25-26 HC 2 EBP (2).pptx

# Introductie tot evidence-based practice in ergotherapie Dit onderwerp introduceert de principes en het belang van evidence-based practice (EBP) en evidence-informed practice (EIP) binnen de ergotherapie, met een specifieke focus op atypische ontwikkeling. ### 1.1 Het belang van EBP/EIP in de ergotherapie Evidence-based practice (EBP) en evidence-informed practice (EIP) zijn cruciaal voor ergotherapeuten om hun handelen te onderbouwen en de kwaliteit van zorg te optimaliseren. EBP/EIP helpt bij het: * **Opstellen van doelen:** Het formuleren van specifieke, meetbare, acceptabele, realistische en tijdgebonden (SMART) doelen voor cliënten. * **Maken van keuzes:** Het selecteren van de meest geschikte methodieken, interventies en benaderingen binnen het methodisch handelen. * **Bepalen van het plan van aanpak:** Het vaststellen van de theoretische kaders, duur, plaats, uitvoering, frequentie en betrokken partners van de zorg. * **Verbeteren van zorgkwaliteit:** Het verhogen van de effectiviteit en efficiëntie van de aangeboden ergotherapie. De integratie van EBP/EIP rust op vier pijlers: 1. **Waarden en voorkeuren van de cliënt:** De persoonlijke behoeften, wensen en opvattingen van de cliënt staan centraal. 2. **Kennis, ervaring en voorkeuren van de therapeut en collega's:** De professionele expertise en intuïtie van de ergotherapeut en andere zorgprofessionals. 3. **Beschikbaar wetenschappelijk bewijs:** Systematisch verzamelde resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. 4. **Context:** De bredere omstandigheden waarin de zorg plaatsvindt. ### 1.2 De definitie en stappen van EBP/EIP EBP wordt gedefinieerd als het **oordeelkundig gebruik maken van systematisch verzamelde resultaten van wetenschappelijk onderzoek bij het nemen van beslissingen voor individuele cliënten.** Het toepassen van EBP in de praktijk impliceert de integratie van klinische expertise met beschikbaar wetenschappelijk bewijs, waarbij de voorkeur en de opvattingen van de cliënt een belangrijke rol spelen. Het proces van EBP/EIP kan worden opgedeeld in vijf stappen, ook wel de 5 A's genoemd: 1. **Ask (Vraag stellen):** Het formuleren van een duidelijke klinische vraag die voortkomt uit een casus of een klinisch probleem. 2. **Acquire (Onderzoek verzamelen):** Het systematisch zoeken naar relevant wetenschappelijk onderzoek dat antwoord kan geven op de gestelde vraag. 3. **Appraise (Onderzoek beoordelen):** Het kritisch beoordelen van de gevonden onderzoeken, waarbij de eigen expertise, de methodologische kwaliteit en de relevantie voor de specifieke cliënt worden afgewogen tegen de voorkeuren en waarden van de cliënt. 4. **Apply (Toepassen):** Het implementeren van de bevindingen uit het onderbouwde onderzoek in de praktijk. 5. **Assess (Evalueren):** Het beoordelen van het resultaat van de toegepaste interventie en het bespreken van de uitkomsten met de cliënt, waarna het plan van aanpak indien nodig wordt bijgestuurd. ### 1.3 Het vinden en beoordelen van evidence Het vinden van betrouwbare evidence is een essentieel onderdeel van EBP. De hiërarchie van evidence plaatst richtlijnen, zorgpaden en 'evidence statements' op het hoogste niveau, gevolgd door systematische reviews en meta-analyses. #### 1.3.1 Waar te zoeken naar evidence? Er zijn diverse databases en bronnen die ergotherapeuten kunnen raadplegen: * **Belgische en Nederlandse bronnen:** * Cebam (www.cebam.be) * CDLH (https://www.cdlh.be/nl/) * EBPractice net (www.ebpnet.be) * Gezondheid en wetenschap (https://www.gezondheidenwetenschap.be/) * Richtlijnendatabase.nl * **Internationale bronnen:** * Tripdatabase (https://www.tripdatabase.com/) * NICE guidelines * Cochrane * PEDro * **Andere bronnen:** * PubMed (Medline) * Handboeken en vaktijdschriften * Overzichtsartikelen #### 1.3.2 Richtlijnen en systematische reviews * **Richtlijn:** Een document dat aanbevelingen bevat ter verbetering van de kwaliteit van zorg. Richtlijnen zijn gebaseerd op systematische samenvattingen van wetenschappelijk onderzoek, afwegingen van voor- en nadelen van