Cover
立即免费开始 RECHT H4 - 4_5- Gerechtelijke procedures & rechtshulp .pdf
Summary
# Soorten procedures en beginselen voor de rechter
Hier volgt een gedetailleerd studiemateriaal over soorten procedures en beginselen voor de rechter.
## 1. Soorten procedures en beginselen voor de rechter
Dit onderdeel bespreekt de onderscheiden gerechtelijke procedures en de fundamentele principes waaraan rechters zich dienen te houden [1](#page=1).
### 1.1 Soorten gerechtelijke procedures
Gerechtelijke procedures kunnen grofweg worden onderverdeeld in privaatrechtelijke (burgerlijke) en strafrechtelijke procedures [1](#page=1).
#### 1.1.1 Privaatrechtelijke procedures
Deze procedures betreffen geschillen tussen burgers onderling [1](#page=1).
Voorbeelden hiervan zijn:
* Een onbetaalde factuur [1](#page=1).
* Een vordering tot schadevergoeding [1](#page=1).
* Geschillen over ontslagvergoedingen [1](#page=1).
De civiele rechtbank behandelt zaken tussen burgers, inclusief alle rechtbanken die geen strafrechtbanken zijn [1](#page=1).
#### 1.1.2 Strafrechtelijke procedures
Deze procedures hebben betrekking op misdrijven en worden behandeld door strafrechtbanken [1](#page=1).
Voorbeelden van strafrechtelijke delicten zijn:
* Gebruik of handel in drugs [1](#page=1).
* Door het rood licht rijden [1](#page=1).
* Iemand fysiek aanvallen [1](#page=1).
Strafrechtbanken omvatten de correctionele rechtbanken, de politierechtbank, het Hof van Assisen en het Hof van Beroep met een correctionele kamer. Het openbaar ministerie speelt vaak een rol bij het beoordelen van misdrijven namens de samenleving [1](#page=1).
### 1.2 Principes voor de rechter/raadsheer
Voordat een rechter inhoudelijk een zaak behandelt, dient hij verschillende beginselen te onderzoeken [1](#page=1):
#### 1.2.1 Bevoegdheid
De rechter moet nagaan of hij bevoegd is om de zaak te behandelen. Dit omvat [1](#page=1):
* **Territoriale bevoegdheid:** Is de eis voorgelegd aan de juiste rechtbank binnen het juiste rechtsgebied [1](#page=1)?
* **Materiële bevoegdheid:** Welk soort zaak betreft het? Bijvoorbeeld, persmisdrijven vallen onder het Hof van Assisen [1](#page=1).
#### 1.2.2 Ontvankelijkheid
De rechter controleert of de vordering ontvankelijk is. Dit kan bijvoorbeeld geweigerd worden als [1](#page=1):
* Er sprake is van **verjaring**: Voor bepaalde vorderingen geldt een wettelijke termijn waarbinnen een eis moet worden ingesteld. Als deze termijn is verstreken, kan de eis onontvankelijk worden verklaard, ongeacht de grondigheid ervan [1](#page=1).
> **Voorbeeld:** Als een werkgever te weinig loon heeft uitbetaald, heeft de werknemer doorgaans één jaar de tijd om hier een eis tegen in te stellen. Na dit jaar is de eis niet meer ontvankelijk [1](#page=1).
* Het proces wordt ingesteld door een **onbekwame**: Dit is het geval wanneer een minderjarige niet vertegenwoordigd wordt door zijn ouders of voogd [1](#page=1).
#### 1.2.3 Gegrondheid
Nadat de bevoegdheid is vastgesteld en de vordering ontvankelijk is verklaard, beoordeelt de rechter de gegrondheid van de eis [2](#page=2).
#### 1.2.4 Overige beginselen voor de rechter/raadsheer
Naast de initiële toetsing, dient de rechter zich aan de volgende principes te houden [2](#page=2):
* **Recht van verdediging respecteren:** Alle partijen moeten de kans krijgen zich te verdedigen [2](#page=2).
