Religion

# Understanding the search for meaning in life The search for meaning in life is a fundamental human endeavor, explored through various cultural expressions and personal experiences [10](#page=10) [4](#page=4) [5](#page=5). ### 1.1 Manifestations of the search in art and media Individuals often express their quest for life's meaning through creative outlets such as songs, art, books, and film. These mediums serve as platforms to articulate questions about existence, purpose, and the human condition [5](#page=5). #### 1.1.1 Examples in music Songs can encapsulate the search for meaning by addressing themes of perseverance, resilience in the face of adversity, and striving towards goals despite life's difficulties. For instance, a song might convey the message that even when feeling lost, one should persist and never give up. Similarly, lyrics can encourage strength and continued progress when confronting challenging experiences or loss [4](#page=4). > **Example:** The song "Where Is the Love" by the Black Eyed Peas questions why negative events occur to good people, reflecting a search for understanding in the face of suffering [5](#page=5). #### 1.1.2 Examples in visual arts Visual art can also explore questions of meaning. For example, Michelangelo's painting "The Creation of Adam" is interpreted as depicting the divine act of imparting life to the first human, touching upon themes of creation and existence [5](#page=5). #### 1.1.3 Examples in literature Books can delve into the search for meaning through narratives that explore characters' journeys and their coping mechanisms for life's challenges. These stories often resonate with themes of personal growth and coming-of-age [5](#page=5). > **Example:** "The Outsiders" by S. E. Hinton, a coming-of-age novel, examines the struggles of its main characters as they navigate life's difficulties amidst conflict between rival gangs [5](#page=5). #### 1.1.4 Examples in film Film provides a dynamic medium for exploring existential questions. Movies can remind audiences to focus on the present, appreciate simple pleasures, and reduce anxiety about the future [5](#page=5). > **Example:** The Pixar movie "Soul" encourages viewers to live in the moment, value life's simple aspects, and not be overly concerned with future uncertainties [5](#page=5). ### 1.2 The role of religion and personal experience Religion and personal experiences are also significant avenues through which individuals seek and find meaning in life [10](#page=10). #### 1.2.1 Religion as a source of meaning For some, religion provides a framework for understanding life's purpose. This can manifest through charitable acts, missionary work, or acts of compassion directed towards those in need [10](#page=10). > **Example:** Sister Clare found meaning by acting as a missionary, utilizing her talents in acting and singing to spread religious teachings. She also demonstrated compassion by educating children from challenging backgrounds and providing essential aid like food and medicine to families facing hardship [10](#page=10). #### 1.2.2 Personal experiences and their impact Beyond organized structures like religion or artistic expression, individual life experiences play a crucial role in shaping one's understanding of life's meaning. The document alludes to personal experiences contributing to this search, though specific examples within the provided text are limited to the context of religious service [10](#page=10) [4](#page=4) [5](#page=5). > **Tip:** When analyzing how individuals search for meaning, consider both external influences (art, media, religion) and internal drivers (personal experiences, reflections). --- # Faith development and religious practice This topic explores the multifaceted journey of faith development from its early stages through to maturity, and examines the diverse ways religious beliefs are manifested through practices, rituals, and sacred texts across various faiths. ### 2.1 Stages of faith development Faith development is a process that evolves through distinct stages, each characterized by different cognitive and emotional approaches to understanding the divine and religious concepts. #### 2.1.1 Childhood faith Childhood faith is often characterized by a concrete and literal understanding of religious concepts, frequently influenced by family and caregivers. God might be envisioned in anthropomorphic terms, such as an "old wise man... who cares for us all and lives in the sky". At this stage, religious beliefs are typically inherited from family members, and children may imitate or hold similar beliefs to older family members. Caregivers often introduce children to religious rituals [6](#page=6) [7](#page=7). #### 2.1.2 Adolescent faith Adolescent faith is marked by a period of questioning and exploration, often influenced by peer groups and exposure to diverse viewpoints. Individuals may find themselves with "a lot of unanswered questions about God/gods/the Divine" mirroring the experiences of their friends. Friends can introduce new perspectives on religious traditions, and peer pressure might lead individuals to adopt beliefs similar to those of their social circle [6](#page=6) [7](#page=7). #### 2.1.3 Mature faith Mature faith involves a deeper, more personal, and internalized understanding of the divine. It is characterized by a conscious valuing of one's "relationship with God/gods/the Divine". Mature faith often involves questioning previously held assumptions influenced by family and friends, leading to a stage where individuals actively "put[ting their belief into action through expressions". This stage reflects a developed relationship with the divine and a commitment to living out one's faith [6](#page=6) [7](#page=7). ### 2.2 Influences on faith development Various external factors and personal experiences can significantly shape the development of religious faith. #### 2.2.1 The role of arts and media Creative expressions such as art, music, and film can profoundly influence the development of religious faith. Art can foster a deeper understanding of religious beliefs through visual representations, such as depictions of biblical events. Music has the power to deeply connect with individuals, often more profoundly than words, and can unite people in communal worship and prayer through hymns. Films can also serve to retell stories from sacred texts, aiding in a more profound comprehension of religious narratives, as seen in examples like "The Prince of Egypt" [8](#page=8). #### 2.2.2 The role of sacred texts Sacred texts are fundamental to the lives of believers across many religions, serving as guides, sources of ethical instruction, and foundational narratives. * **Buddhism:** The **Tripitaka** guides Buddhists to follow the teachings of the Buddha, such as the Eightfold Path [12](#page=12). * **Christianity:** The **Gospels** instruct Christians on living out Gospel values through parables and miracles, emphasizing concepts like forgiveness [12](#page=12). * **Hinduism:** The **Bhagavad Gita** offers guidance on ethical conduct for Hindus [12](#page=12). * **Islam:** The **Koran/Qur’an** is integral to daily life, with members reciting prayers and phrases during Salat (daily prayer) [12](#page=12). * **Judaism:** The **Torah** contains the foundational stories of figures like Abraham and Moses and influences members to uphold the Covenant [12](#page=12). Key beliefs associated with these religions and their sacred texts include: * Buddhism: The Four Noble Truths [17](#page=17). * Christianity: The Trinity [17](#page=17). * Hinduism: Reincarnation [17](#page=17). * Islam: The Six Articles of Faith [17](#page=17). * Judaism: The Covenant [17](#page=17). Sacred texts can also be linked to specific religions as follows: * The Bhagavad Gita and Hinduism [11](#page=11). * The Gospels and Christianity [11](#page=11). * The Koran/Qur’an and Islam [11](#page=11). * The Torah and Judaism [11](#page=11). * The Tripitaka and Buddhism [11](#page=11). ### 2.3 Religious practice and ritual Religious practice encompasses the outward expression of faith through various rituals, prayers, and communal activities. #### 2.3.1 Prayer and associated texts Prayer is a significant aspect of religious practice, often involving specific recitations or devotional acts. Examples of prayers and their associated religions include: * Buddhism: Om Mani Padme Hum [21](#page=21). * Christianity: Apostles’ Creed [21](#page=21). * Hinduism: Gayatri Mantra [21](#page=21). * Islam: Prayer of Light [21](#page=21). * Judaism: Shema [21](#page=21). #### 2.3.2 Religious rituals Religious rituals are performed for various reasons and can involve a range of actions designed to connect believers with the divine, commemorate significant events, or express core tenets of their faith. ##### 2.3.2.1 Reasons for performing religious rituals People perform religious rituals for a variety of reasons, including: * To engage in deep prayer, meditation, or concentration, often indicated by posture such as sitting upright with hands together [22](#page=22). * To face a sacred space, such as a puja altar or shrine, and participate in actions like lighting an arti lamp [22](#page=22). * To offer symbolic gifts, such as fruit, as an offering to a deity [22](#page=22). ##### 2.3.2.2 The function of religious rituals in prayer Religious rituals are utilized in prayer for several key purposes: * **Symbolic Expression:** Rituals can serve as a means to symbolically express complex emotions or beliefs that are difficult to articulate through words alone [23](#page=23). * **Commemoration:** They can recall actions of the founder of the religion or its early followers. For instance, the Eucharist in Christianity recreates the actions of Jesus at the Last Supper [23](#page=23). ##### 2.3.2.3 Descriptions of specific religious rituals in prayer Different religions involve distinct rituals within their prayer practices: * **Buddhism:** Samatha meditation may involve focusing on the lighting of a candle to concentrate the mind on one's breath [24](#page=24). * **Christianity:** Making the sign of the cross involves touching the forehead, lower chest, and both shoulders, symbolizing the belief in the Trinity [24](#page=24). * **Hinduism:** During Puja, believers may leave offerings such as money and flowers before a murti (icon or image) as offerings to the gods [24](#page=24). * **Islam:** Muslims face Mecca during their five daily prayers while on a prayer mat, a practice intended to unite all Muslims in prayer [24](#page=24). * **Judaism:** The wearing of tefillin is a ritual practiced during prayer [24](#page=24). --- # Moral codes and ethical decision-making This topic explores how religious moral codes guide believers in ethical decision-making and examines the common ground between religious and non-religious ethical perspectives. ## 3 Moral codes and ethical decision-making ### 3.1 Understanding religious moral codes Religious moral codes provide frameworks that guide believers in their ethical choices and daily lives. Different religions have distinct moral codes, often associated with specific scriptures or practices [28](#page=28). #### 3.1.1 Examples of religious moral codes and their associated religions * **Judaism:** The Decalogue (Ten Commandments) [28](#page=28). * **Hinduism:** The Dharma Sutras [28](#page=28). * **Buddhism:** The Eightfold Path [28](#page=28). * **Islam:** The Five Pillars [28](#page=28). * **Christianity:** The Law of Love [28](#page=28). #### 3.1.2 How moral codes aid believers in decision-making Moral codes offer believers practical guidance for navigating ethical dilemmas. By adhering to these principles, individuals can make decisions that align with their faith and community values [29](#page=29). * **Buddhism:** The Eightfold Path, specifically through principles like Right Speech, encourages believers to avoid hurtful words and communicate constructively [29](#page=29). * **Christianity:** The Beatitudes, part of the teachings of Jesus, emphasize virtues like mercy, promising that those who show mercy will receive it in return [29](#page=29). * **Hinduism:** The concept of Karma teaches believers that avoiding wrongdoing in life leads to positive outcomes, thereby guiding actions to prevent negative consequences [29](#page=29). * **Islam:** Zakat, one of the Five Pillars, emphasizes the importance of charity and donating to those in need, promoting generosity and social responsibility [29](#page=29). * **Judaism:** The Ten Commandments provide clear prohibitions, such as "You shall not steal," offering direct guidance against specific unethical actions [29](#page=29). > **Tip:** While the provided examples link specific codes to religions, a believer's chosen moral code does not necessarily have to be the same one matched in a previous question part [29](#page=29). ### 3.2 Similarities between religious and non-religious ethical perspectives There are significant overlaps between the moral principles espoused by religious moral codes and those found in non-religious ethical frameworks, particularly concerning the understanding of a morally good life [30](#page=30). * **Prohibitions against harm:** Religious codes, such as the Ten Commandments in Judaism and Christianity, prohibit actions like murder. Similarly, secular legal systems and ethical philosophies universally condemn killing or causing harm to others [30](#page=30). * **Promotion of well-being and compassion:** Religious teachings, like the Five Pillars in Islam encouraging charity, align with non-religious ethical stances that promote empathy, compassion, and aiding those in need. Humanism, for example, strongly advocates for treating others with care and concern [30](#page=30). * **Implicit moral guidance:** Even when a specific moral code is not explicitly mentioned, religious and non-religious viewpoints often share similar understandings of right and wrong behavior [30](#page=30). > **Example:** A religious believer might be guided by their sacred texts to be honest, while a non-religious person might adhere to a principle of integrity derived from reason or social contract theory, leading to similar behavioral outcomes. ### 3.3 Steps in moral decision-making beyond considering moral codes While understanding a moral code is a foundational step in deciding right from wrong, individuals employ other strategies to navigate complex ethical situations [31](#page=31). Other steps individuals might take to determine the moral course of action include: * **Considering consequences:** Evaluating the potential outcomes of a decision is a crucial step. This involves thinking about how an action might affect oneself and others [31](#page=31). * **Seeking advice:** Individuals may consult trusted sources for guidance. This can include friends, family members, or figures of religious or moral authority [31](#page=31). * **Conducting research:** Gathering information and researching the specifics of a situation can provide a clearer understanding, informing a more responsible ethical choice [31](#page=31). --- # Promoting peace, reconciliation, and care for the earth This topic explores the concepts of peace, reconciliation, and environmental stewardship, examining how various groups and religious teachings contribute to these global efforts. ### 4.1 Understanding peace and reconciliation Peace and reconciliation involve efforts to foster harmony and resolve conflict, often through understanding and empathy. #### 4.1.1 Actions demonstrating compassion Compassion can be demonstrated through acts of selfless service and dedication to the well-being of others. For instance, taking in someone in need or learning specific skills to care for the sick and dying are profound expressions of compassion. Dedicating one's life to assisting individuals with illnesses or disabilities also exemplifies this virtue [32](#page=32). > **Tip:** When analyzing actions, consider the motivation behind them and the impact on those being helped to identify genuine compassion. #### 4.1.2 Organizations promoting peace and reconciliation Numerous religious and non-religious groups actively work to promote peace and reconciliation worldwide. Examples include [33](#page=33): * **Taizé:** This ecumenical monastic community promotes peace through daily communal prayer, meditative chants, group discussions, and shared meals, fostering understanding between different Christian denominations [34](#page=34). * **Corrymeela Community:** This is another organization dedicated to peace and reconciliation [33](#page=33). * **Glencree Centre for Peace and Reconciliation:** This centre actively works towards peace and reconciliation [33](#page=33). * **The United Nations:** This international organization aims to maintain international peace and security [33](#page=33). * **Amnesty International:** This organization promotes peace and reconciliation by advocating for universal human rights, combating racism, lobbying governments, and organizing campaigns such as petitions and peaceful protests to achieve positive change [34](#page=34). > **Example:** Amnesty International's advocacy for human rights, even for those who have faced persecution, directly contributes to a more peaceful and reconciled world by challenging injustices and promoting equality [34](#page=34). #### 4.1.3 Promoting peace through action The work of organizations dedicated to peace and reconciliation often involves multifaceted approaches. These can include fostering dialogue between conflicting groups, educating communities on human rights, and engaging in advocacy to influence policy. Promoting human rights for all individuals is a cornerstone of these efforts, as is actively combating discrimination like racism. Furthermore, engaging governments through lobbying and mobilizing public support through petitions and peaceful demonstrations are key strategies [34](#page=34). ### 4.2 Promoting care for the earth Care for the earth encompasses a commitment to environmental protection and sustainability, recognizing humanity's interconnectedness with nature. #### 4.2.1 Community stewardship and environmental care Community efforts to care for the earth often involve tangible actions that improve local environments and foster a sense of collective responsibility. This can include regularly tidying up public open spaces and removing litter to make areas more pleasant and welcoming for everyone. Such initiatives can cultivate a sense of belonging and local pride among residents. Engaging people of all ages and diverse backgrounds in these activities reinforces the idea of shared responsibility for the environment [35](#page=35). > **Tip:** Look for how actions, even seemingly small ones like litter collection, contribute to a larger goal of environmental well-being and community spirit. #### 4.2.2 Organizations promoting care for the earth Various groups and organizations are dedicated to promoting environmental stewardship. Some examples include: * **St. Vincent de Paul:** This charitable organization may engage in environmental initiatives as part of its broader social mission [36](#page=36). * **A Rocha International:** This Christian organization focuses on environmental conservation and education [36](#page=36). * **Greenpeace:** A prominent environmental organization known for its direct action campaigns to protect the planet [36](#page=36). * **Friends of the Earth:** An international network of environmental organizations working on issues of environmental protection and social justice [36](#page=36). #### 4.2.3 Religious teachings and environmental stewardship Many religions provide ethical frameworks that encourage care for the earth. These teachings often emphasize humanity's role as caretakers of creation and the interconnectedness of all life. * **Buddhism:** The Five Precepts, which teach abstaining from harming living beings, promote a compassionate approach towards all life forms, including the environment [37](#page=37). * **Christianity:** The concept of Stewardship of Creation highlights humanity's responsibility to care for the earth as co-creators with God. This includes a duty to preserve the environment for future generations. Pope Francis's encyclical "Laudato Si'" specifically calls for global responsibility towards "our common home" [37](#page=37). * **Hinduism:** The Law of Karma teaches the importance of avoiding wrongdoing, and the principle of Ahimsa (non-violence) extends to not causing harm to any living thing, thereby advocating for environmental respect [37](#page=37). * **Islam:** The concept of humanity as "Viceregents of the earth" implies a duty to manage and care for God's creation, with all beings having a purpose in serving and obeying God [37](#page=37). * **Judaism:** Tikkun Olam, the aspiration to act constructively and beneficially, can be applied to environmental efforts, encouraging proactive repair and improvement of the world [37](#page=37). > **Example:** The Buddhist principle of Ahimsa, or non-harming, directly translates to a concern for environmental well-being by discouraging actions that cause damage to ecosystems or living creatures [37](#page=37). --- ## Common mistakes to avoid - Review all topics thoroughly before exams - Pay attention to formulas and key definitions - Practice with examples provided in each section - Don't memorize without understanding the underlying concepts

| Term | Definition | |------|------------| | Marking Scheme | A document that provides guidelines and criteria for grading student responses in an examination. It details how marks are awarded for different