Cover
Comença ara de franc 6. IPO(JCerfontaine)25-26.pptx
Summary
# Wat is een beursgang en gerelateerde transacties
Dit onderwerp biedt een gedetailleerde uiteenzetting van een beursgang (IPO), de bijbehorende transacties en de betrokken partijen, en onderscheidt deze van verwante financiële verrichtingen.
## 1. Wat is een beursgang en gerelateerde transacties
### 1.1 Definitie en kernconcepten van een beursgang (IPO)
Een Initial Public Offering (IPO) is de eerste keer dat een beleggingsinstrument, meestal een effect, publiekelijk wordt aangeboden. Vóór een IPO opereert een onderneming in de privésfeer; na een IPO wordt deze een publieke vennootschap. Het is cruciaal om een IPO te onderscheiden van een loutere beursnotering of een notering op een gereglementeerde markt, hoewel een IPO vaak leidt tot een dergelijke notering.
#### 1.1.1 Onderscheid met verwante verrichtingen
Er zijn belangrijke verschillen tussen een IPO en andere financiële transacties:
* **IPO versus Beursnotering/Notering op gereglementeerde markt:** Een IPO omvat de *uitgifte* van effecten aan het publiek, wat meestal gevolgd wordt door een notering op een beurs. Een beursnotering op zich is het proces waarbij effecten verhandelbaar worden gemaakt op een beurs, zonder noodzakelijkerwijs een nieuwe uitgifte te impliceren.
* **IPO met en zonder notering:** Sommige IPO's vinden plaats zonder onmiddellijke notering op een gereglementeerde markt.
* **Direct Listing:** Bij een direct listing worden bestaande aandelen van een bedrijf rechtstreeks aan het publiek verkocht, zonder dat het bedrijf nieuw kapitaal ophaalt. Er is dus geen sprake van uitgifte van nieuwe effecten.
* **Private Placement:** Dit is een aanbieding van effecten aan een beperkte groep investeerders, in plaats van aan het brede publiek. Hierbij wordt de prospectusplicht mogelijk omzeild.
#### 1.1.2 Verrichtingen m.b.t. nieuwe of bestaande effecten en aanbieding
Bij de analyse van deze transacties is het onderscheid belangrijk tussen:
* De **aanbieding van nieuwe effecten** (die kapitaal aantrekken voor de emittent) en de **verkoop van bestaande effecten** (door bestaande aandeelhouders).
* Transacties **met een aanbieding aan het publiek** (IPO, private plaatsing) en transacties **zonder een formele aanbieding** (bv. directe verkoop van aandelen tussen partijen).
### 1.2 Betrokken partijen bij een IPO
Een IPO brengt diverse partijen samen, elk met een specifieke rol:
* **Issuer (uitgevende vennootschap):** Het bedrijf dat de aandelen uitgeeft.
* **Underwriter(s) / underwriting bank(en):** Financiële instellingen die helpen bij het organiseren van de IPO, het bepalen van de prijs en het plaatsen van de aandelen bij investeerders. Dit syndicaat kan bestaan uit een Global Coordinator / Lead Manager en een Underwriter / Bookrunner.
* **Aandeelhouders van de uitgevende vennootschap:** Bestaande aandeelhouders die mogelijk aandelen verkopen tijdens de IPO.
* **Beleggers / toekomstige aandeelhouders:** De partijen die de aandelen kopen tijdens de IPO. Dit kunnen institutionele beleggers, maar ook retailbeleggers zijn.
* **Adviseurs:** Een breed scala aan professionals zoals juridische adviseurs, auditors, financiële adviseurs en PR-bureaus.
* **Toezichthouders en beursoverheden:** Instanties zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de beurs zelf (bv. Euronext) die toezien op de naleving van regelgeving.
### 1.3 Het IPO-proces
Het IPO-proces is een complex traject dat verschillende fasen doorloopt:
#### 1.3.1 De voorbereiding
Dit is de initiële fase waarin de strategische beslissingen worden genomen en de onderneming zich klaarmaakt voor de publieke markt.
* **Strategische alternatieven overwegen:** Naast een IPO kunnen andere financierings- of exitstrategieën worden overwogen.
* **Keuze van plaats/jurisdictie van uitgifte & notering:** Beslissingen over waar de effecten worden uitgegeven en genoteerd (bv. Euronext Brussel, Euronext Parijs).