zorgopties, aangevuld met expertise en ervaringen van zorgprofessionals en zorggebruikers. * **Systematische review:** Een wetenschappelijke publicatie die op een gestructureerde en transparante manier bestaand onderzoek naar een specifieke vraag verzamelt, beoordeelt en samenvat. Dit vormt vaak de basis voor richtlijnen. #### 1.3.3 Efficiënt lezen en gebruiken van evidence Bij het evalueren van gevonden literatuur is het belangrijk om kritisch te zijn: * **Jaartal:** Controleer of de informatie actueel is. * **Auteur/Context:** Ga na wie de auteur is, waar de richtlijn of publicatie vandaan komt en voor wie deze primair bedoeld is (bv. artsen, ergotherapeuten, patiënten). * **Abstract:** Lees het abstract om snel te beoordelen of de publicatie relevant is voor de specifieke vraag of het probleem. * **Inhoudstafel:** Bekijk de inhoudstafel om interessante secties te identificeren. * **Beoordelingssysteem:** Kijk welk beoordelingssysteem voor evidence-kwaliteit is gebruikt. * **Grondige lezing:** Lees de relevante secties grondig door. * **Vergelijking en kritische reflectie:** Vergelijk de informatie met eerder opgedane kennis en andere bronnen, en blijf kritisch. * **Verdieping:** Zoek naar concrete handvatten voor het ergotherapeutische plan van aanpak en leg verbanden met de ergotherapiepraktijk. > **Tip:** Begin met het zoeken naar Belgische en Nederlandse richtlijnen en ergotherapeutische richtlijnen. Indien deze niet beschikbaar zijn, zoek dan internationale of multidisciplinaire richtlijnen. #### 1.3.4 Zoeken met PICO De PICO-regel is een gestructureerde methode om klinische vragen te formuleren en als basis te gebruiken voor het zoeken naar evidence: * **P:** Patiënt of probleem (wie?) * **I:** Interventie (wat wordt toegepast? – therapie, test, blootstelling aan risicofactor) * **C:** Co-interventie (wat is de vergelijking? – bv. standaardzorg, placebo, geen interventie) (niet altijd aanwezig) * **O:** Outcome of resultaat (wat is het effect? – bv. verbetering van functie, kwaliteit van leven, diagnose) #### 1.3.5 Zoekstrategieën en hulpmiddelen Bij het zoeken naar literatuur kunnen verschillende hulpmiddelen en technieken worden ingezet: * **Booleaanse operatoren:** * `AND`: Resultaten bevatten beide termen. * `OR`: Resultaten bevatten minstens één van de termen. * `NOT`: Resultaten bevatten de eerste term, maar niet de tweede. * **Phrase searching:** Zoeken naar exacte woordgroepen tussen aanhalingstekens, bv. `"occupational therapy"`. * **Trunking/Wildcards:** Gebruik van symbolen om variaties in woordspelling op te vangen: * `?` (vraagteken): bv. `behavi?r` vindt `behaviour` en `behavior`. * `$` (dollarteken): bv. `col$r` vindt `colour` en `color`. * `*` (asterisk): bv. `depress*` vindt `depression`, `depressed`, `depressive`. **Let op:** In LaTeX wiskundige expressies moet een asterisk `*` altijd worden vervangen door `\ast`. #### 1.3.6 Andere methoden om evidence te zoeken Naast gestructureerde databaseselectie zijn er ook andere nuttige zoekmethoden: * **Snuffelen/browsing:** Oriëntatie op een onderwerp via algemene bronnen zoals Wikipedia of handboeken, gevolgd door het verkennen van gerelateerde literatuur. * **Sneeuwbalmethode:** Eenmaal een relevant artikel of een goede publicatie is gevonden, wordt de literatuurlijst hiervan gebruikt als startpunt voor verder onderzoek. ### 1.4 Opdrachtvoorbeeld EBP/EIP De opdracht omvat het zelfstandig zoeken naar een richtlijn, evidence statement, zorgpad, systematische review (SR) of meta-analyse (MA) en het extraheren van relevante informatie voor het ergotherapeutisch plan van aanpak, specifiek gericht op een bepaalde doelgroep of problematiek (bijvoorbeeld: ASS en VB/MVB of downsyndroom; schrijfmotorische problemen en CP; ADHD en DCD). De gevonden informatie dient te worden verwerkt volgens een specifiek sjabloon en ingediend. --- # De 5 A's van evidence-based practice Evidence-based practice (EBP) is het oordeelkundig gebruik maken van systematisch verzamelde resultaten van wetenschappelijk onderzoek bij het nemen van beslissingen voor