4) De instellingen van de Europese Unie.pdf

# Instellingen van de Europese Unie De instellingen van de Europese Unie zijn de organen die de door de lidstaten via verdragen toevertrouwde taken uitvoeren, waarbij op EU-niveau een onderscheid kan worden gemaakt tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht [2](#page=2) [4](#page=4). ### 1.1 De Europese Raad De Europese Raad is ontstaan vanuit eerdere verdragen en bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, de Voorzitter van de Europese Raad, de Voorzitter van de Europese Commissie, en de Hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid. De permanente voorzitter, verkozen voor een termijn van 2,5 jaar, leidt de Europese Raad, bereidt de werkzaamheden voor, bevordert samenhang en consensus, rapporteert aan het Europees Parlement en vertegenwoordigt de Unie extern, zonder een nationale functie te bekleden. De Europese Raad stelt beleidslijnen vast en is verantwoordelijk voor het opstellen of wijzigen van verdragen. De instelling komt minstens vier keer per jaar bijeen in Brussel voor een Europese top, waarbij beslissingen bij consensus worden genomen [5](#page=5) [6](#page=6) [7](#page=7). ### 1.2 De Europese Commissie De Europese Commissie, oorspronkelijk de 'Hoge autoriteit' bij de EGKS en later de 'Europese Commissie' bij het fusieverdrag, bestaat uit één commissaris per lidstaat die wordt gekozen op basis van competentie en Europese betrokkenheid. De commissarissen zijn onafhankelijk, worden voor vijf jaar benoemd en hebben geen nationale functie. De benoeming van de voorzitter is de eerste stap, waarbij deze wordt voorgedragen door de Europese Raad en wordt goedgekeurd door het Europees Parlement. Daarna dragen de lidstaten, in samenspraak met de voorzitter, de commissarissen voor, die vervolgens worden verhoord en goedgekeurd door het EU-parlement [10](#page=10) [9](#page=9). De Commissie heeft drie hoofdtaken: * **Wetgevende taak:** de Commissie bezit het recht van initiatief bij de totstandkoming van secundair recht [14](#page=14). * **Controlerende taak:** de Commissie controleert de naleving van EU-regels door lidstaten en bedrijven [14](#page=14). * **Uitvoerende taak:** de Commissie voert de begroting uit, beheert programma's en vertegenwoordigt de Unie in contacten met derde landen [15](#page=15). De Commissie werkt volkomen onafhankelijk in het belang van de EU. De wekelijkse vergaderingen vinden plaats in beslotenheid en beslissingen worden bij meerderheid genomen. De Commissie is verantwoording verschuldigd aan het Europees Parlement en de ambtstermijn is vijf jaar [16](#page=16). ### 1.3 De Raad van de Europese Unie De Raad van de Europese Unie bestaat uit één vertegenwoordiger (minister) uit elke lidstaat en kent tien verschillende raadsformaties, afhankelijk van het onderwerp. Twee hiervan zijn de Algemene Zaken en Buitenlandse Zaken. Het voorzitterschap van de Raad roteert elke zes maanden en wordt uitgevoerd in trios. De Raad Buitenlandse Zaken wordt voorgezeten door de Hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid. De belangrijkste taak van de Raad is de wetgevingstaak. De Raad vergadert in Brussel of Luxemburg; openbare vergaderingen vinden enkel plaats bij wetgevende activiteiten. Beslissingen worden genomen met gekwalificeerde meerderheid [17](#page=17) [18](#page=18) [20](#page=20). **Gekwalificeerde meerderheid:** Sinds 1 november 2014 vereist dit dat minstens 55% van de leden van de Raad, die ten minste 15 in aantal zijn en ten minste 65% van de bevolking van de Unie vertegenwoordigen, akkoord gaan. Het voorbereidende werk voor de Raad wordt gedaan door COREPER [21](#page=21). > **Tip:** Pas op voor naamsverwarring: de Europese Raad, de Raad en de Raad van Europa zijn verschillende instellingen [22](#page=22). ### 1.4 Het Europees Parlement Het Europees Parlement, ontstaan bij het Verdrag