gehouden tot dekking [5](#page=5). ### 1.9 Aantasting van de gesteldheid van plaats De verzekerde mag, tenzij strikt noodzakelijk, geen veranderingen aanbrengen aan het beschadigde goed die het bepalen van de oorzaak of de taxatie van de schade bemoeilijken. Indien de verzekerde deze verplichting niet nakomt en hierdoor nadeel ontstaat voor de verzekeraar, kan de prestatie verminderd worden tot het beloop van het geleden nadeel, of kan schadevergoeding gevorderd worden. Bij bedrieglijk opzet door de verzekerde kan de verzekeraar de dekking weigeren [5](#page=5). ### 1.10 Samenloop of pluraliteit van verzekeringen Wanneer een zelfde belang is verzekerd bij meerdere verzekeraars tegen hetzelfde risico, kan de verzekerde in geval van schade van elke verzekeraar schadevergoeding vorderen binnen de grenzen van hun verplichtingen en tot het bedrag waarop hij recht heeft. Geen enkele verzekeraar kan het bestaan van andere overeenkomsten inroepen om de waarborg te weigeren, behalve in geval van fraude [5](#page=5). #### 1.10.1 Verdeling van de schadelast Tenzij de verzekeraars een andere verdeelsleutel hebben bedongen, wordt de last van het schadegeval omgeslagen. Indien geen specifieke afspraak is gemaakt, geldt de wettelijke verdeelsleutel. Wanneer de verzekerbare waarde van een object, zoals een Ferrari, bepaalbaar is, zullen de verschillende verzekeraars de schadelast verdelen in verhouding tot hun respectieve dekkingsplicht (art. 99 § 2 1° WV) [5](#page=5) [6](#page=6). #### 1.10.2 Medeverzekering versus Samenloop Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen medeverzekering en samenloop of pluraliteit van verzekeringen [6](#page=6). * **Medeverzekering:** De verschillende verzekeringsovereenkomsten verwijzen naar elkaar [6](#page=6). * **Samenloop of pluraliteit (art. 99 WV):** Vereist dat (i) verschillende verzekeraars, met (ii) eenzelfde belang, (iii) gedurende eenzelfde tijdvak, en (iv) tegen eenzelfde risico, verzekeren [6](#page=6). ### 1.11 Vrije beschikking over de schadevergoeding Artikel 147 WV, betreffende de vrije beschikking over de schadevergoeding, is uitsluitend van toepassing op de aansprakelijkheidsverzekering [1](#page=1). --- # Overgang van verzekeringsbelangen en beëindiging van overeenkomsten Dit onderwerp behandelt de regels rondom de overgang van een verzekeringscontract bij overlijden van de verzekeringnemer en de verschillende mogelijkheden voor beëindiging van de overeenkomst door zowel de verzekeraar als de verzekeringnemer. ### 2.1 Overgang van rechten en plichten bij overlijden van de verzekeringnemer Bij overlijden van de verzekeringnemer gaan de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de verzekeringsovereenkomst automatisch over op de nieuwe houder van het verzekerde belang. Dit principe geldt, tenzij anders is bepaald in de overeenkomst. De brandverzekering wordt in dit verband niet beschouwd als een 'intuitu personae' overeenkomst [1](#page=1) [2](#page=2). #### 2.1.1 Mogelijkheden tot beëindiging na overlijden Zowel de nieuwe houder van het verzekerde belang als de verzekeraar hebben de mogelijkheid om de overeenkomst te beëindigen na het overlijden van de oorspronkelijke verzekeringnemer [1](#page=1) [2](#page=2). * **Door de nieuwe houder:** Deze kan de overeenkomst beëindigen door middel van een aangetekende brief. Hiervoor geldt een termijn van drie maanden en veertig dagen na het overlijden [1](#page=1) [2](#page=2). * **Door de verzekeraar:** De verzekeraar kan de overeenkomst beëindigen op de wijze voorgeschreven in artikel 84, § 1 van de Verzekeringswet. De termijn hiervoor bedraagt drie maanden, te rekenen vanaf de dag waarop de verzekeraar kennis heeft gekregen van het overlijden [1](#page=1) [2](#page=2). ### 2.2 Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst #### 2.2.1 Duur en stilzwijgende verlenging De duur van een verzekeringsovereenkomst mag in beginsel niet langer zijn dan één jaar. Tenzij een van de partijen ten minste drie maanden vóór de vervaldag van de overeenkomst zich hiertegen verzet op de in artikel 84 voorgeschreven wijze, wordt de overeenkomst stilzwijgend verlengd voor opeenvolgende periodes van één jaar [1](#page=1) [2](#page=2). #### 2.2.2 Uitzonderingen op de maximale duur en stilzwijgende verlenging De bepalingen met betrekking tot de maximale duur van één jaar en de stilzwijgende verlenging zijn niet van toepassing op verzekeringsovereenkomsten betreffende risico's die door de Koning worden bepaald. Bepaalde risico's kunnen echter niet worden uitgesloten van deze uitzondering, waaronder burgerrechtelijke aansprakelijkheid en voertuigcasco inzake motorrijtuigen, en brand (eenvoudige risico's) ] [1](#page=1) [2](#page=2). #### 2.2.3 Beëindiging bij overdracht onder de levenden Bij overdracht onder de levenden van een roerend goed, eindigt de verzekering van rechtswege zodra de verzekerde het goed niet meer in zijn bezit heeft. Partijen kunnen echter een andere datum voor beëindiging overeenkomen [2](#page=2). ### 2.3 Verhaal van de verzekeraar #### 2.3.1 Algemeen principe van subrogatie Nadat de verzekeraar een schadevergoeding heeft betaald, treedt deze in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of de begunstigde tegen de aansprakelijke derden. Dit gebeurt ten belope van het bedrag van de betaalde vergoeding [2](#page=2). #### 2.3.2 Beperkingen op het verhaalsrecht De verzekeraar heeft geen verhaal op bepaalde personen, waaronder bloedverwanten in de rechte opgaande of nederdalende lijn, de echtgenoot, aanverwanten in de rechte lijn van de verzekerde, en personen die bij de verzekerde inwonen, alsook gasten en huispersoneel. Deze beperking geldt behoudens kwaad opzet [2](#page=2). #### 2.3.3 Uitzonderingen op de beperkingen van het verhaalsrecht De verzekeraar kan wel verhaal uitoefenen op de eerder genoemde personen onder de volgende voorwaarden [2](#page=2): 1. Indien er sprake is van kwaad opzet [2](#page=2). 2. Voor zover hun aansprakelijkheid daadwerkelijk door een eigen verzekeringsovereenkomst is gedekt [2](#page=2). In geval van kwaad opzet door minderjarigen kan de Koning het recht van verhaal van de verzekeraar die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid buiten overeenkomst met betrekking tot het privéleven dekt, beperken [2](#page=2). #### 2.3.4 Vrije beschikking over de schadevergoeding Artikel 147 van de Verzekeringswet, betreffende vrije beschikking over de schadevergoeding, is uitsluitend van toepassing op aansprakelijkheidsverzekeringen [1](#page=1). ### 2.4 De evenredigheidsregel bij onderverzekering Indien de waarde van het verzekerbaar belang bepaalbaar is en het verzekerd bedrag lager is dan die waarde, is de verzekeraar slechts gehouden tot prestatie naar de verhouding van het verzekerd bedrag tot de waarde van het belang, tenzij anders is bedongen. Dit wordt ook wel de evenredigheidsregel genoemd [1](#page=1) [2](#page=2). > **Tip:** Begrijp de context waarin de evenredigheidsregel van toepassing is: het verzekerde bedrag dekt niet de volledige waarde van het belang. Dit voorkomt dat de verzekeraar bij schade het volledige bedrag moet uitkeren, terwijl de premie gebaseerd was op een lagere waarde [1](#page=1) [2](#page=2). ### 2.5 Kosten ter voorkoming of beperking van schade De kosten die voortvloeien uit maatregelen genomen door de verzekeraar om de gevolgen van een schadegeval te voorkomen of te beperken, alsmede uit dringende en redelijke maatregelen die de verzekerde uit eigen beweging heeft genomen om bij nakend gevaar een schadegeval te voorkomen of de gevolgen ervan te beperken, worden door de verzekeraar gedragen. Dit geldt zelfs wanneer de aangewende pogingen vruchteloos zijn geweest, mits de maatregelen met de zorg van een goed huisvader zijn genomen. Deze kosten vallen ten laste van de verzekeraar, zelfs boven de verzekerde som [2](#page=2). > **Voorbeeld:** Als er brand dreigt en de verzekerde brengt tijdig zijn meubels naar buiten, ook al blijkt de brand uiteindelijk mee te vallen, dan komen de kosten voor het verplaatsen van de meubels (bijvoorbeeld huur van een bestelwagen) ten laste van de verzekeraar, mits deze redelijk waren en met zorg zijn uitgevoerd [2](#page=2). --- # Verzekeringsprestaties bij onderverzekering en oververzekering De bepaling van de verzekeringsuitkering bij onder- en oververzekering is cruciaal om de correcte vergoeding te garanderen, waarbij specifieke regels zoals de evenredigheidsregel en de vermindering tot werkelijke waarde van toepassing zijn [3](#page=3) [4](#page=4). ### 3.1 Onderverzekering Onderverzekering treedt op wanneer het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde van het verzekerbaar belang. In dergelijke gevallen is de verzekeraar niet gehouden tot de volledige schadevergoeding, tenzij anders overeengekomen. De wettelijke bepaling voorziet in de toepassing van de evenredigheidsregel [3](#page=3) [4](#page=4) [6](#page=6). #### 3.1.1 De evenredigheidsregel De evenredigheidsregel stelt dat de verzekeringsprestatie wordt berekend op basis van de verhouding tussen het verzekerde bedrag en de werkelijke waarde van het verzekerbaar belang. Dit betekent dat de uitkering evenredig zal zijn met de mate waarin het belang verzekerd is [3](#page=3) [4](#page=4) [6](#page=6). De formule voor de verzekeringsprestatie bij onderverzekering luidt als volgt: $$ \text{Verzekeringsprestatie} = \text{Werkelijke schade} \times \frac{\text{Verzekerd bedrag}}{\text{Verzekerbaar belang}} $$ > **Voorbeeld:** Een verzekerde waarde van 12.345 euro voor een verzekerbaar belang van 20.000 euro. Bij een schade van bijvoorbeeld 10.000 euro, zal de uitkering zijn: $10.000 \text{ EUR} \times \frac{12.345 \text{ EUR}}{20.000 \text{ EUR}} = 7.715,63 \text{ EUR}$. Een ander voorbeeld geeft een schade van 3.500 euro waarbij de uitkering wordt berekend als $3.500 \times \frac{12.384}{12.995} = 3.355 \text{ EUR}$ [3](#page=3) [6](#page=6). #### 3.1.2 Verzwijging en onderverzekering Indien de onderverzekering voortvloeit uit een verwijtbare verzwijging of onjuiste mededeling van gegevens door de verzekeringnemer, kan de verzekeraar de prestatie beperken. De verzekeraar is dan enkel gehouden tot prestatie op basis van de verhouding tussen de betaalde premie en de premie die betaald had moeten worden indien het risico correct was meegedeeld. Indien de verzekeraar kan bewijzen dat hij het risico in geen geval zou hebben verzekerd, wordt de prestatie beperkt tot de som van alle betaalde premies. Als de verzwijging niet verwijtbaar is, moet de verzekeraar de volledige dekking verlenen [3](#page=3). ### 3.2 Oververzekering Oververzekering ontstaat wanneer het verzekerde bedrag te goeder trouw te hoog is verzekerd bij een of meer overeenkomsten. Dit kan leiden tot een vermindering van het verzekerde bedrag tot de werkelijke waarde van het verzekerde goed [4](#page=4). #### 3.2.1 Vermindering tot werkelijke waarde Bij oververzekering die te goeder trouw is afgesloten bij dezelfde verzekeraar, heeft elke partij het recht om het verzekerde bedrag te verminderen tot de werkelijke waarde. Wanneer het verzekerde bedrag verdeeld is over verschillende overeenkomsten bij diverse verzekeraars, wordt de vermindering, bij gebrek aan overeenstemming, toegepast op de bij de overeenkomsten verzekerde bedragen, te beginnen met de jongste overeenkomst. Dit kan leiden tot de opzegging van overeenkomsten waarvan het verzekerde bedrag aldus tot nul wordt teruggebracht. De uiteindelijke vergoeding zal dan ook beperkt zijn tot de werkelijke waarde van het verzekerde goed [4](#page=4). #### 3.2.2 Overlap en samenloop In geval van samenloop, waarbij verschillende verzekeraars hetzelfde belang tegen hetzelfde risico verzekeren, wordt de schade doorgaans omgeslagen. Tenzij anders bedongen, wordt de last van het schadegeval verdeeld tussen de verzekeraars. Als er geen afspraak is over een verdeelsleutel, geldt de wettelijke verdeling: de verzekeraars dragen bij in verhouding tot hun respectieve dekkingsplicht. Dit sluit uit dat een verzekeraar zijn waarborg weigert op grond van het bestaan van andere overeenkomsten die hetzelfde risico dekken, tenzij er sprake is van fraude. Medeverzekering verschilt hiervan, aangezien bij medeverzekering de verzekeringsovereenkomsten expliciet naar elkaar verwijzen [6](#page=6). --- # Verhaalrechten van de verzekeraar en oorzaken van dekkingweigering Dit onderwerp behandelt de situaties waarin een verzekeraar verhaal kan uitoefenen op derden (indeplaatsstelling) en de gronden voor weigering van dekking, zoals opzettelijke verzwijging en aantasting van de staat van het beschadigde goed. ## 4.1 Verhaalrechten van de verzekeraar (indeplaatsstelling) De kern van het verhaalrecht van de verzekeraar ligt in de indeplaatsstelling, waarbij de verzekeraar na het betalen van een schadevergoeding de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde tegen aansprakelijke derden overneemt tot het bedrag van die vergoeding [2](#page=2) [4](#page=4). ### 4.1.1 Wettelijke basis en beperkingen * **Algemene regel:** De verzekeraar die de schadevergoeding betaald heeft, treedt voor dat bedrag in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of begunstigde tegen de aansprakelijke derden. Dit principe is vastgelegd in artikel 95 van de Wet Verzekeringen (WV) [2](#page=2) [4](#page=4). * **Uitzonderingen op verhaal:** De verzekeraar heeft geen verhaal op bepaalde personen [2](#page=2) [4](#page=4): * Bloedverwanten in de rechte opgaande of nederdalende lijn [2](#page=2) [4](#page=4). * Echtgenoot en aanverwanten in de rechte lijn van de verzekerde [2](#page=2) [4](#page=4). * Bij de verzekerde inwonende personen [2](#page=2) [4](#page=4). * Gasten [2](#page=2) [4](#page=4). * Huispersoneel [2](#page=2) [4](#page=4). * **Voorwaarden voor verhaal ondanks uitzonderingen:** De bovengenoemde personen kunnen toch aansprakelijk gesteld worden door de verzekeraar, mits aan één van de volgende voorwaarden is voldaan [2](#page=2) [4](#page=4): * Er was sprake van kwaad opzet [2](#page=2) [4](#page=4). * De aansprakelijkheid van deze personen werd daadwerkelijk door een verzekeringsovereenkomst gedekt [2](#page=2) [4](#page=4). * **Specifieke bepalingen voor minderjarigen:** In geval van kwaad opzet door minderjarigen kan de Koning het recht van verhaal van de verzekeraar, die burgerrechtelijke aansprakelijkheid buiten overeenkomst met betrekking tot het privéleven dekt, beperken [2](#page=2). ### 4.1.2 Situaties van samenloop Wanneer hetzelfde belang door verschillende verzekeraars tegen hetzelfde risico is verzekerd, kan de verzekerde in geval van schade van elke verzekeraar een vergoeding vorderen. De vordering is beperkt tot de verplichtingen van elke verzekeraar en tot de vergoeding waarop de verzekerde recht heeft [5](#page=5). ## 4.2 Oorzaken van dekkingweigering De verzekeraar kan de dekking weigeren op basis van verschillende gronden, die verband houden met de informatieverstrekking door de verzekeringnemer of de staat van het beschadigde goed. ### 4.2.1 Verzwijging en onjuiste mededeling van gegevens Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen verwijtbare en niet-verwijtbare verzwijging of onjuiste mededeling van gegevens [3](#page=3). * **Niet-verwijtbare verzwijging:** Indien het verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens de verzekeringnemer niet kan worden verweten, en een schadegeval zich voordoet voordat een wijziging of opzegging van kracht is, is de verzekeraar tot de overeengekomen prestatie gehouden [3](#page=3). * **Verwijtbare verzwijging:** Indien het verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens de verzekeringnemer wel kan worden verweten, en een schadegeval zich voordoet voordat een wijziging of opzegging van kracht is, is de verzekeraar slechts gehouden tot een prestatie op basis van de verhouding tussen de betaalde premie en de premie die betaald zou zijn indien het risico correct was meegedeeld [3](#page=3). * Indien de verzekeraar kan bewijzen dat hij het risico in geen geval zou hebben verzekerd, wordt zijn prestatie beperkt tot een bedrag gelijk aan alle betaalde premies [3](#page=3). * **Opzettelijke verzwijging bij aangaan overeenkomst:** Wanneer opzettelijk gegevens zijn verzwegen of onjuist zijn meegedeeld, waardoor de verzekeraar werd misleid bij de beoordeling van het risico, is de verzekeringsovereenkomst nietig. De verzekeraar behoudt de vervallen premies tot het moment dat hij kennis kreeg van de misleiding. De overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan, waardoor de verzekeraar geen dekking hoeft te verlenen [5](#page=5). ### 4.2.2 Aantasting van de staat van het beschadigde goed De verzekerde mag, tenzij strikt noodzakelijk, zonder toestemming geen veranderingen aanbrengen aan het beschadigde goed die het bepalen van de oorzaken van de schade of de taxatie ervan bemoeilijken [5](#page=5). * **Niet-naleving met nadeel voor de verzekeraar:** Indien de verzekerde deze verplichting niet nakomt en er hierdoor nadeel ontstaat voor de verzekeraar, kan de verzekeraar aanspraak maken op een vermindering van zijn prestatie ter hoogte van het geleden nadeel of schadevergoeding vorderen [5](#page=5). * **Niet-naleving met bedrieglijk opzet:** Komt de verzekerde de verplichting met bedrieglijk opzet niet na, dan kan de verzekeraar zijn dekking weigeren [5](#page=5). ### 4.2.3 Oververzekering Bij oververzekering (wanneer een bedrag te goeder trouw te hoog is verzekerd bij een of meer overeenkomsten bij dezelfde verzekeraar), heeft elke partij het recht het verzekerde bedrag te verminderen tot de werkelijke waarde van het verzekerde goed. Dit kan ertoe leiden dat de vergoeding beperkt wordt tot die werkelijke waarde [4](#page=4). ### 4.2.4 Onderverzekering Bij onderverzekering (wanneer het verzekerd bedrag lager is dan de waarde van het verzekerbaar belang), is de verzekeraar slechts tot prestatie gehouden naar de verhouding van het verzekerde bedrag tot de werkelijke waarde, tenzij anders bedongen. De evenredigheidsregel wordt toegepast. De formule hiervoor is [3](#page=3) [4](#page=4): $$ \text{Verzekeringsprestatie} = (\text{Werkelijke schade}) \times \frac{\text{Verzekerd bedrag}}{\text{Verzekerbaar belang}} $$ > **Voorbeeld:** Indien de werkelijke schade 10.000 EUR bedraagt, het verzekerd bedrag 12.345 EUR is en het verzekerbaar belang 20.000 EUR, dan is de verzekeringsprestatie: > $10.000 \text{ EUR} \times \frac{12.345 \text{ EUR}}{20.000 \text{ EUR}}$ [3](#page=3). ### 4.2.5 Niet-betaling van de premie De verzekeraar kan zich niet zomaar beroepen op schorsing van dekking of opzegging van de overeenkomst wegens niet-betaling van de premie, zolang er geen ingebrekestelling is verstuurd. Totdat de ingebrekestelling is verstuurd, dient de verzekeraar tot dekking over te gaan [5](#page=5). ### 4.2.6 Opzegging na schadegeval In gevallen waarin de verzekeraar zich het recht voorbehoudt de overeenkomst na een schadegeval op te zeggen, beschikt de verzekeringnemer over hetzelfde recht. Deze opzegging dient uiterlijk één maand na de uitbetaling of weigering tot uitbetaling van de schadevergoeding te geschieden. De opzegging wordt van kracht na een termijn van ten minste drie maanden na betekening [4](#page=4). > **Tip:** Het is cruciaal om de specifieke artikelen van de Wet Verzekeringen (WV) te kennen die de verhaalrechten en gronden voor dekkingweigering regelen, met name art. 95, 59, 60, 98, 110, 96, 99, 69-70 en 86 [2](#page=2) [3](#page=3) [4](#page=4) [5](#page=5). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Verzekeringswet (WV) | Een wetboek dat de regels en bepalingen inzake verzekeringsovereenkomsten vastlegt, inclusief rechten en plichten van verzekeraars en verzekeringnemers. | | Verzekerd belang | Het economische belang dat een persoon heeft bij het verzekerde voorwerp of de verzekerde gebeurtenis, en dat de basis vormt voor de verzekeringsovereenkomst. | | Intuitu personae | Een overeenkomst die zo nauw verbonden is met de persoon van een contractpartij dat deze niet zonder meer kan worden overgedragen aan een ander. | | Verzekerbaar belang | Het recht dat de verzekeringnemer heeft op het verzekerde object of de gebeurtenis, waarbij het verzekerde bedrag niet hoger mag zijn dan de waarde van dit belang. | | Verzekerd bedrag | Het maximale bedrag dat de verzekeraar zal uitkeren bij schade, zoals vastgelegd in de verzekeringsovereenkomst. | | Evenredigheidsregel | Een principe waarbij de verzekeringsuitkering in verhouding staat tot de verhouding van het verzekerde bedrag ten opzichte van de werkelijke waarde van het verzekerde belang, toegepast bij onderverzekering. | | Vergoedingsformule | Een wiskundige formule die wordt gebruikt om de uiteindelijke verzekeringsprestatie te berekenen, met name in gevallen van onderverzekering. | | Onderverzekering | Een situatie waarbij het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde van het verzekerde belang, wat leidt tot toepassing van de evenredigheidsregel. | | Oververzekering | Een situatie waarbij het verzekerde bedrag hoger is dan de werkelijke waarde van het verzekerde belang. Indien te goeder trouw, kan het bedrag verminderd worden. | | Indeplaatsstelling | Het recht van de verzekeraar die een schadevergoeding heeft betaald, om in de rechten van de verzekerde of begunstigde te treden ten opzichte van de aansprakelijke derden. | | Verhaalrecht | Het recht van een verzekeraar om nadat een schadevergoeding is betaald, het betaalde bedrag te verhalen op de partij die aansprakelijk is voor de schade. | | Kwaad opzet | Een intentionele handeling met de bedoeling schade te veroorzaken, wat in bepaalde verzekeringssituaties kan leiden tot een uitsluiting van dekking of beperking van verhaal. | | Verzwijging | Het niet melden van relevante feiten of informatie door de verzekeringnemer aan de verzekeraar, hetzij opzettelijk, hetzij onopzettelijk, wat gevolgen kan hebben voor de dekking. | | Nietigverklaring van de overeenkomst | De rechtshandeling waarbij een verzekeringsovereenkomst als ongeldig wordt beschouwd, alsof deze nooit heeft bestaan, vaak als gevolg van opzettelijke verzwijging. | | Aantasting van de gesteldheid van plaats | Een wijziging aan het beschadigde goed door de verzekerde die het bepalen van de oorzaken of de taxatie van de schade bemoeilijkt of onmogelijk maakt. | | Pluraliteit van verzekeringen (Samenloop) | Een situatie waarbij hetzelfde belang door verschillende verzekeraars tegen hetzelfde risico is verzekerd, wat leidt tot een verdeling van de schadelast. | | Inbewaargeving | Het overdragen van een zaak aan een ander in bewaring, zonder dat de eigendom overgaat. In verzekeringscontext kan dit relevant zijn voor de continuïteit van de dekking. | | In elkaar grijpen van verzekeringen | Verwijst naar situaties waarin meerdere verzekeringen overlappen en de prestatie van de ene verzekeraar de dekking van de andere kan beïnvloeden. |

# Verplichting en reikwijdte van de brandverzekering Dit onderwerp verklaart de wettelijke verplichtingen en de dekkingsomvang van de brandverzekering, inclusief specifieke situaties zoals huurovereenkomsten en de betrokken partijen [1](#page=1) [2](#page=2). ### 1.1 Wettelijke verplichting tot het afsluiten van een brandverzekering In beginsel is een brandverzekering niet wettelijk verplicht. Vaak ontstaat de verplichting contractueel, bijvoorbeeld in het kader van een banklening [1](#page=1). #### 1.1.1 Uitzondering: Vlaams Woninghuurdecreet Er bestaat een wettelijke verplichting tot het afsluiten van een brandverzekering voor huurovereenkomsten die zijn gesloten vanaf 1 januari 2019 en waarbij de woning als hoofdverblijfplaats wordt gebruikt. Deze verplichting geldt zowel voor de huurder als voor de verhuurder. De verzekering moet de waarborgen brand en waterschade omvatten [1](#page=1). * **Artikel 29 WV - Aansprakelijkheid voor brand en waterschade:** * De huurder is aansprakelijk voor brand en waterschade, tenzij hij bewijst dat de brand buiten zijn schuld is ontstaan [1](#page=1). * De huurder is verplicht zijn aansprakelijkheid hiervoor te verzekeren door een verzekering waarvan de werking niet is geschorst [1](#page=1). * De verhuurder is eveneens verplicht zijn aansprakelijkheid voor brand en waterschade te verzekeren door een verzekering waarvan de werking niet is geschorst [1](#page=1). * Deze verzekeringen moeten gesloten zijn bij een verzekeraar die hiervoor een toelating heeft of vrijgesteld is conform de wet van 13 maart 2016 [1](#page=1). ### 1.2 Betrokken partijen bij de brandverzekering De brandverzekering kan betrekking hebben op diverse partijen, waaronder de eigenaar, huurder, gebruiker, inwonende personen en derden [1](#page=1). ### 1.3 Dekking van natuurrampen binnen de brandverzekering Een brandverzekering kan ook dekking bieden voor specifieke natuurrampen [1](#page=1) [2](#page=2). #### 1.3.1 Overstroming als natuurramp Een overstroming wordt beschouwd als een natuurramp. Artikel 123 WV bepaalt dat de verzekeraar van een zaakverzekeringsovereenkomst met betrekking tot het gevaar brand, die dekking verleent voor eenvoudige risico's, verplicht is waarborg te verlenen tegen natuurrampen zoals aardbevingen en overstromingen [1](#page=1). * **Conclusie:** Tussenkomst van de brandverzekeraar bij overstroming is ja. Het is een verplichte waarborg binnen de brandverzekering [1](#page=1). ### 1.4 Reikwijdte van de standaard branddekking Tenzij anders bedongen, dekt de brandverzekering de verzekerde goederen tegen schade veroorzaakt door een reeks specifieke gevaren [1](#page=1) [2](#page=2). * **Artikel 115 WV - Standaard dekking:** * Brand [1](#page=1) [2](#page=2). * Blikseminslag [1](#page=1) [2](#page=2). * Ontploffing [1](#page=1) [2](#page=2). * Implosie [1](#page=1) [2](#page=2). * Neerstorten van of getroffen worden door luchtvaartuigen, of door voorwerpen die ervan afvallen of eruit vallen [1](#page=1) [2](#page=2). * Getroffen worden door enig ander voertuig of door dieren [1](#page=1) [2](#page=2). #### 1.4.1 Bedingen en uitsluitingen Indien een polis geen specifieke waarborgen of uitsluitingen bepaalt, zijn de in de wet vermelde waarborgen van rechtswege begrepen in de branddekking. Partijen zijn echter vrij om hierover anders te overeen te komen in de brandverzekeringsovereenkomst [2](#page=2). #### 1.4.2 Storm als uitbreiding van dekking Storm wordt niet automatisch gedekt door de standaard brandverzekering. Het is een uitbreiding van dekking die uitdrukkelijk in de basispolis moet worden bedongen [2](#page=2). > **Tip:** Controleer altijd de specifieke polisvoorwaarden om de exacte dekking van uw brandverzekering te kennen, vooral voor uitbreidingen zoals storm. ### 1.5 Dekking van hulpverlening en behoudsmiddelen De verzekeringsdekking strekt zich ook uit tot schade die aan de verzekerde goederen is veroorzaakt door hulpverlening of enig dienstig middel aangewend voor het behoud, het blussen of de redding, zelfs wanneer het schadegeval zich buiten de verzekerde goederen voordoet [2](#page=2). ### 1.6 Zaakverzekering en wettelijk voorrecht De brandverzekering is een zaakverzekering die wordt afgesloten met het oog op het vrijwaren van de zaak. Om die reden wordt een wettelijk voorrecht verleend aan bevoorrechte en hypothecaire schuldeisers, aan de failliete boedel en aan de verzekeraar [2](#page=2). * **Artikel 121 WV** voorziet in de procedure met betrekking tot deze zakenverzekering [2](#page=2). #### 1.6.1 Wettelijke voorrechten: * **Bevoorrechte en hypothecaire schuldeisers** (art. 112 WV) [2](#page=2). * **Failliete boedel** (art. 113 WV) [2](#page=2). * **Verzekeraar** (art. 114 WV) [2](#page=2). --- # Natuurrampen en uitbreidingen van de branddekking Deze sectie van de studiehandleiding behandelt de dekking van natuurrampen, met name overstromingen, binnen de context van de brandverzekering en verkent mogelijke uitbreidingen van deze dekking, zoals stormschade. ### 2.1 Wettelijke verplichting tot brandverzekering De brandverzekering is in beginsel geen wettelijke verplichting, tenzij contractueel vastgelegd, bijvoorbeeld in het kader van een financiering. Een uitzondering hierop vormt het Vlaams Woninghuurdecreet voor huurovereenkomsten gesloten vanaf 1 januari 2019. Voor huurders die de woning als hoofdverblijfplaats bestemmen, en voor verhuurders, bestaat er een wettelijke verplichting om een brandverzekering met waarborgen voor brand en waterschade af te sluiten. Artikel 29 van het Wetboek van economisch recht (WV) regelt de aansprakelijkheid voor brand en waterschade en de bijbehorende verzekeringsplicht voor zowel huurder als verhuurder [1](#page=1). ### 2.2 Dekking binnen de brandverzekering #### 2.2.1 Algemene dekking volgens de wet Artikel 115 WV bepaalt dat de brandverzekering, tenzij anders overeengekomen, de verzekerde goederen dekt tegen schade veroorzaakt door brand, blikseminslag, ontploffing, implosie, het neerstorten van luchtvaartuigen of voorwerpen daarvan, en het getroffen worden door voertuigen of dieren. Als een polis geen specifieke waarborgen of uitsluitingen bepaalt, zijn deze wettelijk vermelde waarborgen van rechtswege begrepen in de branddekking. Partijen kunnen echter afwijkende afspraken maken in de overeenkomst [1](#page=1) [2](#page=2). #### 2.2.2 Dekking van natuurrampen Overstroming wordt beschouwd als een natuurramp. Artikel 123 WV stelt dat de brandverzekeraar, voor zover deze dekking verleent voor eenvoudige risico's, verplicht is dekking te verlenen voor specifieke natuurrampen, waaronder overstroming en aardbeving [1](#page=1). > **Tip:** Het is cruciaal om te weten dat, hoewel overstroming wettelijk verplicht gedekt moet worden onder bepaalde voorwaarden, de exacte dekking en uitsluitingen afhankelijk zijn van de specifieke polisvoorwaarden [1](#page=1) [2](#page=2). #### 2.2.3 Uitbreidingen van de dekking Stormschade valt niet automatisch onder de standaard branddekking. Artikel 1 van het Brandbesluit noemt storm, hagel, ijs- en sneeuwdruk expliciet als gevaren waarvoor een aanvullende waarborg nodig is. Dit betekent dat storm een uitbreiding van de dekking is en expliciet in de basispolis moet worden opgenomen [2](#page=2). #### 2.2.4 Dekking voor hulpverlening De verzekeringsdekking strekt zich ook uit tot schade die aan de verzekerde goederen is veroorzaakt door hulpverlening of enig dienstig middel dat wordt ingezet voor het behoud, blussen of redding van de goederen [2](#page=2). ### 2.3 Schadeafhandeling en uitkering #### 2.3.1 Procedure bij schade De procedure voor de afhandeling van schadeclaims binnen de brandverzekering wordt geregeld door artikel 121 WV. Dit artikel beschrijft de stappen voor het vaststellen en uitbetalen van de schadevergoeding, met specifieke termijnen voor eenvoudige risico's [2](#page=2) [3](#page=3). * **Onbetwist gedeelte:** De verzekeraar betaalt het onbetwiste deel van de vergoeding binnen dertig dagen na onderling akkoord [3](#page=3). * **Betwisting van schadebedrag:** Bij betwisting stelt de verzekerde een expert aan. Deze werkt samen met de verzekeraar om het schadebedrag vast te stellen. Indien er nog steeds geen akkoord is, stellen beide experts een derde expert aan. De definitieve beslissing wordt genomen door de meerderheid van de stemmen van de experts [3](#page=3). * **Kosten van expertise:** De kosten voor de door de verzekerde aangestelde expert en eventuele derde expert worden voorgeschoten door de verzekeraar en zijn ten laste van de in het ongelijk gestelde partij [3](#page=3). * **Termijn voor expertise en betaling:** De expertise moet worden afgerond binnen negentig dagen na de melding van de aanstelling van de expert door de verzekerde. De schadevergoeding moet binnen dertig dagen na afronding van de expertise, of na vaststelling van het schadebedrag, worden betaald [3](#page=3). > **Opmerking:** Het is essentieel om de voorgenoemde procedure van schadeafhandeling te begrijpen en te kunnen weergeven in eigen woorden [3](#page=3). #### 2.3.2 Uitkeringstijdstip De concrete termijnen voor de uitkering van de schadevergoeding bij brandverzekeringen voor eenvoudige risico's worden uiteengezet in artikel 121 §2 WV [3](#page=3). #### 2.3.3 Nieuwwaarde en slijtage Bij een verzekering tegen nieuwwaarde, wanneer de verzekerde het beschadigde goed wederopbouwt, wedersamenstelt of vervangt, bedraagt de vergoeding minimaal 100% van de nieuwwaarde na aftrek van slijtage. Echter, slijtage mag slechts worden afgetrokken indien deze hoger is dan 30% van de nieuwwaarde. Als de verzekerde het beschadigde goed niet wederopbouwt, wedersamenstelt of vervangt, bedraagt de vergoeding minimaal 80% van de nieuwwaarde, eveneens na aftrek van slijtage indien deze boven de 30% uitkomt [3](#page=3) [4](#page=4). ### 2.4 Risicozones en overstromingsdekking #### 2.4.1 Definitie van risicozones Risicozones worden gedefinieerd als plaatsen die blootgesteld zijn of kunnen worden aan terugkerende en belangrijke overstromingen [4](#page=4). #### 2.4.2 Gevolgen van de classificatie als risicozone Vroeger gold de verplichte dekking voor overstroming alleen voor brandverzekeringen die dekking verleenden in risicozones. De afbakening van risicozones blijft echter behouden voor ruimtelijke ordening en om eigenaars en lokale besturen bewust te maken van hun verantwoordelijkheid [4](#page=4). > **Opmerking:** Wie een gebouw of een deel ervan opricht nadat het gebied als risicozone is geklasseerd, kan geen recht meer laten gelden op overstromingsdekking [4](#page=4). #### 2.4.3 Uitzonderingen en weigering van dekking De verzekeraar kan weigeren dekking te verlenen tegen overstroming (en tegen overlopen en opstuwen van openbare riolen) indien een gebouw, deel van een gebouw of de inhoud daarvan, werd gebouwd meer dan achttien maanden na de publicatie van het koninklijk besluit dat de zone als risicozone classificeert [4](#page=4). #### 2.4.4 Uitsluitingen van dekking Bepaalde elementen kunnen uit de waarborg worden uitgesloten, afhankelijk van wat de brandpolis specificeert. Hieronder vallen onder andere tuinhuisjes, schuurtjes, berghokken en hun inhoud, afsluitingen, hagen, tuinen, aanplantingen, terrassen, en luxegoederen zoals zwembaden en sportterreinen [4](#page=4). --- # Schadeafhandeling en uitkering bij brandverzekeringen Dit deel behandelt de procedures rondom schadeclaims, de betaling van schadevergoedingen en de berekening van de uitkering, inclusief de rol van experts en de bepaling van nieuwwaarde bij brandverzekeringen. ### 3.1 Procedure bij schadeafhandeling Bij eenvoudige risico's bepaald door de Koning, regelt artikel 121, paragraaf 2 van de Wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen (WV) de betaling van de vergoeding [3](#page=3). #### 3.1.1 Betaling bij onderling akkoord Het deel van de vergoeding dat zonder betwisting bij onderling akkoord tussen de partijen is vastgesteld, wordt betaald binnen dertig dagen na dit akkoord [3](#page=3). #### 3.1.2 Betaling bij betwisting en expertise 1. **Aanstelling van een expert door de verzekerde**: In geval van betwisting over het bedrag van de schadevergoeding, stelt de verzekerde een expert aan [3](#page=3). 