individuele cliënten. Het toepassen van EBP in de praktijk impliceert het integreren van klinische expertise met beschikbaar wetenschappelijk bewijs, waarbij de voorkeur en de opvattingen van de cliënt een belangrijke rol spelen. Dit proces kan worden onderverdeeld in vijf essentiële stappen, vaak aangeduid als de "5 A's". ### 2.1 De vijf stappen van evidence-based practice (5 A's) De 5 A's vormen een cyclisch proces dat ergotherapeuten helpt om evidence-based beslissingen te nemen in hun klinische praktijk. #### 2.1.1 Ask: Formuleer een klinische vraag Dit is de eerste stap waarbij een klinisch probleem of een vraag die voortkomt uit de praktijk wordt geformuleerd. Een goed geformuleerde vraag is essentieel voor een gerichte zoektocht naar relevante informatie. De PICO-methode is hierbij een nuttig hulpmiddel. **PICO-regel:** * **P**atiënt of probleem: Wie is de betreffende cliënt of wat is het probleem? * **I**nterventie: Wat is de te onderzoeken interventie, test of blootstelling? * **C**o-interventie: Welke andere interventie, gouden standaard of alternatief wordt vergeleken? (Niet altijd aanwezig) * **O**utcome of resultaat: Wat is het verwachte effect, de uitkomstmaat, de kwaliteit van de test of het optreden van een ziekte na blootstelling? > **Tip:** Gebruik Engelse trefwoorden voor het zoeken naar internationale literatuur en combineer deze trefwoorden effectief. #### 2.1.2 Acquire: Verzamel relevant onderzoek Nadat de klinische vraag is geformuleerd, wordt er gezocht naar relevante wetenschappelijke literatuur. Er zijn diverse databases en bronnen beschikbaar om deze informatie te vergaren. **Hulpmiddelen en databases voor het zoeken naar evidence:** * **CEBAM:** (www.cebam.be) * **CDLH:** (www.cdlh.be) * **EBPracticeNet:** (www.ebpnet.be) * **Tripdatabase:** (www.tripdatabase.com) * **KCE:** (https://kce.fgov.be/) * **Gezondheid en wetenschap:** (https://www.gezondheidenwetenschap.be/) * **Richtlijnendatabase.nl** * **NICE guidelines** * **KNGF-richtlijnen** * **Cochrane** * **PEDro** * **Medline (via PubMed)** **Zoektips:** * Zoek eerst naar Belgische en ergotherapeutische richtlijnen. * Indien deze niet gevonden worden, zoek dan naar internationale en/of multidisciplinaire richtlijnen. * Wees kritisch en probeer zowel systematisch te zoeken als via browsing (snuffelen). * Gebruik Booleaanse operatoren (AND, OR, NOT), phrase searching (exacte zinsneden met aanhalingstekens), trunking (bv. `behavi?r` voor `behaviour` en `behavior`) en wildcards (bv. `col$r` voor `colour` en `color`, `depress*` voor `depression`, `depressed`, `depressive`). > **Tip:** Richtlijnen en systematische reviews bevinden zich vaak aan de top van de evidence pyramid en bieden samenvattingen van de beste beschikbare evidence met aanbevelingen. #### 2.1.3 Appraise: Beoordeel kritisch het onderzoek In deze fase wordt de gevonden literatuur kritisch beoordeeld op validiteit, betrouwbaarheid en relevantie voor de specifieke cliënt en klinische vraag. Dit gebeurt in combinatie met de eigen expertise, en de voorkeuren en waarden van de cliënt. **Efficiënt lezen en gebruiken van evidence:** * **Kijk naar het jaartal:** Is de informatie nog actueel? * **Kijk naar de auteur/context:** Van waar komt de informatie? Is de bron betrouwbaar en relevant voor de specifieke context? Voor wie is de publicatie bedoeld (bv. artsen, ergotherapeuten)? * **Lees het abstract:** Is het relevant voor de vraag/probleemstelling? * **Lees grondig:** Verdiep je in de inhoud. * **Vergelijk de informatie:** Toets de gevonden informatie aan eerdere kennis, andere informatiebronnen en blijf kritisch. * **Verdiep:** Zoek naar verbanden met ergotherapie en praktische handvatten voor het plan van aanpak. > **Voorbeeld:** Een systematische review kan veel waardevolle informatie bevatten, maar het is cruciaal om te beoordelen hoe deze review is opgezet en welke conclusies eruit getrokken kunnen worden in relatie tot de specifieke casus. #### 2.1.4 Apply: Pas toe in de praktijk De beoordeelde evidence wordt toegepast in de praktijk. Dit houdt in dat de bevindingen