BF - H7 Bedrijfsprocessen en logistiek_STU.pptx

# Strategie en marketing toegepast op RE-RIDE Dit gedeelte van de studiehandleiding behandelt de toepassing van bedrijfsstrategie en marketingconcepten op het bedrijf RE-RIDE, met een focus op marketingstrategieën, segmentatie, positionering en de marketingmix, en hoe deze zich verhouden tot de operationele processen zoals logistiek. ## 1. Strategie en marketing toegepast op RE-RIDE De implementatie van een marketingstrategie vereist een diepgaande analyse van de operationele processen om logistieke haalbaarheid te garanderen. Dit omvat vraagstukken rondom webshops die retourlogistiek vereisen, gepersonaliseerde fietsen die een strakke, doch flexibele organisatie noodzaken, en gerecycleerde materialen die een doordachte inkoop- en productielogistiek vereisen. ### 1.1 Bedrijfsstrategie en Marketingstrategie/tactiek Binnen de context van RE-RIDE zijn de volgende marketinggerelateerde elementen van belang: * **Segmentatie:** Het opdelen van de markt in specifieke groepen met vergelijkbare behoeften. * **USP (Unique Selling Proposition):** Het unieke verkoopargument dat RE-RIDE onderscheidt van concurrenten. * **Marketingmix (de P's):** De verschillende instrumenten die ingezet worden om de marketingdoelstellingen te bereiken. Voorbeelden van marketingstrategieën of -tactieken die van toepassing kunnen zijn op RE-RIDE: * Oude klanten contacteren voor een beoordeling tegen een korting op accessoires. * Aangepaste betaaltermijnen bieden aan studenten. * Een website inzetten als verkooppunt. * Verkoop via kwalitatieve fietsenwinkels. * Educatieve inhoud en quizjes op de website aanbieden om de marketingfunnel te doorlopen. * Drie jaar garantie bieden op gepersonaliseerde fietsen. ### 1.2 De link tussen marketingstrategie en logistiek De marketingstrategie van RE-RIDE, zoals de keuze voor een webshop en gepersonaliseerde fietsen, heeft directe implicaties voor de logistieke processen. * **Webshop:** Vereist effectieve retourlogistiek. * **Gepersonaliseerde fietsen:** Noodzaakt een strakke, doch flexibele organisatie. * **Gerecycleerde materialen:** Vereisen een doordachte inkoop- en productielogistiek. ### 1.3 Bedrijfsprocessen en logistieklexicon Een bedrijfsproces wordt gedefinieerd als een reeks geordende taken of activiteiten die samen worden uitgevoerd om een specifiek doel binnen een organisatie te bereiken. Er zijn drie soorten bedrijfsprocessen: * **Bestuurlijke processen:** Omvatten de bedrijfsstrategie. * **Primaire processen:** Direct gerelateerd aan de kernactiviteiten zoals verkoop, aankoop en productie. * **Secundaire processen:** Ondersteunende processen zoals onderzoek en ontwikkeling, financiën en humanresourcesmanagement. **Logistiek** is de overkoepelende term voor alle activiteiten die plaatsvinden vóór de levering van een eindproduct aan de klant. Er zijn vier hoofdsoorten logistiek: 1. **Inkooplogistiek (aanvoerlogistiek):** Beheert de goederenstroom van grondstoffen en producten tot aan het begin van het productieproces. 2. **Productielogistiek:** Omvat de logistieke bewegingen binnen het bedrijf tijdens de verwerking van grondstoffen tot eindproduct. 3. **Distributielogistiek:** Richt zich op het versturen van het eindproduct naar de consument. 4. **Retourlogistiek:** Beheert retourgoederen (kapotte, gebruikte of afgeschreven goederen) die naar het bedrijf terugkeren. De **goederenstroom** binnen de supply chain kan visueel worden voorgesteld met de volgende stromen: * Leveranciers -> Inkooplogistiek -> Magazijn / Productiesite -> Productielogistiek -> Distributielogistiek -> Klanten * De retourstroom is de Retourlogistiek. De **supply chain** is het gehele netwerk van bedrijven die betrokken zijn bij het creëren van een product, vanaf de grondstoffen tot het eindproduct bij de consument. **Supply chain management (SCM)** coördineert alle delen van de supply chain om een soepele doorstroming van producten te garanderen. #### 1.3.1 Forecasting (vraagvoorspelling) Forecasting is het proces van het voorspellen van de vraag naar een eindproduct of dienst. Dit gebeurt door data-analyse van historische gegevens, marktonderzoek en het in kaart brengen van periodes. Het doel is om een inschatting te maken die de verdere stappen in het bedrijf bepaalt. **Toepassingen van forecasting:** * **Bedrijven:** Voor het opstellen van jaarplannen, het toewijzen van budgetten en het beslissen over personeelsaanwervingen. * **Beleggers:** Om toekomstige trends te beoordelen die de verkoopverwachtingen van een bedrijf kunnen beïnvloeden, en op basis hiervan aandelenprijzen aan te passen. * **Statistische analyse:** Om de potentiële impact van bedrijfsmatige veranderingen te analyseren, zoals de effecten van ruimere kantooruren op klanttevredenheid. **Methoden van forecasting:** Er zijn twee hoofdmethoden: 1. **Kwalitatieve methoden:** Gebaseerd op meningen van experts, klantfeedback en gegevens uit marktonderzoek. 2. **Kwantitatieve methoden:** Een wiskundige aanpak die zich baseert op numerieke data en statistische analyses. **Stappen bij forecasting:** 1. Bepalen welke gegevens nodig zijn. 2. Verzamelen van de gegevens. 3. Analyseren van de gegevens. 4. Maken van de forecast. 5. Valideren en evalueren van de resultaten. **Kwantitatieve methoden omvatten:** * Tijdreeksmethoden (bv. lineaire methode, methode met voortschrijdend gemiddelde). * Causale methoden. **Voorbeeld van een link tussen forecasting en bestelprocedure:** Stel dat een bedrijf een voorraad heeft van 150 stuks, met een gemiddelde maandelijkse verkoop van 100 stuks. De minimale bestelhoeveelheid (MOQ) is 20 stuks, de doorlooptijd (levertijd) is 7 dagen, en er is een veiligheidsvoorraad van 50 stuks. Bij een wekelijkse verkoop van 25 stuks, is de te gebruiken voorraad $ (150 - 50) / 25 = 4 $ weken. Dit betekent dat na 4 weken de veiligheidsvoorraad zal worden aangesproken, wat ongewenst is. Een bestelling van 25 stuks zou geplaatst moeten worden. Rekening houdend met een levertijd van 1 week, moet de bestelling in week 3 geplaatst worden. Vanwege de MOQ van 20 stuks, zou de bestelling verdubbeld moeten worden naar 40 stuks. #### 1.3.2 Planningsstrategieën De keuze van een planningsstrategie is afhankelijk van de bedrijfsstrategie. Twee belangrijke benaderingen zijn: 1. **Make to Stock (MTS):** Producten worden geproduceerd en opgeslagen op basis van vraagvoorspelling. * **Voordelen:** Snelle reactietijd op klantvragen, korte levertijden, efficiënte massaproductie, minimaliseert risico op voorraadtekorten bij nauwkeurige prognoses. * **Nadelen:** Risico op voorraadoverschotten en hogere opslagkosten, moeilijkheden bij voorraadtekorten bij foute voorspellingen. 2. **Make to Order (MTO):** Productie begint pas na ontvangst van een specifieke klantorder. * **Voordelen:** Flexibiliteit in productie en aanbod van maatwerk, geen voorraadrisico's (vooral gunstig voor duurdere producten). * **Nadelen:** Complexiteit in capaciteits- en resourceplanning, flexibel distributiesysteem nodig om vraagfluctuaties op te vangen, vaak langere levertijden. ##### 1.3.2.1 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) Het Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) is het punt in de productie- of distributieketen waar de invloed van de klant begint. Voor RE-RIDE, waar gepersonaliseerde kleding wordt geproduceerd, kan een KOOP van 'Assembleren op order' van toepassing zijn. #### 1.3.3 Productiestrategieën Productiestrategieën omvatten het uittekenen van volledige goederen- en informatiestromen om efficiëntieverbeteringen te identificeren. **Value Stream Mapping (VSM)** is een methode om het productieproces te visualiseren en de goederen- en informatiestroom in kaart te brengen. Hierbij wordt rekening gehouden met: * **Soorten voorraad:** Grondstoffen, (half)afgewerkte producten, en andere typen voorraad, elk met eigen implicaties. * **Tijd en veiligheid:** Hoe lang voorraad kan blijven liggen zonder verlies van waarde of versheid. * **Kosten:** Kosten van opslag en beheer van de voorraad. * **Waarde:** Evolutie van de productwaarde en impact op de verkoopstrategie. * **Indeling:** Organisatie van voorraad voor efficiëntie. * **Hoeveelheid:** Juiste voorraadhoeveelheid om overschotten en tekorten te voorkomen