2. **Samenwerking met de verzekeraar**: De expert van de verzekerde werkt samen met de verzekeraar om het schadebedrag vast te stellen [3](#page=3). 3. **Aanstelling van een derde expert**: Indien er nog geen akkoord bereikt wordt, stellen beide experts een derde expert aan [3](#page=3). 4. **Definitieve beslissing**: De definitieve beslissing over het bedrag van de schadevergoeding wordt genomen door de experten met meerderheid van stemmen [3](#page=3). 5. **Kosten van de expertise**: De kosten van de door de verzekerde aangestelde expert en desgevallend de derde expert worden voorgeschoten door de verzekeraar, maar zijn ten laste van de in het ongelijk gestelde partij [3](#page=3). #### 3.1.3 Termijnen voor expertise en betaling * De beëindiging van de expertise of de vaststelling van het schadebedrag moet plaatsvinden binnen 90 dagen na de datum waarop de verzekerde de verzekeraar op de hoogte heeft gebracht van de aanstelling van zijn expert [3](#page=3). * De schadevergoeding moet betaald worden binnen 30 dagen na de datum van beëindiging van de expertise of, bij gebreke daaraan, op de datum van de vaststelling van het schadebedrag [3](#page=3). > **Tip:** Zorg ervoor dat je deze procedure nauwkeurig begrijpt en in eigen woorden kunt weergeven, inclusief de genoemde termijnen. ### 3.2 Berekening van de uitkering bij verzekering tegen nieuwwaarde Bij verzekering tegen nieuwwaarde zijn er specifieke regels voor de berekening van de uitkering, afhankelijk van of het beschadigde goed wordt hersteld of vervangen. #### 3.2.1 Uitkering bij wederopbouw, wedersamenstelling of vervanging Wanneer de verzekerde het beschadigde goed wederopbouwt, wedersamenstelt of vervangt, mag de vergoeding niet minder zijn dan 100 % van de nieuwwaarde, na aftrek van slijtage conform paragraaf 5 van artikel 121 WV [3](#page=3). #### 3.2.2 Uitkering bij geen wederopbouw, wedersamenstelling of vervanging Als de verzekerde het beschadigde goed NIET wederopbouwt, wedersamenstelt of vervangt, mag de vergoeding niet minder zijn dan 80 % van de nieuwwaarde, na aftrek van de slijtage conform paragraaf 5 van artikel 121 WV [4](#page=4). #### 3.2.3 Bepaling van slijtage De slijtage van een beschadigd goed of van een beschadigd gedeelte van een goed mag slechts worden afgetrokken indien deze hoger ligt dan 30 % van de nieuwwaarde [3](#page=3) [4](#page=4). > **Voorbeeld:** Een verzekerde brandverzekering tegen nieuwwaarde heeft een beschadigd dak. De nieuwwaarde van het dak is 10.000 euro. De slijtage wordt geschat op 20% (2.000 euro). > * Als de verzekerde het dak vervangt, en de slijtage (2.000 euro) is lager dan 30% van de nieuwwaarde (3.000 euro), dan wordt de volledige nieuwwaarde (10.000 euro) uitbetaald, aangezien de slijtage niet mag worden afgetrokken. > * Als de slijtage 4.000 euro (40%) zou bedragen, dan zou de uitkering 10.000 euro - 4.000 euro = 6.000 euro zijn, indien het goed niet hersteld zou worden. ### 3.3 Uitsluitingen en risicozones #### 3.3.1 Definitie van risicozones Onder risicozones verstaat men de plaatsen die aan terugkerende en belangrijke overstromingen blootgesteld werden of blootgesteld kunnen worden [4](#page=4). #### 3.3.2 Gevolgen van de classificatie als risicozone * Wie een gebouw of een gedeelte van een gebouw opricht nadat het betreffende gebied als risicozone werd geklasseerd, kan geen recht op overstromingsdekking meer laten gelden. Dit geldt ook als het gebouw meer dan achttien maanden na de bekendmaking van de risicozone werd gebouwd [4](#page=4). * De afbakening van risicozones blijft behouden voor ruimtelijke ordening en om eigenaars te informeren over hun verantwoordelijkheid [4](#page=4). #### 3.3.3 Uitsluiting van bepaalde objecten en gebieden Afhankelijk van wat de brandpolis stipuleert, kunnen bepaalde elementen worden uitgesloten van de waarborg. Voorbeelden hiervan zijn [4](#page=4): * Tuinhuisjes, schuurtjes, berghokken en hun eventuele inhoud [4](#page=4). * Afsluitingen en hagen van om het even welke aard [4](#page=4). * Tuinen, aanplantingen, toegangen en binnenplaatsen, terrassen [4](#page=4). * Luxegoederen zoals zwembaden, tennis- en golfterreinen [4](#page=4). --- # Uitsluitingen en specifieke risicozones in de brandverzekering Dit onderwerp behandelt de specifieke uitsluitingen die van toepassing kunnen zijn in een brandverzekering, met name met betrekking tot bijgebouwen, en de regelgeving rondom gebouwen die zich in risicogebieden voor overstromingen bevinden. ### 4.1 Uitsluitingen van de waarborg Bepaalde bijgebouwen en aanhorigheden kunnen worden uitgesloten van de waarborg van een brandverzekering, afhankelijk van wat de polis stipuleert [4](#page=4). #### 4.1.1 Specifieke uitsluitingen van de brandverzekering Volgens artikel 127 §2 van de Wet Verzekeringen (WV) kunnen de volgende elementen worden uitgesloten van de waarborg [4](#page=4): * Tuinhuisjes, schuurtjes, berghokken en hun eventuele inhoud [4](#page=4). * Afsluitingen en hagen van om het even welke aard [4](#page=4). * Tuinen, aanplantingen, toegangen en binnenplaatsen, terrassen [4](#page=4). * Luxegoederen zoals zwembaden, tennis- en golfterreinen [4](#page=4). > **Tip:** Het is cruciaal om de specifieke polisvoorwaarden van uw brandverzekering na te lezen om te bepalen welke bijgebouwen en aanhorigheden al dan niet gedekt zijn. ### 4.2 Risicozones voor overstromingen Risicozones worden gedefinieerd als plaatsen die aan terugkerende en belangrijke overstromingen zijn blootgesteld of kunnen worden blootgesteld [4](#page=4). #### 4.2.1 Historische context en huidige relevantie Vroeger gold een verplichte dekking voor overstroming enkel voor brandverzekeringen die dekking verleenden in deze risicozones. Hoewel deze specifieke verplichting is gewijzigd, blijft de afbakening van risicozones behouden voor ruimtelijke ordening en om lokale besturen en eigenaars bewust te maken van hun verantwoordelijkheid [4](#page=4). #### 4.2.2 Gevolgen voor nieuwbouw in risicozones Een belangrijk gevolg van de regelgeving is dat eigenaars die een gebouw of een deel van een gebouw oprichten nadat het betreffende gebied als risicozone is geklasseerd, geen recht meer kunnen laten gelden op overstromingsdekking. Dit vloeit voort uit artikel 129 §3 WV [4](#page=4). > **Tip:** Indien u van plan bent om te bouwen in een gebied dat mogelijk als risicozone wordt geclassificeerd, is het essentieel om dit proactief te onderzoeken en de implicaties voor uw verzekeringsdekking te begrijpen. #### 4.2.3 Mogelijkheid tot weigering van overstromingsdekking De verzekeraar van een brandverzekeringsovereenkomst kan dekking weigeren voor overstroming (en voor overlopen en opstuwen van openbare riolen). Dit geldt wanneer een gebouw, een gedeelte van een gebouw, of de inhoud ervan, gebouwd werd meer dan achttien maanden na de datum van bekendmaking in het Belgisch Staatsblad van het koninklijk besluit dat de zone als risicozone classificeert. Dit is een afwijking op artikel 123, derde lid, van de Wet Verzekeringen [4](#page=4). ### 4.3 Slijtage bij verzekering tegen nieuwwaarde Bij een verzekering tegen nieuwwaarde mag de slijtage van een beschadigd goed of het beschadigde gedeelte van een goed slechts worden afgetrokken indien deze slijtage hoger ligt dan 30% van de nieuwwaarde. Dit wordt geregeld door artikel 121 §5 WV [4](#page=4). > **Tip:** Dit principe benadrukt dat bij schade aan een relatief nieuw goed, de verzekering in principe de kosten voor herstelling of vervanging tegen nieuwwaarde dekt, tenzij de slijtage significant is. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Brandverzekering | Een overeenkomst waarbij een verzekeraar zich verbindt om, tegen betaling van een premie, schade te vergoeden die is ontstaan door brand en aanverwante gevaren aan verzekerde goederen of de burgerrechtelijke aansprakelijkheid die daarmee verband houdt. | | Contractuele verplichting | Een verplichting die voortvloeit uit een overeenkomst tussen partijen, in tegenstelling tot een wettelijke verplichting die door de wet wordt opgelegd. | | Wettelijke verplichting | Een verplichting die door de wet wordt opgelegd aan personen of entiteiten, met juridische consequenties bij niet-naleving. | | Huurovereenkomst | Een juridische overeenkomst tussen een verhuurder en een huurder, waarbij de verhuurder het genot van een zaak verstrekt en de huurder daarvoor een prijs betaalt. | | Hoofdverblijfplaats | De woning waar een persoon zijn of haar officiële woonplaats heeft en waar hij of zij het grootste deel van de tijd verblijft. | | Aansprakelijkheid | De plicht om de gevolgen te dragen van eigen daden of nalatigheden, of van daden of nalatigheden van personen of zaken waarvoor men verantwoordelijk wordt gehouden. | | Verzekeraar | Een onderneming die verzekeringen aanbiedt en zich verbindt tot het dekken van de in de polis genoemde risico's in ruil voor een premie. | | Zaakverzekering | Een type verzekering dat gericht is op het beschermen van specifieke goederen of zaken tegen schade door diverse oorzaken, zoals brand, diefstal of natuurrampen. | | Natuurramp | Een catastrofaal natuurlijk evenement dat aanzienlijke schade veroorzaakt, zoals aardbevingen, overstromingen of stormen. | | Overstroming | Een situatie waarbij grote hoeveelheden water land bedekken dat normaal gesproken droog is, vaak veroorzaakt door hevige regenval, dijkdoorbraken of stormvloeden. | | Blikseminslag | De directe impact van bliksem op een object, die aanzienlijke schade kan veroorzaken door de elektrische stroom en hitte. | | Ontploffing | Een snelle expansie van volume en de vrijlating van energie, meestal gepaard gaand met een snelle temperatuurstijging en de productie van gas. | | Implosie | Het tegenovergestelde van een explosie, waarbij een object naar binnen toe bezwijkt onder druk van buitenaf. | | Luchtvaartuig | Elk toestel dat door luchtweerstand kan vliegen, zoals vliegtuigen, helikopters en drones. | | Nieuwwaarde | De kosten die nodig zijn om een beschadigd goed te vervangen door een nieuw exemplaar van dezelfde soort en kwaliteit, zonder rekening te houden met gebruikssporen of ouderdom. | | Slijtage | De waardevermindering van een goed door gebruik, ouderdom of veroudering, die doorgaans wordt afgetrokken van de nieuwwaarde bij schadeafhandeling. | | Risicozone | Een geografisch gebied dat een verhoogd risico loopt op specifieke gevaren, zoals overstromingen, aardbevingen of andere natuurrampen. |

## Overzicht Hervormingsproject Boek 7 BW Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, dat de bijzondere overeenkomsten regelt, ondergaat een significante hervorming met als doelstellingen: vereenvoudiging, herstructurering, integratie en het waarborgen van coherentie. Dit project kent een gefaseerde ontwikkeling, met meerdere indieningen en consultaties sinds 2021. ### Krachtlijnen van de Hervorming De hervorming streeft naar: * **Vereenvoudiging:** * Niet langer het herhalen van loutere toepassing van gemeen verbintenissenrecht (Boek 5), tenzij om pedagogische redenen. Dit is gebaseerd op het principe van 'zuinigheid van rechtsregels'. * Veel afwijkingen van het gemeen verbintenissenrecht zijn niet langer gerechtvaardigd. * Afstemming van bijzondere regimes op elkaar. * **Herstructurering en Integratie:** * Harmonisatie van koopregimes. * Afstemming tussen bijzondere contracten onderling en met het gemeen verbintenissenrecht. * Een uniforme notie van conformiteit voor huur, koop en diensten, alsook afstemming van de regels voor vrijwaring voor uitwinning. * **Coherentie:** * Zorgen voor consistentie tussen de bijzondere contracten onderling. * Harmonisatie tussen bijzondere contracten (Boek 7) en het gemeen verbintenissenrecht (Boek 5). * Een eengemaakte notie van conformiteit voor koop, huur en diensten. ### Structuur van Boek 7 BW (Nieuwe Opzet) De toekomstige structuur van Boek 7 wordt gekenmerkt door een logische indeling, waarschijnlijk beginnend met algemene bepalingen en vervolgens specifieke titels voor de verschillende bijzondere contracten: * Titel 1 – Statuut en definities * Titel 2 – Koop * Titel 3 – Huur * Titel 4 – Diensten * Titel 5 – Lening (vervangbare goederen) * Titel 6 – Spel / weddenschap * Titel 7 – Sekwester, Ruil, Bruikleen, Dading, Lijfrente ## De Koopovereenkomst De koopovereenkomst vormt een centraal element binnen Boek 7. De hervorming beoogt een coherente regeling te creëren die verschillende aspecten van de koop regelt, waaronder regimes, risico, conformiteit, vrijwaring voor uitwinning, betaling en zakelijke gevolgen. ### Koopregimes en Bijzondere Wetgeving Er zijn momenteel drie hoofdregimes binnen de koop, aangevuld met specifieke regelgeving: * **Gemeen Kooprecht:** De algemene regels van toepassing op koopovereenkomsten. * **Consumentenkoop:** Specifieke beschermingsregels voor consumenten (voorheen Art. 1649bis tot 1649octies oud BW, nu Art. 7.2.38 e.v. BW). * **Digitale Consumentenkoop:** Specifieke regels voor de levering van digitale inhoud en digitale diensten (voorheen Titel VIbis oud BW, nu ook Art. 7.2.38 e.v. BW). * **Dierenconsumentenkoop:** Een specifieke regeling die voortvloeit uit recente wetgeving (Wet van 21 februari 2024) en afwijkingen introduceert op het gemeen consumentenkooprecht. Daarnaast is er bijzondere regelgeving zoals de leer van de onrechtmatige bedingen in de Wet op de economische wet (WER) voor B2C en B2B-relaties, en de wet Betalingsachterstand. #### Consumentenkoop en Digitale Consumentenkoop De hervorming integreert de eerdere regelingen in Boek 7. * **Consumptiegoed:** Dit omvat alle lichamelijke roerende zaken, water/gas/elektriciteit gereed voor verkoop, goederen met digitale elementen, en dieren. * **Digitale inhoud:** Gegevens geproduceerd en geleverd in digitale vorm. * **Digitale dienst:** Diensten die consumenten in staat stellen gegevens te creëren, verwerken, opslaan of toegang ertoe te krijgen, of interactie met gegevens mogelijk maken. **Uitsluitingen:** * Materiële gegevensdragers die uitsluitend dienen als drager voor digitale inhoud. * Op maat gemaakte digitale inhoud/diensten. * Bundelovereenkomsten met verschillende elementen aangeboden door dezelfde handelaar aan dezelfde consument via één contract. **Betaling:** * Geen specifieke definitie van prijs in consumentenkoop, verwijzing naar gemeen kooprecht (Art. 1582 oud BW -> Art. 7.2.1 BW). * Prijs is geld of digitale waardeweergave. * **Belangrijke uitzondering:** Persoonsgegevens worden niet als prijs beschouwd, tenzij ze enkel verwerkt worden voor levering, wettelijke vereisten, of bij kosteloze software die enkel gebruikt wordt om software te verbeteren. #### Dierenconsumentenkoop De wet van 21 februari 2024 brengt levende dieren onder het nieuwe 'gemeen' consumentenkooprecht, met enkele afwijkende bepalingen (Art. 1649bis, 4°c oud BW; Art. 3.39, tweede lid oud BW). Deze regels zijn van toepassing op contracten gesloten na 1 mei 2024. Voorheen ressorteerden verkoop van levende dieren onder het oude consumentenkooprecht (Art. 1649bis tot 1649octies oud BW). #### Het Weens Koopverdrag (CISG) Het Verdrag van de Verenigde Naties inzake internationale koopovereenkomsten betreffende roerende lichamelijke zaken (CISG) regelt grensoverschrijdende koopovereenkomsten tussen partijen uit verdragstaten. * **Ambtshalve Toepassing door de Rechter:** De rechter kan ambtshalve het CISG toepassen indien het aanvullend recht is, tenzij partijen contractueel zijn afgeweken. * **Identificatie van Gebruik:** Het CISG is van toepassing indien de koper het goed niet voor persoonlijk gebruik koopt, tenzij de verkoper te kwader trouw was. * **Uitsluitingen (Art. 2 CISG):** * Koop voor persoonlijk gebruik (tenzij verkoper wist of behoorde te weten dat het voor persoonlijk gebruik was). * Koop op openbare veiling. * Executoriale of gerechtelijke verkoop. * Koop van effecten, waardepapieren en betaalmiddelen. * Koop van zeeschepen, binnenvaartschepen, luchtkussenvaartuigen of luchtvaartuigen. * Koop van elektrische energie. * **Reikwijdte (Art. 4 CISG):** Het Verdrag regelt uitsluitend de totstandkoming van koopovereenkomsten en de rechten en verplichtingen van partijen, niet de geldigheid van bedingen of de gevolgen voor de eigendom. * **Aansprakelijkheid (Art. 5 CISG):** Het Verdrag is niet van toepassing op de aansprakelijkheid van de verkoper voor dood of letsel veroorzaakt door de zaken. ### Kenmerken van de Koopovereenkomst * **Algemeen:** * Definitie (Art. 1582 oud BW): "Koop is een overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt om een zaak te leveren, en de andere om daarvoor een prijs te betalen." * Nieuwe definitie (Art. 7.2.1 BW): "Koop is een contract waarbij de verkoper zich ertoe verbindt aan de koper de eigendom van een goed over te dragen tegen een prijs in geld. De regels van de koop zijn van overeenkomstige toepassing op een contract dat een zakelijk gebruiksrecht vestigt tegen een prijs in geld." * **Consensueel contract(?):** Klassiek is een contract consensueel wanneer het tot stand komt door loutere wilsovereenstemming. Art. 5.5 BW bevestigt dit. Echter, specifieke wettelijke vormvereisten kunnen dit doorbreken, zoals het bodemattest bij de overdracht van gronden (Art. 101 Bodemdecreet). * **Wederkerig contract:** Beide partijen verbinden zich tot een prestatie. * **Contract onder bezwarende titel:** Elke partij verkrijgt een voordeel waarvoor zij een tegenprestatie levert. * **Translatief vs. Declaratief contract:** Koop is translatief, gericht op de overdracht van eigendom. ### Vormvereisten * **Consensualisme bij Koop:** In principe is de koop vormvrij. * **Uitzonderingen:** * **Overdracht van gronden:** Vereist een bodemattest (Art. 101 Bodemdecreet). * **Verkoop aan de consument buiten onderneming:** Specifieke informatieverplichtingen (Art. VI.64-65 WER). * **Verkoop op afbetaling:** Vereist een duurzame drager met alle contractuele voorwaarden (Art. VII.87 WER). * **Koop langs elektronische weg:** Voldoen aan wettelijke vormvereisten door middel van functionele kwaliteiten (art. XII.15 WER), met uitzondering voor rechten op onroerende zaken (art. XII.16 WER). * **Vormelijk contract:** Sommige contracten, zoals de verkoop van gronden of de zogenaamde 'Clausule De Decker' waarbij de verkoop plechtig wordt gemaakt, kennen specifieke vormvereisten voor hun geldigheid. #### Koop langs elektronische weg * **Bewijs:** Een rechtshandeling met een som van 3.500 euro of meer moet door een ondertekend geschrift worden bewezen (Art. 8.9 BW). * **Elektronische vormvereisten:** Voldoen aan de functionele vereisten van geschrift, handtekening en vermelding van degene die zich verbindt (Art. XII.15 WER). * **Begin van bewijs:** Een sms-bericht kan gelden als een begin van schriftelijk bewijs (Gent, 26 september 2013). E-mails over onroerende goederen kunnen dit echter niet zijn (Antwerpen, 19 december 2016). ### Voorcontracten Voorcontracten creëren een recht om op een later tijdstip een definitieve overeenkomst te sluiten. * **Definities:** * **Optiecontract (Art. 5.25 BW):** Een contract waarbij een partij aan de begunstigde het recht geeft om met haar een contract te sluiten, waarvan de essentiële bestanddelen vastliggen. Kan eenzijdig of wederkerig zijn. * **Voorkeurcontract (Art. 5.24 BW):** Een contract waarbij een partij zich ertoe verbindt om voorrang te geven aan de begunstigde indien zij zou beslissen te contracteren. Technieken variëren van onderhandelingsvoorkeur tot first offer en first refusal. * **Overdracht van de Optie:** In principe overdraagbaar, tenzij intuitu personae bedongen. * **Informatieverplichtingen:** Geen specifieke wettelijke informatieverplichtingen voor voorcontracten, maar teleologische interpretatie kan leiden tot analoge toepassing van bestaande plichten, zoals het bodemattest. * **Geldigheidsvereisten (Optiecontract):** * Wilsovereenstemming. * Bepaalbaar of bepaalbaar voorwerp. * Geoorloofd voorwerp. * Bekwaamheid van contractanten (belover op moment sluiten, begunstigde op moment lichten optie). * Geen aantasting van het voorwerp van de optie hangende de optie. * **Optielichting:** * Door de houder van de optie of diens rechtsopvolger. * Vaste wil om contract te sluiten aan de vereisten in het optiecontract. * Optie moet tijdig gelicht zijn. * Voorwerp van de optie moet bestaan op moment van lichten. * In principe vormvrij, tenzij contractueel anders bepaald. * **Geldingsduur:** * **Bepaalde duur:** Verval na afloop van de termijn. * **Onbepaalde duur:** Verjaring na tien jaar (Art. 2262bis §1 BW), tenzij de rechter een kortere termijn afleidt. Opzegbaar mits redelijke termijn. * **Bijzondere beëindigingsgronden:** Verzaking door begunstigde of belover (contractueel bedongen). ### Koop Onroerend Goed De tussenkomst van een notaris is cruciaal en biedt voordelen zoals resultaatsverbintenissen voor eigendomsoverdracht, bescherming van de koper tegen schuldeisersrisico, en zekerheid voor de verkoper. * **Onderzoek door de Notaris:** * **Eigendomstitel:** Nagaan of de verkoper rechtmatig eigenaar is (aankoop, schenking, erfenis, dertigjarige titel). * **Bekwaamheid verkoper:** Nagaan of de verkoper handelingsbekwaam is (meerderjarigheid, huwelijkse staat, wettelijke samenwoning, faillissement, vertegenwoordiging). * **Beschikkingsbevoegdheid verkoper:** Nagaan of de verkoper mag verkopen (onvervreemdbaarheid, voorkooprechten, organisatie onvermogen). * **Zelfde onderzoek bij de koper:** Handelingsbekwaamheid en eventuele gevolgen van huwelijkse staat of medekopers. ### Zakelijke Gevolgen van Koop * **Tussen partijen:** In principe vanaf het sluiten van het compromis (overeenkomst). * **Tegenwerpelijkheid aan derden:** Enkel indien rechtsgeldige overeenkomst en de derde daarvan kennis heeft of behoort te hebben (bv. door overschrijving op kantoor Rechtszekerheid). * **Onroerende goederen (OG):** Overschrijving dekt geen gebreken. Verkrijgende verjaring (Art. 3.27 BW). * **Roerende goederen (RG):** Geen publiciteitssysteem. Tegenwerpelijk aan derden vanaf levering (bezit). Eigendomsvoorbehoud is schriftelijk overeen te komen uiterlijk bij levering. ### Risico Het risico van tenietgaan of beschadiging van het goed draagt in beginsel de koper vanaf het moment dat hij eigenaar wordt. * **Algemene regeling (Art. 1601 oud BW / 5.80 BW):** * Bij wederkerige contracten: `res perit domino` (risico gaat over met eigendom). * Uitzonderingen: Ingrebrekestelling (Art. 5.266 BW), correctie Art. 1302 oud BW (Art. 5.267 BW). * Bij eenzijdig contract: `res perit creditori` (risico blijft bij schuldeiser indien goed tenietgaat). * **Speciale regeling (onder oud BW):** Afhankelijk van de aard van de voorwaarde (opschortend of ontbindend). * **Consumentenkoop:** De verkoper draagt het risico tot aan de levering (Art. VI.44 WER). ### Conformiteit Conformiteit betreft de materiële kwaliteit, kwantiteit en identiteit van het geleverde goed. * **Algemene regeling (Art. 1615 oud BW):** Verplichting tot levering van het goed en zijn toebehoren. * **Levering:** Omvat de overdracht van macht en bezit. Specifieke regels gelden voor verkoop met aanduiding van oppervlakte (Art. 1617-1620 oud BW), hoewel deze niet worden heropgenomen in Boek 7. * **Uitzonderingen op exoneratiebedingen:** Geldigheid van exoneratiebedingen is beperkt, zeker in consumentenkoop (Art. VI.83, 6°, 26°, 30° WER). #### Conformiteitseisen * **Subjectieve conformiteitsvereisten:** Betreffen de overeenkomst, het meegedeelde gewenste gebruik, toebehoren en instructies. * **Objectieve conformiteitsvereisten:** Betreffen geschiktheid voor normaal gebruik, kenmerken die de consument redelijkerwijs mag verwachten, en overeenstemming met monsters/beschrijvingen. * **Updateverplichting:** Geldt met name voor digitale inhoud/diensten. * **Afwijking bij contractsluiting:** Mogelijk, maar met beperkingen. #### Dierenconsumentenkoop Specifieke objectieve en subjectieve conformiteitseisen gelden voor dieren, waaronder hun leeftijd, geslacht, ras, herkomst, en de afwezigheid van ziekten of aangeboren afwijkingen. ### Rechtsmiddelen bij Niet-conformiteit * **Niet-conformiteit sensu stricto:** Keuzerecht tussen ontbinding en uitvoering in natura. * **Verborgen gebreken:** Ontbinding of prijsvermindering (Art. 1644 oud BW). * **Consumentenkoop:** Getrapt systeem met primaire remedies (herstel, vervanging) en subsidiaire remedies (ontbinding, prijsvermindering). * **Dierenconsumentenkoop:** Gelijkaardige remedies, met specifieke regels voor de genezing en het welzijn van het dier, en de optie voor de consument om onmiddellijk te kiezen voor prijsvermindering of ontbinding bij overlijden van het dier. * **Rechtsmiddelen Weens Koopverdrag (CISG):** * Nakoming eisen (Art. 46 CISG). * Prijsvermindering (Art. 50 CISG). * Ontbinding van de overeenkomst bij wezenlijke tekortkoming (Art. 49 CISG). ### Clausules m.b.t. Conformiteit * **Uitbreiding vrijwaringsplicht:** Contractuele clausules kunnen de vrijwaringsplicht uitbreiden (bv. gratis herstel, garantie op perfect functioneren). * **Exoneratiebedingen:** Principieel geldig voor niet-gekende gebreken (Art. 1643 oud BW), maar ongeldig indien de verkoper te kwader trouw was of gespecialiseerd is en de koper een consument is (Art. VI.83, 14° WER). ### Verjaringstermijnen De termijnen voor het instellen van rechtsmiddelen bij niet-conformiteit variëren sterk en zijn afhankelijk van het type gebrek, de hoedanigheid van partijen en de toepasselijke wetgeving. ## Vrijwaring voor Uitwinning De verkoper is verplicht de koper te vrijwaren voor uitwinning, wat betekent dat de koper ongestoord bezit moet genieten van het verkochte goed. * **Vrijwaring voor eigen daden (feitelijke stoornis):** De verkoper mag geen handelingen stellen die het rustige bezit van de koper verstoren. Dit omvat een impliciete niet-concurrentieverplichting bij verkoop van een handelszaak. * **Vrijwaring voor eigen daden (rechtsstoornis):** De verkoper mag geen juridische aanspraken inroepen op het verkochte goed. * **Vrijwaring voor daden van derden:** De verkoper moet ingrijpen indien een derde juridische aanspraken op het goed heeft. Dit geldt enkel voor rechtsstoornissen die hun oorsprong hebben vóór de verkoop. ### Conventionele Uitbreiding en Beperking * **Uitbreiding:** Clausules kunnen de vrijwaringsverplichting uitbreiden, maar moeten duidelijk en ondubbelzinnig zijn. * **Beperking:** Algemene niet-vrijwaringsclausules zijn geldig, maar de verkoper blijft aansprakelijk voor eigen daden. Beperkingen zijn ook geldig voor daden van derden, mits de verkoper te goeder trouw was. ### Verkoop van Andermans Zaak Dit is strikt genomen een nietige overeenkomst (Art. 1599 oud BW), maar de koper kan hiertegen geen vordering instellen zolang de nietigheid niet is uitgesproken. De werkelijke eigenaar kan de verkoop wel laten vernietigen of bekrachtigen. ## Betaling De betaling van de koopprijs is de belangrijkste verbintenis van de koper. ### Verplichting tot Inontvangstname De koper is verplicht alle handelingen te stellen die nodig zijn om de levering mogelijk te maken, inclusief het transport, toegang tot de leveringsplaats en overname van materiële detentie. Sancties bij weigering omvatten ontbinding of uitvoering in natura. ### Betalingsverplichting * **Wie kan betalen:** De koper of een derde (tenzij de verkoper een wettig belang heeft). * **Aan wie te betalen:** Aan de verkoper of zijn vertegenwoordiger, tenzij er beslag is gelegd of de verkoper failliet is verklaard. * **Bekwaamheid:** Zowel de betaler (solvens) als de ontvanger (accipiens) moeten handelingsbekwaam zijn. ### Plaats van Betaling De plaats van betaling is relevant voor het bepalen van de betaalmunt, de bevoegde rechter en het risico van betaling. Het gemeen recht (Art. 5.203 BW) bepaalt dat betaling dient te geschieden aan de vestigingsplaats van de schuldenaar. Het CISG kent specifieke regels, waaronder de plaats van vestiging van de verkoper. ### Tijdstip van Betaling * **Conventionele vrijheid:** Partijen kunnen vrij het tijdstip van betaling overeenkomen. Uitzonderingen gelden voor verkoop buiten de onderneming en de woningbouwwet. * **Gerechtelijk uitstel:** De rechter kan, met grote omzichtigheid, gematigd uitstel verlenen voor de betaling. ### Wat te betalen? * **Hoofdsom:** De totale koopprijs. Gedeeltelijke betaling kan geweigerd worden. * **Rekenmunt vs. Betaalmunt:** De rekenmunt bepaalt de kwantum, de betaalmunt de uitvoering. * **Handelstransacties:** Specifieke betalingstermijnen gelden tussen ondernemingen (30 kalenderdagen, verlengbaar tot 60 dagen). * **Interesten:** Conventionele interesten zijn toegestaan, mits geen woeker. Moratoire interesten vloeien voort uit wettelijke of contractuele bepalingen bij laattijdige betaling. ### Bewijs van Betaling De koper draagt de bewijslast van de betaling. Een kwijtschrift geldt als bewijs. Vermelding van bevrijding op een originele akte die in bezit is van de schuldeiser geldt als weerlegbaar vermoeden van bevrijding. ## Wet Productaansprakelijkheid De wet productaansprakelijkheid regelt de aansprakelijkheid van producenten voor schade veroorzaakt door gebrekkige producten. ### Producent Omvat de fabrikant, de schijnbare producent (die zijn naam, merk of teken plaatst), en de EU-invoerder. De leverancier heeft een subsidiaire aansprakelijkheid. ### Product De wet is van toepassing op lichamelijke roerende goederen die in het verkeer zijn gebracht na 1 april 1991. Ook gebrekkige dienstverlening met een gebruikt product kan onder de wet vallen. ### Gebrek Een product is gebrekkig indien het niet de normale veiligheid biedt die men mag verwachten, rekening houdend met presentatie, gebruik, en het tijdstip van in verkeer brengen. ### Bewijs De benadeelde moet gebrek, schade en oorzakelijk verband bewijzen. Dit kan ook door afleiding. De oorzaak van het gebrek hoeft niet per se aangetoond te worden. ### Verweermiddelen Producent * Product niet in verkeer gebracht. * Geen gebrek op het moment van in verkeerstelling. * Niet-commerciële of niet-beroepsmatige doeleinden. * Overeenstemming met dwingende overheidsvoorschriften. * Ontwikkelingsrisico (objectief: onmogelijk om gebrek te ontdekken op basis van wetenschappelijke en technische kennis). ### Schadevergoeding Vergoeding voor schade aan personen (lichamelijk, moreel) en schade aan goederen (met een franchise van 500 euro). ### Termijnen * **Waarborgtermijn:** Vervalstermijn van tien jaar vanaf in verkeerstelling. * **Verjaring:** Drie jaar vanaf ontdekking van het gebrek. ## Casussen ### Casus Kwinten (Auto met Motordefect) Kwinten koopt op 5 september 2022 een auto van een professionele verkoper. Op 9 oktober 2025 stelt hij een motordefect vast. De verkoper weigert op 12 december 2025 de terugbetaling. Kwinten dagvaardt op 5 januari 2026. **Beoordeling:** De vordering van Kwinten is gebaseerd op non-conformiteit van het verkochte goed. Gezien de aankoop in 2022 en de vaststelling van het defect in 2025, valt dit waarschijnlijk onder de consumentenkoop (nieuwe regels). De verkoper is aansprakelijk voor conformiteitsgebreken die zich manifesteren binnen de wettelijke waarborgtermijn (minimaal twee jaar na levering). Het tijdsverloop (bijna drie jaar na aankoop) is hier cruciaal. De vordering lijkt kansrijk indien het gebrek bestond op het moment van levering. ### Casus Nicolas (DVD die niet werkt) Nicolas koopt op 15 juni 2022 een DVD in de Fnac. Pas in september 2023 blijkt deze niet te werken. Hij vraagt geld terug, maar Fnac weigert. **Beoordeling:** De aankoop van de DVD in 2022 valt onder de consumentenkoop. Nicolas heeft het recht om te eisen dat het product conform is met de overeenkomst. Het feit dat de DVD niet werkt, wijst op een conformiteitsgebrek. De termijn voor melding van niet-conformiteit (in principe twee maanden na ontdekking) is hier waarschijnlijk nog niet verstreken, en de algemene verjaringstermijn voor rechtsmiddelen zou van toepassing kunnen zijn. Nicolas staat waarschijnlijk in zijn recht om herstel of vervanging te eisen, en indien dit niet mogelijk is of onevenredig, prijsvermindering of ontbinding. --- Dit studiehandleiding is bedoeld als hulpmiddel voor examens en is gebaseerd op de huidige inzichten en documentatie. Raadpleeg steeds de meest recente wetgeving en jurisprudentie voor de meest accurate informatie.

