maeve recht.docx

## Burgerlijk recht ### Basisbegrippen #### Het vermogen Het vermogen is de totaliteit van alle goederen (zowel rechten als plichten) die aan een persoon (rechtssubject) toebehoren. Jouw vermogen kan worden berekend als: **wat je hebt – wat je moet betalen**. Goederen omvatten alle in geld waardeerbare rechten, zoals het recht op loon, en plichten, zoals schulden en leningen. De "vermogenstriptiek" (drie kernprincipes) stelt: * Alleen **personen** (rechtssubjecten) hebben een vermogen; dieren en voorwerpen niet. * Elke persoon heeft **slechts één vermogen**, ongeacht het aantal schulden of bezittingen. Dit vermogen staat in voor alle schulden. * Het vermogen dient als **verhaalsobject**; men kan het niet opsplitsen om schulden te ontwijken. #### Vermogensrechten (= patrimoniale rechten) Dit zijn rechten die economische waarde hebben en in geld waardeerbaar zijn. Kenmerken zijn: * Economische waarde. * Ze doven niet uit bij overlijden, maar gaan over op erfgenamen. * Ze zijn verhandelbaar. Er zijn drie hoofdcategorieën van vermogensrechten: ##### Zakelijke rechten Deze rechten hebben betrekking op een bepaald **goed** (zaak of vermogensrecht) en creëren een directe verhouding tussen een rechtssubject en een rechtsobject. Ze staan tegenover persoonlijke rechten. * **Onderscheid:** tussen onroerende en roerende goederen. * **Kenmerken:** * **Numerus clausus-beginsel:** Er is een beperkt, wettelijk vastgelegd aantal zakelijke rechten; men kan niet zelf nieuwe zakelijke rechten uitvinden. * **Directe heerschappij:** De houder van een zakelijk recht is "baas" over het goed. * **Werking erga omnes:** Zakelijke rechten zijn tegenstelbaar aan iedereen; iedereen moet jouw recht respecteren. Dit vereist publiciteitsmaatregelen (bv. inschrijving in een openbaar register). * **Volgrecht (droit de suite):** Het zakelijk recht blijft rusten op het goed, ongeacht wie de eigenaar is. * **Voorbeelden van zakelijke rechten:** * **Eigendomsrecht:** Geeft drie bevoegdheden: gebruik, genot (bv. huurinkomsten) en beschikking (verkopen, vernietigen). Mede-eigendom is een speciale vorm. Het is **≠ bezit**; bezit is louter het feitelijk onder zich hebben van een goed, niet noodzakelijk de eigendom. * **Vruchtgebruik:** Geeft recht op gebruik en genot van een goed, maar de beschikkingsbevoegdheid berust bij de blote eigenaar. Dit wordt vaak opgesplitst om fiscale redenen. * **Erfdienstbaarheid:** Een recht dat één perceel (heersend erf) heeft op een ander perceel (lijkend erf). Bijvoorbeeld het recht van overgang om naar een ingesloten erf te geraken. Dit is een zakelijk recht en wordt dus mee overgedragen bij verkoop. ##### Persoonlijke rechten Deze rechten geven aanspraak op een specifieke **prestatie** van een bepaald persoon. Ze creëren een verhouding tussen twee rechtssubjecten. * **Rechtstak:** verbintenissenrecht. * **Kenmerken:** * **Wilsautonomie:** Er is geen numerus clausus; partijen mogen nieuwe soorten verbintenissen en overeenkomsten creëren. * **Aanspraak op andere persoon:** Het recht is gericht op een persoon die iets moet doen, niet doen of geven. * **Relatief:** De rechten zijn enkel bindend tussen de contractspartijen. * **Geen volgrecht:** De vordering geldt enkel tegen de specifieke persoon; bij verkoop van een goed waar een persoonlijk recht op rust, kan de nieuwe eigenaar niet door de oorspronkelijke contractspartij worden aangesproken (tenzij huurrechtelijke bescherming). ##### Intellectuele rechten Dit zijn rechten op een idee of een creatie van de menselijke geest, zoals auteursrecht, octrooien en patenten. **<-> Extrap মনোal rechten** Dit zijn rechten zonder economische waarde. * **Kenmerken:** * Geen economische