ITR .pdf

--- ## Algemene Kenmerken van het Internationaal Publiekrecht Het internationaal publiekrecht kenmerkt zich door een gedecentraliseerde rechtsorde die op horizontale wijze functioneert, in tegenstelling tot de hiërarchische en gecentraliseerde nationale rechtsorde. Er is geen centrale wetgever; staten zijn zowel wetgevers als onderworpen aan het recht. Alle staten worden als soeverein en gelijk beschouwd, zonder hiërarchie tussen hen [1](#page=1). ### Kenmerken van de Rechtsorde * **Gedecentraliseerd:** Functioneert horizontaal tussen soevereine staten [1](#page=1). * **Geen centrale wetgever:** Staten creëren en volgen zelf de regels [1](#page=1). * **Gelijke en soevereine entiteiten:** Geen hiërarchie tussen staten [1](#page=1). --- ## Bronnen van het Internationaal Recht De totstandkoming van internationaal recht is gebaseerd op het beginsel van consensualisme, wat betekent dat rechtsregels ontstaan door de instemming van staten [1](#page=1). ### Artikel 38 van het Statuut van het Internationaal Gerechtshof (IGH) Dit artikel, dat het functioneren van het IGH regelt, onderscheidt twee soorten bronnen: * **Primaire bronnen (recht scheppend):** * Internationale verdragen [2](#page=2). * Internationaal gewoonterecht [2](#page=2). * Algemene rechtsbeginselen [2](#page=2). * Er is geen hiërarchie tussen deze primaire bronnen [2](#page=2). * **Aanvullende bronnen (recht-verklarend):** * Rechtspraak [2](#page=2). * Rechtsleer (doctrine) [2](#page=2). * **Artikel 38, tweede lid:** Regels van rechtvaardigheid en billijkheid, die slechts worden toegepast indien staten hiermee instemmen [2](#page=2). ### Internationaal Gewoonterecht Dit is de oudste bron van internationaal recht, ontstaan uit ongeschreven regels en praktijken. Het vereist twee elementen: 1. **Usus (statenpraktijk):** Herhaaldelijk en waarneembaar handelen van staten [3](#page=3). * Moet wijdverspreid (extensive) en nagenoeg uniform (virtually uniform) zijn [3](#page=3). * Voorbeelden: * *North Sea Continental Shelf Case*: benadrukt de noodzaak van constante en wijdverspreide praktijk [3](#page=3). * *Nicaragua Case*: stelt dat de praktijk niet perfect hoeft te zijn, maar over het algemeen consistent en wijdverspreid [3](#page=3). * "Instant custom" kan zich op korte termijn ontwikkelen [3](#page=3). 2. **Opinio iuris (rechtsovertuiging):** De overtuiging dat men zo hoort te handelen uit juridische noodzaak [3](#page=3). * **Gevolg van gewoonterecht:** * **Universeel:** Bindend voor alle staten [3](#page=3). * **Regionaal:** Bindend voor staten in een specifieke regio [4](#page=4). * **Bilateraal:** Bindend voor slechts twee of drie staten [4](#page=4). * *Asylum Case*: illustreert de noodzaak van constante en uniforme toepassing door de betrokken staten voor regionaal gewoonterecht [4](#page=4). * **Uitzondering: Persistent objector:** Een staat die zich tijdens de vorming van gewoonterecht consequent verzet tegen een regel, kan eraan ontsnappen [4](#page=4). * **Nadeel van gewoonterecht:** Ongeschreven aard, wat codificatie via verdragen noodzakelijk maakt. Staten die geen partij worden bij een codificatieverdrag, blijven echter gebonden door het oorspronkelijke gewoonterecht. De International Law Commission speelt een rol bij codificatie en ontwikkeling van gewoonterecht [4](#page=4). ### Verdragen Verdragen zijn schriftelijke overeenkomsten tussen staten of internationale organisaties, waarbij rechten en plichten worden toegekend [4](#page=4). * **Verdrag van Wenen:** Regelt verdragen tussen staten [1969](#page=1969) [4](#page=4). * Definitie van verdrag: beheerst door volkenrecht, geschreven, tussen 2+ staten, ongeacht benaming of aantal akten [4](#page=4). * **Verdrag van Wenen:** Regelt verdragen tussen staten en IO's of tussen IO's onderling (nog niet in werking