| Term | Definition | |------|------------| | Assmilatie | Een fonetisch proces waarbij de uitspraak van een klank wordt beïnvloed door een naburige klank, waardoor deze klanken meer op elkaar gaan lijken. Dit kan leiden tot veranderingen in articulatie of akoestische eigenschappen. | | Woordaccent | De klemtoon die op een specifieke lettergreep binnen een woord valt, wat de uitspraak en de betekenis van het woord kan beïnvloeden. Het is een belangrijk element van de prosodie van een taal. | | Zinsaccent | De klemtoon die op een specifiek woord binnen een zin valt, vaak om de belangrijkste informatie te benadrukken of een bepaald aspect van de boodschap te accentueren. De plaats van het zinsaccent kan de interpretatie van de zin veranderen. | | IPA-symbool | Een grafisch teken uit het Internationaal Fonetisch Alfabet (IPA) dat een specifieke spraakklank vertegenwoordigt. Deze symbolen worden wereldwijd gebruikt om de uitspraak van woorden nauwkeurig weer te geven, ongeacht de spelling. | | Coarticulatie | Het fenomeen waarbij de articulatie van een klank gedeeltelijk wordt beïnvloed door de articulatie van aangrenzende klanken in een woord of zin. Dit resulteert in een vloeiende overgang tussen klanken en is een normaal kenmerk van gesproken taal. | | Allofonen | Verschillende uitspraken van hetzelfde foneem die geen betekenisverschil veroorzaken in een taal. Deze variaties in de uitspraak zijn vaak contextafhankelijk, bijvoorbeeld door omgevingsinvloeden of regionale verschillen. | | Foneem | De kleinste betekenisonderscheidende klankeenheid in een taal. Een foneem kan een verandering in de betekenis van een woord veroorzaken als het wordt vervangen door een ander foneem. | | Spectrogram | Een visuele representatie van de geluidsfrequentie en -intensiteit over tijd. Spectrogrammen worden gebruikt in de fonetiek en akoestiek om de akoestische kenmerken van spraakklanken te analyseren en te identificeren. | | Dorsale klank | Een klank die wordt geproduceerd met het achterste deel van de tong (de dorsum) tegen het zachte gehemelte (velum). Voorbeelden zijn de klanken [k] en [g]. | | Transglottale druk | De drukverschillen die optreden in de luchtstroom door de glottis (de spleet tussen de stembanden) tijdens de spraakproductie. Deze drukverschillen zijn cruciaal voor de stemgeving en klankproductie. | | Top down of concept driven | Een benadering van informatieverwerking waarbij hogere cognitieve processen, zoals verwachtingen, kennis en context, de verwerking van lagere-niveau zintuiglijke input sturen. Bij taalbegrip betekent dit dat we input interpreteren op basis van onze reeds bestaande kennis en verwachtingen. | | Bottom up of data driven | Een benadering van informatieverwerking waarbij de verwerking van informatie primair wordt gestuurd door de zintuiglijke input zelf, zonder sterke invloed van hogere cognitieve processen of voorkennis. Bij taalbegrip betekent dit dat we de input analyseren op basis van de akoestische signalen en de grammaticale structuur, voordat we betekenis toekennen. |