levels of understanding and performance. | | Learning Outcomes | Specific abilities or knowledge that students are expected to demonstrate after completing a course of study or a particular learning experience. | | Common Level | A tier of examination that is accessible to a broad range of students, as opposed to a higher or more specialized level. | | State Examinations Commission | The official body responsible for overseeing and managing state examinations in Ireland. | | Junior Cycle | A stage of secondary education in Ireland, typically for students aged 12-15. | | Faith Development | The process by which an individual's understanding and experience of faith evolve over time, often influenced by cognitive, social, and emotional factors. | | Adolescent Faith | A stage of faith development typically experienced during adolescence, characterized by questioning, exploration of different viewpoints, and potential peer influence. | | Childhood Faith | An early stage of faith development, often shaped by family, caregivers, and simple understandings of religious concepts. | | Mature Faith | An advanced stage of faith development characterized by critical reflection, personal commitment, and the integration of beliefs into one's life and actions. | | Sacred Text | A religious or spiritual text that is considered holy or authoritative by a particular faith tradition, often serving as a source of guidance and inspiration. | | Moral Code | A set of principles or rules that guide ethical behavior and decision-making within a society or religious group. | | Ten Commandments (The Decalogue) | A set of biblical principles regarded as divinely revealed to Moses on Mount Sinai, forming the basis of Jewish and Christian moral law. | | Eightfold Path | A fundamental teaching of Buddhism, outlining the path to enlightenment and the cessation of suffering through right understanding, thought, speech, action, livelihood, effort, mindfulness, and concentration. | | The Law of Love | A central ethical principle in Christianity, emphasizing love for God and neighbor as the foundation of moral behavior. | | Dharma Sutras | Ancient Indian texts that prescribe the duties and conduct of individuals and society, forming part of the broader Hindu legal and ethical tradition. | | The Five Pillars | The core religious duties of Islam: the declaration of faith, prayer, charity, fasting during Ramadan, and pilgrimage to Mecca. | | Karma | In Hinduism and Buddhism, the principle of cause and effect, where one's actions in this life influence their future lives. | | Compassion | A deep awareness of the suffering of others coupled with a strong desire to alleviate that suffering. | | Peace and Reconciliation | The process of resolving conflict, restoring harmony, and fostering understanding between individuals or groups who have been in opposition. | | Care for the Earth | The ethical responsibility and practice of protecting and preserving the natural environment, often rooted in religious or philosophical beliefs. | | Stewardship | The concept of responsible management and care of something entrusted to one's protection, particularly in relation to the environment. | | Tikkun Olam | A Hebrew phrase meaning "repairing the world," referring to the Jewish concept of social justice and a commitment to improving the world. | | Religious Rituals | A set of actions, ceremonies, or practices performed in a prescribed order as part of a religious observance or tradition. | | Non-religious Ceremony | A formal occasion or observance that marks a significant life event or occasion but is not associated with any specific religious beliefs or practices. |

# Introductie tot religie, zingeving en levensbeschouwing Hieronder volgt een gedetailleerde samenvatting voor het onderwerp "Introductie tot religie, zingeving en levensbeschouwing", opgesteld in het Nederlands en geformatteerd volgens de opgegeven instructies. ## 1. Introductie tot religie, zingeving en levensbeschouwing Dit onderdeel van de cursus introduceert de kernconcepten religie, zingeving en levensbeschouwing en verkent hun relevantie voor persoonlijke groei. ### 1.1 Het belang van de cursus RZL voor persoonlijke groei De cursus Religie, Zingeving en Levensbeschouwing (RZL) streeft ernaar de blik van studenten te verruimen en hen te stimuleren tot persoonlijke levensbeschouwelijke groei. Deze groei wordt beschreven als een continu proces van zijn, kunnen, worden en hebben. De cursus beoogt een taal aan te reiken om over levensbeschouwelijke thema's te spreken en bij te dragen aan de persoonlijke en professionele evolutie van de student. De visie waarmee men door het leven gaat, wordt als essentieel beschouwd voor de groei naar een 'ideaal ik' [4](#page=4) [5](#page=5). ### 1.2 Structuur van de cursus De cursus is opgebouwd uit vijf delen: * **Deel 1: Religie:** Dit deel verkent het begrip religie, de impact ervan op de mens, de religieuze ervaring, verschillende houdingen ten opzichte van het religieuze, en de invloed van religie op vroege maatschappelijke structuren en culturen volgens René Girard [5](#page=5). * **Deel 2: Zingeving:** Hierin wordt stilgestaan bij het concept zingeving en de behoefte aan zingevende modellen [5](#page=5). * **Deel 3: Levensbeschouwing:** Dit deel duikt dieper in mens-, wereld- en godsbeelden, hun wijsgerige implicaties in een postmoderne maatschappij, en het concept secularisatie met de maatschappelijke gevolgen ervan [5](#page=5). * **Deel 4: Ethiek:** Dit deel behandelt ethische modellen en hun toepassing op maatschappelijke kwesties relevant voor de verschillende studiegebieden binnen Vives HWB&IT, waarbij de relatieve en cultuurgebonden aard van antwoorden in de ethiek wordt benadrukt [5](#page=5). * **Deel 5: Jodendom en Islam:** Dit deel bekijkt vanuit een 'buitenperspectief' de maatschappelijke invloeden en betekenissen van het jodendom en de islam op het hedendaagse Westerse denken, en sluit af met de rol van interreligieuze dialoog als middel tegen polariserende tendensen [5](#page=5). ### 1.3 Een illustratieve introductie: "een spin zit in zijn web…" Het sprookje van Freek de Jonge over de spinnenkolonie dient als metafoor voor hoe mensen zich krampachtig kunnen vastklampen aan hun beperkte waarnemings- en verbeeldingsvermogen, en bekritiseert een levensbeschouwing die mensen probeert te ketenen. Het verhaal illustreert de angst voor het 'licht' (de werkelijkheid buiten de stofzak), het vasthouden aan oude patronen, en de uiteindelijk bevrijding die ontstaat door loslaten en het omarmen van nieuwe mogelijkheden. De oude spin die eenzaam achterblijft, symboliseert de verkrampte geest die vasthoudt aan het 'smalle pad' terwijl de 'brede weg' open ligt [6](#page=6). ### 1.4 Religie: concept en dimensies #### 1.4.1 Het begrip religie Het concept 'religie' wordt in deze cursus niet gelijkgesteld aan een godsdienst, maar gezien als de prelude, de advent en het fundament van een godsdienst. Religie is de voedingsbodem waaruit een godsdienst ontstaat [7](#page=7). #### 1.4.2 Etymologische oorsprong van religie De term 'religie' kent mogelijke etymologische wortels [7](#page=7): * **re-ligare:** Verbinden, 'herbinden' of vastbinden (Lactantius) [7](#page=7). * **re-legere:** Herlezen, hernemen in gedachten of mediteren (Cicero) [7](#page=7). * **re-illigere:** Opnieuw kiezen, steeds opnieuw kiezen voor... God (Augustinus) [7](#page=7). #### 1.4.3 Dimensies van religie Vanuit de etymologische oorsprong worden twee dimensies van religie onderscheiden [7](#page=7): * **Horizontale dimensie:** Gericht op het ondermaanse, de natuur, de fysica en de zintuiglijke werkelijkheid. Dit betreft de mens ('ik') als 'Dasein' (M. Heidegger), een wezen dat betrokken is op de wereld en in horizontale, intersubjectieve relaties staat met anderen. Deze relaties zijn essentieel voor overleving, het scheppen van basisvertrouwen, en het kunnen functioneren in de wereld [7](#page=7). * **Verticale dimensie:** Gericht op het 'bovenmaanse', de bovennatuur, het metafysische, het overstijgende en het transcendente. De mens kan zich verbinden met wat hem of haar overstijgt, wat leidt tot het besef dat niet alles zintuiglijk te vatten is. Deze dimensie omvat de relatie met het 'hogere' [7](#page=7). > **Tip:** Het onderscheid tussen religie en godsdienst is cruciaal. Godsdienst is religieus, maar niet al het religieuze is godsdienstig. Religie vormt het fundament waarop een levensbeschouwing wordt gebouwd. Wanneer het transcendente een naam krijgt, spreken we van een godsdienst [7](#page=7). #### 1.4.4 Religieuze ervaring vanuit de 'bovenmaanse' dimensie De 'bovenmaanse' dimensie van religie omvat het verbinden met het overstijgende en het ervaren van het heilige. Dit kan worden omschreven als adembenemend, een piek-ervaring, of een ervaring die buiten de mens zelf ontstaat. William James definieerde religie als "het geheel van gevoelens, belevingen, bewustzijnstoestanden en daarbij horende handelingen van een subject in zoverre dat subject overtuigd is in relatie te staan tot een aanwezige transcendente" [7](#page=7) [8](#page=8). #### 1.4.5 De impact van secularisatie op religie Het belang van religie in de menselijke geschiedenis is onmiskenbaar en centraal geweest, tot een breuk in de 20e eeuw. De 21e eeuw kenmerkt zich door een functieverlies van religie, gekenmerkt door secularisatie en 'onttovering' van de wereld (Max Weber). Het 'hemels baldakijn' (Peter Berger) valt uiteen, waardoor sectoren van de cultuur worden onttrokken aan het heilige. Dit leidt tot een 'verschraling van de werkelijkheid', waarbij religie geprivatiseerd wordt en haar maatschappelijke rol verliest. De individualisering leidt tot versnippering en een wildgroei aan nieuwe religieuze bewegingen, New-Age-bewegingen en sektarische bewegingen, die nesten creëren voor mensen die zich verloren voelen en pasklare antwoorden bieden op zinvragen [8](#page=8) [9](#page=9). > **Tip:** De huidige wildgroei aan religieuze bewegingen kan worden gezien als een onbewuste gezondheidsreactie van de maatschappij op de gevolgen van secularisatie [9](#page=9). #### 1.4.6 Terugkeer naar het 'Numen' Er is sprake van een terugkeer naar het 'Numen' (het onbenoemde, onkenbare transcendente) om de religieuze honger te stillen, niet noodzakelijk een terugkeer naar het godsdienstige en dogmatische. Een diepreligieus mens hoeft niet per se te geloven in een god als partner. Religie 'an sich' kent geen dogma's of strikte morele kaders en wordt vaak benaderd via 'selfservice' [9](#page=9). #### 1.4.7 Algemene vormen van de wildgroei aan religiositeit * **Natuurmystiek:** Nadruk op verrukking door de schepping, waarbij zin en betekenis in de natuur gevonden worden (pantheïsme) [9](#page=9). * **Kunstmystiek:** Kunstbeleving als alternatief voor de beleving van het 'Absolute', waarbij kunst een vervangmiddel voor het sacrale wordt [10](#page=10). * **Cultus van het ik:** Een naoorlogs fenomeen gericht op het individu en de zelfbeleving, waarbij het 'ik' centraal staat en gesculpteerd wordt [10](#page=10). #### 1.4.8 De aard van religieuze aanwezigheid en ervaring Religie is aanwezig waar er een ervaring van 'aanwezigheid' is, die de mens overvalt, inneemt en als een flits uit het niets opduikt. Deze ervaring is extern, uniek en haalt de mens uit zijn zekerheden. Rudolf Otto beschrijft de religieuze ervaring als een combinatie van beangstiging, onrust en vrees ('mysterium tremendum') enerzijds, en diepe gelukzaligheid anderzijds ('mysterium fascinans'). Dit wordt de 'contrastharmonie' genoemd, de eenheid van het afstoten en aantrekken. Het heilige valt nooit samen met zijn openbaring; de ervaring is een echo-ervaring [10](#page=10) [11](#page=11). > **Tip:** De contrastharmonie beschrijft de dualiteit binnen de religieuze ervaring: zowel het afstotende als het aantrekkende, het vreeswekkende en het gelukzaligmakende [10](#page=10). #### 1.4.9 Houdingen tegenover het religieuze Tegenover het 'gans andere' (het Numen) kunnen drie houdingen worden aangenomen [11](#page=11): * **Taboe:** Het religieuze wordt gezien als krachtig, dreigend en vreeswekkend. De reactie is afscherming, met rituelen en speciale gedragingen om afstand te houden. Dit verengt de ervaring tot het 'mysterium tremendum' [11](#page=11). * **Magie:** Het heilige wordt ervaren als iets magisch, dat staat voor kracht, welzijn en geluk. De reflex is bezit: men wil 'het' bezitten of participeren aan deze bron van geluk. De nadruk ligt op het gelukzaligmakende en hoe dit te manipuleren [11](#page=11). * **'Gij'-relatie:** Het heilige of Numen wordt ervaren als een 'Gij', een aanspreekbare aanwezigheid. Dit leidt tot een gearticuleerde invulling en de overgang van religie naar godsdienst. Het heilige wordt gepersonaliseerd en de mens kan een dialoog aangaan. Deze houding is heilzaam en bevordert menselijke bloei [11](#page=11). #### 1.4.10 Geprivilegieerde plaatsen van religieuze ervaring Religieuze ervaringen zijn niet gebonden aan specifieke plaatsen of voorwaarden; het heilige is soeverein in zijn openbaring. Wat op deze plaatsen wordt ervaren, is een vermoeden van wat is meegemaakt en kan achteraf worden bezonnen. Vanwege de 'onuitspreekbaarheid' van de ervaring, worden mythische taal, metaforen en analogieën gebruikt. Gabriël Marcel beschrijft een religieuze ervaring als een 'diepte-ervaring' van iets hogers, diepers, een andere dimensie, de ervaring van transcendentie en verbondenheid met een 'groter geheel'. Een religieuze ervaring houdt niet noodzakelijk een godserkenning of godsdienst in [12](#page=12). #### 1.4.11 Het 'Numen' en het onzegbare Rudolf Otto noemt het onuitdrukbare het 'Numen', een bovennatuurlijke werkelijkheid die nog onbenoemd is en geen precieze voorstelling heeft. Meester Eckhart beschrijft een God die naamloos is en wiens wezen alles te boven gaat. God is 'incommensurabel', de Gans Andere, die contact zoekt in een asymmetrische verbondsrelatie [13](#page=13). #### 1.4.12 Teken, symbool en mythe * **Teken:** Verwijst naar iets anders dan zichzelf, een zintuiglijke werkelijkheid die staat voor een geestelijke afwezigheid [13](#page=13). * **Symbool:** Geeft gestalte aan een aanwezige transcendente werkelijkheid, waarin het transcendente geïncarneerd wordt en betekenis draagt. Het symbool is tastbaar, maar de religieuze mens ziet de werkelijkheid vaak in en als symbolen [13](#page=13). * **Mythe:** Een pre-wetenschappelijke poging om uitdrukking te geven aan het incommensurabele, verhalen over de heiligheid der dingen. Mythen zijn ontstaansverhalen met archetypische beelden, geboren uit een zijnservaring [14](#page=14). #### 1.4.13 'Eros' en archetypische gestalten 'Eros' verwijst naar de scheppende oerkracht in de mens, verbonden met leven en dood, en de drang naar transformatie. De drang van de seksen wordt gezien als een participatie in het heil van de goden, een drang naar vruchtbaarheid. In veel religieuze tradities worden de volgende gestalten met een kosmische dimensie geassocieerd [14](#page=14) [15](#page=15): * **De vader:** Symbool voor de bron, voortbrenger, beschermer, metafysische krijger. Hij kosmiseert chaos, is wetgever en beslist over leven en dood. Vader is niet gelijk aan 'kameraad' of fysiologische verwekker [15](#page=15). * **De moeder:** Staat symbool voor het moederschap, de initiële voedster, vruchtbaar en zorgend. De moeder is de heilige figuur waaruit men geboren wordt [15](#page=15). * **Het kind:** Symbool voor het wezen dat uit het mysterie is opgedoken, het vleesgeworden mysterie en de ontmoetingsplaats met het levenwekkende mysterie van het heilige [15](#page=15). Deze gestalten krijgen kosmische dimensies: vader staat voor hemel, moeder voor aarde. Hun verbinding brengt geordend leven tot stand. De kalender is een sacralisatie van de tijd. Maatschappelijke vertalingen zijn de koning/koningin (heilige vader-/moederfiguren) en steden (gekosemizeerde ruimtes) [16](#page=16). #### 1.4.14 Visies op religie: functioneel versus substantieel * **Functionele benadering:** Focust op wat religie doet, het nut en de betekenis voor het leven van mensen. Religie helpt problemen aan te kunnen en kan sociale cohesie en integratie bevorderen. Alain de Botton pleit voor het terugbrengen van religieuze thema's (gemeenschap, rituelen) in het seculiere leven [16](#page=16). * **Substantiële benadering:** Focust op wat religie is, het inhoudelijke. Het mens-, wereld- en godsbeeld zijn gefundeerd in iets dat boven de menselijke werkelijkheid uitgaat, het 'transcendente' of 'heilige'. Deze inhoud vindt ook zijn weg naar de praktijk van het leven. Een voorbeeld is de definitie van Edward Burnett Tylor: religie is het geloof in spirituele zijnden [17](#page=17). --- # René Girards theorie over mimesis en het zondebokmechanisme Hieronder volgt een gedetailleerde studiehandleiding over René Girards theorie over mimesis en het zondebokmechanisme, gebaseerd op de verstrekte tekst. ## 2. René Girards theorie over mimesis en het zondebokmechanisme René Girards theorieën bieden een fundamenteel inzicht in de oorsprong van menselijke cultuur, geweld en religie, geworteld in het concept van mimetisch verlangen en het zondebokmechanisme. ### 2.1 Mimesis: de drijvende kracht achter menselijk verlangen en cultuur Mimesis, afgeleid van het Griekse woord voor nabootsing, is een fundamenteel menselijk instinct dat aan de basis ligt van zowel onze leerprocessen als onze conflicten. Girard onderscheidt verschillende vormen van mimesis, maar legt specifieke nadruk op de **toeëigeningsmimesis** [18](#page=18). #### 2.1.1 Definitie van mimesis Mimesis verwijst naar elke vorm van menselijk nabootsend handelen [18](#page=18). #### 2.1.2 Toeëigeningsmimesis Dit is de nabootsing van het grijpen of verlangen naar iets, het graag hebben van iets. Het is een uitzonderlijk sterk instinct bij de mens en een hoeksteen van menselijke cultuur en het mens-zijn zelf [18](#page=18). #### 2.1.3 Het leerproces via mimesis Kinderen leren door na te doen, wat zichtbaar is in spel, rituelen en literatuur [18](#page=18). #### 2.1.4 De mimetische driehoek Girard introduceert de concepten van subject, model en object om de dynamiek van toeëigeningsmimesis te verklaren: * **Subject:** Degene die imiteert [19](#page=19). * **Model:** Degene die geïmiteerd wordt [19](#page=19). * **Object:** Het voorwerp waarnaar het subject verlangt, gedreven door de imitatie van het model [19](#page=19). #### 2.1.5 Driehoeksverlangen en rivaliteit Het kernidee is dat het subject het object begeert *via* het model. Dit leidt tot rivaliteit wanneer het model het object niet zomaar wil afstaan. Het object krijgt daardoor een hogere waarde, en subject en model worden elkaars rivalen en modellen, waardoor het object soms uit het oog verloren kan worden [19](#page=19). #### 2.1.6 De rol van mimesis bij volwassenen en in primitieve culturen Girard stelt dat deze mimesis niet alleen bij kinderen, maar ook bij volwassenen een grotere rol speelt dan vaak wordt aangenomen. In primitieve culturen is het mimetisch geweld nog duidelijker zichtbaar en verdwijnt het niet na de kindertijd, wat leidt tot voortdurende conflictsituaties. Deze observatie vormt de basis voor Girards theorie over het ontstaan van menselijke cultuur, religie en de mens zelf [19](#page=19). ### 2.2 Het zondebokmechanisme en hominisatie: de oorsprong van cultuur en menselijkheid Girard ontdekt een eenheid in primitieve riten en mythen die leidt tot zijn theorie over het ontstaan van de mens en cultuur, met het zondebokmechanisme als centrale component [20](#page=20). #### 2.2.1 Evolutie van primaat naar Homo Sapiens en de rol van hersengroei De mens is geëvolueerd uit primaten, zoals de Australopithecus Africanus, via Homo Habilis en Homo Erectus, naar Homo Sapiens. Een beslissend aspect van deze evolutie was de toename van het hersenvolume, wat leidde tot een grotere leer- en imitatielcapaciteit [20](#page=20). #### 2.2.2 Toenemende mimesis en escalerend geweld Meer hersenen betekenen niet alleen meer leervermogen, maar ook een toenemende toeëigeningsmimesis. Dit resulteert in toenemende rivaliteit en geweld binnen de groep. De instinctieve gedragsregels en remmingen verdwijnen naarmate mimesis toeneemt, wat leidt tot escalatie [20](#page=20) [21](#page=21). #### 2.2.3 Mimetische crisis Wanneer het geweld in de groep de controle overstijgt en de hiërarchie instort, ontstaat een **mimetische crisis**. Deze crisis wordt gekenmerkt door wederzijdse aantrekking tot het gevecht, waardoor iedereen wordt meegesleurd. Zonder controlemechanismen kan dit leiden tot uitsterving van de groep [21](#page=21). #### 2.2.4 De oorsprong van de zondebok In een mimetische crisis, wanneer een primaat (bijvoorbeeld door het hanteren van objecten zoals stenen) per toeval wordt gedood, ontstaat er een moment van stilstand. De andere primaten vormen een kring rond de dode, een situatie die nieuw en onbegrijpelijk is. Door de herhaling van dit patroon – geweld/wanorde, een dode, een kring, stilstand, nieuwe orde – leren de primaten dat het vermoorden van een individu de agressie en crisis kan stoppen [21](#page=21) [22](#page=22). > **Tip:** De beschreven situatie van geweld, een dode, en een kring rond de dode, vertoont gelijkenissen met saloongevechten in westernfilms, waar een gevecht stilvalt na een dood, en de rust hersteld wordt [22](#page=22). #### 2.2.5 De functie van de zondebok * **Oorzaak van einde geweld:** De zondebok wordt vermoord om de mimetische crisis te stoppen. Zijn dood brengt de val van alle geweld en angst met zich mee [22](#page=22). * **Belichaming van geweld en vrede:** De zondebok belichaamt zowel het geweld (zolang hij leeft is er geweld) als de nieuwe vrede (zijn dood brengt rust). Hij wordt gezien als de oorzaak van het kwaad en tegelijkertijd als brenger van rust en orde [22](#page=22). * **Metafysisch verschijnsel:** De zondebok wordt het eerste metafysische fenomeen, een wezen dat de bovennatuurlijke macht over goed en kwaad, oorlog en vrede, chaos en rust bezit. Hierdoor ontstaat het sacrale en het goddelijke [23](#page=23). #### 2.2.6 Het ontstaan van cultuur en de godheid Met de zondebok ontstaat het eerste betekenisgevende verschijnsel dat fysische realiteit overstijgt, wat leidt tot het metafysische en het sacrale. De zondebok wordt de primitieve godheid, die vereerd en gevreesd wordt. De praktijken rondom de zondebok, zoals het eten van zijn vlees of het begraven ervan, vormen de basis voor vroege culturele uitingen. Het **zondebokmechanisme** is een structuur die zorgde voor het ontstaan van de mens en functioneel blijft tot op heden [23](#page=23) [24](#page=24). > **Voorbeeld:** Het kannibalisme bij de Tupinamba, waar krijgsgevangenen ritueel gedood en opgegeten werden, kan in dit licht worden begrepen als een complex ritueel waarbij zowel de zondebokken hun gelijkheid met de gemeenschap moesten tonen als hun uitzonderlijke rol als brengers van geweld en tegelijk vrede [29](#page=29). #### 2.2.7 De leugen van de cultuur De cultuur is gebaseerd op een moord, maar tegelijkertijd ook op een leugen, omdat de zondebok onterecht met al het kwaad wordt belast [24](#page=24). ### 2.3 De oorsprong van menselijke cultuur: ritueel, taboe en instellingen Girards theorie verklaart hoe mimesis, de mimetische crisis en het zondebokmechanisme leidden tot de vorming van cultuur en sociale structuren. #### 2.3.1 Het ritueel: van spontane oermoord naar gesimuleerde crisis Het ritueel ontstond toen de mens ontdekte dat hij een mimetische crisis kon vermijden of stoppen door een **gesimuleerde oermoord** [24](#page=24). * **Fasen van het ritueel:** 1. **Geweldfase:** Begint met een schijngevecht dat escaleert tot collectieve deelname [24](#page=24). 