worden geïntegreerd in het klinisch redeneren en het opstellen van het behandelplan. Hierbij worden concrete keuzes gemaakt met betrekking tot methodiek, duur, plaats, uitvoering, frequentie en het theoretisch kader. #### 2.1.5 Assess: Beoordeel de resultaten en stuur bij De laatste stap is het evalueren van de resultaten van de toegepaste interventie. Dit omvat het beoordelen van de effectiviteit van de gekozen aanpak, het bespreken van de resultaten met de cliënt, en het bijsturen van het plan indien nodig. Dit kan leiden tot het formuleren van nieuwe klinische vragen, waardoor het EBP-proces opnieuw begint. > **Tip:** De kern van EBP is het continu streven naar het verbeteren van de kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie van zorg door het integreren van de beste beschikbare wetenschappelijke evidence, klinische expertise en de waarden en voorkeuren van de cliënt. --- # Zoeken naar en beoordelen van wetenschappelijk bewijs Dit onderwerp behandelt strategieën en hulpmiddelen voor het efficiënt zoeken naar en kritisch beoordelen van wetenschappelijk bewijs, zoals richtlijnen en systematische reviews. ## 3.1 Evidence-based practice (EBP) en Evidence-informed practice (EIP) EBP is het oordeelkundig gebruikmaken van systematisch verzamelde resultaten van wetenschappelijk onderzoek bij het nemen van beslissingen voor individuele cliënten. Het toepassen van EBP in de praktijk impliceert de integratie van klinische expertise met beschikbaar wetenschappelijk bewijs, waarbij de voorkeuren en waarden van de cliënt een belangrijke rol spelen. EBP/EIP kan worden benaderd via een vijfstappenplan (de 5 A's): 1. **Ask (Vraag formuleren):** Formuleer een klinische vraag. 2. **Acquire (Onderzoek verzamelen):** Verzamel relevant onderzoek. 3. **Appraise (Onderzoek beoordelen):** Beoordeel kritisch het onderzoek met eigen expertise en toets af aan de voorkeuren en waarden van de cliënt. 4. **Apply (Toepassen):** Pas het bewijs toe in de praktijk. 5. **Assess (Evalueren):** Beoordeel het resultaat, bespreek dit met de cliënt en stuur indien nodig bij. EBP wordt toegepast om: * (Smart) doelen op te stellen. * Keuzes te maken in het methodisch handelen. * Het plan van aanpak te bepalen (methodiek, duur, plaats, uitvoering, frequentie, theoretisch kader, partners, etc.). * De kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie van de zorg te verbeteren. De beslissing in EBP is een integratie van: * Waarden en voorkeuren van de cliënt. * Kennis, ervaring en voorkeuren van de therapeut en collega's. * Wetenschappelijke literatuur. * Klinische beslissing en implementatie. * Contextuele factoren. ## 3.2 Zoeken naar wetenschappelijk bewijs ### 3.2.1 Hulpmiddelen en databases voor het zoeken Voor het zoeken naar wetenschappelijk bewijs zijn er diverse hulpmiddelen en databases beschikbaar: * **Belgische en Nederlandse bronnen:** * Cebam (www.cebam.be) * CDLH (https://www.cdlh.be/nl/) * EBPractice net (www.ebpnet.be) * Tripdatabase (https://www.tripdatabase.com/) * KCE (https://kce.fgov.be/) * Gezondheid en Wetenschap (https://www.gezondheidenwetenschap.be/) * Richtlijnendatabase.nl * **Internationale bronnen:** * NICE guidelines * KNGF-richtlijnen * **Specifieke databases:** * Medline (via PubMed: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/) * Cochrane * PEDro (Physical Therapy Evidence Database) ### 3.2.2 Het PICO-model voor het formuleren van zoekvragen Het PICO-model is een handig hulpmiddel om gestructureerde zoekvragen te formuleren, wat de efficiëntie van het zoeken verhoogt. PICO staat voor: * **P (Patient/Probleem):** De patiënt of het specifieke probleem (wie?). * **I (Interventie):** De interventie, behandeling, test of blootstelling (wat?). * **C (Co-interventie/Control):** Een vergelijkende interventie, de gouden standaard, of afwezigheid van interventie (wat nog meer?). Deze component is niet altijd aanwezig. * **O (Outcome/Resultaat):** Het verwachte resultaat of effect waarop gemeten wordt (waarom? effect waarop?). Dit kan bijvoorbeeld de kwaliteit van een test of het optreden van een ziekte na blootstelling zijn. ### 3.2.3 Strategieën voor efficiënt zoeken * **Begin met Belgische richtlijnen en ergotherapeutische richtlijnen.