Arbeids H3.docx

# Geneeskundige verzorging, apotheekkosten en ziekenhuiskosten Hieronder volgt een gedetailleerd studieoverzicht over geneeskundige verzorging, apotheekkosten en ziekenhuiskosten binnen het Belgische systeem. ## 1. Geneeskundige verzorging, apotheekkosten en ziekenhuiskosten Dit onderwerp behandelt de terugbetalingen voor medische prestaties, medicijnen en ziekenhuisopnames binnen het Belgische systeem, inclusief de rol van de nomenclatuur, het remgeld en de derdebetalersregeling. ### 1.1 De nomenclatuur in de gezondheidszorg De nomenclatuur is een officiële lijst met codes die overeenkomen met medische prestaties of verstrekkingen, beheerd door het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV). #### 1.1.1 Wat de nomenclatuur inhoudt * **Officiële lijst van medische prestaties:** Omvat onder andere doktersbezoeken, tandheelkundige zorg, revalidatie, ziekenhuisopnames, medische onderzoeken en ingrepen, en gedeeltelijke vergoeding van geneesmiddelen. * **Unieke RIZIV-codes:** Elke medische handeling krijgt een specifieke code. * **Vaste tarieven:** Aan elke code is een prijs gekoppeld, afgesproken tussen het RIZIV en artsen. Deze prijs bepaalt hoeveel de ziekteverzekering vergoedt en welk deel de patiënt (remgeld) betaalt. * **Doel:** Zorgen voor transparantie en uniformiteit in de kosten van gezondheidszorg. #### 1.1.2 De rol van de nomenclatuur in de terugbetaling * **Basis voor terugbetaling:** Vormt de grondslag van het Belgische terugbetalingssysteem in de gezondheidszorg. * **Facturatie en regeling:** Artsen en zorgverleners gebruiken de codes om hun prestaties aan te rekenen en de terugbetaling te regelen. * **Voorbeeld:** Een consultatie met een RIZIV-code heeft een totaalbedrag. Het ziekenfonds vergoedt een deel, en de patiënt betaalt het remgeld. > **Tip:** Als een verzekeraar vermeldt dat ze vergoeden "volgens de voorwaarden van het RIZIV", betekent dit dat ze de officiële nomenclatuur en tarieven volgen. ### 1.2 Voor wie en wanneer is geneeskundige verzorging van toepassing? Deze regeling geldt voor: * **Ongeval of ziekte:** Zowel bij ziekte als bij privé-ongevallen. * **Werk en privé:** Voor zelfstandigen en werknemers in zowel het beroepsleven als het privéleven. * **Opmerking:** Werknemers die een ongeval hebben tijdens het werk vallen onder de arbeidsongevallenverzekering. #### 1.2.1 Voorwaarden voor tussenkomst * **Aansluiting:** Aansluiten bij een verzekeringsinstelling (mutualiteit of Hulpkas). * **Bijdragen:** Betalen van de vereiste bijdragen. * **Wachttijd:** Meestal is er een wachttijd, maar er zijn uitzonderingen. #### 1.2.2 Onderverdeling van de tussenkomst De tussenkomst is onderverdeeld in: * Geneeskundige verzorging (bv. raadplegingen) * Apotheekkosten * Ziekenhuiskosten ### 1.3 Terugbetalingstarieven geneeskundige verzorging #### 1.3.1 Het derdebetalerssysteem * **Vroeger:** Patiënt betaalde de volledige kost en kreeg nadien terugbetaald via het ziekenfonds. * **Nu (meestal):** Het derdebetalerssysteem. De patiënt betaalt alleen het remgeld (het eigen aandeel). De arts rekent het resterende bedrag rechtstreeks af met het RIZIV. #### 1.3.2 Het remgeld * **Definitie:** Het persoonlijke aandeel van de patiënt in de kosten. * **Standaard:** Ongeveer 25% van het honorarium. * **Verhoogde tegemoetkoming (sociaal tarief/voorkeursregeling):** Verlaagd remgeld tussen 10% en 20%. #### 1.3.3 Geconventioneerde en niet-geconventioneerde zorgverleners * **Geconventioneerde zorgverlener:** Houdt zich aan de RIZIV-tarieven. De patiënt betaalt enkel het remgeld en geen extra kosten. * **Niet-geconventioneerde zorgverlener:** Houdt zich niet aan de RIZIV-afspraken en mag ereloonsupplementen aanrekenen bovenop het remgeld. Dit resulteert in hogere kosten voor de patiënt. * **Gedeeltelijk geconventioneerd:** De arts volgt de RIZIV-tarieven niet altijd consequent (bv. wel in het ziekenhuis, niet in de privépraktijk). > **Tip:** Bij het derdebetalerssysteem betaalt u enkel uw eigen aandeel (remgeld). Geconventioneerde artsen volgen de officiële tarieven. Niet-geconventioneerde artsen kunnen extra kosten aanrekenen. Mensen met een sociaal tarief betalen minder remgeld. ### 1.4 Terugbetalingstarieven apotheekkosten * **Voorschrift:** Een voorschrift van de arts activeert de derdebetalersregeling. * **Voorkeurregeling:** Zorgt voor hogere terugbetalingstarieven. * **Categorieën geneesmiddelen:** Geneesmiddelen worden ingedeeld in zeven categorieën op basis van hun therapeutisch nut. * **Categorie A:** Levensnoodzakelijke medicijnen, geen remgeld. * **Categorie C:** Bepaalde medicijnen (bv. tegen migraine) zonder maximum. * **Eigen aandeel:** Hoe levensnoodzakelijk een medicijn is, bepaalt de hoogte van het eigen aandeel dat de patiënt moet betalen. * **Afhandeling:** De patiënt betaalt enkel het remgeld aan de apotheek; het RIZIV betaalt de apotheker uit. ### 1.5 Terugbetalingstarieven ziekenhuiskosten Wanneer u in het ziekenhuis wordt opgenomen, wordt de factuur verdeeld tussen het ziekenfonds (groot deel via derdebetalersregeling) en de patiënt (eigen aandeel). #### 1.5.1 Factoren die het eigen aandeel bepalen * **Uw statuut:** Personen met een verhoogde tegemoetkoming (sociaal statuut) betalen minder. * **Kamerkeuze:** * **Tweepersoonskamer:** Standaardtarieven, minder of geen supplementen. * **Eénpersoonskamer:** Hoge ereloonsupplementen bovenop het eigen aandeel. * **Duur van de opname:** Een langer verblijf resulteert in hogere totale kosten. #### 1.5.2 Componenten van de ziekenhuisfactuur * **Verpleegdagprijs:** Een basisbedrag per dag voor het verblijf, waarin de meeste kosten verwerkt zijn. * **Niet inbegrepen in verpleegdagprijs (en komen vaak als supplement):** * Geneesmiddelen. * Honoraria van artsen (verstrekkingen). * Eventuele supplementen (bv. ereloonsupplementen voor kamerkeuze of niet-geconventioneerde artsen). > **Example:** Een verblijf in een tweepersoonskamer betekent dat u uw remgeld betaalt. Een verblijf in een eenpersoonskamer betekent dat u remgeld plus supplementen betaalt. Een langer verblijf leidt tot hogere totale kosten. De exacte bedragen verschillen per situatie en staan vermeld op de ziekenhuisfactuur. #### 1.5.3 Maximumfactuur (MaF) Het eigen aandeel van de patiënt kan beperkt worden door de sociale zekerheid via de maximumfactuur (MaF). * **Sociale MaF:** Voor rechthebbenden met een verhoogde terugbetaling. * **MaF inkomens:** Gebaseerd op schijven afhankelijk van het netto belastbaar inkomen van het gezin. * **MaF kinderen < 19 jaar:** Een specifieke regeling voor kinderen. #### 1.5.4 Ereloonsupplementen Artsen mogen tot 400% boven de vastegelegde RIZIV-honoraria gaan. Dit ereloonsupplement