Pneumo_Les 7_Longziekten_Interstitiële longaandoeningen_ILD_19112025 (1).pdf
Summary
# Classificatie en presentatie van interstitiële longaandoeningen
Interstitiële longaandoeningen (ILD) vormen een heterogene groep van meer dan 200 aandoeningen die gekenmerkt worden door een restrictief longlijden met aantasting van het longparenchym [4](#page=4) [6](#page=6).
### 1.1 Algemene kenmerken van interstitiële longaandoeningen
ILD's worden overkoepeld door een verzamelnaam voor meer dan 200 verschillende longaandoeningen. Ze presenteren zich klinisch typisch met een progressief optredende dyspneu, die aanvankelijk alleen bij zware inspanningen optreedt en zich kan ontwikkelen tot dyspneu in rust. Een droge hoest is eveneens een veelvoorkomend symptoom. Bij lichamelijk onderzoek is de thorax vaak normaal, maar soms kan tachypneu worden waargenomen. Het ausculteren van fijne crepitaties, met name eind-inspiratoire, kan voorkomen, vooral bij longfibrose zoals idiopathische longfibrose (IPF) [6](#page=6).
Radiologisch vertonen ILD's typisch een verspreide, versterkte interstitiële tekening over beide longvelden. Soms zijn er (micro)nodulaire opaciteiten zichtbaar en in vergevorderde stadia kunnen cystische ophelderingszones optreden, wat leidt tot honingraatvorming [7](#page=7).
### 1.2 Classificatie van interstitiële longaandoeningen
De classificatie van ILD's is complex vanwege de grote diversiteit aan aandoeningen. Binnen het brede domein van longlijden vallen ILD's onder de restrictieve longaandoeningen die gepaard gaan met aantasting van het longparenchym [10](#page=10) [16](#page=16) [22](#page=22) [27](#page=27) [37](#page=37) [4](#page=4) [5](#page=5) [9](#page=9).
#### 1.2.1 Overkoepelende classificatie
ILD's kunnen globaal worden onderverdeeld in:
* **Idiopathische longfibrose (IPF)** [5](#page=5).
* **ILD's gerelateerd aan auto-immune aandoeningen** [5](#page=5).
* **ILD's gerelateerd aan externe blootstellingen:**
* Organisch materiaal: Overgevoeligheidspneumonitis [5](#page=5).
* Anorganisch materiaal: Pneumoconiose [5](#page=5).
* Geneesmiddelen: Drug-induced lung injury [5](#page=5).
* **Sarcoïdose** [5](#page=5).
#### 1.2.2 HRCT patronen bij ILD
Hoge resolutie CT (HRCT) scans van de thorax spelen een cruciale rol bij het identificeren van specifieke patronen van ILD. Deze patronen kunnen helpen bij het differentiëren tussen verschillende aandoeningen en het bepalen van de ernst van de ziekte. De patronen omvatten onder andere [8](#page=8):
* Verspreide, versterkte interstitiële tekening [7](#page=7).
* (Micro)nodulaire opaciteiten [7](#page=7).
* Cystische ophelderingszones / honingraatvorming [7](#page=7).
> **Tip:** Hoewel het document de algemene classificatie en radiologische kenmerken van ILD's bespreekt, is een gedetailleerd overzicht van alle specifieke ILD's en hun HRCT-patronen essentieel voor een diepgaande kennis. Raadpleeg aanvullende bronnen zoals www.pneumotox.com en de Pneumotox app voor gedetailleerdere informatie over specifieke drugs en patronen [10](#page=10).
---
# Oorzaken en pathogenese van interstitiële longaandoeningen
Interstitiële longaandoeningen (ILD's) worden gekenmerkt door een breed scala aan oorzaken, variërend van bekende externe agentia tot idiopathische aandoeningen, waarbij het longinterstitium wordt aangetast [14](#page=14).
### 2.1 Categorieën van oorzaken van ILD's
De oorzaken van ILD's kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdgroepen: bekende oorzaken en oorzaken met een onbekende etiologie [14](#page=14).
