chronische interstitiele nefritis 2025 (1).pdf

# Classificatie van nierlijden Deze sectie classificeert nierlijden op basis van de lokalisatie van het probleem (prerenale, renale, postrenale) en de specifieke structuur binnen het renale systeem (glomeruli, tubuli, interstitieel) voor zowel acute als chronische aandoeningen [1](#page=1). ### 1.1 Prerenale nierlijden Prerenale nierlijden worden veroorzaakt door factoren die de bloedtoevoer naar de nieren beïnvloeden [1](#page=1). ### 1.2 Renale nierlijden Renale nierlijden zijn aandoeningen die direct het nierweefsel zelf aantasten. Deze kunnen verder worden onderverdeeld op basis van de aangedane structuur [1](#page=1): #### 1.2.1 Glomeruli Aandoeningen die de glomeruli (filters van de nieren) aantasten [1](#page=1). * **Acute aandoeningen:** * Acute glomerulonefritis [1](#page=1). * **Chronische aandoeningen:** * Chronische glomerulonefritis [1](#page=1). * Nefrotisch syndroom [1](#page=1). * Alport syndroom [1](#page=1). * Diabetische nefropathie [1](#page=1). #### 1.2.2 Tubuli Aandoeningen die de niertubuli aantasten, waar reabsorptie en secretie plaatsvinden [1](#page=1). * **Acute aandoeningen:** * Acute tubulusnecrose [1](#page=1). #### 1.2.3 Interstitieel Aandoeningen die het interstitium (het weefsel tussen de tubuli en glomeruli) aantasten [1](#page=1). * **Acute aandoeningen:** * Acute interstitiële nefritis [1](#page=1). ### 1.3 Postrenale nierlijden Postrenale nierlijden worden veroorzaakt door obstructies in de urinewegen na de nieren, wat de afvoer van urine belemmert [1](#page=1). > **Tip:** Het onderscheid tussen prerenale, renale en postrenale oorzaken is cruciaal voor de diagnostiek en behandeling van acuut nierlijden, omdat dit de onderliggende pathofysiologie bepaalt [1](#page=1). --- # Chronische interstitiële nefritis en oorzaken Chronische interstitiële nefritis (CIN) is een nierziekte die gekenmerkt wordt door schade aan het nierinterstitium en de tubuli. De oorzaken van CIN zijn divers en omvatten medicatie, toxines, infecties, immunologische aandoeningen, genetische factoren en andere nierziekten [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). ### 2.1 Etiologie van chronische interstitiële nefritis De oorzaken van CIN kunnen breed worden gecategoriseerd, waarbij elke categorie een reeks specifieke boosdoeners omvat. #### 2.1.1 Medicatie-geïnduceerde nefropathie Verschillende medicijnen kunnen CIN veroorzaken, waaronder: * **Analgetica nefropathie**: Langdurig gebruik van pijnstillers kan leiden tot schade aan de nieren [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Lithium**: Gebruik van lithium (zoals Camcolit) kan CIN veroorzaken, gekenmerkt door gedaalde nierfunctie, polyurie, nycturie en ADH-resistentie. Het kan ook leiden tot tubulaire acidose [13](#page=13). * **Chemotherapie**: Bepaalde chemotherapeutische middelen kunnen de nieren aantasten [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Tacrolimus**: Dit immunosuppressivum kan ook CIN veroorzaken [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). #### 2.1.2 Toxines en zware metalen Blootstelling aan bepaalde toxines en zware metalen kan CIN induceren: * **Chinese kruiden nefropathie / Balkan nefropathie**: Deze aandoening wordt geassocieerd met aristolochiazuren, die in bepaalde Chinese kruiden voorkomen [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Meso-Amerikaanse nefropathie**: Dit is een regio-specifieke vorm van nierziekte waarvan de oorzaak complex is [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Lood en zware metalen**: Blootstelling aan lood en andere zware metalen kan leiden tot interstitiële nefritis [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). #### 2.1.3 Infectieuze oorzaken * **Chronische pyelonefritis**: Dit is een infectie van het nierbekken en nierweefsel, vaak geassocieerd met anatomische afwijkingen van het urinaire tractus. Het kan leiden tot wiggen van interstitiële fibrose [10](#page=10) [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). #### 2.1.4 Immunologische oorzaken Verschillende immunologische aandoeningen kunnen ten grondslag liggen aan CIN: * **Tubulo-interstitiële nefritis met uveïtis (TIN-U)**: Dit syndroom kenmerkt zich door ontsteking van de nieren en de uvea van het oog [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **IgG4-gerelateerde ziekte**: Deze aandoening kan de nieren aantasten en leiden tot CIN [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Sjögren syndroom**: Dit auto-immuunziekte kan ook CIN veroorzaken [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). #### 2.1.5 Metabole en genetische factoren * **Granulomateuze tubulo-interstitiële nefritis**: Dit type CIN wordt gekenmerkt door de vorming van granulomen in het nierinterstitium [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Sarcoïdose**: Deze multisysteemziekte kan de nieren aantasten en leiden tot CIN [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Nefrocalcinose, hypercalciurie, hyperfosfaturie, hyperoxalurie**: Abnormale calcium-, fosfaat- en oxalaatspiegels kunnen leiden tot