3) EU en haar doelstellingen.pptx

# De Europese Unie en haar doelstellingen De Europese Unie wordt gekenmerkt door haar gemeenschappelijke waarden en doelstellingen, die de fundamenten vormen van haar bestaan als rechtsgemeenschap. ### 1.1 Gemeenschappelijke waarden van de Europese Unie De fundamentele waarden waarop de Unie berust, zijn vastgelegd in artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). Deze waarden worden gedeeld door de lidstaten en omvatten: * Eerbied voor de menselijke waardigheid * Vrijheid * Democratie * Gelijkheid * De rechtsstaat * Eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van personen die tot minderheden behoren. Deze waarden vinden hun uiting in een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen. ### 1.2 Gemeenschappelijke doelstellingen van de Europese Unie Naast de gedeelde waarden streeft de Europese Unie naar een reeks gemeenschappelijke doelstellingen, zoals uiteengezet in artikel 3 van het VEU. Deze doelstellingen omvatten onder andere: * **Vrede en welzijn:** Het bevorderen van stabiliteit en voorspoed binnen de Unie en daarbuiten. * **Vrijheid en veiligheid:** Het waarborgen van de fundamentele vrijheden van burgers en het creëren van een veilige omgeving. * **Interne markt:** Het tot stand brengen van een ruimte zonder economische grenzen en belemmeringen, waarin goederen, diensten, kapitaal en personen zich zo vrij mogelijk kunnen bewegen. Dit concept wordt verder uitgediept in hoofdstuk 4. * **Economische en monetaire unie (EMU):** De invoering van een gemeenschappelijke munt, de euro, en de coördinatie van economisch beleid. Sinds de invoering in 1999-2002, met de fysieke omloop vanaf 2002, telt de eurozone momenteel 20 landen, waarbij Kroatië op 1 januari 2023 als laatste is toegetreden. De EMU hanteert de zogenaamde Maastrichtnormen en wordt gecoördineerd door de Europese Centrale Bank (ECB). > **Tip:** Hoewel de voordelen van een gemeenschappelijke munt significant zijn, zoals het reduceren van transactiekosten en het bevorderen van handel, zijn er ook nadelen te overwegen, zoals het verlies van nationale monetaire beleidsinstrumenten. * **Extern mensenrechtenbeleid:** Het actief uitdragen en verdedigen van mensenrechten op het internationale toneel. ### 1.3 De Europese pijler van sociale rechten Naast de economische integratie hecht de Europese Unie steeds meer belang aan het welzijn van haar burgers. Dit komt tot uiting in de 'Europese pijler van sociale rechten', die in 2017 is aangenomen. Dit initiatief onderstreept het belang van sociale rechtvaardigheid en gelijke kansen binnen de Unie. --- # De interne markt van de EU De interne markt van de EU is een economische ruimte die wordt gekenmerkt door het ontbreken van grenzen en belemmeringen, waardoor goederen, diensten, personen en kapitaal zich zo vrij mogelijk kunnen verplaatsen. ### 2.1 Definitie en Kernconcept De interne markt wordt gedefinieerd als een ruimte zonder economische grenzen en belemmeringen, waar het economisch verkeer zich zo vrij mogelijk kan bewegen. Dit concept wordt verder uitgediept in hoofdstuk 4 van het document. ### 2.2 Doelstellingen van de EU gerelateerd aan de Interne Markt De Europese Unie streeft naar diverse gemeenschappelijke doelstellingen, zoals uiteengezet in artikel 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). Deze doelstellingen omvatten onder andere: * Vrede en welzijn * Vrijheid en veiligheid * De totstandkoming van de interne markt * De economische en monetaire unie (EMU) * Extern mensenrechtenbeleid ### 2.3 De Economische en Monetaire Unie (EMU) Een gerelateerd doel is de economische en monetaire unie, die sinds 1999-2002 is geïmplementeerd. Momenteel telt de eurozone twintig landen, met Kroatië als meest recente toetreder op 1 januari 2023. De EMU wordt gekenmerkt door de Maastrichtnormen en de rol van de Europese Centrale Bank (ECB). De voordelen en nadelen van een gemeenschappelijke munt worden in de context van de EMU besproken. ### 2.4 Verdere Bespreking De interne markt zal uitgebreider worden behandeld bij de start van hoofdstuk 4. Dit suggereert dat de nadere details, mechanismen en uitdagingen van de interne markt daar aan bod komen. ### 2.5 De Europese Pijler van Sociale Rechten Naast economische aspecten, zoals de interne markt, wordt er ook steeds meer aandacht besteed aan het welzijn van de Europese bevolking. De Europese Pijler van Sociale Rechten, geïntroduceerd in 2017, illustreert deze focus op sociale aspecten binnen de Unie. > **Tip:** Hoewel de interne markt een economisch concept is, is het belangrijk te onthouden dat het functioneren ervan ook raakvlakken heeft met sociale doelstellingen, zoals benadrukt door de Europese Pijler van Sociale Rechten. --- # De economische