getreden) [1986](#page=1986) [5](#page=5). * **Onderscheid naar aantal staten:** * **Bilateraal:** Tussen 2 of 3 staten [5](#page=5). * **Multilateraal:** Tussen vele staten [5](#page=5). * **Onderscheid naar inhoud:** * **Traités contrats:** Gericht op het sluiten van een overeenkomst voor wederzijdse prestaties [5](#page=5). * **Traités lois:** Bevatten abstracte en algemene regels, zoals mensenrechtenverdragen [5](#page=5). * **Traités constituties:** Oprichting van internationale organisaties (bv. VN-Handvest) [5](#page=5). * **Voordeel van verdragen:** Geschreven en officieel gepubliceerd [5](#page=5). ### Algemene Rechtsbeginselen Dit zijn basisbeginselen die het rechtssysteem funderen en die lacunes in verdragen en gewoonterecht opvullen, zodat rechters geen uitspraakverzuim hebben [5](#page=5). * **Typen algemene rechtsbeginselen:** * Inherent aan het concept recht [5](#page=5). * Gemeen in verschillende rechtssystemen [5](#page=5). * Eigen aan het internationaal recht (bv. vrije doorgang op zee) [6](#page=6). * Uit nieuwe domeinen van internationaal recht (bv. internationaal strafrecht) [6](#page=6). ### Rechterlijke Beslissingen (Rechtspraak) en Doctrine (Rechtsleer) Deze zijn subsidiaire bronnen die helpen het recht te interpreteren, maar zelf geen recht zijn. Rechtspraak is in het internationaal recht niet bindend voor derden (in tegenstelling tot common law-landen), maar wel gezaghebbend [6](#page=6). --- ## Andere Bronnen van Internationaal Recht ### Besluiten van Internationale Organisaties Internationale organisaties (IO's) kunnen, mits daartoe bevoegd, bindende besluiten nemen. Vaak formuleren zij echter aanbevelingen, die juridische waarde kunnen krijgen door opname in gewoonterecht of verdragen, of door als statenpraktijk te dienen waaruit opinio iuris kan worden afgeleid [6](#page=6). * **Soft law:** Aanbevelingen en resoluties bevinden zich vaak in een grijze zone voordat ze hard law worden [7](#page=7). * **Bindende besluiten:** Bijvoorbeeld VN-Veiligheidsraadbesluiten onder hoofdstuk VII van het VN-Handvest [6](#page=6). * **Interne werking:** Besluiten betreffende de interne werking van IO's zijn wel bindend [7](#page=7). ### Eenzijdige Handelingen en Verklaringen Dit zijn uitzonderingen op het consensualisme, waarbij een staat eenzijdig rechtsgevolgen beoogt te creëren zonder instemming van een andere staat [7](#page=7). * **Voorwaarden voor bindende kracht:** Publiekrechtelijk, door bevoegde persoon, met intentie om te binden [7](#page=7). * *Nuclear Test Case*: Frankrijk's verklaringen over het stoppen van nucleaire tests kregen bindende kracht [7](#page=7). ### Ius Cogens en Verplichtingen Erga Omnes * **Ius Cogens:** Dwingend recht dat bindend is voor alle staten en hoger staat dan ander internationaal recht; een strijdige regel is nietig. Voorbeelden: verbod op agressie, genocide, foltering [7](#page=7) [8](#page=8). * **Erga Omnes:** Verplichtingen die de gehele internationale gemeenschap aangaan, waardoor elke staat kan reageren op een schending [8](#page=8). * **Gevolgen:** Verdragen in strijd met ius cogens zijn nietig. Schendingen leiden tot staatsaansprakelijkheid, tenzij de schending noodzakelijk was om een ius cogens-regel na te leven [8](#page=8). --- ## Verdragenrecht Het verdragenrecht wordt gecodificeerd in de Verdragen van Wenen (1969 en 1986) en is subsidiair aan specifieke verdragsbepalingen [10](#page=10) [9](#page=9). ### Totstandkoming van Verdragen 1. **Onderhandelingsfase:** Directe contacten tussen staten, waarbij een door beide partijen goedgekeurde tekst nog niet bindend is. De intentie om toe te treden moet aanwezig zijn, en staten mogen geen handelingen verrichten die strijdig zijn met het doel en voorwerp van het verdrag [12](#page=12). 