is de extra kost die een arts aanrekent bovenop het RIZIV-tarief. ### 1.6 Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen zijn financiële tegemoetkomingen die een inkomensverlies door ziekte of ongeval opvangen. Ze bieden een vervangingsinkomen aan personen die tijdelijk niet kunnen werken. #### 1.6.1 Voor wie en wanneer? * **Werknemers en zelfstandigen:** Bij ziekte of privé-ongevallen. * **Zelfstandigen:** Ook bij beroepsongevallen of beroepsziekten. * **Werknemers:** Arbeidsongevallen en beroepsziekten vallen onder een aparte verzekering. #### 1.6.2 Voorwaarden voor werknemers * **Bijdragen:** Bijdragen aan de sociale zekerheid via het loon. * **Arbeidsdagen:** Voldoende arbeidsdagen gewerkt hebben. * **Melding:** Arbeidsongeschiktheid melden bij het ziekenfonds met een medisch attest. * **Beoordeling:** Een adviserend geneesheer beoordeelt de graad van ongeschiktheid. #### 1.6.3 Fasen van arbeidsongeschiktheid voor werknemers * **Primaire arbeidsongeschiktheid (maximaal 1 jaar):** * **Eerste 30 dagen:** Volledig doorbetaald door de werkgever (gewaarborgd loon = 100%). * **Vanaf dag 31:** De ziekteverzekering betaalt 60% van het bruto dagloon, 6 dagen per week (feestdagen tellen niet mee). Er geldt een grensbedrag per dag. De uitkering is geplafonneerd. * **Herval:** Een herval binnen 14 dagen wordt als éénzelfde periode van arbeidsongeschiktheid beschouwd. * **Invaliditeit (na 1 jaar):** * Het RIZIV bepaalt op basis van een geneeskundig verslag of invaliditeit wordt toegekend. * De uitkering hangt af van de gezinstoestand: 65% (alleenstaanden met kinderen/ten laste), 55% (alleenstaanden zonder ten laste), 40% (samenwonenden met twee inkomens). * **Herval:** Een herval binnen 3 maanden telt als voortzetting van dezelfde invaliditeit. > **Tip:** Bij korte ziekteperiodes (minder dan 30 dagen) komt de ziekteverzekering niet tussen. Vanaf dag 31 neemt het ziekenfonds een deel van de inkomensvervanging over. Er geldt een maximumbedrag voor de uitkering, zelfs bij hogere lonen. #### 1.6.4 Situatie voor zelfstandigen * **Niet-vergoedbare periode:** Eerste maand is er geen gewaarborgd loon. * **Primaire AO:** Duurt 11 maanden. * **Invaliditeit:** Periode na de primaire AO. * **Vergoeding:** Forfaitair bedrag afhankelijk van de gezinssituatie. Zelfstandigen hebben geen werkgever en dus geen gewaarborgd loon. De eerste maand moeten ze dus zelf overbruggen. #### 1.6.5 Situatie voor ambtenaren * **Ziektekrediet:** Ambtenaren bouwen een ziektekrediet op. * **Ziektedagen:** 21 per arbeidsjaar met 100% wedde. * **Invaliditeit:** Na het opgebruikte ziektekrediet ontvangt men 60% van de wedde, tenzij er sprake is van een ernstige ziekte, dan 100%. * **Definitief AO:** Leidt tot een vervroegd pensioen. #### 1.6.6 Moederschapsuitkeringen Moederschapsuitkeringen zijn **niet gelijkgesteld** met arbeidsongeschiktheid. * **Werknemers:** 15 weken, waarvan 1 week verplicht vóór de vermoedelijke bevalling. Eerste 30 dagen: 82% loon, daarna 75%. * **Zelfstandigen:** 13 weken, waarvan 3 verplicht. Forfaitaire vergoeding: circa 855 euro/week, na 4 weken circa 782 euro/week. * **Ambtenaren:** 15 weken aan 100% wedde. #### 1.6.7 Vaderschapsverlof (geboorteverlof) * **Duur:** 20 dagen (sinds 1 januari 2023). * **Toepassing:** Voor werknemers en zelfstandigen. * **Opname:** Binnen de 4 maanden na de geboorte, hoeft niet aansluitend te zijn, start ten vroegste bij de geboorte. * **Werknemer:** Eerste 3 dagen betaald door werkgever (100%), daarna uitkering aanvragen bij ziekenfonds. * **Zelfstandige:** Dagvergoeding van circa 103,53 euro, aan te vragen bij het sociaal verzekeringsfonds. ### 1.7 Arbeidsongevallenverzekering Deze verzekering is van toepassing bij ongevallen van werknemers in het **beroepsleven**. Ze geldt **nooit** voor ziekte, privé-ongevallen of zelfstandigen. #### 1.7.1 Bijzonderheden * **Doel:** Extra bescherming van werknemers. * **Geprivatiseerde tak:** Hoewel een tak van de sociale zekerheid, is deze geprivatiseerd en wordt beheerd door privéverzekeraars. * **Verplichting werkgever:** De werkgever is verplicht deze verzekering af te sluiten zodra er werknemers in dienst zijn. * **Toezicht:** Fedris (Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's) controleert de werkgevers en verzekeraars. Boetes kunnen worden opgelegd bij het niet naleven. * **Aangifte:** Verplicht binnen 8 dagen door de werkgever. De werknemer kan ook zelf aangifte doen. #### 1.7.2 Wat is een arbeidsongeval? * **Plotse gebeurtenis:** Een onverwachte gebeurtenis. * **Uitwendige oorzaak:** De oorzaak is extern. * **Letsel:** Veroorzaakt lichamelijke schade. * **Tijdens en wegens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst:** Het ongeval gebeurt tijdens het werk of op de weg van en naar het werk (arbeidsweg). #### 1.7.3 Vergoede schade * **Medische en aanverwante kosten:** De arbeidsongevallenverzekering betaalt de volledige medische kosten. Het slachtoffer betaalt geen eigen aandeel. * **Praktische regeling:** Via het ziekenfonds (dat de kosten terugvordert) of rechtstreeks met de verzekeraar. * **Niet vergoed:** Erloonsupplementen van artsen of het ziekenhuis blijven ten laste van het slachtoffer. * **Vergoeding bij inkomensverlies:** * **Tijdelijke ongeschiktheid (TO):** Uitkering van 90% van het gemiddeld dagloon (van de laatste 12 maanden). De berekening is: `(basisloon / 365) * 90% * 7 dagen/week`. Zondagen en feestdagen worden meegerekend. TO duurt tot genezing of consolidatie van het letsel. * **Blijvende ongeschiktheid (BO):** Na consolidatie wordt de economische en/of fysiologische ongeschiktheid vastgesteld. Er wordt een jaarlijkse vergoeding toegekend op basis van de graad van arbeidsongeschiktheid en het basisloon. * **Herzieningstermijn:** Mogelijk binnen 3 jaar na consolidatie om de evolutie van het letsel te beoordelen. > **Tip:** Economische ongeschiktheid (hoeveel iemand nog kan werken in zijn beroep) kan hoger zijn dan fysiologische schade (medische beperkingen). #### 1.7.4 Bijkomende vergoedingen * **Verplaatsingskosten:** Soms worden reiskosten van het slachtoffer of gezinsleden vergoed. * **Dodelijk arbeidsongeval:** Vergoedingen voor begrafeniskosten, overbrenging van de overledene, een lijfrente voor de partner (30% basisloon) en/of kinderen (20% of 15%). #### 1.7.5 Burgerlijke aansprakelijkheid Uitkeringen zijn gebaseerd op het basisloon. Een werknemer kan geen schadeclaim indienen tegen de werkgever, tenzij een derde aansprakelijk is voor het ongeval. In dat geval kan het slachtoffer een vordering instellen voor de resterende, niet-vergoede schade. #### 1.7.6 Ambtenaren en zelfstandigen * **Ambtenaren:** Volgen grotendeels dezelfde regeling als