en monetaire unie (EMU) Dit onderwerp behandelt de ontwikkeling en huidige status van de Economische en Monetaire Unie, met inbegrip van de invoering van de euro, het aantal lidstaten, de Maastrichtnormen en de rol van de Europese Centrale Bank. ### 3.1 Ontwikkeling en Doelstellingen van de EMU De Europese Unie (EU) streeft naar diverse gemeenschappelijke doelstellingen, waaronder het bevorderen van vrede en welzijn, vrijheid en veiligheid, en de ontwikkeling van een interne markt. Een essentieel onderdeel van deze doelstellingen is de Economische en Monetaire Unie (EMU). De EMU is een van de kernpijlers van de Europese integratie en omvat de invoering van een gemeenschappelijke munt. ### 3.2 De Euro: Invoering en Lidstaten De invoering van de euro als gemeenschappelijke munt vond plaats in de periode 1999-2002. Momenteel telt de eurozone 20 lidstaten. De meest recente toetreding was die van Kroatië op 1 januari 2023. ### 3.3 De Maastrichtnormen De convergentie van de economieën van de lidstaten, een voorwaarde voor de invoering van de euro, werd geborgd door de zogenaamde Maastrichtnormen. Deze criteria, vastgelegd in het Verdrag van Maastricht, zijn gericht op het waarborgen van prijsstabiliteit en economische stabiliteit binnen de eurozone. De belangrijkste normen betreffen: * **Inflatie:** De inflatie mag niet meer dan 1,5 procentpunt hoger zijn dan het gemiddelde van de drie lidstaten met de laagste inflatie. * **Overheidstekorten:** Het begrotingstekort mag niet hoger zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). * **Overheidsschuld:** De staatsschuld mag niet hoger zijn dan 60 procent van het bbp. * **Rendement lange rente:** De lange rente mag niet meer dan 2 procentpunt hoger zijn dan het gemiddelde van de drie lidstaten met de laagste lange rente. * **Wisselkoersstabiliteit:** De nationale munt mag niet binnen het normale bereik van het Europees Monetair Stelsel (EMS) hebben gedevalueerd in de voorgaande twee jaar. Deze normen zijn bedoeld om de economische stabiliteit en geloofwaardigheid van de eurozone te waarborgen. > **Tip:** Begrijp de logica achter de Maastrichtnormen; ze zijn ontworpen om te voorkomen dat lidstaten economische schokken veroorzaken die de stabiliteit van de hele eurozone in gevaar brengen. ### 3.4 De Rol van de Europese Centrale Bank (ECB) De Europese Centrale Bank (ECB) speelt een cruciale rol binnen de EMU. De primaire taak van de ECB is het handhaven van prijsstabiliteit in de eurozone. Dit doet zij door middel van het monetaire beleid, waaronder het vaststellen van rentetarieven. De ECB is verantwoordelijk voor: * Het uitvoeren van monetaire operaties in de eurozone. * Het beheren van de officiële reserves van de lidstaten. * Het bevorderen van een soepele werking van de betalingssystemen. * Het adviseren over en uitvoeren van beleid ten aanzien van vreemde valuta. De onafhankelijkheid van de ECB ten opzichte van politieke druk is essentieel om haar mandaat voor prijsstabiliteit effectief te kunnen uitvoeren. ### 3.5 Voordelen en Nadelen van een Gemeenschappelijke Munt De invoering van een gemeenschappelijke munt, zoals de euro, heeft zowel aanzienlijke voordelen als potentiële nadelen met zich meegebracht. **Voordelen:** * **Vermindering van transactiekosten:** Het wegvallen van wisselkoerskosten en -onzekerheid vergemakkelijkt grensoverschrijdende handel en investeringen. * **Prijsdoorzichtigheid:** Vergelijken van prijzen tussen lidstaten wordt eenvoudiger, wat leidt tot meer concurrentie. * **Economische stabiliteit:** Een sterke, gemeenschappelijke munt kan bijdragen aan lagere inflatie en lagere rentetarieven. * **Grotere economische integratie:** Stimuleert de interne markt en de economische samenwerking tussen lidstaten. **Nadelen:** * **Verlies van nationale monetaire beleidsinstrumenten:** Lidstaten kunnen de rente niet langer aanpassen aan hun specifieke economische situatie. * **Asymmetrische schokken:** Als een economische schok één lidstaat treft maar niet andere, kan het ontbreken van nationale monetaire instrumenten de aanpassing bemoeilijken. * **One-size-fits-all beleid:** Monetair beleid van de ECB is wellicht niet optimaal voor alle lidstaten tegelijkertijd. * **Budgettaire discipline vereist:** Het succes van de EMU is sterk afhankelijk van de naleving van begrotingsregels door de lidstaten. > **Tip:** Denk na over hoe de voordelen en nadelen zich verhouden tot de economische context van de EU. Een uniforme munt vereist een hoge mate van economische convergentie en discipline. --- # De Europese pijler van sociale rechten Dit onderwerp belicht de groeiende focus op het welzijn van de Europese bevolking naast economische aspecten, met de instelling van de Europese pijler van sociale rechten in 