#### 2.1.1 Bekende oorzaken
Bekende oorzaken van ILD's omvatten blootstelling aan diverse stoffen en agentia. Deze kunnen verder worden onderverdeeld in [14](#page=14):
* Inhalatie van stof uit beroep of omgeving [14](#page=14).
* Medicatie [14](#page=14).
* Bestraling [14](#page=14).
* Infecties [14](#page=14).
* Maligniteit [14](#page=14).
#### 2.1.2 Onbekende etiologie
Bij een aanzienlijk aantal ILD's blijft de specifieke oorzaak onbekend. Voorbeelden van dergelijke aandoeningen zijn sarcoïdose en idiopathische longfibrose (IPF) [14](#page=14) [15](#page=15).
### 2.2 ILD's door blootstelling
Blootstelling aan specifieke agentia uit de omgeving of beroep is een significante oorzaak van ILD's [28](#page=28).
#### 2.2.1 Inhalatie van agentia uit beroep of omgeving
Dit omvat zowel organische als anorganische stoffen [28](#page=28).
##### 2.2.1.1 Organisch stof: overgevoeligheidspneumonitis (HP)
Overgevoeligheidspneumonitis, ook wel bekend als hypersensitivity pneumonitis (HP) of extrinsieke allergische alveolitis, is een allergische aandoening van het longparenchym veroorzaakt door de inhalatie van organische agentia. Deze agentia kunnen micro-organismen (zoals bij boerenlong) of dierlijke eiwitten (zoals bij duivenmelkerslong) zijn [30](#page=30).
* **Boerenlong (farmers' lung):** Wordt veroorzaakt door thermofiele actinomyceten in hooi, stro of graan, vooral in koud en vochtig klimaat [30](#page=30).
* **Duivenmelkerslong en vogelkwekerslong:** Veroorzaakt door eiwitten in de uitwerpselen van vogels [30](#page=30).
**Klinisch beeld van overgevoeligheidspneumonitis:**
* **Acute vorm:** Griepachtig beeld met koorts, malaise, dyspneu en hoest, optredend 3 tot 8 uur na blootstelling aan het agens. Lichamelijk onderzoek kan koorts en bilaterale inspiratoire crepitaties tonen [31](#page=31).
* **Subacute vorm:** Progressieve dyspneu en droge hoest, soms met koorts en vermagering [31](#page=31).
* **Chronische vorm:** Chronische dyspneu en hoest, leidend tot longfibrose [31](#page=31).
**Diagnostiek van overgevoeligheidspneumonitis:**
* **Anamnese:** Belangrijk bij patiënten met herhaalde episodes van dyspneu en koorts, met contact met organisch stof in beroep of omgeving [32](#page=32).
* **RX thorax:** Kan interstitiële infiltraten vertonen [32](#page=32).
* **HRCT thorax:** Typisch een mozaïekpatroon met afwisselende matglasinfiltraten en translucente zones [32](#page=32).
* **Serum precipitines (precipiterende IgG):** De afwezigheid hiervan sluit de diagnose uit, terwijl de aanwezigheid ervan wijst op blootstelling maar niet per se op ziekte [32](#page=32).
##### 2.2.1.2 Anorganisch stof: pneumoconiose
Pneumoconiose is een groep longaandoeningen veroorzaakt door de inademing van anorganische deeltjes. Voorbeelden zijn [28](#page=28):
* **Silicose:** Door blootstelling aan silica [28](#page=28).
* **Asbestose:** Interstitiële longfibrose door blootstelling aan asbest. Bij hoge asbestblootstelling kan dit leiden tot asbestose en longkanker in combinatie met roken. Bij lage blootstelling kunnen pleurale calcificaties, pleurale verdikking en mesothelioom optreden [29](#page=29).
* **Mijnwerkerspneumoconiose:** Veroorzaakt door inademing van mijnbouwstof [28](#page=28).
