Samenvatting Medische Urgenties bij THK.pdf

# Algemene maatregelen en voorbereiding op acute situaties Algemene maatregelen en voorbereiding op acute situaties omvatten proactieve stappen die tandartspraktijken kunnen nemen om effectief te reageren op noodsituaties. ## 1. Algemene maatregelen en voorbereiding op acute situaties ### 1.1 Patiëntanamnese Een essentiële stap in de voorbereiding op acute situaties is het uitvoeren van een zorgvuldige anamnese. Hierbij is het cruciaal om de naam en het telefoonnummer van de huisarts, specialist en een contactpersoon van de patiënt te noteren [4](#page=4). ### 1.2 Verplichte vaardigheidsopfrissing Regelmatige opfrissing van cardiopulmonale resuscitatie (CPR) en het gebruik van de automatische externe defibrillator (AED) is van groot belang. Tandartspraktijken dienen collega's aan te moedigen om deel te nemen aan deze trainingen om de competentie te waarborgen [4](#page=4). > **Tip:** Een proactieve houding ten opzichte van het continu bijscholen van teamleden op het gebied van levensreddende technieken kan het verschil maken in een kritieke situatie. ### 1.3 Inrichting van de praktijk De fysieke inrichting van de praktijkruimte speelt een sleutelrol bij het snel kunnen handelen tijdens een noodsituatie. Medewerkers moeten bekend zijn met de beschikbare ruimte en de locatie van alle benodigde middelen. Het duidelijk zichtbaar ophangen van een klok in de behandelkamer faciliteert de tijdregistratie tijdens een reanimatiepoging [11](#page=11) [4](#page=4). ### 1.4 Noodset en hulpmiddelen Elke praktijk dient te beschikken over een goed georganiseerde noodset. Het is van vitaal belang om de vervaldatums van de inhoud van deze set regelmatig te controleren en de inhoud en het correcte gebruik ervan door alle teamleden te kennen. Een gedegen kennis van waar de hulpmiddelen zich bevinden en hoe deze te gebruiken is cruciaal [11](#page=11) [4](#page=4). ### 1.5 Samenwerking en noodnummers Samenwerking binnen het team biedt aanzienlijke voordelen bij het omgaan met acute situaties. Het is raadzaam om de belangrijkste noodnummers duidelijk zichtbaar uit te hangen [11](#page=11) [4](#page=4): * Algemeen noodnummer: 112 * Antigifcentrum: 070 245 245 * Geweld en misbruik: 1712 * Awel (kinder- en jongerentelefoon): 102 > **Voorbeeld:** Een team dat regelmatig oefent met gesimuleerde noodsituaties, zoals een anaphylactische shock of een circulatiestilstand, zal in de praktijk sneller en effectiever kunnen handelen dan een team dat deze scenario's niet heeft doorlopen. Het oefenen als team verbetert de communicatie en de coördinatie [11](#page=11). --- # Acute bewustzijnsverlies en gerelateerde oorzaken Acuut bewustzijnsverlies omvat een plotseling verlies van het bewustzijn en kan veroorzaakt worden door diverse medische aandoeningen, waarbij een adequate eerste reactie essentieel is [5](#page=5). ### 2.1 Mogelijke oorzaken van acuut bewustzijnsverlies Er zijn verschillende potentiële oorzaken voor acuut bewustzijnsverlies [5](#page=5): * **Vasovagale collaps (syncope):** Dit is een veelvoorkomende oorzaak van flauwvallen, vaak uitgelokt door emotionele stress, pijn, langdurig staan of het zien van bloed [5](#page=5). * **Hypoglykemie:** Een te lage bloedsuikerspiegel kan leiden tot bewustzijnsverlies, met name bij diabetici [5](#page=5). * **Hartstilstand:** Dit is een levensbedreigende situatie waarbij het hart plotseling stopt met pompen, wat onmiddellijk leidt tot bewustzijnsverlies [5](#page=5). * **Epileptisch insult:** Een epileptische aanval kan gepaard gaan met verlies van bewustzijn, vaak met kenmerkende schokken of andere neurologische symptomen [5](#page=5). ### 2.2 Eerste reactie bij acuut bewustzijnsverlies Bij acuut bewustzijnsverlies dient de klassieke Cardiopulmonale Resuscitatie (CPR) te worden toegepast. De stappen omvatten [5](#page=5): 1. **Patiënt plat leggen:** Zorg ervoor dat de persoon liggend op de rug wordt gelegd [5](#page=5). 