en snelle bediening van klanten te garanderen. #### 1.3.4 Voorraadbeheer Voorraadbeheer is cruciaal om overschotten en tekorten te voorkomen en klanten tijdig te kunnen bedienen. De uitdagingen bij e-commerce, zoals bij RE-RIDE, vereisen specifieke aandacht voor voorraadbeheer. #### 1.3.5 Distributie Distributie omvat de keten van professionals en particulieren die goederen van producent naar eindklant overdragen. * **Commerciële distributie:** * **Directe distributie:** Rechtstreekse levering door de fabrikant/leverancier aan de consument. * **Indirecte distributie:** Via tussenpersonen zoals groothandels en detailhandelaren. * **Multikanaaldistributie:** Een combinatie van directe en indirecte kanalen. * **Fysieke distributie:** Het efficiënt en kosteneffectief op de juiste plaats krijgen van producten. Dit omvat opeenvolgende processen zoals magazijnbeheer, voorraadbeheer en transport. **Actua - Importtarieven:** Importtarieven kunnen leiden tot duurdere producten voor de klant, prijsverstoringen en stijgende transportkosten. Dit vereist aanpassingen in de keuze van waar producten worden geproduceerd of aangekocht. **Toepassing op case RE-RIDE:** RE-RIDE heeft twee soorten fietsen: standaardfietsen en 'customer made' fietsen met keuze in afwerking. De verkoop vindt plaats in fietsenwinkels en via een website. De volgende vragen zijn relevant: * Wat is het KOOP voor beide soorten fietsen? * Welke soort distributie hanteert RE-RIDE? * Hoe kan de distributie naar eindklanten efficiënt geregeld worden? * Waarom is opletten met voorraadbeheer bij e-commerce cruciaal? #### 1.3.6 Retourlogistiek Retourlogistiek verwijst naar het retourneren van producten in de logistieke keten, met focus op kostenefficiëntie, klanttevredenheid en ecologische impact. * **Retourrecht:** Europese consumenten hebben recht op retour. Uitzonderingen zijn o.a. tickets, beschadigde en gepersonaliseerde producten. Er zijn termijnen voor retourmelding en het terugsturen van producten. * **Offline verkopen:** Hebben geen verplicht retourbeleid. **Groene logistiek** richt zich op het verduurzamen van logistieke processen om de ecologische voetafdruk te verkleinen, zonder in te leveren op efficiëntie of kosten. Doelen zijn het vermijden van milieuvervuiling, kostenbesparing door efficiëntie, en het verbeteren van klanttevredenheid door duurzaamheid. Aspecten zijn duurzaam transport, energie-efficiëntie in magazijnen, en verpakking/afvalbeheer. Voordelen zijn kostenbesparing en een verbeterde reputatie. **Een retourlogistiekproces opzetten omvat stappen zoals:** 1. Bepalen van het retourbeleid. 2. Evalueren en benchmarken van het huidige retourproces en identificeren van bottlenecks. 3. Verzamelen en gebruiken van data om de retourlogistiek te analyseren, inclusief het opstellen van duurzame en specifieke KPI's (bv. bounce ratio, schrootratio). #### 1.3.7 Make or buy De 'make or buy'-beslissing bepaalt welke activiteiten een bedrijf zelf uitvoert en welke worden uitbesteed, gebaseerd op de bedrijfsstrategie en kernactiviteiten. Voordelen van outsourcing kunnen kostenbesparingen, expertise, voorspelbaarheid en risicobeperking zijn, terwijl nadelen servicegarantie en privacykwesties kunnen omvatten. --- # Bedrijfsprocessen en logistiek lexicon Dit document introduceert de fundamentele concepten van bedrijfsprocessen en logistiek, inclusief de definitie van bedrijfsprocessen, de verschillende soorten logistiek en belangrijke elementen binnen het logistieke landschap. ## 2. Bedrijfsprocessen en logistiek lexicon Een bedrijfsproces is een reeks van geordende taken of activiteiten die samen worden uitgevoerd om een specifiek doel binnen een organisatie te bereiken. ### 2.1 Soorten bedrijfsprocessen Er zijn drie hoofdtypen bedrijfsprocessen: * **Bestuurlijke processen**: Deze omvatten de bedrijfsstrategie. * **Primaire processen**: Deze zijn direct gericht op de kernactiviteiten van de organisatie, zoals verkoop, aankoop en productie. * **Secundaire processen**: Dit zijn ondersteunende processen die nodig zijn om de primaire processen mogelijk te maken, zoals onderzoek en ontwikkeling, de financiële afdeling of humanresourcesmanagement. ### 2.2 Logistiek lexicon Logistiek is de overkoepelende term voor alle activiteiten die voorafgaan aan de levering van een eindproduct aan de klant. Het beheert de goederen- en informatiestromen. #### 2.2.1 Soorten logistiek Er worden vier soorten logistiek onderscheiden: * **Inkooplogistiek (of aanvoerlogistiek)**: Beheert de goederenstroom van grondstoffen en producten tot aan het begin van het productieproces. * **Productielogistiek**: Omvat de logistieke bewegingen binnen het bedrijf tijdens de verwerking van grondstoffen tot eindproducten. * **Distributielogistiek**: Verantwoordelijk voor het versturen van het eindproduct naar de consument. * **Retourlogistiek**: Behandelt de retourgoederen (kapotte, gebruikte of afgeschreven goederen) die naar het bedrijf terugkeren. #### 2.2.2 De goederenstroom en supply chain De goederenstroom kan visueel worden voorgesteld met de volgende componenten: * **Leveranciers** * **Magazijn / Productiesite** * **Klanten** Hierbij onderscheiden we: * **Inkooplogistiek**: Stroom van leveranciers naar magazijn/productiesite. * **Productielogistiek**: Bewegingen binnen magazijn/productiesite. * **Distributielogistiek**: Stroom van magazijn/productiesite naar klanten. * **Retourlogistiek**: Stroom van klanten terug naar het bedrijf. De **supply chain** is het gehele netwerk van bedrijven die betrokken zijn bij het creëren van een product, vanaf de grondstoffen tot aan het eindproduct bij de consument. **Supply chain management (SCM)** coördineert alle delen van de supply chain om een soepele beweging van producten door de keten te waarborgen. ### 2.3 Forecasting – vraagvoorspelling Forecasting, of vraagvoorspelling, beoogt te bepalen hoeveel vraag er is naar een eindproduct of dienst. Dit wordt gedaan door data-analyse van historische gegevens, marktanalyse en het bestuderen van bepaalde periodes. Het doel is om een inschatting te maken die de verdere stappen in het bedrijf bepaalt. > **Tip:** Forecasting is essentieel voor planning, budgettering en het bepalen van personeelsbehoeften. Beleggers gebruiken forecasting om verkoopverwachtingen van een bedrijf te analyseren en hun investeringsbeslissingen aan te passen. #### 2.3.1 Methoden van forecasting Er zijn twee hoofdmethoden voor forecasting: 1. **Kwalitatieve methoden**: Deze leunen sterk op meningen en expertise van experts, feedback van klanten en resultaten uit marktonderzoek. 2. **Kwantitatieve methoden**: Dit is een wiskundige benadering die gebaseerd is op numerieke data en statistische analyses. Binnen kwantitatieve methoden zijn er verschillende technieken, waaronder: * Tijdreeksanalyse (bijvoorbeeld lineaire methoden, methode met voortschrijdend gemiddelde) * Causale methoden #### 2.3.2 Stappen bij forecasting De stappen die doorlopen worden bij forecasting zijn: 1. Bepalen welke gegevens nodig zijn. 2. Verzamelen van de gegevens. 3. Analyseren van de gegevens. 4. Maken van de forecast. 