2. **Collectieve moord:** De groep richt zich tegen één individu, die vermoord en verscheurd wordt. Iedereen krijgt een deel om van de 'goedaardige' aspecten van de godheid te genieten [25](#page=25). 3. **Vrede:** Na de moordpartij is de vrede in de groep hersteld [25](#page=25). * **Sacraal karakter:** De zondebok wordt gezien als de godheid die zowel geweld als vrede brengt. Elke vorm van geweld wordt geassocieerd met de godheid, die snel geëlimineerd moet worden door middel van een nieuw offer [25](#page=25). * **Miskenning:** Slachtoffers komen zelden in opstand omdat iedereen gelooft in hun totale schuld, inclusief het slachtoffer zelf [25](#page=25). * **Diversificatie van rituelen:** De ambivalente ervaring van de oermoord leidt tot diverse rituelen waarbij specifieke aspecten van de zondebok worden benadrukt (bijvoorbeeld het verdwijnen van verschillen, het gewelddadige aspect, of het vredebrengende aspect) [26](#page=26). #### 2.3.2 Het taboe: het markeren van geweld en orde Tegelijk met het ritueel ontstond het taboe, gebaseerd op de associatie van bepaalde handelingen met geweld [26](#page=26). * **Taboes rondom de vrouw:** Het **incesttaboe** is een krachtig voorbeeld, ontstaan uit de strijd om reproductieve partners en het vermijden van rivaliteit binnen de directe familiekring [27](#page=27). * **Taboes rondom voedsel:** De noodzaak om voedsel te delen, om mimetisch geweld te voorkomen, leidde tot een giftcultuur. Niets mocht overblijven, anders betekende dit onheil [27](#page=27). * **Taboes rondom bloed:** Bloed wordt onlosmakelijk geassocieerd met geweld, wat leidt tot taboes op menstruatie en andere bloedige aangelegenheden [27](#page=27). * **Taboes rondom tweelingen:** Tweelingen vertegenwoordigen twee identieke individuen, wat de mimetische rivaliteit enorm kan versterken [28](#page=28). * **Taboes rondom spiegels:** Jezelf bekijken in een spiegel creëert een ‘double’, een mimetische rivaal [28](#page=28). * **Taboes rondom godennamen:** Het uitspreken van de naam van de godheid kan haar toorn oproepen en geweld uitlokken [28](#page=28). * **Taboes rondom wijzen:** Naar iemand wijzen is gevaarlijk omdat het de aandacht op die persoon vestigt, wat doet denken aan het uitkiezen van een zondebok [28](#page=28). > **Tip:** During the mimetische crisis (ritual) specific taboos could be broken (e.g., incest, looking in mirrors, touching menstruating women) to fully reenact the crisis and prepare for the sacrifice [28](#page=28). #### 2.3.3 Culturele instellingen: structuur en orde Culturele instellingen en maatschappelijke structuren vloeien voort uit de oermoord en het zondebokmechanisme [29](#page=29). * **De koning:** De zondebok werd steeds meer gesacraliseerd door voorbereidingsrituelen, waardoor hij een levende god werd. Deze figuur, die de hoogste sacrale macht bezat, werd de vertegenwoordiger van de godheid op aarde en vormde de eerste culturele instelling: de koning, priester of tovenaar. Hij waakte over taboes en vaardigde wetten uit [29](#page=29) [30](#page=30). * **Domesticatie van dieren:** Dieren konden ook als zondebok dienen. Dieren die geassocieerd werden met geweld kregen een sacraal karakter. Dierenoffers werden uitgevoerd met rituelen waarbij het dier zich menselijk moest gedragen en de priester zich dierlijk, ter vervanging van mensenoffers [30](#page=30). * **Het inwijdingsritueel:** Dit ritueel is essentieel voor de overdracht van geleerde sacrale betekenissen en associaties die niet langer door directe ervaring ontstaan, maar aangeleerd moeten worden [31](#page=31). #### 2.3.4 Moderne rituelen Veel hedendaagse gebruiken en rituelen, zoals Sinterklaas en carnaval, vinden hun oorsprong in oeroude sacrale rituelen rond het zondebokmechanisme (#page=31, 32). Deze rituelen reguleren en kanaliseren geweld en structureren de maatschappij [31](#page=31) [32](#page=32). ### 2.4 Het moderne individu, verlangen en de economische orde Girard analyseert hoe mimesis en het wegvallen van sacrale structuren leiden tot het moderne verlangen en het moderne individu, met de economie als dominante ordenende kracht. #### 2.4.1 Het verlangen: van mimesis naar consumptie Naarmate maatschappelijke structuren minder sacraal worden, krijgt de **toeëigeningsmimesis** meer ruimte om zich te ontwikkelen tot **verlangen** (#page=33, 34). In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, verlangde de mens niet altijd naar zoveel dingen; dit moderne verlangen ontstaat pas wanneer de sacrale remmingen op mimetisch gedrag wegvallen [33](#page=33) [34](#page=34). #### 2.4.2 Evolutie van verlangen en desacralisatie * **Primitieve culturen:** Remming van toeëigeningsmimesis door taboes, waardoor het model een antimodel wordt [34](#page=34). * **Ontstaan van verlangen:** Naarmate taboes verzwakken, wordt de fascinatie voor het model sterker. De toeëigeningsmimesis wordt gecultiveerd en leidt tot verlangen. Dit gebeurt wanneer menselijke relaties minder onderhevig zijn aan sacrale controle [34](#page=34) [35](#page=35). * **De mimetische driehoek en de economie:** In een economisch gestructureerde samenleving met een veelvoud aan identieke consumptiegoederen, kan het verlangen zich richten op objecten zonder direct conflict [39](#page=39). #### 2.4.3 Het ik: de illusie van autonomie Het ontstaan van het moderne verlangen is gekoppeld aan het ontstaan van het **moderne individu (het ik)** [36](#page=36). * **Opbouw van het ‘ik’:** Het ‘ik’ is opgebouwd uit nagebootste verlangens van modellen [36](#page=36). * **Vergeten van het model:** Het ‘ik’ vergeet dat zijn verlangens gemodelleerd zijn en denkt dat ze autonoom en origineel zijn [36](#page=36). * **Liefde-haat relatie:** Tussen subject en model ontstaat een paradoxale liefde-haat verhouding, waarbij beide partijen elkaar nodig hebben voor bevestiging en superioriteit [37](#page=37). * **Mythe van het ik:** In de moderne wereld staat het ‘ik’ centraal, gedreven door de behoefte aan sociale erkenning en het streven om zichzelf als model te stellen. Dit leidt tot een cultuur van narcisme, vluchtigheid en een dwang tot gelijkheid [37](#page=37) [38](#page=38). #### 2.4.4 De economische orde: neutralisatie van mimetisch conflict De economie vervangt de sacrale structuren als ordenende kracht en neutraliseert potentieel mimetisch geweld door middel van consumptiegoederen [39](#page=39). * **Consumptiegoed als uitweg:** Het meervoudige aanbod van identieke consumptiegoederen maakt het mogelijk om zich aan modellen gelijk te maken zonder direct conflict [39](#page=39). * **Metafysische waarde van objecten:** Verlangde objecten krijgen een metafysische waarde, ontleend aan het prestige van het model, die losstaat van hun werkelijke nutswaarde. De voldoening na het verkrijgen van een begeerd object is echter van korte duur, omdat het model en daarmee de waarde van het object verdwijnt [39](#page=39) [40](#page=40). * **De dwang van de gelijkheid:** Het wegvallen van sacrale taboes leidt tot een eenheidscultuur en een dwang tot gelijkheid, waarin het uiterlijk vertoon en de ‘look’ centraal staan [41](#page=41). * **De dwang van het verschil:** Paradoxaal genoeg, ondanks de gelijkheid, leeft de mens met de illusie van uniciteit en uniciteit, gedreven door het verlangen zich als model te profileren. Dit leidt tot een nieuwe hiërarchie, gebaseerd op bezit en geld, dat de metafysische waarde van objecten uitdrukt (#page=42, 43) [42](#page=42) [43](#page=43). #### 2.4.5 Geld als metafysische bliksemafleider Geld heeft een metafysische waarde en fungeert als een bliksemafleider die potentieel geweld opvangt. Het sublimeert het mimetisch verlangen naar objecten, die op hun beurt hun waarde ontlenen aan het gemodelleerde object. Net zoals de sacrale godheid de primitieve cultuur ordende, zo ordent geld de moderne economisch gestructureerde cultuur. Wanneer de economie faalt, kan de samenleving terugvallen op primitievere structuren zoals het zondebokmechanisme [43](#page=43). --- # Verdieping in zingeving en levensbeschouwing Dit gedeelte verkent de fundamentele vraag naar wat het leven de moeite waard maakt, de aard van zingeving en de rol van mens-, wereld- en godsbeelden binnen diverse levensbeschouwingen [44](#page=44). ### 3.1 Zingeving: wat maakt het leven de moeite waard? Zin is nauw verbonden met het hebben en geven van betekenis aan het leven, door middel van doelen die het bestaan waardevol maken. Deze doelen kunnen worden onderverdeeld in concrete en abstracte doelen [44](#page=44). #### 3.1.1 Concrete doelen Concrete doelen zijn specifiek en meetbaar. Voorbeelden hiervan zijn economische doelen (zoals winst maken), ecologische doelen (een positief effect op het klimaat), biologische doelen (een gezond leven leiden), ludieke doelen (plezier maken), wetenschappelijke doelen (een oplossing vinden) en materiële doelen (een eigen huis bezitten) [44](#page=44). #### 3.1.2 Abstracte doelen Abstracte doelen zijn vager en moeilijker te realiseren en af te vinken, omdat ze een continu proces zijn. Ze zijn vaak minder zichtbaar en kunnen mensen ertoe aanzetten zich er niet op te richten. Voorbeelden zijn ethische doelen (een goed mens worden), sociale doelen (iets betekenen voor anderen), filosofische doelen (inzicht krijgen in het menselijk wezen), levensbeschouwelijke doelen (aandacht voor het innerlijke) en religieuze doelen (het transcendente een plaats geven) [44](#page=44). #### 3.1.3 Overlapping tussen doelen Concrete en abstracte doelen kunnen elkaar overlappen. Een abstract doel kan gekoppeld worden aan concrete acties, zoals een islamiet die het transcendente integreert door de vijf zuilen te volgen. Omgekeerd kunnen concrete doelen voortkomen uit abstracte overwegingen, zoals het sorteren van huisafval om toekomstige generaties een kwaliteitsvolle toekomst te bieden [44](#page=44). #### 3.1.4 Nuttigheid versus zinvolheid Een belangrijk onderscheid is dat tussen nuttigheid en zinvolheid. Concrete doelen worden vaak geassocieerd met nuttigheid, terwijl abstracte doelen meer met zinvolheid. Dingen die niet per se nuttig zijn, kunnen door de persoon zelf als zinvol worden ervaren, zoals het intreden in een klooster. Zonder deze zinvolle, niet-nuttige activiteiten zouden we veel missen [45](#page=45). #### 3.1.5 Waarom de zinvraag stellen? De zinvraag is complex omdat er geen definitief antwoord op bestaat. Toch zijn er argumenten om erbij stil te staan [45](#page=45): * **De mens wil meer dan sleur:** Mensen willen meer dan de dagelijkse routine (metro-metro-boulot-boulot) en zoeken zinvolheid die verder gaat dan louter bestaan. Er is een drang naar meer inhoud, betekenis en zin [45](#page=45). * **Confrontatie met onzin:** Wanneer onzin zich aandient, zoals door menselijk lijden of de confrontatie met de dood, kan de zinvraag niet worden ontweken [45](#page=45). * **Zingeving als houvast:** Het idee dat het leven geen betekenis heeft, is moeilijk te accepteren. Dit stimuleert het geven van eigen zin aan het bestaan [45](#page=45). #### 3.1.6 Zin is richtinggevend Doelen, waarden en zin geven richting aan het leven. De keuzes die iemand maakt op basis van zijn doelen, onthullen zijn mens-, wereld- en eventueel godsbeeld, wat leidt tot het domein van levensbeschouwing [46](#page=46). ### 3.2 Levensbeschouwing #### 3.2.1 Definitie van levensbeschouwing Een levensbeschouwing is een samenhangend geheel van ideeën, ervaringen, waarden en beelden die een persoon ontwikkelt over zichzelf, het samenleven en de wereld. Het drukt uit wat uiteindelijke waarde en zin geeft in het leven. Een levensbeschouwing is een dynamisch verhaal dat zich ontvouwt in samenspraak met anderen en stuurt gedrag en keuzes [47](#page=47). #### 3.2.2 Kenmerken van een levensbeschouwing * **Samenhangend verhaal:** Het creëren van een samenhangend verhaal over het leven, de anderen en de plaats in de wereld [47](#page=47). * **Bewuste manier van leven:** Een bewuste manier van in het leven staan of een authentieke grondhouding [47](#page=47). * **Religieuze of seculiere kleur:** Kan religieus gekleurd zijn, waarbij het transcendente een rol speelt (bijvoorbeeld het heilige, het oneindige, God), of seculier zijn [47](#page=47). * **Totaalbeeld:** Reikt een totaalbeeld aan en spreekt het hele mens-zijn aan (verstand, emotie, intuïtie) [47](#page=47). * **Reactie op levensvragen:** Probeert antwoorden te bieden op fundamentele levensvragen [47](#page=47). #### 3.2.3 Diversiteit en contemplatie Er is een grote diversiteit aan levensbeschouwingen, gebaseerd op filosofische principes, wetenschappelijke ideeën, ideologieën of geloof in een god. Het woord 'levensbeschouwing' omvat het 'schouwen' van het leven, wat contemplatie en aandachtig stil staan bij het leven impliceert [48](#page=48). #### 3.2.4 Religieuze dimensie Echte levensbeschouwelijke vorming is altijd religieus van aard, in de oorspronkelijke betekenis van het woord 're-ligare' (opnieuw verbonden raken). Het gaat om de religieuze dimensie van het bestaan, die ruimte schept voor het ervaren van het geheimvolle en bijdraagt aan openheid, verwondering en respect [49](#page=49). #### 3.2.5 Synthese van beelden Levensbeschouwing vormt de synthese van mens-, wereld- en godsbeelden [49](#page=49). ### 3.3 Fundamentele concepten binnen levensbeschouwingen #### 3.3.1 Mensbeeld Een mensbeeld omvat opvattingen over het mens-zijn, goed en kwaad, de betekenis van leven en dood, en hoe de mens zich hoort te gedragen. Het is dynamisch en evolueert met ervaringen. Een mensbeeld heeft consequenties voor hoe men met anderen omgaat, bijvoorbeeld in een onderwijscontext [50](#page=50). * **Materialistisch mensbeeld:** De mens wordt gereduceerd tot materie of lichaam. Voorbeelden zijn R. Dawkins die de mens ziet als middel voor DNA-voortplanting en Dick Swaab die de mens beschrijft als een samenspel van chemicaliën in het brein [50](#page=50). * **Behavioristisch mensbeeld:** De mens is een organisme dat reageert op prikkels [50](#page=50). * **Spiritueel mensbeeld (Boeddhisme):** De non-identiteit van het individu staat centraal; het 'ik' is tijdelijk. Het doel is bevrijding van verlangens en eenwording met het al [50](#page=50). * **Pessimistische mensbeelden:** De mens wordt gezien als egocentrisch, onbetrouwbaar en vals (bv. Sartre: "l'enfer c'est les autres") [51](#page=51). * **Positieve mensbeelden:** De mens wordt gezien als in staat tot het goede en mildheid [51](#page=51). * **Christelijk mensbeeld:** De mens is een persoon met onvervreemdbare rechten, met extra zorg voor de kwetsbaren [51](#page=51). * **Islamitisch mensbeeld:** De mens is vertegenwoordiger van Allah op aarde, dient zorg te dragen voor de schepping vanuit vrije wil en heeft een natuurlijke aanleg tot het goede [51](#page=51). > **Tip:** Mensbeelden zijn geen vrijblijvende bespiegelingen; ze functioneren als een bril waarmee de wereld wordt bekeken en beïnvloeden de kijk, gedachten, gevoelens en beslissingen [51](#page=51). #### 3.3.2 Wereldbeeld Een wereldbeeld is het algemene idee over de wereld, inclusief het eigen bestaan en de samenhang van de werkelijkheid. Het wordt gevormd door zintuiglijke ervaringen, opvoeding, contacten en kennis. Het wereldbeeld gaat vooraf aan waarneming en geeft duiding [52](#page=52). * **Aspecten van een wereldbeeld:** 1. **Subjectieve waarneming:** Hoe de wereld vanuit een persoonlijk standpunt wordt waargenomen en geïnterpreteerd (bv. een appel door een botanist, kunstenaar of kind) [52](#page=52). 2. **Persoonlijke visie:** De wereld wordt gezien door een 'persoonlijke bril', waarbij selectie plaatsvindt op basis van interesses of angsten [52](#page=52). 3. **Ideaalbeeld van de wereld:** Hoe de wereld zou moeten zijn en hoe men daarnaar handelt [52](#page=52). > **Voorbeeld:** De missie van hogeschool VIVES om een menselijke wereld te bouwen en duurzaamheid te bevorderen, reflecteert een bepaald wereldbeeld [52](#page=52). Een wereldbeeld omvat ethiek, politiek, economie, theologie, psychologie, recht, wetenschap, filosofie en kunst [53](#page=53). #### 3.3.3 Godsbeeld Een godsbeeld drukt uit hoe men God ziet of voorstelt, en waarin men gelooft. In een plurale wereld bestaan er veel verschillende godsbeelden. Het eigen godsbeeld heeft concrete impact op levenskeuzes [53](#page=53). * **Achtergrond bij godsbeelden:** * **Agnosticisme:** Men erkent het gebrek aan overtuigend wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van God, maar ook voor het tegengestelde. Een definitieve uitspraak is niet mogelijk [54](#page=54). * **Niet-theïstische levensbeschouwingen (atheïsme):** Gaan ervan uit dat er geen god is en verklaren het leven binnenwerelds (bv. vrijzinnig humanisme, positivisme) [54](#page=54). * **Theïstische levensbeschouwingen:** Geloven in een god of goden [54](#page=54). * **Monotheïsme:** Geloof in één god (bv. Christendom, Islam, Jodendom) [54](#page=54). * **Polytheïsme:** Geloof in meerdere goden [54](#page=54). * **Pantheïsme:** God is één met de aarde en immanent aanwezig in de natuur [55](#page=55). * **Deïsme:** God is de transcendente oorzaak van de natuurwetten, maar grijpt sindsdien niet meer in (bv. de 'horlogemaker'-metafoor). Populair tijdens de Verlichting [55](#page=55). * **Ietsisme:** Geloof in een onbepaalde metafysische kracht of 'iets meer' tussen hemel en aarde, zonder een specifieke religie aan te hangen [55](#page=55). > **Tip:** Terrorisme kan een projectie zijn van innerlijke boosheid en frustratie, in plaats van het ware beeld van Allah te weerspiegelen. Een kind dat een godsbegrip baseert op cartoons, heeft een beperkt godsbeeld [54](#page=54). #### 3.3.4 Godsbeelden zijn antropomorf en cultuurgebonden Godsvoorstellingen, zoals een oude man met baard, zijn antropomorf (menselijke kenmerken) en cultuurgebonden. De Griekse filosoof Xenophanes verwierp dit al in de 6e eeuw voor Christus. Feuerbach noemde dit 'projectie': de mens stelt zich God voor naar zijn eigen beeld. Een godsvoorstelling kan niet 'juist' zijn, omdat transcendentie niet te verifiëren is. Wel kan een voorstelling 'goed' zijn als de betekenis duidelijk is [56](#page=56) [57](#page=57). #### 3.3.5 Transcendentie Transcendentie is een filosofisch begrip dat 'datgene wat de mens overstijgt' betekent [57](#page=57). #### 3.3.6 De wereld is meer dan de wereld Objecten, fenomenen en wezens ontsnappen aan ons volledige begripsvermogen en reductie. We zien een tafel, een zonsondergang, een mens, maar niet 'DE' tafel, etc. De essentie overstijgt het concrete [58](#page=58). #### 3.3.7 Een ethisch appel Volgens E. Levinas houdt transcendentie een ethische verplichting in: de ander zien als 'De Ander', onherleidbaar, en ethisch met hem omgaan. Dit is een geloof in het mens-overstijgende. De Talmoed stelt: "Wie één leven redt, redt de hele wereld". Dit impliceert dat het handelen voor een individu ook voor de mensheid is. Om dit te doen, moet de mens zichzelf overstijgen en handelen tegen biologische impulsen in [58](#page=58). #### 3.3.8 De Gans Andere God is de totale 'alteriteit', de Gans Andere, die menselijke en culturele voorstellingen overstijgt. Thomas van Aquino stelde: "al wat we over God kunnen zeggen zegt eerder wat Hij niet is". Spreken over God krijgt daardoor vaak een abstract karakter [58](#page=58). * **Voorbeelden van abstracte godsbegrippen:** * Christendom: "God is Liefde" [59](#page=59). * Hindoeïsme: "Brahman is de bron van het al" [59](#page=59). * Islam: "Allah is de ondefinieerbare" (99 namen, geen afbeeldingen) [59](#page=59). * Jodendom: Geloven dat God niet lichamelijk is en van Hem generlei voorstelling mogelijk is [59](#page=59). * Boeddhisme: Heeft geen godsbegrip, maar godsvoorstellingen kunnen wel een plaats krijgen [59](#page=59). #### 3.3.9 Levensvragen Levensvragen zijn paradoxale en prikkelende vragen die de