* **Hardmetaallong:** Veroorzaakt door blootstelling aan kobalt [28](#page=28).
#### 2.2.2 Medicatie-geïnduceerde longschade (drug-induced lung injury)
Diverse medicijnen kunnen interstitiële longaandoeningen veroorzaken. Een nuttige bron voor informatie hierover is www.pneumotox.com of de app Pneumotox [33](#page=33).
* **Antibiotica:** Zoals nitrofurantoïne en sulfonamiden [33](#page=33).
* **Chemotherapeutica:** Waaronder bleomycine en methotrexaat [33](#page=33).
* **Andere medicijnen:** Zoals amiodaron [33](#page=33).
### 2.3 Overige oorzaken van ILD's
Andere bekende oorzaken van interstitiële longaandoeningen zijn:
* **Bestraling (radiatiepneumonitis):** Longschade als gevolg van radiotherapie [34](#page=34).
* **Infecties:**
* Miliaire tuberculose [34](#page=34).
* Cytomegalovirus (CMV)-pneumonitis [34](#page=34).
* Pneumocystis jiroveci pneumonie (PJP) [34](#page=34).
* **Maligniteit:**
* **Primair:** Longadenocarcinoom (inclusief bronchus-alveolair celcarcinoom), primair longlymfoom [34](#page=34).
* **Secundair:** Lymphangitis carcinomatosa [34](#page=34).
---
# Specifieke interstitiële longaandoeningen: IPF en auto-immuunziekten
Dit onderwerp behandelt idiopathische longfibrose (IPF) en de longaantasting bij auto-immuunziekten, met de nadruk op hun diagnostiek en behandeling.
### 3.1 Idiopathische longfibrose (IPF)
Idiopathische longfibrose (IPF) is een chronische, progressieve en fatale interstitiële longaandoening (ILD) die wordt gekenmerkt door het patroon van Usual Interstitial Pneumonia (UIP). Het natuurlijke verloop van IPF is gekenmerkt door een geleidelijke verslechtering van de longfunctie [17](#page=17) [18](#page=18).
#### 3.1.1 Kliniek, diagnose en prognose van IPF
**Klinische kenmerken:**
* Progressief verergerende dyspneu (kortademigheid) [19](#page=19).
* Droge hoest [19](#page=19).
* Komt vaker voor op oudere leeftijd [19](#page=19).
* Vaak geassocieerd met (ex-)roken [19](#page=19).
**Lichamelijk onderzoek:**
* Fijne crepitaties (longritselingen) in de basale longdelen [19](#page=19).
* Soms clubbing (trommelstokvingers) [19](#page=19).
**Beeldvorming:**
* **RX thorax:** Reticulaire patronen, voornamelijk perifeer en basaal gelokaliseerd [19](#page=19) [20](#page=20).
* **HRCT (hoge resolutie CT thorax):**
* Verdikte interlobulaire septa [19](#page=19) [21](#page=21).
* Tractie bronchiectasieën (verwijding van luchtwegen door littekenweefsel) [19](#page=19) [21](#page=21).
* Honingraat (in eindstadium) (een kenmerkend beeld van ernstige fibrose) [19](#page=19) [21](#page=21).
**Diagnose:**
* De diagnose wordt gesteld op basis van de kliniek en HRCT-bevindingen [19](#page=19).
* Longbiopsie (meestal via thoracoscopie) is zelden nodig voor de diagnose, maar kan overwogen worden in atypische gevallen [19](#page=19).
**Prognose:**
* De gemiddelde overlevingsduur is slechts 3 tot 5 jaar [19](#page=19).
#### 3.1.2 Behandeling van IPF
De behandeling van IPF is gericht op het vertragen van de progressie van de ziekte en het verlichten van symptomen, met antifibrotica als belangrijkste middelen [19](#page=19).
* **Pirfenidone (Esbriet):**
* **Bijwerking:** Fototoxiciteit (overgevoeligheid voor zonlicht) [19](#page=19).