5. Valideren en evalueren van de forecast. #### 2.3.3 Voorbeeld van forecasting en bestelprocedure Een praktisch voorbeeld illustreert de link tussen forecasting en de bestelprocedure: * **Gegeven:** * Huidige voorraad: 150 stuks * Gemiddelde verkoop: 100 stuks per maand * Minimale bestelhoeveelheid (MOQ): 20 stuks * Doorlooptijd (levertijd): 7 dagen * Veiligheidsvoorraad: 50 stuks * Verkoop: 25 stuks per week * **Berekening:** * Bruikbare voorraad: $(150 - 50) / 25$ stuks per week = 4 weken * Dit betekent dat na 4 weken de veiligheidsvoorraad wordt aangesproken, wat ongewenst is. * Een bestelling van 25 stuks zou geplaatst moeten worden. * Rekening houdend met een levertijd van 1 week, dient de bestelling in week 3 geplaatst te worden. * Gezien de MOQ van 20 stuks, wordt de bestelling verhoogd naar 40 stuks. > **Voorbeeld:** Een bedrijf produceert fietsen. Per fiets zijn 2 wielen nodig. > * **Gegeven:** > * Voorraad wielen: 650 wielen > * Levertermijn wielen: 2 weken > * Minimale bestelhoeveelheid: 30 wielen > * Veiligheidsvoorraad wielen: 50 wielen > * **Opdracht:** Bereken wanneer een nieuwe bestelling voor wielen geplaatst moet worden en hoeveel stuks er besteld moeten worden. ### 2.4 Planningsstrategieën Planningsstrategieën bepalen hoe producten worden geproduceerd in relatie tot de klantvraag. Twee belangrijke benaderingen zijn: #### 2.4.1 Make to Stock (MTS) Bij Make to Stock (MTS) worden producten op basis van de vraagvoorspelling geproduceerd en opgeslagen in voorraad. * **Voordelen:** * Snelle reactietijd op klantvragen. * Korte levertijden (customer order leadtime) verbeteren klanttevredenheid. * Efficiënte massaproductie en spreiding van productiekosten. * Minimaliseert risico op voorraadtekorten bij nauwkeurige prognoses. * **Nadelen:** * Risico op voorraadoverschotten en hogere opslagkosten. * Moeilijkheden bij het oplossen van voorraadtekorten bij foute voorspellingen. #### 2.4.2 Make to Order (MTO) Bij Make to Order (MTO) begint de productie pas na ontvangst van een specifieke klantorder. * **Voordelen:** * Flexibiliteit in productie en aanbod van maatwerk. * Geen voorraadrisico's, vooral gunstig voor duurdere producten. * **Nadelen:** * Complexiteit in capaciteits- en resourceplanning. * Flexibel distributiesysteem nodig om vraagfluctuaties op te vangen. * Vaak langere levertijden. #### 2.4.3 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) Het Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) is het punt in de productie- of distributieketen waar de invloed van de klant begint. Dit punt bepaalt in grote mate de aard van de planningsstrategie. > **Voorbeeld:** Wim produceert gepersonaliseerde kleding. Klanten kunnen via een online tool hun kleding aanpassen. Door verschillende maten en kleuren van t-shirts op voorraad te hebben, kan Wim sneller anticiperen op bestellingen. In dit geval is het KOOP 'Assembleren op order' (KOOP 3). ### 2.5 Productiestrategieën Productiestrategieën richten zich op het plannen, toewijzen en uitvoeren van taken gerelateerd aan goederen- en informatiestromen. Dit omvat arbeid, kapitaal, goederen, informatie en management. Het doel is de omzetting van input (grondstoffen) naar output (verpakte producten). #### 2.5.1 Value Stream Mapping (VSM) Value Stream Mapping (VSM) is een methode om de volledige goederen- en informatiestroom uit te tekenen om efficiëntieverbeteringen te identificeren. > **Tip:** VSM helpt bij het visualiseren van het productieproces en het opsporen van knelpunten. Houd bij VSM rekening met de verschillende soorten voorraad, de tijd en veiligheid, kosten, waarde, indeling en de benodigde hoeveelheid. ### 2.6 Voorraadbeheer Voorraadbeheer omvat de activiteiten gericht op het optimaliseren van de hoeveelheid en het type voorraad dat een bedrijf aanhoudt. Dit is cruciaal voor zowel productie als distributie. > **Focuspunten bij voorraadbeheer:** > * **Soorten Voorraad**: Grondstoffen, (half)afgewerkte producten, eindproducten, etc. > * **Tijd en Veiligheid**: Hoe lang kan voorraad liggen zonder waardeverlies? > * **Kosten**: Opslagkosten, beheerskosten. > * **Waarde**: Evolutie van productwaarde en impact op verkoop. > * **Indeling**: Efficiënte organisatie. > * **Hoeveelheid**: Voorkomen van overschotten en tekorten. ### 2.7 Distributie Distributie omvat de keten van professionals en particulieren die goederen van producent naar eindklant overdragen. #### 2.7.1 Distributiekanalen Er zijn verschillende soorten distributiekanalen: * **Commerciële distributie**: * **Directe distributie**: Producten worden rechtstreeks door de fabrikant/leverancier aan de consument geleverd, zonder tussenkomst. * **Indirecte distributie**: Via tussenpersonen zoals groothandels en detailhandelaren. * **Multikanaaldistributie**: Een combinatie van directe en indirecte kanalen. * **Fysieke distributie**: Dit betreft het efficiënt en kosteneffectief op de juiste plek krijgen van producten. De opeenvolgende processen hierbij zijn magazijnbeheer, voorraadbeheer en transport. > **Actua - Impact van importtarieven:** Importtarieven kunnen leiden tot duurdere producten voor de klant, verstoring van prijzen en hogere transportkosten. Bedrijven moeten hun keuzes voor productie- en inkooplocaties hierop aanpassen. #### 2.7.2 Toepassing op case RE:RIDE Voor RE:RIDE, een bedrijf dat standaardfietsen en op maat gemaakte fietsen verkoopt via winkels en een eigen website, zijn de volgende vragen relevant: * Wat is het KOOP voor beide soorten fietsen? * Welke vorm van distributie past bij RE:RIDE? * Hoe kan de distributie naar eindklanten efficiënt worden geregeld? * Waarom is aandacht voor voorraadbeheer cruciaal bij e-commerce? ### 2.8 Retourlogistiek Retourlogistiek verwijst naar het retourneren van producten in de logistieke keten. De focus ligt op kostenefficiëntie, klanttevredenheid en ecologische impact. #### 2.8.1 Retourrecht en -termijnen * **Retourrecht:** Europese consumenten hebben recht op retour van online aangekochte producten binnen 14 dagen na melding aan de verkoper, en nog eens 14 dagen om het product terug te sturen. Volledige terugbetaling, inclusief verzendkosten, geschiedt binnen 14 dagen na retouraanmelding, mits het product ontvangen is. * **Uitzonderingen:** Tickets, beschadigde en gepersonaliseerde producten zijn vaak uitgesloten. * **Offline verkopen:** Hiervoor geldt geen verplicht retourbeleid. #### 2.8.2 Groene logistiek Groene logistiek richt zich op het verduurzamen van logistieke processen om de ecologische voetafdruk te verkleinen, zonder in te leveren op efficiëntie of kosten. * **Doelen:** Vermijden van milieuvervuiling, kostenbesparing door efficiëntie, verbeteren van klanttevredenheid door duurzaamheid. * **Aspecten:** Duurzaam transport, energie-efficiëntie in magazijnen, verpakking en afvalbeheer. * **Voordelen:** Kostenbesparing, verbeterde reputatie. > **Voorbeeld - Een retourlogistiekproces opzetten:** > 1. Bepaal je retourbeleid. > 2. Evalueer en benchmark het huidige retourproces, identificeer knelpunten. > 3. Verzamel en analyseer data, stel duurzame en specifieke KPI's op (bv. bounce ratio, schrootratio). ### 2.9 Make or buy De "make or buy"-strategie bepaalt welke activiteiten een bedrijf zelf uitvoert en welke activiteiten worden uitbesteed. Deze keuze is afhankelijk van de bedrijfsstrategie en de kernactiviteiten. * **Voordelen van outsourcing:** Kostenbesparingen, expertise, voorspelbaarheid, risicobeperking, concurrentievoordeel. * **Nadelen van outsourcing:** Minder controle over servicegarantie, mogelijke privacykwesties. --- # Forecasting en bestelprocedures Dit onderwerp behandelt vraagvoorspelling (forecasting) en de toepassing ervan op bestelprocedures, met focus op hoe deze inzichten worden gebruikt voor voorraadbeheer en het optimaliseren van bestellingen. ### 7.2.1 Wat is forecasting? Forecasting, oftewel vraagvoorspelling, is het proces van het inschatten van de toekomstige vraag naar een product of dienst. Dit gebeurt door middel van data-analyse van historische gegevens, marktonderzoek en het analyseren van trends en periodes. Het doel is om een inschatting te maken die de verdere stappen binnen een bedrijf kan bepalen. **Voorbeelden van forecasting:** * Bedrijven gebruiken forecasting om jaarplannen op te stellen, realistische doelen te definiëren, budgetten toe te wijzen en te beslissen over aanwerving van personeel. * Beleggers gebruiken forecasting om de impact van toekomstige trends op de verkoopverwachtingen van een bedrijf te beoordelen, wat hun investeringsbeslissingen (kopen/verkopen van aandelen) beïnvloedt. * Statistische analyses worden ingezet om de potentiële impact van bedrijfswijzigingen, zoals het verruimen van kantooruren, op klanttevredenheid te analyseren. ### 7.2.2 Methoden van forecasting Er zijn twee hoofdmethoden voor forecasting: * **Kwalitatieve methoden:** Deze methoden leunen sterk op opinies en meningen van experts, feedback van klanten en gegevens uit marktonderzoek. Ze zijn nuttig wanneer er weinig historische data beschikbaar is. * **Kwantitatieve methoden:** Deze methoden maken gebruik van een wiskundige aanpak gebaseerd op numerieke data en statistische analyses. **Stappen bij forecasting:** 1. **Bepalen welke gegevens je nodig hebt:** Definieer de relevante data voor de voorspelling. 2. **Verzamelen van de gegevens:** Verzamel de benodigde historische en marktgegevens. 3. **Analyseren van de gegevens:** Analyseer de verzamelde data om patronen en trends te ontdekken. 