manier waarop we de wereld en het leven interpreteren, uitdagen [59](#page=59). --- # Ethiek, kwaad, vergeving en interreligieuze dialoog Dit deel van de cursus verkent ethische theorieën, het fenomeen van het kwaad, de betekenis van vergeving en verzoening, en de interreligieuze dialoog tussen verschillende godsdiensten. ## 4. Ethiek, kwaad, vergeving en interreligieuze dialoog Ethiek is de studie die zich bezighoudt met het meest wenselijke handelen, met "het goede" als criterium. Het woord 'ethos' daarentegen beschrijft morele praktijken en gewoonten binnen een samenleving, waar ethiek kritische bedenkingen bij kan hebben. Ethiek kan worden onderverdeeld in toegepaste ethiek (casussen en ethische theorieën), fundamentele ethiek (levensbeschouwing en ethiek, waarden en normen) en meta-ethiek (betekenis en rechtvaardiging van morele begrippen) [78](#page=78). ### 4.1. Levensbeschouwing en ethiek De opvattingen over goed en kwaad worden mede bepaald door levensbeschouwelijke vooronderstellingen. Ethiek is niet louter gebaseerd op technische rationaliteit, maar ook op mens- en wereldbeelden. Verschillende levensbeschouwingen leiden tot verschillende morele visies, wat soms leidt tot meningsverschillen die niet met rationele argumenten overbrugd kunnen worden. Hoewel er vaak overeenstemming is over het morele handelen tussen verschillende levensbeschouwingen, kunnen er op een dieperliggend niveau fundamentele verschillen bestaan in de motivatie en betekenis van dat handelen. Levensbeschouwing bepaalt zowel de aanzet tot ethisch handelen als de betekenis die eraan wordt verleend. De invloed van levensbeschouwing uit zich ook in de interpretatie van feiten en de waarde die aan bepaalde waarden wordt toegekend [78](#page=78) [80](#page=80) [81](#page=81) [83](#page=83). ### 4.2. Enkele ethische theorieën Verschillende ethische theorieën bieden kaders voor morele besluitvorming, waarbij de focus kan liggen op de handeling zelf, de gevolgen, de handelende persoon of de menselijke relaties. #### 4.2.1. De handeling zelf centraal: plichtsethiek Plichtsethiek, of deontologie, stelt de handeling zelf centraal, los van context, intentie of gevolgen. Moreel juist handelen betekent het uitvoeren van voorgeschreven regels, verboden en/of geboden. Een bekend voorbeeld is de deontologie van Immanuel Kant, gebaseerd op menselijke rede en autonomie, met de universele geldigheid van principes als criterium. Andere grondslagen kunnen de natuurlijke wet of menselijke waardigheid zijn. Deontologische plichten zijn vaak abstract en kunnen in de praktijk tot interpretatieproblemen leiden of conflicteren met andere plichten [90](#page=90) [91](#page=91). #### 4.2.2. Ethische responsiviteit: het denken van Emmanuel Levinas Emmanuel Levinas (1906-1995) zag ethiek als de basis van elke filosofie, voortkomend uit de ethische ervaring van de mens. Hij beschreef de mens als egocentrisch ('le Même'), geneigd tot 'totalisering' van de wereld door begrip en onderwerping. De confrontatie met de 'Ander' (de medemens) is transcendent en roept op tot respect en verantwoordelijkheid. De Ander wordt gezien als 'Gelaat' ('Visage') en is heilig, een oproep tot onvoorwaardelijke erkenning. Levinas' ethiek is een plichtsethiek waarbij de Ander een absolute waarde vertegenwoordigt. Hij stelde dat de menselijke verantwoordelijkheid asymmetrisch is en dat we 'meer dan alle anderen' verantwoordelijk zijn voor de Ander. Pogingen om aan deze verantwoordelijkheid te ontsnappen, zoals door fragmentatie of zelfbedrog, zijn volgens Levinas vruchteloos. Zijn visie benadrukt het geweten dat "van buiten" komt en de ethiek als de grondslag van filosofie [92](#page=92) [93](#page=93) [94](#page=94) [97](#page=97) [98](#page=98). #### 4.2.3. De gevolgen centraal: consequentialisme en utilitarisme Consequentialisme beoordeelt de morele kwaliteit van een handeling aan de hand van de gevolgen. Het doel heiligt de middelen. Utilitarisme, een variant hiervan, streeft naar "het grootste nut voor het grootste aantal". Sterke punten zijn de mogelijkheid om in complexe situaties beslissingen te nemen rekening houdend met diverse gevolgen, maar het vergelijken van niet-vergelijkbare zaken en het onzeker zijn van alle gevolgen zijn beperkingen . #### 4.2.4. De handelende persoon centraal: deugdethiek Deugdethiek legt de focus op de persoon die de handeling uitvoert en stelt de vraag "Wie moet ik worden?". Een moreel juist oordeel komt van een moreel persoon met een deugdzaam karakter. Het belang van gemeenschap en de vorming van karakter door verhalen en symbolen, zoals in de christelijke ethiek, worden benadrukt. Deugdethiek erkent de complexiteit van situaties en neemt afstand van abstracte regels, maar legt een grote last op het individu, aangezien de deugden idealen zijn die nooit volledig bereikt kunnen worden . #### 4.2.5. Menselijke relaties centraal: zorgethiek Zorgethiek, oorspronkelijk ontwikkeld vanuit de studie van vrouwen, benadrukt het zelf in relatie tot anderen en de concrete verantwoordelijkheid die hieruit voortvloeit. Het mensbeeld is dat van een persoon die fundamenteel in relatie tot anderen staat. De zorgethiek focust op de concrete context en de persoonlijke betrokkenheid van alle betrokken partijen, en vindt aansluiting bij de christelijke antropologie . #### 4.2.6. De menselijke persoon centraal: personalisme Personalisme verschuift het criterium voor ethisch handelen naar de menselijke persoon, met een concept van de menselijke persoon als norm. Het benadrukt een holistisch mensbeeld met aandacht voor lichaam, relaties en spiritualiteit. Louis Janssens speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van het christelijk personalisme, met de nadruk op het relationele aspect van het huwelijk en seksualiteit . ### 4.3. Christendom en ethiek De specificiteit van christelijke ethiek ligt niet zozeer in het uiterlijke handelen, maar in de betekenis die eraan wordt verleend: het realiseren van het Rijk Gods en de navolging van Christus, gegrond in liefde tot God en de mens. Hoewel er inhoudelijke parallellen zijn met seculiere ethiek, creëert de christelijke betekenis – de ontmoeting met God – een fundamenteel verschil. De Bijbel speelt een belangrijke rol, zij het met verschillende interpretaties per christelijke stroming. Het kerkelijk leergezag, met de Bijbel, traditie en rede als bronnen, heeft ook een invloed op de ethiek binnen het katholicisme [83](#page=83) [84](#page=84) [85](#page=85) [87](#page=87). ### 4.4. Reflecties over het kwaad Het kwaad, met name in de context van de Holocaust, kan worden geanalyseerd via drie paradigma's: diabolisering, banalisering en ethisering. Didier Pollefeyt stelt hiernaast de concepten fragmentatie en zelfbedrog centraal. #### 4.4.1. Diabolisering Diabolisering verklaart het kwaad door de dader als inherent slecht en sadistisch voor te stellen, waardoor het goede zich aan de andere kant van de scheidingslijn kan positioneren. Dit kan leiden tot een spiraal van wraak en geweld . #### 4.4.2. Banalisering De banaliteit van het kwaad, zoals beschreven door Hannah Arendt, duidt erop dat grootschalig kwaad kan voortkomen uit de plichtsbewuste naleving van wetten en taken zonder veel rekenschap te geven van de gevolgen. Mensen worden gereduceerd tot onderdelen van een machine, wat depersonalisatie bevordert. Deze visie benadrukt de permanente mogelijkheid van kwaad, niet door enkelingen, maar door het collectief, zonder de persoonlijke vrijheid volledig te miskennen . #### 4.4.3. Ethisering Ethisering ziet het kwaad als een alternatieve visie op het goede, waarbij dader en slachtoffer elkaar niet kunnen begrijpen. Schuld en inkeer ontbreken, wat leidt tot een totaal relativisme waarin het onderscheid tussen goed en kwaad vervaagt . #### 4.4.4. Fragmentatie en zelfbedrog Dit paradigma erkent de mogelijkheid van kwaad bij elke mens zonder de persoonlijke verantwoordelijkheid los te laten. Fragmentatie, het opwerpen van innerlijke barrières tussen lijden en persoonlijke sfeer, kan psychische veiligheid bieden, maar vergemakkelijkt ook het ontstaan van kwaad wanneer men zich niet laat raken door het leed van anderen. Dit gaat gepaard met zelfbedrog, waarbij ethische argumenten worden gebruikt om zich als ethische wezens te blijven beschouwen. Dit model erkent de grijstinten tussen goed en kwaad en de mogelijkheid van elke mens tot zowel goed als kwaad . ### 4.5. Vergeving Vergeving wordt vaak gepresenteerd als een christelijke deugd, maar kan ook als eenmorele plicht worden ervaren, wat slachtoffers onder druk kan zetten. Vergeving is geen ontkenning van het kwaad, noch staat het haaks op rechtvaardigheid; het betekent afzien van haat en wraak, maar niet van straf. Vergeving is geen af te dwingen plicht en kan niet worden afgedwongen, zelfs niet met spijtbetuigingen . #### 4.5.1. Vergeving en de paradigma's van kwaad * **Diabolisering:** Sluit vergeving uit omdat de dader als inherent slecht wordt gezien en niet tot inkeer kan komen . * **Banalisering:** Maakt vergeving onmogelijk doordat de dader alle schuld wordt ontnomen en zelf tot slachtoffer wordt gemaakt . * **Ethisering:** Maakt vergeving onmogelijk doordat dader en slachtoffer een andere ethische taal spreken en schuld en inkeer ontbreken . * **Fragmentatie en zelfbedrog:** Laat ruimte voor vergeving, omdat schuld en verantwoordelijkheid worden erkend, terwijl de uiteindelijke gerichtheid op het goede behouden blijft. De dader wordt losgekoppeld van de daad, niet de misdaad zelf . Vergeving heft de last van schuld op, niet de misdaad zelf. Het is een kwestie van de dader vergeven, niet de misdaad. Rechtvaardigheid gaat daarbij voor aan vergeving. Vergeving kan als genade, een gave van God, worden beleefd, en speelt een centrale rol in de christelijke leer . ### 4.6. Verzoening Verzoening omvat het herstel van de relatie tussen dader en slachtoffer, wat niet altijd volgt op vergeving. De relatie, hoewel getekend door de kwetsuur, kan vernieuwd worden. De ernst van de kwetsuren kan verzoening echter onmogelijk of onwenselijk maken . ### 4.7. De islam en de andere godsdiensten: Jezus in de Koran De Koran stelt Jezus als een menselijke profeet, een boodschapper van God, die wonderen deed met Gods verlof. Jezus is niet als Gods zoon te beschouwen en stierf niet aan het kruis, maar werd door God verhoogd. De Koran erkent de maagdelijke geboorte en noemt Jezus 'het woord van God' als teken van Gods almacht . ### 4.8. Interreligieuze dialoog Interreligieuze dialoog (IRD) is vanaf het Tweede Vaticaans Concilie (Vaticanum II) een belangrijk thema geworden. Nostra Aetate erkende de waarheid en heiligheid in niet-christelijke godsdiensten, met een bijzondere waardering voor de islam en het jodendom. De pauselijke reizen en de oprichting van een Secretariaat voor de Niet-christenen (later Pauselijke Raad voor de Interreligieuze Dialoog) hebben de dialoog bevorderd . #### 4.8.1. Vormen van interreligieuze dialoog * **Exclusief model:** Nadruk op Jezus Christus als enige redder, weinig aanknopingspunten met andere religies . * **Inclusief model:** Gods universele heilswil erkent de reddende kracht van Jezus voor iedereen. De andere wordt gezien in het verlengde van de eigen identiteit, wat tot hermeneutische geslotenheid kan leiden . * **Pluralistisch model:** Alle religies worden gezien als interpretaties van één goddelijke realiteit. Dit model kan leiden tot het neutraliseren van conflicterende waarheidsuitspraken . * **Cultureel-linguïstisch model:** Focust op de traditie-eigen karakteristieken en de radicale verschillen tussen religies, met de nadruk op het binnenperspectief . * **Hermeneutisch model:** Vertrekt vanuit de kwetsbaarheid van God en de mens, en zoekt naar raakvlakken en verstaanshorizonten in de dialoog, met aandacht voor gastvrijheid en openheid naar de ander . #### 4.8.2. Bouwstenen voor IRD Vanuit het jodendom benadrukt Ephraïm Meir het belang van de religieuze praktijk, de ontmoeting met de ander en een grondhouding van nederigheid en respect voor de soteriologische functie van religie. Vanuit de islam erkennen geleerden dat de Koran religieus pluralisme erkent en de opdracht geeft om te wedijveren in het goede doen. Kernprincipes zijn de goddelijk geopenbaarde Schrift, de eenheid van God, geloof in God en het Oordeel, en een rechtvaardig leven . --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Term | Definitie | | Religie | Het geheel van gevoelens, belevingen, bewustzijnstoestanden en daarbij horende handelingen van een subject in zoverre dat subject overtuigd is in relatie te staan tot een aanwezige transcendente werkelijkheid. | | Zingeving | Het proces van het vinden van betekenis en doel in het leven, vaak ondersteund door zingevende modellen die helpen de waarde van het leven te ervaren. | | Levensbeschouwing | Een persoonlijke visie op het leven, gevormd door mensbeelden, wereldbeelden en godsbeelden, en de filosofische implicaties daarvan binnen de samenleving. | | Horizontale dimensie (van religie) | De dimensie van religie die zich richt op het ondermaanse, de natuur, de fysica en de zintuiglijke werkelijkheid, inclusief de relatie van de mens met andere mensen en de wereld. | | Verticale dimensie (van religie) | De dimensie van religie die zich richt op het bovenmaanse, het bovennatuurlijke, het transcendente en de niet-zintuiglijke werkelijkheid, en de menselijke relatie hiermee. | | Religieuze ervaring | Een adembenemende of piekervaring, vaak beschreven als een gebeurtenis die van buitenaf komt en voortkomt uit een overtuiging van verbondenheid met het transcendente of het heilige. | | Secularisatie | Een proces waarbij verschillende sectoren binnen een cultuur worden onttrokken aan de sfeer van het heilige of religieuze, leidend tot een "onttovering" van de wereld. | | Mysterium tremendum | Het huiveringwekkende aspect van de religieuze ervaring, dat angst, ontzag en afstand oproept ten opzichte van het heilige. | | Mysterium fascinans | Het gelukzaligmakende aspect van de religieuze ervaring, dat aantrekking, diepgaande vreugde en fascinatie oproept ten opzichte van het heilige. | | Contrastharmonie | De schijnbare tegenstrijdigheid binnen de religieuze ervaring, waarbij zowel afstoting (angst) als aantrekking (gelukzaligheid) tegelijkertijd aanwezig zijn. | | Taboe (als houding t.a.v. religie) | Een houding waarbij het religieuze als krachtigs, dreigends en vreeswekkend wordt ervaren, wat leidt tot afscherming, bijzondere rituelen en een vergroting van afstand tot het heilige. | | Magisch (als houding t.a.v. religie) | Een houding waarbij het heilige wordt ervaren als een bron van kracht, welzijn en geluk, met een reflex om dit te bezitten of te manipuleren. | | "Gij" (als houding t.a.v. religie) | Een houding waarbij het heilige wordt ervaren als een aanspreekbare, gepersonaliseerde aanwezigheid, wat de overgang van religie naar godsdienst markeert en een relatie en dialoog mogelijk maakt. | | Geprivilegieerde plaatsen van religieuze ervaring | Plekken in de literatuur of in het menselijk leven die vaak worden geassocieerd met het zich openbaren van het heilige, hoewel religieuze ervaringen niet gebonden zijn aan specifieke locaties. | | Numen | Een term die de onbenoemde, nog ongedefinieerde bovennatuurlijke werkelijkheid aanduidt, die een centrale rol speelt in de religieuze ervaring en vergelijkbaar is met het Goddelijke. | | Symbool | Iets dat gestalte geeft aan een aanwezige transcendente werkelijkheid en betekenis draagt, waarbij de transcendente werkelijkheid tastbaar aanwezig wordt gemaakt. | | Mythe | Een pre-wetenschappelijke poging van de mens om uitdrukking te geven aan het incommensurabele, vaak in de vorm van verhalen over de heiligheid van dingen die men heeft gezien, gekend en ervaren. | | Eros | In klassieke betekenis verwijst dit naar de beleving van de scheppende oerkracht in de mens, verbonden met leven, dood, overgang en transformatie, en wordt het gezien als een deelname aan het heil van de goden. | | Functionele benadering (van religie) | Een definitie van religie die zich richt op wat religie doet, namelijk het bieden van een omvattend systeem van opvattingen en geloofspraktijken die mensen helpt bij het aangaan van levensproblemen, het zorgen voor sociale cohesie en integratie. | | Substantiële benadering (van religie) | Een definitie van religie die zich richt op de inhoud van religie/godsdienst, waarbij het mens-, wereld- en godsbeeld gefundeerd is in iets of iemand die boven de menselijke werkelijkheid uitgaat, en samenhangt met ervaringen van het transcendente of heilige. | | Mimesis | Een term die verwijst naar een vorm van nabootsing of imitatie, essentieel voor het leerproces en menselijk gedrag. Girard onderscheidt verschillende vormen, waaronder de 'toeëigeningsmimesis'. | | Toeëigeningsmimesis | De specifieke vorm van mimesis waarbij het subject hetzelfde voorwerp wil bezitten als het model dat hij imiteert. Dit is een fundamenteel instinct dat volgens Girard aan de basis ligt van menselijke cultuur en conflicten. | | Mimetische driehoek | Een concept dat de relatie beschrijft tussen het subject (degene die imiteert), het model (degene die geïmiteerd wordt) en het object (het begeerde voorwerp). Deze driehoek vormt de kern van Girards theorie over verlangen. | | Mimetische crisis | Een situatie waarin mimetisch gedrag, met name toeëigeningsmimesis, escaleert tot algehele wanorde en geweld binnen een groep, waarbij de hiërarchie instort en de groep dreigt uit te sterven. | | Zondebokmechanisme | Het proces waarbij, tijdens een mimetische crisis, een individu uit de groep wordt aangewezen als oorzaak van alle problemen. Dit individu wordt vervolgens collectief vermoord, wat leidt tot het stoppen van het geweld en het herstellen van de orde. | | Hominisatie | Het proces van de evolutie van primaten tot de moderne mens (Homo Sapiens), waarbij een toename van hersenvolume leidde tot grotere leervermogens, maar ook tot een toename van mimetisch gedrag en geweld. | | Associatief denken | De primitieve vorm van denken waarbij betekenissen ontstaan door het koppelen van gelijktijdige of opeenvolgende waarnemingen en ervaringen, zonder analyse of interpretatie. Dit ligt aan de basis van het ontstaan van nieuwe betekenissen en later cultuur. | | Sacraal | Dat wat te maken heeft met het goddelijke, metafysische of bovennatuurlijke. In Girards theorie speelt het sacrale een centrale rol in het ontstaan en structureren van primitieve culturen en religie. | | Ritueel | Een gestructureerde reeks handelingen, vaak gebaseerd op de oorspronkelijke oermoord, die bedoeld is om mimetische crises te voorkomen of te beheersen en zo de orde te handhaven. | | Taboe | Een heilige of sacrale verbodsbepaling die bepaald gedrag of objecten aan banden legt, vaak om geweld te voorkomen. Taboes zijn nauw verbonden met het zondebokmechanisme en de ordening van de samenleving. | | Metafysisch verschijnsel | Een fenomeen dat de puur fysieke werkelijkheid overstijgt. De zondebok, als belichaming van zowel al het kwade als alle goeds, wordt beschouwd als het eerste metafysische verschijnsel. | | Culturele instellingen | Maatschappelijke structuren en organisaties die voortkomen uit het zondebokmechanisme en de oermoord, zoals het koningschap, de priesterschap en het ritueel van het dierenoffer, die helpen bij het reguleren van geweld. | | Modern verlangen | Een door mimesis gecultiveerd verlangen dat ontstaat wanneer sacrale remmingen en taboes wegvallen. Het is een verlangen dat grotendeels losstaat van het oorspronkelijke model en object, en een eigen leven gaat leiden. | | Ego / Ik | Het zelfbewuste individu dat, volgens Girard, voortkomt uit het verlangen. Het 'ik' is opgebouwd uit nagebootste verlangens die later als origineel worden beschouwd, wat leidt tot een illusie van autonomie. | | Economische orde | De hedendaagse maatschappelijke structuur die, door de overvloed aan consumptiegoederen, het mimetisch verlangen kanaliseert zonder noodzakelijkerwijs tot geweld te leiden. Het geld fungeert als een metafysisch gezag dat de vrede handhaaft. | | Dwang van de gelijkheid | Een paradoxale situatie in de moderne samenleving waarin, ondanks de drang naar individualiteit en uniciteit, mensen steeds meer gelijk worden aan elkaar door convergentie naar dominante modellen en consumptiepatronen. | | Dwang van het verschil | De noodzaak die het moderne individu voelt om zich te onderscheiden van anderen, als gevolg van het illusie van autonoom verlangen en de drang om als model te fungeren, wat leidt tot het creëren van nieuwe onderscheidingen. | | Concrete doelen | Specifieke, nauwkeurig te omschrijven ambities die gericht zijn op tastbare resultaten, zoals winst maken, een huis bezitten, of plezier beleven. | | Abstracte doelen | Minder concreet en moeilijker te omschrijven ambities, zoals het streven naar een goed mens zijn, inzicht krijgen in het menselijk wezen, of het transcendente een plaats geven. | | Nuttigheid | De praktische waarde of bruikbaarheid van iets, vaak geassocieerd met concrete doelen die direct meetbare voordelen opleveren. | | Zinvolheid | De subjectieve ervaring van betekenis en waarde in het leven, die niet noodzakelijk verbonden is aan praktische nuttigheid, maar voortkomt uit persoonlijke beleving. | | Mensbeeld | Het geheel van opvattingen dat iemand heeft over de essentie van het mens-zijn, inclusief ideeën over goed en kwaad, gedrag, en de betekenis van leven en dood. | | Wereldbeeld | De algemene voorstelling die een individu heeft opgebouwd van de werkelijkheid, de samenhang van de wereld, en hoe deze eruit zou moeten zien, beïnvloed door ervaringen en overtuigingen. | | Godsbeeld | De manier waarop mensen of groepen God voorstellen of waarin zij