** Als deze niet beschikbaar zijn, zoek dan naar internationale richtlijnen of multidisciplinaire richtlijnen. * **Wees kritisch** bij het beoordelen van de gevonden informatie. * **Combineer systematisch zoeken met browsen/snuffelen.** * **Gebruik trefwoorden in het Engels.** * **Combineer trefwoorden** met behulp van Booleaanse operatoren. * **Beperk de zoekresultaten** door filters toe te passen (bijvoorbeeld op publicatiejaar). ### 3.2.4 Zoekoperatoren en -technieken * **Booleaanse operatoren:** * **AND:** Zorgt ervoor dat beide termen in de resultaten voorkomen. (bv. "ergotherapie" AND "autisme") * **OR:** Zorgt ervoor dat ten minste één van de termen voorkomt. (bv. "autisme" OR "ASS") * **NOT:** Sluit termen uit. (bv. "autisme" NOT "volwassenen") * **Phrase searching:** Zoeken naar exacte zinsdelen door deze tussen aanhalingstekens te plaatsen. (bv. `"occupational therapy"`, `"chronic fatigue syndrome"`) * **Trunking/Wildcards:** * **? (vraagteken):** Vervangt een enkel karakter. (bv. `behavi?r` zoekt naar `behaviour` en `behavior`) * **$ (dollarteken):** Vervangt nul of meer karakters aan het einde van een woord. (bv. `col$r` zoekt naar `colour` en `color`) * **\* (asterisk):** Vervangt nul of meer karakters aan het einde van een woord. (bv. `depress*` zoekt naar `depression`, `depressed`, `depressive` etc.) Let op: gebruik `\ast` in plaats van `*` in LaTeX uitdrukkingen. ### 3.2.5 Andere methoden om evidence te zoeken * **Browsen/Snuffelen:** Oriëntatie opdoen, basiskennis vergaren via bronnen zoals Wikipedia, Google, handboeken of overzichtsartikelen. * **Sneeuwbalmethode:** Gebruikmaken van de literatuurlijst van een relevante publicatie om verdere relevante literatuur te vinden. * **Handboeken:** Raadplegen van gespecialiseerde handboeken. * **Vaktijdschriften:** Doorbladeren van relevante wetenschappelijke tijdschriften. ## 3.3 Beoordelen van wetenschappelijk bewijs ### 3.3.1 Wat is een richtlijn of systematische review? * **Richtlijn:** Een document met aanbevelingen gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Richtlijnen berusten op systematische samenvattingen van wetenschappelijk onderzoek, afwegingen van voor- en nadelen van zorgopties, en worden aangevuld met expertise en ervaringen van zorgprofessionals en zorggebruikers. * **Systematische review (SR):** Een overzicht van alle relevante studies die aan specifieke criteria voldoen, met als doel het beantwoorden van een specifieke onderzoeksvraag. ### 3.3.2 Efficiënt lezen en gebruiken van evidence Bij het lezen en gebruiken van wetenschappelijke evidence is het belangrijk om: 1. **Kijk naar het jaartal en wees kritisch:** Oudere publicaties kunnen verouderd zijn. 2. **Controleer de auteur en context:** Waar komt de richtlijn of publicatie vandaan? Is deze relevant voor uw praktijk? 3. **Bepaal voor wie de publicatie bedoeld is:** Is deze specifiek voor ergotherapeuten, artsen, of een breder publiek? 4. **Lees de samenvatting (abstract):** Is de publicatie relevant voor uw specifieke vraag of probleem? 5. **Bekijk de inhoudsopgave:** Identificeer relevante secties en titels. 6. **Onderzoek welk beoordelingssysteem is gebruikt:** Zijn de methoden van bewijsvoering transparant en valide? 7. **Bestudeer de beoordelingscriteria:** Hoe is het bewijs gewogen en geclassificeerd? 8. **Lees de relevante secties grondig:** Noteer belangrijke informatie, aanbevelingen en praktische handvatten. 9. **Vergelijk de informatie:** Leg de gevonden informatie naast uw bestaande kennis en andere bronnen. Wees kritisch en zoek naar verbanden en toepassingsmogelijkheden in de ergotherapie. 