* **Uitspraak motiveren:** De rechter moet zijn uitspraak onderbouwen en ingaan op alle argumenten van alle partijen. Dit geldt tegenwoordig ook voor het Hof van Assisen [2](#page=2).
* **Niet weigeren om recht te spreken:** Een rechter mag niet weigeren een zaak te behandelen. Rechtsweigering is een ernstige schending [2](#page=2).
### 1.3 Alternatieve geschillenbeslechting (ADR)
De rechter kan zich afvragen of een uitspraak van de rechtbank de beste manier is om een conflict op te lossen, of dat er betere alternatieven bestaan. Naast het instellen van een vordering voor de rechtbank, zijn er alternatieve methoden [2](#page=2):
* Arbitrage
* Bemiddeling
* Verzoening [2](#page=2).
Deze methoden, collectief bekend als Alternatieve Geschillenbeslechting (ADR), worden aangemoedigd door de justitie, soms zelfs verplicht, en kunnen helpen tijd en geld te besparen, hoewel ze ook enkele maanden kunnen duren. Gerechtelijke procedures kunnen daarentegen tot twee jaar duren en de kosten doen oplopen. Goede informatie is essentieel voor het maken van de juiste keuze tussen deze methoden [2](#page=2) [3](#page=3).
#### 1.3.1 Beïnvloedende factoren voor ADR
Verschillende factoren kunnen de keuze voor ADR beïnvloeden [3](#page=3):
* Een principiële kwestie [3](#page=3).
* De mate van escalatie van het conflict [3](#page=3).
* De gelijkwaardigheid van beide partijen [3](#page=3).
* Onzekerheid over de uitkomst van een rechtszaak [3](#page=3).
* De toekomstige relatie tussen partijen en gemeenschappelijk belang [3](#page=3).
#### 1.3.2 Arbitrage
Arbitrage is een vorm van private rechtspraak waarbij partijen een geschil toevertrouwen aan een of meerdere scheidsrechters. Dit kan betrekking hebben op bestaande of toekomstige geschillen waarover partijen vrij kunnen beschikken. De overeenkomst hiervoor wordt vastgelegd in een scheidsrechterlijk beding of een scheidsrechterlijke overeenkomst. Er bestaan geen beroepsmogelijkheden tegen een arbitraal vonnis, wat het een 'alles of niets' situatie maakt die vaak in zeer specifieke situaties wordt toegepast [3](#page=3).
#### 1.3.3 Bemiddeling
Bij bemiddeling is een onafhankelijke persoon, de bemiddelaar, betrokken. De bemiddelaar mag zich niet direct met het conflict inmengen, maar mag wel vragen stellen. Het doen van suggesties door de bemiddelaar is verboden. De bemiddelaar helpt partijen bij het zoeken naar een compromis, wat mogelijk is wanneer partijen wederzijdse toegevingen kunnen doen [3](#page=3).
#### 1.3.4 Verzoening
Verzoening is een proces gericht op het herstellen van de relatie en het vinden van een oplossing waar beide partijen zich in kunnen vinden, vaak met de hulp van een neutrale derde partij [2](#page=2).
---
# Alternatieve geschillenbeslechting (ADR)
Hieronder vind je een gedetailleerd studieoverzicht over Alternatieve Geschillenbeslechting (ADR), gebaseerd op de verstrekte documentatie.
## 2. Alternatieve geschillenbeslechting (ADR)
Alternatieve geschillenbeslechting (ADR) biedt methoden om conflicten op te lossen buiten de traditionele rechterlijke procedure, met potentiële voordelen op het gebied van tijd, kosten en het behoud van relaties [2](#page=2) [4](#page=4).