geloven, wat concrete impact kan hebben op levenskeuzes en het begrijpen van het goddelijke. | | Agnosticisme | De opvatting dat er geen overtuigende wetenschappelijke bewijzen bestaan voor het bestaan of niet-bestaan van een godheid, waardoor definitieve uitspraken onmogelijk zijn. | | Niet-theïstische levensbeschouwing | Een levensbeschouwing die ervan uitgaat dat er geen god bestaat en die het leven binnenwerelds probeert te verklaren, zoals het vrijzinnig humanisme. | | Theïstische levensbeschouwing | Een levensbeschouwing die gebaseerd is op het geloof in een god of goden, met uiteenlopende voorstellingen van het goddelijke. | | Monotheïsme | Het geloof in één god, kenmerkend voor monotheïstische levensbeschouwingen. | | Polytheïsme | Het geloof in meerdere goden, wat voorkomt in polytheïstische levensbeschouwingen. | | Pantheïsme | De opvatting die een eenheid ziet tussen god en de natuur, waarbij god immanent aanwezig is in alle dingen. | | Deïsme | Een religieus-filosofische opvatting die God beschouwt als de transcendente oorzaak van de natuurwetten, maar die niet ingrijpt in de wereld na de schepping. | | Ietsisme | Het geloof in een onbepaalde metafysische kracht of een "iets meer" tussen hemel en aarde, zonder een welbepaalde religie aan te hangen. | | Antropomorf | Het toekennen van menselijke kenmerken aan dieren, planten of objecten, wat ook van toepassing kan zijn op godsvoorstellingen. | | Cultuurgebonden | De opvatting dat voorstellingen, inclusief godsvoorstellingen, vorm krijgen vanuit de specifieke culturele context waarin ze ontstaan. | | Transcendentie | Datgene wat de mens en de waarneembare wereld overstijgt, een concept dat in verschillende filosofische en religieuze tradities een rol speelt. | | Ethisch appel | Een morele oproep tot verantwoordelijkheid, waarbij de ander altijd gezien moet worden als De Ander, onherleidbaar en met respect te behandelen. | | De Gans Andere | Een concept dat verwijst naar het goddelijke als volkomen anders en onkenbaar, dat elke menselijke of antropomorfe voorstelling overstijgt. | | Levensvragen | Fundamentele, vaak paradoxale vragen over het bestaan, de wereld en menselijke ervaringen, die tot nadenken stemmen over de zin van het leven. | | Ethiek | De studie die nagaat wat het meest wenselijke handelen is, waarbij het "goede" als criterium wordt gebruikt. Ethiek is normatief en verwijst naar wat zou moeten zijn. | | Kwaad | Moreel kwaad is kwaad dat wordt veroorzaakt door de mens, en kan zowel op grote als op kleine schaal voorkomen, voortkomend uit verschillende paradigma's zoals diabolisering, banalisering en ethisering. | | Vergeving | Het proces waarbij een slachtoffer afstand neemt van haat en wraak jegens de dader, zonder noodzakelijk de misdaad zelf te vergeven of de straf op te heffen; het is een complex gebeuren dat de ethiek overstijgt en niet als een plicht kan worden afgedwongen. | | Interreligieuze dialoog (IRD) | Communicatie en uitwisseling tussen mensen van verschillende religieuze achtergronden, met als doel het bevorderen van wederzijds begrip, vrede en samenwerking, en het overstijgen van vooroordelen en conflicten. | | Meta-ethiek | Een tak van de ethiek die vragen stelt naar de betekenis, de rechtvaardiging en de aard van morele begrippen en oordelen, zoals de betekenis van termen als "goed" en "kwaad", en de mogelijkheid van objectieve morele oordelen. | | Deontologische ethiek (Plichtsethiek) | Een ethische theorie waarbij de morele kwaliteit van een handeling wordt bepaald door de handeling zelf, los van de context, intentie of gevolgen, en die zich richt op het naleven van algemene morele regels, verboden en geboden. | | Consequentialisme | Een ethische theorie waarbij de morele kwaliteit van een handeling wordt afgemeten aan de gevolgen ervan, waarbij het doel de middelen heiligt, met als bekendste variant het utilitarisme dat streeft naar "het grootste nut voor het grootste aantal". | | Deugdethiek | Een ethische benadering die de focus legt op de persoon die een handeling uitvoert, waarbij een moreel juist oordeel voortkomt uit een deugdzaam karakter, en de centrale vraag is "Wie moet ik worden?". | | Zorgethiek | Een ethische benadering die het zelf in relatie tot anderen benadrukt, met oog voor concrete verantwoordelijkheden en de concrete situatie, en die de relationaliteit tussen personen centraal stelt bij morele oordeelsvorming. | | Diabolisering | Een visie op het kwaad waarbij de dader volledig samenvalt met zijn of haar boze daad en wordt voorgesteld als een intrinsiek slecht en sadistisch wezen, wat kan leiden tot wraak en geweld en geen ruimte laat voor vergeving. | | Banalisering van het kwaad | Het idee dat immens kwaad kan ontstaan uit alledaagse motieven en handelingen, vaak door bureaucratische efficiëntie en depersonalisatie, waarbij individuen hun verantwoordelijkheid ontlopen door zich te verschuilen achter bevelen of omstandigheden. | | Ethisering | Een interpretatie van het kwaad waarbij het wordt gezien als een alternatieve visie op het goede, waarbij daders handelen vanuit de overtuiging dat ze bijdragen aan het goede, wat het onderscheid tussen goed en kwaad vervaagt en kan leiden tot relativisme. | | Fragmentatie en zelfbedrog | Een visie die stelt dat kwaad ontstaat door het opwerpen van innerlijke barrières tussen het lijden en de eigen psyche, gepaard gaande met zelfbedrog, wat de mogelijkheid tot inkeer en vergeving openlaat, maar ook de mogelijkheid van kwaad benadrukt. | | Verzoening | Het herstel van de relatie tussen dader en slachtoffer, wat een stap verder gaat dan vergeving en een vernieuwing van de relatie vereist die getekend is door de kwetsuur, maar wat niet altijd mogelijk of wenselijk is. | | Nostra Aetate | Een verklaring van het Tweede Vaticaans Concilie die de houding van de Katholieke Kerk tegenover niet-christelijke godsdiensten vernieuwde door waardering uit te spreken voor wat waar en heilig is in deze religies, en daarmee de basis legde voor interreligieuze dialoog. | | Fratelli Tutti | Een encycliek van Paus Franciscus die een oproep doet tot universele broederschap en dialoog, met een focus op naastenliefde, inclusie en het overwinnen van angst en wantrouwen, waarbij de parabel van de barmhartige Samaritaan centraal staat. | | Soterologie | De leer die zich bezighoudt met de verlossing of redding van de mens; in de context van interreligieuze dialoog verwijst het naar de mogelijkheid voor niet-christenen om deel te hebben aan het uiteindelijke heil. | | Exclusivisme | Een theologische positie binnen de interreligieuze dialoog die stelt dat redding alleen mogelijk is via Jezus Christus en dat andere religies weinig aanknopingspunten bieden voor dialoog, met een focus op het ontbrekende in andere geloven. | | Inclusivisme | Een theologische positie binnen de interreligieuze dialoog die, vanuit Gods universele heilswil, stelt dat redding voor ieder mens mogelijk is, ongeacht religie, en waarbij de nadruk ligt op gemeenschappelijke raakvlakken, hoewel de waarheid van andere religies slechts waarde heeft voor zover deze overeenkomt met de christelijke waarheid. | | Pluralisme | Een theologische positie binnen de interreligieuze dialoog die stelt dat alle religies historische en culturele interpretaties zijn van één ultieme goddelijke realiteit, waarbij het eigen religieuze perspectief als beperkt en relatief wordt beschouwd, wat een dialogische ontmoeting noodzakelijk maakt. | | Cultureel-linguïstisch model | Een benadering binnen de interreligieuze dialoog die de nadruk legt op de traditie-eigen karakters en de radicale verschillen tussen religies, waarbij vertalingen naar een gemeenschappelijke grond worden afgewezen en de klemtoon ligt op het begrijpen van de eigen terminologie en het binnenperspectief. | | Hermeneutisch model | Een benadering binnen de interreligieuze dialoog die uitgaat van de kwetsbaarheid als theologische categorie en de openheid voor de andersheid van de ander, waarbij het eigen geloof wordt uitgelegd door te zoeken naar raakvlakken in de eigen leefwereld en waarbij "treurarbeid" (het verzaken aan perfecte vertaling) en gastvrijheid centraal staan. |

# Introduction to religion and its characteristics Religion is defined as a system of beliefs that connects humans to the supernatural, encompassing diverse forms and methods of membership acquisition, and can be categorized by the nature of deities or even secular systems exhibiting religious traits [1](#page=1) [2](#page=2). ### 1.1 Defining religion * **Core Definition:** Religion is broadly characterized as a system of beliefs that connects humans to the supernatural [1](#page=1). * **Sacredness:** Religious beliefs and practices are generally considered sacred because adherents believe they were conceived by a supernatural power, a god(s), or a person possessing extraordinary power or insight [1](#page=1). * **Group Practice:** Religion is typically practiced in a group setting, with adherents bound by beliefs and practices that form the basis for group and individual identities [1](#page=1). * **Environmental Influence:** Many religious beliefs and practices are products of the natural and social environments in which they evolved, and in turn, they critically inform adherents on how to think and act across various issues, including politics, economics, and interactions with the natural environment [1](#page=1). ### 1.2 Categorizing religions by membership acquisition Religions can be categorized based on how they acquire new members [1](#page=1) [2](#page=2). #### 1.2.1 Proselytic religions * **Definition:** These religions actively recruit new members into their faith [1](#page=1). * **Characteristics:** They are often universal religions, meaning anyone can join [1](#page=1). * **Examples:** Christianity, Islam, and Buddhism are major religions that actively seek converts. The Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (Mormons) is cited as an example of a proselytic faith with missionaries who encourage people to join [1](#page=1). #### 1.2.2 Ethnic religions * **Definition:** These religions rarely proselytize and are often referred to as closed religions [1](#page=1). * **Membership:** Generally, one must be born into the religion to become part of that religious group [1](#page=1). * **Examples:** Judaism and Hinduism are presented as prominent examples of ethnic religions. It is rare for a Jewish rabbi to invite someone to temple with the aim of them becoming Jewish [1](#page=1). ### 1.3 Categorizing religions by deities Religions can also be grouped based on the number and nature of their deities [2](#page=2). #### 1.3.1 Monotheistic religions * **Definition:** Religions focused on a single deity [2](#page=2). * **Examples:** Islam, Christianity, and Judaism consider themselves monotheistic [2](#page=2). #### 1.3.2 Polytheistic religions * **Definition:** Religions that have multiple deities with various responsibilities, personalities, and capabilities [2](#page=2). * **Examples:** The religions of Ancient Greece and Rome are well-known polytheistic religions [2](#page=2). #### 1.3.3 Pantheistic religions * **Definition:** Religions where the divine is present everywhere and in everything [2](#page=2). #### 1.3.4 Other focuses * Some religious practitioners focus less on deities and more on directing their energies inward to achieve an elevated state of mind, or seek a beneficial afterlife through outward deeds or acts of devotion [2](#page=2). > **Tip:** It's important to note that these categories are often messy and can overlap [2](#page=2). ### 1.4 Recognizing and counting religious adherents * **Visibility:** Some religions, like most Christian groups, are easily recognized and counted due to regular group meetings (congregations) in purpose-built structures (churches) [2](#page=2). * **Challenges:** Other religions and their adherents can be harder to recognize and count if adherents do not meet regularly in church, a purpose-built building for worship, or even meet regularly in a group [2](#page=2). ### 1.5 Secular belief systems with religious characteristics Interestingly, some presumably profane or secular belief and behavioral systems exhibit characteristics similar to religion [2](#page=2). * **Sacred Texts:** Some secular groups treat certain texts as if they are sacred or nearly sacred [2](#page=2). * **Rituals and Holidays:** These groups may have followers who engage in well-practiced rituals, observe holidays, and have figures akin to priests who hold specialized knowledge and interpret these special texts [2](#page=2). * **Meeting Places:** Many of these groups convene regularly in specially constructed buildings [2](#page=2). * **Examples for Debate:** Sociologists have likened Fascism and Marxism to religions, though these ideas are open to debate. Fraternal organizations like the Freemasons or the Odd Fellows are also cited as examples of groups taking on quasi-religious characteristics [2](#page=2). > **Example:** A Masonic lodge or temple, like one found in Philadelphia, can serve as an example of where secular and religious practices mimic one another [2](#page=2). > > **Example:** A street preacher using a bullhorn to attract converts demonstrates an active proselytizing method within a religious context [2](#page=2). * * * # Major world religions and their adherents This section explores the major global religious families, Abrahamic and Indian, detailing specific religions, their origins, beliefs, practices, and geographical distribution [3](#page=3). ### 2.1 Religious families and global distribution Most of the world's religious adherents belong to two major families: Abrahamic and Indian religions [3](#page=3). #### 2.1.1 Abrahamic religions Abrahamic religions, including Christianity, Judaism, and Islam, originated in the Middle East. Adherents of these faiths can now be found worldwide [3](#page=3). #### 2.1.2 Indian religions Indian religions, such as Hinduism and Buddhism, originated on the Indian subcontinent and spread northeast across Asia [3](#page=3). #### 2.1.3 Other adherents Individuals not affiliated with these major traditions may follow local (folk) religions or no religion at all. The religiosity of individuals varies significantly, with some parts of the world being intensely faith-centered, particularly in the Muslim world, Sub-Saharan Africa, and Southeast Asia [3](#page=3) [4](#page=4). ### 2.2 Christianity Christianity is the world's largest religion with approximately 2.2 billion adherents. However, many Christians in developed nations exhibit lower levels of commitment to their faith, a phenomenon known as secularization [4](#page=4). #### 2.2.1 Divisions within Christianity Christianity is divided into various denominations [4](#page=4). ##### 2.2.1.1 Eastern Orthodoxy The Great Schism of 1054 led to a split between the Catholic Church into Eastern Orthodox Christians (headquartered in Constantinople) and Western (Roman Catholic) Christians (headquartered in Rome). The Eastern Orthodox Church comprises multiple national churches, such as Greek and Russian Orthodox, and is prevalent in Southeastern and Eastern Europe. Orthodox churches are often recognizable by their distinctive onion domes or helmet cupolas, unlike Western churches which typically have steeples or towers [4](#page=4) [5](#page=5). ##### 2.2.1.2 Western Christianity Western Christianity was dominated by the Roman Catholic Church for centuries until the Protestant Reformation began in 1517. This movement involved Catholics protesting corrupt practices and demanding reforms, leading to the formation of Protestant denominations. A key demand was the right for individuals to read and interpret the Bible independently of papal authority. This period saw significant migration of people seeking freedom from religious persecution, including groups like the Pilgrims and Puritans to North America. Religious intolerance was also present in the New World, with instances of violence against Catholics, Jews, and various Asian faiths, and continues to be directed towards Muslims by some Evangelical Christians [5](#page=5). #### 2.2.2 American Christianity Christianity in the United States shows significant variation in practice, primarily through denominational differences and regional patterns [6](#page=6). ##### 2.2.2.1 Roman Catholicism Approximately 60 million Americans are Roman Catholic, making them the largest religious group. They are concentrated in New England, around the Great Lakes, and along the southern US border, reflecting late 19th and early 20th-century European migration patterns [6](#page=6). ##### 2.2.2.2 Evangelical Protestants Evangelical Protestants constitute the second-largest Christian group in the US, with around 50 million adherents. They emphasize a personal relationship with Jesus Christ, often interpret the Bible literally, and are motivated to spread their beliefs. Their congregations are frequently led by charismatic preachers. The largest Evangelical denomination is Southern Baptists (20 million), with Pentecostal and Non-Denominational churches also contributing significantly to the total. Evangelicals are dominant in the Deep South and Appalachia, areas with fewer Catholics, but also have large populations in cities like Los Angeles and Chicago [6](#page=6) [7](#page=7). ##### 2.2.2.3 Mainline Protestants Mainline Protestants are another large category of Christians in the US, generally holding more progressive theological, political, and social views than Evangelicals. They are less likely to be Biblical literalists or to actively proselytize. Prominent Mainline Protestant denominations include Episcopalians, Methodists (10 million), Lutherans (6 million), and Presbyterians. They are predominantly found in the middle of the United States, with Methodists common in the Great Lakes/Midwestern states and Lutherans in the Upper Midwest. The United Church of Christ represents the evolution of the old New England Congregationalists and is common in New England [7](#page=7). ##### 2.2.2.4 Latter Day Saints The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints (LDS), popularly known as "Mormons," claims about 6 million members, primarily in Utah. Unlike Protestants, they do not trace their history to the Reformation but originated during the Second Great Awakening in the early 19th century. Founded by Joseph Smith Jr., the religion's tenets are found in the Book of Mormon, which recounts the history of an ancient North American civilization. Persecution in the 19th century led LDS members to seek refuge in Utah. They renounced polygamy in 1890, gaining wider acceptance. Like Evangelicals, they hold conservative cultural beliefs, emphasize family life, and maintain strong religious convictions. In 2018, the Church requested the discontinuation of the term "Mormon" [8](#page=8) [9](#page=9). #### 2.2.3 Secular and Diverse America In many parts of the US, particularly the West (excluding Utah), no single religion or denomination holds a majority, leading to greater religious diversity. Areas with high religious diversity often show lower rates of church attendance, with less than one-third of the population belonging to any faith in parts of Oregon, Ohio, Michigan, and Maine. Conversely, regions with low religious diversity, such as Utah, the Dakotas, and parts of Texas, have church attendance rates above 75%. Nationally, about 13% of Americans are agnostic [9](#page=9). #### 2.2.4 Diffusion of Religion Most Americans adopt the religion of their parents, a process that has continued for generations. Religious conversion was a significant driving force behind global colonization, part of the "Three G's" (God, Gold, and Glory). European religious intolerance fueled the migration of Christians to the New World, while Africans brought as slaves and Indigenous Americans were often forced to convert to Christianity. Social and legal sanctions historically limited religious choice, but the US Constitution guarantees religious freedom. Religious affiliation changes slowly, typically signaling significant life changes for individuals who convert or diverge from familial practices [10](#page=10). ##### 2.2.4.1 Denominational Affiliation Patterns Denominational affiliation patterns in the US can be partly explained by ethnicity and migration. Spanish colonization led to the conversion of Indigenous peoples in Latin America and the American Southwest, influencing the Catholic presence there. Catholic immigrants from Europe often settled in areas with established Catholic churches, attracting further Catholic migrants through chain migration. Lutherans, originating from Germanic countries, settled in colder climates like Minnesota, Wisconsin, and the Dakotas, bringing their religion with them. Baptists became predominant in the US South due to their focus on oral religious services, appealing to immigrants who were less literate and had less access to schooling compared to other regions. The Southern Baptist Convention favored slavery prior to the Civil War, contributing to its popularity in the South [11](#page=11). ##### 2.2.4.2 Latter-day Saints and Urban Minorities The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints established dominance in the Intermontane West as a refuge from persecution in the 19th century. Religious minorities like Jews, Muslims, Hindus, and Buddhists tend to reside in large urban areas in the US, partly due to economic opportunities and the safety in numbers that large cities provide against discrimination and violence. Urban environments also foster a sense of tolerance due to exposure to diversity [12](#page=12). ##### 2.2.4.3 Novel Religious Practices Remoteness can foster innovation in religious practices and doctrinal interpretations. The American West, with its numerous isolated towns, attracted many Christian splinter groups and became a breeding ground for new religious movements, such as "new age" cults around Mt. Shasta in California [12](#page=12). ### 2.3 Islam Islam is the world's second-largest religion, with over 1.8 billion adherents, and is growing rapidly. It is not monolithic, with two major subgroups: Sunni (about 80% of Muslims) and Shia (Shi'ite) (about 20%). While Americans often associate Muslims primarily with Southwest Asia and North Africa, a larger Muslim population resides in Asia, including Indonesia, Pakistan, Bangladesh, and India. Nigeria in Sub-Saharan Africa also has a substantial Muslim population. In the United States, about 2.6 million Muslims reside there, with approximately 50,000 belonging to the Nation of Islam (NOI) [13](#page=13). #### 2.3.1 Core Beliefs and Texts The holy text of Islam is the Qur'an (or Koran). Muslims share commonalities with Christianity and Judaism, recognizing Abraham, Moses, and Jesus as prophets. They believe that Judaism and Christianity are corrupted variations of the same original religion, with the Qur'an representing the uncorrupted, final revelation from Allah to the Prophet Muhammad. Islam is strictly monotheistic, contrasting with the Christian doctrine of the Holy Trinity [13](#page=13) [14](#page=14). #### 2.3.2 Five Pillars of Islam Observant Muslims adhere to the Five Pillars of Islam, which are core religious duties [14](#page=14). 