10. **Verdiep u:** Ga verder dan de oppervlakte en zoek naar concrete handvatten voor het plan van aanpak. ### 3.3.3 Kritische beoordeling van bewijs Bij het kritisch beoordelen van wetenschappelijk bewijs, met name richtlijnen en systematische reviews, is het van belang om aandacht te besteden aan: * **Transparantie rond de beoordeling:** Hoe is het bewijs verzameld, geanalyseerd en geïnterpreteerd? * **Gebruikte beoordelingssystemen:** Welke methodologie is toegepast om de kwaliteit van het bewijs te beoordelen (bv. GRADE)? * **Evidentieprofielen per uitkomstmaat:** Wordt de sterkte van het bewijs per specifieke uitkomstmaat duidelijk weergegeven? * **Afweging van voor- en nadelen:** Worden de potentiële voordelen en nadelen van interventies evenwichtig gepresenteerd? > **Tip:** Richtlijnen en systematische reviews zijn doorgaans samenvattingen van het beste beschikbare bewijs en bevatten concrete aanbevelingen. Ze zijn ontwikkeld met het oog op het verbeteren van de zorgkwaliteit. > **Tip:** Wees extra alert op het jaartal van publicatie. Wetenschappelijke inzichten evolueren snel, en oudere richtlijnen zijn mogelijk niet meer up-to-date. > **Tip:** Bij het beoordelen van een systematische review is het essentieel om te letten op de methodologische kwaliteit van de opgenomen studies en de transparantie van het reviewproces zelf. ### 3.3.4 Het belang van het juiste type bewijs Het hoogste niveau van bewijs wordt vaak geassocieerd met systematische reviews van gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCT's) en meta-analyses. Echter, voor veel klinische vragen, vooral in de ergotherapie, kunnen ook andere vormen van bewijs waardevol zijn, zoals richtlijnen, evidence statements en zorgpaden. Deze zijn vaak multidisciplinair ontwikkeld en houden rekening met verschillende aspecten van zorg. > **Tip:** Patiëntenrichtlijnen zijn over het algemeen niet direct bruikbaar voor professionals; focus op richtlijnen die gericht zijn op behandelaars. --- # Opdracht voor het toepassen van evidence-based practice Dit gedeelte beschrijft een opdracht waarbij studenten evidence uit wetenschappelijke bronnen moeten halen om een ergotherapeutisch plan van aanpak op te stellen voor specifieke casussen. ### 4.1 Doel van de opdracht Het primair doel van deze opdracht is dat studenten de principes van evidence-based practice (EBP) of evidence-informed practice (EIP) toepassen op een concrete casus van een atypische ontwikkeling. Dit omvat het formuleren van een relevante klinische vraag, het gericht zoeken naar en kritisch beoordelen van wetenschappelijk bewijs, en het vertalen van dit bewijs naar een praktisch ergotherapeutisch plan van aanpak. De opdracht beoogt studenten te leren hoe ze effectieve, efficiënte en cliëntgerichte zorg kunnen leveren door systematisch bewijs te integreren met hun klinische expertise en de voorkeuren van de cliënt. ### 4.2 Kerncomponenten van de opdracht De opdracht vereist dat studenten de volgende stappen doorlopen, die inherent zijn aan het EBP/EIP-proces: * **Een klinische vraag formuleren (Ask):** Dit is de start van het proces, waarbij een specifieke vraag wordt geformuleerd die voortkomt uit een klinische situatie. * **Relevant bewijs verzamelen (Acquire):** Studenten moeten gericht zoeken naar wetenschappelijke literatuur, zoals richtlijnen, zorgpaden of systematische reviews, die relevant zijn voor de geformuleerde vraag. * **Bewijs kritisch beoordelen (Appraise):** Het verzamelde bewijs moet kritisch worden geëvalueerd op methodologische kwaliteit en relevantie. Dit wordt getoetst aan de eigen expertise van de therapeut en de specifieke waarden en voorkeuren van de cliënt. * **Bewijs toepassen in de praktijk (Apply):** De bevindingen uit het beoordeelde bewijs worden gebruikt om een ergotherapeutisch plan van aanpak te ontwikkelen. * **Resultaten beoordelen (Assess):** De effectiviteit van het toegepaste plan van aanpak wordt geëvalueerd en indien nodig wordt het plan bijgesteld in overleg met de cliënt. ### 4.3 Zoeken naar evidence De opdracht benadrukt het belang van het vinden van betrouwbare en relevante wetenschappelijke informatie. Studenten worden aangemoedigd om te zoeken naar: * **Richtlijnen:** Documenten die aanbevelingen bevatten voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg, gebaseerd op systematische samenvattingen van onderzoek en afwegingen van voor- en