Leerstuk 8 Nationaliteit.pdf

# Definitie en gevolgen van nationaliteit Dit onderdeel van de studiehandleiding verkent de fundamentele betekenis van nationaliteit en de diverse implicaties die dit heeft voor individuen. ### 1.1 Wat is nationaliteit? De precieze definitie van nationaliteit is niet expliciet uitgewerkt op de aangeleverde pagina. De pagina geeft echter wel aan dat het onderwerp zich richt op de vraag "Wat is nationaliteit?". Dit suggereert dat de kern van de zaak ligt in het begrijpen van de juridische en sociale band tussen een persoon en een staat, die voortkomt uit het staatsburgerschap [4](#page=4). ### 1.2 Wat zijn de gevolgen van nationaliteit? Net als bij de definitie, wordt de inhoud met betrekking tot de gevolgen van nationaliteit op pagina 4 aangeduid als niet printbaar of offline te gebruiken. Desondanks wordt de vraag "Wat zijn de gevolgen van nationaliteit?" expliciet gesteld wat impliceert dat de studie zich zal richten op de juridische, politieke, sociale en economische consequenties die voortvloeien uit het bezit van een bepaalde nationaliteit [4](#page=4). > **Tip:** Hoewel de specifieke details op pagina 4 beperkt zijn, is het essentieel om te beseffen dat de gevolgen van nationaliteit breed zijn en onder meer betrekking kunnen hebben op reisvrijheden, stemrecht, toegang tot sociale voorzieningen, plichten zoals militaire dienst, en de bescherming door een staat in het buitenland. Bij het bestuderen van dit onderwerp, zoek naar informatie die deze bredere context van staatsburgerschap verklaart. --- # Belgische nationaliteitswetgeving Dit deel van het document behandelt de bronnen van de Belgische nationaliteitswetgeving [5](#page=5). ### 2.1 Bronnen van de Belgische nationaliteitswetgeving De Belgische nationaliteitswetgeving is gebaseerd op specifieke wetten en regels. De studie van deze wetgeving vereist raadpleging van het Wetboek Belgische Nationaliteit (WBN) [5](#page=5). --- # Verwerving van de Belgische nationaliteit Het verwerven van de Belgische nationaliteit kan op twee verschillende manieren gebeuren: door toekenning of door verkrijging, elk van toepassing in specifieke omstandigheden [6](#page=6). ### 3.1 Toekenning van de Belgische nationaliteit Minderjarigen kunnen de Belgische nationaliteit verkrijgen via toekenning in drie specifieke situaties [9](#page=9): 1. **Kind geboren uit Belgische ouders/adoptanten:** Dit valt onder artikelen 8 en 9 van de Wetboek van de Belgische Nationaliteit (WBN) [9](#page=9). 2. **Kind geboren in België:** Dit is geregeld in artikelen 10, 11 en 11bis WBN en kent verschillende subcategorieën [9](#page=9): * Het kind is staatloos of een vondeling [9](#page=9). * Het kind behoort tot de derde generatie vreemdelingen [9](#page=9). * Het kind behoort tot de tweede generatie vreemdelingen [9](#page=9). 3. **Ouders/adoptanten verkrijgen de Belgische nationaliteit na de geboorte van het kind:** Deze situatie wordt beschreven in artikel 12 WBN [9](#page=9). > **Tip:** Voor het examen is het cruciaal om de specifieke voorwaarden van elk artikel in het WBN te kennen en te kunnen toepassen op casussen. Raadpleeg de wetgeving zelf tijdens het bestuderen van de kennisclips [9](#page=9). Er is ook een mogelijkheid tot weigering van de nationaliteit wegens gewichtige feiten [9](#page=9). ### 3.2 Verkrijging van de Belgische nationaliteit Meerderjarigen kunnen de Belgische nationaliteit verkrijgen op twee manieren [11](#page=11): 1. **Via een nationaliteitsverklaring:** Dit is mogelijk in verschillende scenario's, zoals bepaald in artikelen 12bis en 15 WBN [11](#page=11): * Men is in België geboren en verblijft er [11](#page=11). * Na een verblijf van 10 jaar in België [11](#page=11). * Na een verblijf van 5 jaar in België [11](#page=11). 