* **Nintedanib (Ofev):**
* **Bijwerking:** Gastro-intestinale klachten [19](#page=19).
> **Tip:** Houd de specifieke bijwerkingen van Pirfenidone en Nintedanib goed uit elkaar, aangezien dit vaak gevraagd wordt in examens.
### 3.2 Longaantasting bij auto-immuunziekten
Auto-immuunziekten kunnen diverse organen aantasten, waaronder de longen. De longaantasting kan zich manifesteren in verschillende vormen [23](#page=23) [24](#page=24).
#### 3.2.1 Groepen auto-immuunziekten met longaantasting
De belangrijkste groepen auto-immuunziekten die gepaard gaan met longaantasting zijn:
1. **Collageen-vasculaire aandoeningen:**
* Lupus (systemische lupus erythematosus: SLE) [23](#page=23).
* Reumatoïde arthritis (RA) [23](#page=23).
* Systeemsclerose (Sclerodermie) [23](#page=23).
2. **Vasculitiden:**
* Granulomatose met polyangiitis (GPA; ziekte van Wegener) [23](#page=23) [26](#page=26).
* Eosinofiele granulomatose met polyangiitis (EGPA; Churg-Strauss syndroom) [23](#page=23).
#### 3.2.2 Manifestaties van longafwijkingen bij collageen-vasculaire ziekten
Bij lupus, reumatoïde arthritis en systeemsclerose kunnen de volgende longafwijkingen optreden [24](#page=24):
* **Interstitiële longziekte (ILD):** Dit kan variëren van pneumonitis (ontsteking van het longweefsel) tot langdurige longfibrose [24](#page=24).
* **Pleura-afwijkingen:**
* Hevige pleurale pijn [24](#page=24).
* Koorts [24](#page=24).
* Pleuravochtuitstorting (pleura-exsudaat) [24](#page=24).
* **Vasculitis:** Ontsteking van de bloedvaten in de longen [24](#page=24).
* **Noduli (longnodules):** Met name geassocieerd met reumatoïde arthritis [24](#page=24) [25](#page=25).
* **Acute pneumonitis:** Kan optreden bij lupus [24](#page=24).
#### 3.2.3 Granulomatose met polyangiitis (GPA; ziekte van Wegener)
Granulomatose met polyangiitis (GPA) is een vorm van vasculitis die verschillende orgaansystemen kan aantasten [26](#page=26).
**Kliniek:**
1. **Aantasting van de bovenste luchtwegen:** Symptomen kunnen variëren.
2. **Longaantasting:**
* Hoesten [26](#page=26).
* Hemoptoë (bloed ophoesten) [26](#page=26).
* Dyspneu (kortademigheid) [26](#page=26).
3. **Nieraantasting:** Glomerulonefritis kan leiden tot proteïnurie (eiwit in urine), hematurie (bloed in urine) en snel progressieve nierinsufficiëntie [26](#page=26).
4. **Andere organen (in circa 50% van de gevallen):** Aantasting van huid, ogen, en centraal zenuwstelsel kan voorkomen [26](#page=26).
**Laboratoriumonderzoek:**
* **c-ANCA antilichamen:** Positief [26](#page=26).
* **Anti-proteinase 3 (PR3) antilichamen:** Positief [26](#page=26).
> **Tip:** Onthoud de combinatie van symptomen bij GPA: bovenste luchtwegen, longen, nieren en andere organen, evenals de specifieke ANCA-profielen.
---
# Sarcoïdose
Sarcoïdose is een systemische aandoening gekenmerkt door de aanwezigheid van niet-verkazende granulomen in diverse organen, met een overwegende pulmonale lokalisatie, waarbij de diagnose wordt gesteld op basis van een passend klinisch beeld en histologische bevindingen na uitsluiting van andere oorzaken van granuloomvorming [38](#page=38).