van Rome in 1957, bestaat uit 720 parlementsleden (voor Brexit 751) die degressief worden vertegenwoordigd (minimaal 6, maximaal 96 per lidstaat) en zijn georganiseerd per politieke fractie [23](#page=23). De taken van het Europees Parlement omvatten: * **Medewetgever:** de wetgevende rol van het Parlement is steeds uitgebreid [28](#page=28). * **Begroting:** het Parlement speelt een rol in de begrotingsprocedure [28](#page=28). * **Politieke controle:** het Parlement oefent controle uit op de Europese Commissie [28](#page=28). De verkiezingen voor het Europees Parlement vinden elke vijf jaar plaats. Het Parlement kiest zijn eigen voorzitter voor een termijn van 2,5 jaar en werkt met 24 officiële talen. De officiële zetel is in Straatsburg, waar twaalf plenaire vergaderingen per jaar worden gehouden. Beslissingen vereisen een quorum en een volstrekte meerderheid [29](#page=29). Nationale parlementen spelen ook een rol in het Europese besluitvormingsproces, met name door de controle op het subsidiariteitsbeginsel via het systeem van vroegtijdige kennisgeving. De Commissie informeert nationale parlementen over wetsvoorstellen, waarna de gele- of oranjekaartprocedure kan worden gestart [33](#page=33). ### 1.5 Het Hof van Justitie van de Europese Unie Het Hof van Justitie van de EU is een onafhankelijke instantie die het Europees recht uitlegt en geschillen beslecht. Het Hof van Justitie van de EU omvat het Hof (van Justitie) en het Gerecht. Er is één rechter per lidstaat, samen met advocaten-generaal, en het Hof is gevestigd in Luxemburg [34](#page=34). De hoofdtaken van het Hof van Justitie zijn: * **Vernietigingsberoep (artikel 263 VWEU):** Dit beroep beoogt de vernietiging van een bindende rechtshandeling van een Europese instelling wegens onwettigheid. Zowel bevoorrechte eisers (Europese Commissie, Raad, EU-Parlement, lidstaten) als niet-bevoorrechte eisers (particulieren) kunnen een dergelijk beroep instellen [35](#page=35). * **Verdragsschendingsprocedure (artikelen 258-260 VWEU):** Het doel hiervan is vast te stellen dat een lidstaat zijn verdragsverplichtingen niet nakomt. De Europese Commissie of lidstaten kunnen eiser zijn, maar geen burgers. De procedure kent twee fases: een administratieve fase met een aanmaning en een met redenen omkleed advies, gevolgd door een gerechtelijke fase voor het Hof van Justitie [36](#page=36) [37](#page=37). De nationale rechter speelt een rol bij de toepassing van Europees recht. Bij conflicten waarbij Europees recht betrokken is, is de nationale rechter bevoegd. De prejudiciële procedure stelt de nationale rechter in staat om rechtsvragen (zoals de interpretatie van EU-recht) voor te leggen aan het Hof van Justitie, wat zorgt voor een uniforme uitlegging van het EU-recht. De uitspraken van het Hof zijn bindend voor de nationale rechter en de prejudiciële werking van eerdere arresten is van toepassing [38](#page=38). ### 1.6 De gewone wetgevingsprocedure De gewone wetgevingsprocedure wordt verder behandeld in hoofdstuk 3 [39](#page=39). --- # De Europese Raad De Europese Raad is het hoogste politieke orgaan van de Europese Unie, waar de leiders van de lidstaten samenkomen om de algemene politieke richting en prioriteiten te bepalen [5](#page=5). ### 2.1 Ontstaan en samenstelling De Europese Raad is ontstaan als een informeel overleg van staatshoofden en regeringsleiders, en is inmiddels een van de belangrijkste instellingen van de Europese Unie geworden. De samenstelling omvat de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, de Voorzitter van de Europese Raad, de Voorzitter van de Europese Commissie, en de Hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid [5](#page=5). #### 2.1.1 De rol van de voorzitter De Voorzitter van de Europese Raad is een permanente functie, met een mandaat van tweeëneenhalf jaar, die eenmaal kan worden verlengd. De taken van