4. **Forecast maken:** Creëer de daadwerkelijke voorspelling op basis van de analyse. 5. **Valideren en evalueren:** Controleer de nauwkeurigheid van de voorspelling en evalueer de methode voor toekomstig gebruik. **Kwantitatieve methoden omvatten onder andere:** * **Tijdreeksanalyse:** Gebruikt historische data om toekomstige waarden te voorspellen. * *Lineaire methode* * *Methode met voortschrijdend gemiddelde* * **Causale methoden:** Onderzoekt de relatie tussen de te voorspellen variabele en andere relevante variabelen. ### 7.2.3 De link tussen forecasting en bestelprocedures Forecasting is cruciaal voor het optimaliseren van bestelprocedures en voorraadbeheer. Door de verwachte vraag te kennen, kan een bedrijf de juiste hoeveelheden producten bestellen of produceren om aan deze vraag te voldoen zonder overmatige voorraden te creëren. **Voorbeeld met voorraadberekening:** Stel de volgende gegevens voor een product: * Huidige voorraad: 150 stuks * Gemiddelde verkoop: 100 stuks per maand * Minimale bestelhoeveelheid (MOQ): 20 stuks * Doorlooptijd (levertijd): 7 dagen * Veiligheidsvoorraad: 50 stuks * Verkoop: 25 stuks per week Berekening: * Te gebruiken voorraad (boven veiligheidsvoorraad): $(150 - 50) \text{ stuks} = 100 \text{ stuks}$ * Aantal weken tot de veiligheidsvoorraad wordt aangesproken bij constante verkoop: $100 \text{ stuks} / 25 \text{ stuks per week} = 4 \text{ weken}$ Om te voorkomen dat de veiligheidsvoorraad wordt aangesproken, moet een nieuwe bestelling geplaatst worden voordat de voorraad onder de 50 stuks zakt. Aangezien de levertijd 7 dagen (1 week) is, moet de bestelling geplaatst worden in week 3. De bestelling moet minimaal 20 stuks zijn (MOQ), maar om de voorraad weer aan te vullen en rekening houdend met de resterende voorraad, is een grotere bestelling noodzakelijk. Als we in week 3 bestellen, en de verkoop gaat door, dan zal de voorraad verder dalen. Een berekening gebaseerd op de verwachte vraag en de gewenste voorraadniveaus na levering is hier essentieel. In dit geval, gezien de MOQ van 20 stuks, zou men kunnen overwegen om naar 40 stuks te verdubbelen om de voorraad effectief aan te vullen. **Link tussen forecasting en bestelprocedures in een scenario:** Stel, een bedrijf produceert fietsen en voor elke fiets zijn 2 wielen nodig. * Verwachte productie fietsen: (gebaseerd op forecasting) * Benodigde wielen: (verwachte productie fietsen * 2) Gegeven: * Huidige voorraad wielen: 650 stuks * Levertermijn wielen: 2 weken * Minimale bestelhoeveelheid (MOQ) wielen: 30 stuks * Veiligheidsvoorraad wielen: 50 stuks Om te bepalen wanneer en hoeveel wielen besteld moeten worden, moet het bedrijf de verwachte vraag naar wielen baseren op de fietsenproductieforecast. Vervolgens wordt berekend wanneer de voorraad onder de veiligheidsvoorraad (50 stuks) dreigt te komen, rekening houdend met de levertijd van 2 weken. Op basis hiervan wordt de bestelhoeveelheid bepaald, die minstens de MOQ van 30 stuks moet zijn en voldoende moet zijn om de voorraad tot het gewenste niveau aan te vullen. ### 7.3 Planningsstrategieën Planningsstrategieën bepalen hoe producten worden geproduceerd in relatie tot de klantvraag. Twee belangrijke benaderingen zijn: #### 7.3.1 Make to Stock (MTS) Bij MTS worden producten geproduceerd op basis van vraagvoorspellingen en vervolgens opgeslagen in voorraad. **Voordelen:** * Snelle reactietijd op klantvragen. * Korte levertijden, wat de klanttevredenheid verbetert. * Efficiënte massaproductie en spreiding van productiekosten. * Minimaliseert risico op voorraadtekorten bij nauwkeurige prognoses. **Nadelen:** * Risico op voorraadoverschotten en hogere opslagkosten. * Moeilijkheden bij het oplossen van voorraadtekorten bij foute voorspellingen. #### 7.3.2 Make to Order (MTO) Bij MTO begint de productie pas na ontvangst van een specifieke klantorder. **Voordelen:** * Flexibiliteit in productie en aanbod van maatwerk. * Geen voorraadrisico's, wat vooral gunstig is voor duurdere producten. **Nadelen:** * Complexiteit in capaciteits- en resourceplanning. * Een flexibel distributiesysteem is nodig om vraagfluctuaties op te vangen. * Vaak langere levertijden. #### 7.3.3 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) Het klantenorderontkoppelpunt (KOOP) is het punt in de productie- of distributieketen waar de invloed van de klant begint. De locatie van het KOOP bepaalt of een bedrijf meer richting MTS of MTO neigt. * **KOOP 1 (Finish to Order):** Productie is voltooid, assemblage of personalisatie vindt plaats na ontvangst van de order. * **KOOP 2 (Assemble to Order):** Componenten zijn op voorraad, assemblage gebeurt na ontvangst van de order. * **KOOP 3 (Make to Order):** Productie begint volledig na ontvangst van de order. Voor bedrijven die gepersonaliseerde kleding produceren, waarbij klanten zelf kleur, maat en ontwerpen kunnen kiezen, kan een strategie met vooraf klaarliggende variaties aan maten en kleuren helpen om sneller op bestellingen te anticiperen. Dit suggereert een KOOP dat dichter bij MTS ligt, met personalisatie als een latere stap (bijvoorbeeld KOOP 2 of 3, afhankelijk van hoe gedetailleerd de personalisatie is). --- # Planningsstrategieën: Make to Stock en Make to Order Dit deel analyseert twee fundamentele planningsstrategieën binnen de productie: Make to Stock (MTS) en Make to Order (MTO), en introduceert het concept van het klantenorderontkoppelingspunt (KOOP). De keuze voor een specifieke strategie is sterk afhankelijk van de algehele bedrijfsstrategie. ### 7.3.1 Make to Stock (MTS) Bij de Make to Stock (MTS) strategie worden producten geproduceerd op basis van vraagvoorspellingen en vervolgens opgeslagen in voorraad. **Voordelen:** * **Snelle reactietijd op klantvragen:** Producten zijn direct beschikbaar. * **Korte levertijden:** Dit verbetert de klanttevredenheid. * **Efficiënte massaproductie:** Mogelijkheid tot spreiding van productiekosten door grotere productieruns. * **Minimaliseert risico op voorraadtekorten:** Mits de prognoses accuraat zijn. **Nadelen:** * **Risico op voorraadoverschotten:** Dit kan leiden tot hogere opslagkosten. * **Moeilijkheden bij onjuiste voorspellingen:** Fouten in de prognoses kunnen leiden tot voorraadtekorten of overschotten. > **Tip:** MTS is vooral geschikt voor producten met een relatief stabiele en voorspelbare vraag. ### 7.3.2 Make to Order (MTO) De Make to Order (MTO) strategie houdt in dat de productie pas start nadat een specifieke klantorder is ontvangen. **Voordelen:** * **Flexibiliteit in productie en aanbod van maatwerk:** Producten kunnen volledig worden afgestemd op de wensen van de klant. * **Geen voorraadrisico's:** Dit is vooral gunstig voor duurdere of gespecialiseerde producten, omdat er geen producten op de plank liggen die mogelijk niet verkocht worden. **Nadelen:** * **Complexiteit in capaciteits- en resourceplanning:** De planning moet nauwkeurig zijn om aan de specifieke orders te voldoen. * **Flexibel distributiesysteem nodig:** Dit is vereist om te kunnen inspelen op vraagfluctuaties. * **Vaak langere levertijden:** Omdat de productie pas na ontvangst van de order start. > **Voorbeeld:** Bedrijven die luxeauto's of gespecialiseerde industriële machines produceren, hanteren vaak een MTO-strategie. ### 7.3.3 Klantenorderontkoppelingspunt (KOOP) Het klantenorderontkoppelingspunt (KOOP) is een cruciaal concept dat het punt in de productie- of distributieketen aangeeft waar de invloed van een specifieke klantorder begint. Het bepaalt in feite het stadium waarin een product nog generiek is (MTS-gebied) of specifiek voor een klant wordt gemaakt (MTO-gebied). * **KOOP 1:** Productie start pas na klantorder (volledig MTO). * **KOOP 2:** Assemblage start na klantorder (producten worden deels op voorraad gehouden, deels op order geassembleerd). * **KOOP 3:** Assembleren op order (dit is een variant van KOOP 2 waarbij de focus ligt op het assembleren van bestaande componenten op order). * **KOOP 4:** Distributie begint na klantorder (producten zijn afgewerkt, maar nog niet gedistribueerd). * **KOOP 5:** Producten zijn op voorraad en direct leverbaar (volledig MTS). > **Tip:** Het bepalen van het juiste KOOP is essentieel voor het optimaliseren van zowel