2. **Fase van instemming (consent to be bound):** Dit kan via ratificatie, toetreding, aanvaarding of goedkeuring [12](#page=12). * **Ratificatie:** Doorgaans door de uitvoerende macht, na parlementaire goedkeuring [12](#page=12). * **Toetreding:** Voor staten die niet bij de onderhandelingen betrokken waren [13](#page=13). * **Notificatie bij statenopvolging:** Nieuwe staten kunnen via een verklaring partij worden [13](#page=13). 3. **Fase van inwerkingtreding:** Het verdrag wordt bindend voor de partijen [13](#page=13). * **Interne werking in België:** Gefe-deraliseerd proces waarbij verschillende overheidsniveaus bevoegdheden hebben om verdragen te sluiten, met procedures voor onderhandeling en consensusvorming [13](#page=13) [14](#page=14). * **Bekendmaking:** Noodzakelijk voor tegenwerpelijkheid tegenover individuen [15](#page=15). ### Voorbehoud en Reserve Een staat kan een voorbehoud maken bij bepaalde bepalingen van een verdrag, mits dit niet strijdig is met het doel en voorwerp van het verdrag [16](#page=16). * **Definitie:** Een eenzijdige verklaring die beoogt de rechtsgevolgen van bepaalde bepalingen uit te sluiten of te wijzigen [16](#page=16). * **Toepassingsgebied:** Vooral bij multilaterale verdragen om deelname te maximaliseren [16](#page=16). * **Uitzonderingen:** Verdragen kunnen voorbehouden verbieden (bv. Volkenbondverdrag) [17](#page=17). * **Gevolgen:** Als een voorbehoud strijdig is met doel en voorwerp, is het nietig. Andere staten kunnen reageren door het voorbehoud te aanvaarden, verwerpen of te negeren [17](#page=17) [18](#page=18). ### Interpretatieve Verklaringen Verklaringen die de bedoeling hebben de betekenis of reikwijdte van een bepaling te specificeren of te verduidelijken, zonder de inhoud te wijzigen. Als een interpretatieve verklaring feitelijk de inhoud wijzigt, wordt het beschouwd als een voorbehoud [18](#page=18). ### Toepassing van het Verdragenverdrag * **Pacta sunt servanda:** Verdragen moeten te goeder trouw worden nagekomen en uitgelegd [18](#page=18). * **Territoriale toepassingsgebied:** Verdragen gelden voor het gehele grondgebied van een staat, tenzij anders bepaald of in specifieke gevallen (bv. grensverdragen) [19](#page=19). * **Toepassing in de tijd:** Verdragen gelden doorgaans voor de toekomst (niet-retroactief), tenzij anders bepaald. Bij conflicterende verdragen geldt de regel die in het latere verdrag is bepaald, of de staten die partij zijn bij beide verdragen [19](#page=19) [20](#page=20). * **Interpretatie:** Volgens de regels van het Verdrag van Wenen (Art. 31 en 32), rekening houdend met de normale betekenis van woorden, de preambule, en de voorbereidende werken [20](#page=20). ### Wijziging, Opschorting en Beëindiging van Verdragen Verdragen kunnen worden gewijzigd via overeenkomst tussen de oorspronkelijke partijen. Opschorting of beëindiging kan plaatsvinden bij wederzijdse instemming, materiële schending, fundamentele wijziging van omstandigheden (rebus sic stantibus), of bij strijd met ius cogens [20](#page=20) [21](#page=21) [22](#page=22). --- ## Subjecten van Internationaal Recht Subjecten van internationaal recht zijn actoren die rechten en plichten hebben en deze kunnen afdwingen. ### Staten Staten zijn de belangrijkste subjecten van internationaal recht, met volledige rechtspersoonlijkheid. De criteria voor staatsvorming zijn [23](#page=23): * **Grondgebied:** Een afgebakend territorium. Grenzen hoeven niet per se duidelijk of onbetwist te zijn [25](#page=25) [26](#page=26). * **Bevolking:** Een bevolking die op het grondgebied woont. Er is geen minimum aantal vereist [25](#page=25) [30](#page=30). * **Gezag:** Een effectieve en daadwerkelijke overheid die gezag uitoefent. De inrichting van de gezagsstructuur is aan de staat zelf [25](#page=25) [30](#page=30). * **Soevereiniteit:** Het hoogste, onafhankelijke gezag op het eigen grondgebied. Dit leidt tot beginselen als non-interventie