in de privésector. * **Zelfstandigen:** Arbeidsongevallen zijn niet van toepassing; zij vallen terug op de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ### 1.8 Beroepsziektenverzekering Deze verzekering dekt ziekten die zijn ontstaan door blootstelling aan risico's tijdens het werk. #### 1.8.1 Voor wie en wanneer? * **Toepassing:** Geldt voor werknemers, ambtenaren en, in mindere mate, voor omgevingsslachtoffers (bv. bij het asbestfonds). Zelfstandigen vallen hier niet onder en zijn aangewezen op ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. * **Beheer:** Fedris beheert deze tak, zowel curatief (uitbetaling vergoedingen) als preventief (maatregelen bespreken). #### 1.8.2 Kenmerken van beroepsziekten * **Geen plotse gebeurtenis:** Het verband tussen blootstelling en ziekte is niet altijd direct duidelijk. * **Erkende beroepsziekten:** Voor ziektes op een officiële lijst moet het slachtoffer geen oorzakelijk verband aantonen. * **Niet-erkende beroepsziekten:** Het slachtoffer moet de blootstelling en het oorzakelijk verband met de ziekte zelf bewijzen. Een commissie van Fedris beslist over erkenning. * **Vergoede risico's:** De uitkeringen en evaluatie zijn gelijklopend met die bij arbeidsongevallen. * **Verschillen met arbeidsongevallen:** * De evolutie van een beroepsziekte kan anders zijn dan die van een ongeval en kan blijvend van aard zijn, soms zelfs vanaf het begin. * Er is geen herzieningstermijn omdat ziektes ook na lange tijd kunnen evolueren. * **Specifieke FBZ-nomenclatuur:** Fedris vergoedt enkel remgeld voor prestaties opgenomen in deze specifieke lijst. #### 1.8.3 Asbestfonds Regeling beheerd door Fedris (sinds 2007) voor voornamelijk longaandoeningen door asbest. Iedereen kan hier aanspraak op maken, inclusief omgevingsslachtoffers. #### 1.8.4 Berekening van uitkeringen De vergoedingen worden berekend zoals bij arbeidsongevallen, maar termen als "tijdelijke" en "blijvende" ongeschiktheid zijn minder van toepassing, en consolidatie zoals bij ongevallen is niet relevant. De focus ligt op de erkenning van de ziekte en de gevolgen daarvan. --- # Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen en moederschapsverlof ## 2. Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen zijn financiële tegemoetkomingen die een deel van het inkomensverlies opvangen wanneer iemand door ziekte of een ongeval tijdelijk niet kan werken. ### 2.1 Voor wie en wanneer? Deze uitkeringen zijn bedoeld voor werknemers en zelfstandigen bij ziekte of privé-ongevallen. Zelfstandigen ontvangen deze uitkeringen ook bij beroepsongevallen of beroepsziekten. Voor werknemers vallen arbeidsongevallen en beroepsziekten onder een aparte verzekering. ### 2.2 Voorwaarden voor werknemers Om recht te hebben op een ziekte- en invaliditeitsuitkering, moet een werknemer aan de volgende voorwaarden voldoen: * Bijdragen betalen via het loon aan de sociale zekerheid. * Voldoende arbeidsdagen hebben gewerkt. * De arbeidsongeschiktheid melden bij de ziekenfonds (mutualiteit) met een medisch attest. * De graad van ongeschiktheid wordt beoordeeld door een adviserend geneesheer. ### 2.3 Fasen van arbeidsongeschiktheid Er worden twee hoofdfasen van arbeidsongeschiktheid onderscheiden: #### 2.3.1 Primaire arbeidsongeschiktheid (maximaal 1 jaar) * **Eerste 30 dagen:** De werkgever betaalt het volledige loon door (gewaarborgd loon, $100\%$). * **Vanaf dag 31:** De ziekteverzekering neemt het over en betaalt: * $60\%$ van het bruto dagloon, berekend over 6 dagen per week (zaterdag telt mee, feestdagen niet). * Er geldt een maximum dagbedrag van $107,73$ euro. * De uitkering is geplafonneerd, wat betekent dat ook bij hogere lonen een maximumbedrag geldt. * Een herval binnen 14 dagen na een vorige periode van arbeidsongeschiktheid wordt als éénzelfde periode beschouwd. * Bij korte ziekteperiodes (minder dan 30 dagen) komt de ziekteverzekering niet tussen. #### 2.3.2 Invaliditeit (na 1 jaar) * Na een jaar van primaire arbeidsongeschiktheid beoordeelt het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) op basis van een medisch verslag of de persoon in invaliditeit gaat. * De uitkering hangt af van de gezinssituatie: * $65\%$ voor alleenstaanden met kinderen of personen ten laste. * $55\%$ voor alleenstaanden zonder personen ten laste. * $40\%$ voor samenwonenden met twee inkomens. * Een herval binnen 3 maanden wordt beschouwd als een voortzetting van dezelfde invaliditeit. * De mutualiteit volgt de situatie op en controleert de blijvende arbeidsongeschiktheid. > **Tip:** Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen zijn cruciaal om een financiële buffer te hebben bij onverwachte ziekte, wat de financiële stabiliteit waarborgt. #### 2.3.3 Inhoudingen op uitkeringen Op de ontvangen uitkeringen worden diverse inhoudingen gedaan: * Bedrijfsvoorheffing: $11,11\%$. * Sector pensioenen: $3,5\%$. * De uitkeringen moeten worden aangegeven in de personenbelasting. #### 2.3.4 Berekening van de vergoeding voor loonverlies (voorbeeld werknemer) Stel, iemand heeft een brutodagloon van $120$ euro en is 5 maanden arbeidsongeschikt, startend op 25 mei 2023. * **25 mei tot 24 juni (30 dagen):** De werkgever betaalt $100\%$ gewaarborgd loon. * **25 juni tot 30 juni:** Dit zijn 5 uitkeringsdagen (waarbij 25 juni een zondag is en niet telt als uitkeringsdag). De uitkering is $5 \times (60\% \times 120 \text{ euro}) = 5 \times 72 \text{ euro} = 360 \text{ euro}$. * **1 juli tot 31 juli:** Dit zijn 24 uitkeringsdagen (na aftrek van zon- en feestdagen). De uitkering is $24 \times 72 \text{ euro} = 1728 \text{ euro}$. * De berekening wordt voortgezet voor de resterende maanden van arbeidsongeschiktheid. ### 2.4 Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen voor zelfstandigen Voor zelfstandigen gelden specifieke regels: * **Niet-vergoedbare periode:** De eerste maand is er geen gewaarborgd loon omdat zelfstandigen geen werkgever hebben om dit te betalen. Deze periode moet de zelfstandige zelf overbruggen. * **Primaire AO:** Duurt 11 maanden. * **Invaliditeit:** Periode na de primaire AO. * **Vergoeding:** Dit is een forfaitair bedrag, afhankelijk van de gezinssituatie. * **Lagere uitkering:** Zelfstandigen ontvangen doorgaans een lagere vergoeding dan werknemers. #### 2.4.1 Berekening van de vergoeding voor loonverlies (voorbeeld zelfstandige) Met hetzelfde brutodagloon van $120$ euro en 5 maanden arbeidsongeschiktheid, startend op 25 mei 2023: * **25 mei tot 24 juni:** Geen vergoeding. * **25 juni tot 30 juni:** Dit zijn 5 uitkeringsdagen. De uitkering is gebaseerd op een forfaitair bedrag, bijvoorbeeld $45$ euro per dag. Totaal: $5 \times 45 \text{ euro} = 225 \text{ euro}$. * **1 