de voorzitter omvatten het leiden van de zittingen van de Europese Raad, het voorbereiden en bevorderen van de werkzaamheden van de Raad, het bevorderen van samenhang en consensus binnen de Raad, het verslag uitbrengen aan het Europees Parlement, en de externe vertegenwoordiging van de Unie op zijn niveau. Belangrijk is dat de voorzitter geen nationale functie uitoefent [6](#page=6). > **Tip:** Begrijp de scheiding tussen de functie van de Voorzitter van de Europese Raad en die van de Voorzitter van de Europese Commissie. ### 2.2 Taken van de Europese Raad De Europese Raad heeft een cruciale rol in het vaststellen van de algemene beleidslijnen en strategische prioriteiten van de Europese Unie. Een van de belangrijkste taken is het opstellen of wijzigen van de Europese verdragen [7](#page=7). ### 2.3 Werking en besluitvorming De Europese Raad komt minimaal vier keer per jaar bijeen in Brussel voor de zogenaamde "Europese top". Besluitvorming binnen de Europese Raad vindt plaats bij consensus, wat betekent dat er overeenstemming moet zijn tussen alle lidstaten [7](#page=7). > **Voorbeeld:** Wanneer de Europese Raad besluit tot een nieuwe verdragswijziging, vereist dit consensus onder alle staatshoofden en regeringsleiders, en zal dit proces waarschijnlijk leiden tot langdurige onderhandelingen. --- # De Europese Commissie De Europese Commissie is een van de belangrijkste instellingen van de Europese Unie, met een cruciale rol in de totstandkoming, controle en uitvoering van het EU-recht [9](#page=9). ### 3.1 Ontstaan en samenstelling #### 3.1.1 Ontstaan De wortels van de Europese Commissie liggen in de 'Hoge Autoriteit' van de Europese Kolen- en Staal gemeenschap (EGKS). Bij het fusieverdrag is deze instelling omgevormd tot de huidige Europese Commissie [9](#page=9). #### 3.1.2 Samenstelling De Commissie bestaat uit één commissaris per lidstaat. Deze commissarissen worden gekozen op basis van hun competentie en Europese betrokkenheid. Ze opereren volkomen onafhankelijk van hun nationale regering en het EU-belang staat voorop. De commissarissen worden niet verkozen, maar benoemd voor een termijn van vijf jaar [16](#page=16) [9](#page=9). ### 3.2 Benoemingsprocedure De benoeming van de Commissie is een gelaagd proces: 1. **Voorzitter:** De Europese Raad draagt een kandidaat voor de functie van voorzitter voor. Het Europees Parlement stemt vervolgens over deze voordracht [10](#page=10). 2. **Commissarissen:** Na de benoeming van de voorzitter dragen de lidstaten, in samenspraak met de voorzitter, hun kandidaten voor commissarissen voor. Deze kandidaten worden vervolgens gehoord door het Europees Parlement, waarna het Parlement over hun benoeming stemt [10](#page=10). > **Tip:** De benoeming van de voorzitter en de Commissie onderstreept het belang van zowel de lidstaten (via de Europese Raad en voordrachten) als het Europees Parlement (via stemmingen en verhoren) in het selectieproces. ### 3.3 Taken van de Europese Commissie De Europese Commissie vervult drie hoofdtaken: wetgevende, controlerende en uitvoerende taken [14](#page=14) [15](#page=15). #### 3.3.1 Wetgevende taak De Commissie bezit het recht van initiatief bij de totstandkoming van het secundair recht van de EU. Dit betekent dat de Commissie voorstellen voor nieuwe EU-wetgeving indient [14](#page=14). #### 3.3.2 Controlerende taak De Commissie ziet toe op de naleving van de EU-regels door zowel de lidstaten als bedrijven. Dit is essentieel om de uniformiteit en effectiviteit van het EU-recht te waarborgen [14](#page=14). #### 3.3.3 Uitvoerende taak De Commissie is verantwoordelijk voor de uitvoering van de EU-begroting, het beheer van diverse programma's en de vertegenwoordiging van de Unie in haar contacten met derde landen [15](#page=15). ### 3.4 Werking van de Europese Commissie De Commissie opereert voor een periode van vijf jaar en komt