## Woordenlijst | Term | Definitie | |---|---| | Gemeen verbintenissenrecht (Boek 5 BW) | Het recht dat de algemene regels en beginselen van verbintenissen en overeenkomsten omvat, van toepassing op alle soorten verbintenissen en overeenkomsten, tenzij specifieke wettelijke bepalingen anders voorschrijven. | | Bijzondere overeenkomstenrecht (Boek 7 BW) | Het rechtsgebied dat specifieke regels bevat voor bepaalde soorten overeenkomsten, zoals koop, huur, diensten, en lening, die afwijken van of aanvullend zijn op het gemeen verbintenissenrecht. | | Conformiteit | De mate waarin een geleverd goed of verleende dienst overeenkomt met de overeengekomen specificaties, kwaliteit, en identiteit zoals bepaald in de overeenkomst en de wet. | | Vrijwaring voor uitwinning | De verplichting van de verkoper om de koper te beschermen tegen juridische aanspraken van derden die het rustige bezit of de eigendom van het verkochte goed aantasten. | | Consumentenkoop | Een koopovereenkomst gesloten tussen een verkoper die handelt in de uitoefening van zijn beroeps- of bedrijfsactiviteit en een koper, een natuurlijke persoon, die handelt voor doeleinden buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit. | | Digitale consumentenkoop | Een specifieke vorm van consumentenkoop die betrekking heeft op digitale inhoud of digitale diensten die worden geleverd in ruil voor een prijs of persoonlijke gegevens. | | Weens Koopverdrag (CISG) | Een internationaal verdrag dat de totstandkoming van koopovereenkomsten en de rechten en verplichtingen van verkoper en koper regelt voor grensoverschrijdende handel tussen verdragsluitende staten. | | Voorcontract | Een contract dat wordt gesloten voorafgaand aan de definitieve overeenkomst, waarbij minstens één partij een recht verkrijgt om op een later tijdstip een andere overeenkomst te sluiten, zoals een optie- of voorkeurcontract. | | Zakelijk gebruiksrecht | Een recht dat op een bepaald goed rust en dat de houder het recht geeft om het goed te gebruiken, zonder dat deze houder eigenaar is van het goed. | | Risico | Het economische gevaar van tenietgaan, beschadiging of waardeverlies van het verkochte goed, dat, afhankelijk van de wettelijke regels of contractuele afspraken, gedragen wordt door de verkoper of de koper. | | Niet-conformiteit | Het niet voldoen van een geleverd goed of verleende dienst aan de overeengekomen of wettelijke eisen met betrekking tot kwaliteit, hoeveelheid, identiteit, en functionaliteit. | | Dierenconsumentenkoop | Een specifieke regeling binnen het consumentenkooprecht die van toepassing is op de verkoop van levende dieren aan consumenten, met enkele afwijkende bepalingen ten opzichte van het algemene consumentenkooprecht. | | Productaansprakelijkheid | De aansprakelijkheid van een producent voor schade die wordt veroorzaakt door een gebrekkig product dat door deze producent in het verkeer is gebracht. | | Uitwinning | Het verlies van het rustige bezit of de eigendom van het verkochte goed door de koper, als gevolg van juridische aanspraken van een derde die een beter recht op het goed heeft. |

# De verzekeringswereld en risicomanagement Dit onderwerp verkent de fundamenten van verzekeren, de noodzaak ervan, de historische context, diverse verzekeringstypes en de systematische benadering van risicobeheer [1](#page=1). ### 1.1 Waarom verzekeren? Verzekeren is een essentiële techniek die dient ter bescherming tegen financiële bedreigingen voortkomend uit gevaren of risico's, waarvoor traditionele methoden zoals preventie, sparen of solidariteit ontoereikend zijn. Preventie probeert te voorkomen dat een ongewenste gebeurtenis plaatsvindt, maar is niet altijd effectief, zoals een keukenbrand waarbij een brandblusser beperkte hulp kan bieden. Sparen is bedoeld om onvoorziene omstandigheden op te vangen, maar de onzekerheid over wanneer en wat er precies zal gebeuren, maakt dit onpraktisch. Solidariteit, waarbij een groep geld bijdraagt aan een gezamenlijke pot, faalt bij een gebrek aan voldoende spreiding en wanneer veel leden tegelijkertijd geconfronteerd worden met een probleem, zoals bij besmettelijke ziekten. Verzekeren daarentegen spreidt risico's over tijd en tussen personen die een gelijksoortig risico dragen [3](#page=3). ### 1.2 De oorsprong van verzekeren De oorsprong van verzekeren ligt in sociale en economische noodzaak, wat de ontwikkeling van verplichte verzekeringen heeft gestimuleerd. Historische gebeurtenissen zoals de brand in Londen leidden tot de start van de brandverzekering, terwijl verzekeringen voor schepen de voorloper waren van levensverzekeringen. Ook hedendaagse gebeurtenissen, zoals de aanslagen op het WTC, hebben geleid tot nieuwe verzekeringen zoals terrorismverzekeringen. De verzekeringswereld is continu in ontwikkeling, met de opkomst van nieuwe verzekeringen zoals internetfraudeverzekeringen, de aanpassing van bestaande verzekeringen (bijvoorbeeld BA privéleven voor drones) en de uitbreiding van verplichte verzekeringen (zoals de AB autoverzekering die nu ook speed pedelecs dekt) [3](#page=3). ### 1.3 Soorten verzekeringen Verschillende soorten verzekeringen zijn beschikbaar om diverse risico's te dekken. #### 1.3.1 Algemeen Een verzekering kan soms onder meerdere categorieën vallen, wat de indeling complex maakt. De Verzekeringswet biedt twee wettelijke indelingen: schade- versus persoonsverzekeringen en verzekeringen tot vergoeding van schade versus verzekeringen tot uitkering van een vast bedrag [4](#page=4). #### 1.3.2 Verschillende classificaties ##### 1.3.2.1 Schade- versus persoonsverzekeringen * **Schadeverzekeringen** (art. 105 en 106 Verzekeringswet) dekken bezittingen en zijn altijd *indemnitaire verzekeringen*, wat betekent dat ze gericht zijn op de vergoeding van werkelijke schade [5](#page=5). * **Persoonsverzekeringen** (art. 158 tot 159 Verzekeringswet) hebben betrekking op de persoon zelf en bieden bescherming. Levensverzekeringen zijn altijd *forfaitair* (uitkering van een vast bedrag), terwijl andere persoonsverzekeringen zowel schadevergoeding als een vast bedrag kunnen uitkeren [5](#page=5). ##### 1.3.2.2 Verzekering tot vergoeding van schade versus verzekering tot uitkering van vast bedrag * **Vergoeding van schade** (art. 91 tot 101 Verzekeringswet) omvat indemnitaire verzekeringen die alle gemaakte kosten vergoeden. Een voorbeeld is de vergoeding van EUR 2000 voor een nieuw dak na een storm [6](#page=6). * **Uitkering vast bedrag** (art. 102-104 Verzekeringswet) betreft forfaitaire verzekeringen waarbij een vooraf vastgelegd en overeengekomen bedrag wordt uitgekeerd. Levens- en uitvaartverzekeringen zijn hier veelvoorkomende voorbeelden, aangezien het bepalen van de exacte kosten van een leven of begrafenis moeilijk is [6](#page=6). ##### 1.3.2.3 Wettelijke verplichte verzekering versus contractueel verplichte verzekering versus vrij te onderschrijven verzekering Verzekeringen kunnen verplicht zijn bij wet (bv. BA auto, arbeidsongevallenverzekering), contractueel (bv. schuldsaldoverzekering) of vrij te onderschrijven zijn (bv. omnium auto) [6](#page=6). #### 1.3.3 Specifieke verzekeringstypes * **Autoverzekeringen**: * Burgerlijke Aansprakelijkheid (BA) auto: vergoedt schade aan derden bij een ongeval [3](#page=3). * Omniumverzekering: dekt schade aan de eigen auto [3](#page=3). * Rechtsbijstandsverzekering: dekt advocaten- en administratieve kosten bij geschillen [3](#page=3). * Bestuurdersverzekering: dekt de bestuurder zelf, ook als deze niet de eigenaar van het voertuig is [3](#page=3). * **Huisverzekeringen**: * Brandverzekering: dekt schade door brand, natuurrampen of vliegtuigcrashes. Vaak vereist door de bank bij een hypothecaire lening, en in huurovereenkomsten contractueel verplicht [4](#page=4). * Diefstalverzekering: dekt schade door diefstal [4](#page=4). * Schuldsaldoverzekering: dekt (een deel van) de hypothecaire lening bij overlijden van een partner [4](#page=4). * Rechtsbijstand: dekt kosten bij geschillen [4](#page=4). * **Gezinsverzekeringen**: * Familiale verzekering (BA privéleven): dekt schade die gezinsleden of huisdieren aan derden toebrengen [4](#page=4). * Hospitalisatieverzekering: dekt medische kosten die het ziekenfonds niet dekt [4](#page=4). * Levensverzekering: dekt financiële gevolgen bij overlijden [4](#page=4). * Ongevallenverzekering: dekt de langetermijngevolgen van een ongeval, zoals het verlies van inkomsten [4](#page=4). * Uitvaartverzekering: dekt begrafeniskosten [4](#page=4). * Reisverzekering: dekt extra kosten tijdens een reis [4](#page=4). ### 1.4 De verzekeringsovereenkomst #### 1.4.1 Definitie De verzekeringsovereenkomst is gedefinieerd in artikel 5, 14° van de Verzekeringswet [6](#page=6). #### 1.4.2 Bestanddelen ##### 1.4.2.1 Partijen De betrokken partijen bij een verzekeringsovereenkomst zijn: * **Verzekeraar** (art. 5,1°): neemt het risico op zich en betaalt uit bij schade [6](#page=6). * **Verzekeringsnemer**: degene die de overeenkomst afsluit, dit kan een natuurlijk persoon of rechtspersoon zijn [6](#page=6). * **Verzekerde** (art. 5,17°): de persoon op wie de verzekering betrekking heeft; dit kan verschillen van de verzekeringsnemer [6](#page=6). * **Benadeelde, begunstigde en/of rechthebbende**: * Benadeelde: degene die schade lijdt [6](#page=6). * Begunstigde (art. 5,18°): degene die de prestatie van de verzekeraar ontvangt [7](#page=7). ##### 1.4.2.2 Geldigheidsvereisten Om geldig te zijn, moet een verzekeringsovereenkomst voldoen aan de volgende vereisten [7](#page=7): * **Onzekere gebeurtenis (risico)**: de overeenkomst is een kanscontract waarbij de prestatie van de verzekeraar afhankelijk is van een onzekere, toevallige gebeurtenis. Dit kan onzekerheid inhouden over het *voordoen*, het *ogenblik*, de *gevolgen* of de *omvang* van de schade. Een reeds gebeurde prestatie kan niet verzekerd worden. Bij een levensverzekering is de onzekerheid niet zozeer het *voordoen* van overlijden, maar wel het *ogenblik* ervan [7](#page=7). * **Verzekerbaar belang**: er moet een belang zijn bij het niet-voordoen van schade. Bij persoonsverzekeringen is dit vaak een moreel belang (bv. levensverzekering voor dierbaren), terwijl bij schadeverzekeringen een materieel belang vereist is (financiële impact bij schade). Dit onderscheidt een verzekering van een weddenschap [7](#page=7). * **Premie** (art. 5,19°): de vergoeding die de verzekeringsnemer betaalt als tegenprestatie voor de verbintenis van de verzekeraar. De premie is vooraf bepaald en kan vast of variabel zijn. Het bevat een winstelement omdat de verzekerde niet zeker weet of hij de verzekering zal nodig hebben [7](#page=7). * **Verzekeringsprestatie** (art. 55): de prestatie van de verzekeraar die wordt geleverd wanneer de schade of het risico zich voordoet. Dit kan in geld zijn (gehele of gedeeltelijke vergoeding, of een vast bedrag onafhankelijk van de omvang) of in natura (dienstverlening, zoals bij rechtsbijstand) [7](#page=7). ### 2 Risicomanagement: techniek van de verzekering Risicomanagement is de kerntechniek van de verzekering, gericht op het beheersen en spreiden van risico's. #### 2.1 Principe van de omslag Het principe van de omslag houdt in dat, alvorens een overeenkomst wordt afgesloten, het risico wordt ingeschat en verspreid volgens een mutualistische gedachte. Dit betekent dat de gezamenlijke schadelast wordt gedragen door alle leden van de groep door middel van hun bijdragen. Een voorbeeld hiervan is wanneer 1000 woningeigenaars met een gezamenlijke geschatte waarde van 250.000 dollars per woning, bij drie branden per jaar een gezamenlijke schadelast van 750.000 dollars hebben, wat resulteert in een bijdrage van 750 dollars per persoon [8](#page=8). #### 2.2 Management Goed risicomanagement leidt tot geïndividualiseerde premies. Het proces omvat vier stappen [8](#page=8): ##### 2.2.1 STAP 1 Identificatie van het risico Risico's worden geïdentificeerd door het invullen van vragenlijsten of, in complexere gevallen, door directe inspectie [8](#page=8). ##### 2.2.2 STAP 2 Beoordeling van het risico De beoordeling van het risico gebeurt aan de hand van twee factoren: * **Frequentie**: hoe waarschijnlijk is het dat het risico zich voordoet [8](#page=8)? * **Ernst**: hoe groot is de schade wanneer het risico zich voordoet, en wat is de mogelijke globale omvang ervan [8](#page=8)? Deze beoordeling gebeurt *ex ante* (op voorhand), mede aan de hand van statistieken zoals criminaliteitscijfers en sterftetabellen [8](#page=8). Een risico is verzekerbaar indien het voldoende spreiding kent (een klein aantal leden van de groep wordt getroffen) en er voldoende gelijke schadegevallen zijn om statistieken op te baseren [8](#page=8). Het wonen in een overstromingsgebied verhoogt de kans op waterschade en dus de premie (frequentie). Een rieten dak verhoogt de kans op uitbreiding van brand, wat leidt tot hogere premies (ernst) [8](#page=8). > **Tip:** Het risico mag zich slechts bij een klein aantal leden van de verzekerde groep voordoen om verzekerbaar te zijn. Risico's die een groot aantal leden treffen (zoals aardbevingen) zijn onvoldoende gespreid. Dit vormt een spreidingsprobleem, dat opgelost kan worden door tussenkomst van de overheid of rampenfondsen [8](#page=8) [9](#page=9). ##### 2.2.3 STAP 3 Preventie Preventiemaatregelen kunnen door de verzekeraar worden opgelegd, zoals de installatie van alarmen tegen diefstal, dubbele sloten op deuren of brandalarmen [9](#page=9). ##### 2.2.4 STAP 4 Financiering van het risico (= premie berekenen) De premiebepaling wordt beïnvloed door diverse factoren: * **Aard**: eenvoudig risico versus industrieel risico; privéaansprakelijkheid versus bedrijfsaansprakelijkheid [9](#page=9). * **Voorwerp**: roerend versus onroerend; jong versus oud (levensverzekering) [9](#page=9). * **Waarde**: de waarde van het verzekerde object (bv. Porsche versus Citroën Berlingo) [9](#page=9). * **Duur**: levenslang versus tijdelijke dekking [9](#page=9). **Segmentatie** is toegestaan en houdt in dat de premie wordt gedifferentieerd op basis van specifieke, objectief gerechtvaardigde en noodzakelijke elementen die verbonden zijn aan het risico. Deze segmentatiecriteria moeten passend en noodzakelijk zijn voor een legitiem doel, soms verplicht gepubliceerd worden, worden opgenomen in het verzekeringsaanbod, en mogen niet discriminerend zijn. Tariferingsbureaus kunnen premies vaststellen voor onverzekerbare risico's van maatschappelijk belang, wat resulteert in hoge premies [9](#page=9). ###### 2.2.4.1 Bestrijding van ‘moral hazard’ 'Moral hazard' verwijst naar het fenomeen dat verzekerden minder voorzichtig kunnen handelen omdat ze toch verzekerd zijn. Om dit tegen te gaan en de verzekerde aan te sporen tot normale voorzichtigheid, worden verschillende methoden toegepast [9](#page=9): * **Capping**: plafonnering van het verzekerde bedrag [9](#page=9). * **Franchise of schadevrijstelling**: een deel van de schade blijft ten laste van de verzekerde. Dit is de belangrijkste methode [9](#page=9). * **Personalisatie van de premie**: premies afstemmen op individueel gedrag [9](#page=9). * **Regresvordering**: de verzekeraar kan een deel van de schade terugvorderen bij zware fouten van de verzekerde [9](#page=9). **Franchise** kan een vast bedrag zijn, of een bepaald percentage van de waarde van het goed. Bij een schade van 2.000 dollars en een franchise van 500 dollars, betaalt de verzekerde 1.500 dollars. Er zijn twee soorten franchises [9](#page=9): * **Gewone franchise**: als de schade onder het franchisebedrag blijft, betaalt de verzekeraar niets; als de schade erboven is, wordt het franchisebedrag van de schade afgetrokken [10](#page=10). * **Engelse franchise**: als de schade onder het franchisebedrag blijft, betaalt de verzekeraar niets; als de schade erboven is, wordt de volledige schade vergoed, inclusief het franchisebedrag (bv. 750 dollars in het eerdere voorbeeld) [10](#page=10). ###### 2.2.4.2 Her- en medeverzekering Deze technieken worden toegepast om risico's verder te spreiden aan de zijde van de verzekeraars, waardoor grotere risico's verzekerbaar worden [10](#page=10). * **Medeverzekering**: verdeling van een risico onder verschillende verzekeraars, waarbij elke verzekeraar zich verbindt voor een overeengekomen percentage van de dekking. Volgens art. 82-83 Verzekeringswet is er geen hoofdelijkheid, tenzij contractueel anders bepaald. Er moet een 'eerste verzekeraar' worden aangewezen die als lasthebber optreedt. Een voorbeeld is de brandverzekering voor industriële risico's [10](#page=10). * **Herverzekering**: de verzekeraar verzekert zichzelf bij een andere verzekeraar voor een deel van zijn verbintenissen. De oorspronkelijke verzekeraar blijft verantwoordelijk voor de betaling, zelfs als de herverzekeraar niet betaalt. De herverzekeraar staat juridisch volledig buiten de overeenkomst tussen de verzekeraar en de verzekeringsnemer. Er is sprake van een overgedragen deel en een eigen behoud van risico door de oorspronkelijke verzekeraar [10](#page=10). --- # Spelers op de verzekeringsmarkt en de verzekeringsovereenkomst Dit onderwerp biedt een gedetailleerd overzicht van de verschillende spelers in de verzekeringsmarkt en de essentiële elementen, totstandkoming en vereisten van de verzekeringsovereenkomst. ### 2.1 De spelers op de verzekeringsmarkt De verzekeringsmarkt kent diverse actoren die elk een specifieke rol vervullen. #### 2.1.1 De verzekeraar De verzekeraar is de partij die het risico neemt en gehouden is tot vergoeding wanneer het verzekerde evenement zich voordoet. De activiteit van verzekeraars en herverzekeraars in België is gereguleerd door de wet van 13 maart 2016, ter omzetting van de Solvency II-richtlijn, met als doel de bescherming van verzekeringsnemers, verzekerden en begunstigden. Om verzekeringsactiviteit te mogen uitoefenen in België, is een vergunning vereist, aangevraagd bij de Nationale Bank van België (NBB). De FSMA (Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten) geeft hierover een advies dat niet bindend is. De NBB publiceert een lijst van vergunde ondernemingen, die een nummer ontvangen en dit verplicht moeten vermelden. Beoordelingscriteria omvatten het passend karakter van de organisatie en de professionele betrouwbaarheid van betrokken personen. Het "Twin-peaks-model" beschrijft de wisselwerking tussen de NBB en de FSMA [11](#page=11) [6](#page=6). #### 2.1.2 Verzekeringstussenpersonen – verzekeringsbemiddelaar Verzekeringstussenpersonen fungeren als schakel tussen de verzekeraar en de (kandidaat-)verzekeringsnemer. Hun statuut is geregeld in deel VI van de Verzekeringswet, van toepassing op verzekeringsbemiddeling en -distributie. De verzekeringsdistributieactiviteit omvat hulp bij het sluiten, beheren en uitvoeren van overeenkomsten. Activiteiten die geen verzekeringsdistributieactiviteit zijn, omvatten louter vergelijken, het beroepsmatig afhandelen van schadegevallen door de verzekeraar, louter informatie verstrekken over potentiële verzekeringsnemers of over verzekeringen zonder meer, en incidenteel informatie verstrekken in een andere beroepscontext. Verzekeringstussenpersonen, nevenverzekeringstussenpersonen en verzekeringsondernemingen worden beschouwd als verzekeringsdistributeurs [11](#page=11) [12](#page=12). **Belangrijke begrippen met betrekking tot tussenpersonen:** * **(Her)verzekeringstussenpersoon:** gedefinieerd in artikel 5, 20° en 21° Verzekeringswet [12](#page=12). * **(Her)verzekeringsmakelaar:** een onafhankelijke tussenpersoon die de verzekeringnemer en verzekeringsonderneming met elkaar in contact brengt [12](#page=12). * **Voordelen:** Onafhankelijke deskundige die verschillende verzekeraars en producten aanbiedt, op zoek naar de beste/goedkoopste verzekering met vlotte communicatie [12](#page=12). * **Nadelen:** Hogere prijs door commissie [12](#page=12). * **(Her)verzekeringsagent:** werkt in naam en voor rekening van één of meer verzekeringsondernemingen [12](#page=12). * **Voordelen:** Expert van specifieke verzekeraar(s) met vlotte communicatie [12](#page=12). * **Nadelen:** Minder onafhankelijk, biedt enkel producten van één verzekeraar aan, hogere prijs door commissie [12](#page=12). * **Verzekeringssubagent:** werkt voor één makelaar of agent uit België [12](#page=12). * **Verbonden verzekeringsagent:** mag slechts uitoefenen in naam en voor rekening van één verzekeringsonderneming, of voor verschillende maar niet onderling concurrerende verzekeringsovereenkomsten, onder de verantwoordelijkheid van de betrokken onderneming [13](#page=13). **Onderling concurrerende overeenkomsten** omvatten levensverzekeringen (type spaar- en beleggingsverzekeringen en niet spaar- en beleggingsverzekeringen) en niet-levensverzekeringen [13](#page=13). * **Nevenverzekeringstussenpersoon:** heeft een andere hoofdberoepswerkzaamheid dan verzekeringsdistributie en biedt bepaalde verzekeringsproducten slechts aan als aanvulling op een goed of dienst, met uitzondering van levensverzekeringsrisico's. Voorbeelden zijn reisbureaus en elektronicawinkels [13](#page=13). **Toepassingsgebied en inschrijving:** Deel 6 van de Verzekeringswet is van toepassing op verzekeringsdistributeurs. Er zijn vrijstellingen van de inschrijvingsvereiste indien de premie een bepaald bedrag niet overschrijdt en de gedekte risico's beperkt zijn. Bijvoorbeeld, bepaalde nevenverzekeringstussenpersonen die een verzekering aanbieden als aanvulling op een goed of dienst, zoals risico's op defect, verlies, beschadiging of niet-gebruik, zijn vrijgesteld [13](#page=13). **Inschrijving in het register van FSMA:** Verzekeringsmakelaars, -agenten, -subagenten en nevenverzekeringstussenpersonen moeten ingeschreven zijn in het FSMA-register. Er zijn bijkomende voorwaarden voor bepaalde categorieën. Een Europees paspoort maakt het mogelijk om ook in andere lidstaten actief te zijn via een gestandaardiseerde notificatie [13](#page=13) [14](#page=14). **Uitoefening van de verzekeringsdistributieactiviteit:** Dit omvat informatievereisten en gedragsregels [14](#page=14). * **Loyauteitsprincipe:** Verzekeringsdistributeurs moeten loyaal, billijk en professioneel handelen in het belang van de klant, met duidelijke, correcte en niet-misleidende informatie [14](#page=14). * **Categoriseren van klanten:** Klanten worden onderverdeeld in professioneel en niet-professioneel, wat leidt tot verschillende informatieverplichtingen [14](#page=14). * **Algemene informatievereisten:** Moeten tijdig, d.w.z. voor het sluiten van de overeenkomst, verstrekt worden [14](#page=14). * **Belangenconflict en transparantie:** Informatie over belangenconflicten, vergoedingen en kosten is vereist [14](#page=14). * **Advies:** Documenten over de wensen en behoeften van de klant moeten worden opgesteld, met objectieve informatie in begrijpelijke taal en gepersonaliseerde aanbevelingen [14](#page=14). * **Insurance Product Information Document (IPID):** Een gestandaardiseerd document dat vergelijking en keuze vergemakkelijkt, ook indien advies werd verleend [14](#page=14). * **Koppelverkoop:** Is principieel verboden met financiële producten, maar kan in bepaalde gevallen met verzekeringsproducten, mits de klant niet verplicht wordt [14](#page=14). * **Inducements:** Stimulansen die tot belangenconflicten kunnen leiden, zijn in veel landen verboden. Een gedragscode regelt eerlijke behandeling en openheid over ontvangen inducements [15](#page=15). * **Klantendossier:** Distributeurs zijn verantwoordelijk voor het bewaren van klantendossiers gedurende 5 jaar (of 7 jaar bij expliciet verzoek van FSMA) [15](#page=15). * **Aansprakelijkheid:** Kan voortvloeien uit verzuim met betrekking tot gedragsregels [15](#page=15). **Verzekeringsproducten met beleggingscomponent:** Vereisen extra voorwaarden en verplichtingen [15](#page=15). #### 2.1.3 Toezichthoudende en bemiddelende instanties * **Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA):** De FSMA oefent toezicht uit op Belgische en buitenlandse ondernemingen, onder andere via inspecties. Dit gebeurt in samenwerking met de NBB binnen het Twin-peaks-model [15](#page=15). * **Nationale Bank van België (NBB):** De NBB handhaaft de efficiëntie en betrouwbaarheid van het financiële stelsel en beschermt de rechten van verzekeringsnemers en derden [15](#page=15). * **Ombudsman van Verzekeringen:** Bemiddelt in geschillen tussen verzekeringsondernemingen/(neven)verzekeringstussenpersonen en klanten, en geeft gemotiveerd advies over verzoening [16](#page=16). ### 2.2 De verzekeringsovereenkomst De verzekeringsovereenkomst vormt de kern van het verzekeringsrecht en kent specifieke totstandkomingsvereisten en bestanddelen. #### 2.2.1 Structuur van de verzekeringswet Deel 4 van de verzekeringswet regelt verschillende aspecten: * **Titel 2:** Bepalingen voor alle verzekeringsovereenkomsten, voor verzekeringen tot vergoeding van schade, en voor verzekeringen tot uitkering van een vast bedrag [16](#page=16). * **Titel 3:** Algemene bepalingen, zaakverzekeringsovereenkomsten en aansprakelijkheidsverzekering [16](#page=16). * **Titel 4:** Gemeenschappelijke bepalingen, levensverzekeringsovereenkomst, persoonsverzekeringsovereenkomst, ziekteverzekeringsovereenkomst en terugbetaling van kapitaal van krediet en waarborgen [16](#page=16). #### 2.2.2 Toepassingsgebied en definities * **Toepassingsgebied:** Titel 1 is van toepassing op alle landverzekeringsovereenkomsten die onder Belgisch recht vallen, tenzij afwijking door bijzondere wetten (bv. BA auto, arbeidsongevallen, brandverzekering). Herverzekering en specifieke vervoersverzekeringen vallen er buiten [16](#page=16). * **Dwingend recht:** Bepalingen zijn in principe onafwendbaar, tenzij de wet expliciet anders voorziet. Sanctie bij afwijking is nietigheid [17](#page=17). #### 2.2.3 De verzekeringsovereenkomst in het algemeen * **Definitie:** Een overeenkomst met specifieke geldigheidseisen, zoals toestemming, bekwaamheid, voorwerp en oorzaak [17](#page=17). * **Actoren:** Verzekeraar (VA), verzekeringsnemer (VN), verzekerde, begunstigde/rechthebbende/benadeelde [17](#page=17). * **Constitutieve bestanddelen:** Risico, verzekerbaar belang, premie, verzekeringsprestatie [17](#page=17). #### 2.2.4 Totstandkoming van de verzekeringsovereenkomst De totstandkoming van een verzekeringsovereenkomst verloopt via een geformaliseerde onderhandelingsfase [17](#page=17). * **Verzekeringsvoorstel:** Uitgaande van de verzekeraar, in te vullen door de verzekeringsnemer, met als doel de verzekeraar te informeren over het risico [17](#page=17). * **Rechtsgevolgen:** Niet bindend vóór ondertekening. Een reactie van de verzekeraar binnen 30 dagen is vereist. Geen reactie binnen 30 dagen maakt de verzekeraar gebonden tot het sluiten van de overeenkomst op straffe van schadevergoeding [18](#page=18). * **Besluit:** Informatief, geen wilsovereenstemming of dekking [18](#page=18). * **Verzekeringsaanvraag:** Gaat uit van de verzekeraar op vraag van de verzekeringsnemer, met een aanbod tot voorlopige dekking [18](#page=18). * **Rechtsgevolgen:** Een aanbod dat na aanvaarding (ondertekening door VN) leidt tot een contract. De waarborg gaat in principe in op de dag na ontvangst van de polis of aanvraag door de VA [18](#page=18). * **Bedenktermijn:** Een opzegtermijn van 14 dagen (30 dagen voor levensverzekeringen). Deze termijn begint te lopen vanaf de dag van sluiting ovk of vanaf de dag dat de VN alle informatie ontvangt. Opzegging dient aangetekend te gebeuren [18](#page=18) [19](#page=19). * **Verzekeringsovereenkomst op afstand:** Geldt idem als de verzekeringsaanvraag, met specifieke vermeldingen in de aanvraag [19](#page=19). * **Belangrijk:** De totstandkoming van de overeenkomst is niet gelijk aan het ingaan van de waarborg [19](#page=19). * **Voorafgetekende polis:** Vooral bij annulatie- en reisbijstandsverzekeringen [19](#page=19). * **Rechtsgevolgen:** Een aanbod om te contracteren onder reeds bepaalde voorwaarden, dat na aanvaarding (ondertekening door VN) een contract vormt. De waarborg gaat in principe de dag na ontvangst van de polis door de verzekeraar in [19](#page=19). * **Bedenktermijn, etc.:** Idem als bij de verzekeringsaanvraag [19](#page=19). #### 2.2.5 De verzekeringspolis * **Polis:** Bevat bijzondere en algemene voorwaarden [19](#page=19). * **Bijakte:** Een bijvoegsel bij wijzigingen tijdens de overeenkomst, dat de voorheen gestipuleerde voorwaarden geheel of gedeeltelijk vervangt [19](#page=19). * **Inhoud van de polis:** Moet minimaal de datum van afsluiting en inwerkingtreding, duur van de ovk, identiteit van partijen, naam en adres van VA en medeVA, gedekte risico's, en de premie of wijze van bepaling vermelden [20](#page=20). #### 2.2.6 Bewijs van de verzekeringsovereenkomst Het bestaan van de overeenkomst (wilsovereenstemming) is anders dan het bewijs ervan (geschreven stuk). Een geschrift is vereist, in evenveel exemplaren als partijen met tegengestelde belangen [20](#page=20). #### 2.2.7 Verplichtingen van de verzekeringnemer en verzekerde Deze verplichtingen bestaan zowel bij het aangaan als bij het uitvoeren van de overeenkomst [20](#page=20). * **Mededelingsplicht:** De verzekeringsovereenkomst is een contract te goeder trouw [20](#page=20). * **Bij sluiten ovk:** Alle hem bekende omstandigheden die redelijkerwijs van invloed kunnen zijn op het risico, dienen spontaan gemeld te worden. Het invullen van een vragenlijst volstaat niet; ook gegevens die het risico kunnen beïnvloeden, moeten spontaan gemeld worden [20](#page=20). * **Tijdens uitvoering ovk:** Verzwaring of vermindering van het risico dient gemeld te worden (art. 80 en 81 Verzekeringswet) [20](#page=20). * **Uitzonderingen:** Genetische gegevens zijn uitgezonderd van de mededelingsplicht [20](#page=20). > **Tip:** De mededelingsplicht is cruciaal; het niet naleven ervan kan leiden tot sancties, zoals nietigheid van de verzekeringsovereenkomst. > **Voorbeeld:** Bij een brandverzekering is de verzekeringnemer verplicht om spontaan te melden dat zijn woning naast een benzineopslagplaats is gelegen, ook al wordt dit niet expliciet gevraagd door de verzekeraar. Het niet melden hiervan kan leiden tot problemen bij een schadegeval [20](#page=20). --- # Verplichtingen van partijen en einde van de verzekeringsovereenkomst Dit onderwerp behandelt de verplichtingen van zowel de verzekeringsnemer als de verzekeraar, en de diverse wijzen waarop een verzekeringsovereenkomst kan eindigen, inclusief de verjaring van rechtsvorderingen. ## 3 Verplichtingen van partijen en einde van de verzekeringsovereenkomst ### 4.3.3 Bewijs van de verzekeringsovereenkomst Het bestaan van een verzekeringsovereenkomst berust op wilsovereenstemming tussen de partijen. Het bewijs hiervan wordt geleverd door een geschrift. Volgens artikel 64, §1, is een geschrift vereist en dienen er evenveel exemplaren van opgesteld te worden als er partijen zijn met tegengestelde belangen, conform artikel 1325 van het Burgerlijk Wetboek [20](#page=20). De polis moet minimaal de volgende inhoud hebben, conform artikel 64, §2: * Datum van afsluiting en inwerkingtreding [20](#page=20). * Duur van de overeenkomst [20](#page=20). * Identiteit van de verzekeringnemer (VN), de verzekerde en de begunstigde [20](#page=20). * Naam en adres van de verzekeraar (VA) en mede-verzekeraars [20](#page=20). * Gedekte risico's [20](#page=20). * Premie of de wijze van bepaling ervan [20](#page=20). Een afschrift van de verstrekte inlichtingen dient ten laatste bij de afsluiting van de overeenkomst aan de verzekeringnemer te worden overhandigd [21](#page=21). ### 4.3.4 Verplichtingen van de verzekeringnemer en verzekerde De verplichtingen van de verzekeringnemer en de verzekerde omvatten enerzijds het aangaan van de overeenkomst en anderzijds het uitvoeren ervan. Er zijn in totaal vijf kernverplichtingen te onderscheiden [20](#page=20). #### 4.3.4.1 Mededelingsplicht De mededelingsplicht is een essentieel onderdeel van de verzekeringsovereenkomst, die gebaseerd is op het principe van de goede trouw. Deze plicht geldt zowel bij het aangaan als bij de uitvoering van de overeenkomst [20](#page=20). * **Bij het sluiten van de overeenkomst:** Artikel 58 regelt de mededelingsplicht bij de totstandkoming van de verzekering. De verzekeringnemer is verplicht alle omstandigheden te melden die hij kent en die redelijkerwijs van invloed kunnen zijn op het risico. Dit wordt getoetst aan het criterium van de "goede huisvader". Daarnaast dient de verzekeringnemer op verzoek van de verzekeraar andere gegevens te verstrekken die de verzekeraar relevant acht. Het invullen van een vragenlijst alleen is niet voldoende; er is ook een spontane meldingsplicht voor gegevens die het risico kunnen beïnvloeden [20](#page=20). * **Uitzonderingen op de mededelingsplicht:** * Genetische gegevens zijn uitgesloten van de meldingsplicht, mits beperkt tot de huidige gezondheidstoestand en voorgeschiedenis [20](#page=20) [21](#page=21). * Gegevens die de verzekeraar reeds kende of had moeten kennen zijn eveneens uitgesloten, hoewel het bewijs hiervan moeilijk kan zijn [21](#page=21). * Onbeantwoorde vragen waarop de verzekeraar niet heeft gereageerd, zijn eveneens uitgesloten van de meldingsplicht, tenzij de verzekeraar kan aantonen dat het niet beantwoorden van de vraag bedrog inhield. Dit is bijvoorbeeld relevant bij de vraag naar de gebruikelijke bestuurder van een auto [21](#page=21). * **Sancties en gevolgen bij niet-nakoming:** * **Opzettelijke verzwijging (art. 59):** Indien er sprake is van opzet om de verzekeraar te misleiden, leidt dit tot de nietigheid van de overeenkomst. De overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan en er is geen dekking. De betaalde premies blijven wel behouden door de verzekeraar [21](#page=21). * **Onopzettelijke verzwijging (art. 60):** Bij onopzettelijke verzwijging zijn de sancties milder [21](#page=21). * **Indien er geen schadegeval is:** * Als de verzekeraar de situatie niet verzekerd zou hebben, geldt een opzegtermijn van één maand [21](#page=21). * Als de verzekeraar de situatie wel verzekerd zou hebben, zal de verzekeraar een nieuw voorstel doen binnen één maand. Als de verzekeringnemer dit weigert, geldt een opzegtermijn van 15 dagen. Als de verzekeringnemer aanvaardt, wordt de overeenkomst retroactief aangepast. Bij geen reactie binnen de maand geldt eveneens een opzegtermijn van 15 dagen. Bij opzegging heeft de verzekeringnemer recht op terugbetaling van het niet-verbruikte deel van de premie (art. 73) [21](#page=21). * **Bij een schadegeval (art. 60, §2):** * Indien de verzwijging niet verwijtbaar is, is de dekking verschuldigd [21](#page=21). * Indien de verzwijging wel verwijtbaar is, wordt de dekking verminderd conform de regel van evenredigheid der premies. Dit betekent dat de uitkering wordt beperkt tot het verschil tussen de werkelijk betaalde premie en de premie die verschuldigd zou zijn geweest, vermenigvuldigd met het schadebedrag [21](#page=21). > **Voorbeeld:** Een huis met een waarde van 200.000 euro heeft een premie van 100 euro. De werkelijk verschuldigde premie is 150 euro. Bij een schade van 1.000 euro, zal de uitkering beperkt zijn tot (1.000 x 100) / 150 = 666,66 euro [22](#page=22). * **Schadegeval voor aanpassing overeenkomst:** * Indien de meldingsplicht vervuld is, is de dekking verschuldigd [23](#page=23). * Indien de meldingsplicht niet vervuld is: * Niet verwijtbaar: dekking verschuldigd [23](#page=23). * Wel verwijtbaar: dekking verminderd [23](#page=23). * **Mededeling van wijziging van risico tijdens de uitvoering van de overeenkomst (art. 80 en 81):** * **Risicoverzwaring (art. 81):** Dit is een aanmerkelijke en blijvende verhoging van de kans op realisatie van het risico [23](#page=23). * **Buiten een schadegeval:** * De verzekeraar kan de overeenkomst opzeggen met een opzegtermijn van één maand [23](#page=23). * De verzekeraar kan een nieuw voorstel doen binnen één maand. Bij weigering geldt een opzegtermijn van 15 dagen. Bij aanvaarding wordt de overeenkomst retroactief aangepast. Bij geen reactie binnen de maand geldt een opzegtermijn van 15 dagen [23](#page=23). * **Ter gelegenheid van een schadegeval:** * Niet verwijtbaar: dekking verschuldigd [23](#page=23). * Wel verwijtbaar: dekking verminderd [23](#page=23). * **Schadegeval voor aangepaste overeenkomst:** Als de meldingsplicht vervuld is, is de dekking verschuldigd, in tegenstelling tot art. 60. Indien de meldingsplicht niet vervuld is en het schadegeval zich voordoet, is de dekking verschuldigd indien niet verwijtbaar, en verminderd indien wel verwijtbaar [23](#page=23). * **Risicovermindering (art. 80):** Dit is een aanmerkelijke en blijvende verlaging van de kans op realisatie van het risico. De verzekeraar is gerechtigd tot een premievermindering. Indien er geen akkoord is, kan de verzekeringnemer binnen een maand opzeggen. Dit principe geldt ook als er omstandigheden bekend worden die bij aanvang van de overeenkomst onbekend waren [24](#page=24). * **Niet-bestaan van het risico (art. 79):** Dit leidt tot nietigheid van de overeenkomst. Premies blijven behouden bij een ter kwader trouw of onverschoonbare fout [24](#page=24). #### 4.3.4.2 Betaling van de premie De premie is een constitutief bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst (art. 67). Het betreft een haalschuld, wat inhoudt dat de verzekeraar een vervalbericht aan de verzekeringnemer moet verzenden. Betaling dient te geschieden aan de verzekeraar. Betaling aan een verzekeringstussenpersoon is bevrijdend indien die tussenpersoon klaarblijkelijk optreedt als lasthebber van de verzekeraar voor de inning van de premie (art. 67, 2e lid) [22](#page=22). * **Sanctie bij niet-betaling (art. 69):** Dit kan leiden tot schorsing van de dekking en/of opzegging van de overeenkomst. De voorwaarden hiervoor zijn een aanmaning via deurwaardersexploot of aangetekende brief, met vermelding van de vervaldag, de termijn en de gevolgen van niet-betaling (art. 70). De mogelijke sancties, volgens art. 71, zijn: enkel schorsing van de dekking, schorsing van de dekking en opzegging van de overeenkomst, of enkel opzegging van de overeenkomst. Achterstallige premies kunnen nog steeds worden geëist bij schorsing van de dekking [22](#page=22) [23](#page=23). * **Premiekrediet (art. 73):** Dit regelt de terugbetaling van betaalde premies die betrekking hebben op een periode na de opzegging [28](#page=28). #### 4.3.4.3 Meedelen van wijziging van risico Deze plicht is reeds behandeld onder mededelingsplicht bij uitvoering van de overeenkomst (zie hierboven). #### 4.3.4.4 Maatregelen nemen ter voorkoming en beperking van de schade De verzekerde heeft de plicht om maatregelen te nemen ter voorkoming en beperking van schade, vanaf het moment dat het risico zich realiseert. Dit staat tegenover de plicht van de verzekeraar om de kosten voor opruiming, redding en andere kosten te vergoeden (art. 106) [24](#page=24). * **Sanctie bij niet-nakoming (art. 76):** Indien de verzekerde nalaat deze maatregelen te nemen, kan de dekking verminderd worden ten belope van het geleden nadeel. Bij opzet is er geen enkele dekking [24](#page=24). #### 4.3.4.5 Melding van schadegeval De verzekerde heeft de plicht om een schadegeval zo spoedig mogelijk, en in ieder geval binnen de contractueel bepaalde termijn, te melden aan de verzekeraar (art. 74). Tenzij dit niet mogelijk was, zijn er geen wettelijke termijnen vastgesteld. De verzekerde dient ook de nodige inlichtingen te verstrekken (art. 74, §2) [24](#page=24). * **Sanctie bij niet-nakoming (art. 76):** Net als bij het niet nemen van schadebeperkende maatregelen, kan de dekking verminderd worden ten belope van het geleden nadeel. Bij opzet is er geen dekking [24](#page=24). ### 4.3.5 Verplichtingen van de verzekeraar De primaire verplichting van de verzekeraar is het leveren van de verzekeringsprestatie bij realisatie van het verzekerde risico. Werkelijke ontvangst van de prestatie werkt bevrijdend (art. 67). Er zijn echter ook specifieke regels met betrekking tot betaling aan onbekwamen (art. 68) [24](#page=24). Hoewel contractsvrijheid geldt, zijn er beperkingen: bepaalde risico's kunnen wettelijk uitgesloten zijn (bv. dronkenschap bij autoverzekering), en andere risico's zijn verplicht gedekt (bv. stormschade). Contractuele uitsluitingen zijn ook mogelijk [25](#page=25). #### 4.3.5.1 Principe * **Verplichte dekking bij schuld en grove schuld (art. 62, 2e lid):** Dit is van dwingend recht. Een uitzondering hierop is mogelijk wanneer gevallen van grove schuld uitdrukkelijk en beperkend in de polis worden opgenomen [25](#page=25). > **Voorbeeld:** Bij een brandverzekering voor een huis, als de verzekerde in zijn slaapkamer rookt vlak voor het slapengaan, in slaap valt en de sigaret een brand veroorzaakt, zal de verzekeraar tussenkomen, ook bij grove fout. Enkel indien de polis expliciet vermeldt dat brand door in slaap te vallen met een brandende sigaret niet gedekt is, zal de verzekeraar niet tussenkomen [25](#page=25). #### 4.3.5.2 Uitzonderingen op de dekking * **Opzet (art. 62, 1e lid):** De interpretatie van "opzet" is een punt van discussie. Er zijn twee opvattingen [25](#page=25): 1. Het is niet nodig dat de verzekeringnemer de schade of de omvang ervan heeft gewild; het volstaat dat er schade is [25](#page=25). 