2. **Via een verzoek tot naturalisatie:** Dit kan worden aangevraagd onder specifieke voorwaarden zoals beschreven in artikelen 19 en 21 WBN. De twee situaties waarin naturalisatie mogelijk is, zijn [11](#page=11): * Dankzij buitengewone verdienste [11](#page=11). * In een geval van staatloosheid [11](#page=11). > **Tip:** Net als bij de toekenning, is het essentieel om de specifieke voorwaarden uit de relevante artikelen van het WBN te kennen en te kunnen toepassen op concrete situaties voor het examen [11](#page=11). Cijfergegevens over nieuwe Belgen, opgesplitst naar proceduretype (toekenningen, naturalisaties, andere verkrijgingen), zijn beschikbaar maar vereisen toegang tot de webpagina [7](#page=7). --- # Verlies van de Belgische nationaliteit De Belgische nationaliteit kan op twee hoofdwijzen verloren gaan: door gewoon verlies en door vervallenverklaring [13](#page=13). ### 4.1. Gewoon verlies van de Belgische nationaliteit Een persoon kan de Belgische nationaliteit verliezen in drie specifieke situaties die vallen onder het gewoon verlies [14](#page=14): * **Vrijwillige afstand:** Dit gebeurt wanneer een Belg er zelf voor kiest om afstand te doen van zijn nationaliteit. Dit is geregeld in artikel 22, § 1, 2° van de Wet op het Belgisch Nationaliteit (WBN) [14](#page=14). * **Adoptie door niet-Belgen:** Wanneer een Belgische minderjarige wordt geadopteerd door personen die niet de Belgische nationaliteit bezitten, kan dit leiden tot het verlies van de Belgische nationaliteit. Dit is bepaald in artikel 22, § 1, 4° WBN [14](#page=14). * **Langdurig verblijf in het buitenland:** Ingeval van een langdurig verblijf buiten België kan de Belgische nationaliteit verloren gaan. Artikel 22, § 1, 5° WBN regelt dit [14](#page=14). > **Tip:** Het is cruciaal om bij het bestuderen van deze materie de tekst van het WBN erbij te nemen en de voorwaarden in de artikelen zelf te identificeren. Voor het examen is het vereist om de wetgeving te kunnen toepassen op concrete casussen [14](#page=14). ### 4.2. Vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit Vervallenverklaring houdt in dat iemand het recht op de Belgische nationaliteit verliest omdat hij deze niet langer waardig wordt geacht. Dit kan gebeuren in de volgende drie situaties [15](#page=15): * **Bedrieglijke handelswijze en fraude bij verkrijging of ernstige tekortkomingen aan burgerplichten:** Indien iemand de nationaliteit heeft verkregen door middel van bedrog of fraude, of wanneer er ernstige tekortkomingen zijn geweest in het nakomen van de verplichtingen als Belgische burger, kan de nationaliteit worden afgenomen. Dit wordt geregeld in artikel 23 WBN [15](#page=15). * **Schuldige veroordelingen:** Personen die schuldig bevonden zijn aan bepaalde strafbare feiten kunnen van de Belgische nationaliteit vervallen verklaard worden. Dit valt onder artikel 23/1 WBN [15](#page=15). * **Veroordeling wegens terroristische activiteiten:** Een veroordeling voor terroristische activiteiten kan eveneens leiden tot de vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit. Dit is opgenomen in artikel 23/2 WBN [15](#page=15). > **Tip:** Net als bij het gewoon verlies, is het essentieel om de specifieke voorwaarden en toepassingsgevallen van de vervallenverklaring te bestuderen in de relevante artikelen van het WBN. Dit begrip is noodzakelijk om wetgeving correct toe te passen op examenvragen [15](#page=15). **Kleine kanttekening bij veroordelingen:** Een veroordeling "bij verstek" betekent dat de veroordeling in afwezigheid van de