1. **Shahada:** The recitation of an oath of faith: "There is no God but Allah and Muhammad is the prophet of Allah" [14](#page=14). 2. **Salat:** Performing prayer five times daily, often at a mosque, but acceptable in any clean place [14](#page=14). 3. **Alms giving (Zakat):** Donating a certain percentage of one's wealth to help the poor and needy. This collective giving likely exceeds all other global aid to the needy [14](#page=14). 4. **Sawm (Fasting):** Fasting from sunrise to sunset during the entire month of Ramadan for those who are able. This is followed by the holiday Eid al-Fitr [14](#page=14). 5. **Hajj:** A pilgrimage to Mecca, Islam's holiest city, which all Muslims must undertake at least once if physically and financially able [14](#page=14). The Arba'een Pilgrimage in Iraq, attracting up to 20 million Shia Muslims, is largely unknown in the United States [14](#page=14). ### 2.4 Judaism Judaism is the oldest Abrahamic religion, rooted in the Middle East. It is monotheistic, text-based, and fragmented, but unlike Christianity and Islam, it is not a universalizing religion, meaning Jews generally do not seek to convert others [14](#page=14). #### 2.4.1 Sub-groups Judaism is divided into several sub-groups based on the interpretation of Jewish Law: Orthodox (very conservative), less conservative groups, and Reform (more liberal). A fourth category, culturally Jewish, encompasses individuals who observe Jewish practices without actively practicing the religion [14](#page=14) [15](#page=15). #### 2.4.2 Adherents and Distribution Between 11 and 15 million people worldwide identify as Jewish. Approximately 40% live in the United States, primarily in large cities like New York, Miami, and Los Angeles. Another 40% reside in Israel. Jews constitute less than 2% of the American population but have had a significant cultural impact. They have thrived in the US due to an emphasis on education and career success [15](#page=15). #### 2.4.3 Ethnic and Geographic Divisions About 10% of Jews live in Europe. Ashkenazi Jews, with recent European ancestry, are the most numerous. Sephardic Jews identify with a Middle Eastern or Mediterranean heritage [15](#page=15). ### 2.5 Hinduism There are approximately one billion Hindus globally, making it the third-largest religion. The majority of Hindus reside in India and Nepal, with over a million in the United States, primarily in large urban centers. Hinduism is the oldest of the major faiths and is characterized by a wide array of branches and interpretations. The Indian Supreme Court has suggested it be viewed as a way of life rather than a religion [15](#page=15). #### 2.5.1 Beliefs and Practices Hinduism encompasses a diverse range of beliefs, with followers who are monotheistic, polytheistic, pantheistic, and even atheistic. Key concepts incorporated into Western vocabulary include [15](#page=15): * **Karma:** The notion that one's actions in this life determine their destiny in the next life, with the possibility of carrying over to future lives [15](#page=15). * **Reincarnation:** The belief that the soul is reborn into a new body after death [15](#page=15). * **Dharma:** Adhering to one's duty or achieving harmony with an ideal lifestyle (righteousness) [16](#page=16). * **Nirvana:** A state of blissful enlightenment, the ultimate goal for many Hindus [16](#page=16). * **Yoga:** A set of practices, beyond mere stretching and breathing exercises, used by Hindus to achieve spiritual goals and well-being [16](#page=16). Hindus generally practice ritual cremation rather than burial. Many undertake pilgrimages, with the most famous being to the Ganges River in Varanasi, believed to absolve sin [16](#page=16). ### 2.6 Buddhism Siddhartha Gautama (Buddha) lived in India around five centuries ago, seeking a new spiritual path due to perceived abuses and injustices within Hinduism. Buddhism shares concepts with Hinduism, such as Dharma, reincarnation, and karma [16](#page=16). #### 2.6.1 Core Tenets A central element of Buddhism is the Four Noble Truths, which explain the nature of suffering and the path to liberation [16](#page=16): 1. Suffering is a pervasive aspect of life. 2. Suffering arises from ignorance and desires. 3. Ceasing suffering requires eliminating ignorance and desires. 4. An eight-fold path leads to liberation from ignorance and desires. #### 2.6.2 Schools and Distribution Buddhism has spread from India and is the dominant belief system in much of East and Southeast Asia, Sri Lanka, Bali, and Kalmykia in Russia. There are several "schools" of Buddhism [16](#page=16): * **Theravada Buddhism:** Dominant in Southeast Asia, with high active participation [16](#page=16). * **Mahayana Buddhism:** Popular in China, Korea, and Japan, though adherence rates are lower and it is interwoven with local traditions like Confucianism and Shinto [16](#page=16). * **Tibetan Buddhism:** Found in Tibet, Nepal, and Mongolia, and well-known in the US due to the popularity of the Dalai Lama [16](#page=16). * * * # The landscape of religion and its manifestations Religious practice profoundly shapes the physical and cultural landscape, revealing belief systems and values, while simultaneously influencing adherents' practices [17](#page=17). ### 3.1 Sacred architecture and houses of worship Sacred architecture, from grandiose Catholic churches to the simple meetinghouses of the Amish, reflects diverse interpretations of religious texts and the desire to glorify deities. These structures aim to be monuments worthy of their religion and can evoke a sense of the supernatural or reinforce religious guidelines. Historically, stained-glass windows and elaborate designs served to educate a largely illiterate population about biblical stories and even to attract new converts [17](#page=17). * **Churches:** Represent a wide spectrum of religious expression, from monumental Catholic cathedrals to small, rural Baptist chapels, serving as iconic symbols of belief systems and lifestyles [17](#page=17). * **Megachurches:** A contemporary phenomenon in the US, these large complexes often include multiple buildings like gymnasiums and bookstores, offering numerous services for congregation convenience and acting as significant recruitment tools. Their extravagance has drawn controversy regarding the allocation of funds versus addressing societal needs and their potential impact on smaller churches [18](#page=18). * **Simple Architecture:** Groups like certain Amish and Mennonite communities forgo elaborate church buildings, worshipping in homes to adhere to interpretations of scripture stating God "does not dwell in temples made with hands". Early Puritan churches in New England also emphasized simplicity, lacking ornamentation and often built in square designs to foster communalism. Some congregations continue this tradition, prioritizing financial resources for other religious activities [18](#page=18). > **Tip:** The design and comfort level of a place of worship can influence the nature of services and the types of people it attracts. * **Adaptive Reuse:** Impoverished congregations may utilize secular spaces like abandoned gas stations or convenience stores for worship, raising questions about the process by which a place becomes sacred [19](#page=19). ### 3.2 Shrines and other sacred spaces The transformation of secular locations into sacred spaces is a common practice, though the process of sanctification can be informal [19](#page=19). * **Consecration and Desecration:** Holy persons can consecrate sites through ceremonies, while rituals can deconsecrate them. The aggressive destruction of sacred sites by vandals or rival groups is known as desecration [19](#page=19). * **Folk Shrines:** Small, often homemade shrines, particularly dedicated to the Virgin Mary and enclosed in grottos, are common in Catholic areas. These can range from dedicated structures to impromptu shrines at accident sites, adorned with candles, crosses, and memorabilia, temporarily creating sacred spaces for mourners [19](#page=19). * **Sites of Tragedy:** Locations of public tragedies, such as Ground Zero in New York City or Dealey Plaza in Dallas, can become sacred spaces where people gather to remember, grieve, and ponder metaphysical questions, exhibiting behaviors akin to those in formally recognized sacred spaces, like speaking in hushed tones. Monuments like the Lincoln Memorial can also subtly encourage visitors to treat the space as sacred [20](#page=20). > **Example:** The transformation of an abandoned building into a place of worship highlights that sacredness can be attributed through belief and practice, not solely through prescribed architecture. ### 3.3 Religious holiday space Religious holidays often convert public spaces into quasi-religious areas, sometimes detached from strict doctrine [20](#page=20). * **Secularization of Holidays:** In the US, secular spaces like shopping malls and roadsides become associated with religious holidays like Christmas, with figures like Santa Claus becoming symbols embraced by a wider public, including non-Christians [20](#page=20). * **Public Displays:** The placement of religious symbols like nativity scenes and menorahs in public spaces such as courthouses or parks during holidays can lead to legal debates about the use of public space for religious expression [20](#page=20). * **Civic and Religious Intersection:** Large public festivals like Mardi Gras or St. Patrick's Day parades blur the lines between religious, ethnic, and civic functions, often requiring significant public funding and endorsement [20](#page=20). ### 3.4 Cemeteries Cemeteries serve as religious or sacred spaces, often regulated and maintained by the public, offering insights into a society's religious beliefs about death and the afterlife [21](#page=21). * **Abrahamic Burial Practices:** The Abrahamic faiths generally believe in a future resurrection, leading to traditions of burial. Muslims bury the dead facing Mecca, while Christians traditionally bury facing east to greet Christ on Judgment Day. The extensive land dedicated to cemeteries, especially in large or old cities, presents geographical considerations [21](#page=21). * **Evolving Attitudes toward Death:** In the past, it was common to bury loved ones on family property. Today, backyard cemeteries are largely forbidden due to shifting attitudes about death, burial, and property, and the perceived "creepiness" associated with dead bodies. Past generations, experiencing death within the home rather than in isolated institutions, may have viewed cemeteries and the deceased with less fear [21](#page=21). * **Grave Markers and Cemetery Design:** Early Puritan grave markers were often plain, evolving to include imagery like "winged death heads" and skull and crossbones to remind the living of mortality. In the 19th century, cemeteries were sometimes designed as park-like spaces for tranquil encounters with death, suitable for strolls or picnics, a practice observed among immigrant families in cities like Los Angeles [22](#page=22). * **Modern Cemetery Trends:** The high cost and maintenance of traditional cemeteries have led to the popularity of memorial gardens with flat grave markers, facilitating easier lawn maintenance. However, the uniformity of markers can be unappealing. The rising costs of burial have also increased interest in cremation and natural burial as more environmentally conscious alternatives [22](#page=22). > **Tip:** The evolution of cemetery design and practices reflects significant changes in societal attitudes toward death, mortality, and the use of land. * * * # Cultural ecology of religion and its societal interactions Religion is deeply intertwined with various cultural elements, significantly influencing political, economic, and environmental spheres of society through its beliefs and practices [23](#page=23). ### 4.1 Religion and politics Religious affiliation often serves as a strong indicator of political behavior. In the United States, for example, Evangelical Christians and Mormons consistently exhibit conservative voting patterns. Historically, Southern Baptists were aligned with the Democratic Party for a considerable period post-Civil War. The "Reagan Revolution" in the 1980s saw a significant mobilization of conservative Christians towards the Republican Party, partly due to shifts on issues like Civil Rights for African-Americans and the contentious issue of abortion, championed by prominent television ministers like Jerry Falwell and Pat Robertson. However, the alliance with the pro-business, anti-taxation stance of the Republican Party has sometimes created discomfort for some Evangelical Christians due to Biblical restrictions on usury, which conflict with policies advocating for deregulation of interest rates on loans [23](#page=23). ### 4.2 Religion and economics Religious doctrines profoundly impact economic activities. Many religions prohibit charging interest on loans, which historically limited lending practices in various societies. Jewish people, facing fewer restrictions on usury, dominated the banking industry until Christian doctrines on usury began to evolve after the Reformation, contributing to their long-standing involvement in banking and jewelry. Similarly, the prohibition of alcohol consumption by many Evangelical Christians and Mormons explains the scarcity of wineries in regions like Utah or Alabama. Conversely, California's historical association with Catholicism has supported its prosperous viticulture industry. Dietary restrictions, such as the abstinence from pork by Muslims, Jews, and some Christians, mean that pig farming is minimal in Israel and the Muslim world. In many parts of India, where meat consumption is avoided by various groups, animal husbandry is less common [24](#page=24). > **Tip:** Understanding religious dietary laws and financial ethics can provide insights into the prevalence or absence of certain industries in different regions. > **Example:** The absence of pork production in Muslim-majority countries due to religious prohibitions directly impacts the agricultural economy of those regions [24](#page=24). ### 4.3 Religion and the environment Religious beliefs also shape how individuals interact with the natural environment. Historically, Puritan settlers in New England viewed the vast forests negatively, associating them with chaos and the influence of Satan, contrasting them with the orderliness they perceived in cities, which they saw as a sign of God's plan. This perspective, where wilderness was seen as a place of sinfulness, can be observed in modern narratives, such as slasher films set in forests where characters who abandon moral codes often face dire consequences. The name of the NHL team, the New Jersey Devils, is also traced back to this historical Christian fear of untamed wilderness [24](#page=24). However, attitudes towards wilderness began to shift in the 19th century. Figures like John Muir argued that wilderness was a place for spiritual communion, a stark contrast to the earlier Puritanical view. This re-evaluation occurred alongside the Industrial Revolution and modern capitalism, leading some to view cities as centers of moral degradation and spiritual corruption, while considering wilderness areas as sites of purity or "God's Country" [25](#page=25). These differing philosophical stances continue to influence public opinion on environmental issues like climate change and deforestation, with religious affiliation playing a significant role. Individuals whose religions emphasize stewardship of the environment are more likely to hold positive views towards environmentalism. Conversely, those who believe the earth is primarily for human use may be less concerned about activities like coal mining or pipelines. This latter belief is more prevalent among religious conservatives in the United States. Some Christian Fundamentalists even interpret ecological catastrophes, such as global climate change, as signs of the Apocalypse or "Rapture," viewing them as welcome indicators of the end-of-days [25](#page=25). > **Tip:** The evolution of religious attitudes towards nature demonstrates how societal changes and intellectual movements can lead to reinterpretation of religious doctrines and their application to environmental ethics. > **Example:** The preservation efforts for Yosemite National Park reflect a significant 19th-century shift in religious and spiritual attitudes towards nature, moving from viewing it as a place to be tamed to one to be preserved and revered [25](#page=25). * * * ## Common mistakes to avoid * Review all topics thoroughly before exams * Pay attention to formulas and key definitions * Practice with examples provided in each section * Don't memorize without understanding the underlying concepts

| Term | Definition | |------|------------| | Supernatural | Relating to or being beyond the limits of natural experience or phenomena. It often refers to forces or entities that are believed to be divine or to have a power beyond the natural world. | | Adherents | Individuals who follow or support a particular belief system, cause, or leader. In a religious context, adherents are people who are committed to a specific religion. | | Proselytic faiths | Religions that actively seek to recruit new members and convert people to their beliefs. They often engage in missionary work and evangelism to spread their faith. | | Ethnic religions | Religions that are tied to a particular ethnic group or culture, and membership is typically obtained through birth rather than conversion. Conversion is generally not sought by these religions. | | Monotheistic | The belief in the existence of only one God. Religions such as Christianity, Islam, and Judaism are considered monotheistic. | | Polytheistic | The belief in the existence of multiple gods. Ancient Greek and Roman religions are notable examples of polytheistic systems. | | Pantheistic | The belief that divinity is present in everything in the universe and that the universe itself is divine. The divine is seen as being immanent in all things. | | Congregation | A group of people who gather for religious worship. This term is often associated with Christian churches but can apply to gatherings in other religious contexts. | | Denominations | Distinct religious bodies or groups within a larger religion, often characterized by specific doctrines, practices, or historical origins. | | Cult | A system of religious veneration and adoration, often considered a relatively small group with beliefs or practices regarded by others as strange or sinister. Academically, it can refer to a new religious movement. | | Abrahamic religions | A group of monotheistic faiths—Judaism, Christianity, and Islam—that trace their common origin to Abraham. They share many theological similarities and traditions. | | Indian religions | A family of religions that originated in the Indian subcontinent, including Hinduism, Buddhism, Sikhism, and Jainism. They often share concepts like karma and reincarnation. | | Secularization | The process by which religious institutions and beliefs lose their social and cultural significance. In a developed world context, it refers to declining religious observance and belief. | | Protestant Reformation | A religious movement in the 16th century that led to the separation of Protestant churches from the Roman Catholic Church. Key figures like Martin Luther challenged Catholic doctrines and practices. | | Evangelical Protestants | A branch of Protestant Christianity that emphasizes the experience of conversion, the authority of the Bible, and the importance of spreading their faith. They often have a literal interpretation of scripture. | | Mainline Protestants | A group of Protestant denominations in the United States that are generally more theologically liberal and progressive than Evangelical Protestants. They often have a more moderate interpretation of the Bible. | | Latter-day Saints (LDS) | A religious denomination originating in the 19th century in the United