### 4.1 Definitie en pathologie
Sarcoïdose wordt gedefinieerd als een systemische aandoening met niet-verkazende granulomen in talrijke organen. Een granuloom is een scherp afgelijnde structuur die bestaat uit lymfocyten, macrofagen, epitheloïde cellen en meerkernige reuscellen, omgeven door fibroblasten die littekenweefsel kunnen vormen. Bij meer dan 90% van de patiënten is er een pulmonale lokalisatie. De diagnose vereist een passend klinisch beeld en histologisch bevestigde niet-verkazende granulomen, waarbij andere ziekten die ook granuloomvorming veroorzaken, zoals infecties, moeten worden uitgesloten [38](#page=38) [39](#page=39).
#### 4.1.1 Differentiaaldiagnose van longaandoeningen met granulomen
De differentiaaldiagnose van longaandoeningen met granulomen omvat onder andere sarcoïdose, tuberculose, schimmelinfecties, inhalatie van anorganisch materiaal (zoals beryllium of talk), overgevoeligheidspneumonitis (bijvoorbeeld duivenmelkerslong), vasculitis (zoals granulomatosis met polyangiitis - GPA) en Langerhanscel histiocytose (Histiocytose X) [40](#page=40).
### 4.2 Klinische presentatie
De klinische presentatie van sarcoïdose is zeer variabel en kan asymptomatisch zijn, waarbij de aandoening bij toeval wordt ontdekt tijdens beeldvorming. Bij ongeveer 30% van de patiënten wordt de diagnose toevallig gesteld door middel van beeldvorming zoals een RX thorax, CT thorax of PET-CT. Wanneer er symptomen optreden, kunnen deze initieel bestaan uit hoest, dyspneu, moeheid, lymfeklierzwelling of huidletsels. De aandoening kan acuut of chronisch (recidiverend) verlopen [38](#page=38) [41](#page=41).
#### 4.2.1 Acuut ziektebeeld
Het acute ziektebeeld van sarcoïdose treedt voornamelijk op bij jonge mensen. Kenmerkende symptomen zijn erythema nodosum op de onderbenen bilaterale hilaire lymfekliervergroting op de RX thorax en soms algemene malaise, moeheid en koorts. Gewrichtspijnen, variërend van milde pijn tot acute artritis, kunnen voorkomen, met name in de enkels, knieën of polsen. Oogaantasting kan zich manifesteren als acute voorste uveïtis. Het Löfgren syndroom is een specifieke acute presentatie die erythema nodosum, bilaterale hilaire lymfadenopathie en acute artritis omvat. De prognose bij het acute ziektebeeld is doorgaans uitstekend met een hoge kans op spontane genezing [42](#page=42).
#### 4.2.2 Chronische vorm
De chronische vorm van sarcoïdose komt vaker voor op middelbare tot oudere leeftijd. Pulmonale symptomen zoals dyspneu kunnen aanwezig zijn, hoewel deze vaak minder uitgesproken zijn dan de radiologische afwijkingen. Auscultatie van de longen kan normaal zijn, maar soms zijn crepitaties hoorbaar. Vaak is er aantasting van meerdere organen, waaronder de ogen, huid, lymfeklieren, lever, milt, en het hart. De prognose van de chronische vorm is afhankelijk van het stadium van de ziekte, en er kan evolutie naar longfibrose optreden [43](#page=43).
### 4.3 Radiologische stadia
De radiologische stadia van pulmonale sarcoïdose worden ingedeeld op basis van thoraxradiografie [44](#page=44):
* **Stadium 0:** Normale thoraxradiografie [44](#page=44).
* **Stadium I:** Bilaterale hilaire lymfadenopathie (LNN) [44](#page=44).
* **Stadium II:** Bilaterale hilaire LNN en longinfiltraten [44](#page=44).
* **Stadium III:** Longinfiltraten [44](#page=44).
* **Stadium IV:** Longfibrose [44](#page=44).
LNN staat voor lymfadenopathieën [44](#page=44).