juli tot 31 juli:** Dit zijn 24 uitkeringsdagen. De uitkering is $24 \times 45 \text{ euro} = 1080 \text{ euro}$. * De berekening wordt voortgezet tot het einde van de arbeidsongeschiktheid. > **Tip:** Begrijp de verschillen tussen de regelingen voor werknemers en zelfstandigen, met name de afwezigheid van gewaarborgd loon voor zelfstandigen. ### 2.5 Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen voor ambtenaren Ambtenaren bouwen een ziektekrediet op: * **Ziektedagen:** Zij beschikken over 21 dagen per arbeidsjaar die worden betaald aan $100\%$ van de wedde. * **Invaliditeit:** Na het opgebruiken van de ziektedagen wordt de uitkering $60\%$ van de wedde. In geval van ernstige ziekte kan dit $100\%$ blijven. * **Definitief AO:** Dit kan leiden tot een vervroegd pensioen. ### 2.6 Moederschapsuitkeringen Moederschapsuitkeringen zijn niet gelijkgesteld met arbeidsongeschiktheid. #### 2.6.1 Voor werknemers * **Duur:** 15 weken, waarvan minimaal 1 week verplicht vóór de vermoedelijke bevalling. * **Vergoeding:** * Eerste 30 dagen: $82\%$ van het loon. * Daarna: $75\%$ van het loon. * Andere percentages gelden bij arbeidsongeschiktheid en/of werkloosheid. #### 2.6.2 Voor zelfstandigen * **Duur:** 13 weken, waarvan minimaal 3 weken verplicht. * **Vergoeding:** Forfaitair bedrag: * Eerste 4 weken: $855$ euro per week. * Daarna: $782$ euro per week. #### 2.6.3 Voor ambtenaren * **Duur:** 15 weken. * **Vergoeding:** $100\%$ van de wedde. * Deze uitkeringen kunnen niet berekend worden volgens de arbeidsongeschiktheidscriteria. ### 2.7 Vaderschapsverlof (geboorteverlof) Sinds 1 januari 2023 hebben zowel werknemers als zelfstandigen recht op 20 dagen vaderschapsverlof. * **Opnametermijn:** Moet opgenomen worden binnen de 4 maanden na de geboorte en hoeft niet aansluitend te zijn. Het kan ten vroegste starten bij de geboorte. * **Voor werknemers:** * De eerste 3 dagen worden door de werkgever betaald ($100\%$). * Daarna moet een uitkering worden aangevraagd bij het ziekenfonds. * **Voor zelfstandigen:** * Er geldt een dagvergoeding van $103,53$ euro. * Deze moet worden aangevraagd bij het sociaal verzekeringsfonds. ## 3. Arbeidsongevallenverzekering van de sociale zekerheid De arbeidsongevallenverzekering dekt ongevallen die werknemers overkomen in hun beroepsleven. Deze regeling is exclusief voor werknemers en ambtenaren, en is een geprivatiseerde tak van de sociale zekerheid die beheerd wordt door private verzekeraars onder toezicht van Fedris (Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's). ### 3.1 Voor wie en wanneer? * **Toepassingsgebied:** Enkel voor werknemers en ambtenaren. Niet voor privé-ongevallen of zelfstandigen. * **Verplichting werkgever:** Werkgevers zijn verplicht een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten zodra ze personeel in dienst nemen. * **Controle:** Fedris controleert de naleving en kan boetes opleggen bij niet-naleving. * **Aangifte:** Ongevallen moeten binnen de 8 dagen door de werkgever worden aangegeven. Indien de werkgever dit nalaat, kan de werknemer dit zelf doen. ### 3.2 Wat is een arbeidsongeval? Een arbeidsongeval is een plotselinge gebeurtenis met een uitwendige oorzaak die leidt tot een letsel, en die plaatsvindt: * Tijdens en wegens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst (arbeidsrisico). * Tijdens de verplaatsing van en naar het werk (arbeidsweg). Het letsel moet voortkomen uit een uitwendige oorzaak, niet uit een inwendige oorzaak (wat eerder op ziekte zou wijzen). ### 3.3 Vergoede schade #### 3.3.1 Medische en aanverwante kosten * Alle medische kosten worden volledig gedekt door de arbeidsongevallenverzekeraar. Het slachtoffer betaalt geen eigen aandeel. * **Praktische regeling:** De kosten worden initieel via het ziekenfonds volgens de RIZIV-nomenclatuur geregeld, waarna het ziekenfonds de kosten terugvordert bij de AO-verzekeraar. Een directe regeling met de verzekeraar is ook mogelijk. * **Niet vergoed:** Er zijneloonsupplementen van artsen of ziekenhuizen blijven voor rekening van het slachtoffer. #### 3.3.2 Vergoeding bij inkomensverlies Dit geldt bij tijdelijke ongeschiktheid (TO) en blijvende ongeschiktheid (BO). Er geldt een loonplafond van $54.743,48$ euro per jaar (geïndexeerd). ##### 3.3.2.1 Tijdelijke ongeschiktheid (TO) * **Uitkering:** $90\%$ van het gemiddeld dagloon, berekend over de laatste 12 maanden. $$ \text{Uitkering TO} = \left( \frac{\text{Basisloon}}{365} \right) \times 90\% \times 7 \text{ dagen/week} $$ * TO duurt tot het slachtoffer genezen is of het letsel consolideert, waarna het overgaat in BO. * Zondagen en feestdagen worden meegerekend in de uitkering. ##### 3.3.2.2 Blijvende ongeschiktheid (BO) * Na consolidatie van het letsel wordt een graad van economische ongeschiktheid vastgesteld. * **Economische ongeschiktheid:** Geeft aan in hoeverre het slachtoffer nog kan werken in zijn beroep. * **Fysiologische ongeschiktheid:** Beschrijft de medische beperkingen. De economische ongeschiktheid kan hoger zijn dan de fysiologische schade (bv. een schilder met beperkte handfunctie). * **Uitkering:** Een jaarlijkse vergoeding gebaseerd op de graad van arbeidsongeschiktheid en het basisloon. * **Herzieningstermijn:** Een herziening is mogelijk binnen 3 jaar na consolidatie om eventuele evolutie van het letsel te beoordelen. > **Tip:** Het onderscheid tussen economische en fysiologische ongeschiktheid is cruciaal bij de beoordeling van de blijvende schade. #### 3.3.3 Overige vergoedingen * **Verplaatsingskosten:** Soms worden reiskosten van het slachtoffer of gezinsleden vergoed. * **Dodelijk arbeidsongeval:** * Begrafeniskosten. * Kosten voor overbrenging van de overledene. * Een lijfrente voor de partner ($30\%$ van het basisloon). * Een (tijdelijke) lijfrente voor kinderen ($20\%$ of $15\%$). ### 3.4 Burgerlijke aansprakelijkheid * De uitkeringen zijn gebaseerd op het basisloon, dat door het slachtoffer wordt aanvaard. * Een werknemer kan geen schadeclaim indienen tegen de werkgever, tenzij een derde partij aansprakelijk is voor het ongeval (bv. bij een auto-ongeval). In dat geval kan het slachtoffer een vordering instellen voor de resterende, niet-vergoede schade. ### 3.5 Ambtenaren en zelfstandigen * **Ambtenaren:** Volgen grotendeels dezelfde regeling als werknemers in de privé-sector. * **Zelfstandigen:** Arbeidsongevallen zijn niet van toepassing. Zij vallen terug op de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ## 4. De verzekering beroepsziekten van de sociale zekerheid De verzekering beroepsziekten dekt ziekten die ontstaan door blootstelling aan risico's in het beroepsleven. Deze regeling wordt centraal beheerd door Fedris. ### 4.1 