Cover
Jetzt kostenlos starten H4 TOERISME.pdf
Summary
# Modellen van het toeristisch systeem
Dit onderwerp verkent theoretische modellen die toerisme beschouwen als een complex systeem, waarbij de onderlinge verbanden tussen geografische, psychologische en industriële componenten centraal staan.
### 4.1 Het model van Leiper: geografische basiselementen
Het model van Leiper beschouwt toerisme vanuit een geografisch perspectief en onderscheidt drie kerngebieden [2](#page=2):
* **De toerist genererende regio:** Dit is de thuisregio van de toerist, waar informatie over bestemmingen wordt verzameld en de boeking plaatsvindt. Hier bevinden zich ook de "push"-factoren die de wens tot reizen stimuleren [2](#page=2).
* **De transit (route) regio:** Dit zijn de gebieden die toeristen passeren op hun weg van en naar de eindbestemming, inclusief tussenstops of "layovers" [2](#page=2).
* **De toeristische bestemmingsregio:** Dit is de eindbestemming waar de toerist zijn verblijf doorbrengt. Deze regio ervaart de grootste impact van toerisme en vereist goed management door een Destination Management Organisation (DMO). Hier bevinden zich de "pull"-factoren die toeristen naar de bestemming trekken [2](#page=2).
Hall integreert deze geografische elementen van Leiper met corresponderende psychologische en industriële aspecten binnen het toerisme [3](#page=3).
### 4.2 Het model van Cook, Msu en Marqua: 'An integrated model of tourism'
Dit model, voorgesteld als een "ajuin met verschillende schillen", plaatst de toeristengroep centraal [4](#page=4).
#### 4.2.1 Drie 'lagen' rond de reiziger
* **De toeristengroep:** Vormt de kern en basis van alle toeristische activiteit [4](#page=4).
* **De 'tourism promotors' (eerste schil):** Instanties die het toerisme naar een bestemming stimuleren en in stand houden. Hieronder vallen touroperators, reisagenten, toeristische diensten, conventiebureaus (CB's) en meeting- en incentiveplanners [4](#page=4) [5](#page=5).
* **Toeristische informatiekantoren / Tourist Boards:** Richten zich op leisure toeristen met marketing, advies en ondersteuning [5](#page=5).
* **Conventiebureaus (CB's):** Richten zich specifiek op het aantrekken van business events (groepsactiviteiten). Ze zijn non-profit en hebben geen baliewerking [5](#page=5).
* **Meeting en incentive planners:** Treden op als tussenpersonen, organiseren zelf business events en zijn profit bedrijven [5](#page=5).
* **Toeristische dienstverleners (tweede schil):** Deze worden klassiek onderverdeeld in accommodatieverstrekkers, transportmaatschappijen en overige dienstverleners. Deze leveranciers kunnen individueel opereren of gebundeld worden in een 'macro toeristisch product' [5](#page=5) [6](#page=6).
* **De externe omgeving (derde schil):** Factoren buiten de directe toeristische industrie die invloed hebben op toerisme. Deze omvatten samenleving/cultuur, economie, technologie, milieu en politiek. Deze invloeden kunnen zowel subtiele, langdurige trends als directe, drastische gebeurtenissen zijn [6](#page=6).
#### 4.2.2 Belangrijke spelers in de sector
De modellen presenteren een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste spelers binnen de leisure toerisme-industrie en de meetings industry, en hun onderlinge relaties [7](#page=7).
#### 4.2.3 Het toeristisch product en zijn kenmerken
Het toeristisch product kan worden onderverdeeld in een 'micro toeristisch product' (onderdelen afzonderlijk verkocht) en een 'macro toeristisch product' (een bundel van minstens twee elementen zoals transport, accommodatie, bijstand en/of animatie). Het samenstellen van een macro toeristisch product wordt 'packaging' genoemd [8](#page=8).
Kenmerken van het toeristisch product, die het onderscheiden van traditionele producten, zijn [74](#page=74) [9](#page=9):
* **Ontastbaarheid (intangible):** Het product kan niet worden aangeraakt of geproefd voor de aankoop [74](#page=74).
* **Niet stockeerbaar / vergankelijk (perishable):** Niet-gebruikte capaciteit kan niet worden opgeslagen voor later gebruik [75](#page=75).
* **Heterogeniteit:** Het product is nooit exact hetzelfde; de kwaliteit en ervaring kunnen variëren [77](#page=77).
* **Variabele kwaliteit:** Kwaliteit kan sterk beïnvloed worden door externe factoren en de betrokkenheid van personeel [78](#page=78).
* **Psychologische aantrekkelijkheid:** De waarde en aantrekkelijkheid zijn sterk gebaseerd op mentale en emotionele beleving [82](#page=82).
* **Consumptie bij de producent (inseparably):** Productie en consumptie vinden simultaan plaats, vaak op de locatie van de producent [83](#page=83).
* **Gebruik door consumenten (ownership):** Consumenten verwerven geen eigendom, maar het recht om te gebruiken [84](#page=84).
* **Duur product (high-cost product):** Toeristische aankopen zijn vaak aanzienlijke uitgaven [85](#page=85).
* **Seizoensgebondenheid (seasonality):** Vraag en aanbod fluctueren sterk gedurende het jaar [86](#page=86).
* **Beperkt aanbod:** De beschikbaarheid van bepaalde toeristische diensten of ervaringen kan beperkt zijn [88](#page=88).
Attracties, zowel door de mens gemaakt als natuurlijk, worden beschouwd als de belangrijkste motivatoren voor reizen en de kern van het toeristisch product [9](#page=9).
### 4.3 Het totaalbeeld van Hall
Hall's model van "the tourism system" integreert eerdere concepten en voegt daar impacten en beïnvloedingsprocessen aan toe [10](#page=10).
#### 4.3.1 Impacten
Hall onderscheidt vier soorten impacten binnen zijn model [13](#page=13):
1. **Impacten op de toerist:** De gevolgen van de reiservaring voor de toerist zelf [13](#page=13).
2. **Impacten van toerisme op de bestemming en transitzone:** Zowel de toeristen als de toeristische industrie laten sporen na, die economisch, fysiek-ruimtelijk of sociocultureel van aard kunnen zijn [13](#page=13).
3. **Externe gebeurtenissen die de bestemming beïnvloeden:** Gebeurtenissen die de toeristische aantrekkelijkheid van een plek positief of negatief beïnvloeden [13](#page=13).
4. **Externe gebeurtenissen die de toerist genererende regio beïnvloeden:** Gebeurtenissen die de capaciteit om te reizen vanuit de thuisregio beïnvloeden [13](#page=13).