### 4.4 Orgaanaantasting bij sarcoïdose
Sarcoïdose kan vrijwel elk orgaan aantasten, met de longen als meest voorkomende lokalisatie [48](#page=48).
| Orgaan | % aantasting | % symptomatisch |
| :---------------- | :---------- | :------------- |
| Long | 90 | 60 |
| Lever | 50 | 10 |
| Huid | 30 | 20 |
| Ogen | 20 | 20 |
| CZS | 15 | 10 |
| Hart | 10 | 10 |
#### 4.4.1 Extrapulmonale sarcoïdose
* **Lever:** Granulomen worden bij ongeveer 50-60% van de patiënten gevonden bij leverbiopsie. Levertesten kunnen soms gestoord zijn, maar de leveraantasting is meestal asymptomatisch [49](#page=49).
* **Milt:** Kan leiden tot splenomegalie [49](#page=49).
* **Hart:** Bij 5-10% van de patiënten kan cardiale sarcoïdose leiden tot geleidings- en ritmestoornissen [49](#page=49).
* **Zenuwstelsel:** Kan zich uiten als centrale neurosarcoïdose of een perifere polyneuropathie [49](#page=49).
* **Ogen:** Ongeveer 20% van de patiënten ontwikkelt granulomateuze uveïtis [50](#page=50).
* **Huid:** De acute vorm kan zich presenteren met erythema nodosum, terwijl chronische vormen kunnen leiden tot lupus pernio of littekens [50](#page=50).
* **Lymfeklieren:** Lymfadenopathie, met name in de hals, oksels en liezen, kan bij tot 75% van de patiënten voorkomen [50](#page=50).
* **Laboratoriumafwijkingen:** Bij ongeveer 15% van de patiënten kan sarcoïdose leiden tot hypercalciëmie en/of hypercalciurie, met een risico op nefrocalcinose en nierinsufficiëntie [50](#page=50).
### 4.5 Diagnostische benaderingen
De diagnose van sarcoïdose wordt vermoed op basis van het klinische beeld en bevindingen op een thorax RX of CT scan. Zekerheid wordt verkregen door histologische bevestiging van niet-verkazende granulomen, na uitsluiting van andere granulomateuze aandoeningen zoals tuberculose [51](#page=51).
* **Longen:**
* Voor stadia I en II: Klierbiopsie via mediastinoscopie, EBUS (endobronchiale echografie) of EUS (endoscopische ultrageluid) [51](#page=51).
* Voor stadia II, III of IV: Longbiopsie, transbronchiaal of thoracoscopisch [51](#page=51).
* **Andere organen:** Biopsie van een aangetast lymfeklier of huidletsel [51](#page=51).
### 4.6 Prognose
Het natuurlijke beloop van sarcoïdose is zeer wisselend. De frequentie van spontane remissies varieert per stadium [52](#page=52):
* Stadium I: 55 tot 90%
* Stadium II: 40 tot 70%
* Stadium III: 10 tot 20%
* Stadium IV: 0%
### 4.7 Behandelingsstrategieën
De behandeling van sarcoïdose is gericht op het verminderen van ontstekingsreacties en het voorkomen van orgaanschade.
#### 4.7.1 Indicaties voor corticosteroïden
Corticosteroïden worden ingezet bij ernstige orgaanaantasting [53](#page=53):
* **Longaantasting:** Stadium II of III wanneer de longfunctie ernstig is gestoord of progressief verslechtert [53](#page=53).
* **Extrapulmonale aantasting:** Progressieve oogletsels, aantasting van het centrale zenuwstelsel (CZS), hypercalciëmie, of cardiale sarcoïdose [53](#page=53).
#### 4.7.2 Andere behandelopties
* Erythema nodosum en artritis worden behandeld met niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) [54](#page=54).
* Bij ernstige longaantasting, als alternatief voor systemische corticosteroïden, kunnen immunosuppressiva zoals methotrexaat of azathioprine (Imuran) worden gebruikt [54](#page=54).
* Experimentele behandelingen, zoals anti-TNF therapie, kunnen overwogen worden [54](#page=54).