2. **Bewustzijn controleren:** Probeer te achterhalen of de persoon aanspreekbaar is [5](#page=5). 3. **Hulp roepen:** Waarschuw direct omstanders of het medische noodnummer [5](#page=5). 4. **Kinlift:** Open de luchtweg door een kinlift uit te voeren [5](#page=5). 5. **Ademhaling controleren:** Controleer of de patiënt normaal ademt [5](#page=5). Afhankelijk van de ademhaling zijn er verdere stappen [5](#page=5): * **Bij normale ademhaling:** Plaats de patiënt in de stabiele zijligging en bel 112 [5](#page=5). * **Bij abnormale of afwezige ademhaling:** Bel 112 en start direct met hartmassage en beademen [5](#page=5). --- # Specifieke acute aandoeningen in de tandartspraktijk Dit deel behandelt diverse medische noodgevallen die zich kunnen voordoen tijdens tandheelkundige behandelingen [10](#page=10) [6](#page=6) [7](#page=7) [8](#page=8) [9](#page=9). ### 3.1 Vasovagale collaps De vasovagale collaps is de meest voorkomende acute aandoening in de tandartspraktijk. Deze kan worden uitgelokt door angst, vermoeidheid of warmte. De specifieke verschijnselen en de behandeling hiervan worden verder toegelicht in een bijlage [6](#page=6). ### 3.2 Hyperventilatie Hyperventilatie kan optreden als gevolg van emoties of spanning. Het belangrijkste is om de patiënt gerust te stellen en de situatie met hem te communiceren. Details over de verschijnselen en behandeling zijn te vinden in een bijlage [6](#page=6). ### 3.3 Acute pijn op de borst Acute pijn op de borst duidt op een zuurstoftekort van de hartspier [7](#page=7). * **Angina pectoris**: Dit wordt veroorzaakt door vernauwing van de kransslagaders en is typisch gerelateerd aan inspanning. De klachten verbeteren doorgaans binnen vijftien minuten; als dit niet het geval is, kan er sprake zijn van een hartinfarct [7](#page=7). * **Hartinfarct**: Hierbij sluit een stolsel een kransslagader af. De relatie met inspanning is minder uitgesproken dan bij angina pectoris, en nitroglycerine geeft geen verbetering [7](#page=7). De symptomen en behandeling voor acute pijn op de borst worden gedetailleerd beschreven in een bijlage [7](#page=7). ### 3.4 Hartstilstand Een hartstilstand kan diverse oorzaken hebben, waaronder een hartinfarct, hartblok, anafylactische shock, verstikking, een overdosis medicatie, of de intravasale injectie van een lokaal anestheticum. De specifieke symptomen en behandelingsprotocollen zijn te vinden in een bijlage [7](#page=7). ### 3.5 Aspiratie Aspiratie treedt op wanneer lichaamsvreemd materiaal in de luchtwegen terechtkomt [8](#page=8). * **Milde obstructie**: Indien de luchtweg slechts mild geobstrueerd is en de patiënt nog kan praten, wordt geadviseerd deze te laten hoesten en kalmte te bewaren [8](#page=8). * **Volledige obstructie**: Bij een volledige obstructie dient eerst een slag op de rug te worden gegeven, gevolgd door de Heimlichgreep. Het gebruik van een rubberdam kan aspiratie helpen voorkomen [8](#page=8). De verschijnselen en behandeling van aspiratie worden verder uitgewerkt in een bijlage [8](#page=8). ### 3.6 Astma-aanval Astma-aanvallen kunnen vaak voorkomen na een allergische reactie van type 1, blootstelling aan rook, inspanning of door emotie. Het is essentieel om te verifiëren of de patiënt zijn eigen medicatie bij zich heeft. Een astma-aanval wordt gekenmerkt door vernauwing van de bronchiën. De symptomen en behandeling zijn terug te vinden in een bijlage [8](#page=8). ### 3.7 Anafylactische reactie Een anafylactische reactie ontstaat doorgaans na herhaald contact met een allergeen bij een reeds overgevoelig geworden persoon. Een zorgvuldige anamnese is cruciaal, waarbij gelet moet worden op mogelijke kruisallergieën, zoals tussen latex en bepaalde vruchten (banaan, kiwi, avocado). De symptomen en behandeling van anafylactische reacties worden uitgebreid beschreven in een bijlage [9](#page=9). ### 3.8 Hypoglykemie Hypoglykemie, een te lage bloedsuikerspiegel, komt met name voor bij patiënten