* **Waardebepaling en 'equity story':** Het ontwikkelen van een overtuigend verhaal om de waarde van het bedrijf te onderbouwen voor potentiële investeerders.
* **Investor mapping:** Identificeren van potentiële investeerders.
* **Omvang van de uitgifte bepalen:** Vaststellen van het aantal te plaatsen aandelen en de beoogde prijsvork.
#### 1.3.2 Pre-IPO structurering
Voordat de IPO plaatsvindt, worden diverse structurele aspecten geoptimaliseerd:
* **Governance:** Aanpassen van de vennootschapsstructuur en interne regels om te voldoen aan de eisen van een beursgenoteerd bedrijf. Dit omvat de organisatie van de raad van bestuur, de aanstelling van onafhankelijke bestuurders, de oprichting van comités (bv. auditcomité, remuneratiecomité) en naleving van corporate governance codes.
* **Statuten en aandeelhoudersafspraken:** Herzien van de statuten en eventuele aandeelhoudersovereenkomsten om te zorgen voor naleving van wet- en regelgeving en om de rechten van nieuwe aandeelhouders te waarborgen.
* **Stemrecht:** Aandacht voor stemrechtstructuren, zoals 'één aandeel = één stem' of de mogelijkheid van dubbel stemrecht voor bepaalde aandeelhouders. De toekomstige omzetting van Europese richtlijnen kan ook relevant zijn voor aandelen met meervoudig stemrecht.
* **Lock-up overeenkomsten:** Overeenkomsten die bepaalde aandeelhouders beperken in de verkoop van hun aandelen gedurende een bepaalde periode na de IPO, met name als zij aandelen hebben verkregen tegen een lagere prijs dan de IPO-prijs.
#### 1.3.3 Due diligence
Dit is een grondig onderzoek naar de onderneming om alle relevante informatie te verzamelen.
* **Doel:** Het verkrijgen van informatie voor het prospectus en het vormen van de basis voor juridische adviezen. Het vermindert het risico voor de betrokken partijen.
* **Verschil met M&A due diligence:** In een M&A-context doet de koper zelf de due diligence met het oog op overnamevoorwaarden. Bij een IPO is de due diligence primair gericht op het stofferen van het prospectus.
* **Rollen:** De issuer en de underwriters voeren due diligence uit. De bevindingen stofferen het prospectus. Underwriters vertrouwen ook op comfort letters van auditors, legal opinions van advocaten, disclosure letters en rapporten van andere adviseurs.
#### 1.3.4 Underwriting agreement
Dit is de contractuele basis tussen de issuer (en/of verkopende aandeelhouders) en de underwriters.
* **Voorwerp:** De underwriters verbinden zich ertoe om de door de issuer (en/of verkopende aandeelhouders) aangeboden aandelen te plaatsen tegen een welbepaalde prijs, vastgesteld via een bookbuilding-procedure.
* **Soorten underwriting:**
* **Soft underwriting:** Underwriters treden op in eigen naam maar voor rekening van investeerders bij inschrijving en/of aankoop van effecten.
* **Hard underwriting:** Underwriters treden op in eigen naam en voor eigen rekening, en nemen de aandelen zelf af om deze vervolgens door te verkopen aan investeerders.
* **Representations & Warranties (Reps & Warranties):** De verbintenissen van de underwriters zijn afhankelijk van de vervulling van diverse verklaringen en garanties door de issuer en/of verkopende aandeelhouders. Deze hebben betrekking op de transactie zelf, de issuer, de uitgegeven effecten en de financiële rekenduurzaamheid.
#### 1.3.5 Het prospectus
Het prospectus is een cruciaal document voor een IPO, omdat het gedetailleerde informatie verstrekt aan potentiële beleggers.
* **Wettelijke basis:** De kern van de wettelijke regeling wordt gevormd door de Verordening (EU) 2017/1129 betreffende het prospectus en de Belgische Wet van 11 juli 2018 op de aanbieding van beleggingsinstrumenten.
* **Toepassingsgebied:** De Belgische wet hanteert een breder toepassingsgebied (beleggingsinstrumenten) dan de EU-verordening (effecten). De Belgische wet kan een prospectusplicht opleggen waar de EU-verordening dat niet doet. Een prospectus is vereist bij toelating tot de verhandeling op een gereglementeerde markt, ongeacht het bedrag.