De analyse van toerisme-impacten heeft zich door de decennia heen ontwikkeld van een puur economisch, 'verdedigend' perspectief (jaren '60) naar een 'waarschuwend' perspectief gericht op nadelen (jaren '70), en ten slotte naar een holistisch onderzoeksperspectief dat zowel positieve als negatieve gevolgen erkent (jaren '80) [14](#page=14).
De drie klassieke impacttypes worden verder uitgewerkt [14](#page=14):
* **Economische impacten (Profit):**
* Positief: Genereren van inkomsten, creëren van werkgelegenheid, waardevermeerdering van onroerend goed, toename welvaart, meer investeringen, economische diversificatie [15](#page=15).
* Negatief: Prijsstijgingen (inflatie), vervanging lokale werknemers door buitenlandse, seizoensgebonden werkloosheid, vastgoed speculatie, toenemende kloof rijk/arm, minder investeringen in niet-toeristische sectoren, verlies lokale handel, verlies lokaal eigendom, lage kwaliteit van tewerkstelling, overafhankelijkheid van toerisme [15](#page=15).
* **Ecologische impacten (Planet):**
* Positief: Behoud biodiversiteit, architecturale bescherming, bescherming natuurlijke en culturele bronnen, herstel van habitats en ecosystemen [16](#page=16).
* Negatief: Verlies biodiversiteit, architecturale en landschapsvervuiling, beschadiging van natuurlijke en culturele bronnen, vernieling habitats, overschrijding fysieke draagkracht, overexploitatie water en energie, lucht- en watervervuiling [16](#page=16).
* **Socioculturele impacten (People):**
* Positief: Toename participatie lokale bevolking, versterking normen en tradities, contact met nieuwe ideeën, toename veiligheid, herstel tradities, groei lokale trots, bevordering intercultureel contact, grotere kennis van andere culturen [16](#page=16).
* Negatief: Veranderingen in samenlevingsstructuur, verlies lokale waarden en tradities, toename criminaliteit, verlies ruimte voor lokale bevolking, sociale ontwrichting, overschrijding sociale draagkracht, verlies authenticiteit, vervreemding lokale bevolking, misverstanden en vijandigheid tussen 'hosts' en toeristen, toename (kinder)prostitutie [16](#page=16).
#### 4.3.2 Trends
Trends zijn subtiele, geleidelijke veranderingen in de maatschappij die een langdurige impact hebben op de productie en consumptie van toerisme. Ze manifesteren zich op de gebieden van samenleving/cultuur, economie, technologie (digitalisering), milieu en politiek [18](#page=18).
Enkele belangrijke macrotrends die het toerisme beïnvloeden, zijn [19](#page=19) [20](#page=20) [21](#page=21) [22](#page=22) [23](#page=23):
* **Gamification:** Toepassen van spelelementen in niet-game omgevingen om gebruikers te motiveren [19](#page=19).
* **Edutainment:** Leren op een speelse, entertainende manier zonder concrete spelelementen [19](#page=19).
* **Sociale netwerken:** Cruciaal voor marketing en communicatie, maar ook bron van druk voor gebruikers [20](#page=20).
* **Robotica & AI:** Gebruikt voor klantenservice, personalisatie en het bieden van reisinspiratie [20](#page=20).
* **Smart life / Smart city:** Gebruik van slimme technologieën om het leven en verblijf aangenamer te maken [20](#page=20).
* **Deelmobiliteit & Platformeconomie:** Gedeeld gebruik van vervoersmiddelen en digitale platforms die vraag en aanbod samenbrengen [20](#page=20).
* **Sociale economie:** Bedrijven gericht op sociale doelen met nadruk op maatschappelijk verantwoord ondernemen [20](#page=20).
* **Veiligheid:** Belangrijk voor toeristen, zowel fysiek als qua politieke stabiliteit en gezondheid [21](#page=21).
* **Diversiteit & inclusie:** Inspelen op nichemarkten gebaseerd op diverse identiteitsvormen [21](#page=21).
* **Singleboom:** Toenemend aantal solo reizigers met specifieke behoeften [21](#page=21).
* **Introspectrum:** Verlangen naar rust en ontspanning, weg van de drukte [21](#page=21).
* **Individualisering:** Consumenten willen de wereld aanpassen aan hun voorkeuren, met focus op persoonlijke ontwikkeling en betekenisvolle ervaringen [21](#page=21).
* **Slow culture / Slow tourism:** Bewuste vertraging, gericht op authentieke beleving van een plek [21](#page=21).
* **LATTE-waarden:** Criteria zoals Lokaal, Authentiek, Traceerbaar, Trouwhartig en Ethisch sturen koopgedrag [22](#page=22).
* **Selfness & veerkracht:** Gerichte investering in geestelijk welzijn en het vermogen om met uitdagingen om te gaan [22](#page=22).
* **Urban jungle:** Integratie van groen in steden voor een aangenamere leefomgeving [22](#page=22).
* **Detoeristificering:** Maatregelen om toeristenaantallen te beperken en te spreiden [22](#page=22).
* **Lage-impact-economie:** Economie die schade aan de planeet en bewoners minimaliseert, met aandacht voor milieu, cultuur en eerlijke verdeling [22](#page=22).
* **Vergrijzing:** Ouderen (60+) vormen een kapitaalkrachtige en tijd-hebbende doelgroep [23](#page=23).
* **Nieuwe gezinsstructuren:** Diversiteit in huishoudens en gezinssamenstellingen vereist aangepaste aanbiedingen [23](#page=23).
Deze trends kunnen worden gelinkt aan de vijf hoofdcategorieën: samenleving/cultuur, economie, technologie, milieu en politiek. Technologische trends, zoals digitalisering en AI, spelen een bijzonder prominente rol [18](#page=18).
---
# Impacten van toerisme
Dit onderwerp analyseert de economische, ecologische en socioculturele effecten van toerisme op bestemmingen, inclusief zowel positieve als negatieve aspecten.
### 2.1 Inleiding tot de impacten van toerisme
Het toerismesysteem, zoals gemodelleerd door Hall, onderscheidt verschillende soorten impacten. De focus ligt hier op de impacten die toerisme, zowel de toeristen zelf als de bijbehorende industrie, heeft op de bestemming en de transitzone. Deze impacten zijn divers en kunnen economisch, fysiek-ruimtelijk of sociocultureel van aard zijn, met een significante overlap tussen deze categorieën [13](#page=13).