en respect voor territoriale integriteit [31](#page=31). * **Vermogen om internationale betrekkingen aan te gaan:** Een staat moet in staat zijn om met andere staten relaties aan te gaan [25](#page=25). **Staatsvorming:** Kan plaatsvinden door ontbinding (bv. Joegoslavië), afscheiding (bv. Eritrea), vereniging (bv. Noord- en Zuid-Jemen), of door opname in een bestaande staat (bv. hereniging Duitsland) [39](#page=39). ### Niet-Staten Afgeleide subjecten met beperkte rechtspersoonlijkheid, zoals internationale organisaties, bevrijdingsbewegingen en individuen [23](#page=23). * **Individuen:** Hebben sinds WOII beperkte subjectiviteit, met rechten en plichten (bv. individuele strafrechtelijke aansprakelijkheid) [23](#page=23) [44](#page=44). --- ## Afbakening van Staatsgezag De staat oefent gezag uit op zijn grondgebied, wat wordt afgebakend door grenzen en zeerechtzones. ### Territorium * **Grondgebied:** Bestaat uit land, ondergrond, luchtruim en, voor kuststaten, de territoriale zee. Grenzen hoeven niet altijd nauwkeurig bepaald te zijn, maar stabiliteit van grenzen is een belangrijk beginsel [26](#page=26). * **Zeerecht:** Geregeld door het Zeerechtverdrag van 1982 [26](#page=26). * **Binnenwateren:** Maken deel uit van het grondgebied [26](#page=26). * **Territoriale zee:** Maximaal 12 zeemijl vanaf de basislijn, waar de kuststaat soevereiniteit uitoefent, met uitzondering van onschuldige doorvaart [27](#page=27). * **Aansluitende zone:** Tot 24 zeemijl vanaf de basislijn, waar de staat beperkte bevoegdheden heeft (douane, immigratie) [28](#page=28). * **Continentaal plat:** Natuurlijke voortzetting van het continent onder de zeespiegel, met exclusieve rechten op exploratie van bodemschatten [28](#page=28). * **Exclusieve Economische Zone (EEZ):** Maximaal 200 zeemijl, met exclusieve rechten op exploratie en exploitatie van levende en niet-levende rijkdommen [28](#page=28). * **Volle zee:** Geen staatssoevereiniteit, vrij voor alle staten [29](#page=29). * **Luchtruim:** Toestemming van de staat vereist voor activiteiten [29](#page=29). ### Gezag Gezag moet effectief worden uitgeoefend op het grondgebied. Het internationaal recht respecteert de keuze van de staat voor de inrichting van zijn gezagsstructuur, maar er is een tendens naar democratische beginselen [30](#page=30). ### Bevolking De staat oefent gezag uit over zijn bevolking, inclusief vreemdelingen, via de band van nationaliteit. De toekenning van nationaliteit is een soevereine bevoegdheid van de staat, maar het internationaal recht kan ingrijpen om staatloosheid te voorkomen [30](#page=30) [31](#page=31). ### Soevereiniteit Soevereiniteit impliceert het hoogste, onafhankelijke gezag en leidt tot beginselen als non-interventie, respect voor territoriale integriteit en soevereine gelijkheid [31](#page=31). --- ## Vrede en Veiligheid Het internationaal recht heeft zich sinds de 20e eeuw ontwikkeld om het gebruik van geweld door staten te beperken. ### Verbod op Geweldgebruik Het Kellog-Briand Pact en Artikel 2 van het VN-Handvest verbieden geweldgebruik in internationale betrekkingen, met uitzonderingen. Dit verbod geldt ook voor internationale organisaties en is een regel van ius cogens [1928](#page=1928) [4](#page=4) [78](#page=78). ### Uitzonderingen op het Geweldverbod 1. **Collectieve Veiligheid (VN Veiligheidsraad):** Hoofdstuk VI en VII van het VN-Handvest geven de Veiligheidsraad bevoegdheid om maatregelen te nemen ter handhaving van internationale vrede en veiligheid, inclusief het gebruik van geweld onder Hoofdstuk VII. Het vetorecht van de permanente leden kan dit proces echter verlammen [78](#page=78) [79](#page=79). 