Voor wie en wanneer? * **Beheer:** Fedris is verantwoordelijk voor zowel curatieve (vergoedingen) als preventieve aspecten. * **Aangifte:** De aangifte kan gebeuren door het slachtoffer (SL) of een gezinslid. ### 4.2 Wat is een beroepsziekte? * In tegenstelling tot een arbeidsongeval is een beroepsziekte geen plotse gebeurtenis. Het verband tussen blootstelling aan risico's en de ziekte is vaak niet direct duidelijk. * **Erkende beroepsziekten:** Voor ziekten die op de officiële lijst van erkende beroepsziekten staan, hoeft het slachtoffer geen oorzakelijk verband aan te tonen. * **Niet-erkende beroepsziekten:** Hierbij moet het slachtoffer zelf de blootstelling en het oorzakelijk verband met de ziekte bewijzen. Een commissie van Fedris beslist over de erkenning. ### 4.3 Vergoede risico's * De vergoedingen en evaluatie lopen grotendeels gelijk met die van arbeidsongevallen. * **Verschilpunten:** * De evolutie van een letsel bij een beroepsziekte kan anders zijn dan bij een ongeval en is vaak blijvend van aard. * Er is geen herzieningstermijn omdat beroepsziekten ook na lange tijd nog kunnen evolueren. * Fedris vergoedt enkel de remgelden van prestaties die opgenomen zijn in een specifieke FBZ-nomenclatuur. * De berekening van vergoedingen verloopt vergelijkbaar met arbeidsongevallen, maar er wordt niet gesproken van tijdelijke of blijvende ongeschiktheid omdat de aard van ziekte anders is dan een ongeval. ### 4.4 Ambtenaren en zelfstandigen * **Ambtenaren:** Volgen een gelijkaardige regeling als werknemers in de privé-sector. * **Zelfstandigen:** Beroepsziektes zijn niet van toepassing. Zij vallen terug op de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ## 5. Het asbestfonds Het asbestfonds, opgericht in 2007 en beheerd door Fedris, richt zich voornamelijk op longaandoeningen veroorzaakt door asbest. Iedereen, inclusief omgevingsslachtoffers, kan aanspraak maken op een vergoeding. De uitkeringen zijn gebaseerd op het basisjaarloon. --- # Arbeidsongevallenverzekering Deze sectie van de studiehandleiding behandelt de arbeidsongevallenverzekering, een essentieel onderdeel van de Belgische sociale zekerheid dat werknemers en ambtenaren beschermt tegen de gevolgen van ongevallen die zich voordoen tijdens of als gevolg van hun werk. ### 3.1 Algemene principes en dekking De arbeidsongevallenverzekering is specifiek bedoeld voor werknemers en ambtenaren en dekt ongevallen die zich voordoen tijdens de uitoefening van hun beroep of op de weg van en naar het werk. Het onderscheidt zich van andere verzekeringen doordat het enkel van toepassing is op werknemers en ambtenaren, niet op zelfstandigen. Deze tak van de sociale zekerheid is geprivatiseerd, wat betekent dat de dekking wordt verleend door privéverzekeraars. De werkgever is wettelijk verplicht een dergelijke verzekering af te sluiten zodra er werknemers in dienst zijn. De naleving wordt gecontroleerd door Fedris, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's. Een arbeidsongeval wordt gedefinieerd door de volgende criteria: * **Plotse gebeurtenis:** Het ongeval moet een acute gebeurtenis betreffen. * **Uitwendige oorzaak:** De oorzaak van het letsel moet van buitenaf komen. * **Letsel:** Er moet een fysiek letsel zijn opgelopen. * **Tijdens en wegens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst:** Het ongeval moet plaatsvinden tijdens het werk of als direct gevolg daarvan. Dit omvat zowel ongevallen die zich voordoen tijdens de uitvoering van het werk als ongevallen op de weg van en naar het werk (de arbeidsweg). #### 3.1.1 Aangifte en regeling De werkgever is verplicht een arbeidsongeval binnen de acht dagen aan te geven. Indien de werkgever dit nalaat, kan ook de werknemer zelf aangifte doen. Het aangifteformulier voor arbeidsongevallen is hiervoor het relevante document. Het is een geprivatiseerde tak van de sociale zekerheid, waarbij de intentie is om werknemers extra te beschermen. De verzekeraars regelen de uitkeringen, maar Fedris fungeert als toezichthouder. #### 3.1.2 Vergoede schade De arbeidsongevallenverzekering dekt twee hoofdtypen schade: medische kosten en inkomensverlies. ##### 3.1.2.1 Medische en aanverwante kosten Alle medische en aanverwante kosten worden volledig gedekt door de arbeidsongevallenverzekeraar. Het slachtoffer hoeft geen eigen aandeel te betalen. De praktische regeling verloopt vaak via het ziekenfonds, dat de kosten volgens de RIZIV-nomenclatuur vergoedt en vervolgens de kosten terugvordert bij de arbeidsongevallenverzekeraar. Een directe regeling met de verzekeraar is ook mogelijk. Echter, ereloon­supplementen van artsen of ziekenhuizen die bovenop de officiële tarieven worden aangerekend, blijven ten laste van het slachtoffer. ##### 3.1.2.2 Vergoeding bij inkomensverlies Bij inkomensverlies door een arbeidsongeval worden de volgende situaties onderscheiden: * **Tijdelijke ongeschiktheid (TO):** De uitkering bedraagt $90\%$ van het gemiddeld dagloon over de laatste twaalf maanden. De berekening hiervan gebeurt volgens de formule: $$ \text{Uitkering} = \frac{\text{Basisloon}}{365} \times 0.90 \times 7 \text{ dagen/week} $$ Zondagen en feestdagen worden meegerekend in de uitkering. De tijdelijke ongeschiktheid duurt tot het slachtoffer is genezen of het letsel consolideert, waarna het overgaat in blijvende ongeschiktheid. * **Blijvende ongeschiktheid (BO):** Na consolidatie van het letsel wordt de mate van economische ongeschiktheid vastgesteld. Dit percentage geeft aan hoeveel het slachtoffer nog kan werken in zijn of haar specifieke beroep. Dit kan hoger zijn dan de fysiologische ongeschiktheid (medische beperkingen). De uitkering is een jaarlijkse vergoeding, berekend op basis van de graad van arbeidsongeschiktheid en het basisloon. Er geldt een herzieningstermijn van drie jaar na consolidatie om eventuele evolutie van het letsel te beoordelen. Het loonplafond voor de berekening van deze uitkeringen is momenteel €54.743,48 per jaar (geïndexeerd). ##### 3.1.2.3 Verplaatsingskosten Sommige reiskosten van het slachtoffer of diens gezinsleden kunnen eveneens gedekt worden. ##### 3.1.2.4 Dodelijk arbeidsongeval Bij een dodelijk arbeidsongeval voorziet de verzekering in de dekking van begrafeniskosten en de overbrenging van de overledene. Daarnaast kan een partner aanspraak maken op een lijfrente (vergoeding) die $30\%$ van het basisloon bedraagt. Kinderen kunnen een tijdelijke lijfrente ontvangen, variërend tussen $20\%$ en $15\%$ van het basisloon. Deze uitkeringen worden later in detail besproken. #### 3.1.3 Burgerlijke aansprakelijkheid De uitkeringen zijn gebaseerd op een basisloon dat door het slachtoffer wordt aanvaard. Een werknemer kan geen