nadelen van zorgopties, aangevuld met expertise van professionals en cliëntengebruikers. * **Zorgpaden:** Gestructureerde plannen die de te verwachten zorg voor een specifieke patiëntengroep beschrijven. * **Systematische reviews (SR):** Samenvattingen van onderzoek die een specifieke vraag beantwoorden door alle relevante onderzoeken systematisch te identificeren, selecteren, beoordelen en synthetiseren. * **Meta-analyses (MA):** Een statistische techniek om de resultaten van meerdere studies te combineren. #### 4.3.1 Zoekstrategieën en hulpmiddelen Er wordt gewezen op diverse bronnen voor het vinden van evidence: * **Belgische en Nederlandse bronnen:** * CEBAM (Centrum voor Evidence-Based Medicine) * CDLH (Centrum voor de Documentatie van Evidence-Based Leren in de Gezondheidszorg) * EBPracticeNet (voor richtlijnen) * Tripdatabase (een zoekmachine voor evidence-based medicine) * Gezondheid en wetenschap * Richtlijnendatabase.nl * **Internationale bronnen:** * NICE guidelines (National Institute for Health and Care Excellence) * KNGF-richtlijnen (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie) * Cochrane Library (voor systematische reviews) * PEDro (Physiotherapy Evidence Database) #### 4.3.2 Tips bij het zoeken * Begin met het zoeken naar Belgische of Nederlandse richtlijnen en ergotherapeutische specifieke bronnen. * Indien deze niet gevonden worden, verbreed de zoekopdracht naar internationale of multidisciplinaire richtlijnen. * Wees kritisch op de gevonden informatie. * Gebruik zowel systematische zoekmethoden als 'snuffelen' of browsen. * Richt je primair op richtlijnen en systematische reviews, en niet op patiëntenrichtlijnen. #### 4.3.3 De PICO-regel De PICO-regel is een waardevol hulpmiddel voor het structureren van klinische vragen en het formuleren van zoektermen: * **P:** Patiënt of Probleem (wie?) * **I:** Interventie (wat?) – kan ook een test of blootstelling zijn. * **C:** Co-interventie (wat ook?) – dit kan een gouden standaard zijn, of de afwezigheid van een interventie. Deze component is niet altijd aanwezig. * **O:** Outcome of Resultaat (waarom? effect waarop?) – dit kan de kwaliteit van een test zijn, of het optreden van een ziekte na blootstelling. #### 4.3.4 Gebruik van zoekoperatoren Om de zoekresultaten te verfijnen, kunnen Booleaanse operatoren worden gebruikt: * **AND:** Zorgt ervoor dat beide termen in de resultaten voorkomen. * **OR:** Zorgt ervoor dat ten minste één van de termen voorkomt. * **NOT:** Sluit bepaalde termen uit. Daarnaast kunnen technische zoekmethoden worden toegepast: * **Phrase searching:** Zoeken naar exacte woordgroepen door de termen tussen aanhalingstekens te plaatsen, bijvoorbeeld `"occupational therapy"`. * **Trunking:** Het gebruik van speciale tekens om varianten van een woord te vinden: * `?` (vraagteken): vervangt één teken, bv. `behavi?r` vindt `behaviour` en `behavior`. * `$` (dollarteken): vervangt nul of meer tekens, bv. `col$r` vindt `colour` en `color`. * `*` (asterisk): vervangt nul of meer tekens, bv. `depress*` vindt `depression`, `depressed`, `depressive`. ### 4.4 Efficiënt lezen en gebruiken van evidence Nadat evidence is gevonden, is het cruciaal om deze efficiënt te verwerken: * **Kijk naar het jaartal:** Beoordeel de actualiteit van de informatie. * **Controleer de uitgever en context:** Waar komt de richtlijn of review vandaan? Is deze relevant voor de doelgroep (bijvoorbeeld ergotherapeuten)? * **Lees de samenvatting (abstract):** Bepaal of de inhoud aansluit bij de klinische vraag. * **Bekijk de inhoudstafel:** Identificeer relevante secties voor het specifieke probleem of de vraag. * **Let op het beoordelingssysteem:** Welke criteria zijn gebruikt om de kwaliteit van het bewijs te beoordelen? * **Vergelijk met eerdere kennis:** Zet de nieuwe informatie af tegen bestaande kennis en andere bronnen. Wees kritisch. * **Verdiep:** Zoek naar concrete handvatten en verbanden met het ergotherapeutische werkveld. Noteer interessante informatie op een apart document. ### 4.5 Specifieke casussen en opdrachten De opdracht kent