2. **Zelfverdediging (Artikel 51 VN-Handvest):** Een staat die wordt aangevallen, heeft het recht zich te verdedigen. Dit recht moet noodzakelijk en proportioneel zijn, en de Veiligheidsraad moet geïnformeerd worden [79](#page=79). * *Caroline Incident*: Ontwikkelde het concept van anticiperende zelfverdediging [79](#page=79). * *Oil Platforms Case*: Benadrukt proportionaliteit [80](#page=80). * Individuele en collectieve zelfverdediging zijn mogelijk (bv. NAVO) [80](#page=80). 3. **Humanitaire Interventie:** Controversieel recht om in te grijpen bij grootschalige mensenrechtenschendingen, hoewel niet expliciet in het VN-Handvest verankerd [80](#page=80). --- ## Aansprakelijkheid Subjecten van internationaal recht (staten, IO's, individuen) kunnen aansprakelijk worden gesteld bij niet-nakoming van hun verplichtingen [81](#page=81). ### Aansprakelijkheid van Staten Geregeld door het gewoonterecht, gecodificeerd in de Draft Articles on State Responsibility [2001](#page=2001) [81](#page=81). * **Voorwaarden voor staatsaansprakelijkheid:** 1. **Onrechtmatige daad:** Elke handeling die strijdig is met het internationaal recht. Dit is objectieve aansprakelijkheid [82](#page=82). 2. **Toerekenbaarheid:** De schending moet aan de staat kunnen worden toegerekend, via staatsorganen, agenten of personen die namens de staat handelen, of via goedkeuring van privé-handelingen [82](#page=82). * **Deelname:** Staten kunnen medeplichtig zijn aan onrechtmatige daden van andere staten, mits de hulp substantieel is, men weet dat het een onrechtmatige daad is, en de geschonden norm ook op de helpende staat van toepassing is [83](#page=83). * **Verdedigingsgronden:** Omstandigheden die de aansprakelijkheid kunnen uitsluiten, zoals toestemming, zelfverdediging, tegenmaatregelen, overmacht, noodtoestand of noodzaak [84](#page=84). * *Rainbow Warrior Case*: Verdedigingsgronden als overmacht en noodtoestand werden verworpen omdat de personen niet werden teruggestuurd [85](#page=85). * *Ius Cogens*: Schending om een hogere norm te respecteren, geeft geen aanleiding tot aansprakelijkheid [86](#page=86). * **Gevolgen van aansprakelijkheid:** Rechtsherstel, bestaande uit beëindiging van de schending, herstel in de oorspronkelijke toestand (restitutie), schadevergoeding (compensatie) of genoegdoening (bv. excuses) [86](#page=86). ### Aansprakelijkheid van Internationale Organisaties Geïnspireerd op staatsaansprakelijkheid, maar controversiëler en geregeld in de Draft Articles on Responsibility of International Organizations [2011](#page=2011) [88](#page=88). * **Voorwaarden:** Schending van internationaal recht die toerekenbaar is aan de IO [88](#page=88). * **Gedeelde Aansprakelijkheid:** Staten en IO's kunnen mede-aansprakelijk zijn voor dezelfde gebeurtenis [88](#page=88). * *Moeders van Srebrenica*: Aansprakelijkheid werd bepaald op basis van wie controle uitoefende over de troepen [89](#page=89). ### Individuele Strafrechtelijke Aansprakelijkheid Sinds WOII zijn individuen direct aansprakelijk voor internationale misdrijven zoals oorlogsmisdaden, misdaden tegen de mensheid en genocide, gevestigd door de Neurenberg- en Tokio-tribunalen en gecodificeerd in het Statuut van Rome [89](#page=89) [90](#page=90). --- ## Rechtshandhaving en Geschillenbeslechting Internationaal recht zoekt vreedzame alternatieven voor geweldgebruik bij geschillen [92](#page=92). ### Vreedzame Regeling van Geschillen * **Diplomatieke methoden (niet-bindend):** * Onderhandelingen [93](#page=93). * Bemiddeling / Goede diensten [93](#page=93). * Feitenonderzoek [93](#page=93). * Conciliatie [94](#page=94). * **Juridische methoden (bindend):** * **Arbitrage:** Flexibel, met vrij gekozen rechters en regels, vaak ad hoc opgericht [94](#page=94) [95](#page=95). * **Internationale Hoven en Tribunalen:** Minder flexibel, met vast benoemde rechters en openbare procedures (bv. Internationaal Gerechtshof - IGH) [95](#page=95) [96](#page=96). ### Internationaal Gerechtshof (IGH) * **Bevoegdheid:** 1. **Tussenstaatse geschillenbeslechting:** Enkel tussen staten, vereist instemming van de partijen (compromis, compromissoire clausule, optionele clausule verklaring, forum prorogatum) [96](#page=96) [97](#page=97). 