schadeclaim indienen tegen zijn werkgever, tenzij een derde partij aansprakelijk is voor het ongeval (bijvoorbeeld bij een auto-ongeval). In dat geval kan het slachtoffer wel een vordering instellen voor de resterende, niet-vergoede schade. #### 3.1.4 Ambtenaren Ambtenaren volgen grotendeels dezelfde regeling als werknemers in de privésector met betrekking tot arbeidsongevallen. #### 3.1.5 Zelfstandigen Arbeidsongevallenverzekeringen zijn niet van toepassing op zelfstandigen. Zij vallen terug op de regelingen voor ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ### 3.2 De verzekering beroepsziekten De verzekering beroepsziekten is een aparte tak van de sociale zekerheid die specifiek gericht is op ziekten die ontstaan door blootstelling aan schadelijke factoren in het beroepsleven. #### 3.2.1 Principes en dekking In tegenstelling tot arbeidsongevallen, die een plotse gebeurtenis betreffen, zijn beroepsziekten het gevolg van een langdurige blootstelling aan risicofactoren. Fedris beheert deze verzekering, en er is geen sprake van privéverzekeraars zoals bij arbeidsongevallen. De regeling voor het slachtoffer gebeurt rechtstreeks door Fedris. #### 3.2.2 Aangifte en erkenning Zowel het slachtoffer als een gezinslid kan een beroepsziekte aangeven. Fedris speelt een dubbele rol: enerzijds curatief (uitbetalen van vergoedingen) en anderzijds preventief (bespreken van preventieve maatregelen). Om een beroepsziekte te laten erkennen, zijn er twee scenario's: * **Lijst erkende beroepsziekten:** Indien de ziekte voorkomt op de officiële lijst van erkende beroepsziekten, hoeft het slachtoffer geen oorzakelijk verband aan te tonen. * **Niet-erkende beroepsziekte:** In dit geval moet het slachtoffer zelf de blootstelling aan een risicofactor én het oorzakelijk verband met de ziekte bewijzen. Een commissie binnen Fedris beslist over de erkenning. #### 3.2.3 Vergoede risico's De vergoedingen en evaluatie van beroepsziekten zijn grotendeels gelijklopend met die van arbeidsongevallen. Er zijn echter belangrijke verschillen: * De evolutie van een beroepsziekte kan over een langere periode plaatsvinden en is vaak blijvend, soms reeds bij aanvang. * Er is geen herzieningstermijn zoals bij arbeidsongevallen, aangezien ziekten ook na lange tijd nog kunnen evolueren. * Fedris vergoedt enkel de remgelden van medische prestaties die opgenomen zijn in een specifieke FBZ-nomenclatuur (Federale Ziektekostenverzekering). #### 3.2.4 Ambtenaren en zelfstandigen Ambtenaren volgen een gelijkaardige regeling als werknemers in de privésector. Beroepsziekten zijn niet van toepassing op zelfstandigen; zij vallen terug op de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ### 3.3 Het asbestfonds Het asbestfonds, opgericht in 2007 en beheerd door Fedris, regelt de vergoedingen voor personen die getroffen zijn door longaandoeningen veroorzaakt door asbestblootstelling. Deze regeling staat open voor iedereen, inclusief omgevingsslachtoffers. #### 3.3.1 Berekening van uitkeringen De berekening van uitkeringen is gebaseerd op een basisjaarloon. Indien een maandelijks loon wordt ontvangen, dient dit vermenigvuldigd te worden met twaalf om het jaarloon te verkrijgen. ### 3.4 Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen Deze uitkeringen zijn cruciaal voor het opvangen van inkomensverlies door ziekte of privéongevallen. Ze zijn van toepassing op werknemers en zelfstandigen. #### 3.4.1 Voor werknemers Werknemers moeten bijdragen aan de sociale zekerheid, voldoende arbeidsdagen hebben gewerkt en hun arbeidsongeschiktheid melden met een medisch attest. Een adviserend geneesheer beoordeelt de mate van ongeschiktheid. * **Primaire arbeidsongeschiktheid (maximaal 1 jaar):** * De eerste 30 dagen worden volledig door de werkgever betaald (gewaarborgd loon: $100\%$). * Vanaf dag 31 betaalt de ziekteverzekering $60\%$ van het bruto dagloon, met een maximumbedrag per dag van €107,73. Zaterdagen tellen mee, feestdagen niet. Herval binnen 14 dagen geldt als éénzelfde periode. * **Invaliditeit (na 1 jaar):** * Het RIZIV beoordeelt de invaliditeit op basis van een medisch verslag. * De uitkering hangt af van de gezinssituatie: $65\%$ voor alleenstaanden met kinderen, $55\%$ voor alleenstaanden zonder personen ten laste, en $40\%$ voor samenwonenden met twee inkomens. Herval binnen 3 maanden telt als voortzetting van dezelfde invaliditeit. #### 3.4.2 Voor zelfstandigen Voor zelfstandigen geldt een niet-vergoedbare periode van één maand, waarna een primaire arbeidsongeschiktheid van 11 maanden volgt en daarna een periode van invaliditeit. De vergoeding is een forfaitair bedrag, afhankelijk van de gezinssituatie. Zelfstandigen hebben geen gewaarborgd loon omdat ze geen werkgever hebben. #### 3.4.3 Voor ambtenaren Ambtenaren bouwen een ziektekrediet op. Ze beschikken over 21 ziektedagen per arbeidsjaar aan $100\%$ van de wedde. Na uitputting van deze dagen wordt overgegaan naar invaliditeit aan $60\%$ van de wedde, tenzij bij ernstige ziekte, waar $100\%$ wedde behoud blijft. Definitieve arbeidsongeschiktheid kan leiden tot een vervroegd pensioen. ### 3.5 Moederschapsuitkeringen Moederschapsuitkeringen zijn niet gelijkgesteld met arbeidsongeschiktheid. * **Voor werknemers:** 15 weken, waarvan 1 week verplicht vóór de vermoedelijke bevalling. De eerste 30 dagen worden aan $82\%$ van het loon betaald, daarna $75\%$. * **Voor zelfstandigen:** 13 weken, waarvan 3 verplicht. De forfaitaire vergoeding bedraagt €855 per week, en na 4 weken €782 per week. * **Voor ambtenaren:** 15 weken aan $100\%$ van de wedde. ### 3.6 Vaderschapsverlof (geboorteverlof) Sinds 1 januari 2023 bedraagt het vaderschapsverlof 20 dagen, zowel voor werknemers als zelfstandigen. Het verlof kan opgenomen worden binnen de 4 maanden na de geboorte en start ten vroegste bij de geboorte. * **Werknemer:** De eerste 3 dagen worden aan $100\%$ door de werkgever betaald. Daarna kan een uitkering aangevraagd worden bij het ziekenfonds. * **Zelfstandige:** Een dagvergoeding van €103,53 is aan te vragen bij het sociaal verzekeringsfonds. > **Tip:** Het is belangrijk om de specifieke voorwaarden en percentages voor elke categorie (werknemer, zelfstandige, ambtenaar) en voor elk type uitkering (ziekte, invaliditeit, moederschap, vaderschap) uit het hoofd te leren, aangezien deze vaak aan bod komen op examens. Let ook goed op de verschillende periodes van arbeidsongeschiktheid en de daarbij horende percentages. --- # Beroepsziekten en het asbestfonds Dit gedeelte behandelt de erkenning en vergoeding van ziekten die ontstaan door blootstelling aan gevaarlijke stoffen of omstandigheden op het werk, evenals het specifieke asbestfonds voor longaandoeningen. ### 