Historisch gezien verschoof de aandacht voor toerisme-impacten van een puur economisch 'verdedigend' perspectief in de jaren '60, naar een 'waarschuwend' perspectief dat zich richtte op negatieve socio-culturele en fysiek-ruimtelijke effecten in de jaren '70. Vanaf de jaren '80 evolueerde dit naar een holistisch onderzoeksmodel dat zowel positieve als negatieve gevolgen erkende. Het minimaliseren van negatieve impacten en het maximaliseren van positieve vereist professionalisering met nadruk op duurzaamheid [14](#page=14).
### 2.2 Classificatie van impacten
De impacten van toerisme worden ingedeeld in drie hoofdcategorieën: economische, ecologische en socioculturele impacten [15-16](#page=15;16).
#### 2.2.1 Economische impacten (~ Profit)
**Positieve economische impacten:**
* Genereren van inkomsten en verhoogde uitgaven op de bestemming [15](#page=15).
* Creëren van werkgelegenheid [15](#page=15).
* Waardevermeerdering van onroerend goed [15](#page=15).
* Toename van de welvaart en levensstandaard van de lokale bevolking [15](#page=15).
* Stimuleren van investeringen in toerisme en gerelateerde sectoren, inclusief buitenlandse investeringen [15](#page=15).
* Diversificatie van de economie [15](#page=15).
**Negatieve economische impacten:**
* Prijsstijgingen (inflatie) waarbij lonen gelijk blijven [15](#page=15).
* Vervanging van lokale werknemers door buitenlandse werknemers [15](#page=15).
* Meer seizoensgebonden werkloosheid [15](#page=15).
* Speculatie op de vastgoedmarkt [15](#page=15).
* Toename van de kloof tussen arm en rijk [15](#page=15).
* Minder investeringen in niet-toerisme gerelateerde sectoren [15](#page=15).
* Afname van lokale handel door toegenomen vrije handel en import [15](#page=15).
* Verlies van lokaal eigendom [15](#page=15).
* Lage kwaliteit van tewerkstelling [15](#page=15).
* Overafhankelijkheid van toerisme als economische sector [15](#page=15).
#### 2.2.2 Ecologische impacten (~ Planet)
**Positieve ecologische impacten:**
* Behoud van biodiversiteit [16](#page=16).
* Architecturale bescherming [16](#page=16).
* Bescherming van natuurlijke en culturele bronnen en erfgoed [16](#page=16).
* Behoud en herstel van natuurlijke habitats en ecosystemen [16](#page=16).
**Negatieve ecologische impacten:**
* Verlies aan biodiversiteit [16](#page=16).
* Architecturale en landschapsvervuiling [16](#page=16).
* Beschadiging van natuurlijke en culturele bronnen en erfgoed [16](#page=16).
* Vernieling van habitats en aantasting van ecosystemen [16](#page=16).
* Overschrijding van de fysieke draagkracht (maximale druk die een fysieke omgeving of gebouw aankan) [16](#page=16).
* Overexploitatie van water en energie [16](#page=16).
* Lucht- en watervervuiling [16](#page=16).
#### 2.2.3 Socioculturele impacten (~ People)
**Positieve socioculturele impacten:**
* Toename van deelname van de lokale bevolking aan toeristische en recreatieve activiteiten en evenementen [16](#page=16).
* Versterking van eigen normen, waarden en tradities [16](#page=16).
* Blootstelling aan andere ideeën en denkwijzen [16](#page=16).
* Toename van veiligheidsmaatregelen [16](#page=16).
* Revival van tradities (herontdekking en instandhouding) [16](#page=16).
* Grotere trots over de eigen woonplaats [16](#page=16).
* Bevordering van intercultureel contact [16](#page=16).
* Vergroting van kennis van en respect voor andere culturen [16](#page=16).
**Negatieve socioculturele impacten:**
* Veranderingen in de samenlevingsstructuur door de komst van toeristen, tweedeverblijvers en buitenlandse werknemers [16](#page=16).
* Verlies van lokale waarden en tradities [16](#page=16).
* Toename van criminele activiteit [16](#page=16).
* Verlies van ruimte voor de lokale bevolking ('community space') [16](#page=16).
* Sociale ontwrichting, zoals gezinsuitval of verhuizingen [16](#page=16).
* Overschrijding van de sociale draagkracht (maximale druk die de lokale bevolking aankan, gerelateerd aan leefbaarheid) [16](#page=16).
* Verlies van authenticiteit [16](#page=16).
* Vervreemding van de lokale bevolking ten opzichte van de bestemming door toerisme-gerelateerde veranderingen [16](#page=16).
* Misverstanden die leiden tot vijandigheid tussen 'hosts' en toeristen [16](#page=16).
* Toename van (kinder)prostitutie [16](#page=16).
### 2.3 Trends in toerisme en hun impact
Het model 'An integrated model of tourism' van Cook, Msu en Marqua beschrijft hoe de toeristische industrie beïnvloed wordt door de externe omgeving, onderverdeeld in maatschappij/cultuur, economie, technologie, milieu en politiek. Binnen dit model worden twee soorten externe invloeden onderscheiden: specifieke gebeurtenissen en trends [17](#page=17) .
* **Specifieke gebeurtenissen:** Drastische gebeurtenissen op een welbepaald moment en plaats die een directe, zichtbare impact hebben op de toeristische industrie in de betrokken regio. Deze impacten kunnen zich voordoen op het niveau van de 'tourist generating region' (nr. 2) of de 'tourist receiving region' (nr. 5). Technologie is hierbij geen directe impactfactor op bestemming- of vertrekregio-niveau [17](#page=17) [18](#page=18).
* **Trends:** Subtiele, geleidelijke veranderingen in de maatschappij die niet onmiddellijk herkenbaar zijn, maar wel een significante impact hebben op de productie en consumptie van toerisme [17-18](#page=17;18). Trends kunnen zowel de vraagzijde ('tourist generating region') als de aanbodzijde ('tourist receiving region') beïnvloeden. De belangrijkste macrotrends die het toerisme vandaag de dag beïnvloeden, worden ingedeeld volgens de thema's: samenleving/cultuur, economie, technologie (digitalisering), milieu en politiek [18-19](#page=18;19) [18](#page=18).
#### 2.3.1 Belangrijke macrotrends en hun vertaling
Macrotrends hebben een impact op consumentenbehoeften en leiden tot innovaties op product- en dienstniveau (microtrends). Enkele belangrijke trends, gebaseerd op het 'Trendrapport 2024' van Toerisme Vlaanderen, omvatten [18](#page=18):
* **Gamification:** Toepassen van gamedenken en -technieken in niet-game omgevingen om gebruikers te motiveren en de ervaring te verrijken [19](#page=19).