2. **Adviserende bevoegdheid:** Uitspraken op verzoek van VN-organen, niet-bindend maar gezaghebbend [96](#page=96) [98](#page=98). * **Samenstelling:** 15 rechters, benoemd door de Algemene Vergadering en Veiligheidsraad [96](#page=96). * **Toegang:** Enkel staten kunnen partij zijn bij geschillen, tenzij via overgedragen jurisdictie of optionele clausule [97](#page=97). --- ## Doorwerking van Internationaal Recht in België België kent een overwegend monistisch systeem, waarbij internationaal recht deel kan uitmaken van de nationale rechtsorde [100](#page=100). ### Geldigheid en Voorrang * **Geldigheid:** Afhankelijk van de bron, vereist voor verdragen parlementaire instemming en publicatie in het Belgisch Staatsblad. Gewoonterecht werkt door mits het bindend is voor België [101](#page=101) [103](#page=103). * **Voorrang:** Internationaal recht heeft in principe voorrang op nationaal recht, inclusief de Grondwet, vooral bij verdragen met directe werking [101](#page=101) [108](#page=108). ### Recep tieve Voorwaarden per Bron * **Verdragen:** Internationale inwerkingtreding, parlementaire instemming en publicatie [101](#page=101). * **Internationaal Gewoonterecht:** Bindend voor België, zonder parlementaire instemming of publicatie [103](#page=103). * **Besluiten van IO's:** Oprichtingsverdrag moet aan voorwaarden voldoen; besluiten zelf vereisen geen publicatie [103](#page=103). * **Algemene Rechtsbeginselen:** Vereisen geen parlementaire instemming of publicatie, maar zelden ingeroepen voor nationale hoven [104](#page=104). * **Eenzijdige Handelingen:** Direct inroepbaar voor nationale hoven zonder extra voorwaarden [104](#page=104). * **Niet-bindende besluiten:** Kunnen als basis dienen voor gewoonterecht of als inspiratie voor nationale wetgeving [104](#page=104). ### Instrumenten voor Doorwerking * **Wetgevende Macht:** Omzetting via instemmingswetten of uitvoeringsmaatregelen; verwijzing naar IR in wetgeving [105](#page=105) [106](#page=106). * **Uitvoerende Macht:** Kan bevoegdheden delegeren gekregen hebben voor de uitvoering van IR [106](#page=106). * **Rechterlijke Macht:** Confronteert met IR bij prejudiciële geschillen, volkenrechtconforme interpretatie, inroepbaarheid van normen met directe werking, exceptie van internationale illegaliteit, en toetsing aan het IR [107](#page=107) [108](#page=108). --- ## Opdrachten en Casussen ### Module 1: Begrip en Aard Internationaal Publiekrecht * **Bijdragen Rechtsgeleerden:** F. de Vitoria, B. de Las Casas, A. Gentili, H. Grotius, E. de Vattel, S. von Pufendorf hebben de basis gelegd voor het internationaal recht [111](#page=111) [112](#page=112). * **Lotus-zaak:** Benadrukt het beginsel van consensualisme en de concurrentie van jurisdicties [112](#page=112). ### Module 2: Bronnen Internationaal Recht * **IJzeren Rijn-zaak:** Illustreert de toepassing van verdragenrecht en gewoonterecht bij statenopvolging en grenskwesties [113](#page=113). * **Chagos-zaak:** Benadrukt het recht op zelfbeschikking en de rol van VN-resoluties als bron van internationaal recht [113](#page=113). ### Module 3: Verdragenrecht * **Voorbehoud vs. Interpretatieve Verklaring:** Een voorbehoud wijzigt de inhoud van een bepaling, een interpretatieve verklaring verduidelijkt deze [114](#page=114). * **Analyse CEDAW-verklaringen:** Egyptische en Malawische verklaringen zijn voorbehouden; Iraanse is een politieke verklaring; Britse is een interpretatieve verklaring [115](#page=115). ### Module 4: Staten * **Casus Republiek Twamutu:** Analyseert staatsvorming, zelfbeschikkingsrecht van volkeren en inheemse volkeren, en etnische