### 2.1 Principes en doelstellingen van ADR
De keuze voor ADR in plaats van een gerechtelijke procedure wordt beïnvloed door verschillende factoren. ADR kan een aantrekkelijke optie zijn om tijd en geld te besparen, hoewel het ook enkele maanden kan duren. Justitie moedigt ADR aan en in sommige gevallen, zoals bij familiezaken, kan het zelfs verplicht zijn. Een goede informatievoorziening is essentieel om de juiste keuze te kunnen maken [2](#page=2) [3](#page=3) [4](#page=4).
#### 2.1.1 Beïnvloedende factoren bij de keuze voor ADR
Verschillende elementen spelen een rol bij de beslissing om voor ADR te kiezen:
* **Principiële kwestie:** Als het conflict voortkomt uit een principieel standpunt, kan dit de bereidheid tot compromis beïnvloeden [3](#page=3) [4](#page=4).
* **Mate van escalatie van het conflict:** Wanneer een conflict sterk is geëscaleerd en de partijen elkaar fel tegenspreken, is bemiddeling vaak minder zinvol [4](#page=4).
* **Gelijkwaardigheid van partijen:** De gelijkheid in mondigheid en positie tussen de partijen is belangrijk voor een effectieve ADR [4](#page=4).
* **Onzekerheid over de uitkomst van een rechtszaak:** Als de uitkomst van een mogelijke rechtszaak onzeker is, kan dit een stimulans zijn om ADR te overwegen [3](#page=3) [4](#page=4).
* **Toekomstige relatie en gemeenschappelijk belang:** Het bestaan van een toekomstige relatie of gemeenschappelijk belang tussen partijen kan ADR aantrekkelijk maken, aangezien het kan bijdragen aan het behoud van deze banden [3](#page=3) [4](#page=4).
#### 2.1.2 Voordelen van ADR
ADR biedt diverse voordelen ten opzichte van een traditionele rechtsgang:
* **Tijdsbesparing:** Hoewel ADR ook tijd kan vergen, is het doorgaans sneller dan langlopende gerechtelijke procedures die tot wel twee jaar kunnen duren en oplopende kosten met zich meebrengen [2](#page=2).
* **Kostenbesparing:** Potentieel lagere kosten door snellere afhandeling en minder formele procedures [2](#page=2).
* **Oplossing gericht op de kern van het conflict:** ADR kan leiden tot een meer duurzame en bevredigende oplossing, omdat de partijen zelf betrokken zijn bij het vinden van een compromis [3](#page=3) [4](#page=4).
* **Behoud van relaties:** De minder confronterende aard van ADR kan helpen om toekomstige relaties tussen partijen te behouden [4](#page=4).
* **Vertrouwelijkheid:** ADR-processen zijn doorgaans vertrouwelijk, wat bescherming biedt aan de betrokken partijen [4](#page=4).
### 2.2 Vormen van Alternatieve Geschillenbeslechting
Er zijn verschillende methoden binnen ADR, waarvan arbitrage, bemiddeling en verzoening de belangrijkste zijn [2](#page=2).
#### 2.2.1 Arbitrage
Arbitrage kan worden omschreven als private rechtspraak, waarbij de beslechting van een geschil wordt toevertrouwd aan een of meerdere scheidsrechters. Dit kan betrekking hebben op bestaande of toekomstige geschillen. De keuze voor arbitrage gebeurt middels een overeenkomst, zoals een arbitraal beding in een contract of een aparte arbitrageovereenkomst [3](#page=3).
* **Kenmerken van arbitrage:**
* **Private rechtspraak:** Geen openbare procedure zoals bij de rechtbank [3](#page=3).
* **Scheidsrechter:** De beslissing wordt genomen door een door partijen aangewezen deskundige [3](#page=3).
* **Onderwerp van arbitrage:** Geschillen waarover partijen vrijelijk kunnen beschikken [3](#page=3).
* **Arbitrale beslissing:** Tegen een arbitragebeslissing is geen hoger beroep mogelijk. Dit maakt arbitrage een 'alles of niets' situatie en wordt vaak toegepast in zeer specifieke situaties [3](#page=3).