* **Edutainment:** 'Op een speelse manier leren', waarbij kennis en wetenschap op een entertainende, informele manier worden aangeboden [19](#page=19).
* **Sociale netwerken:** Intensief gebruik door de toeristische sector, inclusief influencers, hoewel er ook een tendens is naar offline-periodes [20](#page=20).
* **Robotica & AI:** Gebruik voor klantenservice (chatbots), het bieden van reisinspiratie, en het samenstellen en boeken van reizen [224-225](#page=224;225) [20](#page=20) .
* **Smart life & Smart city:** Gebruik van slimme technologieën en informatietechnologie om het leven aangenamer te maken voor inwoners en bezoekers [20](#page=20).
* **Deelmobiliteit & Platformeconomie:** Phenomenen binnen de 'sharing economy' en economische systemen die vraag en aanbod via digitale platforms afstemmen [20](#page=20) .
* **Sociale economie:** Bedrijven gericht op sociale doelen, waarbij reizigers en ondernemingen belang hechten aan ethische overwegingen en maatschappelijk verantwoord ondernemen [20](#page=20).
* **Veiligheid:** Toenemend belang van gepercipieerde veiligheid, politieke stabiliteit en gezondheidsveiligheid [21](#page=21).
* **Diversiteit & Inclusie:** Nichemarkten ontstaan door een bredere interpretatie van identiteit, waar de toeristische sector op inspeelt [21](#page=21) .
* **Singleboom:** Toenemend aandeel singles dat solo reist, met specifieke behoeften [243-244](#page=243;244) [253-254](#page=253;254) [21](#page=21).
* **Introspectrum:** Verlangen naar rustige plekken en ontspanning weg van de drukte [21](#page=21) .
* **Individualisering:** Consumenten passen de wereld aan hun voorkeuren aan, met nadruk op personalisatie en persoonlijke ontwikkeling ('enrichment') in de 'experience economy' en 'betekeniseconomie' [21](#page=21).
* **Slow culture / Slow tourism:** Bewuste vertraging en een focus op het leven in het moment, resulterend in tragere, authentieke vakanties [255-256](#page=255;256) [21](#page=21) .
* **LATTE-waarden:** Nieuwe consumentencriteria gericht op Lokaal, Authentiek, Traceerbaar, Trouwhartig en Ethisch [22](#page=22).
* **Selfness & Veerkracht:** Focus op geestelijk welzijn, transformatie, en het verbeteren van mentaal en emotioneel welzijn, aangevuld met het ontwikkelen van veerkracht voor de hectische wereld [251-252](#page=251;252) [22](#page=22).
* **Urban jungle:** Integratie van groen in steden, waardoor steden aantrekkelijker worden en voordelen bieden op het gebied van luchtkwaliteit en temperatuurregulatie [22](#page=22).
* **Detoeristificering:** Maatregelen om toeristenaantallen in concentratiezones te beperken, door middel van onder andere digitale campagnes of apps die toeristen naar minder drukke gebieden leiden [22](#page=22).
* **Lage-impact-economie:** Een economie die minder schade toebrengt aan planeet en bewoners, met aandacht voor milieu, cultureel erfgoed en eerlijkere verdeling van toerismevoordelen [22](#page=22).
* **Vergrijzing:** Een verouderende bevolking biedt kansen voor de reissector, gezien ouderen langer, vitaler, kapitaalkrachtig en met meer tijd leven [23](#page=23) .
* **Nieuwe gezinsstructuren / andere samenlevingsvormen:** Diversiteit in huishoudens en gezinnen (eénoudergezinnen, gezinnen zonder kinderen, nieuw samengestelde gezinnen, latrelaties) vereist aanpassing van de toeristische sector [247-248](#page=247;248) [258-260](#page=258;260) [23](#page=23).
#### 2.3.2 Concrete voorbeelden van trends in de praktijk
* **Edutainment:** Musea en culturele instellingen gebruiken interactieve rondleidingen, bijvoorbeeld de 'Maximine' educatieve game in het Mijnmuseum Beringen of een VR-kijker in Brugge .
* **Diversiteit & Inclusie:** Specifieke toeristische aanbiedingen, zoals een Queer Tour in het KMSKA Antwerpen of LGBTQ+-vriendelijke accommodaties .
* **Detoeristificering:** Amsterdam voert maatregelen zoals een hotelstop en een beddenstop in .
* **Lage-impact-economie:** Ecodyn Brussels promoot een duurzame aanpak .
* **Gamification:** City Golf Belgium biedt een combinatie van spel en stadservaring .
* **Selfness & Veerkracht:** Mindfulness reizen op Sardinië of yoga retreats bieden mogelijkheden voor ontspanning en herstel [251-252](#page=251;252).
* **Platformeconomie & Sharing Economy:** Deelmobiliteitsdiensten zoals Uber en BlaBlaCar en accommodatieplatforms zoals Airbnb .
* **Robotica & AI:** Toepassingen in hotelketens zoals Marriott en AI-gedreven reisgidsen [224-225](#page=224;225) .
* **Vergrijzing:** Seniorenreizen aangeboden door TUI .
* **Sociale Netwerken:** Influencers die bestemmingen promoten, maar ook de druk die dit kan geven [245-246](#page=245;246) [20](#page=20) .
* **Individualisering & Betekeniseconomie:** Gepersonaliseerde en betekenisvolle reiservaringen, met voorbeelden van slow travel op maat .
* **Nieuwe Gezinsstructuren:** Specifieke reisaanbiedingen voor alleenstaande ouders [258-259](#page=258;259).
---
# Trends in het toerisme
Dit onderdeel onderzoekt de macrotrends die momenteel de productie en consumptie van toerisme en recreatie beïnvloeden en hun impact op consumentenbehoeften en productinnovaties [18](#page=18).
### 3.1 Het concept van trends in toerisme
#### 3.1.1 Definitie en kenmerken van trends
Een trend wordt gedefinieerd als een ontwikkeling die gedurende een langere periode een bepaalde richting opgaat. Dit omvat nieuwe behoeften, veranderende koopgewoonten en verschuivingen in normen en waarden. Trends zijn ontwikkelingen die waarneembaar zijn in het verleden, zichtbaar zijn in het heden en waarschijnlijk zullen doorzetten in de toekomst. Ze laten sporen na in de maatschappij en komen voor in diverse markten [18](#page=18).
#### 3.1.2 Onderscheid tussen gebeurtenissen en trends
In toeristische modellen wordt onderscheid gemaakt tussen specifieke gebeurtenissen en trends [17](#page=17).