spanningen binnen een staat [116](#page=116) [117](#page=117). * **Rechthebbenden:** Volkeren en inheemse volkeren hebben recht op zelfbeschikking [120](#page=120). * **Inhoud:** Intern (deelname aan bestuur) en extern (internationale status, bv. secessie) [120](#page=120). * **Conclusie:** Karamoyi's hebben recht op intern zelfbeschikkingsrecht, dat geschonden is. Extern zelfbeschikkingsrecht is beperkt tot koloniale contexten, vreemde militaire bezetting of racistisch bestuur, tenzij er sprake is van extreme discriminatie (remedial secession) [121](#page=121). ### Module 5: Afbakening Staatsgezag * **Al-Bashir zaak:** De immuniteit van staatshoofden en regeringsleiders voor internationale tribunalen is controversieel en hangt af van de interpretatie van het Statuut van Rome en gewoonterecht. Het ISH houdt geen rekening met immuniteit voor internationale misdrijven [122](#page=122) [123](#page=123). * **Rohingya in Myanmar:** Analyseert de universele jurisdictie en de immuniteit van ministers, met name of een minister vervolgd kan worden voor misdaden tegen de mensheid begaan vóór zijn ambtstermijn of buiten zijn ambtsuitoefening [124](#page=124) [125](#page=125). ### Module 6: Vrede en Veiligheid * **Belgische deelname aan militaire operaties in Syrië:** Bespreekt het geweldverbod, de uitzonderingen (zelfverdediging, humanitaire interventie) en de rol van de Veiligheidsraad en het vetorecht [128](#page=128) [129](#page=129). ### Module 7: Aansprakelijkheid Staten * **Australische bosbranden:** Analyseert de aansprakelijkheid van Australië en de Wereldbank voor milieuschade, met focus op het voorzorgsprincipe, verdragsrechtelijke verplichtingen, reserves, en de verdedigingsgronden tegen aansprakelijkheid [131](#page=131) [132](#page=132) [133](#page=133) [134](#page=134). ### Module 8: Rechtshandhaving en Geschillenbeslechting * **Zuid-Soedan burgercrisis:** Onderzoekt de procedurele mogelijkheden om een geschil voor het Internationaal Gerechtshof te brengen, met name via adviserende bevoegdheid, gezien het gebrek aan instemming van alle betrokken staten [136](#page=136) [137](#page=137) [138](#page=138). --- ## Casusmethode De analyse van casussen volgt doorgaans vijf stappen: 1. **Selecteer de feiten:** Identificeer de relevante juridische feiten. 2. **Selecteer de rechtsregel:** Bepaal het rechtsgebied, de bronnen en de specifieke regels. 3. **Ontleed de rechtsregels:** Bepaal de voorwaarden en rechtsgevolgen. 4. **Interpreteer de voorwaarden:** Analyseer de betekenis en toepassing in jurisprudentie en statenpraktijk. 5. **Pas de rechtsregels toe op de feiten:** Toets de feiten aan de voorwaarden en formuleer een conclusie. --- ## Veelvoorkomende Fouten om te Vermijden * **Niet onderscheiden tussen primaire en subsidiaire bronnen:** Verwarring tussen wat recht creëert en wat recht interpreteert. * **Onjuiste toepassing van jurisprudentie:** Gebruik van zaken die niet direct relevant zijn voor de specifieke vraag. * **Negeer het belang van statenpraktijk en opinio iuris:** Cruciale elementen voor gewoonterecht. * **Verwarring tussen bindende en niet-bindende besluiten:** Vooral bij resoluties van internationale organisaties. * **Onjuiste interpretatie van verdragen:** Zonder rekening te houden met de specifieke bepalingen van het Verdrag van Wenen. * **Onvoldoende analyse van de voorwaarden voor de bevoegdheid van internationale hoven:** Vooral bij het IGH, waar instemming vereist is. * **Veronachtzamen van de uitzonderingen op algemene regels:** Zoals persistent objector, immuniteiten of verdedigingsgronden bij aansprakelijkheid. * **Onjuiste toepassing van immuniteitsregels:** Het niet correct onderscheiden tussen functionele en persoonlijke immuniteit, of tussen overheids- en individuele immuniteit. * **Gebrek aan kritische noot:** Alleen feitelijke opsommingen geven zonder eigen analyse of beoordeling. * **Niet voldoen aan de specifieke vereisten van de casus:** Bijvoorbeeld het niet beantwoorden van alle gestelde vragen of het niet gebruiken van de juiste bronnen. Deze studiegids biedt een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste concepten en jurisprudentie in het Internationaal Publiekrecht I, met de bedoeling een solide basis te leggen voor succesvolle examens. Succes met studeren!