wekelijks bijeen om beslissingen te nemen. Deze beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen en de vergaderingen zijn niet openbaar. Een cruciaal aspect van de werking is de volkomen onafhankelijkheid van de commissarissen, die primair het EU-belang dienen. De Commissie is verantwoording schuldig aan het Europees Parlement [16](#page=16). > **Tip:** De onafhankelijkheid van de commissarissen is een kernprincipe dat ervoor zorgt dat beslissingen genomen worden op basis van het algemeen belang van de EU, en niet op basis van nationale belangen. --- # De Raad van de Europese Unie Dit onderwerp behandelt de samenstelling, taken, werking en stemprocedure van de Raad van de Europese Unie, een cruciaal wetgevend orgaan binnen de EU. ### 4.1 Samenstelling van de Raad De Raad van de Europese Unie, ook wel de Raad genoemd, bestaat uit één vertegenwoordiger van elke lidstaat die op ministerieel niveau optreedt. De specifieke minister die deelneemt, is afhankelijk van het onderwerp dat op de agenda staat. Er zijn tien verschillende raadsformaties, waarvan twee specifiek zijn benoemd in artikel 16 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) [17](#page=17). De tien raadsformaties zijn: * Algemene Zaken [17](#page=17). * Buitenlandse Zaken [17](#page=17). * Economische en Financiële Zaken [17](#page=17). * Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken [17](#page=17). * Justitie en Binnenlandse Zaken [17](#page=17). * Concurrentievermogen [17](#page=17). * Vervoer, Telecommunicatie en Energie [17](#page=17). * Landbouw en Visserij [17](#page=17). * Milieu [17](#page=17). * Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport [17](#page=17). Het voorzitterschap van de Raad is rotatiegewijs en wisselt elke zes maanden. De voorzitterschappen worden georganiseerd in trios van drie lidstaten die voor een periode van achttien maanden samenwerken. De Raad Buitenlandse Zaken wordt echter geleid door de Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid [18](#page=18). Een overzicht van het voorzitterschap van de Raad tot en met 2030 is als volgt [19](#page=19): * 2019: Roemenië (januari-juni), Finland (juli-december) * 2020: Kroatië (januari-juni), Duitsland (juli-december) * 2021: Portugal (januari-juni), Slovenië (juli-december) * 2022: Frankrijk (januari-juni), Tsjechië (juli-december) * 2023: Zweden (januari-juni), Spanje (juli-december) * 2024: België (januari-juni), Hongarije (juli-december) * 2025: Polen (januari-juni), Denemarken (juli-december) * 2026: Cyprus (januari-juni), Ierland (juli-december) * 2027: Litouwen (januari-juni), Griekenland (juli-december) * 2028: Italië (januari-juni), Letland (juli-december) * 2029: Luxemburg (januari-juni), Nederland (juli-december) * 2030: Slowakije (januari-juni), Malta (juli-december) ### 4.2 Taken van de Raad De Raad vervult voornamelijk een wetgevingstaak binnen de Europese Unie. Dit betekent dat de Raad, samen met het Europees Parlement, wetgeving aanneemt die bindend is voor alle lidstaten [20](#page=20). ### 4.3 Werking van de Raad De vergaderingen van de Raad vinden doorgaans plaats in Brussel, met uitzondering van de maand april wanneer de vergaderingen in Luxemburg worden gehouden. De vergaderingen van de Raad zijn alleen openbaar wanneer er wetgevende activiteiten plaatsvinden [20](#page=20). Een cruciaal aspect van de werking van de Raad is de stemming met gekwalificeerde meerderheid. Sinds 1 november 2014 geldt de volgende procedure voor gekwalificeerde meerderheid [20](#page=20) [21](#page=21): * Minstens 55% van de leden van de Raad, wat neerkomt op ten minste 15 van de 27 lidstaten [21](#page=21). * Deze vertegenwoordigde lidstaten moeten samen ten minste 65% van de totale bevolking van de Europese Unie uitmaken [21](#page=21). Het voorbereidende werk voor de Raadsvergaderingen wordt gedaan door het Comité van Permanente