de efficiëntie van de productie als de klanttevredenheid door de levertijd. Een vroeg KOOP (richting MTS) zorgt voor kortere levertijden, terwijl een laat KOOP (richting MTO) meer flexibiliteit voor maatwerk biedt. **Toepassing op RE:RIDE:** Voor RE:RIDE, dat zowel standaardfietsen als gepersonaliseerde fietsen aanbiedt, kan het KOOP variëren: * **Standaardfietsen:** Kunnen een KOOP 5 hebben, waarbij ze op voorraad liggen voor directe verkoop (MTS). * **Gepersonaliseerde fietsen:** Hebben waarschijnlijk een KOOP 2 of 3, waarbij de assemblage of productie start nadat de klant de specifieke opties heeft gekozen (MTO). De voorraad van verschillende maten en kleuren is hierbij een manier om de reactietijd te verkorten. De keuze tussen MTS en MTO, en de positie van het KOOP, hangt af van de productkenmerken, de marktvraag, de gewenste klantenservice en de operationele capaciteiten van het bedrijf. --- # Productiestrategieën en Value Stream Mapping Dit onderwerp behandelt de strategieën voor productie, met een focus op het efficiënt organiseren van taken binnen productieprocessen, en introduceert Value Stream Mapping als een methode om deze processen te visualiseren en te optimaliseren. ### 5.1 Productiestrategieën Productieprocessen vormen een cruciaal onderdeel van de primaire bedrijfsprocessen. Ze omvatten het plannen, toewijzen en uitvoeren van taken die gerelateerd zijn aan goederen- en informatiestromen. Dit proces betreft arbeid, kapitaal, goederen, informatie en management, en resulteert in de omzetting van input (grondstoffen) naar output (verpakte producten). #### 5.1.1 Value Stream Mapping (VSM) Value Stream Mapping (VSM) is een techniek die wordt gebruikt om de volledige goederen- en informatiestroom binnen een productieproces in kaart te brengen. Het doel van VSM is om inefficiënties te identificeren en manieren te vinden om de effectiviteit van het proces te verhogen. > **Tip:** VSM visualiseert de stroom van zowel materialen als informatie, wat essentieel is voor een holistisch begrip van het productieproces. **Belangrijke aspecten die bij VSM in acht worden genomen:** * **Soorten voorraad:** Dit omvat grondstoffen, halafgewerkte producten en andere voorraadtypen, elk met eigen implicaties voor het proces. * **Tijd en veiligheid:** Bepaalt hoe lang voorraad kan blijven liggen zonder verlies van waarde of versheid, en welke veiligheidsmarges nodig zijn. * **Kosten:** Houdt rekening met de kosten van opslag en beheer van de voorraad. * **Waarde:** Volgt de evolutie van de productwaarde en de impact ervan op de verkoopstrategie. * **Indeling:** Organiseert de voorraad op een manier die efficiëntie bevordert. * **Hoeveelheid:** Bepaalt de juiste voorraadhoeveelheid om overschotten en tekorten te voorkomen en klanten snel te kunnen bedienen. #### 5.1.2 Oefening: Value Stream Mapping VSM wordt toegepast door de volledige goederen- en informatiestroom uit te tekenen om na te gaan waar efficiëntie kan worden verhoogd. ### 5.2 Planningsstrategieën Planningsstrategieën bepalen hoe producten worden geproduceerd in relatie tot de klantvraag. Twee belangrijke benaderingen zijn Make to Stock (MTS) en Make to Order (MTO). #### 5.2.1 Make to Stock (MTS) Bij Make to Stock worden producten geproduceerd op basis van vraagvoorspellingen en vervolgens opgeslagen in voorraad. **Voordelen van MTS:** * Snelle reactietijd op klantvragen, wat leidt tot kortere levertijden en verbeterde klanttevredenheid. * Efficiënte massaproductie en spreiding van productiekosten. * Minimaliseert het risico op voorraadtekorten bij nauwkeurige prognoses. **Nadelen van MTS:** * Risico op voorraadoverschotten en bijbehorende hogere opslagkosten. * Moeilijkheden bij het opvangen van voorraadtekorten bij foute voorspellingen. #### 5.2.2 Make to Order (MTO) Bij Make to Order begint de productie pas nadat een specifieke klantorder is ontvangen. **Voordelen van MTO:** * Flexibiliteit in productie en aanbod van maatwerk. * Geen voorraadrisico's, wat vooral gunstig is voor duurdere producten. * Vaak langere levertijden. **Nadelen van MTO:** * Complexiteit in capaciteits- en resourceplanning. * Vereist een flexibel distributiesysteem om vraagfluctuaties op te vangen. #### 5.2.3 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) Het Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) is het punt in de productie- of distributieketen waar de invloed van de klant begint. Dit punt bepaalt in grote mate welke planningsstrategie (MTS of MTO) het meest geschikt is. Verschillende niveaus van KOOP bestaan, zoals KOOP 3: Assembleren op order. > **Voorbeeld:** Een bedrijf dat gepersonaliseerde kleding produceert, kan verschillende KOOP's hanteren. Als basismaten en kleuren van kledingstukken op voorraad worden gehouden, en personalisatie plaatsvindt na bestelling, is het KOOP lager dan wanneer alles volledig op order wordt geproduceerd. --- # Voorraadbeheer en distributiekanalen Dit gedeelte behandelt de fundamenten van voorraadbeheer, inclusief de verschillende aspecten zoals soorten voorraad, tijd, kosten en hoeveelheid, en de processen van distributiekanalen, zowel commercieel als fysiek, met bijbehorende elementen zoals magazijnbeheer en transport. ### 6.1 Fundamenten van logistiek Logistiek is de overkoepelende term voor alle activiteiten die voorafgaan aan de levering van een eindproduct aan de klant. De vier hoofdsoorten logistiek zijn: * **Inkooplogistiek (aanvoerlogistiek):** Beheert de goederenstroom van grondstoffen en producten tot aan het begin van het productieproces. * **Productielogistiek:** Omvat de logistieke bewegingen binnen het bedrijf tijdens de verwerking van grondstoffen tot eindproducten. * **Distributielogistiek:** Richt zich op het versturen van het eindproduct naar de consument. * **Retourlogistiek:** Behandelt de retourgoederen (defecte, gebruikte of afgeschreven producten) die terugkeren naar het bedrijf. De goederenstroom kan stroomopwaarts (richting leverancier) en stroomafwaarts (richting klant) worden beschouwd. De supply chain omvat het gehele netwerk van bedrijven die betrokken zijn bij het creëren van een product, van grondstof tot eindproduct. Supply chain management (SCM) coördineert deze onderdelen om een soepele doorstroming van producten te garanderen. #### 6.1.1 Forecasting (vraagvoorspelling) Forecasting is het proces van het inschatten van de vraag naar een eindproduct of dienst, gebaseerd op data-analyse van historische gegevens, marktanalyse en periodes. Dit is cruciaal voor het bepalen van vervolgstappen in een bedrijf, het stellen van doelen, het toewijzen van budgetten en het maken van strategische beslissingen, zoals de impact van veranderingen in bedrijfskoers op klanttevredenheid. Er zijn twee hoofdmethoden voor forecasting: * **Kwalitatief:** Leunt op opinies van experts, klantfeedback en marktonderzoeksgegevens. * **Kwantitatief:** Gebruikt wiskundige en statistische analyses op numerieke data. De stappen bij forecasting omvatten: 1. Bepalen welke gegevens nodig zijn. 2. Verzamelen van de gegevens. 3. Analyseren van de gegevens. 4. Maken van de forecast. 