#### 2.2.2 Bemiddeling
Bemiddeling is een proces waarbij een onafhankelijke derde partij, de bemiddelaar, de communicatie tussen strijdende partijen faciliteert om hen te helpen een eigen oplossing te vinden. De bemiddelaar blijft strikt buiten het conflict en mag geen suggesties doen of oplossingen opleggen; de rol is faciliterend [3](#page=3).
* **Kenmerken van bemiddeling:**
* **Onafhankelijke bemiddelaar:** Een neutrale en onpartijdige persoon die zich afzijdig houdt van het inhoudelijke conflict [3](#page=3) [4](#page=4).
* **Faciliteren van compromis:** De bemiddelaar helpt partijen bij het zoeken naar wederzijdse toegevingen [3](#page=3).
* **Vrijwillig karakter:** Deelname aan bemiddeling is vrijwillig en partijen kunnen het proces op elk moment stopzetten. Men kan echter wel verplicht zijn om de bemiddeling te proberen [4](#page=4).
* **Vertrouwelijkheid en discretie:** Alles wat tijdens de bemiddeling gebeurt, blijft vertrouwelijk en mag niet tegen partijen gebruikt worden in een gerechtelijke procedure. Erkende bemiddelaars hebben tevens een beroepsgeheim [4](#page=4).
* **Homologatie akkoord:** Een succesvolle bemiddeling kan leiden tot een akkoord dat door de rechter gehomologeerd kan worden, waardoor het een uitvoerbare titel wordt [4](#page=4) [5](#page=5).
* **Mogelijkheden en grenzen van bemiddeling:**
* **Geslaagde bemiddeling:** Dit resulteert in aanvaardbare en door beide partijen gedragen oplossingen [4](#page=4).
* **Beperkingen:** Bemiddeling is minder geschikt bij sterk geëscaleerde conflicten, principiële kwesties waarbij partijen niet willen plooien, en wanneer de uitkomst van een rechtszaak zeer zeker is. Ook moet er sprake zijn van gelijkwaardigheid tussen de partijen [4](#page=4).
* **Soorten bemiddeling:**
* **Bemiddelingsbeding in overeenkomst:** Een clausule in een contract die een bemiddelingspoging verplicht voordat een stap naar de rechter wordt gezet [4](#page=4).
* **Vrijwillige bemiddeling:** Partijen initiëren het bemiddelingsproces uit eigen beweging [4](#page=4).
* **Gerechtelijke bemiddeling:** Een pauze in een lopende procedure, op initiatief van de rechter, om bemiddeling te proberen [4](#page=4).
* **Collaboratieve onderhandelingen:** Een specifieke vorm van onderhandelen gericht op een gezamenlijke oplossing [4](#page=4).
* **Bemiddelingsproces:**
* **Bemiddelingsvoorstel:** Een voorstel om tot bemiddeling over te gaan en een bemiddelaar aan te stellen [5](#page=5).
* **Bemiddelingsprotocol:** Afspraken over de spelregels, concrete regels en het verloop van de bemiddeling. Het ondertekenen van het protocol schorst de verjaring. Kosten worden verdeeld [5](#page=5).
* **Bemiddelingsovereenkomst:** Het akkoord dat partijen bereiken over de gevonden oplossing. Dit dient schriftelijk te gebeuren en kan ter homologatie aan de rechter worden voorgelegd [5](#page=5).
* **Homologatie:** Het omzetten van het akkoord in een vonnis, waardoor het een uitvoerbare titel wordt. Dit vereist een erkend bemiddelaar [5](#page=5).
#### 2.2.3 Verzoening
Verzoening is eveneens een vorm van ADR, maar wordt in de verstrekte documentatie niet verder uitgewerkt dan de vermelding ervan als een van de hoofdtypen. Het concept impliceert doorgaans een proces waarbij een neutrale partij de partijen helpt om tot een verzoening te komen, wat kan overlappen met bemiddeling maar vaak een meer informele of minder gestructureerde aanpak kan hebben [2](#page=2) [5](#page=5).