2017 als centraal punt. ### 4.1 Achtergrond en context De Europese Unie is niet enkel een economische gemeenschap, maar ook een rechtsgemeenschap met gedeelde waarden en doelstellingen. Artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) stelt dat de Unie berust op waarden zoals eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten. Deze waarden worden gedeeld door de lidstaten in een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen. Naast deze fundamentele waarden, stelt artikel 3 VEU dat de Unie gemeenschappelijke doelstellingen nastreeft, waaronder: * Vrede en welzijn * Vrijheid en veiligheid * De interne markt: een ruimte zonder economische grenzen en belemmeringen waar het economisch verkeer zich zo vrij mogelijk kan bewegen. * Economische en monetaire unie (EMU) * Extern mensenrechtenbeleid #### 4.1.1 De economische pijlers: interne markt en monetaire unie De interne markt is een cruciaal concept voor de EU, gericht op het wegnemen van economische grenzen en belemmeringen om een zo vrij mogelijke beweging van goederen, diensten, personen en kapitaal te garanderen. De economische en monetaire unie (EMU) omvat de invoering van een gemeenschappelijke munt, de euro. Sinds 1999-2002 hebben 20 lidstaten de euro aangenomen, waarbij Kroatië per 1 januari 2023 als laatste land toetrad. De EMU wordt ondersteund door de Maastrichtnormen en de Europese Centrale Bank (ECB). > **Tip:** De voordelen en nadelen van een gemeenschappelijke munt, zoals de euro, zijn belangrijke discussiepunten binnen de EMU en de economische integratie van de EU. ### 4.2 De Europese pijler van sociale rechten Naast de sterke focus op economische aspecten, is er binnen de Europese Unie een groeiende erkenning van het belang van het welzijn van de Europese bevolking. Dit heeft geleid tot de instelling van de **Europese pijler van sociale rechten** in 2017. Dit initiatief onderstreept de ambitie van de EU om niet alleen economische welvaart te bevorderen, maar ook te zorgen voor eerlijke kansen, sociaal welzijn en een goede levensstandaard voor alle burgers. De pijler fungeert als een kader voor het verbeteren van arbeids- en levensomstandigheden binnen de Unie. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Rechtsgemeenschap | Een gemeenschap die gebaseerd is op gedeelde rechtsbeginselen en wetgeving, waarbij de rechtsstaat centraal staat. Dit impliceert dat alle leden zich houden aan vastgestelde wetten en regels. | | Waarden van de Unie | De fundamentele principes en idealen waarop de Europese Unie is gebouwd, zoals eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten. | | Menselijke waardigheid | Het intrinsieke belang en de onschendbaarheid van elk menselijk individu, ongeacht afkomst, status of omstandigheden. Dit is een fundamenteel recht en een centraal beginsel van de Europese Unie. | | Rechtsstaat | Een principe waarbij alle burgers en de overheid gebonden zijn aan de wet, die op een eerlijke en consistente manier wordt toegepast. Dit omvat de scheiding der machten en de bescherming van fundamentele rechten. | | Mensenrechten | Universele rechten die aan alle mensen toebehoren, zoals het recht op leven, vrijheid en veiligheid, en het recht op een eerlijk proces. De EU streeft ernaar deze rechten te beschermen en te bevorderen. | | Pluralisme | Het bestaan van verschillende opvattingen, belangen en groeperingen binnen een samenleving, die allen de ruimte krijgen om zich te uiten en deel te nemen aan het maatschappelijke debat. | | Non-discriminatie | Het principe dat alle personen gelijk worden behandeld en geen onderscheid mag worden gemaakt op basis van kenmerken zoals ras, geslacht, religie of politieke overtuiging. | | Solidariteit | De bereidheid om elkaar te steunen en gezamenlijke verantwoordelijkheid te dragen, met name tussen lidstaten en burgers van de Europese Unie, om gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan. | | Interne markt | Een economische zone binnen de EU waarbinnen goederen, diensten, kapitaal en personen zich vrij kunnen verplaatsen zonder tarieven of andere handelsbelemmeringen. Dit bevordert economische groei en concurrentie. | | Economische en monetaire unie (EMU) | Een beleid dat economische en monetaire integratie tussen de lidstaten van de EU nastreeft, met als hoogtepunt de invoering van een gemeenschappelijke munt, de euro. | | Maastrichtnormen | Criteria die lidstaten moeten voldoen om te mogen toetreden tot de eurozone. Deze normen betreffen met name begrotingstekorten, overheidsschuld, inflatie en rentelasten. | | Europese Centrale Bank (ECB) | De centrale bank van de eurozone, verantwoordelijk voor het monetair beleid en het handhaven van prijsstabiliteit binnen de landen die de euro als munteenheid gebruiken. |