* **Informatienota:** Voor gevallen waar de prospectusplicht niet geldt, kan een alternatieve informatieverstrekkingsplicht bestaan via een informatienota.
#### 1.3.6 Bookbuilding en pricing
Dit proces bepaalt de uiteindelijke prijs van de aandelen.
* **Technieken:** Er kan gewerkt worden met een vaste prijs of een prijsvork.
* **Fasen:** Pre-marketing en 'pilot fishing' (peilen van interesse bij grote investeerders) gevolgd door marketing en roadshows.
* **Rol van het prospectus:** Hoewel het prospectus centraal staat, zijn presentaties tijdens roadshows ook essentieel voor de prijsbepaling, gebaseerd op de interesse van institutionele beleggers.
#### 1.3.7 Settlement
Dit is de fase waarin de financiële afwikkeling plaatsvindt.
* **Closing:** De definitieve betaling en levering van de aandelen.
#### 1.3.8 Notering
Na settlement worden de effecten officieel genoteerd aan de beurs.
#### 1.3.9 Post-transaction stabilisatie
Na de beursgang kunnen er maatregelen worden genomen om de koers van het aandeel te stabiliseren.
* **Greenshoe optie:** Een instrument waarbij de underwriter extra aandelen (tot 15% van de oorspronkelijke uitgifte) kan toewijzen, waardoor de underwriter een short positie inneemt.
* **Stabilisatieperiode:** Gedurende een periode van maximaal 30 dagen kan de underwriter de markt monitoren.
* **Koersen dalen:** De underwriter koopt aandelen op in de markt tegen de initiële plaatsingsprijs om zijn short positie te verminderen.
* **Koersen stijgen:** De underwriter oefent de 'over allotment optie' uit om zijn short positie te sluiten.
> **Tip:** Het is essentieel om het onderscheid te maken tussen een IPO (uitgifte van nieuwe effecten aan het publiek) en een loutere beursnotering of een private plaatsing, omdat dit verschillende juridische en financiële implicaties heeft.
> **Tip:** Due diligence bij een IPO is primair gericht op het informeren van het publiek via het prospectus, in tegenstelling tot de due diligence in een M&A-context die gericht is op de bescherming van de koper.
> **Tip:** De Greenshoe optie is een belangrijk instrument voor underwriters om de stabiliteit van de aandelenkoers in de eerste periode na de IPO te waarborgen.
---
# Het IPO-proces en de betrokken documentatie
Dit deel van het document beschrijft het proces van een beursgang (IPO), inclusief de voorbereidingsfase, due diligence, de underwriting agreement, en de centrale rol van het prospectus.
### 2.1 Wat is een IPO en verwante verrichtingen
Een Initial Public Offering (IPO) is de eerste keer dat een beleggingsinstrument, meestal een effect, publiekelijk wordt aangeboden. Vóór een IPO is de emittent een private entiteit, waarna deze publiek wordt. Een IPO is niet hetzelfde als een beursnotering of notering op een gereglementeerde markt, hoewel deze vaak samenvallen.
Verwante verrichtingen verschillen van een IPO op basis van:
* **Nieuwe of bestaande effecten:** Gaat het om de uitgifte van nieuwe aandelen door de vennootschap, of om de verkoop van aandelen door bestaande aandeelhouders?
* **Aanbieding van effecten:** Is er een publieke aanbieding, of een private plaatsing bij een beperkte groep investeerders?
Een **direct listing** is een vorm waarbij bestaande aandelen direct op de beurs worden genoteerd zonder voorafgaande publieke aanbieding of kapitaalverwerving door de vennootschap. Een **private placement** betreft de verkoop van effecten aan een selecte groep investeerders, buiten de publieke markt om.
### 2.2 De bij een IPO betrokken partijen
De belangrijkste partijen bij een IPO zijn:
* **Issuer / Uitgevende vennootschap:** De onderneming die de aandelen uitgeeft.
* **Underwriter(s) / Underwriting bank(en):** Financiële instellingen die helpen bij het proces van uitgifte en verkoop van de aandelen. Zij vormen vaak een syndicaat.
* **Aandeelhouders van de uitgevende vennootschap:** Bestaande aandeelhouders die eventueel aandelen verkopen tijdens de IPO.