---
# Burgerlijke procedureverloop en rechtsmiddelen
Dit gedeelte beschrijft het volledige traject van een burgerlijke rechtszaak, van de initiële stappen tot aan de uitvoering van een vonnis en de mogelijke manieren om daartegen op te komen [7](#page=7) [8](#page=8) [9](#page=9).
### 3.1 Inleiding van het geding
De burgerlijke procedure kan op verschillende manieren worden ingeleid [7](#page=7).
#### 3.1.1 Dagvaarding
* Dit is de meest voorkomende methode, waarbij een gerechtsdeurwaarder de oproeping aan de tegenpartij betekent [7](#page=7).
* De betekening kan fysiek plaatsvinden of via een gerechtelijk elektronisch adres (e-betekening) [7](#page=7).
* De dagvaarding moet de datum van de inleidende zitting vermelden, met een minimale termijn van 8 dagen om het recht op verdediging te waarborgen [7](#page=7).
#### 3.1.2 Verzoekschrift
* Bij deze methode neemt de griffie van de rechtbank de oproeping van de procespartijen voor haar rekening [7](#page=7).
* Deze procedure is doorgaans goedkoper omdat de kosten van een gerechtsdeurwaarder uitgespaard worden [7](#page=7).
#### 3.1.3 Vrijwillige verschijning
* Dit is een optie die enkel mogelijk is bij de vrederechter en de rechtbank van eerste aanleg [7](#page=7).
* Partijen verschijnen dan op de griffie van de bevoegde rechtbank op verzoek van beide partijen zelf [7](#page=7).
* Na deze initiële stappen worden de zaken geplaatst op de algemene rol [7](#page=7).
### 3.2 De inleidende zitting
De inleidende zitting is het formele startpunt van de procedure voor de rechtbank [7](#page=7).
* **Korte debatten:** In uitzonderlijke gevallen kunnen hier al korte debatten plaatsvinden om de zaak te behandelen [7](#page=7).
* **Uitstel:** Meestal wordt de zaak uitgesteld naar een vaste datum [7](#page=7).
* **Conclusiekalender:** Dit bepaalt de termijn waarbinnen de partijen hun schriftelijke argumentaties (conclusies) moeten neerleggen [7](#page=7).
* **Deskundige aanstelling:** Indien nodig, kan een deskundige worden aangesteld via een tussenvonnis [7](#page=7).
* **Voorlopige maatregelen:** In bepaalde gevallen kunnen voorlopige maatregelen worden getroffen [7](#page=7).
* **Wachtrol:** Als partijen afwijken van de overeengekomen kalender, wordt de zaak verwezen naar de wachtrol, ook wel de bijzondere rol genoemd. Hier begint een wachttijd waarin conclusies kunnen worden uitgewisseld [7](#page=7).
### 3.3 Kosten van de procedure
De kosten van de procedure, met uitzondering van de advocaatkosten, worden gedragen door de partij die de zaak verliest [8](#page=8).
### 3.4 Uitvoering van het vonnis
Nadat een vonnis is uitgesproken, kan de winnende partij de uitvoering ervan vragen [8](#page=8).
* **Uitvoerbare uitgifte (de 'grosse'):** Dit is een kopie van het vonnis voorzien van een formule van tenuitvoerlegging [8](#page=8).
* **Betekening door gerechtsdeurwaarder:** De gerechtsdeurwaarder betekent het vonnis aan de verliezende partij. Vanaf dit moment begint de termijn voor hoger beroep of verzet (meestal 1 maand) te lopen [8](#page=8).
* **Bevel tot betaling:** Indien er na 1 maand na de betekening van het vonnis nog geen betaling is gevolgd, betekent de gerechtsdeurwaarder een bevel tot betaling. Dit bevel heeft een minimumtermijn van 1 maand na betekening [8](#page=8).