2. De verzekeringnemer moet de schade opzettelijk hebben willen veroorzaken [25](#page=25). De rechtspraak heeft hierover wisselende standpunten ingenomen. Opzet door kinderen leidt niet tot het verval van de dekking ten aanzien van de ouders voor hun burgerlijke aansprakelijkheid [26](#page=26). * **Conventionele bevrijding voor gevallen van grove schuld:** Dit is mogelijk mits strikte contractuele bepalingen [26](#page=26). * **Oorlogsrisico's (art. 63):** Dit is niet van dwingend recht en is niet standaard in polissen. De verzekeraar moet bewijzen dat het om een oorlogsrisico gaat [26](#page=26). * **Verval van waarborg (art. 65):** Dit geldt enkel bij niet-naleving van een uitdrukkelijk contractueel bepaalde verplichting, waarbij een causaal verband bestaat tussen de tekortkoming en het schadegeval [26](#page=26). * **Vervalbeding versus uitsluitingsbeding:** * **Vervalbeding:** De schade is in principe gedekt, maar wordt niet gedekt door een fout van de verzekerde of de verzekeringnemer. Het verband tussen de fout en de schade moet aangetoond worden [26](#page=26). * **Uitsluitingsbeding:** Bepaalde risico's worden expliciet uitgesloten in de polis en vallen sowieso buiten de dekking. Hiervoor is geen causaal verband vereist [26](#page=26). ### 4.3.6 Duur en einde van de verzekeringsovereenkomst #### 4.3.6.1 Duur van de verzekeringsovereenkomst De duur van de verzekeringsovereenkomst is belangrijk voor de afbakening van de prestatieplicht van de verzekeraar. De standaardduur is maximaal één jaar, met uitzonderingen voor o.a. ziekte- en levensverzekeringen. Er is sprake van stilzwijgende verlenging, telkens voor opnieuw één jaar, tenzij er tijdig verzet wordt aangetekend per aangetekende brief (art. 85, §1). De wettelijk bepaalde opzegtermijn hiervoor is drie maanden; andere termijnen zijn verboden [27](#page=27). #### 4.3.6.2 Einde van de verzekeringsovereenkomst Een verzekeringsovereenkomst kan op verschillende wijzen eindigen: * **Opzegging bij de eindvervaldag van de polis (art. 85):** Dit geldt bij verzet tegen stilzwijgende verlenging [27](#page=27). * **Opzegging na een schadegeval (art. 86):** Dit recht geldt zowel voor de verzekeraar als de verzekeringnemer, met bijzondere regelingen voor WAM-verzekeringen (art. 86, §3). Levens- en ziekteverzekeringen zijn hiervan uitgesloten [27](#page=27). * **Nietigheid (art. 59, 79 en 97):** Dit houdt in dat de overeenkomst geacht wordt nooit te hebben bestaan [28](#page=28). * **Einde van rechtswege (art. 101 en 111):** Dit gebeurt door het intreden van een gebeurtenis die tot beëindiging leidt, zoals het overlijden bij een levensverzekering, zonder dat daar formaliteiten voor nodig zijn [28](#page=28). De vorm van opzegging is vastgelegd in artikel 84: een aangetekende brief, deurwaardersexploot of afgifte tegen ontvangstbewijs. Een uitzondering geldt voor opzegging wegens niet-betaling van premie, waarvoor een ingebrekestelling vereist is [28](#page=28). Bij een combinatiepolis, waarbij één overeenkomst verschillende verzekeringsprestaties dekt, leidt de opzegging van één prestatie niet automatisch tot de opzegging van de volledige overeenkomst, maar geeft de verzekeringnemer wel het recht om de gehele overeenkomst op te zeggen (bv. BA-autoverzekering) [28](#page=28). ### 4.3.7 De verjaring #### 4.3.7.1 Duur van verjaringstermijnen * **Algemene termijn:** De algemene verjaringstermijn voor rechtsvorderingen voortvloeiend uit de verzekeringsovereenkomst bedraagt drie jaar (art. 88) [28](#page=28). * **Bijzondere termijnen:** * **Levensverzekering:** Vorderingen betreffende de reserve bedragen 30 jaar, terwijl vorderingen betreffende het risicokapitaal drie jaar bedragen [28](#page=28). * **Aansprakelijkheidsverzekering:** Het eigen recht van de benadeelde tegen de verzekeraar bedraagt vijf jaar vanaf het schadeverwekkende feit (art. 150) [28](#page=28). #### 4.3.7.2 Vertrekpunt van de termijn * **Algemeen:** De termijn begint te lopen vanaf de dag van het voorval dat het vorderingsrecht doet ontstaan, tenzij er bewijs is van latere kennisname, in welk geval de termijn vanaf dat tijdstip begint te lopen, met een absolute verjaring van vijf jaar na het voorval [28](#page=28). * **Uitzonderingen:** * **Aansprakelijkheidsverzekering:** De termijn begint te lopen vanaf de dag van het schadeverwekkende feit of misdrijf [29](#page=29). * **Persoonsverzekering:** De termijn begint te lopen vanaf de kennis van het bestaan van de verzekering, het statuut van begunstigde, en het voorval dat de prestatie opeisbaar maakt [29](#page=29). * **Regresvordering:** De termijn bedraagt drie jaar, te rekenen vanaf de dag van betaling door de verzekeraar, tenzij er sprake is van bedrog [29](#page=29). #### 4.3.7.3 Schorsing en stuiting van de verjaring * **Schorsing (art. 89):** De verjaring houdt tijdelijk op met lopen. Dit is van toepassing ten aanzien van minderjarigen, onbekwamen en overmacht [29](#page=29). * **Stuiting (art. 89):** De verjaring houdt volledig op met lopen en er begint een nieuwe termijn na opheffing van de stuitingsgrond. Dit geldt vanaf de tijdige aanmelding van een schadegeval tot kennisgeving van de beslissing, en vanaf kennis van de wil tot vergoeding van de benadeelde tot kennisgeving van de beslissing [29](#page=29). ### 4.3.8 Beding ten behoeve van derden In principe brengen overeenkomsten enkel gevolgen teweeg tussen de contractpartijen. Echter, artikel 77 bepaalt dat derden onder bepaalde voorwaarden aanspraak kunnen maken op voordelen van de verzekeringsovereenkomst. De derden moeten identificeerbaar zijn op het moment dat de prestatie opeisbaar is [29](#page=29). Dit komt vooral voor bij levensverzekeringen. Er is sprake van een derdenbeding zodra een begunstigde wordt aangeduid die anders is dan de verzekeringnemer zelf, diens nalatenschap of diens wettelijke erfgenamen. De begunstigde heeft dan recht op de verzekeringsprestatie binnen de door de verzekeraar en de verzekeringnemer bepaalde grenzen [30](#page=30). * **Belang van de kwalificatie als derdenbeding:** Dit is cruciaal voor de toepassing van hetzij *ius heriditarium* (erfrecht) of *ius proprium* (verzekeringsrecht) [30](#page=30). * **Ius heriditarium:** De nalatenschap of wettelijke erfgenamen zijn begunstigd. De verzekeringsprestatie wordt verdeeld volgens de regels van het erfrecht. Als de verzekeringnemer schulden heeft, kan het verwerpen van de erfenis ertoe leiden dat ook het geld uit de levensverzekering misgelopen wordt [30](#page=30) [31](#page=31). * **Ius proprium:** Iemand anders dan de nalatenschap of wettelijke erfgenamen is begunstigd. Er is sprake van een derdenbeding, en de verzekeringsprestatie wordt verdeeld volgens de regels van het verzekeringsrecht. De verwerping van de erfenis heeft geen invloed op de verzekeringsprestatie [30](#page=30) [31](#page=31). > **Voorbeeld:** Ben is verzekeringnemer, getrouwd met Emma en heeft een dochter Annelies. > * Als begunstiging is bepaald: "De nalatenschap van de VN". Dit valt onder *ius heriditarium*. Emma (echtgenote) krijgt het vruchtgebruik en Annelies (kind) de blote eigendom volgens het erfrecht [31](#page=31). > * Als begunstiging is bepaald: "De echtgenoot van de VN en kinderen van de VN" of specifiek "Annelies en Emma". Dit valt onder *ius proprium*. Emma en Annelies krijgen elk de helft in volle eigendom [30](#page=30) [31](#page=31). * **Mededelingsplicht verzekeraar ten aanzien van de begunstigde (art. 78):** De verzekeraar heeft de plicht om de begunstigde op te sporen. Echter, de verzekeringnemer kan de begunstigde altijd wijzigen, waardoor de huidige begunstigde niet altijd op de hoogte is van zijn of haar status [31](#page=31). ### 4.3.9 Faillissement Bij het faillissement van de verzekeringnemer blijft de schadeverzekeringsovereenkomst van rechtswege bestaan ten voordele van de massa van schuldeisers (art. 87). De schuldeisers zullen instaan voor de premiebetaling van vervallen premies na de faillietverklaring. De curator kan echter de overeenkomst opzeggen binnen drie maanden na het faillissement, met een minimale termijn van drie maanden na het faillissement voor de verzekeraar om op te zeggen. Opzegging in onderling overleg is ook mogelijk. Deze regels zijn niet van toepassing op krediet- en borgtochtverzekeringen, alsook op persoonsverzekeringen [31](#page=31). ### 4.3.10 Scheidsrechtelijke uitspraken Algemene verbodsbepalingen voor arbitragebedingen (clausules die vooraf bepalen dat geschillen scheidsrechterlijk zullen worden beslecht) zijn van toepassing (art. 90). Echter, zodra een geschil is ontstaan, kan geldig worden overeengekomen om een scheidsrechter te laten oordelen. Bemiddeling kan wel voorafgaandelijk worden bepaald, waarbij een onafhankelijke partij de partijen samenbrengt om tot een overeenkomst te komen. Uitzonderingen zijn van toepassing voor krediet- en borgtochtverzekeringen, een opsomming van de Koning, en transportverzekering [32](#page=32). --- # Soorten schade- en persoonsverzekeringen Dit hoofdstuk behandelt de specifieke kenmerken en regels van verschillende soorten verzekeringen, onderverdeeld in schadeverzekeringen en persoonsverzekeringen [2](#page=2). ### 4.1 Titel 3: Schadeverzekeringen Schadeverzekeringen zijn erop gericht het vermogen van de verzekeringnemer te beschermen door dekking te bieden tegen schade veroorzaakt door onzekere voorvallen [32](#page=32). #### 4.1.1 Algemeen Een schadeverzekering is een overeenkomst waarbij de verzekeringsprestatie afhankelijk is van een onzeker voorval dat schade veroorzaakt aan iemands vermogen. Dit staat in contrast met persoonsverzekeringen [32](#page=32). ##### 4.1.1.1 Typen schadeverzekeringen * **Zaakverzekeringen:** Deks dekt schade aan goederen, zoals brand- en diefstalverzekeringen [32](#page=32). * **Aansprakelijkheidsverzekeringen:** Dekt schade die de verzekerde aan derden toebrengt, zoals familiale verzekeringen en de BA auto [32](#page=32). * **Rechtsbijstandsverzekeringen:** Biedt juridische bijstand en dekt kosten in geschillen [32](#page=32). Alle schadeverzekeringen zijn **indemnitaire verzekeringen**, wat betekent dat ze de werkelijk geleden schade vergoeden. Ze mogen nooit forfaitair zijn, in tegenstelling tot bepaalde persoonsverzekeringen zoals levensverzekeringen die wel forfaitair kunnen zijn [32](#page=32). ##### 4.1.1.2 Toepasselijke regels De regels voor schadeverzekeringen bouwen op elkaar voort: 1. Algemene bepalingen van de Verzekeringswet (van toepassing op alle verzekeringen) [32](#page=32). 2. Specifieke bepalingen voor alle schadeverzekeringen [32](#page=32). 3. Specifieke bepalingen voor het betreffende type schadeverzekering (bv. brand, aansprakelijkheid) [32](#page=32). #### 4.1.2 Bepalingen eigen aan de verzekeringen tot vergoeding van schade Deze verzekeringen, ook wel indemnitair genoemd, strekken ertoe de werkelijk geleden schade of de aansprakelijkheid die de verzekerde draagt, geheel of gedeeltelijk te vergoeden (#page=32, 33). Sommige persoonsverzekeringen (niet levensverzekeringen) kunnen ook een indemnitair karakter hebben [32](#page=32) [33](#page=33). ##### 4.1.2.1 Het verzekerbaar belang Het verzekerbaar belang is een essentieel bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst. De verzekerde moet een in geld waardeerbaar belang hebben bij het niet-voordoen van het risico, hetzij bij het behoud van een zaak, hetzij bij de integriteit van zijn vermogen. Een voorbeeld hiervan is het belang dat iemand heeft bij het voorkomen van brand in zijn eigen huis, maar niet in het huis van de buur [33](#page=33). ##### 4.1.2.2 Het indemnitair beginsel Volgens de artikelen 93 en 105 mag de verzekering er niet toe leiden dat de verzekerde zich verrijkt. Enkel de effectief geleden schade wordt vergoed. Dit beginsel raakt de openbare orde en inbreuken kunnen strafbaar zijn [33](#page=33). > **Tip:** Als er bijvoorbeeld zes dakpannen beschadigd raken door storm, vergoedt de verzekering de kosten voor zes standaard dakpannen. Voor eventuele meerkosten van speciale dakpannen moet de verzekerde zelf opdraaien, aangezien de verzekering enkel de functionaliteit (het dichten van het dak) garandeert en niet de esthetiek [33](#page=33). Gevolgen van het indemnitair beginsel zijn: * **Subrogatie:** De verzekeraar die de schade vergoedt, treedt in de rechten van de verzekerde ten aanzien van een aansprakelijke derde, tot beloop van het betaalde bedrag (#page=33, 34). Dit geldt niet voor krediet- en borgtochtverzekeringen [33](#page=33) [34](#page=34). * **Evenredigheidsbeginsel bij over- en onderverzekering:** Als het verzekerde bedrag niet overeenkomt met de werkelijke waarde, wordt de vergoeding pro rata berekend (#page=33, 35, 36) [33](#page=33) [35](#page=35) [36](#page=36). * **Samenloop van schadeverzekeringen:** Regels voor situaties waarin meerdere schadeverzekeringen dekking bieden voor dezelfde schade [33](#page=33). * **Samenloop van indemnitaire en forfaitaire verzekeringen:** Regels voor situaties waarin zowel een indemnitare als een forfaitaire verzekering dekking bieden [33](#page=33). ###### Indeplaatsstelling / Subrogatie (art. 95) Wanneer een verzekeraar een vergoeding heeft betaald, treedt deze in de rechten en vorderingen van de verzekerde tegen een aansprakelijke derde [33](#page=33). * **Voorwaarden:** Betaling door de verzekeraar, de vordering moet betrekking hebben op de aansprakelijkheid van de derde jegens de verzekerde, en alle rechten van de verzekerde jegens de derde omvatten (contractueel en buitencontractueel) [33](#page=33). * **Beperkingen:** Subrogatie is niet mogelijk tegen de verzekerde zelf, tenzij de verzekerde de subrogatie verhindert (bv. door een dading te sluiten). Ook is het niet mogelijk tegen bepaalde familieleden of huisgenoten van de verzekerde, tenzij hun aansprakelijkheid door een andere verzekering is gedekt [34](#page=34). * **Afstand van verhaal:** Dit is een contractueel beding, vaak voorkomend in huurovereenkomsten, waarbij de verzekerde-verhuurder afziet van verhaal op de huurder. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor de huurder (bv. eigen inboedel niet verzekerd, risico bij niet-betaling premie door verhuurder, verhaal op gasten, schade door overslaan brand naar buren) (#page=34, 35) [34](#page=34) [35](#page=35). ##### Oververzekering Dit treedt op wanneer het verzekerde bedrag de werkelijke waarde van het verzekerde object overschrijdt [35](#page=35). * **In principe verboden** omdat het zou leiden tot verrijking [35](#page=35). * **Drie types:** Oververzekering in één contract, door meerdere contracten bij één verzekeraar, of door meerdere contracten bij verschillende verzekeraars (meest voorkomend) [35](#page=35). * **Gevolg (art. 96):** De vergoeding kan door elke partij worden verminderd tot de werkelijke waarde van het verzekerde object [35](#page=35). * **Nietigheid van overeenkomsten (art. 97):** Bij bedrog kan de overeenkomst nietig verklaard worden, waarbij de verzekeraar de geïnde premies mag behouden. De bewijslast ligt bij de verzekeraar [35](#page=35). ##### Onderverzekering Dit treedt op wanneer het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde van het verzekerde object [35](#page=35). * **Toegelaten:** Dit is toegelaten, wat resulteert in een lagere premie [35](#page=35). * **Evenredigheidsregel (art. 98):** Als het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde, is de verzekeraar slechts gehouden tot een prestatie naar rato van de verhouding tussen het verzekerde bedrag en de werkelijke waarde (#page=35, 36) [35](#page=35) [36](#page=36). > **Voorbeeld:** Een woning is EUR 225.000 waard, maar is verzekerd voor EUR 200.000. Bij een schade van EUR 30.000 zal de uitkering berekend worden als: $€30.000 \times \frac{€200.000}{€225.000} = €26.666,67$ [36](#page=36). * **Beperkingen en uitsluitingen:** De evenredigheidsregel is geen dwingend recht, waardoor beperkingen en uitsluitingen mogelijk zijn. Dit kan via clausules zoals [36](#page=36): * **Verzekering tegen aangenomen waarde:** Waarde wordt bepaald in samenspraak met de verzekeraar, vaak via een schatter (bv. bij kunst) [36](#page=36). * **Overdracht van verzekerde kapitalen:** Mogelijkheid om een overschot in de ene waarborg over te hevelen naar een andere waarborg met een tekort (bv. oververzekering inboedel, onderverzekering gebouw) [36](#page=36). * **Tolerantieclausules:** De evenredigheidsregel wordt pas toegepast vanaf een bepaald percentage van onderverzekering (bv. 10%) (#page=36, 37) [36](#page=36) [37](#page=37). * **Indexering van verzekerd kapitaal:** De verzekerde waarde wordt periodiek aangepast, standaard in brandverzekeringen (#page=36, 37) [36](#page=36) [37](#page=37). * **Verzekering op eerste risico:** Op voorhand afspreken van het maximumbedrag dat wordt uitbetaald, ongeacht of de verzekerde onder- of oververzekerd is [36](#page=36). ##### Pluraliteit van verzekeringen * **Verbod op cumulatie van vergoedingen:** Het is niet toegestaan om meerdere schadeverzekeringen voor hetzelfde belang en risico af te sluiten op een wijze die tot verrijking leidt [37](#page=37). * **Samenloop van forfaitaire en schadeverzekeringen:** Toegestaan (bv. brandverzekering en levensverzekering) [37](#page=37). * **Samenloop van forfaitaire verzekeringen:** Toegestaan (bv. meerdere levensverzekeringen) [37](#page=37). * **Regels bij samenloop (art. 99):** Indien eenzelfde belang tegen eenzelfde risico bij verschillende verzekeraars is verzekerd, kan van elke verzekeraar vergoeding worden gevorderd binnen de grenzen van hun verplichtingen. De verzekeraar kan het bestaan van andere verzekeringen niet inroepen om de waarborg te weigeren [37](#page=37). * **Verschil met medeverzekering (art. 82-83):** * **Samenloop:** Meer dan 100% verzekerd, verschillende verzekeraars kennen elkaar niet [37](#page=37). * **Medeverzekering:** 100% verzekerd, verschillende overeenkomsten verwijzen naar elkaar [37](#page=37). * **Rechten van verzekerde bij schadegeval:** * **Bedrog (art. 97):** Overeenkomst nietig, verzekeraar behoudt premies [37](#page=37). * **Andere gevallen (art. 99):** Verzekerde kiest welke verzekeraar hij aanspreekt; tussen verzekeraars vindt verrekening plaats op basis van hun respectievelijke verplichtingen of overeengekomen verdeelsleutels (#page=37, 38) [37](#page=37) [38](#page=38). * **Samenloop zonder schadegeval:** Indien het verzekerde belang vermindert, kunnen verzekeraars onderling tot overeenstemming komen; bij gebrek daaraan geldt de regel van de jongste verzekering eerst [38](#page=38). * **Samenloop met forfaitaire verzekeringen:** De prestatie wordt in principe niet verminderd en deze kunnen worden samengevoegd [38](#page=38). ##### Overlijden van verzekeringnemer * Indien het verzekerd belang is overgegaan, gaan de rechten en plichten van de overeenkomst over op de nieuwe houder, met een opzegrecht voor zowel de nieuwe houder als de verzekeraar [38](#page=38). * **Uitzondering:** Overeenkomsten *intuitu personae* eindigen van rechtswege, zoals levensverzekeringen [38](#page=38). #### 4.1.3 Regels eigen aan de zaakverzekering Deze verzekeringen, zoals brand-, diefstal- en omniumverzekeringen, dekken verlies of beschadiging van een zaak (roerende of onroerende goederen) [38](#page=38). ##### 4.1.3.1 Waardebepaling * **Principe (art. 93):** De vergoeding wordt bepaald door en is beperkt tot de werkelijk geleden schade, inclusief directe schade, schade door verlies van gebruik, en schade door derving van winst [38](#page=38). * **Wijze van waardebepaling:** Partijen kunnen vrij kiezen of de nieuwwaarde of herstelwaarde wordt gehanteerd [38](#page=38). * **Herstelwaarde:** Vergoeding houdt rekening met ouderdom en slijtage [38](#page=38). * **Nieuwwaarde:** Vergoeding is gebaseerd op de kosten om een nieuw, vergelijkbaar object te verkrijgen [38](#page=38). * **Indexatieclausules (art. 108, §2):** Mogelijk om de verzekerde waarde jaarlijks aan te passen [39](#page=39). * **Voorafgaande taxatie of aangenomen waarde (art. 109):** Dit kan helpen onder- of oververzekering te voorkomen. Echter, bij kennelijke overschatting kan de verzekeraar weigeren uit te betalen [39](#page=39). * **Verantwoordelijkheid verzekeringnemer (art. 108):** De verzekeringnemer is verantwoordelijk voor de waardebepaling; indien dit in overleg met de verzekeraar gebeurt, kan de verzekeraar geen onderverzekering inroepen [39](#page=39). ##### 4.1.3.2 Gesteldheid van plaats De verzekerde mag geen wijzigingen aanbrengen aan het beschadigde goed die de oorzaak van de schade onmogelijk of moeilijk te bepalen maken. Sancties variëren van vergoeding van nadeel voor de verzekeraar tot verval van dekking bij opzet [40](#page=40). ##### 4.1.3.3 Overdracht van verzekerde zaak * **Overdracht verzekerd onroerend goed:** De verzekering eindigt 3 maanden na de akte, met behoud van dekking voor de overnemer tot dan [40](#page=40). * **Overdracht verzekerd roerend goed:** De verzekering eindigt bij einde van bezit, tenzij anders overeengekomen [40](#page=40). #### 4.1.4 Regels eigen aan de brandverzekering Een brandverzekering is zowel een schadeverzekering als een zaakverzekering [40](#page=40). ##### 4.1.4.1 Verzekeringsdekking De dekking strekt zich uit tot meer dan enkel brand [40](#page=40). ###### Verzekerde gevaren (art. 115) * Brand, bliksem, ontploffing/implosie, getroffen worden door neerstortende objecten uit luchtvaartuigen, andere voertuigen of dieren. Partijen kunnen anders bepalen [40](#page=40). ###### Uitbreiding van de dekking Dekking kan ook gelden voor schade veroorzaakt door hulpverlening, afbraak/vernietiging om schade-uitbreiding te voorkomen, instorting als gevolg van schade, of gisting/zelfontbranding gevolgd door brand/ontploffing. Dit is dwingend recht (art. 116) [40](#page=40). > **Tip:** Een brandverzekering dekt ook de aansprakelijkheid van een huurder, inclusief een student op kot, voor schade aan het gehuurde pand en aan derden. Huurders van vakantieverblijven zijn eveneens gedekt voor schade die zij veroorzaken [41](#page=41). ###### Inboedelverzekering Dekt de persoonlijke inboedel van de verzekerde en inwonende personen, met mogelijke uitsluitingen [41](#page=41). ###### Te vergoeden schade Omvat zowel stoffelijke schade als rechtstreeks gevolg van brand, als onrechtstreekse schade die derden lijden. Lichamelijke schade is in principe niet gedekt [41](#page=41). ##### 4.1.4.2 Exclusiviteitsclausules verboden (art. 119) Een beding dat de verzekeringnemer verplicht om zich bij dezelfde verzekeraar te verzekeren, is verboden [41](#page=41). ##### 4.1.4.3 Betaling van de schadevergoeding * **Uitkeringstijdstip:** Kan worden overeengekomen dat betaling pas plaatsvindt naarmate het goed heropgebouwd wordt, tenzij het eenvoudige risico's betreft met wettelijke termijnen. Bij niet-naleving van termijnen geldt een dubbele wettelijke interest [41](#page=41). * **Omvang van de vergoeding:** Vergoeding is gebaseerd op de werkelijk geleden schade (waarde voor schadegeval minus waarde na schadegeval, rekening houdend met ouderdom en slijtage). Er zijn minimumgaranties voor verzekeringen tegen nieuwwaarde (met en zonder wederopbouw) [42](#page=42). #### 4.1.5 Verzekering tegen natuurrampen m.b.t. de eenvoudige risico's Brandverzekeraars voor eenvoudige risico's moeten verplicht dekking bieden voor bepaalde natuurrampen zoals aardbevingen, overstromingen, en aardverschuivingen. Schorsing, opzegging of beëindiging van de brandwaarborg heeft idem gevolgen voor de natuurrampenwaarborg, en vice versa [42](#page=42). ##### Omvang dekking (minimaal art. 126) * Directe schade aan verzekerde goederen [42](#page=42). * Schade door maatregelen ter voorkoming van uitbreiding overstroming [42](#page=42). * Opruimings- en afbraakkosten [42](#page=42). * Huisvestingskosten tot 3 maanden indien woning onbewoonbaar [42](#page=42). ##### Uitsluitingen (art. 127) Bepaalde uitsluitingen zijn mogelijk, tenzij anders bepaald in de overeenkomst [42](#page=42). ##### Risicozones (art. 129) Gebouwen in risicozones kunnen worden uitgesloten van dekking voor overstroming en overstromen van riolen [42](#page=42). ##### Betaling van de vergoeding (art. 130) Een vrijstelling mag een bepaald bedrag niet overschrijden [43](#page=43). ##### Tariferingsbureau (art. 131) Stelt tarieven vast voor 'onverzekerbare risico's' [43](#page=43). #### 4.1.6 Regels eigen aan de krediet- en borgtochtverzekeringen * **Kredietverzekering:** Beschermt tegen het vermogensrisico van niet-betaling van schuld door een schuldenaar aan de verzekerde (de schuldeiser) [43](#page=43). * **Borgtochtverzekering:** Beschermt de schuldenaar tegen het niet kunnen betalen aan de schuldeiser [43](#page=43). #### 4.1.7 Regels eigen aan aansprakelijkheidsverzekeringen Deze verzekeringen, zoals de BA auto, een deel van de brandverzekering, en de familiale verzekering, dekken vorderingen tot vergoeding wegens schade die de verzekerde heeft veroorzaakt. Het doel is het vermogen van de verzekerde te vrijwaren tegen schulden voortvloeiend uit deze aansprakelijkheid, zowel contractueel als buitencontractueel, maar niet strafrechtelijk [43](#page=43). ##### 4.1.7.1 Toepassingsgebied Dekt de geldelijke nadelen die voortvloeien uit burgerrechtelijke aansprakelijkheid [43](#page=43). ##### 4.1.7.2 Verplichtingen van verzekeraar na einde van de verzekeringsovereenkomst De timing van schade, fout, melding en vordering kan complex zijn (#page=43, 44). Er zijn twee systemen [43](#page=43) [44](#page=44): 1. **Loss occurrence basis (art. 142, §1):** Dekt alle schade die is voorgevallen tijdens de duur van de overeenkomst, zelfs als de vordering pas later wordt ingesteld. Het moment van schade is bepalend. Dit systeem kent een zekere uitloopdekking en kan ook een inloopdekking (anterioriteitsclausule) hebben voor schade van vóór de overeenkomst [44](#page=44). 2. **Claims made (art. 142, §2):** Vereist dat zowel de schade is voorgevallen als de schriftelijke aansprakelijkheidsvordering is ingesteld tijdens de duur van de overeenkomst. Dit is niet mogelijk voor BA privéleven, BA auto en brandverzekeringen met betrekking tot het aansprakelijkheidsrisico [44](#page=44). * **Sunset clause:** Biedt uitloopdekking in twee gevallen: * Schade voorgevallen tijdens de overeenkomst, indien het risico bij einde overeenkomst niet door een andere verzekeraar wordt gedekt [45](#page=45). * Feiten die aanleiding kunnen geven tot schade en die aan de verzekeraar zijn gemeld, mits de vordering schriftelijk wordt ingesteld binnen 36 maanden na einde overeenkomst [45](#page=45). ##### 4.1.7.3 Rechten en plichten van verzekeraar, verzekerde en benadeelde * **Verzekeraar:** * **Leiding van het geschil (art. 143):** De verzekeraar neemt de leiding van het geschil en moet zich achter de verzekerde stellen. De verzekerde mag niet zonder toestemming of advies een dading sluiten [46](#page=46). * **Betaling hoofdsom, interest en kosten (art. 146):** Betaalt de hoofdsom tot de dekkingsgrens, en ook interesten en kosten, zelfs indien deze de dekkingsgrenzen overschrijden [46](#page=46). * **Recht van regres (art. 152):** Mogelijkheid tot regres bij specifieke omstandigheden (bv. dronkenschap), mits strikte kennisgevingsplicht [46](#page=46). * **Verzekerde:** * **Algemene plichten:** Melden van schade, verstrekken van inlichtingen. Sancties kunnen leiden tot vermindering van prestatie of verval van dekking [47](#page=47). * **Bijzondere plichten:** Overdracht van stukken aan de verzekeraar, verschijning voor de rechtbank, voorkoming en beperking van schade. Erkennen van feiten of verstrekken van eerste hulp is toegestaan [47](#page=47). * **Benadeelde:** * **Vrij beschikking over schadevergoeding:** Het bedrag mag niet verschillen naargelang het gebruik [47](#page=47). * **Eigen recht op de verzekeraar (art. 150-151):** Beschermt tegen insolvabiliteit van de verzekerde of nalatigheid bij het melden van schade [47](#page=47). * **Kwitantie en transactie (art. 148):** Een kwitantie voor een finale afrekening is geen afzien van rechten [47](#page=47). #### 4.1.8 Regels eigen aan rechtsbijstandverzekeringen Deze verzekering verbindt de verzekeraar ertoe diensten te verlenen en kosten te dragen om de verzekerde in staat te stellen zijn rechten te doen gelden, zowel in als buiten een procedure (#page=47, 48) [47](#page=47) [48](#page=48). * **Uitsluitingen:** Geldboeten of minnelijke schikkingen in strafzaken zijn in principe niet gedekt [48](#page=48). * **Spiegelclausule:** Indien de rechtsbijstand gekoppeld is aan een aansprakelijkheidsverzekering, dekt de rechtsbijstand doorgaans enkel geschillen die verband houden met de hoofdverzekering. Het is vaak voordeliger om een aparte rechtsbijstandsverzekering af te sluiten [48](#page=48). * **Vrije keuze van raadsleden (art. 156):** De verzekerde mag vrij een advocaat kiezen, zowel in gerechtelijke/administratieve procedures als bij belangenconflicten met de verzekeraar [48](#page=48). * **Objectiviteitsbeding (art. 157):** Bij meningsverschil tussen verzekeraar en verzekerde, heeft de verzekerde recht op advies van een door hem gekozen advocaat. De kosten worden gedekt afhankelijk van het advies [48](#page=48). * **Minnelijke regeling:** De verzekeraar mag eerst proberen een minnelijke regeling te treffen alvorens een advocaat aan te stellen [49](#page=49). ### 4.2 Titel 4: Persoonsverzekeringen Persoonsverzekeringen zijn verzekeringen waarbij het verzekerde voorval afhankelijk is van de menselijke levensduur [49](#page=49). #### 4.2.1 Twee soorten persoonsverzekeringen 1. **Levensverzekeringen:** Verzekerd voorval is enkel afhankelijk van menselijke levensduur. Deze zijn steeds forfaitair [49](#page=49). 2. **Persoonsverzekeringen andere dan levensverzekeringen:** Vb. ziekte-, invaliditeits-, hospitalisatie-, persoonlijke- en arbeidsongevallenverzekeringen. Deze kunnen zowel forfaitair als indemnitair zijn [49](#page=49). #### 4.2.2 Vormen van levensverzekeringen * **Verzekering bij overlijden:** Verzekeraar betaalt een kapitaal of rente bij overlijden van de verzekeringnemer [49](#page=49). * **Verzekering bij leven:** Verzekeraar betaalt een bedrag indien de verzekeringnemer op een bepaalde datum nog in leven is [49](#page=49). * **Gemengde verzekering:** Verzekeraar betaalt een kapitaal bij overlijden voor een bepaalde datum of indien de verzekeringnemer nog in leven is op een afgesproken datum [49](#page=49). #### 4.2.3 Pensioenpijlers Naast het wettelijk pensioen zijn er aanvullende pijlers: * **Aanvullend pensioen (werkgever):** Via groepsverzekeringen [49](#page=49). * **Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen:** Opbouw tijdens de carrière [49](#page=49). * **Pensioen- en langetermijnsparen:** Zelf, met fiscaal voordeel [49](#page=49). * **Vrij sparen:** Zelf, zonder fiscaal voordeel [49](#page=49). #### 4.2.4 Tak 21 en 23-verzekering * **Tak 21:** Middel- of lange termijn sparen met gegarandeerd kapitaal en rendement, en fiscaal voordeel (#page=49, 50) [49](#page=49) [50](#page=50). * **Tak 23:** Combinatie van belegging en levensverzekering met een hoger potentieel rendement maar ook hoger risico, zonder kapitaalbescherming [50](#page=50). #### 4.2.5 Sparen of levensverzekering? * **Levensverzekering:** Dekt de verzekering van een persoon en voorziet in de betaling van een bedrag op een bepaald moment in het leven van de verzekerde of bij diens overlijden. Verschillende vormen bestaan, afhankelijk van het doel (bv. pensioen, nalatenschap beschermen). Er zijn tot vier betrokken partijen: verzekeraar, verzekeringnemer, verzekerde en begunstigde [50](#page=50). * **Spaarrekening:** Geld apart zetten, met twee partijen: de rekeninghouder en de bank [50](#page=50). > **Tip:** De keuze tussen sparen en een levensverzekering hangt af van persoonlijke financiële situatie en risicobereidheid. Tak 21 biedt garantie met een beperkt risico, Tak 23 biedt potentieel hoger rendement met meer risico, en Tak 44 is een combinatie van beide [51](#page=51). #### 4.2.6 Voor hetzelfde geld: verzekeringen Let op overlap van premies die kan leiden tot dubbele of te hoge verzekering. Het is beter om verzekerd te zijn en de verzekering niet nodig te hebben, dan de verzekering nodig te hebben en niet te zijn gedekt [51](#page=51). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Verzekeringsrecht | Het rechtsgebied dat de regels en principes omvat met betrekking tot verzekeringsovereenkomsten, de rechten en plichten van de betrokken partijen, en het toezicht op de verzekeringssector. | | Verzekeringsovereenkomst | Een contract waarbij de ene partij (verzekeraar) zich verbindt om een prestatie te leveren bij een onzekere gebeurtenis, tegen betaling van een premie door de andere partij (verzekeringnemer). | | Risico | Een onzekere gebeurtenis die tot schade kan leiden en die het object vormt van een verzekeringsovereenkomst. | | Premie | De vergoeding die de verzekeringnemer betaalt aan de verzekeraar voor de dekking van het risico. | | Schadeverzekering | Een type verzekering dat gericht is op het vergoeden van vermogensschade die de verzekerde lijdt als gevolg van een gedekte gebeurtenis. | | Persoonsverzekering | Een type verzekering dat de persoon zelf beschermt, zoals levens-, ongevallen- of ziektekostenverzekeringen, waarbij de uitkering vaak forfaitair is. | | Indemnitaire verzekering | Een verzekering die tot doel heeft de werkelijk geleden schade te vergoeden, zodat de verzekerde niet verrijkt wordt. | | Forfaitaire verzekering | Een verzekering waarbij een vast en vooraf overeengekomen bedrag wordt uitgekeerd, ongeacht de werkelijke omvang van de schade. | | Verzekeringsnemer | De natuurlijke of rechtspersoon die de verzekeringsovereenkomst afsluit en de premie betaalt. | | Verzekerde | De persoon of het goed waarop de verzekering betrekking heeft en wiens schade gedekt wordt. | | Verzekeraar | De onderneming die de verzekering aangaat en zich verbindt tot het vergoeden van de schade. | | Verzekeringsbemiddelaar | Een tussenpersoon (zoals een makelaar of agent) die de verzekeraar en de verzekeringnemer met elkaar in contact brengt en advies verstrekt. | | Dwingend recht | Rechtsregels waarvan partijen niet mogen afwijken, zelfs niet bij overeenkomst, omdat ze de openbare orde of fundamentele beginselen beschermen. | | Mededelingsplicht | De verplichting van de verzekeringnemer om alle omstandigheden die van invloed kunnen zijn op het risico, zowel bij het aangaan als tijdens de uitvoering van de overeenkomst, aan de verzekeraar mee te delen. | | Franchise (vrijstelling) | Een deel van de schade dat voor rekening van de verzekeringnemer blijft en niet door de verzekeraar wordt vergoed. | | Subrogatie (rechtsvordering) | Het recht van de verzekeraar, na het uitkeren van een schadevergoeding, om de rechten van de verzekerde tegen de aansprakelijke derde over te nemen. | | Oververzekering | Een situatie waarin het verzekerde bedrag hoger is dan de werkelijke waarde van het verzekerde object, wat in principe verboden is. | | Onderverzekering | Een situatie waarin het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde van het verzekerde object, wat wel toegestaan is maar leidt tot een proportionele schadevergoeding. | | Aansprakelijkheidsverzekering | Een verzekering die dekking biedt tegen vorderingen tot vergoeding van schade die de verzekerde heeft toegebracht aan derden. | | Rechtsbijstandverzekering | Een verzekering die de kosten dekt voor juridische bijstand en advies om de rechten van de verzekerde te doen gelden. | | Levensverzekering | Een persoonsverzekering die een kapitaal of rente uitkeert bij overlijden van de verzekerde, of indien de verzekerde nog in leven is op een bepaalde datum. | | Brandverzekering | Een schadeverzekering die dekking biedt tegen schade veroorzaakt door brand, bliksem, ontploffing en andere gerelateerde gevaren. | | Faillissement | Een juridische toestand waarin een persoon of onderneming niet meer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen, met specifieke gevolgen voor lopende verzekeringsovereenkomsten. | | Arbitragebeding | Een clausule in een contract die bepaalt dat geschillen niet via de rechtbank, maar via scheidsrechters zullen worden beslecht. | | Claims made basis | Een systeem voor aansprakelijkheidsverzekeringen waarbij de dekking geldt voor schade die is voorgevallen én waarbij de vordering is ingesteld tijdens de looptijd van de overeenkomst. | | Loss occurrence basis | Een systeem voor aansprakelijkheidsverzekeringen waarbij de dekking geldt voor alle schade die is voorgevallen tijdens de looptijd van de overeenkomst, ongeacht wanneer de vordering wordt ingesteld. |

# De koopovereenkomst: kenmerken en totstandkoming De koopovereenkomst vormt de basis voor de overdracht van eigendom in ruil voor een geldsom, en haar totstandkoming en geldigheid kunnen beïnvloed worden door specifieke kenmerken en wilsgebreken. ## 1. Kenmerken van de koopovereenkomst De koopovereenkomst kenmerkt zich door de volgende eigenschappen: * **Wederkerige overeenkomst**: Beide partijen verbinden zich tot een prestatie [12](#page=12). * **Overeenkomst onder bezwarende titel**: Elke partij verkrijgt een voordeel waarvoor zij een tegenprestatie levert [12](#page=12). * **Consensuele overeenkomst**: De overeenkomst komt tot stand door de loutere wilsovereenstemming van de partijen [12](#page=12). * **Definitie**: Een overeenkomst waarbij de ene partij (de verkoper) zich ertoe verbindt de eigendom van een zaak over te dragen aan de andere partij (de koper), die zich jegens hem verbindt er een geldprijs voor te betalen [12](#page=12). Essentiële bestanddelen van een koopovereenkomst, naast de wilsovereenstemming, zijn: * **Eigendomsoverdracht**: De verkoper moet de eigendom van de zaak overdragen aan de koper [12](#page=12). * **Betaling van een geldsom**: De koper moet een geldprijs betalen voor de zaak [12](#page=12). Partijen kunnen overeenkomen dat bijkomende elementen bepalend zijn voor het ontstaan van de koopovereenkomst [12](#page=12). ### 1.1 Constitutieve bestanddelen De koopovereenkomst omvat de volgende constitutieve bestanddelen: * Overeenkomst met betrekking tot een goed (geen diensten) [12](#page=12). * Overeenkomst met betrekking tot eigendomsoverdracht van het goed [12](#page=12). * Tegen betaling in geld [12](#page=12). ### 1.2 Verschillende koopregimes Er bestaan verschillende koopregimes: * **Gemeenrechtelijk koopregime**: Dit regime (art. 1582-1689 BW) is een residuair regime voor zowel roerende als onroerende, en lichamelijke en onlichamelijke goederen [12](#page=12). * **Consumentenkoop**: Dit regime (art. 1649 bis – 1649 octies BW + art. VI 44 WER) beschermt de consument als koper en is dwingend van aard. Het geldt enkel voor roerende lichamelijke zaken, met een belangrijke garantieregeling (wettelijke garantie van 2 jaar) [12](#page=12). * **Weens koopverdrag (CISG)**: Dit geldt enkel tussen professionelen die gevestigd zijn in verschillende staten. Het is niet dwingend en beperkt zich tot lichamelijke roerende goederen [12](#page=12). ## 2. Totstandkoming van de koopovereenkomst De totstandkoming van een koopovereenkomst vereist wilsovereenstemming tussen de partijen [23](#page=23). ### 2.1 Wilsovereenstemming en precontractuele fase * **Onderhandelingen**: Dit is de precontractuele fase, die in principe niet bindend is. Er kan wel sprake zijn van *culpa in contrahendo* (fout bij het sluiten van een contract) op basis van art. 1382-1383 BW [23](#page=23). * **Aanbod**: Een partij doet een voorstel met alle essentiële elementen om een contract te sluiten, waarbij de tegenpartij enkel nog hoeft te aanvaarden. De aanbieder is gebonden door zijn aanbod zodra de tegenpartij er kennis van krijgt [23](#page=23). * **Aanvaarding**: De aanvaarding moet uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren. Een contract komt tot stand wanneer de aanbieder redelijkerwijs kennis kan nemen van de aanvaarding [23](#page=23). ### 2.2 Specifieke overeenkomsten inzake totstandkoming * **Optieovereenkomst (verkoopbelofte, voorovereenkomst)**: Hierbij verbindt één partij (de belover) zich ertoe met een bepaalde persoon (de begunstigde) op een later tijdstip een koopovereenkomst te sluiten, waarvan de essentiële bestanddelen reeds vastliggen. De begunstigde krijgt een optierecht om eenzijdig de totstandkoming van