* **Beleggers / Toekomstige aandeelhouders:** Het publiek dat geïnteresseerd is in het kopen van de aangeboden aandelen.
* **Adviseurs:** Juridische adviseurs, auditors, financiële adviseurs, etc.
* **Toezichthouders en beursoverheden:** Instanties die toezicht houden op het proces en de naleving van regelgeving waarborgen.
### 2.3 Het IPO-proces
Het IPO-proces kan grofweg worden onderverdeeld in verschillende fasen:
#### 2.3.1 Voorbereiding
Dit is de initiële fase waarin de strategische beslissingen worden genomen en de basis voor de IPO wordt gelegd. Belangrijke aspecten zijn:
* **Strategische alternatieven:** Evalueren of een IPO de meest geschikte financierings- of exitstrategie is.
* **Keuze van plaats/jurisdictie:** Bepalen waar de effecten zullen worden genoteerd (bijvoorbeeld Euronext Brussel, Euronext Parijs) en waar de uitgifte plaatsvindt. Verschillende segmenten op beurzen bieden verschillende mogelijkheden (bijvoorbeeld voor groeibedrijven).
* **Waardebepaling en ‘equity story’:** Ontwikkelen van een overtuigend verhaal over de waarde en groeipotentie van de onderneming om beleggers aan te trekken.
* **Investor mapping:** Identificeren van potentiële institutionele beleggers.
* **Omvang van de uitgifte:** Bepalen van het aantal te plaatsen effecten en de beoogde prijsrange.
* **Pre-IPO structurering:**
* **Governance:** Optimaliseren van de interne structuur, inclusief de samenstelling en rol van de raad van bestuur (onafhankelijke bestuurders, commissies zoals audit- en remuneratiecomité), diversiteit, en de naleving van corporate governance codes.
* **Statuten en aandeelhoudersafspraken:** Herzien van statuten en bestaande aandeelhoudersovereenkomsten. Dit omvat bepalingen rond stemrecht (bijvoorbeeld ‘één aandeel, één stem’ of meervoudig stemrecht). Er is een evolutie gaande, mede door Europese richtlijnen, omtrent aandelen met meervoudig stemrecht.
* **Lock-up:** Regelingen die bepaalde aandeelhouders verbieden hun aandelen te verkopen voor een bepaalde periode na de IPO, zeker indien zij aandelen hebben verkregen tegen een lagere prijs.
#### 2.3.2 Due Diligence
Dit is een grondig onderzoek dat tot doel heeft alle relevante informatie te verzamelen die nodig is voor het opstellen van het prospectus en om de risico’s voor alle betrokken partijen te minimaliseren.
* **Doel:** Informatie verkrijgen voor het prospectus, basis leggen voor juridische opinies, risico’s voor deelnemers aan het IPO-proces verminderen.
* **Verschil met M&A:** In een M&A-context voert de koper zelf de due diligence uit met het oog op het verkrijgen van informatie die de basis vormt voor garanties in een Sale and Purchase Agreement (SPA). Bij een IPO is de due diligence meer gericht op het informeren van het brede publiek via het prospectus.
* **Uitvoer door Issuer en Underwriters:**
* De bevindingen stofferen het prospectus, eerder dan een apart due diligence rapport.
* Underwriters maken naast de eigen onderzoeken gebruik van:
* **Comfort letters:** Verklaringen van auditors over de financiële informatie.
* **Legal opinions:** Juridische adviezen van advocaten.
* **Disclosure letters:** Brieven waarin de vennootschap informatie verstrekt over potentiële risico’s.
* **Rapporten en opinies van andere adviseurs.**
#### 2.3.3 Underwriting Agreement
Dit is de contractuele overeenkomst tussen de emittent (en/of verkopende aandeelhouders) en de underwriters.
* **Rol van Underwriters:** Zij kunnen optreden als Global Coordinator, Lead Manager of Bookrunner.
* **Voorwerp:** De uitgifte (emittent) en/of verkoop (bestaande aandeelhouders) van aandelen tegen een welbepaalde prijs. Deze prijs wordt vaak bepaald via een bookbuilding-procedure.
* **Soorten Underwriting:**
* **Soft underwriting:** De underwriters treden op in eigen naam maar voor rekening van beleggers bij de inschrijving en/of aankoop van de effecten.