neerslag in de nieren en CIN [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Genetische factoren**: Er zijn erfelijke oorzaken van CIN bekend [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). * **Multipel myeloom**: Deze vorm van kanker kan ook CIN als complicatie hebben [14](#page=14). #### 2.1.6 Secundaire CIN CIN kan ook optreden als gevolg van andere reeds bestaande nierziekten [12](#page=12) [14](#page=14) [2](#page=2) [7](#page=7) [9](#page=9). ### 2.2 Klinische manifestaties van chronische interstitiële nefritis De symptomen van CIN weerspiegelen de schade aan de tubuli en het interstitium, wat leidt tot een verminderde nierfunctie [5](#page=5). * **Tubulaire dysfunctie**: Dit uit zich in gedilueerde urine, polyurie (overmatig urineren), nycturie (nachtelijk urineren) en metabole acidose [13](#page=13) [5](#page=5). * **Leeg sediment**: Vaak is het urine sediment leeg, wat wil zeggen dat er weinig tot geen cellen of cilindervormingen worden aangetroffen [5](#page=5). * **Gedaalde nierfunctie**: De algehele nierfunctie is verminderd [13](#page=13). ### 2.3 Pathologische kenmerken Bij CIN zijn de nieren vaak kleiner en hebben ze een onregelmatig begrensde structuur (schrompelnieren). Papillaire calcificaties kunnen ook aanwezig zijn. Chronische pyelonefritis leidt tot de vorming van wiggen van interstitiële fibrose [10](#page=10) [4](#page=4). > **Tip:** Omdat de oorzaken van CIN zo divers zijn, is het cruciaal om een grondige anamnese af te nemen en eventueel gerichte onderzoeken te doen om de onderliggende oorzaak te achterhalen, aangezien dit de behandeling en prognose sterk kan beïnvloeden. --- # Complicaties van chronische interstitiële nefritis Chronische interstitiële nefritis kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder de ontwikkeling van urotheeltumoren en papilnecrose [3](#page=3). ### 3.1 Urotheeltumoren Een belangrijke complicatie van chronische interstitiële nefritis is het verhoogde risico op het ontwikkelen van urotheeltumoren. Dit risico is met name geassocieerd met specifieke oorzaken van interstitiële nefritis, zoals analytica nefropathie en nefropathie door Chinese kruiden [3](#page=3) [6](#page=6). ### 3.2 Papilnecrose Een andere significante complicatie is papilnecrose. Papilnecrose kan optreden bij patiënten met chronische interstitiële nefritis, maar ook bij andere aandoeningen zoals diabetes mellitus [3](#page=3) [8](#page=8). #### 3.2.1 Klinische presentatie van papilnecrose De klinische presentatie van papilnecrose kan variëren, maar kenmerkende symptomen zijn koliekpijn, hematurie (bloed in de urine) en steriele pyrurie (aanwezigheid van witte bloedcellen in de urine zonder bacteriële infectie) [8](#page=8). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Prerenale | Verwijst naar aandoeningen die optreden voordat het bloed de nieren bereikt, vaak gerelateerd aan de bloedtoevoer naar de nieren. | | Renale | Gerelateerd aan de nieren zelf, omvat aandoeningen die direct de nierstructuren zoals glomeruli, tubuli of het interstitium aantasten. | | Postrenale | Verwijst naar problemen die optreden na het passeren van de nieren, meestal gerelateerd aan obstructie in de urinewegen. | | Glomeruli | Kleine vaatkluwen in de nieren die verantwoordelijk zijn voor het filteren van bloed en het vormen van urine. Schade hieraan kan leiden tot glomerulonefritis. | | Tubuli | De buisvormige structuren in de nieren die na de glomeruli komen en waar de urine wordt bewerkt door reabsorptie en secretie. Schade kan tubulusnecrose veroorzaken. | | Interstitieel | Het weefsel dat de glomeruli en tubuli omringt. Ontstekingen hierin worden interstitiële nefritis genoemd. | | Acute tubulusnecrose | Een plotseling optredende schade aan de niertubuli, vaak veroorzaakt door zuurstoftekort of toxines, leidend tot acuut nierfalen. | | Chronische interstitiële nefritis | Een langdurige ontsteking en beschadiging van het nierinterstitium en de tubuli, leidend tot geleidelijk verlies van nierfunctie. | | Analgetica nefropathie | Nierschade veroorzaakt door langdurig gebruik van pijnstillers (analgetica), met name NSAID's. | | Urotheeltumoren | Kanker die ontstaat in de cellen die de binnenkant van de urinewegen bekleden, inclusief het nierbekken, urineleiders, blaas en urinebuis. | | Papilnecrose | Afsterven van het nierweefsel rondom de pyramidevormige structuren in het niermerg (papillen), wat kan leiden tot pijn en bloed in de urine. | | Polyurie | Een verhoogde productie en uitscheiding van urine, vaak een symptoom van verstoorde nierfunctie zoals bij tubulaire dysfunctie. | | Nycturie | De noodzaak om ’s nachts meerdere keren op te staan om te urineren, wat kan wijzen op een probleem met de urineconcentratie door de nieren. | | Tubulaire acidose | Een stoornis in de nieren waarbij de tubuli niet goed in staat zijn om zuren uit het bloed te verwijderen, wat leidt tot een te hoge zuurgraad (acidose). | | Aristolochiazuur | Een toxische stof afkomstig van bepaalde planten (zoals Aristolochia-soorten) die ernstige nierschade kan veroorzaken, bekend als Aristolochia-nefropathie. |