de koop te creëren binnen een bepaalde termijn. De belover is gedurende de optietermijn onherroepelijk verbonden. Een optie gaat verder dan een aanbod: een aanbod is een eenzijdige rechtshandeling, terwijl een optie een voorovereenkomst (meerzijdige rechtshandeling) is, zij het een eenzijdig bindende overeenkomst omdat slechts één partij gebonden is. Het is verstandig om onoverdraagbaarheid te bedingen of hoofdelijke gehoudenheid voor de betaling [23](#page=23) [24](#page=24). * **Voorkeursovereenkomst**: Verleent een voorkeurrecht aan een partij om als eerste een beoogd contract te sluiten wanneer de belover besluit te contracteren. De belover verbindt zich hier echter niet toe om een contract aan te gaan [24](#page=24). * **Koop met commandverklaring**: Hierbij is de schijnbare koper een mandataris voor de werkelijke koper (*command*). De bedoeling is om de naam van de echte koper aan de verkoper te verbergen. Dit verschilt van lastgeving, commissie, naamlening en sterkmaking [24](#page=24). * **Koop op proef**: De koper kan de zaak eerst uittesten. Dit kan uitdrukkelijk of stilzwijgend bedongen worden [24](#page=24). ### 2.3 De geldprijs De geldprijs is een essentieel bestanddeel van het koopcontract. De prijs moet [22](#page=22): * **Bepaald of bepaalbaar zijn**: Vastgesteld zijn door beide partijen of bepaalbaar aan de hand van objectieve elementen (bv. prijs per kilo) [22](#page=22) [23](#page=23). * **Ernstig zijn**: De tegenprestatie voor de eigendomsoverdracht moet uit geld bestaan, anders kan er sprake zijn van ruil, schenking of erfenis [22](#page=22). #### 2.3.1 Schenking Indien er niets in de plaats van de eigendomsoverdracht wordt gegeven en er sprake is van vrijgevigheid (*animus donandi*), kan er sprake zijn van een schenking [22](#page=22). #### 2.3.2 Ruil Wanneer een andere zaak dan geld wordt gegeven als tegenprestatie voor de eigendomsoverdracht, spreken we van een ruilovereenkomst [22](#page=22). ## 3. Eigendomsoverdracht en tegenwerpbaarheid ### 3.1 Eigendomsoverdracht De overdracht van eigendom is een essentieel kenmerk van de koopovereenkomst [12](#page=12). #### 3.1.1 Onroerende goederen Voor onroerende goederen is de **overschrijving** in het hypotheekkantoor een cruciaal publiciteitsvoorschrift voor de tegenwerpbaarheid aan derden. Enkel authentieke akten kunnen worden overgeschreven [18](#page=18). * **Flikkermoment**: De persoon die als eerste publiciteit geeft aan zijn recht (door overschrijving), heeft voorrang op derden die later publiciteit geven, tenzij deze laatste ter kwader trouw handelden [18](#page=18). * **Werkelijke en schijnbare eigenaar**: Bij gebrek aan overschrijving blijft de verkoper voor de buitenwereld de eigenaar (schijnbare eigenaar), terwijl de koper de werkelijke eigenaar is maar zich naar buiten toe niet op zijn eigendomsrecht kan beroepen wegens het gebrek aan publiciteit. Dit kan leiden tot de *exceptie van niet-overschrijving* [19](#page=19). * **Dubbele verkoop**: De koper die zijn akte het eerst laat overschrijven, haalt de koop. Als geen van beide aktes is overgeschreven, heeft de koper met de vroegste contractdatum voorrang, tenzij de andere koper zich kan beroepen op niet-overschrijving (en te goeder trouw was). Bij een tweedehandsverkoop door een koper die zijn titel niet liet overschrijven, kan een latere koper die wel overschrijft en te goeder trouw is, voorrang krijgen [19](#page=19). #### 3.1.2 Roerende goederen Voor roerende goederen is er **geen specifiek publiciteitssysteem**. De overdracht is tegenwerpelijk aan derden die er kennis van hebben of behoorden te hebben [21](#page=21). * **Levering en bezit**: De overdracht van lichamelijke roerende goederen is tegenwerpelijk aan derden vanaf de levering van het verkochte goed, d.w.z. vanaf het moment dat het goed in het bezit is van de koper. Derden mogen erop vertrouwen dat het geleverde goed zich in het vermogen van de koper bevindt en dat hij daarvan eigenaar is: "bezit geldt als titel" [21](#page=21). * **Dubbele verkoop**: Indien een verkoper een goed aan B verkoopt en vervolgens aan C, en C het goed daadwerkelijk in bezit krijgt, geldt de inbezitstelling als publiciteit tegenover derden. Koper B heeft dan de publiciteit (het goed laten leveren) nagelaten, waardoor zijn eigendomsrecht niet tegenwerpbaar is aan derden die geen kennis hadden [21](#page=21). * **Nuancering**: Tenzij de derde feitelijke kennis had van de verkoop ondanks het feit dat het goed nog niet geleverd was (dan is hij te kwader trouw), of tenzij de derde behoorde te weten dat de verkoper niet meer de eigenaar was binnen de normale bedrijfsuitvoering [21](#page=21). * **Eigendomsvoorbehoud**: De onbetaalde verkoper kan het roerend goed terugvorderen indien het eigendomsvoorbehoud schriftelijk is overeengekomen en uiterlijk op het moment van de levering. Bij vervreemding door de koper in strijd met het eigendomsvoorbehoud, wordt de onderverkrijger te goeder trouw beschermd door art. 3.24 NBW [21](#page=21). ### 3.2 Risico-overdracht Met de overdracht van de eigendom gaat ook het risico over [22](#page=22). * **Bepaalde zaken**: Het risico gaat over op het moment van het sluiten van de koop [22](#page=22). * **Naar soort omschreven zaken**: Het risico gaat over op het moment van individualisatie [22](#page=22). * **Contractuele afwijking**: Partijen kunnen contractueel anders regelen dat het risico pas bij levering overgaat [22](#page=22). * **Overmacht**: Bij tenietgaan van de zaak door overmacht ligt het risico bij de koper, tenzij anders bedongen. Vanaf de ingebrekestelling tot levering gaat het risico terug over op de verkoper [22](#page=22). * **Eigendomsvoorbehoud**: Bij een contract met eigendomsvoorbehoud ligt het risico bij de verkoper, zelfs na levering. De verkoper moet voorschotten terugbetalen bij tenietgaan van de zaak. Vanaf een ingebrekestelling tot betaling gaat het risico over op de koper [22](#page=22). ## 4. De notariële akte en de rol van de notaris De notariële akte is een essentieel onderdeel van de eigendomsoverdracht, met name bij onroerende goederen. ### 4.1 Opzoekingen en controles door de notaris De notaris verricht diverse opzoekingen: * **Onderzoek eigendomstitel**: Nagaan hoe de verkoper het goed verkreeg (aankoop, ruil, schenking, erfenis, verkrijgende verjaring) [17](#page=17). * **Onderzoek bekwaamheid verkoper**: Controleren op meerderjarigheid, burgerlijke staat, eigendom, faillissement, vertegenwoordiging [17](#page=17). * **Onderzoek beschikkingsbevoegdheid verkoper**: Nagaan of er voorkooprechten bestaan [17](#page=17). * **Onderzoek in hoofde van de koper**: Dezelfde onderzoeken als voor de verkoper [17](#page=17). ### 4.2 Inhoud van de notariële akte De notariële akte beschrijft het verkochte goed, de prijs en de modaliteiten. Het goed moet vrij en onbelast worden verkocht. Specifieke clausules inzake vrijwaring voor uitwinning, verborgen gebreken, overdracht van eigendomsrecht, risico's, genot en lopende huurovereenkomsten zijn opgenomen [17](#page=17). ### 4.3 Voordelen van de tussenkomst van de notaris * **Juridische controles en opzoekingen**: Dit omvat een resultaatsverbintenis inzake de tegenwerpbaarheid van het eigendomsrecht en een middelenverbintenis inzake de conformiteit met de wil van de partijen en wettelijke voorschriften. De notaris heeft ook een informatieplicht [17](#page=17) [18](#page=18). * **Gratis levensverzekering**: Een gratis levensverzekering tot 250.000 euro in geval van overlijden door ongeval na ondertekening van de compromis [17](#page=17). * **Deponering van voorschot**: Het voorschot kan bij de notaris gedeponeerd worden, wat de koper beschermt tegen schuldeisersrisico en de verkoper zekerheid geeft over ontvangst van het geld [17](#page=17) [18](#page=18). De notaris moet onpartijdig zijn. Elke partij kan zijn eigen notaris kiezen zonder extra kosten. De minuut (het originele stuk van de verkoopovereenkomst) wordt bijgehouden door de notaris van de koper [18](#page=18). ## 5. Wilsgebreken Hoewel niet expliciet in detail behandeld in de gegeven pagina's, wordt vermeld dat toestemming, een vereiste voor de totstandkoming van de overeenkomst, aangetast kan zijn door wilsgebreken. Wilsgebreken maken de overeenkomst vernietigbaar. De documentatie focust voornamelijk op de totstandkoming en de gevolgen van de koopovereenkomst [23](#page=23). --- # Verbintenissen van de verkoper en de koper Dit studieonderdeel vat de wederzijdse verplichtingen van de verkoper en de koper binnen een koopovereenkomst samen, met bijzondere nadruk op levering, vrijwaringen en betalingsplichten. ## 2. Verbintenissen van de verkoper en de koper De koopovereenkomst schept wederzijdse verbintenissen voor zowel de verkoper als de koper. De kern van deze verbintenissen omvat de levering door de verkoper en de betaling door de koper, aangevuld met specifieke garanties en plichten die de juridische en feitelijke conformiteit van de transactie waarborgen. ### 2.1 Verbintenissen van de verkoper De belangrijkste verbintenissen van de verkoper zijn het leveren van de verkochte zaak en het vrijwaren van de koper tegen uitwinning en verborgen gebreken. #### 2.1.1 De levering De levering betreft de overdracht van de verkochte zaak in macht en bezit van de koper. Dit is een verbintenis om iets te doen en impliceert dat de verkoper de zaak moet bewaren alsof hij een goede huisvader is tot aan het moment van de levering [27](#page=27). * **Tijdstip en plaats:** De levering vindt plaats waar het goed zich ten tijde van de koop bevond, tenzij anders bedongen. De wet specificeert geen exact tijdstip, maar de Wet Marktpraktijken en Consumentenbescherming (WMPC) stelt een minimum van dertig dagen na de sluiting van het contract, indien niet anders overeengekomen [27](#page=27). * **Inhoud van de levering:** De verkoper moet de zaak leveren in de staat waarin deze zich bevond op het moment van de verkoop, inclusief toebehoren en opbrengsten, tenzij anders bedongen. De omvang, hoeveelheid en oppervlakte moeten overeenkomen met de afspraken [27](#page=27). * **Kosten:** De kosten van levering en afhaling zijn in beginsel ten laste van de koper, maar dit kan contractueel worden gewijzigd [27](#page=27). * **Sancties bij niet-levering:** Bij niet-levering kan de koper kiezen voor de uitvoering van de *exceptio non adimpleti contractus* (ENAC), waarbij de koper zijn betalingsplicht uitstelt. Andere opties zijn uitvoering in natura, ontbinding van de overeenkomst, en eventueel een schadevergoeding. Indien de zaak tenietgaat door toeval of overmacht vóór de ingebrekestelling, vervalt de leveringsplicht van de verkoper en draagt de koper het risico, tenzij anders bedongen. Na ingebrekestelling keert het risico terug naar de verkoper [27](#page=27) [28](#page=28). * **Conformiteit:** De geleverde zaak moet conform zijn aan de verkochte zaak qua materiële kwaliteit, kwantiteit en identiteit. Bij niet-conformiteit verliest de koper zijn vorderingsrecht na aanvaarding van het goed bij levering [28](#page=28). #### 2.1.2 Vrijwaring voor uitwinning Vrijwaring voor uitwinning beschermt de koper tegen bezitsstoornissen die hem het eigendom of gebruik van het goed geheel of gedeeltelijk ontnemen. De verkoper is van rechtswege gehouden om de koper te vrijwaren voor zowel juridische stoornissen (bv. inroepen van zakelijke of persoonlijke rechten door derden) als, in bepaalde gevallen, feitelijke stoornissen [29](#page=29). * **Vrijwaring voor eigen daad:** De verkoper mag het bezit van de koper niet verstoren. Dit geldt ook voor zijn rechtsopvolgers en is ondeelbaar. Bij feitelijke stoornissen kan de koper herstel in natura, een schadevergoeding of ontbinding vorderen. Bij juridische stoornissen kan de koper de vrijwaringsexceptie inroepen en tevens schadevergoeding of ontbinding eisen. Een impliciete niet-concurrentieverplichting geldt bij de verkoop van een handelszaak [30](#page=30). * **Vrijwaring voor daden van derden:** De verkoper is niet gehouden voor feitelijke stoornissen van derden, maar wel voor juridische stoornissen die hun oorsprong vinden vóór de verkoop. De stoornis moet actueel zijn en de oorsprong moet anterieur aan de verkoop zijn. Exoneratie is mogelijk, maar de koper behoudt het recht op teruggave van de prijs. De oorsprong van de stoornis moet anterieur aan de verkoop zijn [30](#page=30) [31](#page=31). #### 2.1.3 Vrijwaring voor verborgen gebreken Deze vrijwaring garandeert de koper een nuttig bezit, zodat hij het aangekochte goed kan gebruiken waarvoor het bestemd is. De koper aanvaardt zichtbare gebreken bij levering, maar niet de verborgen gebreken [36](#page=36). * **Welk gebrek?** * **Gebrek:** Het moet leiden tot ongeschiktheid voor het bestemde gebruik, of een vermindering van gebruik die ertoe leidt dat de koper het goed niet of tegen een mindere prijs zou hebben gekocht. Dit kan zowel intrinsiek als functioneel zijn [37](#page=37). * **Verborgen:** Het gebrek is niet detecteerbaar bij een normaal en aandachtig onderzoek, rekening houdend met de aard van de zaak en de hoedanigheid van de koper. Gecamoufleerde gebreken vallen hier ook onder [37](#page=37). * **Ernstig:** De feitenrechter beoordeelt de ernst, waarbij het niet vereist is dat de zaak definitief onbruikbaar is. Gebreken die snel te herstellen zijn, geven geen aanleiding tot vrijwaring [38](#page=38). * **Anterieur:** Het gebrek moet minstens in kiem bestaan op het ogenblik van de koop (risico-overgang). De bewijslast ligt bij de koper, maar rechtbanken aanvaarden soms vermoedde anterioriteit [38](#page=38). * **Hoe vrijwaren (remedies):** * **Rechtsmiddelen bij niet-conformiteit (levering):** Uitvoering in natura (gedwongen inbezitstelling, vervanging), ontbinding van de overeenkomst met schadevergoeding, of prijsvermindering (#page=38, 39) [38](#page=38) [39](#page=39). * **Rechtsmiddelen bij verborgen gebreken:** De koper heeft de keuze tussen de teruggave van de prijs (ontbinding) of het behouden van de zaak met een prijsvermindering. De goede/kwade trouw van de verkoper speelt hierbij een rol. Bij ter kwader trouw krijgt de koper een volledige schadevergoeding [39](#page=39) [40](#page=40). * **Meldingstermijn:** * **Gemeen recht:** Geen uitdrukkelijke termijn, maar snelle protestatie is vereist. Bij verborgen gebreken is er een korte verjaringstermijn [35](#page=35). * **Consumentenkoop:** Facultatieve meldingstermijn van minimum twee maanden na vaststelling, met mogelijkheid tot contractuele afspraken [35](#page=35). * **Weens Koopverdrag:** Melding binnen een redelijke termijn na ontdekking van de gebreken [35](#page=35). * **Vergaan van de gebrekkige zaak:** Indien de zaak tenietgaat ingevolge het gebrek, is dit voor rekening van de verkoper. Gaat de zaak teniet door toeval, dan is het verlies voor de koper [40](#page=40). * **Exoneratie:** Bedingen waarbij de verkoper zijn aansprakelijkheid uitsluit of beperkt zijn geldig, mits de verkoper te goeder trouw was. Bij consumentenkoop is exoneratie verboden [41](#page=41). #### 2.1.4 Vrijwaring voor gebreken – Wet consumentenkoop De wet op de consumentenkoop (art. 1649bis – 1649octies BW) hanteert een monistisch systeem waarbij de verkoper conform moet leveren. Dit omvat zowel conforme levering als vrijwaring voor verborgen gebreken. De wet geldt enkel voor roerende goederen [41](#page=41). * **Toepassingsgebied:** Verkoop van een consumptiegoed door verkoper aan consument; dwingend rechtelijk van toepassing [41](#page=41). * **Aansprakelijkheidsvoorwaarden:** 1. **Conformiteit:** Het goed moet conform zijn met het contract, inclusief transparantie over medegedeelde en aanvaarde aspecten. Installatiefouten, ook door de consument zelf (IKEA-clausule), kunnen tot niet-conformiteit leiden [42](#page=42). 2. **Anterioriteit:** Het gebrek moet bestaan op het ogenblik van levering, of in kiem aanwezig zijn. De bewijslast ligt de eerste zes maanden bij de verkoper; daarna bij de koper [42](#page=42). 3. **Waarborgtermijn:** Deze bedraagt twee jaar vanaf levering, met een kortere termijn voor tweedehandsgoederen (min. één jaar) [42](#page=42). 4. **Meldingstermijn:** De nieuwe regeling vereist melding binnen twee maanden na manifestatie van het gebrek. Contractuele afspraken mogen niet korter zijn dan twee maanden [43](#page=43). 5. **Verjaringstermijn:** De rechtsvordering moet binnen één jaar vanaf de vaststelling van het gebrek worden ingesteld, en mag nooit verstrijken vóór het einde van de waarborgtermijn [43](#page=43). * **Remedies:** Kosteloos herstel, kosteloze vervanging, passende prijsvermindering of ontbinding. Schadevergoeding volgens het gemeen kooprecht is aanvullend. Herstel en vervanging zijn niet mogelijk in het gemeen recht [43](#page=43). #### 2.1.5 Vrijwaring voor gebreken – Wet productaansprakelijkheid (WAP) De WAP regelt de aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door gebrekkige producten [44](#page=44). * **Toepassingsgebied:** Lichamelijke, roerende goederen en elektriciteit; focust op onveilige producten [44](#page=44). * **Aansprakelijkheid:** Rust primair op de producent (fabrikant, invoerder), volgens een cascadesysteem. Meerdere aansprakelijken zijn hoofdelijk aansprakelijk [44](#page=44). * **Aansprakelijkheidscriterium:** Product is gebrekkig als het niet de verwachte veiligheid biedt, beoordeeld naar een normaal, zorgvuldig persoon. Dit is een foutloze, objectieve aansprakelijkheid [44](#page=44). * **Bewijs:** Slachtoffer moet schade, gebrek en causaal verband bewijzen. Fout van de producent hoeft niet bewezen te worden [44](#page=44). * **Schadevergoeding:** Omvat persoonschade (moreel en lichamelijk) en schade aan zaken, mits deze gewoonlijk voor privégebruik zijn bestemd en een franchise van 500 EUR. Schade aan het gebrekkige product zelf wordt niet vergoed [45](#page=45). * **Verweermiddelen Producent:** Product niet in verkeer gebracht, geen gebrek op tijdstip van in verkeer stelling, afwezigheid economisch doel, overeenstemming met dwingende voorschriften, ontwikkelingsrisico, onderdelenexceptie [46](#page=46). * **Exoneratie:** In beginsel niet toegestaan, tenzij voor schade veroorzaakt door schuld van het slachtoffer of een persoon waarvoor het slachtoffer verantwoordelijk is [46](#page=46). ### 2.2 Verbintenissen van de koper De belangrijkste verbintenissen van de koper zijn het betalen van de prijs en het in ontvangst nemen van de zaak. #### 2.2.1 Prijs betalen De koopprijs is een essentieel bestanddeel van de koopovereenkomst. De prijs moet bepaald of bepaalbaar zijn en ernstig. De tegenprestatie moet uit geld bestaan, anders spreken we van ruil of schenking [22](#page=22). * **Wie kan betalen?** De koper zelf, een uitvoeringsagent, lasthebber, of een derde. De verkoper kan zich niet verzetten tegen betaling door een derde, tenzij hij een wettig belang heeft [48](#page=48). * **Aan wie betalen?** Aan de verkoper of diens rechtsopvolger, of diens vertegenwoordiger. Betaling aan de verkeerde persoon betekent dat de betaling opnieuw moet gebeuren aan de juiste persoon, met de mogelijkheid om het onverschuldigd betaalde terug te vorderen [48](#page=48). * **Plaats van betaling:** Conventioneel vrij te bepalen, bij gebreke daarvan op de plaats van levering. Dit bepaalt de betaalmunt, de bevoegde rechter en wie risico's en kosten draagt [48](#page=48). * **Wat betalen?** De volledige koopprijs, inclusief interesten en contractkosten. Er is een vrije keuze van rekenmunt en betaalmunt, rekening houdend met wisselreglementering [49](#page=49). * **Giraal of chartaal geld?** De schuldeiser kan betaling in giraal geld niet weigeren. Er gelden limieten voor chartale betalingen tussen handelaren en consumenten boven een bepaald bedrag, evenals in de vastgoedsector. Sinds 1 juli 2022 moeten ondernemingen minstens één elektronisch betaalsysteem aanbieden [49](#page=49). #### 2.2.2 Zaak in ontvangst nemen De koper heeft de plicht de zaak te ontvangen op de plaats en het tijdstip van levering. Hij kan de ontvangst weigeren bij zichtbare gebreken [47](#page=47). * **Bescherming van de verkoper:** Indien de koper de ontvangst onterecht weigert, kan de verkoper gedwongen uitvoering vorderen (met eventuele plaatsing onder sekwester) of ontbinding van het contract. Voor roerende zaken geldt een bijzondere bepaling voor eenzijdige buitengerechtelijke ontbinding bij niet-naleving van de termijn voor inontvangstneming [47](#page=47). #### 2.2.3 Bescherming van de onbetaalde verkoper De onbetaalde verkoper heeft verschillende rechtsmiddelen om zijn positie te beschermen. * **ENAC (Exceptio non adimpleti contractus):** De verkoper kan de levering opschorten bij niet-betaling door de koper, tenzij er een betalingstermijn is toegestaan [50](#page=50). * **Voorrecht:** De verkoper geniet een bijzonder voorrecht op de verkochte zaak, waardoor hij bij onvermogen van de koper bij voorrang uit de opbrengst wordt betaald. Dit vereist inschrijving voor onroerende goederen en behoud van bezit voor roerende goederen [50](#page=50). * **Oneigenlijke revindicatie:** De verkoper van een roerende zaak, verkocht zonder tijdsbepaling, kan de zaak binnen acht dagen na levering terugvorderen indien deze zich nog in dezelfde staat en in het bezit van de koper bevindt. Dit is "oneigenlijk" omdat de verkoper geen eigenaar meer is [50](#page=50). * **Ontbinding:** De verkoper kan ontbinding vorderen bij niet-betaling, hetzij gerechtelijk, tenzij er een uitdrukkelijk ontbindend beding is. Tegenover derden met een verworven recht kan de verkoper zich echter niet op ontbinding beroepen zodra er samenloop ontstaat [51](#page=51). --- # Huur en lening als overeenkomsten inzake genot van eigendom Dit onderwerp behandelt de juridische aspecten van huurovereenkomsten, variërend van algemene kenmerken tot specifieke regelingen voor woninghuur, handelshuur, en studentenhuren, alsook de verschillende soorten leningen, zoals bruikleen en verbruiklening. ### 3.1 Dading Een dading is een contract waarbij partijen een gerezen geschil beëindigen of een toekomstig geschil voorkomen door middel van wederzijdse concessies of toegevingen. Het is een benoemd contract met specifieke wettelijke bepalingen [61](#page=61). #### 3.1.1 Kenmerken en essentiële bestanddelen van dading * **Essentieel:** Wederzijdse concessies of toegevingen zijn vereist. De toegevingen hoeven niet gelijkwaardig te zijn [61](#page=61). * **Voorwerp:** Een feitelijk of juridisch geschil [61](#page=61). * **Vorm en bewijs:** Hoewel consensueel, is een schriftelijke overeenkomst noodzakelijk voor het bewijs, ongeacht het bedrag [62](#page=62). * **Gevolg:** Na een dading is er geen tegenbewijs meer mogelijk over de opgenomen geschillen [61](#page=61). #### 3.1.2 Geldigheidsvereisten bij dading De algemene geldigheidsvereisten van overeenkomsten (bekwaamheid, toestemming, voorwerp, vorm) zijn van toepassing, met enkele bijzonderheden [62](#page=62). * **Bekwaamheid:** Partijen moeten bekwaam zijn; minderjarigen en onbekwamen kunnen geen dading aangaan [62](#page=62). * **Toestemming:** Dwaling over het recht is geen vernietigingsgrond. Bedrog, geweld en benadeling kunnen wel leiden tot vernietiging [62](#page=62). * **Voorwerp:** Moet bepaald, bepaalbaar, mogelijk, wettelijk en in de handel zijn. Rechten die de openbare orde raken, kunnen geen voorwerp van een dading zijn [62](#page=62). * **Vorm en bewijs:** Schriftelijk bewijs is vereist voor geschillen boven en onder 3500 EUR [62](#page=62). * **Interpretatie:** Dadingen worden restrictief geïnterpreteerd en blijven beperkt tot hun voorwerp [62](#page=62). #### 3.1.3 Gevolgen van dading Partijen kunnen niet terugkomen op het opgenomen geschil; de dadingsexceptie kan worden ingeroepen. Bij niet-nakoming kan een contractueel schadebeding of een ontbindend beding worden ingeroepen [63](#page=63). ### 3.2 Huur als overeenkomst inzake genot van eigendom Huur is een wederkerig contract waarbij een tijdelijk en persoonlijk genotsrecht wordt verleend op een zaak, in ruil voor een bepaalde of bepaalbare prijs [64](#page=64). #### 3.2.1 Algemene kenmerken van huur * **Contracttype:** Consensueel, wederkerig, onder bezwarende titel, in beginsel niet intuitu personae [64](#page=64). * **Rechtsgevolg:** De huurder verkrijgt een vorderingsrecht, wat zijn positie ten opzichte van derden zwakker maakt dan die van een vruchtgebruiker [64](#page=64). * **Voorwerp:** Zowel roerende als onroerende goederen [64](#page=64). * **Essentieel:** De tegenprestatie van de huurder (huurprijs) is essentieel; zonder prijs is er sprake van bruikleen of kosteloze bewoning [64](#page=64). * **Ondeelbaarheid:** Huurovereenkomsten zijn ondeelbaar van aard [64](#page=64). #### 3.2.2 Bekwaamheid bij huur De algemene bekwaamheidsregels zijn van toepassing. Een ontvoogde minderjarige kan niet langer verhuren dan 9 jaar. Eigendom van het verhuurde goed is niet vereist [64](#page=64). #### 3.2.3 Vormvereisten bij huur In beginsel is loutere wilsovereenstemming voldoende; er zijn geen vormvereisten voor de geldigheid van een huurcontract, behalve voor specifieke wettelijke bepalingen zoals bij woninghuur. Voor het bewijs geldt het gemeenrechtelijk bewijsregime [64](#page=64). #### 3.2.4 Gemene huur en bijzondere huur * **Gemene huur:** Valt onder de algemene bepalingen van het Burgerlijk Wetboek (art. 1714-1762bis BW) en kent grote contractuele vrijheid [65](#page=65). * **Bijzondere huurregimes:** Woninghuur, sociale huur, pacht, en handelshuur kennen specifieke beschermingsregels en zijn van dwingend recht. Het gemene huurrecht is residuair van toepassing [65](#page=65). #### 3.2.5 Verbintenissen van de verhuurder (gemene huur) De verhuurder is gehouden tot drie hoofdverbintenissen [66](#page=66): 1. **Leveringsverplichting:** Het goed leveren in goede staat van onderhoud. Dit is een essentieel kenmerk waarvan men zich niet kan exonereren. Een plaatsbeschrijving is niet verplicht maar wel nuttig [66](#page=66). 2. **Onderhoudsverplichting:** Het goed zodanig onderhouden dat het kan dienen tot het beoogde gebruik. Dit omvat het uitvoeren van noodzakelijke herstellingen, met uitzondering van deze die ten laste van de huurder vallen. Bij gedeeltelijk tenietgaan van het goed, kan de huurder kiezen voor prijsvermindering of ontbinding [66](#page=66). 3. **Vrijwaring voor rustig genot:** * **Vrijwaring voor eigen daad (art. 1723 BW):** De verhuurder mag geen daden stellen die het genot van de huurder storen. Dit omvat ook het verbod om het gedaante van het goed te veranderen of een deel ervan aan een andere huurder ter beschikking te stellen op een schadelijke wijze [67](#page=67). * **Vrijwaring voor rechtsstoornissen door derden (art. 1726-1727 BW):** Dit geldt niet voor louter feitelijke stoornissen [67](#page=67). * **Vrijwaring voor gebreken (art. 1721 BW):** De verhuurder is aansprakelijk voor gebreken die het gebruik verminderen, zelfs indien hij ze niet kende. De sancties omvatten ENAC, uitvoering in natura, prijsvermindering, of ontbinding [67](#page=67). #### 3.2.6 Verbintenissen van de huurder (gemene huur) De huurder heeft drie hoofdverbintenissen [68](#page=68): 1. **Betalen van de prijs/kosten/lasten:** De huurprijs is vrij te bepalen, maar indexatie en herziening zijn gereguleerd [68-69](#page=68-69). Kosten en lasten kunnen contractueel worden aangerekend, met uitzondering van de onroerende voorheffing [69](#page=69). 2. **Het goed gebruiken en onderhouden conform bestemming:** Het goed moet gebruikt worden als een goede huisvader en volgens de overeengekomen bestemming. Kleine herstellingen zijn ten laste van de huurder, grote herstellingen ten laste van de verhuurder [70](#page=70). 3. **Het goed teruggeven op einde van de huurperiode:** In de staat waarin het zich bevond bij aanvang, behoudens normale slijtage of overmacht. De huurder is contractueel aansprakelijk voor beschadigingen. De huurder is aansprakelijk voor huisgenoten [71](#page=71) [72](#page=72). #### 3.2.7 Beschermingsmechanismen voor de verhuurder (gemene huur) * **Voorrecht voor de onbetaalde verhuurder:** Geeft de verhuurder een recht op het verhuurde goed en de inboedel [74](#page=74). * **Huurwaarborg:** Facultatief en kan diverse vormen aannemen [74](#page=74). #### 3.2.8 Duur van de huur (gemene huur) * **Bepaalde duur:** Eindigt van rechtswege bij het verstrijken van de termijn. Stilzwijgende wederverhuring is mogelijk tenzij uitdrukkelijk uitgesloten [75](#page=75). * **Onbepaalde duur:** Opzeggingstermijn van één maand [75](#page=75). #### 3.2.9 Einde van de huurovereenkomst (gemene huur) Einde kan plaatsvinden door opzegging, minnelijk akkoord, wanprestatie, of verval van het voorwerp. Overlijden, faillissement, of verkoop van het goed zijn geen automatische beëindigingsgronden, tenzij anders bedongen [76](#page=76). #### 3.2.10 Onderhuur en overdracht van huur (gemene huur) Onderhuur is in beginsel toegestaan, tenzij contractueel uitgesloten. Overdracht van huur resulteert in een nieuwe, zelfstandige overeenkomst [77](#page=77). #### 3.2.11 Overdracht van het verhuurde goed zelf (gemene huur) Overdracht van het verhuurde goed beëindigt de huur niet, tenzij met een uitzettingsbeding of indien de huurovereenkomst geen vaste dagtekening heeft [78](#page=78). #### 3.2.12 Procesrechtelijke aspecten (gemene huur) De bevoegde rechter is de vrederechter. De verjaringstermijn voor huurprijs is 5 jaar [78](#page=78). ### 3.3 Woninghuur Woninghuur kent specifieke dwingende regels, sinds 1 januari 2019 geregeld door het woninghuurdecreet in Vlaanderen. De doelstellingen zijn woonzekerheid, stabiliteit, kwaliteitsvereisten, en bescherming van de huurder [79](#page=79). #### 3.3.1 Toepassingsgebied van woninghuur Van toepassing op huur van een roerend of onroerend goed door natuurlijke personen als hoofdverblijfplaats. Tweede verblijven, vakantieverblijven en studentenkoten vallen hier in principe buiten [79](#page=79). #### 3.3.2 Vormvereisten bij woninghuur Het contract moet schriftelijk worden aangegaan, met verplichte bijlagen en registratie. Registratie is kosteloos en de verantwoordelijkheid van de verhuurder [80](#page=80). #### 3.3.3 Staat van het verhuurde goed (woninghuur) Het goed moet voldoen aan elementaire vereisten van veiligheid, gezondheid en bewoonbaarheid. Sancties omvatten uitvoering van werken, ontbinding, of huurprijsvermindering [81](#page=81). #### 3.3.4 Duur van de huur (woninghuur) * **Standaardduur:** In principe 9 jaar, met verlenging van 3 jaar indien geen opzegging [81](#page=81). * **Kortere duur (max. 3 jaar):** Niet opzegbaar door de verhuurder, tenzij uitzonderlijk bepaald [82](#page=82). * **Levenslange huur:** Duur is onzeker en eindigt bij overlijden van de huurder [82](#page=82). * **Opzegging:** Vereist 6 maanden kennisgeving voor de verhuurder; de huurder kan opzeggen met 3 maanden termijn [81-83](#page=81-83). Specifieke vergoedingen zijn verschuldigd bij opzegging tijdens de eerste jaren van de huur [82-83](#page=82-83). #### 3.3.5 Verbintenissen huurder (woninghuur) * **Prijs, kosten en lasten:** Huurprijs is vrij te bepalen, maar indexatie is jaarlijks mogelijk. Onroerende voorheffing mag niet ten laste van de huurder worden gelegd [84](#page=84). * **Huurwaarborg:** Maximum drie maanden huur, diverse vormen mogelijk [84](#page=84). * **Overdracht van huur:** In principe verboden, tenzij met schriftelijke toestemming [84](#page=84). * **Kleine en dringende herstellingen:** Ten laste van de huurder [84](#page=84). #### 3.3.6 Verbintenissen verhuurder (woninghuur) * **Rustig genot bieden:** De verhuurder moet het rustig genot waarborgen, maar mag de woning bezoeken op afgesproken tijdstippen [85](#page=85). * **Onderhoud en herstellingen:** De verhuurder moet de woning onderhouden en herstellingen uitvoeren die niet ten laste van de huurder vallen [85](#page=85). #### 3.3.7 Onderhuur en overdracht van huur (woninghuur) Volledige onderverhuring is verboden; gedeeltelijke onderverhuring is toegelaten mits toestemming van de verhuurder en mits het resterende deel de hoofdverblijfplaats blijft. Overdracht van de huurovereenkomst is verboden, tenzij met schriftelijke toestemming [85](#page=85) [86](#page=86). #### 3.3.8 Overdracht van het verhuurde goed zelf (woninghuur) De verkrijger treedt in rechten en plichten van de verhuurder, zelfs bij een uitzettingsbeding, mits de huurovereenkomst een vaste dagtekening heeft [86](#page=86). ### 3.4 Studentenhuur Studentenhuur is een specifieke vorm van huur, geregeld door dwingend recht [87](#page=87). #### 3.4.1 Modaliteiten van studentenhuur Bepaalde bepalingen van de woninghuur zijn van toepassing, zoals plaatsbeschrijving en onderhoudsplichten. Afwijkende bepalingen omvatten een verbod op overdracht/onderverhuring (tenzij met toestemming), geen kosten/lasten boven de huurprijs (uitzondering energie, water, telecom), en een verbod op stilzwijgende verlenging [87](#page=87). ### 3.5 Handelshuur Handelshuur kent een specifieke, zeer formalistische wetgeving (Handelshuurwet van 30 april 1951) die bedoeld is om handelaren meer vrijheden en zekerheid te bieden [88](#page=88). #### 3.5.1 Toepassingsgebied van handelshuur Van toepassing op de verhuring van een onroerend goed voor kleinhandel of een ambachtelijk bedrijf, met direct contact met het publiek [88](#page=88). #### 3.5.2 Duur van handelshuur De minimumduur is in principe 9 jaar. Contracten met een kortere duur worden automatisch verlengd tot 9 jaar [88](#page=88). ### 3.6 Lening Er zijn twee hoofdsoorten leningen: bruikleen (commodaat) en verbruiklening [91](#page=91). #### 3.6.1 Bruiklening (commodaat) Bruiklening is een benoemde, tijdelijke en kosteloze overeenkomst die een persoonlijk gebruiksrecht verleent op een niet-vervangbare zaak, met de verplichting deze na afloop terug te geven [91](#page=91). * **Kenmerken:** Benoemde overeenkomst, voor onverbruikbare zaken, zakelijke overeenkomst (totstandkoming bij afgifte), overeenkomst om niet (in beginsel), eenzijdige overeenkomst [91-92](#page=91-92). * **Verbintenissen ontlener:** Gebruik, bewaring, behoud (middelenverbintenis) en teruggave in natura (resultaatsverbintenis) [93](#page=93). * **Verbintenissen uitlener:** Geen verbintenissen na de totstandkoming, aangezien het een eenzijdige overeenkomst is [93](#page=93). * **Risico:** Ligt bij de uitlener, tenzij specifieke uitzonderingen gelden [93](#page=93). #### 3.6.2 Verbruiklening Verbruiklening is een lening van verbruikbare zaken die niet in natura, maar bij equivalent moeten worden teruggegeven. Eigendom van de zaak gaat over op de ontlener, waardoor het risico bij hem ligt [94](#page=94). * **Kenmerken:** Klassiek is geldlening, zakelijke overeenkomst, om niet of onder bezwarende titel, eenzijdig of wederkerig [94](#page=94). * **Verbintenis ontlener:** Teruggave van een equivalent. Bij geldlening geldt het principe van nominalisme [94](#page=94). * **Lening op interest:** Rentevoet is vrij te bepalen, met wettelijke rente als suppletieve regel. Gekwalificeerde benadeling kan misbruik en woeker tegengaan [94](#page=94). #### 3.6.3 Bijzondere soorten kredieten * **Consumentenkrediet:** Wetgeving ter bescherming van de consument, geregeld in Boek VII van het Wetboek Economisch Recht [95](#page=95). * **Hypothecair krediet:** Krediet gewaarborgd door een hypotheek, ter bestrijding van misbruik [95](#page=95). * **Leasing:** Financiële leasing is een financieringsovereenkomst waarbij de gebruiker genot heeft van een goed en de optie heeft dit aan te kopen na de leasingperiode [95](#page=95). * **Franchising:** Een distributietechniek en toetredingscontract waarbij de franchisenemer tegen vergoeding gebruik maakt van de handelsnaam, merk, en formule van de franchisor, terwijl hij juridisch zelfstandig blijft [95](#page=95). --- # Dienstenovereenkomsten: aanneming en bewaargeving Dit gedeelte analyseert de overeenkomst van aanneming, inclusief de verbintenissen van de aannemer en opdrachtgever, aansprakelijkheid en de woningbouwwet. Tevens wordt bewaargeving behandeld, met aandacht voor de verschillende soorten en de verbintenissen van de partijen. ### 4.1 Aanneming Aanneming wordt gekenmerkt als huur van werk, waarbij de ene partij zich verbindt iets te doen of te verrichten voor de andere partij tegen betaling van een overeengekomen prijs. Het wordt onderscheiden van de arbeidsovereenkomst, die onder het arbeidsrecht valt. De aannemingsovereenkomst betreft de uitvoering van een bepaald werk of het verschaffen van bepaalde diensten, met volledige onafhankelijkheid van de aannemer [97](#page=97). #### 4.1.1 Kenmerken van aanneming De aanneming is een consensueel, wederkerig contract onder bezwarende titel. De essentiële bestanddelen zijn [97](#page=97): * Een werkprestatie [97](#page=97). * Volledige onafhankelijkheid [97](#page=97). * Een vergoeding [97](#page=97). De aannemer verbindt zich ertoe een materieel of intellectueel werk te maken of één of meerdere diensten te verlenen [97](#page=97). #### 4.1.2 Onderscheid met andere benoemde contracten ##### 4.1.2.1 Aanneming versus koop Het onderscheid met koop ligt in de overdracht van eigendom bij verkoop tegen een prijs, terwijl aanneming een dienst of werk levert tegen een prijs. De situatie wordt complexer wanneer de aannemer zowel materiaal levert als het werk uitvoert. Er zijn verschillende benaderingen [98](#page=98): * **Automatische kwalificatie als koop**: art. 1711 BW stelt dat het een huur is wanneer de grondstof geleverd wordt door degene voor wie het werk wordt uitgevoerd [98](#page=98). * **Automatische kwalificatie als aanneming**: art. 1787 BW benadrukt het werk, zelfs als de aannemer het materiaal levert; het vervaardigen van het voorwerp blijft doorslaggevend [98](#page=98). * **Complexe overeenkomst (gemengd contract)**: Hierbij worden de regels van beide overeenkomsten toegepast (cumulatietheorie) of enkel die van de hoofdovereenkomst (absorptietheorie) [98](#page=98). De kwalificatie is relevant voor: * **Prijsbepaling**: Bij verkoop moet deze vooraf bepaald of bepaalbaar zijn; bij aanneming mag deze later bepaald worden [99](#page=99). * **Eigendom/risico**: Bij verkoop gaat het risico over bij contractsluiting. Bij aanneming gaat het risico over bij (voorlopige) oplevering indien de aannemer de materialen levert (art. 1788 BW) [99](#page=99). * **Verborgen gebreken**: Geregeld door art. 1641 e.v. BW bij verkoop [99](#page=99). * **Voorrecht** [99](#page=99). * **Opzegging**: De aannemer kan eenzijdig opzeggen, de verkoper niet [99](#page=99). * **Interesten**: De verkoper is van rechtswege interesten verschuldigd op de koopprijs indien de zaak vruchten oplevert; de onbetaalde aannemer moet de opdrachtgever in gebreke stellen [99](#page=99). * **Benadeling**: Kan bij verkoop van onroerend goed ingeroepen worden, bij aanneming niet [99](#page=99). ##### 4.1.2.2 Aanneming versus lastgeving Het essentiële verschil is dat bij aanneming **geen** vertegenwoordiging is. Lastgeving betreft het stellen van rechtshandelingen in naam en voor rekening van de lastgever. Een combinatie van beide is mogelijk (bv. architectenovereenkomst) [99](#page=99). #### 4.1.3 Beperking vrije keuze medecontractant * **Overheidsopdrachten**: Strikte procedures, waaronder bekendmaking en openbare aanbesteding, gelden [100](#page=100). * **Erkenning van aannemers**: Vereist voor aannemingsactiviteiten, gericht op consumentenbescherming en het vermijden van faillissementen. Deze erkenning speelt een rol in de waarborgregeling van de woningbouwwet [100](#page=100). #### 4.1.4 Verbintenissen van de aannemer De aannemer heeft drie hoofdverbintenissen: * Werk goed uitvoeren . * Werk tijdig uitvoeren . * Zaak leveren en grondstof teruggeven . ##### 4.1.4.1 Werk goed uitvoeren Dit moet gebeuren volgens de regels van de kunst en de expliciete overeenkomsten tussen partijen. Het kan een middelen- of een resultaatsverbintenis zijn, waarbij het verschil in bewijslast cruciaal is. De aannemer heeft ook een informatieplicht ten aanzien van andere aannemers en de opdrachtgever. Tijdens de uitvoering rust er een bewarings- en bewakingsplicht (middelenverbintenis). De architect en aannemer hebben wederzijdse controle-, raadgevings- en waarschuwingsplichten jegens de opdrachtgever . ##### 4.1.4.2 Werk tijdig uitvoeren Bij een indicatieve of geen termijn geldt een middelenverbintenis. Bij een strikte termijn geldt een resultaatsverbintenis . ##### 4.1.4.3 Levering en teruggave De levering is een materiële handeling waarbij de opdrachtgever het bezit van de werken krijgt. De restitutieplicht van resterende materialen is in beginsel een resultaatsverbintenis. De (voorlopige) oplevering is een juridische handeling die de inontvangstneming door de opdrachtgever inhoudt . **Contractuele aansprakelijkheid:** Bij slechte of laattijdige uitvoering moet de opdrachtgever de aannemer in gebreke stellen. De