* **Specifieke gebeurtenissen:** Dit zijn gebeurtenissen die plaatsvinden op een welbepaald moment en een welbepaalde plek, en die een directe, zichtbare impact hebben op de toeristische industrie in de betrokken regio. Deze kunnen zich voordoen op het niveau van de 'tourist generating region' (vertrekland) of de 'tourist receiving region' (bestemming). Technologie wordt hierbij niet als een specifieke gebeurtenis beschouwd, omdat er zelden concrete technologische incidenten zijn die direct de aantrekkelijkheid van een bestemming beïnvloeden [17](#page=17).
* **Trends:** Dit zijn subtiele, geleidelijke veranderingen in de maatschappij die niet van de ene op de andere dag ontstaan. Ze zijn vaak moeilijk direct te herkennen, maar hebben een aanzienlijke impact op hoe toeristische producten en diensten worden geproduceerd en geconsumeerd. Trends beïnvloeden zowel de productie (aanbodzijde) als de consumptie (vraagzijde) van toerisme op globaal niveau [17](#page=17) [18](#page=18) .
#### 3.1.3 Invloedsfactoren van trends
Trends kunnen gelinkt worden aan verschillende maatschappelijke thema's [18](#page=18):
* Samenleving/cultuur [18](#page=18) .
* Economie [18](#page=18) .
* Technologie (inclusief digitalisering) [18](#page=18) .
* Milieu [18](#page=18) .
* Politiek [18](#page=18) .
Het is belangrijk op te merken dat de toewijzing van een trend aan één enkel thema niet altijd evident is, aangezien trends vaak overlappen en afhankelijk zijn van de interpretatie [18](#page=18).
### 3.2 Belangrijke macrotrends in het toerisme
Hieronder volgt een overzicht van de macrotrends die het toerisme en recreatie beïnvloeden, gebaseerd op de publicatie 'Trendrapport 2024' van Toerisme Vlaanderen [18](#page=18).
#### 3.2.1 Technologische en digitale trends
* **Gamification:** Het toepassen van gamedenken en gametechnieken in niet-game omgevingen om gebruikers te motiveren en hun ervaring te verrijken. Dit kan variëren van kleine elementen in een app tot een volledig spel, gericht op het verhogen van plezier of het ontdekken van nieuwe plekken [19](#page=19) .
* **Robotica & AI (Artificiële Intelligentie):** AI en robotica worden ingezet voor klantenservice (chatbots), het bieden van reisinspiratie, het samenstellen en boeken van reizen, en het personaliseren van aanbevelingen op basis van zoekgedrag en interesses [20](#page=20) .
* **Smart life / Smart city:** Slimme technologieën maken het leven makkelijker en comfortabeler. Een smart city gebruikt informatietechnologie om het leven van inwoners en bezoekers aangenamer te maken. Algoritmes bieden gepersonaliseerde opties voor winkels, restaurants en uitstapjes [20](#page=20).
#### 3.2.2 Economische en consumptiegerelateerde trends
* **Deelmobiliteit (Sharing Economy):** Het delen van vervoersmiddelen met andere gebruikers [20](#page=20) .
* **Platformeconomie:** Een economisch systeem dat gebruikmaakt van een digitaal platform om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen voor diverse diensten zoals mobiliteit, logies en eten. Vaak gelinkt aan de 'sharing economy' [20](#page=20) .
* **Sociale economie:** Bedrijven die primair gericht zijn op sociale doelen in plaats van winst. Reizigers hechten steeds meer belang aan ethische overwegingen, een minimale ecologische voetafdruk en een positieve impact op de bestemming en lokale gemeenschappen [20](#page=20).
* **LATTE-waarden:** Nieuwe criteria voor koopgedrag gebaseerd op sociale, economische en ecologische overwegingen. LATTE staat voor Lokaal (geproduceerd), Authentiek, Traceerbaar, Trouwhartig en Ethisch [22](#page=22).
#### 3.2.3 Sociale en culturele trends
* **Edutainment:** Een samentrekking van 'education' en 'entertainment', waarbij kennis op een speelse, entertainende en ontspannende manier wordt aangeboden zonder een formeel spelsysteem [19](#page=19) .
* **Sociale netwerken:** Grettig gebruik van sociale media door de toeristische sector, onder meer via influencers. Hoewel belangrijk, ervaren veel gebruikers ook druk, wat leidt tot de behoefte aan offline periodes [20](#page=20) .
* **Diversiteit & inclusie:** Erkennen van verschillende identiteitsvormen naast ras, geslacht, religie en nationaliteit, zoals seksuele voorkeur en genderidentiteit. Dit creëert nichemarkten waar de toeristische sector op inspeelt [21](#page=21) .
* **Singleboom:** Het toenemende aandeel van singles in de wereldbevolking, die steeds vaker solo reizen. Hun behoeften variëren van solo-ervaringen tot het zoeken naar sociale contacten [21](#page=21) .
* **Individualisering:** Consumenten hebben meer keuzemogelijkheden en kunnen producten en diensten aanpassen aan individuele voorkeuren. Dit evolueert naar een 'betekeniseconomie' waarbij reizigers zoeken naar gepersonaliseerde en betekenisvolle ervaringen ('enrichment') [21](#page=21).
* **Slow culture / Slow tourism:** Een cultuur van bewuste vertraging, waarbij men in het moment leeft en op zoek gaat naar diepe, authentieke belevingen van een plek [21](#page=21) .
* **Selfness & veerkracht (Wellbeing):** Selfness richt zich op de geest, transformatie en actieve inzet, in tegenstelling tot het passievere 'wellness' dat op het lichaam gericht is. Veerkracht omvat zowel mentale als fysieke capaciteiten om staande te blijven in een drukke wereld [22](#page=22).
* **Nieuwe gezinsstructuren / andere samenlevingsvormen:** De diversificatie van huishoudens en gezinnen, zoals eenoudergezinnen, gezinnen zonder kinderen, nieuw samengestelde gezinnen en latrelaties [23](#page=23) .
#### 3.2.4 Milieu- en duurzaamheidstrends
* **Urban jungle:** Steden integreren steeds meer groen, transformeren betonvlaktes in groene oases, parken en natuurgebieden om de aantrekkelijkheid te verhogen en voordelen te bieden zoals verbeterde luchtkwaliteit [22](#page=22).
* **Detoeristificering:** Maatregelen om het aantal toeristen te beperken in overbevolkte gebieden, door spreiding in tijd en ruimte of door gerichte ontrdingscampagnes [22](#page=22).
* **Lage-impact-economie:** Een economie die minder schade berokkent aan de planeet en haar bewoners, met focus op milieuvriendelijkheid, het behoud van cultureel erfgoed en een eerlijkere verdeling van toerismevoordelen [22](#page=22).