waarde. * Doven uit bij overlijden. * Niet verhandelbaar. * **Categorieën:** * **Persoonlijkheidsrechten:** Beschermen de integriteit van een persoon (bv. recht op privacy). * **Familierechten:** Subjectieve rechten die voortvloeien uit familiebanden (bv. recht om een kind te erkennen). ### Verbintenissen #### Begrip Een verbintenis is een rechtsband of rechtsverhouding die een juridisch afdwingbare uitvoering van een bepaalde prestatie garandeert. Indien de prestatie niet wordt geleverd, kan men naar de rechtbank stappen. Dit staat tegenover: * **Zuiver morele verbintenis:** Een gevoel van verplichting zonder juridische afdwingbaarheid. * **Natuurlijke verbintenis:** Niet juridisch afdwingbaar, maar als de prestatie spontaan wordt geleverd, kan deze niet worden teruggevorderd (bv. een verjaarde factuur betalen). In een verbintenis zijn er: * **Schuldeiser:** Gerechtigd, actiefzijde, heeft een schuldvordering (het recht dat ontstaat). * **Schuldenaar:** Gehouden, passiefzijde, heeft een schuld (de plicht die ontstaat). #### Voorwerp van de verbintenis Verbintenissen kunnen worden opgedeeld naar hun voorwerp: * **Verbintenis om iets te doen:** (bv. een dienst leveren). * **Verbintenis om iets niet te doen:** (bv. geen huisdieren houden in een kot, informatie niet verspreiden). * **Verbintenis om iets te geven:** (bv. de levering van een goed). Opdeling naar maatstaf voor aansprakelijkheid: * **Resultaatsverbintenis:** De schuldenaar verbindt zich tot het bereiken van een bepaald resultaat. Alleen overmacht kan de schuldenaar bevrijden. (bv. levering van een product). * **Inspanningsverbintenis:** De schuldenaar verbindt zich ertoe de nodige inspanningen te leveren om een resultaat te bereiken, maar dit resultaat is niet gegarandeerd. (bv. de genezing door een dokter). #### Bronnen van verbintenissen Verbintenissen kunnen ontstaan uit: * **Rechtshandeling:** Een handeling met de bedoeling rechtsgevolgen te hebben. * **Meerzijdig:** Vereist minstens twee wilsuitingen (bv. overeenkomsten, contracten). * **Eenzijdig:** Vereist één wilsuiting (bv. een beloning voor het vinden van een vermiste kat). * **Onrechtmatige daad:** Een fout die schade veroorzaakt bij een ander. De dader (schadeverwekker - SA) is aansprakelijk jegens het slachtoffer (schadelijder - SE). Er moet een oorzakelijk verband zijn tussen de fout en de schade. * **Oneigenlijke contracten (zonder fout):** Minder bekende bronnen die lijken op contracten maar zonder contractuele band ontstaan. * **Zaakwaarneming:** Iemand neemt de zaken waar van een ander die afwezig is (bv. het dak herstellen tijdens vakantie). De waarnemer kan een vergoeding eisen. * **Onverschuldigde betaling:** Iemand betaalt per ongeluk een bedrag dat niet verschuldigd is. De ontvanger moet het bedrag terugbetalen. * **Onrechtvaardigde verrijking:** De ene persoon wordt verrijkt ten koste van de andere, zonder juridische grondslag. (bv. tante voedt kind op, ouders verrijkt, tante verarmd -> terugbetaling). #### Modaliteiten van verbintenissen Modaliteiten bepalen **wanneer** en **hoe** een verbintenis moet worden nageleefd. ##### Voorwaardelijke verbintenissen Afhankelijk van een toekomstige en onzekere gebeurtenis. * **Opschortende voorwaarde:** De verbintenis wordt pas afdwingbaar als de voorwaarde vervuld is. (bv. contract pas geldig als je slaagt voor je examen). * **Ontbindende voorwaarde:** De verbintenis is al in werking, maar eindigt zodra de voorwaarde vervuld is. (bv. huurcontract eindigt als de eigenaar het appartement zelf nodig heeft). ##### Verbintenissen met tijdsbepaling Afhankelijk van een toekomstige en zekere gebeurtenis. (bv. de verkoop van een hondenhok wanneer de hond