4.1 Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen zijn financiële compensaties die bedoeld zijn om inkomensverlies door ziekte of ongeval te dekken, en zorgen voor een vervangingsinkomen voor personen die tijdelijk niet kunnen werken. Deze uitkeringen zijn beschikbaar voor werknemers en zelfstandigen bij ziekte of privé-ongevallen. Voor zelfstandigen dekken ze ook beroepsongevallen of beroepsziekten, terwijl werknemers hiervoor een aparte verzekering hebben. #### 4.1.1 Voorwaarden en fasen voor werknemers Om in aanmerking te komen, moeten werknemers bijdragen aan de sociale zekerheid via hun loon, voldoende arbeidsdagen hebben gewerkt en hun arbeidsongeschiktheid melden bij hun ziekenfonds met een medisch attest. Een adviserend geneesheer beoordeelt vervolgens de mate van ongeschiktheid. Er worden twee fasen van arbeidsongeschiktheid onderscheiden: * **Primaire arbeidsongeschiktheid (maximaal 1 jaar):** * De eerste 30 dagen worden volledig doorbetaald door de werkgever als gewaarborgd loon (100%). * Vanaf dag 31 neemt de ziekteverzekering de betaling over: 60% van het bruto dagloon, voor zes dagen per week (feestdagen uitgesloten). Er geldt een maximumbedrag per dag van €107,73. * Een herval binnen 14 dagen wordt beschouwd als éénzelfde periode van arbeidsongeschiktheid. * **Invaliditeit (na 1 jaar):** * Na een jaar beoordeelt het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) op basis van een medisch verslag of de persoon in invaliditeit gaat. * De uitkering hangt af van de gezinssituatie: 65% voor alleenstaanden met kinderen of personen ten laste, 55% voor alleenstaanden zonder personen ten laste, en 40% voor samenwonenden met twee inkomens. * Een herval binnen 3 maanden wordt gezien als een voortzetting van dezelfde invaliditeit. > **Tip:** Bij korte ziekteperiodes (minder dan 30 dagen) komt de ziekteverzekering niet tussen. Zorg ervoor dat je de arbeidsongeschiktheid tijdig meldt bij je ziekenfonds met een medisch attest. #### 4.1.2 Uitkeringen voor zelfstandigen Zelfstandigen hebben geen gewaarborgd loon omdat zij geen werkgever hebben. De eerste maand van arbeidsongeschiktheid wordt niet vergoed en moet door de zelfstandige zelf overbrugd worden. Hierna volgt een periode van primaire arbeidsongeschiktheid van maximaal 11 maanden, gevolgd door een periode van invaliditeit. De vergoeding voor zelfstandigen is een forfaitair bedrag dat afhankelijk is van de gezinssituatie en significant lager ligt dan voor werknemers. #### 4.1.3 Uitkeringen voor ambtenaren Ambtenaren bouwen een ziektekrediet op. Ze hebben recht op 21 ziektedagen per arbeidsjaar met behoud van 100% van hun wedde. Na het opgebruiken van deze dagen, ontvangen ze een uitkering van 60% van hun wedde, tenzij de ziekte ernstig is, in welk geval 100% van de wedde behouden blijft. Definitieve arbeidsongeschiktheid kan leiden tot een vervroegd pensioen. #### 4.1.4 Moederschapsuitkeringen Moederschapsuitkeringen zijn niet gelijkgesteld met arbeidsongeschiktheid. * **Voor werknemers:** De duur bedraagt 15 weken, waarvan 1 week verplicht voorafgaand aan de vermoedelijke bevalling. De eerste 30 dagen worden met 82% van het loon vergoed, daarna met 75%. * **Voor zelfstandigen:** De duur is 13 weken, met 3 verplichte weken. De forfaitaire vergoeding bedraagt €855 per week, na 4 weken €782 per week. * **Voor ambtenaren:** De duur bedraagt 15 weken aan 100% van de wedde. #### 4.1.5 Vaderschapsverlof (geboorteverlof) Sinds 1 januari 2023 hebben zowel werknemers als zelfstandigen recht op 20 dagen vaderschapsverlof. Dit verlof kan opgenomen worden binnen de 4 maanden na de geboorte en vangt ten vroegste aan op de dag van de geboorte. * **Werknemers:** De eerste 3 dagen worden door de werkgever betaald aan 100%, waarna een uitkering bij het ziekenfonds aangevraagd kan worden. * **Zelfstandigen:** Zij ontvangen een dagvergoeding van €103,53, aan te vragen bij hun sociaal verzekeringsfonds. ### 4.2 De arbeidsongevallenverzekering van de sociale zekerheid Deze verzekering beschermt werknemers tegen ongevallen die plaatsvinden in het beroepsleven. Ziekte, privé-ongevallen en ongevallen van zelfstandigen vallen hier niet onder. Het is een tak van de sociale zekerheid die geprivatiseerd is, waarbij werkgevers verplicht zijn een aparte arbeidsongevallenverzekering af te sluiten. Fedris, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's, treedt op als toezichthouder. #### 4.2.1 Verzekerde gebeurtenissen en vergoede schade De arbeidsongevallenverzekering dekt: * **Ongevallen werknemers in het beroepsleven:** Dit betreft een plotse gebeurtenis met een uitwendige oorzaak die letsel veroorzaakt, tijdens en wegens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Dit omvat ongevallen tijdens het werk (arbeidsrisico) en ongevallen op de weg van en naar het werk (arbeidsweg), mits deze een uitwendige oorzaak hebben. * **Vergoede schade:** * **Medische en aanverwante kosten:** Deze worden volledig gedekt door de arbeidsongevallenverzekeraar. Het slachtoffer betaalt geen eigen aandeel. De praktische regeling verloopt via het ziekenfonds dat de kosten terugvordert bij de verzekeraar, of rechtstreeks met de verzekeraar. Ereloonsupplementen van artsen of ziekenhuizen zijn echter niet gedekt en blijven voor rekening van het slachtoffer. * **Inkomensverlies:** Dit geldt bij tijdelijke ongeschiktheid (TO) en blijvende ongeschiktheid (BO). Er is een loonplafond van €54.743,48 per jaar. * **Tijdelijke ongeschiktheid (TO):** Een uitkering van 90% van het gemiddeld dagloon (gemiddelde van de laatste 12 maanden) wordt verleend. Zondagen en feestdagen worden meegerekend. De TO duurt tot genezing of consolidatie van het letsel, waarna de situatie overgaat naar BO. * **Blijvende ongeschiktheid (BO):** Na consolidatie wordt een graad van economische ongeschiktheid (wat het slachtoffer nog kan werken in zijn beroep) en fysiologische ongeschiktheid (medische beperkingen) vastgesteld. De uitkering is een jaarlijkse vergoeding gebaseerd op de graad van arbeidsongeschiktheid en het basisloon. Er is een herzieningstermijn van 3 jaar na consolidatie om de evolutie van het letsel te beoordelen. > **Voorbeeld:** Een schilder loopt een handletsel op, wat resulteert in 30% fysiologische ongeschiktheid. Echter, voor zijn beroep als schilder kan dit leiden tot een economische ongeschiktheid van 100%, met een dienovereenkomstige uitkering. #### 4.2.2 Bijzondere gevallen * **Verplaatsingskosten:** Sommige reiskosten van het slachtoffer of diens gezinsleden kunnen vergoed worden. * **Dodelijk arbeidsongeval:** Bij een dodelijk arbeidsongeval worden begrafeniskosten en kosten voor de overbrenging van de overledene