specifieke casusverdelingen op basis van de achternaam van de student: * **Voornaam A t/m H:** Autismespectrumstoornissen (ASS) en Verstandelijke Beperking (VB) / Meervoudige Verstandelijke Beperking (MVB) of syndroom van Down. * **Voornaam I t/m P:** Schrijfmotorische problemen en Cerebrale Parese (CP). * **Voornaam Q t/m Z:** Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) en Developmental Coordination Disorder (DCD). Studenten dienen een richtlijn, evidence statement, zorgpad, systematische review of meta-analyse te vinden en de relevante informatie te extraheren voor het op te stellen ergotherapeutische plan van aanpak. De opdracht dient ingediend te worden via Digitap. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Ergotherapie | Een paramedisch beroep dat zich richt op het bevorderen van gezondheid en participatie door middel van activiteit en bezigheid. Ergotherapeuten helpen mensen om de betekenisvolle activiteiten van het dagelijks leven te volbrengen die belangrijk voor hen zijn. | | Atypische ontwikkeling | Een ontwikkelingspatroon dat afwijkt van wat typisch wordt beschouwd voor een bepaalde leeftijdscategorie, wat kan leiden tot uitdagingen op verschillende gebieden zoals cognitie, motoriek, taal of sociaal-emotioneel functioneren. | | Evidence-based practice (EBP) | Een systematische benadering voor het nemen van klinische beslissingen, waarbij het oordeelkundig gebruik wordt gemaakt van het best beschikbare wetenschappelijke bewijs, in combinatie met klinische expertise en de waarden en voorkeuren van de cliënt. | | Evidence-informed practice (EIP) | Een bredere term die EBP omvat, maar ook expliciet rekening houdt met de context, de voorkeuren van de cliënt en de professionele waarden bij het vormgeven van de zorg. | | Casus | Een specifiek geval of een individuele cliënt met een bepaalde medische of ontwikkelingsgerelateerde problematiek, die als uitgangspunt dient voor analyse en interventie. | | Klinisch probleem | Een specifieke uitdaging of beperking in het functioneren van een cliënt die een therapeutische interventie vereist. | | Methodisch handelen | Het gestructureerd en doelgericht toepassen van therapeutische principes en technieken om de doelen van de cliënt te bereiken. | | Theoretisch kader | Het geheel van concepten, theorieën en modellen die ten grondslag liggen aan het begrip en de aanpak van een bepaald probleem of een specifieke discipline. | | Systematische review | Een type literatuuronderzoek dat alle beschikbare onderzoeken over een specifieke vraag synthetiseert, met behulp van een vooraf gedefinieerde en reproduceerbare methodologie om vertekening te minimaliseren. | | Richtlijn | Een document dat systematisch ontwikkelde aanbevelingen bevat over de optimale zorg voor patiënten met een specifieke aandoening of risicofactor, gebaseerd op het best beschikbare bewijs. | | Zorgpad | Een gestandaardiseerd, multidisciplinair plan dat de stappen beschrijft die een patiënt doorloopt in het zorgproces voor een specifieke aandoening, van diagnose tot nazorg. | | PICO-regel | Een acroniem dat wordt gebruikt om klinische vragen te formuleren in een gestructureerde vorm: P (Patiënt of Probleem), I (Interventie), C (Controle of Comparatie) en O (Outcome of Resultaat). | | Booleaanse operatoren | Logische termen (AND, OR, NOT) die worden gebruikt om zoektermen te combineren en de resultaten van een databasezoekopdracht te verfijnen. | | Trunking | Een zoektechniek die wordt gebruikt om varianten van een woord te vinden door een asterisk (*) of dollarteken ($) aan het einde van een woordstam te plaatsen, waardoor zowel enkelvoudige als meervoudige vormen en verschillende spellingen worden meegenomen. | | Abstract | Een korte samenvatting van een wetenschappelijk artikel of onderzoek, waarin de belangrijkste doelstellingen, methoden, resultaten en conclusies worden gepresenteerd. | | Sneeuwbalmethode | Een methode om literatuur te vinden waarbij eenmaal een relevant artikel is gevonden, de literatuurlijst daarvan wordt doorzocht naar andere relevante publicaties. |