#### 3.2.5 Overige trends
* **Veiligheid:** Toeristen hechten veel belang aan gepercipieerde veiligheid, politieke stabiliteit en gezondheidsveiligheid, mede door de pandemie [21](#page=21).
* **Introspectrum:** Verlangen naar rustige plekken weg van de drukte, met bestemmingen buiten steden die populairder worden, maar ook citytrippers zoeken rust [21](#page=21) .
* **Vergrijzing:** Een verouderende bevolking door dalende geboortecijfers en stijgende levensverwachting. Ouderen (60+) zijn een vitale en kapitaalkrachtige groep met veel tijd, die een interessante doelgroep vormen voor de reisindustrie [23](#page=23) .
> **Tip:** Trends zijn vaak complex en kunnen meerdere maatschappelijke thema's overlappen. De indeling in de tekst is een mogelijke visie, en aanpassingen zijn altijd mogelijk afhankelijk van de invalshoek [18](#page=18).
> **Tip:** Trends hebben zowel een impact op de 'tourist generating region' (vraagzijde) als op de 'tourist receiving region' (aanbodzijde) [18](#page=18) .
> **Tip:** Het onderscheid tussen 'trends' en 'specifieke gebeurtenissen' is cruciaal voor het begrijpen van de dynamiek in het toerisme. Trends zijn macroveranderingen, terwijl gebeurtenissen micro-impact hebben op specifieke locaties en momenten [17](#page=17).
---
# Het toeristisch product en zijn kenmerken
Dit onderwerp analyseert de aard van het toeristisch product, inclusief de kenmerken die het onderscheiden van andere producten en de concepten micro- en macrotoerisme [8](#page=8).
### 4.1 Micro- en macrotoeristisch product
Bij het consumeren van een toeristische ervaring wordt een toeristisch product geconsumeerd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het 'micro' en 'macro' toeristisch product [8](#page=8).
* **Macro toeristisch product**: Dit ontstaat door het samenstellen van toeristische productelementen, meestal door een touroperator, en wordt aangeduid met de term 'packaging'. Concreet gaat het om de samenvoeging van minstens twee van de volgende elementen: transport, accommodatie en bijstand (eventueel aangevuld met animatie) [70](#page=70) [8](#page=8).
* **Micro toeristisch product**: Dit betreft de afzonderlijk verkochte onderdelen van het toeristische aanbod [70](#page=70) [8](#page=8).
De samenstelling van een globaal macro toeristisch product door een touroperator wordt packaging genoemd. Een pakket op maat van de klant maken, wordt 'dynamic packaging' genoemd [71](#page=71).
### 4.2 Kenmerken van het toeristisch product
Het toeristisch product vertoont wezenlijke verschillen in aankoop, productie en consumptie in vergelijking met meer 'klassieke' producten zoals een wagen. Deze verschillen zijn te herleiden tot specifieke karakteristieken van het toeristische product [73](#page=73) [8](#page=8).
#### 4.2.1 Ontastbaarheid (intangibility)
Het toeristisch product is ontastbaar. Dit betekent dat het niet fysiek aangeraakt of gezien kan worden vóór de consumptie [74](#page=74) [84](#page=84).
> **Tip:** De ontastbaarheid van het toeristisch product betekent dat consumenten de producten en/of diensten wel gebruiken, maar geen 'ownership' verwerven in de zin van materiële bezit [84](#page=84).
#### 4.2.2 Vergankelijkheid (perishability)
Het toeristisch product is niet stockeerbaar en daardoor vergankelijk. Een niet-verkochte hotelkamer of vliegtuigticket kan niet bewaard worden voor later gebruik [75](#page=75) [76](#page=76).
#### 4.2.3 Heterogeniteit
Het toeristisch product is nooit exact hetzelfde. Er is sprake van variatie in de beleving, afhankelijk van diverse factoren zoals de persoon die de dienst verleent, de omgeving en het moment van consumptie [77](#page=77) [78](#page=78).
#### 4.2.4 Variabele kwaliteit
De kwaliteit van het toeristisch product kan variëren door toedoen van allerhande factoren. Dit hangt samen met de heterogeniteit, waarbij menselijke interactie, weersomstandigheden en andere externe invloeden een rol spelen [78](#page=78) [89](#page=89).
#### 4.2.5 Psychologische aantrekkingskracht
De aantrekkelijkheid van het toeristisch product is voornamelijk psychologisch van aard. De motivatie om een bestemming te bezoeken is vaak geworteld in emotionele behoeften, verlangens en verwachtingen [82](#page=82) [89](#page=89).
#### 4.2.6 Consumptie bij de producent (inseparability)
Consumptie van het toeristisch product gebeurt bij de producent. Dit betekent dat de dienstverlener en de consument vaak op dezelfde plaats en op hetzelfde moment aanwezig zijn tijdens de productie en consumptie [83](#page=83) [89](#page=89).
#### 4.2.7 Hoge kosten (high-cost product)
Het toeristisch product is meestal een duur product, wat betekent dat de aankoop ervan relatief hoge kosten met zich meebrengt voor de consument [85](#page=85).
#### 4.2.8 Seizoensgebondenheid (seasonality)
Het product is seizoensgebonden. Dit heeft betrekking op piekmomenten en dalperiodes in de vraag, vaak beïnvloed door het klimaat, schoolvakanties en lokale evenementen [86](#page=86) [87](#page=87).
#### 4.2.9 Beperkt aanbod (limited supply)
Het aanbod van toeristische producten is (meestal) beperkt in aantal. Dit geldt met name voor unieke attracties, accommodatiecapaciteit of specifieke evenementen [88](#page=88) [89](#page=89).
### 4.3 Attractie-elementen als kern van het toeristisch product
Attracties of bezienswaardigheden, zowel 'man-made' (door de mens gemaakt) als 'nature-made' (door de natuur gevormd), worden beschouwd als de belangrijkste motivationele factor in het toeristisch systeem. Ze zijn de kern van het toeristisch product en de hoofdreden voor toeristen om op reis te gaan [90](#page=90) [9](#page=9).
Deze attracties bevinden zich op de bestemming, worden aldaar geconsumeerd en zijn bij de 'aankoop' in de thuisregio van de toerist op het moment van aankoop ontastbaar. Sommige attracties hebben bovendien een beperkt aanbod in de tijd [9](#page=9).
Voorbeelden van attracties zijn:
* **Natuurlijke attracties**: Denk aan natuurparken, stranden, bergen, etc [98](#page=98).