* **Hard underwriting:** De underwriters treden op in eigen naam en voor eigen rekening, met de bedoeling de effecten vervolgens door te verkopen aan het publiek.
* **Verplichtingen:** De verbintenissen van de underwriters zijn doorgaans afhankelijk van de vervulling van de door de issuer gegeven ‘representations & warranties’ (garanties).
* **Representations & Warranties van de Issuer:** Deze omvatten onder meer:
* Correcte goedkeuring van het prospectus en conformiteit met de regelgeving.
* Afwezigheid van een ‘material adverse effect’.
* Correctheid van de verstrekte gegevens.
* Regelmatig vennootschapsrechtelijk bestaan en bevoegdheid tot handelen.
* Afwezigheid van insolventieprocedures.
* Regelmatige uitgifte van de effecten, zonder voorkeursrechten van derden.
* Correct opgestelde financiële rekeningen volgens de geldende normen (bijvoorbeeld IFRS, Belgische GAAP).
#### 2.3.4 Het prospectus
Het prospectus is het centrale en meest cruciale document in het wettelijke kader rond een IPO.
* **Wettelijk Kader:** De kern wordt gevormd door de Verordening (EU) 2017/1129 betreffende het prospectus en de nationale wetgeving, zoals de Belgische Wet van 11 juli 2018 op de aanbieding van beleggingsinstrumenten en de toelating ervan tot de verhandeling op een gereglementeerde markt.
* **Terminologie:** De Belgische wet gebruikt de term ‘aanbieding aan het publiek’, wat ruimer kan zijn dan de definitie van ‘beleggingsinstrumenten’ in de Verordening, die focust op ‘effecten’.
* **Prospectusplicht:** De wet legt een prospectusplicht op bij de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt, ongeacht het transactiebedrag.
* **Alternatieve informatieverstrekking:** In bepaalde gevallen waar geen prospectusplicht geldt, kan een informatienota volstaan.
#### 2.3.5 Transaction: Bookbuilding, Pricing en Settlement
* **Bookbuilding:** Een proces waarbij potentiële investeerders hun interesse en prijsindicaties uiten, wat helpt bij het bepalen van de uiteindelijke uitgifteprijs. Dit kan via een vaste prijs of een prijsrange gebeuren.
* **Pre-marketing en Pilot Fishing:** Initiële gesprekken met grote investeerders om de interesse te peilen.
* **Marketing en Roadshows:** Presentaties aan potentiële beleggers om de ‘equity story’ toe te lichten. Het prospectus is het formele document, maar roadshows en presentaties spelen een belangrijke rol.
* **Pricing:** De definitieve bepaling van de uitgifteprijs, gebaseerd op de demand uit het bookbuilding proces.
* **Settlement (Closing):** Het moment waarop de betalingen worden verricht en de aandelen worden geleverd aan de kopers. Na settlement vindt de daadwerkelijke notering plaats.
#### 2.3.6 Post-transaction: Stabilisatie
Na de beursgang kan de underwriter de marktprijs van de aandelen proberen te stabiliseren.
* **Greenshoe Optie:** Een instrument waarbij de underwriter de mogelijkheid heeft om tot 15% extra aandelen toe te wijzen aan kopers, waardoor de underwriter een short-positie inneemt.
* **Stabilisatieperiode:** Duurt maximaal 30 dagen na de notering.
* **Koersen dalen:** De underwriter koopt aandelen op de markt aan tegen maximaal de initiële plaatsingsprijs om zijn short-positie te verkleinen.
* **Koersen stijgen:** De underwriter oefent de greenshoe optie uit aan het einde van de stabilisatieperiode om zijn short-positie te sluiten.
> **Tip:** De due diligence bij een IPO is cruciaal voor zowel de naleving van de regelgeving als voor het aantrekken van beleggers door transparante informatieverstrekking.
> **Tip:** Het prospectus is een juridisch bindend document. Fouten of onvolledigheden kunnen leiden tot aansprakelijkheid.
> **Voorbeeld:** De Greenshoe optie is een tactiek die underwriters gebruiken om de prijsvolatiliteit direct na de IPO te beperken en liquiditeit te garanderen. Als er veel vraag is, kunnen ze extra aandelen verkopen; als de vraag tegenvalt, kopen ze aandelen terug op de markt om de prijs te ondersteunen.