Vertegenwoordigers (Coreper) [21](#page=21). > **Tip:** Raadpleeg de officiële stemcalculator van de Raad voor een gedetailleerde uitleg van het stemmingssysteem: http://www.consilium.europa.eu/nl/council-eu/voting-system/voting-calculator/ [21](#page=21). ### 4.4 Belangrijke Onderscheidingen Het is van cruciaal belang om de Raad van de Europese Unie niet te verwarren met andere instellingen met vergelijkbare namen. De drie instellingen die onderscheiden moeten worden zijn [22](#page=22): * De Europese Raad: Dit orgaan bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten van de EU en bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie [22](#page=22). * De Raad van de Europese Unie (ook wel de Raad genoemd): Dit is het orgaan dat wetgeving aanneemt en bestaat uit ministers uit de lidstaten [22](#page=22). * De Raad van Europa: Dit is een internationale organisatie, los van de EU, die zich bezighoudt met mensenrechten, democratie en de rechtsstaat [22](#page=22). > **Voorbeeld:** Een wet die de interne markt voor energie regelt, zal worden aangenomen door de Raad van de Europese Unie (met de ministers van Energie) en het Europees Parlement. De Europese Raad zou de strategische richting voor energiebeleid kunnen bepalen, terwijl de Raad van Europa zich zou kunnen richten op de naleving van mensenrechten in de energiesector. --- # Het Europees Parlement Het Europees Parlement is de rechtstreeks verkozen vertegenwoordiging van de burgers van de Europese Unie en speelt een cruciale rol in de wetgevende, begrotings- en controlerende functies van de Unie [23](#page=23) [28](#page=28). ### 5.1 Ontstaan en samenstelling Het Europees Parlement vindt zijn oorsprong in het Verdrag van Rome uit 1957. De samenstelling is als volgt [23](#page=23): * **Aantal leden:** Momenteel telt het Europees Parlement 720 leden, hoewel dit er voor Brexit 751 waren [23](#page=23). * **Vertegenwoordiging:** De vertegenwoordiging van de lidstaten is degressief, wat betekent dat grotere landen relatief minder vertegenwoordigers hebben dan kleinere landen, met een minimum van 6 en een maximum van 96 parlementsleden per land [23](#page=23). * **Politieke fracties:** De parlementsleden organiseren zich in politieke fracties, zoals het EVP (Europese Volkspartij), S&D (Sociaaldemocraten), PfE (Platform van Europese Conservatieven en Hervormers), ECR (Europese Conservatieven en Hervormers) en Renew Europe [23](#page=23). ### 5.2 Taken De belangrijkste taken van het Europees Parlement omvatten: * **Medewetgever:** Het Parlement is medewetgever, wat betekent dat het samen met de Raad van de Europese Unie wetgevende handelingen aanneemt. Deze rol is in de loop der tijd steeds uitgebreider geworden [28](#page=28). * **Begrotingsbeheer:** Het Parlement heeft een belangrijke rol in het opstellen en goedkeuren van de begroting van de Europese Unie [28](#page=28). * **Politieke controle:** Het Parlement oefent politieke controle uit op de Europese Commissie, vergelijkbaar met de controle die nationale parlementen uitoefenen op hun regeringen [28](#page=28). * **Andere taken:** Naast de kernfuncties vervult het Parlement ook diverse andere taken [28](#page=28). ### 5.3 Werking en besluitvorming De werking van het Europees Parlement wordt gekenmerkt door: * **Verkiezingen:** Parlementsleden worden om de vijf jaar rechtstreeks gekozen. Hoewel er een uniforme verkiezingsprocedure is, kunnen er onderling nog verschillen bestaan tussen de lidstaten [29](#page=29). * **Voorzitter:** Het Parlement kiest zijn eigen voorzitter voor een termijn van tweeënhalf jaar [29](#page=29). * **Talen:** Het Parlement hanteert 24 officiële talen, wat de diversiteit van de Unie weerspiegelt [29](#page=29). * **Officiële zetel:** De officiële zetel van het Europees Parlement is gevestigd in Straatsburg, waar 12 plenaire vergaderingen per jaar plaatsvinden [29](#page=29). * **Besluitvorming:** Beslissingen worden genomen met inachtneming van een quorum en vereisen een volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen [29](#page=29). > **Tip:** Begrijp het belang van de degressieve vertegenwoordiging; het is een fundamenteel principe om de belangen van zowel grote als kleine lidstaten te waarborgen. > **Voorbeeld:** Bij het aannemen van nieuwe EU-wetgeving werken het Europees Parlement en de Raad samen. Het Parlement vertegenwoordigt de burgers en de Raad de lidstaten. Beide instellingen moeten akkoord gaan met een voorstel voordat het wet wordt. ### 5.4 Rol van nationale parlementen Nationale parlementen spelen ook een significante rol in het Europese besluitvormingsproces, met name op het gebied van subsidiariteit [33](#page=33). * **Controle op subsidiariteit:** Via een systeem van vroegtijdige kennisgeving controleren nationale parlementen of nieuwe EU-wetsvoorstellen het subsidiariteitsbeginsel respecteren. * **Procedure:** De Europese Commissie informeert de nationale parlementen over haar wetsvoorstellen. Na acht weken kunnen de nationale parlementen reageren [33](#page=33): * **Geen bezwaar ('ok'):** Indien er geen bezwaren zijn, kan het proces normaal doorgaan [33](#page=33). * **Gele kaartprocedure:** Als een aanzienlijk aantal nationale parlementen bezwaren uit, kan het Commissievoorstel worden heroverwogen (gele kaart) [33](#page=33). * **Oranjekaartprocedure:** In uitzonderlijke gevallen, bij een nog groter aantal bezwaren, kan dit leiden tot een herziening van het voorstel (oranjekaart) [33](#page=33). > **Tip:** De gele en oranje kaartprocedures zijn belangrijke instrumenten voor nationale parlementen om invloed uit te oefenen op EU-wetgeving en ervoor te zorgen dat de Unie alleen optreedt waar zij efficiënter is dan de lidstaten. --- # Het Hof van Justitie Het Hof van Justitie van de EU is een onafhankelijke instantie die belast is met het uitleggen van het Europees recht en het beslechten van geschillen [34](#page=34). ### 6.1 Samenstelling Het Hof van Justitie van de EU omvat twee instellingen: het Hof (van Justitie) en het Gerecht. Elke lidstaat wordt vertegenwoordigd door één rechter, aangevuld met advocaten-generaal. De zetel van het Hof is gevestigd in Luxemburg [34](#page=34). ### 6.2 Taken Het Hof van Justitie van de EU vervult diverse cruciale taken, waaronder het vernietigingsberoep en de verdragsschendingsprocedure. #### 6.2.1 Vernietigingsberoep Het vernietigingsberoep (artikel 263 VWEU) heeft tot doel de nietigverklaring te verkrijgen van een bindende rechtshandeling van een Europese instelling wegens onwettigheid [35](#page=35). **Mogelijke eisers zijn onderverdeeld in:** * **Bevoordeelde eisers:** De Europese Commissie, de Raad, het EU-Parlement en de lidstaten [35](#page=35). * **Niet-bevoordeelde eisers:** Particulieren (natuurlijke personen of rechtspersonen) [35](#page=35). > **Tip:** Het is essentieel om het onderscheid tussen bevoordeelde en niet-bevoordeelde eisers te onthouden, aangezien dit de ontvankelijkheid van een beroep kan beïnvloeden. #### 6.2.2 Verdragsschendingsprocedure De verdragsschendingsprocedure (artikelen 258-260 VWEU) is gericht op het vaststellen dat een lidstaat zijn verdragsverplichtingen niet nakomt [36](#page=36). **Eisers in deze procedure kunnen zijn:** * De Europese Commissie [36](#page=36). * Lidstaten [36](#page=36). **Belangrijk:** Burgers kunnen geen eiser zijn in een verdragsschendingsprocedure. De verweerder in deze procedure is altijd een lidstaat [36](#page=36). De verdragsschendingsprocedure kent twee fasen [37](#page=37): 1. **Administratieve fase:** Deze fase begint met een aanmaning door de Commissie, gevolgd door een met redenen omkleed advies [37](#page=37). 