* **Culturele attracties**: Dit omvat historische sites, musea, festivals, architectuur, etc.. Voorbeelden zoals het Alhambra in Granada (Spanje) en Disneyland Parijs (Frankrijk) illustreren de rol van attracties [98](#page=98) [9](#page=9).
> **Example:** Maasmechelen Village wordt genoemd als een voorbeeld van een groot outletshoppingcentrum van de Britse firma Value Retail, wat kan worden beschouwd als een commerciële attractie [95](#page=95).
---
## Veelgemaakte fouten om te vermijden
- Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens
- Let op formules en belangrijke definities
- Oefen met de voorbeelden in elke sectie
- Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen
Glossary
| Term | Definition |
|------|------------|
| Toeristisch systeem | Een concept dat de onderlinge relaties tussen de verschillende componenten en actoren binnen de toeristische sector beschrijft, van de reis tot aan de bestemming en de impact ervan. |
| Geografische basiselementen | De drie onderscheiden regio's die essentieel zijn voor toerisme: de toerist genererende regio (vertrekregio), de transit regio (route ernaartoe en vandaan) en de toeristische bestemmingsregio (de eindbestemming). |
| Toerist genererende regio | De regio waar de toerist vandaan komt en waar informatie wordt verzameld over reisbestemmingen, en waar ook de 'push'-factoren voor reizen vandaan komen. |
| Transit regio | De regio's die toeristen doorkruisen op weg van en naar hun eindbestemming, inclusief mogelijke tussenstops. |
| Toeristische bestemmingsregio | De eindbestemming van de toerist, waar de vakantie wordt doorgebracht en waar de meeste impact van het toerisme plaatsvindt. Hier bevinden zich ook de 'pull'-factoren. |
| Push-factoren | Motivatie-elementen die een persoon ertoe aanzetten om te willen reizen, vaak gerelateerd aan ontevredenheid of behoefte aan verandering in de thuisomgeving. |
| Pull-factoren | Attractieve elementen van een bestemming die een persoon ertoe aanzetten om specifiek die bestemming te kiezen voor een reis. |
| DMO (Destination Management Organisation) | Een organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer en de promotie van een toeristische bestemming, met als doel de toeristische aantrekkelijkheid te verhogen en de toeristische ontwikkeling te sturen. |
| Toeristische promotoren | Instanties en bedrijven die zich inzetten voor het creëren, in stand houden en doen toenemen van toerisme naar en op een bestemming, zoals touroperators en reisagenten. |
| Dienstenverlenende bedrijven | Bedrijven die direct betrokken zijn bij het aanbieden van toeristische diensten, zoals accommodatieverschaffers, transportmaatschappijen en horecabedrijven. |
| Toeristisch product | Het geheel van diensten, goederen en ervaringen die een toerist consumeert tijdens een reis; kan opgesplitst worden in micro- en macroproducten. |
| Micro toeristisch product | Individuele toeristische diensten of componenten, zoals een vliegticket, een hotelovernachting of een toegangsticket voor een attractie, die afzonderlijk verkocht worden. |
| Macro toeristisch product | Een gecombineerd aanbod van toeristische diensten, zoals transport, accommodatie en activiteiten, samengevoegd tot een pakket of "packaging" door bijvoorbeeld een touroperator. |
| Packaging | Het proces waarbij verschillende toeristische componenten (zoals transport, accommodatie, bijstand) worden samengevoegd tot een samenhangend toeristisch product, vaak aangeboden als een compleet pakket. |
| Externe omgeving | Factoren buiten de directe toeristische industrie die invloed hebben op toerisme, zoals maatschappelijke, economische, technologische, ecologische en politieke ontwikkelingen. |
| Impacten van toerisme | De gevolgen, zowel positief als negatief, die het toerisme (toeristen en de industrie) heeft op de bestemming, de transitzone en de toerist zelf. |
| Economische impacten | Gevolgen van toerisme op het gebied van financiën, werkgelegenheid, investeringen en welvaart van een regio. |
| Ecologische impacten | Gevolgen van toerisme op het milieu, zoals biodiversiteit, natuurlijke bronnen, landschapsvervuiling en de overschrijding van fysieke draagkracht. |
| Socioculturele impacten | Gevolgen van toerisme op de sociale structuur, normen, waarden, tradities, veiligheid en leefbaarheid van een gemeenschap. |
| Trends | Subtiele, geleidelijke veranderingen in de maatschappij die een langdurige invloed hebben op de productie en consumptie van toerisme. |
| Macrotrends | Grote maatschappelijke bewegingen en ontwikkelingen die het toerisme op een breed niveau beïnvloeden, vaak afkomstig uit rapporten van trendanalisten. |
| Microtrends | De concrete vertaling van macrotrends op product- en dienstniveau, die zichtbaar worden in innovaties en aanpassingen binnen de toeristische sector. |
| Gamification | Het toepassen van spelprincipes en technieken in niet-game omgevingen, om gebruikers te motiveren, hun ervaring te verrijken en hen meer betrokken te maken. |
| Edutainment | Een combinatie van educatie en entertainment, waarbij kennis en wetenschap op een speelse, informele en ontspannende manier worden aangeboden, bijvoorbeeld in musea. |
| Sociale netwerken | Online platforms en gemeenschappen die gebruikt worden voor communicatie en interactie, en die door de toeristische sector ingezet worden voor marketing en klantbinding, maar ook leiden tot druk en behoefte aan offline-periodes. |
| Robotica & AI (Artificiële Intelligentie) | Technologieën die gebruikt worden voor automatisering en het verwerken van gegevens in de toeristische sector, bijvoorbeeld voor klantenservice via chatbots, gepersonaliseerde aanbiedingen en reissamenstelling. |
| Smart life | Het gebruik van slimme technologieën om het dagelijks leven te vergemakkelijken en comfortabeler te maken, vaak door gepersonaliseerde aanbevelingen op basis van data en algoritmes. |
| Smart city | Een stedelijke omgeving die informatietechnologie en slimme oplossingen inzet om het leven van inwoners en bezoekers te verbeteren, bijvoorbeeld op het gebied van mobiliteit en duurzaamheid. |
| Deelmobiliteit | Een concept binnen de 'sharing economy' waarbij vervoersmiddelen gedeeld worden door meerdere gebruikers, wat de efficiëntie en duurzaamheid kan bevorderen. |
| Platformeconomie | Een economisch systeem dat digitale platforms gebruikt om vraag en aanbod te verbinden voor diverse diensten, zoals mobiliteit, logies en voedsel, vaak in samenhang met de deeleconomie. |