* **Gedwongen uitvoering:** Indien noodzakelijk, kan overgegaan worden tot gedwongen uitvoering, bijvoorbeeld door middel van uitvoerend beslag [8](#page=8).
#### 3.4.1 Effect van hoger beroep en verzet op uitvoering
* **Vonnis op tegenspraak:** Hoger beroep schorst de uitvoering van het vonnis niet. Dit brengt een risico met zich mee voor de appellant [8](#page=8).
* **Verstekvonnis:** Bij een verstekvonnis schorst verzet de uitvoering van het vonnis wel [8](#page=8).
> **Tip:** Een verstekvonnis is een vonnis waarbij de tegenpartij niet is komen opdagen en zich niet heeft verweerd. De rechtbank vaardigt dan een vonnis uit gebaseerd op de eis van de oorspronkelijke eiser. De niet-opgedaagde partij kan echter nog verzet aantekenen, wat de uitvoering van het vonnis opschort [8](#page=8).
### 3.5 Rechtsmiddelen
Wanneer een partij niet akkoord gaat met een uitspraak, zijn er verschillende rechtsmiddelen beschikbaar [8](#page=8) [9](#page=9).
#### 3.5.1 Verzet
* Dit rechtsmiddel staat open na een **verstekvonnis** [8](#page=8).
* De zaak komt opnieuw voor dezelfde rechter [8](#page=8).
* Verzet heeft een **schorsend effect** op de uitvoering van het vonnis [8](#page=8).
#### 3.5.2 Hoger beroep
* Dit is de algemene weg om in beroep te gaan wanneer men niet tevreden is met de uitspraak [8](#page=8).
* De partij die beroep instelt, wordt de **appellant** genoemd, en de tegenpartij de **geïntimeerde** [6](#page=6) [9](#page=9).
* Het hoger beroep leidt tot een **volledig nieuwe beoordeling** van de zaak [9](#page=9).
* **Uitzondering:** Hoger beroep is niet voor alle uitspraken mogelijk [9](#page=9).
* **Geen schorsend effect:** In principe heeft hoger beroep geen schorsend effect op de uitvoering van het vonnis. Dit is anders bij verstekvonnissen waar verzet wel schorst [8](#page=8) [9](#page=9).
#### 3.5.3 Cassatie
* Cassatie kan enkel aan de orde komen bij een **procedurefout**, dat wil zeggen wanneer er iets gebeurt dat tegen de wet indruist [8](#page=8).
* Het Hof van Cassatie beoordeelt niet de feiten, maar enkel de correcte toepassing van het recht door de lagere rechtbanken [9](#page=9).
* Cassatie is **niet mogelijk voor bijzondere procedures** [9](#page=9).
> **Tip:** De beroepstermijn bedraagt in de regel 1 maand en begint te lopen vanaf het moment dat men kennis heeft gekregen van het vonnis [8](#page=8).