beklaagde is uitgesproken. Indien de persoon alsnog verschijnt, kan hij verzet aantekenen tegen dit vonnis, waarna een nieuwe procedure zal volgen in zijn aanwezigheid [16](#page=16). --- # Oefeningen en toepassing van de nationaliteitswetgeving Dit gedeelte biedt praktische oefeningen om de kennis van de Belgische nationaliteitswetgeving toe te passen op specifieke casussen [18](#page=18). ### 5.1 Onderscheid toekenning en verkrijging #### 5.1.1 Toekenning Toekenning van de Belgische nationaliteit vindt plaats ten voordele van een minderjarige en wordt verkregen door een louter rechtsfeit of als onrechtstreeks gevolg van een rechtshandeling die niet primair gericht is op het verwerven van de nationaliteit. Dit proces is veelal automatisch en vereist geen specifieke aanvraag [18](#page=18). > **Voorbeeld:** Een kind geboren in België van wie één ouder Belg is, verkrijgt automatisch de Belgische nationaliteit door bloedband, conform artikel 8, § 1, 1° WBN [18](#page=18). #### 5.1.2 Verkrijging Verkrijging van de Belgische nationaliteit is van toepassing op meerderjarigen die zelf een rechtshandeling moeten stellen, met name het afleggen van een nationaliteitsverklaring [18](#page=18). ### 5.2 Casusanalyses Hieronder worden diverse casussen uitgewerkt om de toepassing van de nationaliteitswetgeving te illustreren. #### 5.2.1 Verkrijging door een 50-jarige Spaanse vrouw Een 50-jarige vrouw die sinds januari 2012 legaal in België woont, kan de Belgische nationaliteit verwerven door een nationaliteitsverklaring af te leggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van haar hoofdverblijfplaats. Zij kan zich beroepen op [18](#page=18): * **Artikel 12bis, § 1, 2° WBN:** Vereist vijf jaar hoofdverblijf in België gedekt door een wettelijk verblijf, kennis van één van de landstalen, en aantoonbare maatschappelijke integratie en economische participatie (bv. tewerkstelling) [18](#page=18). * **Artikel 12bis, § 1, 5° WBN:** Indien zij wacht tot januari 2022, kan zij na 10 jaar verblijf in België de nationaliteit verkrijgen. Hierbij volstaat het aantonen van een wettelijk verblijf, kennis van één landstaal, en deelname aan het economische of sociaal-culturele leven van de onthaalgemeenschap [18](#page=18). #### 5.2.2 Nationaliteitsverklaring door Soledad Soledad, een 32-jarige Guatemalteekse vrouw, woont al zes jaar samen met haar echtgenoot in België. Haar echtgenoot werd vorig jaar Belg. Zij spreekt vloeiend Frans, heeft een verblijfsrecht van onbeperkte duur, geen diploma's, en werkt al 5 jaar voltijds als poetsvrouw [19](#page=19). * **Niet onder artikel 12bis, § 1, 3° WBN (echtgenoot van een Belg):** Soledad voldoet niet aan de voorwaarde voor maatschappelijke integratie in deze categorie, die een beroepsopleiding vereist naast werk [19](#page=19). * **Wel onder artikel 12bis, § 1, 2° WBN (algemene categorie):** Zij voldoet aan de voorwaarden: * Vijf jaar hoofdverblijf in België [19](#page=19). * Wettelijk verblijf (onbeperkte duur) [19](#page=19). * Talenkennis (Frans) [19](#page=19). * Maatschappelijke integratie (5 jaar onafgebroken arbeid als werknemer) [19](#page=19). * Economische participatie (voltijds werk gedurende 5 jaar) [19](#page=19). #### 5.2.3 Charles geboren in Frankrijk Charles wordt geboren in Frankrijk, met beide ouders die Belg zijn en in België geboren [19](#page=19). * **Status Charles:** Charles is Belg op grond van artikel 8, § 1, 2°, a WBN [19](#page=19). * **Ouders niet in België geboren:** Indien zijn ouders niet in België geboren zijn, kan Charles nog steeds Belg worden op voorwaarde dat zijn ouders voor zijn geboorte een nationaliteitsverklaring hebben afgelegd (artikel 8, § 1, 2°, b WBN) [19](#page=19). #### 5.2.4 Marie geboren in België Marie wordt op 1/01/2020 geboren in België. Haar ouders hebben de Franse nationaliteit en wonen al 3 jaar in België [20](#page=20). * **Is Marie Belg?