| Sociale economie | Een economisch model waarbij bedrijven zich richten op sociale doelen en maatschappelijke verantwoordelijkheid in plaats van primair op winst, wat aansluit bij de ethische overwegingen van reizigers. |
| Veiligheid | De mate van bescherming en stabiliteit die een bestemming biedt aan toeristen, zowel op fysiek, politiek als gezondheidsvlak, wat cruciaal is geworden na recente gebeurtenissen. |
| Diversiteit & inclusie | De erkenning en het omarmen van verschillende identiteiten en achtergronden van mensen, wat leidt tot de ontwikkeling van nichemarkten binnen de toeristische sector die inspelen op diverse behoeften. |
| Singleboom | De trend van een toenemend aandeel van alleenstaande personen in de bevolking, wat resulteert in een groeiende markt voor soloreizen met diverse behoeften en wensen. |
| Introspectrum | De behoefte van sommige toeristen aan rust en ontspanning tijdens hun vakantie, weg van de constante prikkels van het moderne leven, wat leidt tot een voorkeur voor serene bestemmingen. |
| Individualisering | Het proces waarbij consumenten steeds meer mogelijkheden hebben om producten en diensten aan te passen aan hun persoonlijke voorkeuren, wat leidt tot een vraag naar gepersonaliseerde en betekenisvolle reiservaringen. |
| Slow culture | Een culturele stroming die pleit voor bewuste vertraging en het leven in het moment, wat zich vertaalt in een voorkeur voor langzamere, authentieke en diepgaande reiservaringen ('slow tourism'). |
| LATTE-waarden | Nieuwe criteria die consumenten hanteren bij hun koopgedrag, gericht op lokaal geproduceerde, authentieke, traceerbare, trouwhartige en ethische producten en diensten, met een sterke nadruk op duurzaamheid. |
| Selfness & veerkracht | Een trend die gericht is op persoonlijke ontwikkeling, mentale en emotionele transformatie en het versterken van het vermogen om om te gaan met uitdagingen in de moderne wereld, zowel mentaal als fysiek. |
| Urban jungle | De trend waarbij steden meer groene ruimtes integreren, zoals parken en natuurgebieden, om de leefbaarheid, luchtkwaliteit en aantrekkelijkheid te verbeteren. |
| Detoeristificering | Het nemen van maatregelen om het aantal toeristen in drukke zones te beperken en te spreiden, door middel van bijvoorbeeld ontmoedigingscampagnes of apps die naar minder bezochte gebieden leiden. |
| Lage-impact-economie | Een economisch model dat gericht is op het minimaliseren van schade aan de planeet en haar bewoners, met aandacht voor het milieu, cultureel erfgoed en een eerlijkere verdeling van de voordelen van toerisme. |
| Vergrijzing | De demografische trend van een ouder wordende bevolking, die een belangrijke doelgroep vormt voor de reisindustrie vanwege hun vaak beschikbare tijd, kapitaal en behoefte aan specifieke reisaanbod. |
| Nieuwe gezinsstructuren | De diversificatie van huishoudens en gezinsvormen, zoals eenoudergezinnen, gezinnen zonder kinderen en nieuw samengestelde gezinnen, waar de toeristische sector rekening mee moet houden bij het aanbieden van reispakketten. |
| Visitor Journey Cycle | Een model dat de verschillende fasen van een toeristische reis beschrijft, van de oriëntatie en boeking tot de reis, het verblijf en het delen van ervaringen. |
| Attracties / Bezienswaardigheden | Elementen, zowel natuurlijk als door de mens gemaakt, die toeristen aantrekken en fungeren als de belangrijkste motivatiefactor voor reizen en de kern van het toeristisch product. |
| Toeristisch product kenmerken | Specifieke eigenschappen van toeristische producten die hen onderscheiden van andere goederen, zoals ontastbaarheid, vergankelijkheid, heterogeniteit, variabele kwaliteit, psychologische aantrekkelijkheid, consumptie bij de producent, eigendom, hoge kosten, seizoensgebondenheid en beperkt aanbod. |
| 'Advocacy platform' | Een benadering in de toerismeontwikkeling die zich initieel primair richtte op het aantonen van de economische voordelen van toerisme, om zo investeringen en ontwikkeling te rechtvaardigen. |
| 'Cautionary platform' | Een benadering die de aandacht verlegde naar de mogelijke negatieve effecten van toerisme, met name op sociaal-cultureel en fysiek-ruimtelijk gebied, om zo waarschuwingen te geven. |
| Holistisch onderzoeksperspectief | Een onderzoeksbenadering die alle drie de impacttypes van toerisme (economisch, ecologisch, sociocultureel) in overweging neemt en erkent dat toerisme zowel positieve als negatieve gevolgen kan hebben. |
| Fysieke draagkracht | De maximale druk die een fysieke omgeving, zoals een natuurgebied of een gebouw, kan weerstaan zonder onherstelbare schade op te lopen. |
| Sociale draagkracht | De maximale druk die de lokale bevolking van een bestemming kan tolereren met betrekking tot toerisme, zonder dat de leefbaarheid en sociale cohesie significant worden aangetast. |
| Duurzaamheid | Het principe van toeristische ontwikkeling die rekening houdt met economische, ecologische en socioculturele aspecten op lange termijn, om huidige behoeften te vervullen zonder toekomstige generaties te compromitteren. |
| Toerisme Vlaanderen | Een organisatie die zich richt op de promotie en ontwikkeling van toerisme in Vlaanderen, en die onder andere trendrapporten publiceert. |
| Herman Konings | Een trendanalist die input levert voor trendrapporten, waaronder de actualisatie van het rapport uit 2021 van Toerisme Vlaanderen. |
| Meetings industry | Het deel van de toeristische sector dat zich richt op zakelijke evenementen zoals congressen, beurzen en incentives. |
| Leisure tourism industry | Het deel van de toeristische sector dat zich richt op recreatieve en vakantiereizen voor individuen en groepen. |
| Convention bureau | Een non-profit organisatie die zich richt op het aantrekken van zakelijke evenementen naar een bestemming en het adviseren van organisatoren. |
| Meeting en incentive planners | Professionals die zakelijke evenementen organiseren en de consument in contact brengen met aanbieders, vaak als winstgevende tussenpersonen. |
| 'Experience economy' | Een economisch concept dat de nadruk legt op het creëren van memorabele en betekenisvolle ervaringen voor klanten, in plaats van enkel producten of diensten te verkopen. |
| 'Betekeniseconomie' | Een evolutie van de 'experience economy' waarbij reizigers op zoek zijn naar persoonlijke ontwikkeling en zingeving tijdens hun vakantie. |