opdrachtgever kan uitvoering in natura of bij equivalent (vervangende schadevergoeding) vorderen. Een gerechtelijke ontbinding is mogelijk indien elk economisch voordeel wordt ontnomen . **10-jarige aansprakelijkheid (art. 1792, 2270 BW):** Aannemer en architect zijn aansprakelijk voor zware gebreken die de stabiliteit van het bouwwerk aantasten, ter bescherming van de bouwheer en de openbare veiligheid. De vordering moet binnen 10 jaar na aanvaarding ingesteld worden. Uitzonderingen gelden bij bedrieglijk opzet of regresvordering . #### 4.1.5 Verbintenissen van de opdrachtgever De opdrachtgever heeft drie verbintenissen: * Werk aannemer mogelijk maken . * Prijs betalen . * Werk in ontvangst nemen en aanvaarden . ##### 4.1.5.1 Werk mogelijk maken Dit omvat het bezitten van de vereiste administratieve vergunningen, het toegankelijk maken van het terrein en het verschaffen van informatie aan de aannemer . ##### 4.1.5.2 Prijs betalen De betaling moet tijdig gebeuren conform de overeengekomen prijs. De ENAC kan ingeroepen worden. Er zijn drie prijsbepalingssystemen : * **Onbepaalde prijs ('in regie')**: Prijs wordt achteraf bepaald op basis van omvang, materialen en werkuren. Slechts marginaal toetsbaar door de rechter . * **Vaste of bepaalde prijs**: Een vooraf ingestelde, globale en onveranderlijke prijs (art. 1793 BW). Herzieningsclausules zijn toegelaten . * **Bestek**: Een prijslijst met eenheidsprijzen; de volledige prijs is pas bekend na uitvoering . ##### 4.1.5.3 Aanvaarding De opdrachtgever moet het werk in ontvangst nemen en goedkeuren, wat leidt tot de oplevering. Dit dekt zichtbare gebreken en start de 10-jarige aansprakelijkheidsperiode. De aanvaarding kan stilzwijgend gebeuren . #### 4.1.6 Aansprakelijkheid van de aannemer jegens derden Dit valt onder quasi-delictuele aansprakelijkheid (art. 1382, 1384, 1386 BW). Burenhinder (art. 544 BW) is ook van toepassing, hoewel de aannemer zelf geen buur is; de bouwheer kan wel ingeroepen worden, met regresvordering op de aannemer bij diens fout . #### 4.1.7 Onderaanneming en nevenaanneming * **Onderaanneming**: De hoofdaannemer laat geheel of gedeeltelijk werk uitvoeren door een onderaannemer op eigen initiatief en verantwoordelijkheid. Het is een juridisch zelfstandige overeenkomst . * **Nevenaanneming**: De opdrachtgever schakelt zelf verschillende aannemers in voor specifieke aspecten van het werk . ##### 4.1.7.1 Verhouding hoofdaannemer – onderaannemer De hoofdaannemer is contractueel aansprakelijk voor de fouten van zijn onderaannemers (art. 1797 BW). Er is geen rechtstreekse contractuele band tussen opdrachtgever en onderaannemer, behalve via de rechtsstreekse vordering (art. 1798 BW) . #### 4.1.8 Risico In geval van aanneming gaat het risico pas over op het moment van de (voorlopige) oplevering van de werken, niet bij individualisering. Als het werk vóór de oplevering tenietgaat, is het risico voor de aannemer, tenzij de aannemer enkel arbeid levert . #### 4.1.9 Einde van de aanneming Naast gemeenrechtelijke gronden zijn er twee bijzondere gronden: * **Eenzijdige opzegging door de opdrachtgever (art. 1794 BW)**: Kan op elk ogenblik en zonder motivering, mits schadeloosstelling . * **Overlijden van de aannemer (art. 1795 BW)**: Leidt tot het einde van de overeenkomst. Het overlijden van de opdrachtgever heeft geen effect . #### 4.1.10 Woningbouwwet (WB) De woningbouwwet (wet Breyne) biedt uitgebreide bescherming aan de bouwer en koper van een te bouwen woning. De wet is dwingend van toepassing . ##### 4.1.10.1 Toepassingsgebied Van toepassing op overeenkomsten die cumulatief voldoen aan: eigendomsoverdracht van een huisvesting, te bouwen of in aanbouw, met betalingen vóór voltooiing . **Verplichte vermeldingen in de overeenkomst (art. 7 WB):** Identiteit eigenaar, gegevens bouwvergunning, beschrijving delen, prijs, overheidstegemoetkomingen, startdatum werken, wijze van oplevering, sancties . ##### 4.1.10.2 De oplevering Is steeds schriftelijk en tegensprekelijk. Er is een onderscheid tussen voorlopige en definitieve oplevering . ##### 4.1.10.3 Aansprakelijkheid en risico (art. 4 & 5 WB) Het risico gaat pas over op het ogenblik van de voorlopige oplevering. De verkoper of aannemer draagt het risico tot dan . ##### 4.1.10.4 Betaling Niets voor ondertekening, een voorschot van max. 5%. Betaling van de grond en uitgevoerde werken bij authentieke akte, saldo in gedeelten . ##### 4.1.10.5 Sancties (art. 13 & 14 WB) Nietigheidssancties en strafsancties zijn voorzien. De verkrijger kan de sanctie van art. 13 WB zonder tijdslimiet inroepen tot aan de definitieve oplevering en volledige betaling . ### 4.2 Bewaargeving Bewaargeving is een contract waarbij een roerende zaak (en bij sekwester ook onroerend goed) aan de bewaarnemer wordt afgegeven ter bewaring en bewaking, met de plicht deze in natura terug te geven op eerste verzoek . #### 4.2.1 Kenmerken * De wil om zich juridisch te verbinden . * Zakelijke overeenkomst (art. 1919 BW) . * In principe kosteloos (art. 1917 BW), maar kan bezoldigd zijn . * Vaak accessoir aan een andere hoofdovereenkomst (bv. garagist) . **Afgrenzing:** * **Bewaargeving vs. aanneming**: Bij meer dan louter bewaren, is het aanneming (bv. opleidingscentrum voor paarden) . * **Bewaargeving vs. bruikleen**: De bewaarnemer mag de zaak **niet** gebruiken . * **Bewaargeving vs. huur**: De bewaarnemer heeft **geen** persoonlijk genotsrecht . #### 4.2.2 Soorten bewaargeving * **Vrijwillige/conventionele bewaargeving** . * **Bewaargeving uit noodzaak (art. 1949 BW)**: Geen alternatief voor de bewaargever (bv. vestiaire, wegslepen door politie) . * **Hotelbewaargeving** . * **Sekwester** . #### 4.2.3 Verbintenissen van de bewaarnemer * **Bewakingsplicht (art. 1927 – 1928 BW)**: Een inspanningsverbintenis. Bij onbezoldigde bewaargeving geldt zorg zoals voor eigen goederen; bij bezoldigde bewaargeving als een goede huisvader . * **Teruggaveplicht (art. 1944 BW)**: Een resultaatsverbintenis. Bij niet-teruggave geldt een vermoeden van schuld, weerlegbaar door bewijs van overmacht of naleving van de bewakingsplicht . #### 4.2.4 Verbintenissen van de bewaargever * Vergoeding van kosten gemaakt voor het behoud . * Vergoeding van schade veroorzaakt door de bewaargeving . * Betaling van loon bij bezoldigde bewaargeving . De bewaarnemer geniet retentierecht op de in bewaring gegeven zaak (art. 1948 BW) . #### 4.2.5 Hotelbewaargeving Een bijzondere regeling (artt. 1952 – 1954 BW) . ##### 4.2.5.1 Toepassingsgebied Geldt voor hotelhouders (verschaffers van logies) en hun gasten, en voor bagage in het hotel. Uitgesloten zijn wagens en levende dieren . ##### 4.2.5.2 Aansprakelijkheid hotelhouder * **Principe: beperkte aansprakelijkheid** tot max. 100x logies per dag per kamer . * De gast moet de schade melden . * **Exoneratie vooraf is nietig** (art. 1954 ter BW) . **Uitzonderingen:** * **Onbeperkte aansprakelijkheid (art. 1953 BW):** Bij effectieve inbewaringgeving, weigering van bewaring (voor waardevolle zaken), of bij fout van de hotelhouder of personeel . * **Geen aansprakelijkheid (art. 1954 BW):** Indien de schade te wijten is aan de gast, overmacht, gewapende diefstal, of de aard/gebrek van de zaak . --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Koop | Een overeenkomst waarbij een partij (verkoper) zich ertoe verbindt de eigendom van een zaak over te dragen aan een andere partij (koper), die zich jegens hem ertoe verbindt er een geldprijs voor te betalen. | | Eigendomsoverdracht | Het moment waarop de juridische eigendom van een zaak overgaat van de verkoper op de koper. In een consensueel systeem gebeurt dit doorgaans bij het sluiten van de overeenkomst, tenzij anders bedongen. | | Geldprijs | Het essentiële bestanddeel van een koopovereenkomst dat de tegenprestatie vormt voor de eigendomsoverdracht. Deze prijs moet bepaald of bepaalbaar zijn. | | Totstandkoming | Het proces waarbij een overeenkomst geldig wordt, wat doorgaans tot stand komt door aanbod en aanvaarding, resulterend in wilsovereenstemming tussen de partijen. | | Wilsgebreken | Gebreken in de toestemming, zoals dwaling, bedrog of geweld, die de geldigheid van een overeenkomst kunnen aantasten en kunnen leiden tot nietigheid. | | Levering | De verbintenis van de verkoper om de verkochte zaak over te dragen in macht en bezit van de koper. Dit omvat ook de verplichting om voor het goed te zorgen tot aan de levering. | | Vrijwaring voor uitwinning | De verplichting van de verkoper om de koper te beschermen tegen bezitsstoornissen door feiten van de verkoper of van derden, waardoor de koper het eigendom of gebruik van het goed geheel of gedeeltelijk wordt ontnomen. | | Verborgen gebreken | Gebreken die niet zichtbaar zijn bij normale inspectie en die het gebruik van de zaak verminderen, waardoor de verkoper hiervoor instaat, tenzij hij te goeder trouw was en een geldig exoneratiebeding sloot. | | Consumentenkoop | Een koopovereenkomst tussen een verkoper en een consument, waarbij specifieke dwingende regels gelden ter bescherming van de consument, met name inzake conformiteit en garantie. | | Aanneming | Een contract waarbij de ene partij (aannemer) zich ertoe verbindt om in volle onafhankelijkheid, voor een prijs, voor de andere partij (opdrachtgever) een bepaald werk of dienst te presteren. | | Huur | Een wederkerig contract waarbij de ene partij (verhuurder) aan de andere partij (huurder) tijdelijk en tegen een prijs het genot verleent van een zaak. | | Bruiklening | Een contract waarbij de uitlener de ontlener kosteloos het gebruik verleent van een niet-verbruikbare zaak, met de verplichting deze in natura terug te geven. | | Verbruiklening | Een contract waarbij de ontlener verbruikbare zaken, zoals geld, ontvangt en zich ertoe verbindt een equivalent terug te geven, waarbij de eigendom overgaat op de ontlener. | | Lastgeving | Een overeenkomst waarbij de lasthebber, in naam en voor rekening van de lastgever, rechtshandelingen verricht die door de lastgever zijn aanvaard. | | Bewaargeving | Een contract waarbij de bewaargever aan de bewaarnemer een zaak afgeeft ter bewaring, die de bewaarnemer op zich neemt te bewaken en in natura terug te geven op eerste verzoek. | | Kanscontract | Een wederkerige overeenkomst waarvan de gevolgen, met betrekking tot winst en verlies, afhangen van een onzekere gebeurtenis, waardoor de gelijkwaardigheid van de prestaties onzeker is. | | Dading | Een contract waarbij partijen een gerezen geschil beëindigen of een toekomstig geschil voorkomen door middel van wederzijdse concessies of toegevingen. | | Openbare orde | Een reeks fundamentele rechtsnormen die de maatschappelijke ordening beschermen en waarvan niet mag worden afgeweken, zelfs niet bij overeenkomst. | | Res inter alios acta | Een rechtsbeginsel dat stelt dat een overeenkomst slechts gevolgen teweegbrengt tussen de contracterende partijen en niet ten aanzien van derden. | | Revindicatie | Het recht van een eigenaar om zijn zaak op te eisen van een ander die de zaak zonder recht onder zich houdt. | | ENAC (Exceptio non adimpleti contractus) | Het recht van een partij om de nakoming van haar verbintenis op te schorten zolang de wederpartij haar verbintenis niet nakomt. | | Voorrecht | Een wettelijk recht dat een schuldeiser voorrang geeft op bepaalde goederen van de schuldenaar bij een onvermogen of faillissement. | | Zakelijke rechten | Rechten die direct betrekking hebben op een zaak, zoals eigendom, erfdienstbaarheid, hypotheek, en die tegenstelbaar zijn aan iedereen. | | Persoonlijke rechten | Rechten die een vorderingsrecht verlenen ten aanzien van een specifieke persoon, zoals de rechten die voortvloeien uit een huurovereenkomst. | | Conformiteit | De mate waarin een geleverde zaak voldoet aan de afspraken in het contract, zowel wat betreft kwaliteit, kwantiteit als identiteit. | | Anterioriteit | Het vereiste dat een gebrek of niet-conformiteit al bestond op het moment van de contractsluiting of risico-overgang, om de verkoper aansprakelijk te kunnen stellen. | | Meldingstermijn | De termijn waarbinnen een gebrek of niet-conformiteit aan de verkoper moet worden gemeld, onder straffe van verval van recht. | | Waarborg | Een door de verkoper of verhuurder bedongen zekerheid voor de nakoming van de contractuele verplichtingen door de koper of huurder. | | Verjaringstermijn | De termijn waarbinnen een rechtsvordering moet worden ingesteld, waarna deze niet meer kan worden uitgeoefend. | | Remedies | De rechtsmiddelen die een partij ter beschikking staan bij niet-nakoming van de overeenkomst door de wederpartij, zoals herstel, vervanging, prijsvermindering of ontbinding. | | Productaansprakelijkheid | De aansprakelijkheid van de producent voor schade veroorzaakt door een gebrek in zijn product, ongeacht de fout van de producent (objectieve aansprakelijkheid). | | Bruikleen | Een overeenkomst waarbij de uitlener de ontlener kosteloos het gebruik verleent van een niet-verbruikbare zaak, met de verplichting deze in natura terug te geven. | | Huur | Een wederkerig contract waarbij de ene partij (verhuurder) aan de andere partij (huurder) tijdelijk en tegen een prijs het genot verleent van een zaak. | | Aanneming | Een contract waarbij de ene partij (aannemer) zich ertoe verbindt om in volle onafhankelijkheid, voor een prijs, voor de andere partij (opdrachtgever) een bepaald werk of dienst te presteren. | | Lastgeving | Een overeenkomst waarbij de lasthebber, in naam en voor rekening van de lastgever, rechtshandelingen verricht die door de lastgever zijn aanvaard. | | Bewaargeving | Een contract waarbij de bewaargever aan de bewaarnemer een zaak afgeeft ter bewaring, die de bewaarnemer op zich neemt te bewaken en in natura terug te geven op eerste verzoek. | | Kanscontract | Een wederkerige overeenkomst waarvan de gevolgen, met betrekking tot winst en verlies, afhangen van een onzekere gebeurtenis, waardoor de gelijkwaardigheid van de prestaties onzeker is. | | Tontine | Een beding in een overeenkomst, vaak bij onroerende goederen, waarbij bij overlijden van een van de deelgenoten, het volledige eigendomsrecht toekomt aan de langstlevende. | | Beding van aanwas | Een beding dat gelijkstaat aan een tontine, waarbij bij overlijden van een deelgenoot, diens aandeel aangroeit bij dat van de langstlevende deelgenoot. | | Dading | Een contract waarbij partijen een gerezen geschil beëindigen of een toekomstig geschil voorkomen door middel van wederzijdse concessies of toegevingen. | | Handelshuur | Een specifieke huurovereenkomst voor de verhuring van een onroerend goed bestemd voor kleinhandel of ambachtelijk bedrijf, met een reeks dwingende bepalingen ter bescherming van de huurder. | | Gemeen huurrecht | Het basisregime van de huurovereenkomst, dat van toepassing is wanneer er geen specifieke dwingende wetgeving van toepassing is, zoals de woninghuurwet of handelshuurwet. | | Woninghuur | Een huurovereenkomst voor een pand dat als hoofdverblijfplaats wordt bestemd, en dat onderworpen is aan specifieke dwingende bepalingen ter bescherming van de huurder. | | Consumentenkrediet | Een kredietovereenkomst tussen een kredietgever en een consument, waarbij de wetgeving specifieke beschermingsmaatregelen oplegt aan de consument. | | Werklieden- en aannemersrecht | Het rechtsgebied dat de verbintenissen en aansprakelijkheden regelt van aannemers en hun onderaannemers bij de uitvoering van werken, met specifieke aandacht voor de 10-jarige aansprakelijkheid. | | Woningbouwwet (Wet Breyne) | Een dwingende wet die de koper van een te bouwen woning of de bouwer van een huis beschermt tegen diverse risico's, zoals faillissement van de aannemer of gebreken in de woning. | | Sekwester | Een specifieke vorm van bewaargeving waarbij een roerende of onroerende zaak in bewaring wordt gegeven aan een derde, in afwachting van een definitieve beslissing of geschil. | | Hotelbewaargeving | Een bijzondere regeling inzake bewaargeving die van toepassing is op hotelhouders en hun gasten, met specifieke regels betreffende de aansprakelijkheid en de te beveiligen zaken. | | Volmacht | Het document dat de lasthebber de bevoegdheid verleent om rechtshandelingen te verrichten in naam en voor rekening van de lastgever, of de vertegenwoordigingsmacht zelf. | | Onmiddellijke vertegenwoordiging | Een vorm van vertegenwoordiging waarbij de lasthebber optreedt in naam én voor rekening van de lastgever, waardoor de rechtshandelingen rechtstreeks gevolgen hebben voor de lastgever. | | Middellijke vertegenwoordiging | Een vorm van vertegenwoordiging waarbij de lasthebber optreedt voor rekening van de lastgever, maar in eigen naam, wat leidt tot een tussenpersoon tussen de lastgever en de derde. | | Handelsagent | Een zelfstandige tussenpersoon die duurzaam met een principaal verbonden is om voor rekening van die principaal, met of zonder vertegenwoordigingsbevoegdheid, te bemiddelen bij het sluiten van overeenkomsten. | | Handelstussenpersonen | Personen die bemiddelen bij handelstransacties en optreden voor rekening van een principaal, zoals makelaars, handelsagenten, handelsvertegenwoordigers en commissionairs. | | Licentie | Een overeenkomst waarbij de titularis van een recht (bv. intellectueel eigendomsrecht) de licentienemer toelating verleent om dit recht te gebruiken in ruil voor een vergoeding (royalty's). |

Hier is de studiegids voor Verzekeringsrecht, samengesteld volgens de opgegeven richtlijnen. # Verzekeringsrecht - Studiegids Dit document is een gedetailleerde studiegids voor het vak Verzekeringsrecht, bedoeld ter voorbereiding op examens. De stof is opgedeeld per les met nadruk op de kernconcepten, wettelijke bepalingen en praktische toepassingen. --- ## Glossary | Term | Definitie | |---|---| | **Verzekeringsovereenkomst** | Een overeenkomst waarbij een partij, de verzekeraar, zich er tegen betaling van een vaste of veranderlijke premie, tegenover een andere partij, de verzekeringnemer, toe verbindt een in de overeenkomst bepaalde prestatie te leveren in het geval zich een onzekere gebeurtenis voordoet waarbij, naargelang van het geval, de verzekerde of de begunstigde belang heeft dat die zich niet voordoet. | | **Kanscontract** | Een contract waarbij de gelijkwaardigheid van de wederkerige prestaties waartoe de partijen zich verbonden hebben, onzeker is doordat het bestaan of de omvang van één van de prestaties afhangt van een onzekere gebeurtenis. Het veronderstelt het bestaan van een kans op winst of een risico op verlies. | | **Premie** | Elke vorm van vergoeding door de verzekeraar gevraagd als tegenprestatie voor zijn verbintenissen. Dit is wat de verzekeringnemer vooraf betaalt aan de verzekeraar. | | **Verzekeringspolis** | Het geschrift dat de verzekeringsovereenkomst bewijst en de verplichte vermeldingen bevat waaronder de identiteit van de partijen, de gedekte risico's en de premie. | | **Risico (verzekerd risico)** | De onzekere, toevallige, negatieve uitkomst in de toekomst die verzekerd wordt, zoals brand of diefstal. Dit is niet het voorwerp dat men verzekert, maar het gevaar waartegen men het voorwerp wil verzekeren. | | **Indemniteitsbeginsel** | Het principe dat bij schadeverzekeringen de verzekerde nooit meer mag ontvangen dan de werkelijke geleden schade, om verrijking te voorkomen. De prestatie van de verzekeraar is dus afhankelijk van de omvang van de werkelijk geleden schade. | | **Forfaitaire verzekering** | Een verzekering waarbij de prestatie van de verzekeraar niet afhankelijk is van de omvang van de schade. De verzekerde kan hierdoor meer ontvangen dan de geleden schade. | | **Subrogatie** | De juridische figuur waarbij de verzekeraar, na betaling van de schade aan de verzekerde, treedt in de rechten van die verzekerde ten aanzien van de aansprakelijke derde. | | **Verzekeringsdistributie** | Alle werkzaamheden die bestaan in het adviseren over, het voorstellen van, het realiseren van voorbereidend werk tot het sluiten van verzekeringsovereenkomsten, of in het sluiten van verzekeringsovereenkomsten, dan wel in het assisteren bij het beheer en de uitvoering van verzekeringsovereenkomsten. | --- ## Hoofdinhoud Studiegids Dit studiegids behandelt de kernconcepten en wettelijke bepalingen van het Belgische verzekeringsrecht, met aandacht voor de evolutie en de praktische implicaties. ### Les 1: Inleiding tot het verzekeringsrecht * **Doel van de cursus:** Het geven van een overzicht van het verzekeringsrecht, het bijbrengen van inzicht in de logica achter de technicialiteit van het verzekeringscontract en het aanleren van reflexen om te kijken naar het gemeen recht. * **Karakter van de verzekeringsovereenkomst:** * Het is een **kanscontract**, waarbij de gelijkwaardigheid van de wederkerige prestaties onzeker is. * Het verzekeringsrecht is ingebed in het **algemeen verbintenissenrecht**. * De **omgekeerde productiecyclus** kenmerkt verzekeringen: de verzekeraar ontvangt de premie (kosten) vóór de prestatie (dekking) geleverd wordt, wat leidt tot een belangrijk financieel risico voor de verzekeraar en de noodzaak tot regulering. * **Verzekering als techniek van risicomanagement:** * Risico wordt gedefinieerd als een onzekere, negatieve uitkomst in de toekomst (het verzekerde gevaar). Men onderscheidt het verzekerd voorwerp (het ding) en het verzekerd risico (het gevaar). * Alternatieven voor risicomanagement naast verzekering zijn: preventie, activiteit niet uitvoeren, contractuele beheersing van aansprakelijkheidsrisico (exoneratie- en vrijwaringsbedingen), hulp van anderen, financiële buffer, risico-allocatie en risico-overdracht (zoals herverzekering). * **Verzekeringstechniek:** * Berust op het principe van risico-overdracht aan een verzekeraar die de premie berekent volgens actuariële technieken. * De kern is het groeperen van mensen met gelijkaardige risico's om een fonds te vormen dat de schade van één individu kan vergoeden. * **Voorwaarden waaronder de verzekeringstechniek werkt:** * Precieze omschrijving en kennis van het risico. * Bepaalbare waarde van het verzekerde voorwerp (met uitzondering van aansprakelijkheid). * De tijdsduur en de frequentie van het risico. * Verspreide voorkomen van risico's (geen catastrofale risico's die tegelijkertijd optreden). * **Segmentatie:** * Het opdelen van risico's in homogene groepen om een eerlijke premie te vragen en antiselectie te voorkomen. * Verzekeraars hebben het recht om te segmenteren en verzekeringen te weigeren, maar dit kan aan banden worden gelegd door antidiscriminatiewetgeving en wettelijke verplichtingen tot dekking. * **Precontractuele informatieplichten:** Wederzijdse verplichting tot het geven van accurate en volledige informatie om een correcte risico-inschatting en premiezetting mogelijk te maken. * **Oplossingen wanneer één verzekeraar het risico niet alleen wil/kan dragen:** Gelaagde verzekering (layered insurance), medeverzekering en herverzekering. * **Maatschappelijke functies van verzekeringen:** Risicobeheersing, innovatie mogelijk maken, preventie, financiering van de economie (door beleggingen), sparen, en als vehikel voor sociaal beleid. * **Verzekering als sociaal beleid:** Sociale zekerheid is geen echte verzekering omdat er geen actuarieel verband is tussen premie en risico; het is eerder een vorm van solidariteit. Verzekeringen kunnen verplicht worden om slachtoffers te beschermen, met bijkomende regels zoals de directe vordering van de benadeelde. ### Les 2: Basisbegrippen uit het verzekeringscontractenrecht * **Toepasselijke wetgeving:** Het gemeen verbintenissenrecht (oud BW) is van toepassing, aangevuld met de Wet betreffende de verzekeringsovereenkomst (W.Verz.), bijzondere wetten (WAM, wet brandverzekering, antidiscriminatiewetten) en uitvoeringsbesluiten. Deel 4 van de W.Verz. is grotendeels **dwingend recht**. * **Verhouding deel 4 en 5 W.Verz.:** Deel 4 regelt de landverzekeringen en is dwingend, terwijl deel 5 de oude wet van 1874 bevat en contractvrijheid toelaat. * **Verzekeringsovereenkomst:** Gedefinieerd in Art. 5, 14° W.Verz., kenmerkt zich door de tegenprestatie (premie) en de onzekere gebeurtenis. * **Basisonderscheiden verzekeringsovereenkomsten:** * **Schadeverzekering** (vermogen) vs. **Persoonsverzekering** (leven, fysieke integriteit, gezinstoestand). * **Schadeverzekeringen** zijn altijd **indemnitair** (vergoeding van schade). * **Persoonsverzekeringen** kunnen **indemnitair** of **forfaitair** zijn. Levensverzekeringen zijn verplicht forfaitair. * **Kenmerken van verzekeringsovereenkomsten (gemeen recht):** Kanscontract, benoemd contract, wederkerig, ten bezwarende titel, consensueel, vaak toetredingscontract. * **Essentiële elementen verzekeringsovereenkomst:** Risico, premie, tegenprestatie, verzekerbaar belang. * **Totstandkoming verzekeringsovereenkomst:** Volgens gemeen recht (aanbod en aanvaarding), maar met specifieke regels in W.Verz. (verzekeringsvoorstel, verzekeringsaanvraag, voorafgetekende polis) die afwijken van gemeen recht wat betreft termijnen en bedenktijd. * **Precontractuele mededelingsplicht:** De verzekeringnemer heeft een plicht om alle bekende en relevante informatie spontaan mee te delen. Sancties variëren van nietigheid (gemeen recht) tot meer specifieke regels in de W.Verz. Het "recht om vergeten te worden" beperkt de informatieplichten inzake medische gegevens. ### Les 3: Bewijs, interpretatie, verplichtingen VD/VN/VA, duur en einde * **Soorten verzekeringspolissen:** Enkelvoudige polis, abonnementspolis (kadercontract), combinatiepolis (waarbij gedeeltelijke opzegging mogelijk is zonder de rest aan te tasten, of waarbij de verzekeringnemer de rest kan opzeggen). * **Bewijs verzekeringsovereenkomst:** Vereist een geldig geschrift met verplichte vermeldingen. Bij twijfel wordt het beding geïnterpreteerd in het nadeel van de verzekeraar (art. 23 W.Verz.). * **Interpretatie:** Volgens gemeenrechtelijke regels (oog op werkelijke wil, potius ut valeat, context van het contract), met specifieke regel dat bij twijfel in het nadeel van verzekeraar wordt geïnterpreteerd (art. 23 W.Verz.). Voor "grote risico's" geldt gemeen recht. * **Verplichtingen verzekeringnemer/verzekerde:** 1. **Premiebetaling:** Haalschuld (verzekeraar moet vragen), tenzij anders bedongen. Sancties bij niet-betaling zijn schorsing van dekking en/of opzegging. 2. **Aangifte risicoverzwaring:** Meldingsplicht bij significante en blijvende verhoging van het risico (art. 81 W.Verz.). Sancties: beperking van prestatie, opzegging of nietigheid. 3. **Vermindering van risico:** Verzekerde kan recht hebben op premievermindering bij significante en blijvende risicovermindering (art. 80 W.Verz.). 4. **Schadevoorkoming en -beperking:** Verplichting voor de verzekerde om redelijke maatregelen te nemen om de gevolgen van een schadegeval te voorkomen en te beperken (art. 75 W.Verz.). Sanctie: vermindering van prestatie in de mate van het nadeel. 5. **Melding van het schadegeval:** Tijdig melden aan de verzekeraar (art. 74 W.Verz.). Sanctie: vermindering van prestatie indien nadeel door verzuim, of weigering dekking bij bedrieglijk opzet. * **Verplichtingen verzekeraar:** * **Dekking verlenen:** Binnen de grenzen van de polis, inclusief reddingskosten (art. 106 W.Verz.). Dekking kan geweigerd worden op basis van uitsluitingen, verval van recht of indien het risico niet geoorloofd is. * **Dekking verlenen boven verzekerde som:** In principe niet, tenzij voor kosten van procedure (zie art. 146 W.Verz.). * **Dekkingsplafond en franchise:** Contractueel af te spreken om de premie te bepalen en de verzekerde te stimuleren tot voorzichtigheid. * **Wettelijk dwingende termijnen:** Voor reactie en betaling na vaststelling van het schadegeval (art. 73/1 W.Verz.). * **Dekking weigeren?** Op basis van uitsluitingen (contractueel of wettelijk), verval van recht (bij niet-nakoming van specifieke verplichtingen), opzet (art. 62 W.Verz.) of grove fout (indien uitdrukkelijk en beperkend omschreven). * **Bewijslast:** De verzekerde bewijst het schadegeval binnen de dekking; de verzekeraar bewijst de grond van verval of uitsluiting. Er is discussie in de rechtspraak over de bewijslast bij uitsluitingen. * **Verval van recht op verzekeringsprestatie:** Sanctie voor niet-nakoming van een bepaalde verplichting, met een causaal verband tussen de tekortkoming en het schadegeval. De bewijslast ligt bij de verzekeraar. * **Verzekeringsdekking voor zware fout?:** Grove schuld is in principe gedekt, tenzij uitdrukkelijk en beperkend omschreven in het contract. Opzet leidt altijd tot verval van dekking. * **Wettelijke uitsluiting bij oorlog:** Art. 63 W.Verz. sluit oorlogsschade uit, tenzij anders bedongen. ### Les 4: Duur en einde van de verzekeringsovereenkomst * **Duur van het contract:** * **Dwingende duur van 1 jaar** voor de meeste verzekeringen, met automatische verlenging tenzij verzet. * Uitzonderingen voor levens- en ziekteverzekeringen, en voor "grote risico's". * **Opzeg verzekeringsovereenkomst:** * Mogelijk vanaf het tweede jaar, zonder kosten of boeten. * Specifieke regels voor opzeg na schadegeval (art. 86 W.Verz.). * Vormvereisten voor opzegging (art. 84 W.Verz.). * **Gevolgen van opzegging:** Terugbetaling van niet-verbruikte premies (premiekrediet, art. 73 W.Verz.). Nadekking voor reeds lopende schadegevallen ("oudejaarsnachtbranden"). * **Faillissement verzekeringnemer:** De verzekering blijft bestaan, de massa staat in voor de premies. Mogelijkheid tot opzegging na 3 maanden (verzekeraar) of binnen 3 maanden (curator). * **Andere gronden van beëindiging:** Nietigheid (gemeenrechtelijk en eigen aan verzekeringsrecht), verval van de overeenkomst (bv. verdwijnen verzekerd voorwerp, einde beroepsactiviteit). * **Overdracht verzekerde zaak:** Roerende goederen: dekking eindigt bij bezitsverlies, tenzij anders bedongen. Onroerende goederen: dekking blijft 3 maanden behouden, tenzij de overnemer zelf verzekerd is. * **Ontbinding:** Mogelijk bij ernstige wanprestatie of belangenconflict. ### Les 5: Indemnitaire verzekeringen en aansprakelijkheidsverzekeringen [2](#page=2). * **Samenloop van verzekeringen:** Verschillende verzekeraars dekken hetzelfde risico. De verzekerde kan kiezen wie hij aanspreekt, met regels voor verdeling (obligatio en contributio). **Samenloop is niet hetzelfde als medeverzekering of gelaagde verzekering.** * **Oververzekering:** Verzekerd bedrag is hoger dan de werkelijke waarde. Bij goede trouw is er herleiding; bij kwade trouw is de overeenkomst nietig. * **Onderverzekering:** Verzekerd bedrag is lager dan de werkelijke waarde. Vergoeding wordt proportioneel verminderd (evenredigheidsregel), tenzij anders bedongen (bv. "op eerste risico"). * **Subrogatie:** De verzekeraar treedt in de rechten van de verzekerde na betaling. Dit beschermt het indemniteitsbeginsel en zorgt dat de aansprakelijke betaalt. Er zijn beperkingen op subrogatie, met name tegenover bepaalde familieleden en personen die onder dezelfde polis gedekt zijn. * **Aansprakelijkheidsverzekering - Algemeen:** Dekt de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de verzekerde voor schade aan derden. Historisch gegroeid vanuit de noodzaak tot slachtofferbescherming. * **Omvang van dekking:** Bepaald door de dekkingsomschrijving in de polis. Belangrijk is de **temporele dekkingsomschrijving** (wanneer de schade zich voordoet), wat bij aansprakelijkheid kan leiden tot problemen (act committed, loss occurrence, claims made). De wet stelt de **loss occurrence** als basisregel (art. 142 W.Verz.). * **Rolverdeling tijdens geschillen ("leiding van het geschil"):** De verzekeraar neemt in principe de leiding, met de plicht om zich achter de verzekerde te stellen (art. 143 W.Verz.), behalve bij belangenconflicten. * **Omvang van vergoeding:** Hoofdsom, interesten en kosten van de procedure (art. 146 W.Verz.), soms boven de dekkingsgrenzen. * **Betaling aan benadeelde:** De benadeelde heeft een **eigen recht** op de verzekeraar (art. 150 W.Verz.). Vrije beschikking over de vergoeding, kwitanties betekenen geen afstand van rechten. ### Les 6: Aansprakelijkheidsverzekeringen en Zaakverzekeringen [2](#page=2). * **Relatie met benadeelde:** * **Gemeen recht:** Benadeelde heeft geen direct recht op de verzekeraar, enkel een zijdelingse vordering. * **Deel 5 W.Verz. (oude wet):** Bevat een voorrecht voor de benadeelde op de verzekeringsuitkering. * **Deel 4 W.Verz.:** Benadeelde heeft een **eigen recht** tegen de verzekeraar (art. 150 W.Verz.). De verzekeraar kan slechts beperkte excepties tegenwerpen, met name deze die het schadegeval voorafgaan. * **Verplichte vs. niet-verplichte aansprakelijkheidsverzekeringen:** Bij verplichte verzekeringen is de tegenwerpelijkheid van excepties aan de benadeelde sterk beperkt (art. 151, §1 W.Verz.). * **Recht van verhaal (Regres):** De verzekeraar die betaald heeft, kan verhaal halen bij de verzekerde/verzekeringnemer, mits dit contractueel is voorzien en er een causaal verband is (art. 152 W.Verz.). Dit recht is beperkt tot het persoonlijk aandeel van de verzekerde in de aansprakelijkheid. * **Tegenwerpelijkheid vonnissen en arresten:** Een vonnis is slechts tegenwerpelijk aan partijen die bij het geding betrokken waren, tenzij de verzekeraar de leiding had of dit contractueel anders is bepaald. * **Zaakverzekeringen:** Dekken schade aan individuele vermogensbestanddelen (materieel of immaterieel). Alle zaakverzekeringen zijn indemnitair. * **Waardering van de verzekerde zaak:** Cruciaal voor de dekking. Onderscheid tussen werkelijke waarde en verzekerde waarde. Oplossingen voor waarderingsproblemen zijn verzekering op herbouwwaarde/herstelwaarde/vervangingswaarde (art. 107 W.Verz.), contractueel vastgelegde waarde (art. 108 W.Verz.), automatische indexatie (art. 108 W.Verz.) en taxatie (art. 109 W.Verz.). * **Andere bepalingen zaakverzekeringen:** Behoud plaatsgesteldheid na schadegeval (art. 110 W.Verz.), overdracht van de verzekerde zaak (art. 111 W.Verz.), rechten van bevoorrechte en hypothecaire schuldeisers (art. 120 W.Verz.). * **Brandverzekering:** Wetsvoorzieningen voor brand (FLEXA), bijkomende verplichte dekkingen (o.a. natuurrampen), regels voor huurdersaansprakelijkheid en specifieke regels voor "eenvoudige risico's" (KB Brand). * **Natuurrampendekking:** Verplicht gekoppeld aan brandverzekeringen voor eenvoudige risico's, met beperkte dekkingslimieten per verzekeraar, en met mogelijke bijkomende steun van gewestelijke rampenfondsen. * **Verzekering objectieve aansprakelijkheid brand in publieke inrichtingen:** Verplichte verzekering voor exploitanten van publiek toegankelijke inrichtingen. * **BA Privéleven:** Ruim gedekt, met minimumgarantievoorwaarden die bepalen wat er gedekt moet zijn. Excepties zijn beperkt tegenwerpelijk aan de benadeelde. * **Rechtsbijstandsverzekering:** Kostenverzekering die bijstand verleent bij het uitoefenen van rechten, zowel gerechtelijk als buitengerechtelijk. Er zijn regels om belangenconflicten te vermijden en de objectiviteit te waarborgen. ### Les 7: Persoonsverzekeringen/levensverzekeringen, verjaring en geschillenbeslechting * **Persoonsverzekeringen:** Dekt risico's die iemands leven, fysieke integriteit of gezinstoestand aantasten. Kunnen indemnitair of forfaitair zijn; levensverzekeringen zijn verplicht forfaitair. * **Levensverzekeringen:** Specifieke regels voor typen (bij overlijden, bij leven, gemengd), uitsluitingen (oorlog, zelfmoord binnen het eerste jaar), begunstiging en premiebetaling. * **Verjaring:** * Algemene regel W.Verz.: 3 jaar (art. 88 W.Verz.), behalve voor specifieke vorderingen (bv. levensverzekeringen: 30 jaar voor wiskundige reserve, vordering benadeelde: 5 of 10 jaar). * Aanvangspunt: Dag van het voorval dat het vorderingsrecht doet ontstaan, of vanaf kennisname van het voorval (met limieten). * Schorsing en stuiting zijn van toepassing. Specifieke stuitingsgronden in W.Verz. (bv. melding schadegeval aan verzekeraar). * **Geschillenbeslechting:** * **Rechtsmacht en bevoegdheid:** Geregeld in het Gerechtelijk Wetboek, met bijzondere regels voor verzekeringsgeschillen (Brussel Ibis-verordening). * **Arbitrage:** Mogelijk, maar voorafgaande arbitragebedingen zijn verboden. * **Ombudsman Verzekeringen:** Een bemiddelingsorgaan voor klachten tussen verzekerden en verzekeraars. ### Les 8: Toezichtsrecht * **Algemene structuur en ratio van verzekeringstoezicht:** Beveiliging van financiële stabiliteit van verzekeraars en bescherming van consumenten, gedreven door EU-harmonisatie (Solvency II, IDD) en nationale regelgeving (Twin Peaks-model met NBB en FSMA). * **Prudentieel toezicht (NBB):** Richt zich op financiële soliditeit, kapitaalvereisten (Solvabiliteitskapitaalvereiste en Minimumkapitaalvereiste), beleggingsbeleid, governance en risicobeheer. * **Gedragstoezicht (FSMA):** Richt zich op marktgedrag, informatieverstrekking, productcontrole en naleving van gedragsnormen door verzekeraars en tussenpersonen. * **Tussenpersonen:** Registratieplicht bij FSMA, met onderscheid tussen agenten (gebonden) en makelaars (onafhankelijk). Diverse gedragsnormen met betrekking tot transparantie, belangenconflicten en productaanbevelingen. * **Bedrijfsuitoefeningsvoorwaarden:** Kwantitatieve (kapitaal, technische voorzieningen) en kwalitatieve vereisten (governance, risicobeheer, betrouwbaarheid leidinggevenden) waaraan verzekeraars moeten voldoen voor vergunning. * **Tarifering:** NBB kan ingrijpen indien tarieven verlieslatend zijn of het evenwicht van de onderneming bedreigen. * **Sancties:** NBB en FSMA beschikken over een breed scala aan sancties bij niet-naleving van de regels. * **Segmentatie en antidiscriminatie:** Het recht van verzekeraars om te segmenteren (premies aan te passen aan risico) staat tegenover antidiscriminatiewetten. Wettelijke beperkingen en transparantieplichten zijn ingesteld om ongerechtvaardigde discriminatie te voorkomen. ### Les 9: Brandverzekering, Familiale en Rechtsbijstand * **Brandverzekering:** Dekt schade aan goederen door brand, bliksem, ontploffing, etc. (FLEXA-dekking). Er zijn specifieke regels voor huurdersaansprakelijkheid, bijkomende verplichte dekkingen (o.a. natuurrampen) en bijzondere regels voor "eenvoudige risico's". De evenredigheidsregel kan bij onderverzekering worden toegepast, tenzij anders bedongen. * **Natuurrampendekking:** Verplicht gekoppeld aan brandverzekeringen voor eenvoudige risico's, met beperkte dekkingslimieten per verzekeraar, maar met mogelijke bijkomende steun van gewestelijke rampenfondsen. * **Verzekering objectieve aansprakelijkheid brand in publieke inrichtingen:** Verplichte verzekering voor exploitanten van publiek toegankelijke inrichtingen voor schade veroorzaakt door brand en ontploffing. * **BA Privéleven (Familiale verzekering):** Dekt de burgerrechtelijke aansprakelijkheid binnen het privéleven. Er zijn minimumgarantievoorwaarden van kracht, en excepties zijn beperkt tegenwerpelijk aan de benadeelde. * **Rechtsbijstandsverzekering:** Kostenverzekering die bijstand verleent bij het uitoefenen van rechten, zowel gerechtelijk als buitengerechtelijk. Er zijn specifieke regels om belangenconflicten te vermijden en objectiviteit te waarborgen, zoals de vrije keuze van raadsman. ### Les 10: WAM (Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen) * **Wettelijk verplichte verzekering:** Elke deelnemer aan het verkeer met een motorrijtuig moet een verzekering hebben die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid dekt. * **Toepasselijke wetgeving:** WAM, W.Verz., diverse KB's en EU-richtlijnen. * **Motorrijtuig:** Breed gedefinieerd, omvat voertuigen die door mechanische kracht worden aangedreven, met uitzondering van die met spierkracht of louter mechanische hulp. Cruciaal is de **deelname aan het verkeer**. * **Dekking:** Dekt schade aan personen en goederen veroorzaakt door het motorrijtuig tijdens deelname aan het verkeer. Het **eigen recht van de benadeelde** tegen de WAM-verzekeraar is hierbij centraal. * **Verzekerde personen:** Omvat de eigenaar, houder, bestuurder en passagiers. De dekking is ruim, met beperkte uitzonderingen. * **Verhaalsrecht:** De WAM-verzekeraar kan in bepaalde gevallen verhaal halen bij de verzekeringnemer of verzekerde (bv. bij dronkenschap, opzettelijk veroorzaakte schade, of niet naleven van administratieve verplichtingen). * **Bescherming van slachtoffers:** Het Gemeenschappelijk Waarborgfonds treedt tussen wanneer er geen verzekeraar is. Art. 29bis WAM garandeert vergoeding voor zwakke weggebruikers, zelfs bij betwiste aansprakelijkheid. Art. 29ter WAM regelt de vergoeding bij onduidelijke oorzaak van het ongeval. --- Dit studiegids beoogt een gestructureerde en diepgaande voorbereiding op het examen. Het is essentieel om de wettelijke bepalingen en de bijhorende rechtspraak te bestuderen voor een grondige kennis van het verzekeringsrecht.