States, commonly known as Mormons. They have distinct scriptures and practices, including the Book of Mormon. | | Hajj | The pilgrimage to Mecca, Saudi Arabia, which is a mandatory religious duty for Muslims that must be carried out at least once in their lifetime by all adult Muslims who are physically and financially capable of undertaking the journey. | | Zakat | An obligatory charitable contribution in Islam, calculated as a small percentage of a Muslim's wealth, and given to the poor and needy. It is one of the Five Pillars of Islam. | | Sawm | Fasting from dawn until sunset during the month of Ramadan, one of the Five Pillars of Islam. It is a period of spiritual reflection, self-discipline, and devotion. | | Shahada | The Islamic declaration of faith, stating "There is no god but Allah, and Muhammad is his messenger." It is the first of the Five Pillars of Islam and a fundamental tenet of the religion. | | Salat | The ritual prayer performed by Muslims five times a day. It is one of the Five Pillars of Islam and involves specific movements and recitations directed towards Mecca. | | Nirvana | In Buddhism and Hinduism, a state of perfect peace and enlightenment, achieved through the cessation of desire and suffering. It is considered the ultimate goal for many practitioners. | | Dharma | In Hinduism, Buddhism, and Jainism, it refers to the principle of cosmic order, one's duty, ethical conduct, and the path to spiritual enlightenment. | | Karma | In Indian religions, a principle of cause and effect where one's actions in this life determine their fate in future lives. Good deeds lead to positive outcomes, and bad deeds lead to negative ones. | | Reincarnation | The rebirth of a soul in a new body after death. This concept is central to Hinduism and Buddhism, where the cycle of birth, death, and rebirth is influenced by karma. | | Sacred space | A place that is considered holy or has special spiritual significance. This can include churches, temples, natural sites, or even ordinary locations sanctified through rituals or remembrance. | | Desecration | The act of spoiling or violating something that is considered sacred or holy. This can involve vandalism or the aggressive destruction of religious sites by rival groups. | | Quasi-religious space | A space that exhibits characteristics of a religious setting or function, even if it is not formally designated as sacred. Examples include public spaces used for holiday displays or sites of public tragedy. | | Cultural preadaptation | The process by which certain cultural traits or practices become advantageous or well-suited to a specific environmental context before migration or settlement occurs. | | Usury | The practice of lending money at exorbitantly high rates of interest. Historically, many religions, including Christianity and Islam, have condemned usury as a sin. | | Viticulture | The cultivation of grapevines for winemaking and other purposes. It is an agricultural industry closely linked to the historical presence of Catholicism in regions like California. | | Apocalypse | In religious contexts, it refers to a prophetic revelation concerning the end of the world or a momentous, catastrophic event. Some Christian Fundamentalists view ecological disasters as signs of the approaching Apocalypse. |

# Introduction to religion and its characteristics Religion is a system of beliefs that connects humans to the supernatural, encompassing diverse forms and influencing individual and group identities. ### 1.1 Defining religion Religion is primarily characterized as a system of beliefs that connects humans to the supernatural. These beliefs and practices are generally considered sacred because adherents believe they originate from a supernatural power, deity, or insightful being. Religion is typically practiced in a group setting, binding adherents through shared beliefs and practices that form the basis of their collective and individual identities. Religious doctrines often shape adherents' perspectives and actions across various aspects of life, including politics, economics, and environmental interactions [1](#page=1). ### 1.2 Classifying religions The diverse forms of religion make categorization challenging, as what one group considers religious, another might not. Two common methods for classifying religions are by recruitment methods and by the number and nature of deities [1](#page=1). #### 1.2.1 Classification by recruitment * **Proselytic faiths:** These religions actively seek new members and are often universal, meaning anyone can join. Examples include Christianity, Islam, and Buddhism, which actively attempt to convert others. The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints (Mormons) is cited as an example of a proselytic faith, with missionaries actively recruiting new adherents [1](#page=1). * **Closed religions (ethnic religions):** These religions typically require individuals to be born into the group to become a member and rarely proselytize. Judaism and Hinduism are prominent examples of ethnic religions [1](#page=1). > **Tip:** Understanding how religions recruit can offer insight into their inclusivity and global reach. #### 1.2.2 Classification by deities * **Monotheistic religions:** These religions focus on the belief in a single deity. Islam, Christianity, and Judaism are examples of monotheistic faiths [2](#page=2). * **Polytheistic religions:** These religions involve belief in multiple deities, each with distinct responsibilities, personalities, and capabilities. The religions of Ancient Greece and Rome are well-known examples of polytheistic systems [2](#page=2). * **Pantheistic religions:** In these religions, the divine is perceived as being present everywhere and in everything [2](#page=2). * **Other forms:** Some religions place less emphasis on deities and instead focus on individual adherents directing their energies inward to achieve an elevated state of mind or seeking a beneficial afterlife through external actions and devotion [2](#page=2). > **Note:** These categories are often fluid and can overlap significantly [2](#page=2). ### 1.3 Recognizing religious practices Recognizing religious adherents and practices can vary in difficulty. Some religions, like most Christian groups, have easily identifiable congregations that meet regularly in purpose-built structures called churches. In contrast, other religious adherents may not meet in dedicated buildings or in groups regularly, making them harder to identify and count [2](#page=2). ### 1.4 Secular systems with religious characteristics Interestingly, some seemingly profane or secular belief and behavioral systems can exhibit characteristics akin to religion. These may include groups with texts treated as sacred, followers engaging in well-practiced rituals, observance of holidays, and the presence of figures who interpret special texts and possess specialized knowledge. Many of these groups also convene regularly in specially constructed buildings. Sociologists have drawn parallels between Fascism and Marxism and religious systems, and fraternal organizations like the Freemasons or Odd Fellows are also noted for exhibiting quasi-religious traits [2](#page=2). > **Example:** Freemason lodges, with their specialized rituals and hierarchical structures, can appear to mimic religious organization and practice, even though they are considered secular in nature [2](#page=2) [3](#page=3). ### 1.5 Divisions within religions Religions often contain numerous sub-divisions, known as denominations, which themselves may have further subdivisions. Even within small groups or congregations, individual members can interpret doctrines or engage in practices differently from their peers. These internal divisions make it difficult to formulate definitive statements about specific religions [3](#page=3). #### 1.5.1 Denominations and "cults" Small religions or denominations within a larger religion are frequently referred to as "cults". While this term carries a derogatory connotation in popular usage, it is not necessarily so among academics. For instance, some conservative Christians label the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints as a "cult" [3](#page=3). ### 1.6 Major world religion families The majority of the world's religious followers belong to one of two major world religion families: Abrahamic or Indian [3](#page=3). * **Abrahamic faiths:** These include Christianity, Judaism, and Islam, all of which originated in the Middle East but are now practiced globally [3](#page=3). * **Indian Religions:** This category encompasses Hinduism, Buddhism, Shinto, and others, which evolved on the Indian subcontinent and subsequently spread across Asia [3](#page=3). Individuals not affiliated with these major traditions may follow local (folk) religions or practice no religion at all. Alternative religions, such as Scientology, also attract followers, particularly in culturally vibrant areas [3](#page=3). > **Example:** The distribution of majority religions across the globe can be visualized on world maps, though such representations may have inherent limitations or biases [3](#page=3). --- # Major world religions and their distribution This topic examines the global distribution, core beliefs, and variations within major world religions, including Christianity, Islam, Judaism, Hinduism, and Buddhism [4](#page=4). ### 2.1 Global religious landscape and distribution The distribution of world religions can be visualized using maps, which, despite religions crossing national borders, provide a general overview of adherents. Religiosity varies significantly globally; some regions, particularly the Muslim world, Sub-Saharan Africa, and Southeast Asia, exhibit high levels of religious practice, while developed nations generally show less fervent religious engagement. The United States, notably, remains relatively religious compared to other economically advanced countries [4](#page=4). ### 2.2 Christianity With approximately 2.2 billion adherents, Christianity is the world's largest religion. However, many Christians in developed nations experience secularization, a decline in religious involvement and belief. Christianity is divided into several factions. The Great Schism of 1054 divided Catholics into Eastern Orthodox, headquartered in Constantinople, and Western Catholic, headquartered in Rome [4](#page=4). #### 2.2.1 Eastern Orthodoxy The Eastern Orthodox Catholic Church comprises multiple national churches, such as Greek, Russian, and Ukrainian Orthodox. Its adherents are prevalent in Southeastern and Eastern Europe, with several million in the United States. Orthodox churches are often recognizable by their distinctive onion domes or helmet cupolas [5](#page=5). #### 2.2.2 Western Christianity Historically, Western Christianity was dominated by the Roman Catholic Church. The Protestant Reformation, beginning in 1517, led to a schism where Protestants, protesting corrupt practices and emphasizing individual Bible interpretation, formed numerous denominations. This period was marked by religious wars and migration, with many Europeans seeking religious freedom in the New World. Early European settlements in America, such as the Pilgrims and Puritans, demonstrate this migration, though religious tolerance was not always present, with incidents of persecution against various groups. Today, religious intolerance in America is often directed towards Muslims by Evangelical Christians [5](#page=5). ##### 2.2.2.1 American Christianity Within the United States, Christianity exhibits significant variation, particularly in denomination and regional distribution [6](#page=6). * **Roman Catholics:** Approximately 60 million, they are the largest religious group, concentrated in New England, the Great Lakes region, and along the southern US border. Their distribution reflects late 19th and early 20th-century European migration patterns [6](#page=6). * **Evangelical Protestants:** This group, numbering around 50 million, emphasizes a personal relationship with Jesus Christ, literal Bible interpretation, and proselytizing. They are dominant in the Deep South and Appalachia, with significant populations in large cities like Los Angeles and Chicago. Key denominations include Southern Baptists, Pentecostals, and Non-Denominational churches [6](#page=6) [7](#page=7). * **Mainline Protestants:** This category includes more progressive denominations like Episcopalians, Methodists (10 million), Lutherans (6 million), and Presbyterians. They are prevalent in the middle of the United States, with Methodists common in the Great Lakes/Midwestern states and Lutherans dominant in the Upper Midwest. The United Church of Christ is common in New England [7](#page=7). ##### 2.2.2.2 Latter Day Saints (LDS) The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, popularly known as "Mormons," has about 6 million members, predominantly in Utah. Originating in the 19th century during the Second Great Awakening, the LDS Church was founded by Joseph Smith Jr. Persecution led adherents to flee to Utah. They hold conservative cultural beliefs, a strong focus on family, and religious convictions [8](#page=8). ##### 2.2.2.3 Secular and Diverse America Many regions in the US, especially in the West (excluding Utah), exhibit high religious diversity with no single majority religion. This diversity index indicates the likelihood of individuals in a county belonging to different religious groups. In the most religiously diverse areas, church attendance can be lower, with less than one-third of the population belonging to any faith in some parts of Oregon, Ohio, Michigan, and Maine. Conversely, areas with low religious diversity, like Utah and the Great Plains states, have adherence rates above 75%. Nationally, about 13% of Americans are agnostic [9](#page=9). #### 2.3 Diffusion of religion Religious affiliation is largely inherited, with individuals adopting the faith of their parents over generations. Religious conversion was a significant driver of global colonization, often intertwined with economic and political motivations. European Christians migrating to the US, and Africans and American Indians forced to convert, contributed to the predominantly Christian landscape. Social and legal sanctions historically reinforced religious conformity, though the US Constitution guarantees religious choice. Changes in religious affiliation typically occur slowly, often influenced by major life events like marriage, migration, or conflict [10](#page=10) [11](#page=11). The distribution of denominations can be explained by factors such as ethnicity and migration patterns. Spanish colonization influenced Catholicism in Latin America and the American Southwest. Lutheran adherents, primarily of Germanic and Scandinavian descent, settled in colder climates like Minnesota, Wisconsin, and the Dakotas. Baptists gained prominence in the US South due to their emphasis on oral religious services and appeal to populations with lower literacy rates. The Latter-day Saints settled predominantly in the Intermontane West due to persecution elsewhere. Religious minorities, including Jews, Muslims, Hindus, and Buddhists, tend to congregate in large urban areas, seeking economic opportunity, community, and safety in numbers. Remoteness can also foster religious innovation and the development of splinter groups and "new age" movements [11](#page=11) [12](#page=12). ### 2.4 Islam Islam is the world's second-largest religion, with over 1.8 billion adherents and rapid growth. The two major subgroups are Sunni (approximately 80%), predominantly in Asia and North Africa, and Shia (20%), concentrated in Iran and Iraq. While Americans often associate Islam with Southwest Asia and North Africa, a larger Muslim population resides in Asia, with Indonesia, Pakistan, Bangladesh, and India having significant numbers. Nigeria also has a substantial Muslim population. Muslims in the United States number 2.6 million, including the Nation of Islam [13](#page=13). Muslims share commonalities with Christianity and Judaism, recognizing Abraham, Moses, and Jesus as prophets. They believe the Qur'an is the uncorrupted final revelation from Allah, revealed to the Prophet Muhammad [13](#page=13). #### 2.4.1 Five Pillars of Islam Observant Muslims adhere to the Five Pillars: 1. **Shahada:** Reciting the oath of faith: "There is no God but Allah and Muhammad is the prophet of Allah." [14](#page=14). 2. **Salat:** Performing five daily prayers, often at a mosque [14](#page=14). 3. **Alms giving (Zakat):** Donating a portion of one's wealth to the poor and needy [14](#page=14). 4. **Sawm (Fasting):** Abstaining from food and water from sunrise to sunset during the month of Ramadan [14](#page=14). 5. **Hajj:** A pilgrimage to Mecca, Islam's holiest city, undertaken at least once in a lifetime if able. The Arba’een Pilgrimage in Iraq attracts a significant number of Shia Muslims [14](#page=14). ### 2.5 Judaism Judaism, the oldest Abrahamic religion, is monotheistic and text-based, originating in the Middle East. It is not a universalizing religion, with adherents generally not seeking converts. Jews are broadly categorized into Orthodox, Conservative, and Reform groups based on their interpretation of Jewish Law, with a fourth category of culturally Jewish individuals also existing. Between 11 to 15 million people worldwide identify as Jewish. Approximately 40% live in the United States, primarily in large urban areas, and 40% reside in Israel. Jewish communities have had a significant cultural impact in the US, often thriving due to an emphasis on education and career success. Ashkenazi Jews, with European ancestry, are the most numerous, followed by Sephardic Jews with Middle Eastern or Mediterranean heritage [14](#page=14) [15](#page=15). ### 2.6 Hinduism With around one billion adherents, Hinduism is the world's third-largest religion, predominantly found in India and Nepal. It is the oldest major faith and is exceptionally diverse, sometimes viewed as a way of life rather than a singular religion. Hindus hold varied beliefs, including monotheism, polytheism, pantheism, and atheism. Core concepts include karma (actions in this life affecting future lives), reincarnation, dharma (living righteously), and nirvana (a state of blissful enlightenment). Yoga, as practiced by Hindus, is a set of spiritual practices aimed at achieving well-being. Ritual cremation is common, and pilgrimage, notably to the Ganges River in Varanasi, is significant for sin absolution [15](#page=15) [16](#page=16). ### 2.7 Buddhism Founded by Siddhartha Gautama (Buddha) around five centuries ago in India, Buddhism shares concepts like Dharma, reincarnation, and karma with Hinduism but offers distinct principles. The Four Noble Truths form a core element, explaining suffering as a result of ignorance and desires, and proposing an eight-fold path to liberation. Buddhism is the dominant belief system in much of East and Southeast Asia, Sri Lanka, Bali, and parts of Russia. Major schools include Theravada (dominant in Southeast Asia), Mahayana (popular in China, Korea, Japan, with lower adherence rates and interwoven with local traditions), and Tibetan Buddhism (found in Tibet, Nepal, and Mongolia) [16](#page=16). --- # The landscape and spatial patterns of religion Religious practices significantly shape geographical landscapes through various forms of sacred architecture, designated sacred spaces, cemeteries, and even temporary transformations of public areas for holidays, alongside the distribution of religious groups [17](#page=17). ### 3.1 Religious architecture and its impact Religious architecture, ranging from grand cathedrals to simple meeting houses, reflects and influences the beliefs and practices of adherents [17](#page=17). * **Glorifying the divine:** Religious buildings are often designed to glorify God(s) and serve as monuments worthy of the religion, aiming to inspire awe and a sense of the supernatural [17](#page=17). * **Educational and recruitment tools:** Historically, architecture, particularly through stained-glass windows, served to teach religious stories to illiterate populations. Modern architecture, like that of mission churches, has also been used to attract converts [17](#page=17). * **Denominational differences:** Different interpretations of religious texts lead to diverse architectural styles. For example, Catholic churches are often monumental, reflecting a belief that they are the "House of God". In contrast, some conservative Amish groups forgo church buildings entirely, worshipping in homes based on the belief that God does not dwell in human-made temples [17](#page=17) [18](#page=18). * **Megachurches:** These large, modern churches, popular among Evangelical Christians in the US, often feature multiple facilities like gymnasiums, classrooms, and coffee shops, in addition to chapels. They serve as significant recruiting tools and offer convenience for congregations, but their extravagant building programs have sparked controversy regarding the allocation of funds and their potential impact on smaller churches [18](#page=18). * **Simplicity and humility:** Some congregations, like the Puritans in New England, built simple, functional churches without elaborate artwork, reflecting principles of simplicity and humility. These buildings often served dual roles as civic centers before the concept of church-state separation was established [18](#page=18). * **Adaptive reuse:** Impoverished congregations may adapt secular buildings, such as abandoned gas stations or convenience stores, into sacred spaces. This