met diabetes mellitus. Een grondige anamnese is hierbij van belang; vragen naar de laatste maaltijd en het tijdstip van de laatste injectie van glucoseverlagende medicatie (zoals insuline) zijn essentieel. De symptomen en behandeling van hypoglykemie worden toegelicht in een bijlage [9](#page=9). ### 3.9 Epileptisch insult Epileptische insulten kunnen worden uitgelokt door pijn, spanning, vermoeidheid of hypoglykemie. De belangrijkste maatregel tijdens een insult is het vrijwaren van de patiënt voor kwetsuren. Er dient te worden gewaakt voor een status epilepticus, een langdurige of herhaalde reeks insulten zonder herstel. De symptomen en behandeling worden behandeld in bijlage 1 en 2 [10](#page=10). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Anamnese | Een systematische bevraging van de patiënt om informatie te verzamelen over zijn of haar medische geschiedenis, huidige klachten, medicatiegebruik en allergieën, wat cruciaal is voor het stellen van een diagnose en het bepalen van de juiste behandeling. | | Vasovagale collaps (syncope) | Een plotselinge, tijdelijke bewustzijnsdaling die wordt veroorzaakt door een overreactie van het autonome zenuwstelsel, wat leidt tot een daling van de bloeddruk en hartslag, vaak uitgelokt door angst, pijn of langdurig staan. | | Hyperventilatie | Een abnormaal snelle of diepe ademhaling, vaak veroorzaakt door emotionele stress of angst, waarbij de patiënt te veel koolstofdioxide uitademt, wat kan leiden tot symptomen zoals duizeligheid, tintelingen en hartkloppingen. | | Angina pectoris | Een drukkende pijn op de borst die ontstaat door een tijdelijk zuurstoftekort van de hartspier, meestal als gevolg van vernauwde kransslagaders; de pijn verdwijnt meestal binnen enkele minuten na rust of het innemen van nitroglycerine. | | Hartinfarct | Een ernstige aandoening waarbij een deel van de hartspier beschadigd raakt door een gebrek aan bloedtoevoer, meestal veroorzaakt door een bloedstolsel dat een kransslagader afsluit; de pijn is vaak heviger en langduriger dan bij angina pectoris. | | Hartstilstand | Het plotselinge stoppen van de pompfunctie van het hart, waardoor de bloedsomloop en ademhaling volledig uitvallen; dit is een levensbedreigende noodsituatie die onmiddellijke reanimatie vereist. | | Aspiratie | Het inademen van vreemd materiaal (zoals voedsel, braaksel of speeksel) in de luchtwegen, wat kan leiden tot verstikking of longontsteking; de behandeling hangt af van de mate van obstructie. | | Astma-aanval | Een plotselinge verergering van astmasymptomen, gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen, ademnood, piepende ademhaling en hoesten, vaak uitgelokt door allergenen, inspanning of emoties. | | Anafylactische reactie | Een ernstige, potentieel levensbedreigende allergische reactie die snel optreedt na blootstelling aan een allergeen, waarbij het hele lichaam betrokken kan zijn en symptomen zoals huiduitslag, zwelling, ademhalingsproblemen en een bloeddrukdaling kunnen optreden. | | Hypoglykemie | Een gevaarlijk lage bloedsuikerspiegel, vooral bij diabetespatiënten, die kan optreden na het toedienen van te veel insuline of het overslaan van maaltijden; symptomen variëren van trillen en zweten tot bewustzijnsverlies. | | Epileptisch insult | Een tijdelijke verstoring van de hersenactiviteit die kan leiden tot abnormale bewegingen, veranderingen in bewustzijn, gedrag of waarneming; kan gepaard gaan met spiertrekkingen en schuimvorming rond de mond. | | CPR (Cardiopulmonale Resuscitatie) | Een levensreddende techniek die wordt toegepast bij iemand die geen ademhaling of hartslag meer heeft, bestaande uit borstcompressies en mond-op-mondbeademing om de bloedsomloop en zuurstoftoevoer te handhaven. | | AED (Automatische Externe Defibrillator) | Een draagbaar medisch apparaat dat een elektrische schok toedient om een abnormaal hartritme te corrigeren tijdens een hartstilstand, waardoor de kans op overleving vergroot wordt. |