overlijdt). ##### Verbintenissen met meerdere schuldenaars/schuldeisers * **Regel: Deelbaarheid:** Elke schuldenaar is aansprakelijk voor een deel van de schuld. * **Uitzondering: Hoofdelijkheid (passief):** Eén schuldenaar is aansprakelijk voor de gehele schuld. De schuldeiser kan zelf kiezen wie hij aanspreekt voor het volledige bedrag. Dit is voordelig voor de schuldeiser omdat het risico op onvermogen van één schuldenaar wordt vermeden. * **In solidum aansprakelijkheid:** Vergelijkbaar met hoofdelijkheid, maar de grondslag is anders. #### Tenietgaan van verbintenissen Verbintenissen kunnen tenietgaan door: * **Betaling/nakoming:** De normale uitvoering van de verbintenis. * **Schuldvernieuwing:** Een oude verbintenis wordt vervangen door een nieuwe. * **Schuldvergelijking/compensatie:** Wederzijdse schuldvorderingen tussen dezelfde personen doven elkaar uit, ten belope van het laagste bedrag. Vereist wederzijdse schuldvorderingen, tussen dezelfde personen, beide schulden zeker en opeisbaar, en effen (niet betwist). * **Bevrijdende verjaring:** Na verloop van tijd (algemene termijn 10 jaar voor persoonlijke rechtsvorderingen, 30 jaar voor zakelijke; kortere termijnen voor bv. huurgelden) wordt een schuld niet langer afdwingbaar, hoewel ze wel blijft bestaan. Er is ook verkrijgende verjaring (verwerving van een goed). * **Verkrijgende verjaring:** Na verloop van tijd een goed verwerven, ook van een niet-eigenaar. * **Schuldvermenging:** De schuldeiser en schuldenaar worden dezelfde persoon, waardoor de verbintenis tenietgaat. ### Totstandkoming van overeenkomsten #### Verloop ##### Precontractuele fase In deze fase is er onderhandelingsvrijheid en nog geen contractuele gebondenheid. Echter, **precontractuele aansprakelijkheid** kan ontstaan bij het foutief afbreken van onderhandelingen of het schenden van de informatieplicht, wat kan leiden tot schadevergoeding. ##### Aanbod Dit is een eenzijdige wilsuiting die duidelijk en volledig is, met de vaste wil om gebonden te zijn zodra de tegenpartij het aanbod bereikt. Essentiële bestanddelen zijn de elementen die de overeenkomst tot stand brengen (bv. prijs); substantiële bestanddelen zijn zaken waar partijen doorslaggevend belang aan hechten of nog over willen onderhandelen. ##### Aanvaarding De aanvaarding moet zonder aanvullingen, beperkingen of wijzigingen van essentiële of substantiële bestanddelen zijn. Een afwijkende aanvaarding geldt als een **tegenaanbod**. Aanvaarding kan uitdrukkelijk (mondeling/schriftelijk 'ja') of stilzwijgend (gedrag, uitvoering van de overeenkomst) zijn. #### Geldigheidsvoorwaarden Zelfs bij aanbod en aanvaarding zijn er geldigheidsvoorwaarden: ##### Wilsovereenkomst Vrije en bewuste toestemming van elke partij, vrij van wilsgebreken. * **Werkelijke wil = uitgedrukte wil:** De werkelijke bedoeling van de partijen moet overeenkomen met wat wordt uitgedrukt. Bij verschil: * **Verschil in hoofde van alle partijen (simulatie/veinzing):** De werkelijke wil geldt tussen partijen, tenzij strijdig met dwingend recht of openbare orde. Derden kunnen kiezen zich te beroepen op de werkelijke wil of de geveinsde afspraak. * **Verschil in hoofde van één partij:** De uitgedrukte wil geldt in principe, tenzij de tegenpartij er redelijkerwijs niet op kon vertrouwen dat de uitgedrukte wil overeenstemde met de werkelijke wil. * **Wilsgebreken:** * **Dwaling:** Een onjuiste opvatting die verschoonbaar moet zijn (niet door eigen fout veroorzaakt). * **Bedrog:** Vereist "kunstgrepen" (leugens) van de tegenpartij; verschoonbaarheid is niet vereist. * **Geweld:** Moet indruk maken op een redelijk persoon en doorslaggevend zijn. * **Sanctie wilsgebrek:** Nietigheid en/of schadevergoeding op basis