---
# Prijsbepaling, stabilisatie en post-IPO activiteiten
Dit onderdeel behandelt de dynamiek van prijsvorming tijdens een beursgang, de stabilisatiefase na de notering en de rol van specifieke instrumenten zoals de greenshoe optie.
### 3.1 Prijsbepaling tijdens de IPO
De prijsbepaling van aandelen tijdens een Initial Public Offering (IPO) is een cruciaal proces dat de marktinteresse en de uiteindelijke succesvolle notering beïnvloedt. Er zijn verschillende technieken om tot een definitieve prijs te komen.
#### 3.1.1 Bookbuilding en pricing
Een veelgebruikte methode is **bookbuilding**. Hierbij worden potentiële institutionele beleggers gevraagd naar hun interesse en de prijs die zij bereid zijn te betalen voor de aandelen. Dit gebeurt vaak na pre-marketing en pilot fishing, waarbij de markt wordt getest en er feedback wordt verzameld over de waardering.
* **Pre-marketing en pilot fishing:** Deze fase helpt bij het peilen van de interesse van investeerders en het verfijnen van de "equity story" (het verhaal achter de waardering van het bedrijf).
* **Marketing en roadshows:** Na de pre-marketing worden roadshows georganiseerd waarbij de emittent zijn strategie en vooruitzichten presenteert aan potentiële beleggers. Het prospectus is hierbij het centrale document, aangevuld met presentaties en andere communicatie.
* **Bookbuilding-procedure:** Op basis van de ingediende biedingen van institutionele beleggers wordt de vraagcurve opgesteld. Dit proces stelt de underwriters in staat om een prijsrange te bepalen, die uiteindelijk kan leiden tot een vaste prijs of een prijs binnen de range.
#### 3.1.2 Vaste prijs vs. price range
Er kunnen twee hoofdmethoden worden onderscheiden voor de definitieve prijsbepaling:
* **Vaste prijs:** De prijs wordt vooraf vastgesteld en investeerders schrijven in tegen die prijs.
* **Price range:** Er wordt een bandbreedte van mogelijke prijzen gecommuniceerd. De uiteindelijke prijs wordt bepaald na de bookbuilding-fase, vaak dichter bij het hogere einde van de range als de vraag groot is.
### 3.2 Post-IPO stabilisatie
Na de beursnotering is het essentieel om de aandelenkoers te stabiliseren, vooral in de periode direct na de IPO. Dit wordt vaak gedaan met behulp van specifieke instrumenten en technieken.
#### 3.2.1 De greenshoe optie
De **greenshoe optie**, ook wel bekend als de overtoewijzingsoptie, is een veelgebruikt instrument voor prijsstabilisatie na een IPO. De optie is genoemd naar de "Green Shoe Manufacturing Company" die in 1919 een van de eerste IPO's met deze constructie kende.
* **Mechanisme:** De underwriters krijgen de mogelijkheid om tot een bepaald percentage (vaak maximaal 15%) van de aangeboden aandelen extra toe te wijzen aan investeerders. Hierdoor ontstaat er een **short positie** bij de underwriters, omdat zij meer aandelen hebben toegewezen dan ze initieel hebben geplaatst.
> **Tip:** De greenshoe optie stelt de underwriters in staat om de liquiditeit van het aandeel te beheren en de koers te ondersteunen in de eerste handelsdagen of weken.
#### 3.2.2 Stabilisatieperiode
De stabilisatieactiviteiten vinden plaats gedurende een vooraf bepaalde periode, die doorgaans maximaal 30 dagen bedraagt na de notering.
* **Koersen onder initieel niveau:** Als de aandelenkoers gedurende deze periode onder het initiële plaatsingsniveau daalt, zullen de underwriters op de markt aandelen inkopen. Deze aankopen helpen de vraag te vergroten en de koers te ondersteunen. De prijs waartegen wordt ingekocht, is maximaal de initiële plaatsingsprijs. Dit verkleint hun short positie.
* **Koersen boven initieel niveau:** Indien de aandelenkoers boven het initiële niveau blijft, zullen de underwriters aan het einde van de stabilisatieperiode hun short positie sluiten door gebruik te maken van de overtoewijzingsoptie. Zij oefenen dan de greenshoe optie uit om aandelen te leveren aan de investeerders aan wie ze te veel hebben toegewezen.