# The contract of lease: definition and characteristics This section details the fundamental definition and key characteristics of a contract of lease [66](#page=66). ### 1.1 Definition of the contract of lease A lease is defined as a contract where the lessor undertakes to grant the lessee the utilization of the leased property in exchange for a consideration [67](#page=67). **Key notes on the definition:** * A lease does **not** involve a transfer of ownership [67](#page=67). * The primary subject matter of a lease is the **utilization** of the leased property [67](#page=67). * Unlike a sale contract, the consideration in a lease can be money or any other form of value [67](#page=67). ### 1.2 Characteristics of the contract of lease The contract of lease possesses several distinct characteristics: #### 1.2.1 Consensual contract A lease is a consensual contract, meaning it is concluded upon the mutual agreement of the parties' minds. Unlike formal contracts, writing is not a mandatory requirement for its validity [68](#page=68). > **Tip:** This implies that a lease agreement can be established verbally or through conduct, though a written agreement is highly advisable for clarity and evidence. #### 1.2.2 Bilateral contract It is a bilateral contract, signifying that both the lessor and the lessee are bound to fulfill an obligation towards each other. This stands in contrast to unilateral contracts, where only one party has an obligation to the other [68](#page=68). #### 1.2.3 Commutative contract The lease is a commutative contract, wherein each party receives an equivalent in return for fulfilling their obligation. Specifically, the lessor receives a consideration, while the lessee gains the utilization of the leased property [68](#page=68). #### 1.2.4 Executory contract A lease is an executory contract. While the contract itself is formed upon the exchange of offer and acceptance, the actual performance of the lease obligations occurs over a period of time that can extend for years. In contrast to executed contracts, time is an essential element in the contract of lease [68](#page=68). --- # Pillars of the contract of lease: mutual assent and subject matter The contract of lease, like any contract, is founded upon three essential pillars: mutual assent, subject matter, and cause; the absence of any one of these will render the contract null and void. This study will focus specifically on the first two pillars: mutual assent and subject matter, as there are no unique rules governing the third pillar [69](#page=69). ### 2.1 Mutual assent in the contract of lease Mutual assent, also known as consent, is a fundamental requirement for a valid lease contract, necessitating that both the lessor and the lessee express their will to enter into the agreement. This involves one party making an offer, and the other party making an acceptance that is identical to the offer [70](#page=70). #### 2.1.1 Declaration of will The declaration of will by either party can be: * **Explicit:** This can be communicated through words, writing, or a customary sign [70](#page=70). * **Implicit:** This occurs when a party takes an action that leaves no doubt about their intention to enter the lease agreement [70](#page=70). * **By silence:** In very exceptional circumstances, silence may be considered a declaration of will, in accordance with general civil law rules [70](#page=70). > **Tip:** While explicit declarations are straightforward, understanding implicit consent requires careful consideration of actions and their unambiguous implications. #### 2.1.2 Vices of consent and legal capacity Crucially, the declarations of will must be free from vices of consent. Furthermore, both the lessor and the lessee must possess the necessary legal capacity to enter into a contract [71](#page=71). #### 2.1.3 Lessor's power to dispose For the lessor specifically, they must possess the power to dispose of the leased property. A lease contract concluded by a party who is not the rightful owner (an officious lessor) will be suspended and can only become valid if the true owner ratifies the agreement [71](#page=71). > **Example:** If an individual leases out a property they do not own without the owner's permission, the lease contract is suspended. It only becomes legally binding if the actual owner subsequently approves or ratifies the lease. ### 2.2 The subject matter in the contract of lease The subject matter of a contract encompasses the totality of the objects of the obligations arising from that contract. In the context of a lease contract, the subject matter comprises two key elements [72](#page=72): 1. **Utilization of the leased property for a specific period:** This is the object of the lessor's obligation [72](#page=72). 2. **The rent:** This is the object of the lessee's obligation [72](#page=72). Consequently, the study of the subject matter in a lease contract will involve examining three distinct topics: the utilization of the property, the lease term, and the rent [72](#page=72). --- # Seller's obligations regarding delivery of the sold property The seller's primary obligation regarding the delivery of the sold property involves ensuring the transfer of ownership and facilitating the buyer's possession and use of the item [47](#page=47). ### 3.1 Transferring ownership The method by which ownership is transferred depends on whether the sold property is movable or immovable [43](#page=43). #### 3.1.1 Immovable property (real estate) For immovable property, ownership is transferred through registration in the official real estate records at the ministry of housing. Although an unregistered contract remains valid if its three essential pillars are met, the transfer of ownership is postponed until registration. If the seller refuses to assist with the registration, the buyer has recourse through legal action [43](#page=43). ##### 3.1.1.1 Lawsuits for registration assistance * **Authenticity of signature lawsuit ( دعوى صحة التوقيع )** This is a formal lawsuit aimed at proving that the signature on the contract belongs to the seller. It does not affect the origin of the right, the validity of the contract, or the transfer of ownership itself. Once the court verifies the seller's signature, the buyer can then demand that the seller fulfill their duty to transfer ownership via registration. The court verifies the signature by [44](#page=44) [45](#page=45): 1. Confirming it if the seller appears and admits it is their signature [45](#page=45). 2. Using an expert to verify it if the seller appears but denies the signature [45](#page=45). 3. Confirming it if the seller does not appear despite being properly notified [45](#page=45). * **Validity and enforceability of the contract of sale lawsuit ( دعوى صحة العقد أو دعوى صحة ونفاذ العقد )** This lawsuit offers an alternative to direct registration of the contract in the real estate records. The buyer requests the court to confirm the contract's validity and order the seller to perform their obligation to deliver the property. The court determines the contract's validity by examining its pillars. If the contract is deemed valid, the court's decision can be registered in the official real estate records, thereby transferring ownership to the buyer. This lawsuit can be initiated by the buyer or their heirs against the seller or their heirs [46](#page=46). #### 3.1.2 Movable property identified by kind If the sold property is a movable item identified by its kind (generic), the seller is obligated to sort out or specify the sold property within a reasonable period [47](#page=47). ### 3.2 Conditions affecting ownership transfer It may be agreed that the transfer of ownership is delayed until the full price is paid, even if the property has already been delivered. However, once the full price is paid, the buyer owns the property from the moment the contract was concluded [47](#page=47). ### 3.3 What must be delivered? The seller must deliver not only the sold property itself but also any accessories that are necessary for its use or are customarily delivered with it, even if not explicitly stated in the contract [49](#page=49). > **Example:** If a mobile phone is sold, the seller is expected to also deliver its battery [49](#page=49). ### 3.4 Place of delivery The parties to the contract should agree on the place of delivery. In the absence of such an agreement, custom will be resorted to. If neither an agreement nor a custom exists, the seller must deliver the property wherever it is located at the time the contract was made [49](#page=49). ### 3.5 Method of delivery Delivery can be actual or assumed [50](#page=50). #### 3.5.1 Actual delivery Actual delivery occurs when the seller enables the buyer to take possession of the sold property. It is sufficient that the buyer is able to take possession, not necessarily that they have actually taken it over. The method of delivery must be consistent with the nature of the sold property [50](#page=50). > **Examples:** > * For a house, delivery involves evacuating it and handing over the keys [50](#page=50). > * For a laptop, delivery is typically hand-to-hand [50](#page=50). > * For an eBook, delivery can be via email or by making it available for download [50](#page=50). #### 3.5.2 Assumed delivery Assumed delivery means the seller does not physically hand over the property, but the buyer is considered to have received it [51](#page=51). > **Example:** If the buyer was already in possession of the property in some capacity before the contract was concluded (e.g., renting a house before buying it), they are assumed to have received it upon purchase [51](#page=51). --- # Conditions for a valid sale contract A valid sale contract requires the fulfillment of several essential conditions to be legally binding and effective. ### 4.1 The subject matter of the sale The subject matter of a sale contract must be a legitimate and identifiable good [17](#page=17) [19](#page=19). #### 4.1.1 Legitimacy of the good A good is considered legitimate if it falls within the scope of permissible dealings. Goods are generally considered within the scope of dealing, with specific exceptions [19](#page=19): * **Things outside the scope of dealing by nature:** These are items that cannot be claimed as property by anyone, such as sunrays, seawater, or air [19](#page=19). * **Things outside the scope of dealing by rule of law or Shari’ah:** These are items whose ownership can be claimed but are prohibited by law or Islamic Shari’ah, including examples like drugs, wine, or poker machines [19](#page=19). #### 4.1.2 Identifiability of the good The subject matter must be identifiable. While it does not need to be specifically identified at the exact moment of the contract, it must be capable of identification at a later time. This is often facilitated by the contract specifying the location of the goods [18](#page=18). ##### 4.1.2.1 Lump sale A lump sale is a contract where a specific group of fungible goods is priced and sold as a single unit without individual weighing, counting, or measuring [17](#page=17). > **Example:** Selling all the goods in a store for a fixed sum, or selling all the sugar in a store for a specific amount. Only fungible goods can be the subject of a lump sale. Such sales are valid because, even if the exact quantity isn't identified at the contract's inception, it can be identified later, often due to the agreed-upon location of the goods [17](#page=17) [18](#page=18). ### 4.2 Ownership of the good The seller must own the good they are selling to be able to fulfill the obligation of transferring ownership. There is a distinction between the sale of future things and a sale by a non-owner [20](#page=20): * **Sale of future things:** This involves selling something that does not yet exist. The seller is not the owner at the moment of contracting, but no one else claims ownership either [20](#page=20). * **Sale by a non-owner:** This occurs when a person sells a specific item that is already owned by someone else [20](#page=20). #### 4.2.1 Sale by a non-owner If a person sells property owned by another, the sale is suspended and does not bind the true owner, as they are a third party to the contract. However, the sale can become valid and effective in two circumstances [21](#page=21): 1. **Ratification by the real owner:** The true owner can explicitly or implicitly ratify the sale [22](#page=22). * **Explicit ratification** involves a clear statement of consent [22](#page=22). * **Implicit ratification** can be demonstrated through behavior that leaves no doubt about consent [22](#page=22). * Ratification can also be inferred from silence if custom dictates that silence denotes consent [22](#page=22). * If the real owner ratifies the sale, the contract is considered valid and effective from its original conclusion date [22](#page=22). * Conversely, if the real owner refuses to ratify, the contract becomes void [22](#page=22). 2. **Transfer of ownership to the seller:** If the ownership of the sold property is transferred from the real owner to the seller, the contract becomes valid and effective. This is because the seller, who was not the owner at the time of the contract, becomes the rightful owner, thereby validating the contract [23](#page=23). --- # Essential elements of a lease contract A lease contract is fundamentally defined by three essential elements: the utilization of the leased property, the rent, and the term of the lease [73](#page=73). ### 5.1 The utilization (or the leased property) The utilization, or the leased property itself, is the subject matter of the lease agreement. Three conditions must be met for this element to be valid [73](#page=73): #### 5.1.1 Existence or future existence The leased property must either exist at the time of the contract or be capable of existing in the future [73](#page=73). * **Example:** A lessor can offer their currently owned house for rent, or they can offer a house that is still under construction, provided the rent period begins only after construction is completed [73](#page=73). #### 5.1.2 Determination or determinability The leased property must be clearly defined or capable of being defined at a later stage [74](#page=74). * **Example:** If a lease contract specifies a car by its make, model, and number, the leased property is considered determined. If the contract only specifies the make and model of the car without its number, it is still considered valid because, although not determined, it is determinable at a later date [74](#page=74). #### 5.1.3 Legitimacy The utilization or leased property must be lawful and permissible within the scope of legal dealings [74](#page=74). * **Example:** A lessor cannot offer illegal items such as a poker machine or drugs for rent, as these are outside the scope of permissible dealings [74](#page=74). ### 5.2 The rent Rent is a critical and essential element of a lease contract. If the lessee is not obligated to pay any fees to the lessor, the contract is not considered a lease agreement but rather a lending contract (عقد الإعارة). A lending contract involves the free use of a non-consumable item for a specific period, with the expectation of its return. These contracts are generally non-binding and can be terminated by either party at any time [75](#page=75). #### 5.2.1 Seriousness and valuation of rent Rent must be serious and cannot be absolutely simulated or trivial. However, it can be undervalued, similar to explanations in the contract of sale [76](#page=76). #### 5.2.2 Nature of rent Rent can be in the form of currency money, property, debt, or the utilization of another thing [76](#page=76). #### 5.2.3 Determination or determinability of rent In compliance with general civil law principles, rent must be determined or determinable within the contract [76](#page=76). * If the rent is in currency, the contract must specify the exact amount [76](#page=76). * If the rent is something other than currency, the contract must specify its description and quantity [76](#page=76). * **Example:** The rent could be determined as "one Samsung TV, 40-inch LCD Screen" [76](#page=76). #### 5.2.4 Consequences of undetermined rent If the rent is not determined in the contract, the contract can be rescinded, but the lessee must pay rent for the past period based on the rent of an equivalent item [77](#page=77). #### 5.2.5 Payment terms The parties to the contract can agree on when rent is to be paid: immediately, at a later date (postponed), or in installments according to a schedule [77](#page=77). * In the absence of a specific agreement, rent is due once the lessee utilizes the leased property or is able to do so [77](#page=77). #### 5.2.6 Obligation to pay rent The lessee is not obligated to pay any rent unless they receive the leased property. If the lease term begins and the lessor fails to deliver the property, the lessee is not required to pay rent for that period [78](#page=78). * **Exception:** This rule does not apply if the property is not delivered due to a reason attributable to the lessee. For instance, if the lessor cannot deliver the property because the lessee is traveling, the lessee must pay rent even if they have not utilized the property [78](#page=78). ### 5.3 Term of the lease The term of the lease refers to the duration of the lease agreement, specifying when it begins and when it ends [79](#page=79). #### 5.3.1 Determination of the lease term The parties to the contract should determine the effective date and the termination date of the lease [79](#page=79). #### 5.3.2 Restrictions on the lease term Generally, there are no restrictions on the duration of a lease term, which can range from a few minutes to several years [79](#page=79). * **Exceptional Case:** If the leased property is a trust (وقف) or belongs to an orphan, the lease term should not exceed three years unless court permission is obtained. If the parties agree on a term longer than three years in such cases, the contract is only considered valid for three years [79](#page=79). --- # Subject matter of a contract of sale: the good The subject matter of a contract of sale encompasses both the goods being sold and the price to be paid, with a focus on the characteristics and conditions that the goods must satisfy [9](#page=9). ### 6.1 The subject matter of the contract of sale The subject matter of a contract of sale fundamentally consists of two key components: the good or the sold property, which is the object of the seller's obligation, and the price, which is the object of the buyer's obligation [9](#page=9). ### 6.2 Conditions for the good For the good to be a valid subject matter of a contract of sale, it must satisfy the general conditions for the subject matter of any obligation. These conditions include: 1. It must be an existing good or a future good that has the potential to exist [10](#page=10). 2. It must be an identified good or a good that is capable of being identified [10](#page=10). 3. It must be legitimate [10](#page=10). 4. It must be owned by the seller [10](#page=10). #### 6.2.1 An existing good or a future good The subject matter of a contract of sale can be either an existing good, such as a house already built, or a future good, like a house under construction. However, any dealing involving the estate of a living person is considered void; for instance, a son cannot sell property he expects to inherit from his father while the father is still alive [11](#page=11). #### 6.2.2 An identified good or a good that can be identified Goods must be identifiable for a contract of sale. Two types of goods are distinguished in this regard: * **Non-fungible goods** (قيمي): These are unique and not interchangeable items. An example is a piece of land, which is identified by its specific location and area [12](#page=12). * **Fungible goods** (مثلي): These are interchangeable items. An example is rice, which is identified by its grade, weight, and quality [12](#page=12). ##### 6.2.2.1 The sale by sample or modal When a perfect description of a good's quality is not feasible, such as for a toy made of plastic, the contract could be void due to an unidentified subject matter. A solution to this problem is the sale by sample, where the seller provides a sample of the good for the buyer to inspect [13](#page=13). > **Tip:** The sale by sample is a mechanism to ensure clarity and prevent contracts from being voided due to difficulties in describing quality. In a sale by sample, the seller presents a sample of the good to the buyer before the contract is concluded. If the buyer approves the quality of the sample and agrees to the contract, the goods delivered must be identical to this sample. The buyer must be afforded a reasonable opportunity to compare the delivered goods with the sample. If the goods are delivered before the buyer has verified their identicalness, they are not presumed to have been accepted for a reasonable period to allow for such testing [13](#page=13) [14](#page=14). If the delivered goods are not identical to the sample, the buyer has the option to approve or disapprove them [15](#page=15). * If the buyer approves non-identical goods, the seller is considered to have fulfilled their obligation [15](#page=15). * If the buyer disapproves non-identical goods, the seller is deemed to have breached their obligation. In this scenario, the buyer has several remedies: 1. Obtain identical goods from another merchant in the same quantity, either with court permission or without it in cases of necessity [15](#page=15). 2. Request the cancellation of the sale due to the seller's failure to meet their obligation [15](#page=15). 3. Ask for compensation [15](#page=15). In cases of disagreement between the parties regarding the identicalness of the sold goods to the sample, an expert must make the decision. If it becomes impossible to determine identicalness because the sample has perished, the following distinctions are made [16](#page=16): * If the sample perished while in the seller's possession, the buyer's determination prevails unless the seller can prove otherwise [16](#page=16). * If the sample perished while in the buyer's possession, the seller's determination prevails unless the buyer can prove otherwise [16](#page=16). This type of sale by sample is applicable only to fungible goods [16](#page=16). ### 6.3 Provisions of sale subject to testing Sales can be made subject to a testing period, during which the buyer can evaluate the goods [5](#page=5). * The parties should clearly define the testing period in the contract; if not specified, the customary period is assumed [5](#page=5). * The seller is obligated to enable the buyer to perform the test [5](#page=5). * The buyer retains the right to approve or reject the sale during the testing period, even if the test has not been fully conducted [5](#page=5). * To reject the sale, the buyer must notify the seller within the testing period [5](#page=5). If the testing period expires, the buyer had the opportunity to test the property, and they do not declare approval or rejection, they are presumed to have approved the sale, even if the test wasn't fully performed, as long as the item remains in their possession [6](#page=6). > **Example:** If a buyer receives a machine under a testing period, and after the period ends, they have not communicated their decision, the sale is considered approved, provided the machine is still with them. If the sold property is destroyed while in the buyer's possession during the testing period, the buyer must pay the stipulated price to the seller. Conversely, if the property is destroyed while in the seller's possession before delivery and for a reason unrelated to the buyer, the responsibility lies with the seller [6](#page=6). A sale subject to testing is binding from the date of the sale, not the date of approval [6](#page=6). #### 6.3.1 Legal capacity during the testing period If a buyer possesses the necessary legal capacity at the time of the contract but subsequently loses it during the testing period, the approval or rejection must be made by their custodian, guardian, or curator [7](#page=7). #### 6.3.2 Death of the buyer during the testing period If the buyer dies during the testing period before exercising their option to approve or reject the sale, the situation depends on whether the buyer has creditors whose debts exceed the value of the sold property [7](#page=7). * If the buyer has a creditor whose debt exceeds the value of the sold property, the option to approve or reject transfers to the creditor [7](#page=7). * If the buyer has no such creditor, the option transfers to the heirs. If some heirs wish to approve and others wish to reject, the sale is rejected [7](#page=7). #### 6.3.3 Use of the property during the testing period The buyer is not permitted to use the property sold during the testing period beyond what is customarily required for testing. Any use exceeding this customary extent will render the sale binding [7](#page=7). --- # Requirements for a defect to be covered by seller warranty The seller warrants the sold property against hidden defects, even if not explicitly stated in the contract, provided the defect meets specific criteria. If the buyer dies, this warranty transfers to their heirs. For a defect to be covered by a seller's warranty, it must satisfy three conditions: it must be old, serious, and hidden [56](#page=56). ### 7.1 The defect must be old A defect is considered old if it existed in the sold property before the contract of sale was concluded. It also qualifies as old if it occurred after the contract conclusion but before the property was delivered to the buyer. Additionally, a defect is considered old if it arose after the contract and delivery due to another pre-existing old cause within the property that existed while it was in the seller's possession [57](#page=57). > **Example:** If a person buys an animal infected with a disease, and the symptoms only appear after they receive it, the defect is considered old [57](#page=57). ### 7.2 The defect must be serious Not all defects are covered by the seller's warranty; those that are customarily allowed, typically being trifle, are not. Examples of such defects include rice straw in a package of rice. A defect is deemed serious in two cases: if it decreases the value of the sold property, or if it renders the property unfit for its intended purpose. Determining whether a defect is serious is a matter of fact for the trial judge to decide without higher court supervision [58](#page=58). ### 7.3 The defect must be hidden A hidden defect is one that a reasonable buyer could not detect upon inspecting the sold property at the time of concluding the contract. Essentially, it is a defect that only an expert could identify. The rationale behind the hidden defect warranty is not that the buyer is unaware of defects, but rather that these defects cannot be detected by a reasonable buyer at the time of sale [59](#page=59). When assessing if a reasonable person could have detected a defect during inspection, external surrounding circumstances must be considered, not personal circumstances. For instance, inspecting a property in a dark place is a relevant consideration. However, a buyer's personal condition, such as suffering from low vision, should not be taken into account [60](#page=60). There are exceptions where the seller shall warrant even apparent defects: 1. If the seller assured the buyer that the sold property was free from defects [60](#page=60). 2. If the buyer can prove that the seller intentionally concealed the defect [60](#page=60). ### 7.4 Circumstances where the seller is not responsible for hidden defects The seller is not responsible for hidden defects in the following three cases [61](#page=61): 1. If the sale occurs by auction conducted by judicial or administrative authorities [61](#page=61). 2. If the buyer was aware of the hidden defect at the time of sale through any means [61](#page=61). > **Applications:** > * The buyer might have been able to detect the hidden defect during pre-sale inspection [61](#page=61). > * The seller may have disclosed the hidden defect at the time of sale [61](#page=61). 3. If the buyer accepts the hidden defect after the sale. Evidence of such acceptance could include receiving the property after becoming aware of the defect, frequently using the property after learning of the defect, or selling the property to a third party after knowing about the defect [62](#page=62). ### 7.5 Consequences of finding a hidden defect If a buyer discovers a hidden defect in the sold property, they have two primary options [63](#page=63): * Rescind the contract and be reimbursed the sale price [63](#page=63). * Ratify the contract without demanding a price decrease [63](#page=63). There are exceptional circumstances where the buyer cannot rescind the contract and can only ask for a price decrease. These exceptions include [63](#page=63): 1. If the defective sold property was damaged while in the buyer's possession [63](#page=63). 2. If the buyer consumed the defective sold property [63](#page=63). 3. If a new defect arises in the defective property, unless the seller accepts the new defect. However, if the new defect is repaired, the buyer regains the power to rescind the contract [63](#page=63). 4. If the defective sold property is connected to another property of the buyer in a way that makes separation impossible, such as floor tiles [63](#page=63). ### 7.6 Time limits for warranty claims The buyer must sue the seller based on the warranty against hidden defects within one year of receiving the sold property. This period can be extended under specific circumstances [64](#page=64): 1. If the contract stipulates a warranty period longer than one year [64](#page=64). 2. If the seller commits fraud by attempting to conceal the defect [64](#page=64). --- # Conditions for a valid price in a contract of sale The price in a contract of sale is a monetary consideration that the buyer must pay in exchange for the seller transferring ownership of the sold property, and it must satisfy three crucial conditions to ensure the validity of the contract [24](#page=24). ### 8.1 The nature of price in a sales contract The price is one of the two essential pillars of a sales contract, alongside the sold property. It represents the buyer's obligation in return for the seller's obligation to transfer ownership [24](#page=24). #### 8.1.1 Determination of price As a general rule, the price is determined by the agreement between the seller and the buyer, which can be explicit or implied. If parties have a continuous dealing but fail to agree on a price for a specific transaction, the price will be what they have typically used in their past dealings [24](#page=24). * **Exceptions to party agreement:** In certain situations, one or both parties may lack the power to agree on the price. This occurs when property is sold at auction, where the seller has no role in price determination, or when the government imposes a compulsory price for specific goods, overriding the parties' discretion [25](#page=25). #### 8.1.2 Timing of price payment Generally, the price is due at the time of contracting. However, payment can be postponed or made in installments based on [25](#page=25): * An agreement between the parties [25](#page=25). * Custom [25](#page=25). If the price is postponed or in installments, the payment term, often referred to as 'الأجل', commences from the date the sold property is delivered, unless otherwise agreed [26](#page=26). > **Example:** On March 1st, A buys a car from B, agreeing to pay the price one month later. B delivers the car to A on March 15th. In this scenario, the price becomes due on April 15th [26](#page=26). #### 8.1.3 Partial payment and delivery If the buyer pays only a portion of the price, they generally cannot demand delivery of a corresponding part of the sold property if doing so would diminish the overall value of the property [26](#page=26). ### 8.2 Conditions for a valid price For a price to be considered valid in a contract of sale, it must meet three fundamental conditions [26](#page=26): 1. It must be currency money. 2. It must be determined or determinable. 3. It must be serious. #### 8.2.1 The price must be currency money The price must consist of currency money [27](#page=27). * If A sells their car to B in exchange for another car, this transaction is not a sale but a barter because the other car is not considered a price [27](#page=27). * Similarly, if A sells their car to B in exchange for gold, this is also considered a barter, not a sale [27](#page=27). The parties can agree that the buyer will pay the price immediately or at a later time, either in full at once or in installments. Payment can be made via cheque or in the form of an annuity for the seller's lifetime [27](#page=27). #### 8.2.2 The price must be determined or determinable If the price is not explicitly determined in the contract, the contract remains valid provided the price is determinable. However, if the price is neither determined nor determinable, the contract is considered void due to significant uncertainty [28](#page=28). ##### 8.2.2.1 When a price is NOT determinable A price is deemed NOT determinable if the parties agree to: * A "fair price" [28](#page=28). * A price "appropriate to the value of the sold property" [28](#page=28). * A price to be determined by the seller or buyer at a later time [28](#page=28). ##### 8.2.2.2 When a price IS determinable A price is determinable if the parties have agreed upon the grounds for its determination. There are two main applications for the concept of a determinable price [28](#page=28): 1. Market Price [28](#page=28). 2. Cost-plus sale, at-cost sale, and discount sale [28](#page=28). ###### 8.2.2.2.1 Determinable price: Market price If parties agree that the price will be the market price, the price is considered determinable, even if not determined at the time of contracting. It is determinable because the basis for its calculation has been established [29](#page=29). * If the market price fluctuates over time, the criterion will be the market price at the time of the sale [29](#page=29). * If there is no market in the locality where the contract is made, the market price will be determined by the market that custom dictates for estimating prices [29](#page=29). ###### 8.2.2.2.2 Determinable price: Cost-plus sale, at-cost sale, and discount sale In these types of sales, the price is determined based on the cost the seller incurred to acquire the property, a cost known to both parties. These are often called "honesty sales" because sellers are ethically and professionally bound to disclose the actual cost [30](#page=30) [32](#page=32). * **Cost-Plus Sale (بيع المرابحة):** The price is set as the actual cost the seller paid to obtain the property, plus a specified profit amount or percentage [30](#page=30). * **At-Cost Sale (بيع التولية):** The price is determined as the exact price the seller paid to obtain the property [30](#page=30). * **Discount Sale (بيع الوضيعة):** The price is set as the actual cost the seller paid to obtain the property, minus a specified loss amount or percentage for the seller [31](#page=31). These sales are valid because, though the price isn't fixed at contracting, it is determinable. If a buyer discovers the seller overstated the cost, the price will be based on the real cost, not the overestimated figure [32](#page=32). > **Tip:** The validity of cost-plus, at-cost, and discount sales hinges on the seller's honesty in disclosing the actual acquisition cost of the property. ##### 8.2.2.3 Buyer's right to rescind in honesty sales A buyer may rescind the sales contract in two scenarios concerning honesty sales [33](#page=33): 1. If, at the time of contracting, the buyer was unaware of the cost the seller paid to acquire the property, they can rescind the contract upon learning this information [33](#page=33). 2. If the seller concealed significant information about the sold property or the cost they incurred [33](#page=33). However, the buyer cannot rescind the contract in either of these cases if the sold property has been demolished, consumed, or transferred to a third party [33](#page=33). #### 8.2.3 The price must be serious The price must be genuine and intended to compensate the seller for transferring ownership, although it does not need to be equivalent in value to the sold property [34](#page=34). ##### 8.2.3.1 When a price is NOT serious A price is considered NOT serious if it is: * **Absolutely simulated:** The price is a sham, with no genuine intention to pay it. * **Trifle:** The price is so negligible or insignificant as to be meaningless. In these situations, the contract may be voidable [34](#page=34). ##### 8.2.3.2 When a price IS serious A price is considered serious even if it is undervalued. Undervaluation does not render the price invalid, as long as it is genuinely intended as payment [34](#page=34). > **Tip:** Focus on the *intention* behind the price. A price that is merely low is valid, but a price that is a sham or utterly insignificant is not. --- # Seller's obligations in a sale contract The seller's obligations in a sale contract are the duties they must perform to fulfill the agreement with the buyer. These include transferring ownership, delivering the property, and warranting against encumbrances and defects [41](#page=41). ### 9.1 Transfer of ownership The transfer of ownership is a primary obligation of the seller. The timing of this transfer depends on whether the property is movable or immovable [41](#page=41) [42](#page=42). #### 9.1.1 Movable property For movable property, the timing of ownership transfer depends on whether it is identified per se or by kind [42](#page=42). * **Identified per se (قيمي-بالذات):** Ownership transfers to the buyer immediately upon the conclusion of the contract, even if the property has not yet been delivered. This also applies to a "lump sale" as it is considered identified per se by its location [42](#page=42). * **Identified by kind (مثلي-بالنوع):** Ownership transfers only after the property has been sorted out (مفرز) [42](#page=42). Parties to the contract or special statutes may stipulate a different timing for ownership transfer [42](#page=42). #### 9.1.2 Immovable property (real estate) The ownership of immovable property is transferred through registration in the official real estate records [43](#page=43). * Even if the contract is not registered, it remains valid as its three pillars exist. However, the transfer of ownership is postponed until registration is completed [43](#page=43). * If the seller refuses to assist the buyer with the registration, the buyer can initiate a lawsuit. The available lawsuits are [43](#page=43): 1. **Authenticity of signature lawsuit (دعوى صحة التوقيع):** This is a formal suit to prove the signature on the contract belongs to the seller. It does not affect the origin of the right or the transfer of ownership, nor the contract's validity, enforceability, or invalidity. If the seller's signature is verified by the court, it simply confirms their authorship. The court summons the seller to verify the signature [44](#page=44): * If the seller appears and admits the signature, it is verified [45](#page=45). * If the seller appears but denies the signature, an expert will be used for verification [45](#page=45). * If the seller is properly notified but does not appear, the court will confirm it is their signature [45](#page=45). Once the signature is verified, the buyer can demand the seller fulfill their duty to transfer ownership by registration [45](#page=45). 2. **Validity and enforceability of the contract of sale lawsuit (دعوى صحة العقد أو دعوى صحة ونفاذ العقد):** This lawsuit serves as an alternative method to transfer ownership without registration in the official records. The buyer asks the court to confirm the contract's validity and order the seller to perform their obligation to deliver the property. The court verifies the existence and validity of the contract's pillars. If the contract is deemed valid, the buyer can register the court's decision in the official real estate records, thereby transferring ownership. This lawsuit can be filed by the buyer or their heirs against the seller or their heirs [46](#page=46). #### 9.1.3 General principles for ownership transfer The seller is obliged to take all necessary steps to transfer ownership of the sold property to the buyer [47](#page=47). * For movables identified by kind, the seller must sort them out within a reasonable period [47](#page=47). * For immovables, the seller must assist the buyer in registering the contract; otherwise, the buyer can sue [47](#page=47). * If the price is to be paid in installments, it may be agreed that ownership transfer is delayed until full payment, even if the property has been delivered. However, upon full payment, the buyer owns the property from the moment the contract was concluded [47](#page=47). ### 9.2 Deliver the sold property to the buyer The second obligation of the seller is to deliver the sold property to the buyer, who is now the new owner [48](#page=48). * If the buyer was already in possession of the property at the time of concluding the contract, this possession is considered delivery, unless otherwise agreed (Art. 386) [48](#page=48). * The seller must deliver the property in the same condition as it was at the moment the contract was concluded (Art. 380) [48](#page=48). #### 9.2.1 What to deliver? The seller is obliged to deliver not only the sold property but also any accessories that are necessary for its use or are customarily delivered with it, even if not explicitly stated in the contract (Art. 381) [49](#page=49). * **Example:** If a cellphone is sold, the seller is expected to deliver its battery as well [49](#page=49). #### 9.2.2 The place of delivery The parties to the contract should agree on the place of delivery (Art. 388) [49](#page=49). * In the absence of an agreement, custom will be resorted to [49](#page=49). * If neither agreement nor custom exists, the seller must deliver the property wherever it is located at the time of the contract [49](#page=49). #### 9.2.3 The method of delivery Delivery can be actual or assumed (Art. 385-387) [50](#page=50). 1. **Actual delivery:** * The seller enables the buyer to take possession of the sold property [50](#page=50). * It is sufficient that the buyer was able to take possession; actual takeover is not mandatory [50](#page=50). * Delivery must be consistent with the nature of the sold property [50](#page=50). * **Example (house):** Delivery is by vacating it and handing over the keys [50](#page=50). * **Example (laptop):** Delivery is by hand [50](#page=50). * **Example (eBook):** Delivery is by email or by making it available for download [50](#page=50). --- # Lessor's obligations in a lease contract This section outlines the primary duties and responsibilities of a lessor within a lease agreement [81](#page=81). ### 10.1 General overview of lessor's obligations The lessor's obligations in a lease contract are fundamental to the agreement and ensure the lessee's right to use and enjoy the leased property. These obligations include delivering the leased property, maintaining it, warranting its freedom from encumbrances, and warranting its freedom from defects [81](#page=81). ### 10.2 Deliver the leased property to the lessee The core essence of a lease contract lies in the lessor's commitment to deliver the leased property to the lessee. This obligation extends beyond the property itself to include any necessary accessories [82](#page=82). #### 10.2.1 Condition of delivery The lessor must deliver the leased property in a condition that enables the lessee to utilize it as intended by the contract [82](#page=82). > **Example:** If a car is rented, the lessor must deliver a functional car along with its key [82](#page=82). #### 10.2.2 Payment of rent and delivery If the parties agree that rent is to be paid in advance, the lessor is permitted to withhold delivery of the leased property until the lessee fulfills this payment obligation, even if the lease term has already commenced [83](#page=83). #### 10.2.3 Application of sales law principles Generally, the provisions governing a seller's obligation to deliver sold property apply mutatis mutandis to the lessor's duty to deliver leased property, unless the parties have stipulated otherwise [83](#page=83). ### 10.3 Maintain the leased property The lessor is obliged to undertake necessary repairs for any deficiencies that arise in the leased property and impede the lessee's ability to utilize it [84](#page=84). #### 10.3.1 Lessee's remedies for non-maintenance If the lessor fails to address a deficiency, the lessee has two primary recourse options: 1. Rescind the lease contract [84](#page=84). 2. Obtain court authorization to carry out the repairs personally and subsequently recover the expenses from the lessor [84](#page=84). #### 10.3.2 Urgent deficiencies In situations where a deficiency is urgent, and the lessee cannot reach the lessor, or the lessor is uncooperative after being contacted, the lessee may proceed with repairs without prior court permission. The lessee can then deduct the incurred expenses from the rent payments [84](#page=84). #### 10.3.3 Improvements to the leased property If a lessee obtains the lessor's permission to make improvements to the leased property, the entitlement to recover expenses depends on the nature of the improvement [85](#page=85): 1. **Value-increasing improvements:** If the improvements enhance the value of the leased property, the lessee is entitled to reimbursement for expenses, unless otherwise agreed [85](#page=85). 2. **Lessee-benefit improvements:** If the improvements primarily benefit the lessee, they are not typically entitled to recover expenses, unless stipulated otherwise [85](#page=85). #### 10.3.4 Lessor's right to prevent certain actions The lessor has the right to prevent the lessee from undertaking actions that could: 1. Cause damage or alter the leased property [85](#page=85). 