5. Valideren en evalueren van de forecast. Kwantitatieve methoden omvatten onder andere tijdreeksanalyse (bijvoorbeeld lineaire methode, methode met voortschrijdend gemiddelde) en causale methoden. ##### 6.1.1.1 Link tussen forecasting en bestelprocedure De link tussen forecasting en de bestelprocedure is essentieel voor een efficiënt voorraadbeheer. Door de vraag te voorspellen, kan men bepalen wanneer en hoeveel er besteld moet worden om aan de verwachte vraag te voldoen, rekening houdend met levertijden, minimale bestelhoeveelheden (MOQ) en veiligheidsvoorraden. > **Tip:** Het correct inschatten van de vraag is cruciaal. Een te lage voorspelling kan leiden tot tekorten en gemiste verkopen, terwijl een te hoge voorspelling kan resulteren in overtollige voorraad en hogere opslagkosten. #### 6.1.2 Planningsstrategieën Planningsstrategieën bepalen hoe producten worden geproduceerd in relatie tot de klantvraag. Twee belangrijke benaderingen zijn: ##### 6.1.2.1 Make to Stock (MTS) Bij Make to Stock worden producten geproduceerd en opgeslagen op basis van vraagvoorspellingen. * **Voordelen:** Snelle reactietijd op klantvragen, korte levertijden, efficiënte massaproductie, spreiding van productiekosten, minimaliseert risico op voorraadtekorten bij nauwkeurige prognoses. * **Nadelen:** Risico op voorraadoverschotten en hogere opslagkosten, moeilijkheden bij voorraadtekorten bij foute voorspellingen. ##### 6.1.2.2 Make to Order (MTO) Bij Make to Order begint de productie pas na ontvangst van een specifieke klantorder. * **Voordelen:** Flexibiliteit in productie en aanbod van maatwerk, geen voorraadrisico's (vooral gunstig voor duurdere producten). * **Nadelen:** Complexiteit in capaciteits- en resourceplanning, flexibel distributiesysteem nodig om vraagfluctuaties op te vangen, vaak langere levertijden. ##### 6.1.2.3 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) Het klantenorderontkoppelpunt (KOOP) is het punt in de productie- of distributieketen waar de invloed van de klant begint. Verschillende KOOP-niveaus bepalen de mate van maatwerk en de snelheid van levering. Bijvoorbeeld, KOOP 3: Assembleren op order, betekent dat standaardcomponenten op voorraad zijn en de assemblage pas plaatsvindt na een klantorder. #### 6.1.3 Productiestrategieën Productiestrategieën omvatten het plannen, toewijzen en uitvoeren van taken gerelateerd aan goederen- en informatiestromen. Dit betreft arbeid, kapitaal, goederen, informatie en management, en focust op de omzetting van input naar output. ##### 6.1.3.1 Value Stream Mapping (VSM) Value Stream Mapping (VSM) is een methode om de volledige goederen- en informatiestroom uit te tekenen, met als doel efficiëntieverhogingen te identificeren. Het houdt rekening met verschillende aspecten zoals de doorlooptijd, wachttijd, verwerkingstijd en informatieoverdracht. ### 6.2 Voorraadbeheer Voorraadbeheer richt zich op de verschillende aspecten van voorraad, waaronder: * **Soorten Voorraad:** Grondstoffen, (half)afgewerkte producten, en andere types voorraad. * **Tijd en Veiligheid:** Bepaalt hoe lang voorraad kan blijven liggen zonder waardeverlies of verspilling. * **Kosten:** Houdt rekening met opslag- en beheer kosten. * **Waarde:** Volgt de evolutie van de productwaarde en de impact op de verkoopstrategie. * **Indeling:** Organiseren van voorraad voor efficiëntie. * **Hoeveelheid:** Bepalen van de juiste voorraadniveaus om overschotten en tekorten te voorkomen en klanten snel te bedienen. > **Voorbeeld:** Een fietsenwinkel die zowel standaardfietsen (MTS) als gepersonaliseerde fietsen (MTO) aanbiedt, moet verschillende strategieën hanteren voor het voorraadbeheer van componenten versus afgewerkte producten. ### 6.3 Distributiekanalen Distributiekanalen zijn de ketens van professionals en particulieren die goederen van producent naar eindklant overdragen. #### 6.3.1 Commerciële distributie Dit betreft de verkooptrajecten: * **Directe distributie:** De fabrikant of leverancier levert rechtstreeks aan de consument. * **Indirecte distributie:** Via tussenpersonen zoals groothandels en detailhandelaren. * **Multikanaaldistributie:** Een combinatie van directe en indirecte kanalen. #### 6.3.2 Fysieke distributie Fysieke distributie focust op het efficiënt en kosteneffectief op de juiste plek krijgen van producten. De opeenvolgende processen zijn: * **Magazijnbeheer:** Opslag en beheer van goederen. * **Voorraadbeheer:** Zoals eerder besproken, het optimaliseren van voorraadniveaus. * **Transport:** Het daadwerkelijk verplaatsen van goederen. > **Actua - Importtarieven:** Importtarieven kunnen leiden tot duurdere producten, prijsverstoringen en stijgende transportkosten, wat invloed heeft op de keuze van productie- of inkooplocaties en de distributiestrategieën. ### 6.4 Toepassing op case RE:RIDE Voor RE:RIDE, dat zowel standaardfietsen als custom-made fietsen verkoopt via winkels en een website, zijn specifieke overwegingen relevant: * **KOOP:** Het klantenorderontkoppelpunt zal verschillen voor standaardfietsen (mogelijk KOOP 3 of 4) en custom-made fietsen (mogelijk KOOP 5 of 6, afhankelijk van de mate van personalisatie). * **Distributie:** RE:RIDE maakt gebruik van een multikanaaldistributiestrategie (indirect via fietsenwinkels, direct via de website). * **Efficiënte distributie naar eindklanten:** Dit vereist een geïntegreerd systeem dat zowel de levering aan winkels als aan consumenten via de website kan beheren, mogelijk met behulp van fulfilment centers of samenwerking met logistieke dienstverleners. * **Voorraadbeheer e-commerce:** Bij e-commerce is het belangrijk om de voorraad nauwkeurig te beheren, vooral voor gepersonaliseerde items, om teleurstelling bij klanten te voorkomen en retouren te minimaliseren. Een retourlogistiek is essentieel voor online verkopen. ### 6.5 Retourlogistiek Retourlogistiek verwijst naar het retourneren van producten in de logistieke keten en richt zich op kostenefficiëntie, klanttevredenheid en ecologische impact. #### 6.5.1 Wat is retourlogistiek? Retourlogistiek omvat alle processen die nodig zijn om producten terug te krijgen van de klant naar het bedrijf. Dit omvat het retourneren van producten om verschillende redenen, zoals defecten, onjuiste levering, of omdat de klant van gedachten verandert. * **Retourrecht:** Europese consumenten hebben recht op retournering van online aangekochte producten binnen een bepaalde termijn (meestal 14 dagen om te informeren en 14 dagen om terug te sturen), tenzij er uitzonderingen zijn zoals gepersonaliseerde producten. * **Terugbetaling:** Klanten hebben recht op terugbetaling, inclusief verzendkosten, binnen 14 dagen na retouraanmelding. * **Offline verkopen:** Hebben geen verplicht retourbeleid. #### 6.5.2 Groene logistiek Groene logistiek heeft als doel logistieke processen te verduurzamen om de ecologische voetafdruk te verkleinen zonder afbreuk te doen aan efficiëntie of kosten. Aspecten hiervan zijn onder andere duurzaam transport, energie-efficiëntie in magazijnen, en afvalbeheer. Voordelen zijn onder meer kostenbesparing en een verbeterde reputatie. #### 6.5.3 Een retourlogistiekproces opzetten Het opzetten van een retourlogistiekproces omvat: 1. Het bepalen van het retourbeleid. 2. Het evalueren en benchmarken van het huidige retourproces, inclusief het identificeren van bottlenecks. 3. Het verzamelen en gebruiken van data om de retourlogistiek te analyseren, met het opstellen van specifieke Key Performance Indicators (KPI's) zoals bounce ratio en schrootratio. ### 6.6 Make or buy De "make or buy"-beslissing betreft de keuze om activiteiten zelf uit te voeren (make) of uit te besteden (buy). Dit is afhankelijk van de bedrijfsstrategie en kernactiviteiten. Outsourcing kan leiden tot kostenbesparingen, expertise, voorspelbaarheid en risicobeperking, maar kan ook privacykwesties en servicegarantieproblemen met zich meebrengen. --- # Retourlogistiek en groene logistiek Dit hoofdstuk verkent de complexiteit van retourlogistiek, de strategieën voor groene logistiek en de praktische implementatie ervan. ### 7.1 Retourlogistiek Retourlogistiek verwijst naar het proces van het retourneren van producten binnen de logistieke keten. Dit omvat goederen die kapot, gebruikt of afgeschreven zijn en terugkeren naar het bedrijf. De focus ligt hierbij op kostenefficiëntie, klanttevredenheid en ecologische impact. #### 7.1.1 Wat is retourlogistiek? Retourlogistiek is een essentieel onderdeel van de logistieke activiteiten, met name bij de verkoop van producten via webshops, zoals ook relevant is voor RE:RIDE. * **Retourrecht:** In Europa hebben consumenten het recht om online aangekochte producten te retourneren. Hierop bestaan echter uitzonderingen, zoals voor tickets, beschadigde of gepersonaliseerde producten. * **Termijnen:** Consumenten hebben doorgaans 14 dagen de tijd om de verkoper te informeren over hun retour en nog eens 14 dagen om het product daadwerkelijk terug te sturen. * **Terugbetaling:** De terugbetaling dient binnen 14 dagen na retouraanmelding te geschieden en omvat het volledige bedrag, inclusief de oorspronkelijke verzendkosten, mits het product is ontvangen. * **Offline verkopen:** Bij verkopen in fysieke winkels is er geen wettelijk verplicht retourbeleid. > **Tip:** Het opstellen van een duidelijk en eerlijk retourbeleid is cruciaal voor klanttevredenheid en kan zelfs een concurrentievoordeel opleveren. #### 7.1.2 Implementatie van retourlogistiek Het effectief opzetten van een retourlogistiekproces vereist een gestructureerde aanpak: 1. **Bepaal je retourbeleid:** Definieer duidelijke regels en procedures voor retouren, rekening houdend met wettelijke vereisten en de aard van de producten. 