practice raises questions about the process of sanctification and whether any space can become a "House of God" [19](#page=19). > **Tip:** Consider how architectural choices reflect specific theological interpretations and the societal context in which a religious group operates. > **Example:** The contrast between a monumental Catholic cathedral and a simple Amish meeting house highlights how theological beliefs directly influence the physical expression of religious practice in architecture. ### 3.2 Shrines and other sacred spaces Beyond formal buildings, various locations are imbued with sacred meaning. * **Sanctification:** Places can become sacred through formal consecration ceremonies performed by religious officials or through informal processes. Conversely, spaces can be deconsecrated through rituals, and their defilement is known as desecration [19](#page=19). * **Folk shrines:** In Catholic areas, small shrines, often dedicated to the Virgin Mary and housed in grottoes, are common. These can be fashioned from everyday objects, like old bathtubs [19](#page=19). * **Impromptu shrines:** Temporary shrines are often erected at the sites of tragedies, such as car accidents, where mourners place candles, crosses, and memorabilia, creating a sacred space for remembrance [19](#page=19). * **Public tragedy sites:** Locations of significant public tragedies, like Ground Zero in New York City, can be treated as sacred spaces, attracting pilgrimage and similar behavior observed in formally recognized sacred sites, such as hushed tones and slow movements. Monuments like the Lincoln Memorial can also subtly encourage visitors to treat the space as sacred [20](#page=20). > **Example:** The transformation of a street at the Oklahoma City bombing site into an impromptu memorial demonstrates how a space can become sacred through collective grief and remembrance, even without formal religious consecration [20](#page=20). ### 3.3 Religious holiday space Religious holidays can transform public spaces into quasi-religious areas, often blending religious and secular elements. * **Christmas:** In the US, the period leading up to Christmas sees secular spaces like shopping malls and roadsides become imbued with holiday spirit, featuring symbols like Santa Claus and Saint Nick, who are embraced by people of various faiths [20](#page=20). * **Public displays:** The display of religious symbols like nativity scenes and menorahs in public spaces, such as courthouses or parks, can lead to legal and ethical debates about the separation of church and state [20](#page=20). * **Public festivals:** Large religious festivals, like Mardi Gras, attract significant crowds and often involve public funding for parades and celebrations, blurring the lines between public and sacred space. While some celebrations like St. Patrick's Day parades and Halloween festivals pass with less controversy, others involving overt religious displays require judicial decisions on the permissible use of public space [20](#page=20). > **Tip:** Be aware of how popular holidays, even those with religious origins, can evolve to become secular celebrations with broad public appeal, sometimes leading to tensions regarding religious expression in public life. ### 3.4 Cemeteries as religious and sacred space Cemeteries, often publicly regulated, serve as significant religious and sacred landscapes that reveal societal attitudes towards death and the afterlife. * **Abrahamic faiths:** In Abrahamic religions, burial practices are linked to beliefs about the end times and resurrection. Muslims bury the dead facing Mecca, while Christians traditionally bury them facing east to greet Christ on Judgment Day [21](#page=21). * **Land use implications:** The extensive use of land for burial has significant geographical implications, particularly in densely populated or ancient cities. Some cultures consider burial grounds inviolable, while others permit the reuse or recycling of space [21](#page=21). * **Evolution of burial practices:** Historically, backyard cemeteries were common, reflecting different cultural attitudes toward death and property. Attitudes have shifted over time, with cemeteries evolving from being perceived as frightening to being treated as tranquil spaces for reflection or even recreation [21](#page=21) [22](#page=22). * **Cemetery aesthetics and function:** Early New England cemeteries were often simple, with unmarked graves. Later, gravestones featured morbid imagery to remind the living of mortality. During the 19th century, cemeteries were designed to be park-like, offering a pleasant setting for encounters with death [22](#page=22). * **Modern trends:** The high cost and maintenance of traditional cemeteries have led to the popularity of memorial gardens with flat markers for easier mowing. Concerns about uniformity in markers are also leading to increased interest in cremation and natural burial as more cost-effective and environmentally friendly alternatives [22](#page=22). > **Example:** Immigrant families in Los Angeles often engage in picnics near gravesites of relatives, indicating a cultural comfort with death and burial that contrasts with a more common American perception of cemeteries as "creepy." [22](#page=22). ### 3.5 Spatial distribution of religious groups in the US The distribution of religious groups is influenced by migration patterns and cultural assimilation. * **Buddhist distribution:** In the US, Buddhists are primarily found in California and major East Coast cities, reflecting the migration of Asian Americans. Their numbers are difficult to quantify due to less emphasis on formal congregations compared to some other religions [17](#page=17). > **Tip:** The spatial patterns of religious groups are dynamic and are often a direct result of historical and ongoing patterns of human migration and settlement. --- # Interactions between religion and society This topic explores the complex interplay between religion and various societal aspects, particularly politics, economics, and the environment in the United States [23](#page=23). ### 4.1 Religion and politics Religious affiliation is a significant predictor of political behavior in the United States. Historically, Evangelical Christians and Mormons have consistently ranked among the most politically conservative voters. For a considerable period after the Civil War, many Southern Baptists were strong supporters of the Democratic Party. The 1980s saw the emergence of a strong alliance between Republicans and conservative Christians, often referred to as the "Reagan Revolution". This shift was partly motivated by the Democratic Party's support for Civil Rights for African-Americans, but "hot-button" religious issues, such as abortion, were crucial in driving many Evangelicals towards the Republican Party. Prominent television ministers like Jerry Falwell and Pat Robertson were instrumental in this movement. However, the alliance with the pro-business and anti-taxation elements of the Republican Party has created some internal tension for certain Evangelical Christians, particularly due to Biblical restrictions on usury, which conflict with Republican policies advocating for deregulation of interest rate caps [23](#page=23). > **Tip:** Understanding historical voting patterns and the influence of religious leaders can provide insight into the evolution of religious and political alliances. ### 4.2 Religion and economics Religious beliefs exert a considerable influence on a wide range of economic activities. Many religions traditionally condemn the charging of interest on loans, which historically limited lending practices in many parts of the world. For centuries, Jewish people, facing fewer religious restrictions on usury, dominated the banking industry, experiencing little competition until Christian doctrines on usury began to shift after the Reformation. This historical context partly explains the long-standing involvement of Jewish communities in banking and jewelry industries [24](#page=24). Similarly, many Evangelical Christians and Mormons strictly forbid the consumption of alcohol, leading to a scarcity of wineries in regions like Utah or Alabama. Conversely, California's historical ties to Catholicism have contributed to the flourishing of its profitable viticulture industry. Dietary restrictions, such as the abstention from pork by Muslims, Jews, and some Christians, mean that pig farming is not a prominent industry in regions like Israel or the broader Muslim world. Furthermore, in many parts of India, where abstaining from all meat is common due to religious practices, animal husbandry is not a likely career path [24](#page=24). > **Example:** The geographical distribution of industries like alcohol production or pig farming can be directly correlated with the dominant religious demographics and their associated consumption taboos. ### 4.3 Religion and the environment Religious beliefs also significantly shape how people interact with the natural environment. In American history, Christian attitudes towards nature, particularly concerning the exploitation of natural resources, have had notable consequences. The Puritans in New England, who had fled Europe during a time when pre-Christian nature religions were still practiced, held a rather negative view of the vast New England forests. They viewed cities as places of orderliness, reflecting God's plan, and considered Boston a "holy beacon". Farming landscapes were also favored for their perceived orderliness, in contrast to the chaos of wild places where Satan was believed to be influential. Literary works from the 18th century, such as Nathaniel Hawthorne's *The Scarlet Letter*, exemplify these views, and the idea of wilderness as a chaotic and sinful place persists today in horror films often set in forests where characters meet dire fates after abandoning moral principles. Even the name of the NHL ice hockey team, the New Jersey Devils, is linked to this historical Christian apprehension of forests and untamed wilderness [24](#page=24). In the 19th century, attitudes toward wilderness began to shift. Previously seen as a place of chaos and moral confusion, figures like John Muir began to advocate for wilderness as a space for spiritual communion. As the Industrial Revolution and modern capitalism reshaped society, religious individuals started to re-evaluate earlier Puritanical ideas. Today, many perceive cities as centers of moral degradation and spiritual corruption, while viewing wilderness areas as free from urban sinfulness, often referred to as "God's Country" [25](#page=25). These contrasting philosophical positions continue to influence public opinion, and religious affiliation has a substantial impact on views regarding climate change and deforestation. Individuals whose religions emphasize stewardship of the natural environment are more likely to hold positive views of environmentalism. Conversely, those who believe the earth is provided by God for human use as they see fit may be less concerned about issues like coal mining or pipelines. This latter perspective is more prevalent among religious conservatives in the United States. Some Christian Fundamentalists interpret ecological catastrophes, such as global climate change, as signs of the approaching Apocalypse or "Rapture," viewing them as welcome indicators of the end-of-days [25](#page=25). > **Tip:** Recognize the dualistic nature of religious perspectives on the environment – one emphasizing stewardship and the other dominion, and how these have evolved historically. --- ## Common mistakes to avoid - Review all topics thoroughly before exams - Pay attention to formulas and key definitions - Practice with examples provided in each section - Don't memorize without understanding the underlying concepts

| Term | Definition | |------|------------| | Religion | A system of beliefs that connects humans to the supernatural, often characterized by sacred rules, rituals, and practices that form the basis for group and individual identities. | | Supernatural | A force, being, or event that is beyond the natural world and its scientific laws, often considered divine or mystical in religious contexts. | | Adherents | Individuals who are committed to and practice a particular religion or belief system. | | Proselytic Faiths | Religions that actively recruit new members and seek to convert people to their faith, often engaging in missionary activities. | | Universal Religions | Religions that are open to anyone to join, regardless of their background or ethnicity, and often actively seek converts. | | Ethnic Religions | Religions that are typically passed down through family and community, and membership is usually obtained by birth rather than conversion. | | Monotheistic | The belief in or worship of a single, all-powerful God. | | Polytheistic | The belief in or worship of multiple gods, often with distinct roles and powers. | | Pantheistic | The belief that the divine is present in everything and that the universe itself is God or a manifestation of God. | | Congregation | A group of people who assemble regularly for religious worship, typically in a church or other place of worship. | | Secularization | The process by which religion loses its social and cultural significance, and religious beliefs and practices become less influential in public life. | | Denominations | Subdivisions within a larger religious group or faith, often differing in interpretation of doctrine or practice. | | Cults | Frequently used to refer to smaller, often newer religious groups, which can carry a derogatory connotation in popular usage but is a neutral term in academic contexts. | | Abrahamic Religions | A major monotheistic religion family originating in the Middle East, including Judaism, Christianity, and Islam, all tracing their spiritual lineage back to Abraham. | | Indian Religions | A family of religions originating on the Indian subcontinent, including Hinduism, Buddhism, and Sikhism. | | Religiosity | The degree to which religion is important in a person's life and influences their behavior and beliefs. | | Secularization | The process by which religious institutions and practices lose their influence in society, leading to a decline in religious belief and affiliation. | | Great Schism | A historical division within Christianity that resulted in the separation of the Roman Catholic Church and the Eastern Orthodox Church in 1054. | | Protestant Reformation | A 16th-century religious movement that led to the establishment of Protestant churches and denominations, breaking away from the Roman Catholic Church. | | Protestant | A member of a Christian denomination that separated from the Roman Catholic Church during the Reformation. | | Roman Catholic Church | The largest Christian church, headed by the Pope, with a hierarchical structure and a tradition of emphasizing the authority of the Church and its teachings. | | Eastern Orthodox Church | A major branch of Christianity that originated in the Byzantine Empire, characterized by its distinct theology, liturgy, and hierarchical structure. | | Evangelical Protestants | A diverse group of Protestant Christians who emphasize personal conversion, the authority of the Bible, and the importance of evangelism. | | Mainline Protestants | A broad category of Protestant denominations, generally considered more theologically liberal and progressive than Evangelical Protestants. | | Latter-day Saints (LDS) | Members of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, a religious movement that originated in the United States in the 19th century. | | Second Great Awakening | A period of religious revival in the United States during the early 19th century, characterized by increased church membership and the rise of new religious denominations. | | Sunni Muslims | The largest branch of Islam, comprising about 80-85% of all Muslims, who follow the traditional teachings and practices of the faith. | | Shia Muslims | A smaller branch of Islam, comprising about 15-20% of all Muslims, who believe that leadership of the Muslim community should have passed down through Ali, Muhammad's cousin and son-in-law. | | Qur’an | The holy book of Islam, believed by Muslims to be the literal word of God revealed to the Prophet Muhammad. | | Five Pillars of Islam | The core religious duties of observant Muslims: Shahada (profession of faith), Salat (prayer), Zakat (alms giving), Sawm (fasting during Ramadan), and Hajj (pilgrimage to Mecca). | | Shahada | The Islamic declaration of faith: "There is no god but Allah, and Muhammad is his messenger." | | Salat | The ritualistic prayer performed by Muslims five times a day at prescribed times. | | Zakat | A mandatory charitable contribution by Muslims to the poor and needy, considered one of the Five Pillars of Islam. | | Sawm | Fasting from food and drink from sunrise to sunset during the month of Ramadan, one of the Five Pillars of Islam. | | Hajj | The pilgrimage to Mecca, Saudi Arabia, that observant Muslims are required to make at least once in their lifetime, if physically and financially able. | | Judaism | An ancient monotheistic religion originating in the Middle East, characterized by its emphasis on the Torah, covenant with God, and adherence to Jewish law. | | Orthodox Jews | Adherents of Judaism who strictly follow Jewish law and traditions, often maintaining a separate lifestyle from the mainstream society. | | Reform Jews | Adherents of Judaism who interpret Jewish law and tradition in a more liberal and modern context, often adapting to contemporary society. | | Ashkenazi Jews | Jews of European descent, particularly from Central and Eastern Europe, who have distinct cultural and linguistic traditions. | | Sephardic Jews | Jews of Middle Eastern and Mediterranean descent, with their own distinct cultural and linguistic traditions. | | Hinduism | A major religion originating in the Indian subcontinent, characterized by a diverse range of beliefs, practices, and deities, and its concepts of karma, dharma, and reincarnation. | | Karma | The principle of cause and effect, where actions in this life influence one's future lives and destiny. | | Dharma | One's duty, righteousness, or ideal way of living in accordance with cosmic order. | | Reincarnation | The belief that the soul or spirit, after biological death, can begin a new life in a new body. | | Nirvana | A state of perfect peace and happiness, achieved through the extinction of suffering and desire, particularly in Buddhism and Hinduism. | | Yoga | A set of physical, mental, and spiritual practices originating in ancient India, aimed at achieving spiritual goals and inner peace. | | Buddhism | A religion and philosophy originating in India, founded by Siddhartha Gautama (the Buddha), based on the Four Noble Truths and the Eightfold Path to enlightenment. | | Four Noble Truths | The core teachings of Buddhism, explaining the nature of suffering, its causes, its cessation, and the path to achieve it. | | Eightfold Path | The Buddhist path to enlightenment, comprising right understanding, thought, speech, action, livelihood, effort, mindfulness, and concentration. | | Mahayana Buddhism | A major branch of Buddhism that emphasizes the concept of the bodhisattva and the potential for all sentient beings to achieve enlightenment. | | Theravada Buddhism | A major branch of Buddhism that emphasizes the original teachings of the Buddha and the path to arhatship, typically followed in Southeast Asia. | | Tibetan Buddhism | A form of Mahayana Buddhism that originated in Tibet, incorporating unique philosophical traditions, rituals, and practices. | | Religious Landscape | The visible manifestations of religious beliefs and practices on the physical environment, including architecture, sacred sites, and symbolic representations. | | Sacred Architecture | Buildings and structures designed and constructed for religious purposes, often reflecting the beliefs, values, and aesthetics of a particular faith. | | Megachurches | Large, modern Evangelical Christian churches that offer a wide range of services and facilities, often acting as community centers. | | Desecration | The act of violating or disrespecting a sacred place, object, or person. | | Shrines | Sacred places or structures dedicated to a deity, saint, or revered person, often serving as focal points for prayer and devotion. | | Quasi-religious Space | Areas or locations that exhibit characteristics of sacred space but are not formally designated as such, often associated with holidays or public events. | | Cemeteries | Burial grounds where the deceased are interred, serving as both a physical space for the dead and often a place for remembrance and reflection for the living. | | Cultural Ecology of Religion | The study of how religion interacts with other cultural elements, such as economics, politics, ethnicity, and the environment, and how these interactions shape societies and landscapes. | | Usury | The practice of lending money at an exorbitant rate of interest, often condemned by religious doctrines. | | Viticulture | The cultivation of grapes, often associated with winemaking, and influenced by regional religious traditions and economic activities. | | Stewardship | The responsible management and care of the natural environment, often a concept emphasized in religious ethics. | | Apocalypse | A prophetic revelation, especially one concerning the end of the world or a major cataclysmic event. | | Rapture | In some Christian eschatological beliefs, the event where living believers will be "caught up" to meet Christ in the air. |