** Neen, artikel 8 WBN is niet van toepassing omdat de ouders niet de Belgische nationaliteit hebben [20](#page=20). * **Indien ouders ook in België geboren?** Neen. Artikel 11 WBN (derde generatie vreemdelingen) kan niet worden toegepast omdat de ouders slechts 3 jaar hun hoofdverblijfplaats in België hadden, terwijl artikel 11, 1°, b WBN vereist dat zij gedurende 10 jaar voor de geboorte minimaal 5 jaar hoofdverblijf in België hadden [20](#page=20). * **Indien moeder van 2012-2015 hoofdverblijf in België had?** Ja. Marie kan Belg worden omdat haar moeder (niet-Belg) zelf in België geboren is en in de 10 jaar voor Marie's geboorte meer dan 5 jaar hoofdverblijf in België had (artikel 11, 1° WBN) [20](#page=20). #### 5.2.5 Fatima uit Soedan Fatima (33 jaar) verblijft sinds maart 2010 in België, werd erkend als vluchteling op 10 juli 2016 en heeft een B-kaart. Ze werkt regelmatig, heeft een inburgeringscursus en Nederlandse lessen gevolgd, en is actief in de gemeenschap [20](#page=20). * **Kan zij de Belgische nationaliteit krijgen?** Neen, op dit moment niet. Hoewel ze al 10 jaar verblijft, heeft ze nog geen 10 jaar wettelijk verblijf (artikel 12bis, § 1, 5° WBN) en ook nog geen 5 jaar wettelijk verblijf (artikel 12bis, § 1, 2° WBN). Zij moet wachten tot ze 5 jaar de B-kaart heeft om te voldoen aan de voorwaarden voor wettelijk verblijf conform artikel 7bis WBN [20](#page=20). * **Onder welke voorwaarden?** Naast kennis van één landstaal, moet zij maatschappelijke integratie en economische participatie aantonen (artikel 12bis, § 1, 2° WBN). Dit lijkt het geval te zijn, mits voldoende arbeidsdagen kunnen worden aangetoond [20](#page=20). #### 5.2.6 Gevolgen voor Fatima's kinderen * **Minderjarige kinderen:** De twee minderjarige kinderen van Fatima zullen automatisch de Belgische nationaliteit verkrijgen op grond van artikel 12 WBN, aangezien zij hun hoofdverblijfplaats in België hebben [21](#page=21). * **Meerderjarige zoon:** Er is geen onmiddellijk gevolg. Indien hij de Belgische nationaliteit wenst, zal hij zelf een nationaliteitsverklaring moeten afleggen. Afhankelijk van zijn persoonlijke situatie en wettelijk verblijf in België, kan dit op grond van 5- of 10-jarig verblijf (artikel 12bis, § 1, 2° of 5°, en eventueel 3° of 4° WBN) [21](#page=21). #### 5.2.7 Adoptie door John en Els John (Britse nationaliteit) en Els (Belgische) adopteren een kindje uit Oeganda. Els is geboren en getogen in Hasselt [21](#page=21). * **Kindje door adoptie:** Ja, het kindje verkrijgt de Belgische nationaliteit door adoptie van een in het buitenland geboren kind door een in België geboren Belg, conform artikel 9, 2°, a WBN [21](#page=21). * **Kindje geboren in Italië:** Ja, het kindje is geboren in het buitenland en heeft een moeder die Belg is en zelf in België geboren is (artikel 8, § 1, 2°, a WBN) [21](#page=21). #### 5.2.8 Gevolgen voor kinderen van Marokkaanse vader Een Marokkaanse vader verkrijgt de Belgische nationaliteit in mei 2017. Zijn twee kinderen, geboren in Marokko in 2015 en 2016, hebben een Marokkaanse moeder. In oktober 2017 verhuist de moeder met de kinderen naar België [21](#page=21). * **Automatische nationaliteit voor kinderen?** Neen. De voorwaarden voor artikel 12 WBN zijn niet vervuld omdat de kinderen hun hoofdverblijfplaats niet in België hadden op het ogenblik dat hun vader de Belgische nationaliteit verkreeg. Zij zullen dit pas kunnen verkrijgen via een nationaliteitsverklaring zodra zij meerderjarig zijn en aan de voorwaarden van artikel 12bis, § 1, 2° of 5° WBN voldoen [21](#page=21). * **Automatische nationaliteit voor moeder?