2. **Evalueer en benchmark het huidige retourproces:** Analyseer het bestaande proces om inefficiënties, knelpunten en mogelijkheden voor verbetering te identificeren. 3. **Verzamel en gebruik data om je retourlogistiek te analyseren:** Implementeer systemen om relevante gegevens te verzamelen en te analyseren. Dit omvat het vaststellen van specifieke Key Performance Indicators (KPI's) zoals de 'bounce ratio' (het percentage producten dat direct na ontvangst wordt geretourneerd) en de 'schrootratio' (het percentage geretourneerde producten dat niet meer verkoopbaar is). 4. **Stel duurzame KPI's op:** Definieer indicatoren die de ecologische prestaties van de retourlogistiek meten, zoals de CO2-uitstoot per retourzending. #### 7.1.3 Make or buy in retourlogistiek Bij het opzetten van retourlogistiek staat de vraag centraal welke activiteiten het bedrijf zelf uitvoert en welke worden uitbesteed aan externe specialisten. Dit is sterk afhankelijk van de bedrijfsstrategie en de kernactiviteiten. * **Voordelen van outsourcing:** * Kostenbesparingen * Toegang tot gespecialiseerde expertise * Grotere voorspelbaarheid en stabiliteit * Risicobeperking * Concurrentievoordeel * **Nadelen van outsourcing:** * Mogelijke zorgen over servicegaranties * Potentiële privacykwesties ### 7.7.2 Groene logistiek Groene logistiek omvat het verduurzamen van alle logistieke processen met als doel de ecologische voetafdruk te verkleinen, zonder de efficiëntie of kosten negatief te beïnvloeden. Dit richt zich op het minimaliseren van milieu-impact door transport, opslag, verpakking en andere logistieke activiteiten. * **Doelen van groene logistiek:** * Vermijden van milieuvervuiling * Kostenbesparing door efficiëntieverbeteringen * Verbeteren van klanttevredenheid door duurzaamheid * **Aspecten van groene logistiek:** * **Duurzaam transport:** Het kiezen voor milieuvriendelijkere transportmodi (bijvoorbeeld elektrisch vervoer, fietskoeriersdiensten) en het optimaliseren van routes om uitstoot te reduceren. * **Energie-efficiëntie in magazijnen:** Het toepassen van energiebesparende maatregelen in opslagfaciliteiten, zoals LED-verlichting, isolatie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. * **Verpakking en afvalbeheer:** Het reduceren van verpakkingsmateriaal, het gebruik van recyclebare of biologisch afbreekbare materialen en het minimaliseren van afvalstromen. > **Voorbeeld:** Een bedrijf kan kiezen voor een lokale leverancier van verpakkingsmateriaal om transportkilometers te verminderen, of de retourzendingen bundelen om minder vrachtbewegingen te realiseren. * **Voordelen van groene logistiek:** * Kostenbesparingen door efficiëntie (bijvoorbeeld lagere brandstofkosten, minder afvalverwerking). * Verbeterde reputatie en merkwaarde bij milieubewuste consumenten. De implementatie van groene logistiek kan ook leiden tot innovatie binnen logistieke processen en een verhoogde medewerkersbetrokkenheid. --- # Make or buy beslissingen Dit onderwerp behandelt de strategische beslissing van een bedrijf om bepaalde activiteiten zelf uit te voeren (make) of uit te besteden (buy). ### 8.1 Het belang van de make or buy-beslissing De make or buy-beslissing is een cruciale strategische keuze binnen een organisatie. Deze beslissing bepaalt welke activiteiten een bedrijf zelf uitvoert en welke worden uitbesteed aan externe partijen. De keuze wordt beïnvloed door de bedrijfsstrategie en de kernactiviteiten van de organisatie. ### 8.2 Wat is een make or buy-beslissing? Een make or buy-beslissing gaat over de keuze om een activiteit, component of dienst intern te produceren (make) of extern in te kopen (buy). Deze beslissing heeft directe impact op de operationele processen, kostenstructuur, en het concurrentievermogen van een bedrijf. ### 8.3 Voordelen van outsourcing (buy) Uitbesteden, ook wel outsourcing genoemd, biedt diverse strategische voordelen: * **Kostenbesparingen:** Externe specialisten kunnen activiteiten vaak efficiënter en tegen lagere kosten uitvoeren, met name door schaalvoordelen en gespecialiseerde kennis. * **Expertise:** Bedrijven kunnen toegang krijgen tot specialistische kennis en technologie die intern niet aanwezig is of te duur zou zijn om te ontwikkelen. * **Voorspelbaarheid:** Duidelijke contracten met externe leveranciers kunnen leiden tot meer voorspelbare kosten en prestaties. * **Risicobeperking:** Bepaalde risico's, zoals investeringen in technologie of marktschommelingen, kunnen worden afgewenteld op de leverancier. * **Concurrentievoordeel:** Door zich te concentreren op kernactiviteiten en niet-kernactiviteiten uit te besteden, kan een bedrijf zich beter onderscheiden van concurrenten. > **Tip:** Outsourcing kan een bedrijf helpen zich te concentreren op zijn kerncompetenties, wat leidt tot een sterker concurrentievoordeel. ### 8.4 Nadelen van outsourcing Ondanks de voordelen brengt outsourcing ook potentiële nadelen met zich mee: * **Servicegarantie:** Er is een risico dat de kwaliteit van de dienstverlening of het product minder is dan gehoopt, of dat er minder flexibiliteit is in het aanpassen aan specifieke wensen. De controle over de kwaliteit ligt deels buiten de organisatie. * **Privacykwesties:** Bij het uitbesteden van activiteiten die gevoelige bedrijfsinformatie betreffen, bestaat het risico op datalekken of misbruik van deze informatie. * **Afhankelijkheid:** Het bedrijf wordt afhankelijk van de externe leverancier, wat strategische flexibiliteit kan beperken. > **Voorbeeld:** Een bedrijf dat zijn klantenservice uitbesteedt, kan te maken krijgen met een leverancier die niet volledig op de hoogte is van de nuances van het product, wat kan leiden tot ontevreden klanten. ### 8.5 De koppeling met bedrijfsstrategie en kernactiviteiten De make or buy-beslissing is onlosmakelijk verbonden met de overkoepelende bedrijfsstrategie. Activiteiten die als kernactiviteiten worden beschouwd en essentieel zijn voor het unieke waardevoorstel van het bedrijf, worden doorgaans intern gehouden. Niet-kernactiviteiten die geen directe bijdrage leveren aan het concurrentievoordeel, komen eerder in aanmerking voor outsourcing. De beslissing hangt af van: * De beschikbare interne expertise en capaciteit. * De kosten en baten van intern produceren versus extern inkopen. * Strategische overwegingen, zoals de wens om controle te behouden over bepaalde processen of om te profiteren van externe specialisatie. > **Tip:** Een grondige analyse van de waarde van elke activiteit voor de klant en voor het concurrentievoordeel van het bedrijf is essentieel om een weloverwogen make or buy-beslissing te nemen. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Bedrijfsstrategie | Een plan op lange termijn dat de doelen en prioriteiten van een organisatie bepaalt, inclusief hoe middelen zullen worden ingezet om deze doelen te bereiken. | | Marketingstrategie | Een algeheel plan voor het bereiken van potentiële consumenten en het omzetten van hen in klanten van producten of diensten. | | Marketingtactiek | Specifieke, concrete acties die worden ondernomen om een marketingstrategie uit te voeren, zoals advertenties of promoties. | | Segment | Een groep consumenten met vergelijkbare behoeften, kenmerken of gedragingen die een bedrijf kan targeten met specifieke marketinginspanningen. | | USP (Unique Selling Proposition) | Een kenmerk of voordeel dat een product of dienst onderscheidt van concurrenten, en dat als uniek wordt beschouwd door de doelgroep. | | Marketingmix | De set van tactieken die een bedrijf gebruikt om zijn marketingdoelstellingen na te streven, vaak samengevat in de 4 P's: Product, Prijs, Plaats (distributie) en Promotie. | | Marketingfunnel | Een visualisatie die het proces beschrijft dat potentiële klanten doorlopen, van het eerste bewustzijn van een product tot de uiteindelijke aankoop. | | Operationele processen | De dagelijkse activiteiten en taken die een bedrijf uitvoert om zijn producten of diensten te leveren. | | Retourlogistiek | Het proces van het beheren van producten