## Woordenlijst | Term | Definitie | |---|---| | **Gedecentraliseerde rechtsorde** | Een rechtsorde die horizontaal functioneert, in tegenstelling tot een gecentraliseerde rechtsorde (zoals de nationale rechtsorde) die verticaal of piramidaal functioneert, met een centrale wetgever en hiërarchische structuur. | | **Consensualisme** | Het beginsel dat rechtsregels in het internationaal recht enkel tot stand komen door de instemming van de staten, wat betekent dat een staat niet gebonden is aan een regel waartoe hij geen toestemming heeft gegeven. | | **Usus** | Het objectieve element van gewoonterecht, verwijzend naar de praktijk van staten die herhaaldelijk en waarneembaar wordt gevolgd; het daadwerkelijk gebruiken van bepaalde gedragingen. | | **Opinio iuris** | Het subjectieve element van gewoonterecht, verwijzend naar de overtuiging van staten dat zij zo behoren te handelen; de rechtsovertuiging dat een bepaalde praktijk juridisch bindend is. | | **Persistent objector** | Een staat die zich tijdens de ontwikkelingsfase van een internationale rechtsregel van gewoonterecht duidelijk en consistent heeft verzet tegen de vorming ervan, en daardoor, onder bepaalde voorwaarden, niet gebonden wordt door die regel. | | **Verdragenrecht** | Het rechtsgebied dat de totstandkoming, interpretatie, wijziging, beëindiging en de gevolgen van internationale overeenkomsten tussen staten en/of internationale organisaties regelt, grotendeels gecodificeerd in het Verdrag van Wenen van 1969 en 1986. | | **Ius cogens** | Dwingend internationaal recht dat door de internationale gemeenschap van staten als zodanig wordt erkend en waarvan geen afwijking is toegestaan; normen die fundamentele waarden van de internationale gemeenschap beschermen. | | **Erga omnes** | Verplichtingen die een staat heeft ten aanzien van de gehele internationale gemeenschap; een schending van zulke verplichtingen kan door elke staat worden ingeroepen. | | **Statenopvolging** | De overgang van rechten en plichten van een voorgangersstaat naar een opvolgersstaat, bijvoorbeeld bij ontbinding, afscheiding of eenmaking van staten, die geregeld wordt door specifieke verdragen en gewoonterecht. | | **Territoriale integriteit** | Het beginsel dat het grondgebied van een staat onaantastbaar is en dat geen enkele staat het recht heeft om de territoriale integriteit van een andere staat te schenden of het gebruik van zijn grondgebied voor handelingen die schade toebrengen aan andere staten toe te staan. | | **Universaliteitsbeginsel (jurisdictie)** | Een beginsel dat een staat toestaat rechtsmacht uit te oefenen over bepaalde internationale misdrijven, ongeacht waar deze zijn gepleegd, wie de dader is, of wie het slachtoffer is, met als doel de bestrijding van straffeloosheid. | | **Staatsimmuniteit** | Het beginsel dat een soevereine staat niet onderworpen is aan de jurisdictie van de rechtbanken van een andere staat, voortvloeiend uit het principe van soevereine gelijkheid van staten. | | **Zelfbeschikkingsrecht** | Het recht van volkeren om vrijelijk hun politieke status te bepalen en hun economische, sociale en culturele ontwikkeling na te streven, dat zowel een intern als een extern aspect kent. | | **Voorzorgsprincipe** | Het beginsel dat stelt dat, zelfs bij wetenschappelijke onzekerheid, maatregelen moeten worden genomen om potentieel ernstige milieuschade te voorkomen. |