2. Involve installing machinery or devices that might damage the property or decrease its value [85](#page=85). Should the lessee disregard these prohibitions, the lessor may seek court intervention to rescind the contract and claim compensation for any resulting damages [85](#page=85). ### 10.4 Warrant freedom from encumbrances The lessor must ensure the lessee's quiet enjoyment and undisturbed possession of the leased property throughout the lease term. This means the lessor cannot make alterations to the property that hinder the lessee's use [86](#page=86). #### 10.4.1 Lessee's remedies for breach of warranty If the lessor fails to uphold this obligation, the lessee can pursue two remedies: 1. Rescission of the contract [86](#page=86). 2. Compensation for rent paid for the remaining period of the lease term [86](#page=86). #### 10.4.2 Voidance of waiver clauses Any clause within a lease contract attempting to waive the lessor's warranty against encumbrances is considered null and void, and the contract remains valid [86](#page=86). ### 10.5 Warrant freedom from defects The lessor warrants against all defects present in the leased property that either prevent the lessee's use or diminish its utility, provided the lessee was unaware of these defects at the time of contracting [87](#page=87). #### 10.5.1 When a lessee is deemed aware of defects A lessee is considered aware of defects if: * The lessor explicitly notified them of the defects [87](#page=87). * The lessee inspected the property, and the defect was apparent upon inspection [87](#page=87). > **Example:** If a tenant rents a house and discovers there is no running water, this is a defect warranted by the lessor, unless the lessor had previously informed the tenant about this issue during the contract negotiation [87](#page=87). #### 10.5.2 Lessee's remedies for defects If a defect renders the leased property unusable, the lessee is entitled to: * Rescind the contract [88](#page=88). * Recover any rent paid [88](#page=88). #### 10.5.3 Voidance of defect waiver clauses Similar to encumbrances, any clause in a lease contract attempting to waive the lessor's warranty against defects is considered null and void, and the contract remains valid [88](#page=88). ### 10.6 Lessee's obligations (overview) While this section primarily details the lessor's duties, it's important to note the corresponding obligations of the lessee, which include paying rent, preserving the property, using it according to the contract, and returning it at the end of the term [81](#page=81) [89](#page=89). ### 10.7 Pay the rent The primary obligation of the lessee is to pay the rent agreed upon in the contract by the stipulated deadlines. As the debtor in the rent payment obligation, the lessee is also responsible for any expenses incurred in fulfilling this payment duty [90](#page=90). > **Example:** If the contract specifies that rent payment should be made via a paid electronic service, the lessee bears the cost of using that service [90](#page=90). --- # The lessee's obligations under a lease agreement This section outlines the primary responsibilities that a lessee must adhere to as stipulated by a lease agreement [89](#page=89). ### 11.1 Payment of rent The fundamental obligation of the lessee is to pay the rent as agreed upon in the contract and within the stipulated timeframe. As the debtor in the rent payment obligation, the lessee is also responsible for any expenses incurred in fulfilling this duty. For instance, if the lease agreement specifies that rent should be paid via an electronic service, the lessee bears the cost of using that service [90](#page=90). ### 11.2 Preservation of the leased property This obligation, while a manifestation of the general doctrine of good faith, is explicitly stated in the civil code. The standard of a reasonable person is used to determine whether the lessee has adequately preserved the leased property. If there are multiple lessees, each individual is accountable for their own negligence or misconduct [91](#page=91). ### 11.3 Utilization of the leased property according to the contract The lessee is only permitted to use the leased property in the manner agreed upon in the contract. For example, if a lease contract specifies a house is for residential use, the lessee cannot operate a business headquarters from it [92](#page=92). In the absence of a specific agreement, the lessee is entitled to use the leased property in a way that is: * Consistent with its intended purpose [92](#page=92). * Consistent with custom [92](#page=92). > **Example:** If the leased property is a residential house, the lessee cannot convert it into a restaurant [92](#page=92). Failure by the lessee to fulfill this obligation entitles the lessor to claim compensation for any resulting damages [92](#page=92). Furthermore, the lessee may not alter the leased property without the lessor's permission, unless the alteration is: 1. Necessary [93](#page=93). 2. Does not result in any damage to the lessor [93](#page=93). > **Example:** If a renter finds a room excessively hot and dark due to a lack of a window, they might argue that installing a window is necessary. However, this change may not be permissible if it compromises the lessor's privacy, such as by allowing neighbors to see into the property [93](#page=93). If the lessee violates this obligation by making an unnecessary change or a change causing damage without the lessor's consent, the lessee must reverse the alteration at the end of the lease term, unless otherwise agreed [93](#page=93). The lessee cannot prevent the lessor from undertaking any actions deemed necessary to maintain the leased property. If performing maintenance affects the lessee's ability to use the property, the lessee may rescind the contract. If the lessee does not rescind the contract during the maintenance period, they are entitled to a reduction in rent but can no longer rescind the lease [94](#page=94). > **Example:** If the lessor of a house discovers a collapsing ceiling in a room requiring immediate repair, the lessee cannot prevent the lessor from hiring workers to enter the house for repairs. However, the lessee has the option to rescind the contract. If the lessee chooses not to rescind during the maintenance, they can only claim a rent reduction, not rescission [94](#page=94). If an act by an administrative authority completely deprives the lessee of the use of the leased property, the lease is rescinded, and the lessee is not obligated to pay rent from the date they became unable to use the property [95](#page=95). > **Example:** The expropriation of the leased property would completely prevent its use by the lessee [95](#page=95). If an act by an administrative authority partially deprives the lessee of the use of the leased property, the lessee may rescind the lease and is not obliged to pay rent from the date they notify the lessor [95](#page=95). > **Example:** Imposing a curfew during afternoon hours in the district where a leased property used as a restaurant is located would partially deprive the lessee of its use [95](#page=95). The lessee is obliged to: 1. Perform repairs that are agreed upon or required by custom [96](#page=96). 2. Clean the leased property by removing dust and rubbish [96](#page=96). The lessee is entitled to rescind the lease contract in two additional scenarios: 1. If fulfilling the contract would result in evident damage to the life or property of the lessee or those associated with them [96](#page=96). 2. The occurrence of a circumstance that prevents them from performing the contract [96](#page=96). ### 11.4 Return of the leased property The lessee is obligated to return the leased property to the lessor upon the expiration of the lease term. If the lessee violates this obligation by retaining the property after the lease expires, they must pay [97](#page=97): * Rent estimated based on the rent of a similar item (اجرة المثل) [97](#page=97). * Compensation for any damages the lessor may have suffered [97](#page=97). The lessee is obliged to return the leased property in the same condition it was at the time of receipt. Consequently, the lessor can compel the lessee to remove any improvements they may have made without permission, even if these improvements have increased the property's value [98](#page=98). --- # Determinable price in contracts of sale The price in a contract of sale must be either determined or determinable for the contract to be valid; otherwise, it will be void [28](#page=28). ### 12.1 Conditions for a determinable price A price is considered not determinable if the parties agree on vague terms such as "a fair price," "a price appropriate to the value of the property," or if either party is to determine the price at a later date. Conversely, a price is determinable if the parties agree on the grounds for its determination [28](#page=28). #### 12.1.1 Market price If parties agree that the price shall be the market price, the price is determinable because the ground for determination is established, even if the exact amount is unknown at the time of contracting. If the market price fluctuates, the criterion shall be the market price at the time of sale. If there is no market at the location of the contract, the market price will be determined by the market that is custom used for price estimation [29](#page=29). #### 12.1.2 Cost-based sales These types of sales determine the price based on the cost the seller incurred to obtain the property, which must be known to both parties [30](#page=30). * **Cost-plus sale (بيع المرابحة):** The price is set as the actual cost paid by the seller plus a specified profit margin (a sum of money or a percentage) [30](#page=30). * **At-cost sale (بيع التولية):** The price is set as the same price the seller paid to obtain the property [30](#page=30). * **Discount sale (بيع الوضيعة):** The price is set as the actual cost paid by the seller minus a specified loss (a sum of money or a percentage) for the seller [31](#page=31). These sales are often referred to as "honest sales" due to the ethical and professional obligation of the seller to disclose the actual cost. They are valid because the price is determinable, though not fixed at the time of contracting. If a buyer discovers the seller overestimated the cost, the price will be based on the real cost [32](#page=32). The buyer can rescind the contract in two scenarios: 1. If the buyer was unaware of the seller's cost at the time of contracting and discovers it later [33](#page=33). 2. If the seller concealed significant information about the property or the cost incurred [33](#page=33). However, rescission is not possible if the sold property has been demolished, consumed, or transferred to a third party's ownership in these cases [33](#page=33). > **Tip:** The core principle behind cost-based sales is transparency; the buyer must be informed of the seller's costs for these contracts to be valid and enforceable. ### 12.2 The price must be serious A serious price is one intended to compensate the seller for the transfer of ownership, though it does not need to be of equal value to the property itself. A price is not considered serious if it is absolutely simulated or trifle. However, an undervalued price is still considered serious [34](#page=34). #### 12.2.1 Simulated price (الثمن الصورى) Simulation can be absolute or relative. * **Absolute simulation:** Occurs when the contract states a price, but no payment is actually made. This is often done to conceal gift contracts or to shield property from creditors. If the intent is to conceal a gift, the contract is treated as a gift, not a sale. If the intent is to defraud creditors, the sale is ineffective [35](#page=35). * **Relative simulation:** Involves two prices: a fake declared price and a real concealed price. While the contract specifies the declared price, the parties intend for the buyer to pay the real, hidden price. Relative simulation does not invalidate the sale; the real price is the enforceable one [36](#page=36). #### 12.2.2 Trifle price (الثمن التافه) A trifle price is too low to be considered fair consideration for the transfer of ownership [37](#page=37). > **Example:** Selling a car worth 10,000 OMR for only 10 OMR would likely be considered a trifle price [37](#page=37). In such cases, the contract is not treated as a sale but may be considered a gift contract due to the trivial consideration, suggesting the owner intended to donate the property [37](#page=37). #### 12.2.3 Undervalued price (الثمن البخس) An undervalued price is a serious price accepted by the seller as consideration, but it represents a significant loss to the seller [38](#page=38). The distinction between a trifle price and an undervalued price lies in the intention of the parties. While both are low prices, a trifle price is not intended as consideration, whereas an undervalued price is an accepted consideration. The existence of an undervalued price indicates extreme inequity in the contract [38](#page=38). --- # Distinguishing between extreme and slight inequity in pricing This section delves into the crucial distinctions between extreme and slight inequity in pricing within a sale contract, focusing on their definitions, implications, and legal treatment as outlined in the provided document. ### 13.1 The concept of inequity in price Inequity in price refers to a situation where the agreed-upon price in a sale contract is significantly or slightly lower than the fair market value of the sold property. This concept is primarily discussed in the context of an "undervalued price," which is a serious price accepted by the seller but constitutes a significant loss to them [38](#page=38). ### 13.2 Types of inequity in price The document distinguishes between two main types of price inequity: extreme inequity and slight inequity [39](#page=39). #### 13.2.1 Extreme inequity Extreme inequity occurs when the price is so low that no expert would suggest it as a fair price for the sold property. This signifies a substantial disparity between the property's value and its sale price [39](#page=39). * **Definition:** The price is excessively low, making it unreasonable even for an expert to propose as fair [39](#page=39). * **Example:** A house worth 10,000 OMR is sold for 5,000 OMR [39](#page=39). * **Islamic Jurisprudence Perspective:** Extreme inequity, in Islamic jurisprudence, is defined as the price being lower than four-fifths (4/5) of the fair price [39](#page=39). #### 13.2.2 Slight inequity Slight inequity occurs when the price is lower than the fair price, but a reasonable expert might still consider it a justifiable price. This indicates a smaller, though still present, disparity [39](#page=39). * **Definition:** The price is below the fair market value, but within a range that an expert might deem reasonable [39](#page=39). * **Example:** A house worth 10,000 OMR is sold for 9,500 OMR [39](#page=39). ### 13.3 Legal implications of extreme inequity While the existence of extreme inequity alone does not invalidate a contract under general law it can be a ground for rescission if it is caused by fraud committed by the other party to the contract [40](#page=40). * **General Rule:** A contract is generally considered valid even with extreme inequity in price, provided it is not due to fraud [40](#page=40). * **Grounds for Rescission (if caused by fraud or specific property types):** The contract of sale may be rescinded if the undervalued property falls into certain categories [40](#page=40): 1. Owned by an interdicted person (محجور) [40](#page=40). 2. A trust property (وقف) [40](#page=40). 3. Public property [40](#page=40). ### 13.4 Undervalued price and its treatment An undervalued price is a serious price accepted as consideration but represents a significant loss to the seller. The key difference between a trifle price and an undervalued price lies in the intention of the parties: a trifle price is not intended as genuine consideration, while an undervalued price is accepted consideration, albeit at a loss [38](#page=38). > **Tip:** It's crucial to differentiate between a price that is simply low and a price that is so low it suggests a lack of genuine intent to exchange value, which is the essence of the distinction between triffling and undervalued prices. ### 13.5 Distinguishing from trifle and simulated prices The concepts of extreme and slight inequity are further contextualized by understanding other types of non-serious prices: * **Trifle Price:** A price too low to be considered fair consideration for transferring ownership. The contract might be considered a gift due to the trivial consideration. For example, selling a car worth 10,000 OMR for 10 OMR would likely be considered trifle [37](#page=37). * **Simulated Price:** This involves a price that is not genuinely intended to be paid or is a misrepresentation of the actual price. * **Absolute Simulation:** The contract states a price, but nothing is paid. This is often used to conceal gift contracts or shield property from creditors. If used to conceal a gift, the contract is treated as a gift; if to deceive creditors, the sale is ineffective [35](#page=35). * **Relative Simulation:** Two prices exist: a fake declared price and a real concealed price. The contract is not invalidated, but the real, concealed price is enforceable [36](#page=36). > **Tip:** While a trifle price indicates a lack of serious intent for consideration, an undervalued price signifies accepted consideration that results in a loss for the seller, distinguishing it from a simulated or gift transaction. --- This section delves into the nuances of how inequity in pricing is perceived and its implications within contractual contexts, particularly concerning leases. While the provided text does not directly use the terms "extreme inequity" or "slight inequity" in pricing, it discusses concepts like undervaluation and simulated prices for rent, which directly relate to the degree of fairness or unfairness in the consideration exchanged. The focus is on how deviations from a fair market price are treated legally and contractually. ### 13.1 Understanding Rent as Consideration in Lease Contracts Rent is identified as an essential element of a lease contract; without it, the agreement would be classified as a lending contract (عقد الإعارة), which is a gratuitous use of a non-consumable item for a specific period, with the understanding of its return. A lending contract is generally non-binding, allowing either party to terminate it at any time [75](#page=75). #### 13.1.1 Requirements for Rent For rent to be valid, it must meet certain criteria: * **Seriousness:** Rent cannot be absolutely simulated or trivial. This implies a baseline level of genuine consideration [76](#page=76). * **Valuation:** While rent cannot be absolutely simulated, it *could* be undervalued. This distinction is crucial for differentiating between a legally problematic price and one that is merely unfavorable to one party. The document refers to an explanation of these terms within the context of a contract of sale for further clarification [76](#page=76). * **Nature of Consideration:** Rent can be in the form of money or any other asset, such as property, a debt, or the utilization of another thing [76](#page=76). #### 13.1.2 Determination of Rent To comply with general civil law principles, rent must be determined or determinable at the time the contract is made [76](#page=76). * **Monetary Rent:** If the rent is monetary, the contract must specify the exact amount [76](#page=76). * **Non-Monetary Rent:** If the rent is something other than money, the contract must detail its description and amount. For instance, rent could be specified as "1 Samsung TV 40'' LCD Screen" [76](#page=76). #### 13.1.3 Consequences of Undetermined Rent If the rent is not explicitly determined in the contract, the contract can be rescinded. In such cases, the lessee is obligated to pay rent for the period prior to rescission, based on the rent of an equivalent item [77](#page=77). #### 13.1.4 Payment of Rent The parties can agree on when rent is to be paid, such as immediately, at a later date (postponed), or in installments according to a schedule. If no specific payment schedule is agreed upon, rent becomes due once the lessee utilizes the leased property or is able to do so. Crucially, the lessee is not obligated to pay any rent until they receive the leased property. If the lessor fails to deliver the property at the start of the lease term, the lessee is not liable for rent during that period. However, this protection does not apply if the delay in delivery is due to a reason attributable to the lessee, such as being unavailable to receive the property [77](#page=77) [78](#page=78). ### 13.2 Distinguishing Undervaluation from Simulation The core of distinguishing between "slight" and "extreme" inequity in pricing, as it relates to rent, hinges on the legal concepts of **undervaluation** and **simulation**. #### 13.2.1 Undervaluation Undervaluation implies that the agreed-upon rent is lower than the actual market value or the worth of the leased property's utilization. The text explicitly states that rent *could* be undervalued. This suggests that a price being less than ideal or even significantly below market value does not automatically invalidate the lease. It represents a "slight" to moderate form of inequity where the contract remains valid, but one party is receiving a less advantageous bargain. The implication is that parties are free to contract on terms that are not perfectly equitable, as long as the consideration is genuine [76](#page=76). #### 13.2.2 Simulation Simulation, in contrast, implies that the stated price is not the true price intended by the parties. This can manifest in two ways: * **Absolute Simulation:** Where a contract appears to have a price, but in reality, there is no intention to pay any price, or the stated price is purely fictitious. This would render the contract non-binding as a lease. * **Relative Simulation:** Where the parties agree on a genuine price, but they conceal it by substituting another price in the contract. The text states that rent "cannot be absolutely simulated or trifle". This indicates that a completely fabricated or nonsensical price renders the contract invalid as a lease. If rent is absolutely simulated, it likely falls outside the scope of a lease agreement and might be considered a donation or another form of contract depending on the underlying intent. This scenario represents an "extreme" form of inequity because the core element of consideration for the lease is absent or misrepresented to the point of nullity [76](#page=76). #### 13.2.3 Legal Consequences of Pricing Inequity * **Undervalued Rent:** A contract with undervalued rent is still considered a valid lease. The inequity is present but does not fundamentally undermine the contractual agreement [76](#page=76). * **Simulated Rent:** A contract with absolutely simulated rent is not a lease contract. It is deemed a lending contract if gratuitous or potentially another contract if a different disguised price was genuinely intended. This represents a more severe form of pricing inequity that invalidates the lease status [75](#page=75). > **Tip:** When analyzing pricing in contracts, differentiate between a price that is simply a bad deal (undervalued) and a price that is not genuinely intended or is entirely fictitious (simulated). The former is permissible, while the latter can nullify the contract's nature. > **Example:** If a house is leased for one thousand dollars per month, but its market rental value is two thousand dollars per month, this is an instance of undervaluation (slight inequity). The lease remains valid. However, if the contract states a rent of one thousand dollars, but the parties secretly agree that no money will actually be exchanged, or that only a nominal amount of one dollar will be paid, this is an absolute simulation (extreme inequity), and the contract would not be recognized as a lease. --- ## Common mistakes to avoid - Review all topics thoroughly before exams - Pay attention to formulas and key definitions - Practice with examples provided in each section - Don't memorize without understanding the underlying concepts

| Term | Definition | |------|------------| | Lease | A contract where the lessor agrees to allow the lessee to use a leased property in exchange for a consideration, without transferring ownership. | | Lessor | The party in a lease agreement who grants the right to use the leased property. | | Lessee | The party in a lease agreement who obtains the right to use the leased property. | | Consideration (in lease) | The value exchanged in a lease contract, which can be money or any other form of benefit, given by the lessee to the lessor for the utilization of the property. | | Consensual Contract | A contract that is finalized upon the agreement of the parties' minds, not requiring a specific formal written document for its validity. | | Bilateral Contract | A contract where both parties have mutual obligations to fulfill towards each other, as opposed to unilateral contracts where only one party is bound. | | Commutative Contract | A contract where each party receives an equivalent value in return for fulfilling their obligation, such as the lessor receiving consideration and the lessee receiving property utilization. | | Executory Contract | A contract where the performance of obligations occurs over a period of time, making time an essential element, unlike executed contracts where performance is immediate. | | Pillars of the Contract of Lease | The essential components or foundations required for a valid contract of lease, typically including mutual assent, subject matter, and cause. The absence of any of these pillars renders the contract null and void. | | Mutual Assent | The agreement of wills between the parties to a contract, specifically the lessor and the lessee, to enter into a lease agreement. This involves one party making an offer and the other party making an acceptance that is identical to the offer. | | Declaration of Will | The expression of a party's intention to enter into a contract. This can be explicit, conveyed through words, writing, or customary signs, or implicit, demonstrated by an action that unequivocally indicates the party's intention. In very exceptional circumstances, silence may also constitute a declaration of will according to general civil law rules. | | Vices of Consent | Defects or flaws that can invalidate a contract by affecting the free and informed agreement of the parties. These vices must be absent for a declaration of will to be valid. | | Legal Capacity | The legal qualification or competence of individuals to enter into contracts. Both the lessor and the lessee must possess the necessary legal capacity for a lease contract to be valid. | | Power to Dispose | The legal authority of the lessor to alienate or transfer rights concerning the leased property. If a lessor lacks this power, the lease contract may be suspended and only become valid upon ratification by the true owner. | | Subject Matter of a Contract | The totality of the objects of the obligations that arise from a contract. In the context of a lease contract, this encompasses both the utilization of the leased property for a specific period and the rent to be paid. | | Utilization of the Leased Property | The use and enjoyment of the property by the lessee for the duration specified in the lease agreement. This constitutes the object of the lessor's obligation. | | Rent | The payment made by the lessee to the lessor in exchange for the use and enjoyment of the leased property. This is the object of the lessee's obligation. | | Immovable | Refers to real estate or property that cannot be moved, such as land and buildings. Its ownership transfer typically requires registration in official records. | | Registration | The formal process of recording a contract or deed in an official registry, such as the real estate registry, which is often necessary for the transfer of ownership of immovable property. | | Authenticity of Signature Lawsuit | A legal action filed by a buyer to prove that the signature on a sales contract belongs to the seller. This lawsuit does not affect the validity or ownership transfer of the property itself, but rather confirms the seller's agreement to the contract's terms. | | Validity and Enforceability of the Contract of Sale Lawsuit | An alternative legal action where a buyer requests the court to confirm the contract's validity and compel the seller to fulfill their obligation to transfer ownership of the sold property, potentially bypassing the need for direct registration. | | Accessories | Items that are necessary for the use of the sold property or are customarily delivered with it, even if not explicitly mentioned in the sales contract. The seller is obliged to deliver these along with the main property. | | Actual Delivery | A method of transferring possession of the sold property where the seller makes it physically possible for the buyer to take control of the item. This can involve handing over keys for a house or the item itself for a movable good. | | Assumed Delivery | A form of delivery where the buyer is legally considered to have received the property, even if physical possession has not yet occurred. This often happens when the buyer already has possession of the property in a different capacity, such as renting it before purchasing. | | Lump Sale | A sale where a specific group of fungible goods is priced and sold as a single unit without individual weighing, counting, or measuring. This type of sale is valid even if the subject matter is not precisely identified at the contract's inception, provided its location is determinable. | | Fungibles | Goods that are interchangeable with other goods of the same type and quality, such as grains, liquids, or standardized manufactured items. Only fungibles can be the subject matter of a lump sale. | | Legitimate Good | A good that falls within the scope of permissible dealings. This excludes things that are inherently beyond ownership (e.g., sunrays, seawater) and those prohibited by law or religious doctrine (e.g., drugs, wine). | | Sale of Future Things | A sale that concerns an item that does not yet exist at the time the contract is made. The seller is not the owner at the moment of contracting, but no other specific individual is the owner either. | | Sale by a Non-Owner | The sale of a specified item that is currently owned by a person other than the seller. This type of sale is initially suspended and does not bind the true owner. | | Ratification | The act by which the real owner of a property, whose item was sold by a non-owner, approves and confirms the sale. Ratification can be explicit (a clear statement of consent) or implicit (behavior indicating consent), and it makes the sale valid from its original conclusion date. | | Void Contract | A contract that is considered null and without legal effect. In the context of a sale by a non-owner, the contract becomes void if the real owner refuses to ratify the sale. | | Leased Property | The specific item or asset that is being rented out in a lease agreement. This property must exist or be capable of existing in the future, be clearly identifiable or determinable, and be legal to rent. | | Determinable Property | A leased property that is not precisely specified in the contract but can be identified or determined at a later date. For example, a car identified by make and model, but not its specific license plate number. | | Legitimate Property | The leased property must be an item that is legally permissible to be rented or traded. Items outside the scope of legal commerce, such as illegal substances or gambling machines, cannot be the subject of a lease. | | Serious Rent | The rent agreed upon in a lease contract must be genuine and not merely a sham or a trivial amount. While the rent can be undervalued, it cannot be entirely simulated or non-existent. | | Determinable Rent | The rent amount or description in a lease contract that is not explicitly stated but can be ascertained at a later time. This ensures that the financial obligation of the lessee is clear. | | Lease Term | The duration of the lease agreement, specifying the exact start date and end date of the rental period. This defines the timeframe for which the lessee has the right to use the property. | | Testing Period | A specified duration within a contract of sale during which the buyer has the right to examine the goods and decide whether to approve or reject the sale. If not explicitly determined, the customary period is assumed. | | Approval of Sale | The buyer's formal acceptance of the goods and the contract of sale, typically occurring after a testing period or by implied consent through inaction. | | Rejection of Sale | The buyer's formal refusal of the goods and the contract of sale, which must be communicated to the seller within the designated testing period. | | Subject Matter of Contract | The totality of obligations that arise from a contract. In a contract of sale, this encompasses both the good being sold and the price to be paid. | | Good (Sold Property) | The physical item or property that is the object of the seller's obligation in a contract of sale. It must meet specific conditions to be valid subject matter. | | Price (Money) | The monetary value that is the object of the buyer's obligation in a contract of sale, exchanged for the good. | | Existing Good | A good that is currently in existence at the time the contract of sale is made. This can include tangible items like a house or a car. | | Future Good | A good that is not yet in existence at the time of the contract but is expected to come into existence. An example is a house under construction. | | Identified Good | A good that is specifically and uniquely determined, either by its individual characteristics or by a clear process for its determination. | | Non-fungible Good | A good that is unique and not interchangeable with other goods. Its identification relies on specific attributes like location and area, such as a particular piece of land. | | Fungible Good | A good that is interchangeable with other goods of the same kind and quality. Identification is typically based on grade, weight, and quality, such as a quantity of rice. | | Sale by Sample | A type of sale where the seller provides a sample of the good to the buyer before the contract is concluded. The delivered goods must be identical to this sample. | | Hidden Defect | A defect in a sold property that a reasonable buyer could not detect upon inspection at the time of concluding the contract, often requiring expert knowledge to identify. | | Old Defect | A defect that existed in the sold property before the contract of sale was concluded, or occurred before delivery due to a pre-existing cause while in the seller's possession. | | Serious Defect | A defect that either significantly decreases the value of the sold property or renders it unfit for its intended purpose, excluding defects that are customarily allowed or considered trivial. | | Customarily Allowed Defects | Defects that are generally accepted or considered minor and do not typically warrant coverage under a seller's warranty, such as a small amount of rice straw in a package of rice. | | Apparent Defects | Defects that are readily observable and detectable by a reasonable buyer during a normal inspection of the sold property at the time of sale. | | Judicial Auction | A sale of property conducted by a judicial authority, where the seller's warranty against hidden defects may not apply. | | Administrative Auction | A sale of property conducted by administrative authorities, which may also be an exception to the seller's warranty against hidden defects. | | Rescind the Contract | The buyer's right to cancel the sale agreement and receive a full reimbursement of the purchase price due to a covered hidden defect. | | Ratify the Contract | The buyer's decision to uphold the sale agreement despite a hidden defect, potentially with a request for a price reduction. | | Warranty Period | The specified duration during which a seller is responsible for covering defects in the sold property, which can be extended by contract or in cases of seller fraud. | | Price | The monetary consideration that a buyer is obligated to pay in exchange for the seller's obligation to transfer ownership of the sold property. | | Explicit Agreement | A price determination that is clearly and directly stated by both the seller and the buyer in their contract. | | Implied Agreement | A price determination that is not directly stated but can be inferred from the conduct or past dealings between the seller and the buyer. | | Auction Sale | A type of sale where the seller has no role in determining the price; the price is set by competitive bidding among buyers. | | Compulsory Price | A price for certain goods that is imposed by the government, which both the seller and the buyer must adhere to, overriding their ability to negotiate. | | Postponed Payment | An arrangement where the payment of the price is deferred to a later date than the time of contracting, as agreed by the parties or dictated by custom. | | Installment Payment | A method of paying the price over a period of time in several smaller amounts, rather than a single lump sum. | | Currency Money | The price must be paid in legal tender recognized by the relevant jurisdiction, distinguishing a sale from a barter transaction. | | Barter | An exchange of goods or services for other goods or services, rather than for money, which is not considered a sale contract. | | Determined Price | A price that is precisely fixed and known by both parties at the time the contract of sale is concluded. | | Determinable Price | A price that is not fixed at the time of contracting but can be ascertained based on agreed-upon criteria or a method specified in the contract. | | Transfer of Ownership | The legal act of passing ownership of the sold property from the seller to the buyer. The timing of this transfer depends on whether the property is movable or immovable, and if movable, whether it is identified by kind or per se. | | Movable Property | Goods or items that can be physically moved from one place to another. For movable property identified by kind, ownership transfers only after the specific items are sorted out and designated for the buyer. | | Immovable Property | Real estate, such as land and buildings, which cannot be moved. Ownership of immovable property is typically transferred through official registration in a real estate record. | | Identified Per Se | Property that is specifically identified and unique, such as a particular car or a specific piece of art. Ownership of such property transfers to the buyer as soon as the sale contract is concluded, even before delivery. | | Identified by Kind | Property that is not individually specified but is defined by its type or category, such as a certain quantity of grain or a specific model of a product. Ownership transfers only when the specific items are sorted out and allocated to the buyer. | | Registration of Contract | The formal process of recording a sale contract for immovable property in an official real estate registry. This step is crucial for the legal transfer of ownership for real estate. | | Validity and Enforceability of Contract Lawsuit | A legal action where the buyer requests the court to confirm the overall validity of the sale contract and order the seller to fulfill their obligations. If the court finds the contract valid, its decision can be registered to transfer ownership of immovable property. | | Delivery of Sold Property | The seller's obligation to physically hand over the sold property to the buyer. This includes the property itself, any necessary accessories, and must be done at the agreed-upon place and in the same condition as when the contract was made. | | Deliver the leased property | The lessor is obligated to provide the lessee with the rented property, including any necessary accessories, in a condition that allows for its intended use. This obligation is fundamental to the lease agreement. | | Maintain the leased property | The lessor must repair any issues or deficiencies that arise in the leased property which hinder the lessee's ability to use it. If the lessor fails to make repairs, the lessee may have legal recourse, including rescinding the contract or obtaining court permission to make repairs and recover expenses. | | Warrant the freedom from encumbrances | The lessor has a duty to ensure the lessee's quiet enjoyment and possession of the leased property throughout the lease term. This means the lessor cannot make alterations that impede the lessee's use, and any clause attempting to waive this warranty is void. | | Warrant the freedom of the leased property from defects | The lessor guarantees that the leased property is free from defects that prevent or diminish its use, unless the lessee was aware of these defects at the time of contracting. If a defect renders the property unusable, the lessee can rescind the contract and recover payments made. | | Improvements | Modifications made to the leased property. If improvements increase the property's value and were made with the lessor's permission, the lessee may be entitled to recover expenses, unless otherwise agreed. Improvements benefiting only the lessee generally do not entitle the lessee to expense recovery. | | Compensation | A sum of money paid to an injured party to make up for a loss or injury suffered. In lease agreements, this can be awarded for damages or for rent paid during a period of non-use due to defects or lessor interference. | | Rent Payment | The primary obligation of the lessee is to pay the agreed-upon rent punctually. The lessee bears responsibility for any expenses incurred in fulfilling this payment obligation, such as fees for electronic payment services. | | Preserve the Leased Property | The lessee has a duty to maintain the leased property in good condition. This obligation is assessed using the standard of a reasonable person. If multiple lessees exist, each is accountable for their individual negligence or misconduct. | | Utilize the Leased Property According to the Contract | The lessee must use the leased property strictly as stipulated in the lease agreement. If no specific use is defined, the lessee may use it in a manner consistent with its intended purpose or common practice. Unauthorized changes to the property are prohibited unless necessary and do not cause damage to the lessor. | | Lessor's Maintenance Access | The lessee cannot prevent the lessor from undertaking necessary maintenance on the leased property. If maintenance significantly impacts the lessee's use, they may have the right to rescind the contract or, if they choose not to rescind, to a rent reduction. | | Administrative Authority Impact | If an administrative action completely prevents the lessee from using the property, the lease is rescinded, and rent payment ceases from that point. Partial deprivation may allow the lessee to rescind the lease and cease rent payments from the date of notification to the lessor. | | Repairs and Cleaning | The lessee is obligated to perform repairs as agreed or as customary, and to keep the leased property clean by removing dust and debris. | | Rescission of Lease | The lessee may be entitled to rescind the lease agreement if continuing the contract poses a significant danger to their life or property, or if unforeseen circumstances prevent contract performance. | | Return of Leased Property | Upon the expiration of the lease term, the lessee must return the leased property to the lessor. Failure to do so may result in liability for rent based on a comparable property and compensation for any damages suffered by the lessor. The property should be returned in the same condition as it was received. | | Market Price | A determinable price where the parties agree that the price will be based on the prevailing market value of the goods at the time of sale. If no market exists at the place of contract, the criterion will be the market that custom dictates for price estimation. | | Cost-Plus Sale | A type of sale where the price is determined by adding a profit margin (a sum of money or a percentage) to the actual cost incurred by the seller to obtain the property. | | At-Cost Sale | A type of sale where the price is set at the exact amount the seller paid to acquire the property, with no additional profit or loss. | | Discount Sale | A type of sale where the price is determined by subtracting a certain amount of money or a percentage from the seller's actual cost to obtain the property, representing a loss to the seller. | | Simulated Price | A price that is not genuine. Absolute simulation means no price is paid, often to conceal a gift or shield assets from creditors. Relative simulation involves a fake declared price and a real, concealed price, where the real price is enforceable. | | Trifle Price | A price that is so low it cannot be considered fair consideration for the transfer of ownership, suggesting the intention was likely a gift rather than a sale. | | Undervalued Price | A serious price that the seller accepts as consideration, but which represents a significant loss to the seller. It is an accepted consideration, unlike a trifle price, and indicates extreme inequity in the contract. | | Extreme Inequity | This occurs when the price of a property is so low that no expert would suggest it as a fair price. For example, selling a house worth 10,000 OMR for 5,000 OMR would be considered extreme inequity, as no reasonable expert would value it at that price. | | Slight Inequity | This occurs when the price is lower than the fair market price, but some experts might still consider it a reasonable price. For instance, selling a house worth 10,000 OMR for 9,500 OMR represents a slight inequity, as a reasonable expert could potentially value it at that price. |