2. **Gerechtelijke fase:** Indien de lidstaat niet aan de verplichtingen voldoet, volgt een procedure voor het Hof van Justitie [37](#page=37). ### 6.3 Rol van de nationale rechter De nationale rechter speelt een fundamentele rol in de toepassing van het Europees recht. Wanneer er een conflict ontstaat tussen burgers, of tussen een burger en de overheid, waarbij Europees recht betrokken is, is de nationale rechter bevoegd [38](#page=38). #### 6.3.1 Prejudiciële procedure De prejudiciële procedure stelt de nationale rechter in staat om een rechtsvraag, met name met betrekking tot de interpretatie van EU-recht, voor te leggen aan het Hof van Justitie [38](#page=38). **Kernaspecten van de prejudiciële procedure:** * Het zorgt voor een uniforme uitlegging van het EU-recht binnen alle lidstaten [38](#page=38). * De uitspraak van het Hof van Justitie is bindend voor de nationale rechter [38](#page=38). * Er is sprake van een prejudiciële werking van eerdere arresten, wat betekent dat eerdere uitspraken van het Hof de nationale rechtsgang beïnvloeden [38](#page=38). > **Tip:** De prejudiciële procedure is een hoeksteen van de rechtsorde van de EU, die zorgt voor consistentie en gelijkheid in de toepassing van het Europees recht. Nationale rechters kunnen en moeten hiervan gebruikmaken wanneer twijfel bestaat over de interpretatie van EU-recht. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Europese Raad | De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. Deze instelling stelt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten van de EU vast en geeft richting aan het EU-beleid. | | Europese Commissie | De Europese Commissie is de uitvoerende tak van de Europese Unie. Het bestaat uit één commissaris per lidstaat en heeft als taken onder andere het recht van initiatief voor nieuwe wetgeving, het controleren van de naleving van EU-regels door lidstaten en bedrijven, en het uitvoeren van de EU-begroting. | | Raad van de Europese Unie | De Raad, ook wel de ministerraad genoemd, bestaat uit vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten (ministers). Hij deelt de wetgevende en begrotingstaken met het Europees Parlement en is ook verantwoordelijk voor het coördineren van het beleid van de lidstaten. | | Europees Parlement | Het Europees Parlement is de rechtstreeks gekozen wetgevende instelling van de Europese Unie. Het deelt de wetgevende en begrotingstaken met de Raad en oefent politieke controle uit op andere EU-instellingen, met name de Europese Commissie. | | Hof van Justitie van de EU | Het Hof van Justitie van de EU is de rechterlijke instantie die zorgt voor de uniforme interpretatie en toepassing van het EU-recht in alle lidstaten. Het beslecht juridische geschillen tussen nationale regeringen, EU-instellingen, bedrijven en particulieren. | | Wetgevende macht | De wetgevende macht is verantwoordelijk voor het opstellen en aannemen van wetten. Op EU-niveau wordt deze functie gedeeld door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie, met initiatiefrecht voor de Europese Commissie. | | Uitvoerende macht | De uitvoerende macht is verantwoordelijk voor de implementatie en uitvoering van wetten en beleid. Op EU-niveau ligt deze taak voornamelijk bij de Europese Commissie. | | Rechterlijke macht | De rechterlijke macht is verantwoordelijk voor de interpretatie en handhaving van wetten. Op EU-niveau wordt deze rol vervuld door het Hof van Justitie van de EU. | | Gekwalificeerde meerderheid | Gekwalificeerde meerderheid is een stemprocedure in de Raad van de Europese Unie waarbij een besluit wordt aangenomen als het steun krijgt van ten minste 55% van de lidstaten die samen ten minste 65% van de bevolking van de EU vertegenwoordigen. | | Prejudiciële procedure | Een prejudiciële procedure is een procedure waarbij een nationale rechter een rechtsvraag (meestal over de interpretatie van EU-recht) kan voorleggen aan het Hof van Justitie van de EU. Dit zorgt voor een uniforme uitlegging van het EU-recht. |