LES 3 Notion ER.pdf

# HOOFDSTUK 2. DE INSTELLINGEN VAN DE EUROPESE UNIE ### 2.1 De drie machten op EU-niveau Op EU-niveau kunnen drie hoofdmachten worden onderscheiden: * **Wetgevende macht (WM):** Europese Commissie, Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie [1](#page=1). * **Uitvoerende macht (UM):** Europese Commissie [1](#page=1). * **Rechterlijke macht (RM):** Hof van Justitie [1](#page=1). Naast deze hoofdmachten zijn er ook andere instellingen, zoals de Europese Centrale Bank (ECB) en adviserende instellingen [1](#page=1). ### 2.2 De Europese Raad De Europese Raad wordt beschouwd als het hoogste orgaan binnen de EU [1](#page=1). #### 2.2.1 Samenstelling van de Europese Raad De Europese Raad bestaat uit: * De staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten [2](#page=2). * De Voorzitter van de Europese Raad (Charles Michel) * Functie**:** Deze functie is permanent en de Voorzitter wordt verkozen voor een termijn van 2,5 jaar [2](#page=2). * Taken**:** * Leidt de Europese Raad * Bereidt de werkzaamheden ervan voor * Bevordert samenhang en consensus * Brengt verslag uit aan het Europees Parlement * Vertegenwoordigt de Unie extern. De Voorzitter heeft geen nationale functie [2](#page=2). * De Voorzitter van de Europese Commissie (Ursula Von der Leyen) * De Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, wanneer de Europese Raad vergadert over buitenlands- en veiligheidsbeleid [2](#page=2). #### 2.2.2 Taken van de Europese Raad De Europese Raad is verantwoordelijk voor: * Het sluiten, opstellen en wijzigen van verdragen [2](#page=2). * Het vaststellen van beleidslijnen [2](#page=2). * Besluiten hieromtrent worden meestal op basis van unanimiteit genomen [2](#page=2). #### 2.2.3 Werking van de Europese Raad * De Europese Raad komt minstens vier keer per jaar bijeen in Brussel, tijdens zogenaamde Europese toppen [2](#page=2). * Besluitvorming geschiedt bij consensus [2](#page=2). * De rechtsbasis voor de samenstelling en taken van de Europese Raad is vastgelegd in artikel 15 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) [2](#page=2). ### 2.3 De Europese Commissie De Europese Commissie vertegenwoordigt de belangen van de EU [2](#page=2). #### 2.3.1 Ontstaan De voorloper van de Europese Commissie ontstond bij de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) en kreeg bij het fusieverdrag de naam 'Europese Commissie'. #### 2.3.2 Samenstelling * Voorzitter (heden: Ursula von der Leyen) * Commissarissen (1 per lidstaat) * Elk een eigen Directoraat-Generaal (ministerie) hebben. * Gekozen op basis van competentie en Europese betrokkenheid * Worden geacht onafhankelijk van hun eigen lidstaat te opereren * Niet verkozen maar benoemd voor 5 jaar Rechtsbasis: art. 17 VEU #### 2.3.3 Benoeming De benoeming van de Europese Commissie verloopt in twee stappen [3](#page=3): 1. **Kiezen van de voorzitter:** De verkiezingsuitslag van het Europees Parlement is hierbij leidend; de voorzitter is doorgaans afkomstig uit de grootste fractie na de verkiezingen. De Europese Raad draagt een kandidaat voor, waarna het Europees Parlement bij meerderheid van zijn leden hiervoor of daartegen stemt [3](#page=3). 2. **Benoemen van de commissarissen:** De commissarissen worden voorgedragen door de lidstaten, in nauw overleg met de nieuw gekozen voorzitter. De Europese Raad moet deze voordracht vervolgens goedkeuren met een gekwalificeerde meerderheid. Tot slot moet het Europees Parlement met een meerderheid van stemmen de voordracht goedkeuren, nadat de commissarissen individueel door het Parlement zijn gehoord [3](#page=3). > **Tip:** De benoemingsprocedure benadrukt het democratisch primaat van het Europees Parlement, aangezien het Parlement uiteindelijk goedkeuring moet verlenen aan zowel de voorzitter als de gehele Commissie. #### 2.3.4 Taken * Wetgevende taak: Commissie initieert wetgeving (= recht van initiatief) * Controlerende taak * **Controle op lidstaten:** Zij ziet toe op de correcte uitvoering van de EU-verdragen en de secundaire wetgeving door de lidstaten. Indien een lidstaat zich niet aan de Europese bepalingen houdt, kan de Commissie een verdragschendingsprocedure inleiden bij het Hof van Justitie van de Europese Unie, zoals bepaald in artikel 258 VWEU [3](#page=3). * **Controle op bedrijven:** De Commissie controleert of bedrijven voldoen aan de Europese mededingingsregels [3](#page=3). * Uitvoerende taak: De Commissie is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding en uitvoering van het EU-beleid. Dit omvat [4](#page=4): * Het opstellen en controleren van de naleving van de EU-begroting [4](#page=4). * Het beheren van EU-programma's [4](#page=4). * Het vertegenwoordigen van de EU in contacten met derde landen [4](#page=4). #### 2.3.5 Werking * Volkomen onafhankelijk (EU-belang) * Wekelijkse vergaderingen * Beslissing bij meerderheid * Niet-openbare vergaderingen * Verantwoording aan Europees Parlement * Voor 5 jaar ### 2.4 De Raad van de Europese Unie De Raad van de Europese Unie vertegenwoordigt de lidstaten en speelt een cruciale rol in de wetgevende en beleidsbepalende taken van de Europese Unie . #### 2.4.1 Samenstelling * 1 vertegenwoordiger (minister) uit elke lidstaat * 10 verschillende raadsformaties, afhankelijk van onderwerp Afhankelijk van het onderwerp dat besproken wordt vaardigen de lidstaten een specifieke vakminister af. * 2 met naam in art. 16 VEU 1. Algemene Zaken 2. Buitenlandse Zaken 3. Economische en Financiële Zaken 4. Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken 5. Justitie en Binnenlandse Zaken 6. Concurrentievermogen 7. Vervoer, Telecommunicatie en Energie 8. Landbouw en Visserij 9. Milieu 10. Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport Rechtsbasis: art. 16 VEU #### 2.4.2 Voorzitterschap * Roulerend: wisselt om de 6 maanden * Raad Buitenlandse Zaken: Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid #### 2.4.3 Taken Wetgevende taak: * Keurt wetsvoorstellen goed en kan deze ook amenderen * De nationale minister die zitting heeft in de Raad, behartigt de belangen van zijn land bij de totstandkoming van nieuwe richtlijnen en verordeningen Soms beleidsbepalende taak als verdragen daar expliciet om vragen #### 2.4.4 Werking De vergaderingen van de Raad vinden plaats in Brussel of Luxemburg. Vergaderingen zijn enkel openbaar wanneer er wetgevende activiteiten plaatsvinden . #### 2.4.5 Stemming Beslissingen in de Raad worden genomen bij gekwalificeerde meerderheid. Sinds 1 november 2014 geldt de volgende definitie van een gekwalificeerde meerderheid : * Minstens 55% van de leden van de Raad (wat neerkomt op minstens 15 van de 27 lidstaten) moeten vóór stemmen . * Deze lidstaten moeten samen minstens 65% van de totale bevolking van de Europese Unie vertegenwoordigen .

| Term | Definition | |------|------------| | Lidstaten | Landen die lid zijn van de Europese Unie en taken hebben opgedragen aan de EU via verdragen. | | Instellingen van de EU | Organen binnen de Europese Unie die specifieke taken en bevoegdheden hebben om beleid en wetgeving te ontwikkelen en uit te voeren. | | Wetgevende macht | De macht die verantwoordelijk is voor het maken van wetten. Binnen de EU wordt deze functie deels vervuld door de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. | | Uitvoerende macht | De macht die verantwoordelijk is voor de uitvoering van wetten en beleid. Binnen de EU wordt deze rol voornamelijk vervuld door de Europese Commissie. | | Rechterlijke macht | De macht die verantwoordelijk is voor het interpreteren en toepassen van wetten en het beslechten van geschillen. Binnen de EU is dit de rol van het Hof van Justitie. | | Europese Raad | Het hoogste orgaan binnen de EU, samengesteld uit staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, dat beleidslijnen vaststelt en verdragen wijzigt. | | Voorzitter van de Europese Raad | De persoon die de Europese Raad leidt, de werkzaamheden voorbereidt, consensus bevordert en verslag uitbrengt aan het Europees Parlement. | | Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid | Een lid van de Europese Commissie die verantwoordelijk is voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU. | | Europese Commissie | De instelling die de belangen van de EU vertegenwoordigt, wetgeving initieert, toezicht houdt op naleving van verdragen en bedrijven controleert op mededingingsrecht. | | Commissarissen | Leden van de Europese Commissie, één per lidstaat, die elk een eigen Directoraat-Generaal beheren en onafhankelijk van hun eigen lidstaat opereren. | | Directoraat-Generaal (DG) | Een intern departement binnen de Europese Commissie, vergelijkbaar met een ministerie, dat verantwoordelijk is voor een specifiek beleidsterrein. | | Recht van initiatief | Het exclusieve recht van de Europese Commissie om wetgevingsvoorstellen in te dienen bij het Europees Parlement en de Raad. | | Verdragschendingsprocedure | Een procedure die de Europese Commissie kan starten bij het Hof van Justitie wanneer zij van mening is dat een lidstaat zich niet aan de Europese bepalingen houdt. | | Raad van de Europese Unie | Een instelling die de lidstaten vertegenwoordigt, samengesteld uit ministers van elke lidstaat, en die wetgevende en beleidsbepalende taken uitvoert. | | Raadsformaties | Verschillende samenstellingen van de Raad van de Europese Unie, waarbij ministers van specifieke beleidsterreinen samenkomen afhankelijk van het te bespreken onderwerp. | | Roulerend voorzitterschap | Het systeem waarbij het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie elke zes maanden wisselt tussen de lidstaten. | | Gekwalificeerde meerderheid | Een stemprocedure binnen de Raad van de Europese Unie waarbij een voorstel wordt aangenomen als het gesteund wordt door minimaal 55% van de leden (minimaal 15 van de 27) die samen minimaal 65% van de totale EU-bevolking vertegenwoordigen. |