** Neen. Haar huwelijk met de Belgische man heeft geen directe gevolgen voor haar nationaliteit. Zij kan de Belgische nationaliteit verkrijgen door een nationaliteitsverklaring af te leggen na 5 jaar wettelijk verblijf in België, mits aan de voorwaarden van artikel 12bis, § 1, 2° of 5° WBN is voldaan. Zij kan mogelijk ook in aanmerking komen voor artikel 12bis, § 1, 3° WBN [22](#page=22). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Nationaliteit | De juridische band die een individu bindt aan een bepaalde staat, met bijbehorende rechten en plichten. Het bepaalt tot welk land iemand behoort en welke burgerrechten en -plichten van toepassing zijn. | | Belgische nationaliteitswetgeving | De verzameling van wetten, decreten en bepalingen die de regels met betrekking tot het verkrijgen, behouden en verliezen van de Belgische nationaliteit vastleggen. Dit wordt voornamelijk beheerst door het Wetboek Belgische Nationaliteit (WBN). | | Toekenning van de Belgische nationaliteit | Een vorm van verwerving van de Belgische nationaliteit die voornamelijk van toepassing is op minderjarigen, vaak als gevolg van een juridisch feit zoals geboorte of adoptie, en die meestal automatisch gebeurt zonder specifieke aanvraag. | | Verkrijging van de Belgische nationaliteit | Een methode voor verwerving van de Belgische nationaliteit die door meerderjarigen wordt gevolgd, meestal via een specifieke rechtshandeling zoals een nationaliteitsverklaring of een verzoek tot naturalisatie, en waarbij aan bepaalde voorwaarden moet worden voldaan. | | Verlies van de Belgische nationaliteit | Het opheffen van de juridische band tussen een individu en de Belgische staat, wat kan gebeuren door verschillende oorzaken, zoals vrijwillige afstand, adoptie door niet-Belgen, langdurig verblijf in het buitenland of door vervallenverklaring. | | Vervallenverklaring van de Belgische nationaliteit | Een procedure waarbij iemand de Belgische nationaliteit wordt ontnomen wegens ernstige redenen, zoals fraude bij de verkrijging, ernstige tekortkomingen aan burgerplichten, of veroordelingen wegens bepaalde strafbare feiten, waaronder terroristische activiteiten. | | Wetboek Belgische Nationaliteit (WBN) | De centrale Belgische wet die alle regels en procedures betreffende de nationaliteit van personen regelt, inclusief de verwerving, het behoud en het verlies ervan. | | Naturalisatie | Een specifieke vorm van verkrijging van de Belgische nationaliteit door een besluit van de wetgevende macht, vaak toegekend aan personen met buitengewone verdiensten of in geval van staatsloosheid. | | Nationaliteitsverklaring | Een formele verklaring die een meerderjarige persoon aflegt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand om de Belgische nationaliteit te verkrijgen, mits aan specifieke verblijfs-, integratie- en taalkundige voorwaarden is voldaan. | | Verstekvonnis | Een rechterlijke uitspraak die in afwezigheid van de verdachte wordt gedaan. De betrokkene kan verzet aantekenen tegen dit vonnis, waarna een nieuwe procedure in zijn aanwezigheid zal plaatsvinden. | | Hoofdverblijfplaats | De plaats waar iemand daadwerkelijk en permanent woont, wat een belangrijke factor is bij het bepalen van nationaliteitskwesties en verblijfsrecht. | | Wettelijk verblijf | Een verblijf in België dat gedekt wordt door een geldige verblijfstitel of een andere wettelijke basis, wat een vereiste is voor de aanvraag of verwerving van bepaalde rechten, waaronder de nationaliteit. |