---
## Veelgemaakte fouten om te vermijden
- Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens
- Let op formules en belangrijke definities
- Oefen met de voorbeelden in elke sectie
- Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen
Glossary
| Term | Definition |
|------|------------|
| Privaatrechtelijke procedure | Een gerechtelijke procedure die betrekking heeft op geschillen tussen particulieren of rechtspersonen, zoals onbetaalde facturen, schadevergoedingen of ontslagkwesties. |
| Strafrechtelijke procedure | Een gerechtelijke procedure die wordt ingeleid wanneer een misdrijf is gepleegd, waarbij het openbaar ministerie vaak de samenleving vertegenwoordigt. Voorbeelden zijn drugshandel, verkeersovertredingen of mishandeling. |
| Bevoegdheid (territoriaal) | Het criterium dat bepaalt of een eis is voorgelegd aan de juiste rechtbank binnen een bepaald geografisch gebied. |
| Bevoegdheid (materieel) | Het criterium dat bepaalt of de rechtbank bevoegd is om te oordelen over een bepaald soort misdrijf of geschil, gebaseerd op de aard van de zaak. |
| Ontvankelijkheid | De voorwaarde dat een eis voldoet aan wettelijke eisen, zoals het niet verjaard zijn, om door de rechter te kunnen worden behandeld. |
| Verjaring | Een wettelijke termijn waarbinnen een rechtsvordering moet worden ingesteld; na het verstrijken van deze termijn is de eis niet langer ontvankelijk. |
| Recht van verdediging | Het fundamentele recht van een partij in een gerechtelijke procedure om gehoord te worden en zich te verdedigen tegen de ingebrachte beschuldigingen of vorderingen. |
| Motiveringsplicht | De verplichting voor een rechter om zijn uitspraak te onderbouwen met redenen en in te gaan op alle argumenten van de betrokken partijen. |
| Rechtsweigering | Het zich onttrekken aan de plicht om recht te spreken door een rechter, wat in strijd is met de wet. |
| Alternatieve geschillenbeslechting (ADR) | Een reeks methoden om conflicten buiten de traditionele rechtbank om op te lossen, zoals arbitrage, bemiddeling en verzoening, vaak met als doel tijd en kosten te besparen. |
| Arbitrage | Een vorm van private rechtspraak waarbij partijen een geschil voorleggen aan een of meerdere neutrale scheidsrechters, wier beslissing bindend is en waarvoor geen hoger beroep mogelijk is. |
| Bemiddeling | Een proces waarbij een onafhankelijke en neutrale bemiddelaar partijen helpt bij het vinden van een wederzijds aanvaardbaar compromis, zonder zelf oplossingen op te leggen. |
| Verzoening | Een proces gericht op het herstellen van verhoudingen en het vinden van een minnelijke schikking tussen partijen, vaak in informele settings. |
| Homologatie akkoord | De officiële bekrachtiging van een bemiddelingsovereenkomst door een rechter, waardoor deze akkoord de kracht van een vonnis krijgt en uitvoerbaar wordt. |
| Dagvaarding | Een officiële oproeping, betekend door een gerechtsdeurwaarder, die een partij uitnodigt om voor de rechtbank te verschijnen op een bepaalde datum. |
| Verzoekschrift | Een document waarmee partijen een zaak bij de rechtbank aanhangig maken, waarbij de griffie de procespartijen oproept. Dit is vaak goedkoper dan een dagvaarding. |
| Conclusiekalender | Een schema waarin de data worden vastgelegd waarop de procespartijen hun schriftelijke argumentaties, de conclusies, bij de rechtbank moeten neerleggen. |
| Vonnis op tegenspraak | Een rechterlijke uitspraak die tot stand komt nadat alle partijen in de gelegenheid zijn gesteld om hun standpunten kenbaar te maken en zich te verdedigen. |
| Verstek vonnis | Een rechterlijke uitspraak die wordt gedaan wanneer een van de partijen niet verschijnt voor de rechtbank ondanks een geldige oproeping. |
| Verzet | Een rechtsmiddel dat kan worden ingesteld tegen een verstek vonnis, waardoor de zaak opnieuw voor dezelfde rechter komt en de tenuitvoerlegging van het vonnis wordt geschorst. |
| Hoger beroep | Een rechtsmiddel dat partijen kunnen aanwenden wanneer zij niet tevreden zijn met een uitspraak van de rechtbank, met als doel een volledige nieuwe beoordeling van de zaak. |
| Cassatie | Een rechtsmiddel dat zich richt op procedurefouten en schending van de wet, waarbij de Hoge Raad controleert of de lagere rechter de wet correct heeft toegepast, zonder de feiten opnieuw te beoordelen. |
| Gerechtskosten | De kosten die verbonden zijn aan een gerechtelijke procedure, die in principe ten laste komen van de partij die de zaak verliest. |
| Uitvoerbare uitgifte (grosse) | Een gewaarmerkte kopie van een vonnis voorzien van een "formule van tenuitvoerlegging", die de mogelijkheid biedt om het vonnis met dwang te laten uitvoeren. |