---
## Veelgemaakte fouten om te vermijden
- Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens
- Let op formules en belangrijke definities
- Oefen met de voorbeelden in elke sectie
- Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen
Glossary
| Term | Definition |
|------|------------|
| Interstitiële longaandoeningen (ILD) | Een verzamelnaam voor meer dan 200 verschillende longaandoeningen die het interstitium, het steunweefsel van de longen, aantasten. Ze kunnen leiden tot progressieve dyspneu en hoest. |
| Restrictief longlijden | Een longaandoening die wordt gekenmerkt door een inkrimping van alle longvolumina, met name de totale longcapaciteit (TLC), wat resulteert in verminderde ventilatie. |
| Obstructief longlijden | Een longaandoening waarbij er sprake is van een diffuse obstructie van de luchtwegen, zoals bij astma en COPD, wat leidt tot een verlaagde Tiffeneau-index (FEV1/FVC). |
| Idiopathische longfibrose (IPF) | Een chronische, progressieve interstitiële longaandoening van onbekende oorzaak, gekenmerkt door fibrose (littekenvorming) in de longen, met een slechte prognose. |
| Usual Interstitial Pneumonia (UIP) | Een specifiek radiologisch en pathologisch patroon dat kenmerkend is voor idiopathische longfibrose (IPF), met reticulaire veranderingen, subpleurale honingraatvorming en tractie bronchiectasieën. |
| Overgevoeligheidspneumonitis | Een allergische reactie van het longparenchym op inhalatie van organische agentia, zoals micro-organismen in hooi (boerenlong) of dierlijke eiwitten (duivenmelkerslong). |
| Pneumoconiose | Een interstitiële longaandoening die wordt veroorzaakt door de inhalatie van anorganische stofdeeltjes, zoals silicose (siliciumdioxide) en asbestose (asbest). |
| Sarcoïdose | Een systemische ziekte die wordt gekenmerkt door de vorming van niet-verkazende granulomen in verschillende organen, met name de longen, maar ook huid, ogen en lymfeklieren. |
| Granuloom | Een microscopische ontstekingsreactie bestaande uit opeengepakte macrofagen en andere immuuncellen, die een afgrensd knobbeltje vormen. |
| Bronchoalveolaire lavage (BAL) | Een diagnostische procedure waarbij vloeistof in de longen wordt gespoten en weer opgezogen om cellen en vloeistoffen uit de alveoli te verzamelen voor analyse. |
| HRCT thorax | Hoge resolutie computertomografie van de thorax, een geavanceerde beeldvormingstechniek die gedetailleerde beelden van de longstructuur levert, essentieel voor de diagnose van ILD. |
| Pleurale calcificaties | Verkalkingen in het longvlies (pleura), vaak een teken van eerdere blootstelling aan asbest. |
| Mesothelioom | Een zeldzame vorm van kanker die ontstaat uit het mesotheel, het weefsel dat de borstholte, buikholte en hart bekleedt, vaak geassocieerd met asbestblootstelling. |
| Wegener-granulomatose (GPA) | Een vorm van vasculitis die gepaard gaat met de vorming van granulomen en aantasting van kleine bloedvaten, met name in de bovenste luchtwegen, longen en nieren. |
| erythema nodosum | Een ontstekingsreactie in het onderhuidse vetweefsel, die zich manifesteert als pijnlijke, rode knobbels, vaak op de schenen, en die kan voorkomen bij sarcoïdose. |
| Löfgren syndroom | Een acuut syndroom van sarcoïdose gekenmerkt door bilaterale hilaire lymfadenopathie, erythema nodosum en vaak gewrichtsontsteking, typisch bij jonge patiënten. |
| Lymphangitis carcinomatosa | Een verspreiding van kanker via de lymfebanen van de longen, wat leidt tot interstitiële afwijkingen op radiologische beelden. |
| Hypercalcemie | Een verhoogd calciumgehalte in het bloed, wat kan optreden bij sarcoïdose door een verhoogde vitamine D-productie door de granulomen. |