vergoed. Daarnaast ontvangt de partner een lijfrente (30% van het basisloon) en kinderen een (tijdelijke) lijfrente (20% of 15%). * **Burgerlijke aansprakelijkheid:** Werknemers kunnen geen schade-eis indienen tegen de werkgever, tenzij een derde aansprakelijk is voor het ongeval. In dat geval kan het slachtoffer vordering stellen voor de resterende, niet-vergoede schade. #### 4.2.3 Ambtenaren en zelfstandigen Ambtenaren volgen grotendeels dezelfde regeling als werknemers in de privé-sector. Voor zelfstandigen is de arbeidsongevallenverzekering van de sociale zekerheid niet van toepassing; zij vallen terug op de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ### 4.3 De verzekering beroepsziekten van de sociale zekerheid Beroepsziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen of omstandigheden op het werk. In tegenstelling tot arbeidsongevallen, betreft het hier geen plotse gebeurtenis, waardoor het verband tussen blootstelling en ziekte soms minder duidelijk is. De regeling wordt door Fedris zelf beheerd, niet via privé-verzekeraars, en zowel curatieve (uitkeringen) als preventieve maatregelen behoren tot de taken van Fedris. #### 4.3.1 Erkenning en bewijslast * **Erkende beroepsziekten:** Voor ziekten die op de officiële lijst van erkende beroepsziekten staan, hoeft het slachtoffer geen oorzakelijk verband aan te tonen; het is voldoende om aan te tonen dat men aan het risico is blootgesteld geweest. * **Niet-erkende beroepsziekten:** In dit geval ligt de bewijslast bij het slachtoffer, die zowel de blootstelling als het oorzakelijk verband met de ziekte moet aantonen. Een commissie binnen Fedris beslist over de erkenning. #### 4.3.2 Vergoede risico's en uitkeringen De vergoedingen voor beroepsziekten lopen grotendeels gelijk met die voor arbeidsongevallen, zowel qua uitkeringen als evaluatie. Er zijn echter verschillen: * De evolutie van een letsel door een ziekte kan anders zijn dan bij een ongeval; beroepsziekten kunnen ook na lange tijd nog evolueren. * Er is geen herzieningstermijn zoals bij blijvende ongeschiktheid na consolidatie van een ongeval. * Fedris vergoedt enkel de remgelden van medische prestaties die opgenomen zijn in de specifieke FBZ-nomenclatuur. #### 4.3.3 Ambtenaren en zelfstandigen Net als bij arbeidsongevallen, volgen ambtenaren de regeling van de privé-sector. Zelfstandigen kunnen geen aanspraak maken op de verzekering beroepsziekten en vallen terug op de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. ### 4.4 Het asbestfonds Het asbestfonds, opgericht in 2007 en beheerd door Fedris, richt zich voornamelijk op longaandoeningen veroorzaakt door blootstelling aan asbest. Iedereen kan hier aanspraak op maken, inclusief omgevingsslachtoffers die niet direct aan asbest blootgesteld waren op de werkplek, maar er wel aan zijn blootgesteld in hun leefomgeving. > **Tip:** De berekening van de vergoedingen door het asbestfonds is gebaseerd op het basisjaarloon. Bij een maandloon wordt dit vermenigvuldigd met twaalf. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Nomenclatuur | Een officiële lijst met codes die overeenkomen met medische prestaties of verstrekkingen, beheerd door het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV), die de basis vormt voor de terugbetaling van gezondheidszorgen. | | Remgeld | Het persoonlijk aandeel dat een patiënt zelf moet betalen voor medische verstrekkingen of medicijnen, na aftrek van het deel dat wordt terugbetaald door het ziekenfonds of de verzekeraar. | | Derdebetalerssysteem | Een regeling waarbij de patiënt slechts zijn eigen aandeel (remgeld) betaalt, terwijl de zorgverlener de rest van het bedrag rechtstreeks ontvangt van de ziekteverzekering of de verzekeringsinstelling. | | Geconventioneerde zorgverlener | Een arts of zorgverlener die zich houdt aan de officiële tarieven die zijn afgesproken met het RIZIV, waardoor patiënten enkel het remgeld hoeven te betalen. | | Niet-geconventioneerde zorgverlener | Een arts of zorgverlener die zich niet houdt aan de afspraken van het RIZIV en ereloonsupplementen mag aanrekenen bovenop het remgeld, wat resulteert in hogere kosten voor de patiënt. | | Gedeeltelijk geconventioneerd | Een zorgverlener die zich niet consequent aan de RIZIV-tarieven houdt; soms volgen ze de officiële afspraken, soms niet, wat kan leiden tot variërende kosten voor de patiënt. | | Arbeidsongeschiktheid | De situatie waarin iemand tijdelijk niet in staat is om te werken vanwege ziekte of een ongeval, wat recht kan geven op een uitkering ter vervanging van het verloren inkomen. | | Primaire arbeidsongeschiktheid | De initiële periode van arbeidsongeschiktheid, doorgaans de eerste twaalf maanden, waarin een deel van het loon wordt doorbetaald door de werkgever en daarna door de ziekteverzekering. | | Invaliditeit | De fase die volgt op primaire arbeidsongeschiktheid (na meer dan één jaar), waarbij de arbeidsongeschiktheid permanent wordt geacht en de uitkeringen worden vastgesteld op basis van de medische toestand en de gezinssituatie. | | Gewaarborgd loon | Het loon dat een werknemer gedurende de eerste periode van ziekte ontvangt van zijn werkgever, volgens wettelijke bepalingen. | | Arbeidsongeval | Een ongeval dat gebeurt tijdens het werk of op de weg van en naar het werk, dat een werknemer of ambtenaar oploopt en dat recht geeft op specifieke vergoedingen via de arbeidsongevallenverzekering. | | Tijdelijke ongeschiktheid (TO) | De periode waarin een slachtoffer van een arbeidsongeval tijdelijk niet kan werken en recht heeft op een uitkering ter vervanging van het verloren inkomen, berekend op basis van het gemiddeld dagloon. | | Blijvende ongeschiktheid (BO) | De situatie na consolidatie van het letsel door een arbeidsongeval, waarbij een graad van economische en/of fysiologische ongeschiktheid wordt vastgesteld, die leidt tot een jaarlijkse vergoeding. | | Economische ongeschiktheid | De mate waarin iemand nog in staat is om te werken in zijn eigen beroep na een ongeval of ziekte, die wordt meegenomen bij de berekening van een vergoeding voor blijvende ongeschiktheid. | | Beroepsziekte | Een ziekte die veroorzaakt is door de uitoefening van een beroep, waarbij de blootstelling aan schadelijke factoren op het werk de oorzaak is van de aandoening. | | Fedris | Het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico's, een overheidsinstelling die toezicht houdt op arbeidsongevallen en beroepsziekten in België en ook instaat voor de regeling van vergoedingen in bepaalde gevallen. | | Lijfrente | Een periodieke uitkering die wordt verstrekt aan nabestaanden (zoals een partner) in geval van een dodelijk arbeidsongeval, om hen financieel te ondersteunen. |