van onrechtmatige daad. ##### Rechts- en handelingsbekwaamheid * **Rechtsbekwaamheid:** Iedereen die rechten en plichten kan hebben. * **Handelingsbekwaamheid:** Iedereen die rechten en plichten effectief kan uitoefenen. Minderjarigen en geesteszieken zijn vaak handelingsonbekwaam. ##### Voorwerp van de overeenkomst De inhoud van de overeenkomst. Moet: * Bestaan. * Bepaald of bepaalbaar zijn. * Geoorloofd zijn (toegestaan door de wet). * In handel zijn (verhandelbaar). ##### Oorzaak van de overeenkomst De reden waarom de overeenkomst wordt gesloten. Moet geoorloofd zijn. #### Vormvoorwaarden In principe zijn er geen specifieke vormvereisten, maar soms zijn er bewijsregels (bv. schriftelijk contract) of geldigheidsvereisten. #### Gevolgen van overeenkomsten ##### Tussen de partijen De overeenkomst bindt de partijen ("strekt de partijen tot wet"). * **Interpretatieve werking GT (Goede Trouw):** Overeenkomsten worden te goeder trouw geïnterpreteerd, rekening houdend met de bedoeling van partijen en het gezond verstand. * **Aanvullende werking GT:** Aanvullend recht kan de overeenkomst aanvullen, tenzij partijen anders overeenkomen. * **Beperkende werking GT:** Afspraken die strijdig zijn met dwingend recht of die leiden tot rechtsmisbruik, worden niet toegepast. ##### Ten aanzien van derden * **Relativiteit van de overeenkomst:** Derden zijn niet gebonden door de verplichtingen uit een overeenkomst. * **Sterkmaking:** Een partij belooft dat een derde zal presteren. * **Derdenbeding:** Een uitzondering waarbij een derde wel rechten kan putten uit een contract. * **Derde-medeplichtigheid aan andermans contractbreuk:** Derden kunnen aansprakelijk zijn als ze bewust helpen bij een contractbreuk. * **Tegenwerpelijkheid:** Sommige overeenkomsten moeten openbaar gemaakt worden om tegenstelbaar te zijn aan derden (bv. overdracht van onroerende goederen). * **Pauliaanse vordering:** Een vordering van een derde om een handeling nietig te laten verklaren als die hun rechten bedrieglijk schaadt. #### Nakoming van overeenkomsten – wanprestatie Niet-nakoming van een overeenkomst kan niet-uitvoering, laattijdige uitvoering of gebrekkige uitvoering zijn. Dit kan toerekenbaar zijn (indien geen overmacht) of niet-toerekenbaar. * **Imprevisieleer:** Bij een onvoorziene situatie die een ernstig onevenwicht veroorzaakt, kan het contract worden aangepast. * **Bevrijdingsbedingen (exoneratiebedingen):** Beperken of sluiten de aansprakelijkheid uit. Deze zijn geldig, tenzij verboden door de wet, voor eigen opzettelijke fout/bedrog, of voor fouten die het leven/fysieke integriteit aantasten. Ze mogen de essentie van het contract niet uithollen. #### Sancties bij wanprestatie 1. **Ingebrekestelling:** Schriftelijke aanmaning tot nakoming. 2. **Uitvoerbare titel:** Verkrijgen van een vonnis bij de rechtbank. 3. **Gedwongen uitvoering:** Via gerechtsdeurwaarder (beslag). 4. **Dwangsom:** Een extra financiële prikkel tot nakoming. **Bijzondere sancties:** * **Ontbinding:** Beëindiging van het contract bij ernstige wanprestatie. * **Prijsvermindering:** Aanpassing van de prijs als de wanprestatie minder ernstig is. #### Verweermiddelen * **Exceptio non adimpleti contractus (ENAC):** Opschorten van de eigen verbintenis als de wederpartij niet nakomt. * **Exceptio timoris:** Opschorten van de eigen verbintenis als men goede redenen heeft om te vrezen dat de wederpartij niet zal nakomen. * **Retentierecht:** Het goed van de andere partij bijhouden tot de prestatie geleverd is. #### Beëindiging van overeenkomsten * **Nietigheid:** Ongeldigverklaring met terugwerkende kracht wegens gebreken bij de totstandkoming. * **Opzegging:** Eenzijdige beëindiging (bv. bij contracten