> **Voorbeeld:** Stel, een bedrijf brengt 10 miljoen aandelen uit tegen 10 euro per aandeel. De underwriter krijgt een greenshoe optie voor 1,5 miljoen extra aandelen. Als de koers daalt naar 9 euro, kan de underwriter op de markt aandelen kopen tegen maximaal 10 euro om zijn short positie van 1,5 miljoen aandelen te verminderen. Als de koers stijgt, gebruikt hij de optie om extra aandelen te verkrijgen en te leveren.
#### 3.2.3 Settlement en closing
Nadat de prijsbepaling en eventuele stabilisatieactiviteiten zijn afgerond, vindt het **settlement** plaats. Dit is het moment van **closing**, waarbij de betalingen worden verricht en de effecten worden geleverd aan de kopers. Hierna wordt het aandeel officieel genoteerd en begint de vrije handel op de beurs.
---
## Veelgemaakte fouten om te vermijden
- Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens
- Let op formules en belangrijke definities
- Oefen met de voorbeelden in elke sectie
- Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen
Glossary
| Term | Definition |
|------|------------|
| Beursgang (IPO) | Initial Public Offering (IPO) is de eerste keer dat een beleggingsinstrument, vaak een effect, publiekelijk wordt aangeboden. Vóór een IPO is een emittent 'privaat', daarna wordt deze 'publiek'. |
| Emittent | De entiteit die effecten uitgeeft, zoals een vennootschap, met als doel kapitaal aan te trekken via de kapitaalmarkten. |
| Beursnotering | Het proces waarbij effecten van een vennootschap worden toegelaten tot handel op een gereglementeerde markt of een effectenbeurs, wat niet altijd gepaard gaat met een nieuwe uitgifte van effecten. |
| Direct Listing | Een procedure waarbij bestaande aandelen van een bedrijf op de beurs worden genoteerd zonder dat er nieuwe aandelen worden uitgegeven. Dit resulteert meestal in een lagere liquiditeit dan een traditionele IPO. |
| Private Placement | Een directe verkoop van effecten aan een beperkt aantal vooraf geselecteerde investeerders, zonder publieke aanbieding. Dit is vaak sneller en goedkoper dan een beursgang. |
| Issuer / Uitgevende vennootschap | De vennootschap die aandelen of andere effecten uitgeeft om kapitaal te werven. Dit is de partij die het IPO-proces initieert. |
| Underwriter(s) / Underwriting bank(en) | Financiële instellingen die optreden als tussenpersoon tussen de emittent en het publiek. Zij kopen de effecten van de emittent en verkopen deze door aan investeerders. |
| Prospectus | Een essentieel juridisch document dat informatie bevat over de emittent en de effecten die worden aangeboden. Het is vereist door de regelgeving om investeerders te informeren. |
| Bookbuilding | Een proces waarbij potentiële investeerders hun interesse en prijsindicaties aangeven voor effecten die worden aangeboden tijdens een IPO. Dit helpt bij het bepalen van de uiteindelijke uitgifteprijs. |
| Greenshoe optie | Een optie die de underwriter het recht geeft om extra effecten toe te wijzen, tot 15% van de oorspronkelijke uitgifte, om de marktpositie te stabiliseren en liquiditeit te verschaffen. |
| Stabilisatie | Activiteiten die worden uitgevoerd na een beursgang om de koers van de effecten te ondersteunen en volatiliteit te verminderen, vaak door de underwriter. |
| Due diligence | Een grondig onderzoek naar de financiële, juridische en operationele aspecten van een vennootschap door potentiële investeerders of hun vertegenwoordigers, om risico's te identificeren. |
| Lock-up periode | Een periode na een beursgang waarin insiders, zoals oprichters en vroege investeerders, hun aandelen niet mogen verkopen om marktdumping te voorkomen. |
| Governance | Het systeem van regels, praktijken en processen waarmee een vennootschap wordt bestuurd en gecontroleerd. Goede governance is cruciaal voor investeerdersvertrouwen. |
| Reps & Warranties | Verklaringen en garanties die de verkoper (emittent of aandeelhouders) verstrekt aan de koper (underwriters) over de staat van de vennootschap en de transactie. |
| Underwriting Agreement | Een contract tussen de emittent en de underwriters dat de voorwaarden van de effectenuitgifte regelt, inclusief de prijs, het aantal effecten en de verantwoordelijkheden van elke partij. |