die door klanten worden teruggestuurd naar het bedrijf, inclusief inspectie, reparatie, herverwerking of afdanking. | | Gepersonaliseerde fietsen | Fietsen die specifiek zijn aangepast aan de wensen en specificaties van een individuele klant, vaak met opties voor kleur, onderdelen en ontwerp. | | Inkooplogistiek (aanvoerlogistiek) | De activiteiten die gericht zijn op het beheren van de goederenstroom van grondstoffen en componenten van leveranciers naar het begin van het productieproces. | | Productielogistiek | De logistieke bewegingen en processen die plaatsvinden binnen een bedrijf tijdens de omzetting van grondstoffen naar eindproducten. | | Distributielogistiek | De activiteiten die te maken hebben met het verplaatsen en leveren van eindproducten van de productie- of opslaglocatie naar de eindconsument. | | Bedrijfsproces | Een reeks van geordende taken of activiteiten die samen worden uitgevoerd om een specifiek doel binnen een organisatie te bereiken, zoals de productie van goederen of de levering van diensten. | | Bestuurlijke processen | Bedrijfsprocessen die gericht zijn op de algemene leiding en strategische richting van de organisatie, zoals strategiebepaling en beleidsvorming. | | Primaire processen | De kernactiviteiten van een bedrijf die direct bijdragen aan het creëren en leveren van producten of diensten aan klanten, zoals verkoop, aankoop en productie. | | Secundaire processen | Ondersteunende activiteiten die noodzakelijk zijn voor het functioneren van de primaire processen, zoals onderzoek en ontwikkeling, financiën of humanresourcesmanagement. | | Logistiek | De overkoepelende term voor alle activiteiten die nodig zijn in het proces voorafgaand aan de levering van een eindproduct aan de klant, inclusief planning, implementatie en controle van de goederen- en informatiestroom. | | Goederenstroom | De beweging van fysieke producten of materialen door de verschillende stadia van de supply chain, van leveranciers tot consumenten. | | Supply chain | Het gehele netwerk van bedrijven en individuen die betrokken zijn bij het creëren en leveren van een product, vanaf de oorspronkelijke grondstoffen tot aan het eindproduct bij de consument. | | Supply chain management (SCM) | De coördinatie van alle onderdelen van de supply chain om ervoor te zorgen dat producten soepel en efficiënt door de keten bewegen, met optimale communicatie en planning tussen de deelnemers. | | Forecasting (vraagvoorspelling) | Het proces van het voorspellen van de toekomstige vraag naar producten of diensten, gebaseerd op historische gegevens, markttrends en andere relevante factoren, om productie, voorraad en middelen te plannen. | | Planningsstrategieën | Manieren waarop een bedrijf zijn productie- en leveringsactiviteiten organiseert om aan de marktvraag te voldoen, zoals Make to Stock (MTS) of Make to Order (MTO). | | Productiestrategieën | De methoden en benaderingen die een bedrijf gebruikt om de productie van goederen te plannen, te organiseren en uit te voeren om efficiëntie en kwaliteit te waarborgen. | | Voorraadbeheer | Het systematisch beheren van de hoeveelheid en soorten voorraden die een bedrijf aanhoudt, om te voldoen aan de vraag, productiekosten te minimaliseren en verspilling te voorkomen. | | Distributie | Het proces van het verplaatsen van goederen van de producent naar de consument, via verschillende kanalen en logistieke activiteiten. | | Make or buy | Een strategische beslissing waarbij een bedrijf bepaalt of het een product of dienst zelf intern produceert (make) of inkoopt bij externe leveranciers (buy). | | Kwalitatief (forecasting) | Een methode van vraagvoorspelling die sterk leunt op subjectieve oordelen, meningen van experts, feedback van klanten en marktonderzoeksgegevens. | | Kwantitatief (forecasting) | Een methode van vraagvoorspelling die zich baseert op objectieve, numerieke data en statistische analyses om toekomstige vraag te schatten. | | Tijdreeks (forecasting) | Een kwantitatieve methode die toekomstige waarden voorspelt op basis van historische opeenvolgende data in de tijd. | | Causaal (forecasting) | Een kwantitatieve methode die de relatie tussen de te voorspellen variabele en andere beïnvloedende variabelen analyseert om voorspellingen te doen. | | Doorlooptijd (levertijd) | De tijd die verstrijkt tussen het plaatsen van een bestelling en de ontvangst van het product of de levering van de dienst. | | Veiligheidsvoorraad | Een extra hoeveelheid voorraad die wordt aangehouden om te beschermen tegen onverwachte pieken in de vraag of vertragingen in de levering. | | Make to Stock (MTS) | Een productiestrategie waarbij producten worden geproduceerd op basis van vraagvoorspellingen en opgeslagen in voorraad voordat er een klantorder is ontvangen. | | Make to Order (MTO) | Een productiestrategie waarbij de productie van een product pas begint nadat een specifieke klantorder is ontvangen. | | Klantenorderontkoppelpunt (KOOP) | Het specifieke punt in de productie- of distributieketen waar de invloed van een individuele klantorder begint en de keten wordt opgedeeld in een voorraad-gestuurde en een order-gestuurde sectie. | | Productie | Het proces van het omzetten van grondstoffen, componenten of informatie in een afgewerkt product of dienst, door middel van een reeks geplande activiteiten en taken. | | Value Stream Mapping (VSM) | Een lean management techniek die wordt gebruikt om de huidige staat van een proces te visualiseren en te analyseren, met als doel inefficiënties te identificeren en te elimineren om de toekomstige staat te verbeteren. | | Voorraad | De verzameling van goederen die een bedrijf aanhoudt om te verkopen, te gebruiken in de productie of te distribueren, waaronder grondstoffen, onderhanden werk en afgewerkte producten. | | Commerciële distributie | De activiteiten die gericht zijn op het overdragen van goederen van producent naar eindklant, inclusief de rol van tussenpersonen zoals groothandels en detaillisten. | | Directe distributie | Een distributiemethode waarbij producten rechtstreeks door de fabrikant of leverancier aan de consument worden geleverd, zonder tussenkomst van andere verkoopkanalen. | | Indirecte distributie | Een distributiemethode waarbij producten via tussenpersonen, zoals groothandels en detailhandelaren, worden verkocht aan de consument. | | Multikanaaldistributie | Een distributiestrategie waarbij een bedrijf meerdere verschillende kanalen gebruikt om producten aan de consument te leveren, zoals zowel directe online verkoop als verkoop via fysieke winkels. | | Fysieke Distributie | Het efficiënt en kosteneffectief verplaatsen van producten van de oorsprong naar de bestemming, wat magazijnbeheer, voorraadbeheer en transport omvat. | | Magazijnbeheer | Het organiseren, controleren en optimaliseren van alle activiteiten die plaatsvinden binnen een magazijn, inclusief opslag, orderpicking en voorraadregistratie. | | Transport | Het fysiek verplaatsen van goederen van de ene locatie naar de andere, een cruciaal onderdeel van de distributielogistiek. | | Importtarieven | Belastingen die worden opgelegd aan goederen die vanuit het buitenland worden geïmporteerd, wat de prijs van die goederen kan verhogen en handelsstromen kan beïnvloeden. | | Groene logistiek | Een benadering van logistiek die gericht is op het minimaliseren van de negatieve milieu-impact van logistieke activiteiten, zoals transport, opslag en verpakking, met het oog op duurzaamheid en ecologische voetafdrukverkleining. | | KPI's (Key Performance Indicators) | Meetbare waarden die worden gebruikt om het succes van een bedrijf of een specifiek proces te evalueren in relatie tot de gestelde doelen, zoals bounce ratio of schrootratio. | | Bounce ratio | Een metriek die het percentage van bezoekers op een website meet die de site verlaten na slechts één pagina te hebben bekeken, wat kan duiden op een gebrek aan relevantie of interesse. | | Schrootratio | Een maatstaf die de hoeveelheid afval of onbruikbaar materiaal aangeeft die wordt gegenereerd tijdens een productie- of operationeel proces. | | Outsourcing | Het uitbesteden van bepaalde bedrijfsactiviteiten of processen aan externe derde partijen, vaak om kosten te besparen, expertise in te schakelen of de efficiëntie te verhogen. |