van onbepaalde duur). * **Wederzijdse toestemming:** Beide partijen besluiten de overeenkomst te beëindigen. * **Ontbinding:** Beëindiging wegens wanprestatie. ### Onrechtmatige daad Om aansprakelijk te zijn, moeten drie voorwaarden vervuld zijn: 1. **Fout:** Een handelen of nalaten dat strijdig is met de vereiste zorgvuldigheid. * **Objectief bestanddeel:** Onrechtmatigheid (schending van een regel of de algemene zorgvuldigheidsnorm). * **Subjectief bestanddeel:** Schuldbekwaamheid en toerekenbaarheid. Minderjarigen (< 12 jaar) zijn niet schuldbekwaam. * **Toerekenbaarheid:** Geen gronden van uitsluiting van aansprakelijkheid (overmacht, dwaling, dwang, bevel van wet/overheid, noodtoestand, wettige zelfverdediging, geldige toestemming benadeelde). 2. **Schade:** Materieel, fysiek of moreel verlies, zeker en reëel, ook toekomstige schade en verlies van een kans. 3. **Oorzakelijk verband:** Een direct verband tussen de fout en de schade (elke fout die bijdraagt aan de schade telt als oorzaak - equivalentieleer). #### Herstel In beginsel in natura, of via vervangende/aanvullende schadevergoeding. #### Kwalitatieve aansprakelijkheid Aansprakelijkheid voor de daad van anderen of van zaken: * **Minderjarigen:** Ouders zijn aansprakelijk (met tegenbewijs voor 12-16 jaar, en voor 16-18 jaar). * **Aansteller (werkgever) voor aangestelde (werknemer):** Voorwaarden: fout ondergeschikte, tijdens uitoefening functie. Geen tegenbewijs mogelijk. * **Bewaarder van een zaak:** Aansprakelijk bij gebreken van de zaak. Geen tegenbewijs mogelijk. * **Bewaarder van een dier:** Aansprakelijk. Geen tegenbewijs mogelijk. #### Samenloop van aansprakelijkheid Tussen contractspartijen kan zowel contractuele als buitencontractuele aansprakelijkheid worden ingeroepen, tenzij de wet dit uitsluit. Bij fysieke/psychische schade of opzet geldt de buitencontractuele aansprakelijkheid. ### Zekerheden Het vermogen van een schuldenaar dient als verhaalsobject voor zijn schuldeisers. * **Gelijkheid van schuldeisers:** In principe worden schuldeisers gelijk behandeld (pondspondsgewijze verdeling). * **Uitzonderingen:** * **Voorrechten:** Wettelijk bepaalde voorrang (algemeen of bijzonder). * **Zakelijke zekerheden:** Pand (roerende goederen) en hypotheek (onroerende goederen). Deze hangen vast aan een bepaald goed. * **Persoonlijke zekerheden:** Borgstelling, waarbij een derde mede-aansprakelijk wordt. #### Pauliaanse vordering Een schuldeiser kan een rechtshandeling van de schuldenaar (bv. schenking) die zijn rechten benadeelt, niet-tegenwerpelijk laten verklaren. ## Ondernemingsrecht ### De onderneming #### Onderneming in formele zin Wie juridisch als onderneming wordt beschouwd, ongeacht de activiteit. * Natuurlijke personen die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefenen. * Rechtspersonen (vennootschappen, VZW's, stichtingen). * Andere organisaties zonder rechtspersoonlijkheid. #### Onderneming in functionele zin Iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die duurzaam een economisch doel nastreeft (goederen/diensten aanbieden op de markt, winst maken). #### Belang van de definities * **Formele zin:** Bepaalt bevoegdheid ondernemingsrechtbank, inschrijvingsplicht KBO, boekhoudplicht, etc. * **Functionele zin:** Bepaalt toepassingsgebied mededingingsrecht en marktpraktijkenrecht. #### Verplichtingen en bijzondere regels * **Inschrijving in Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO).** * **Houden van een financiële rekening.** * **Aanvaardingsplicht** van giraal geld tot een bepaald bedrag (EUR 247,89). * **Afgifte van een factuur.** * **Boekhoudplicht:** In beginsel dubbel boekhouden, tenzij uitzonderingen. #### Passieve hoofdelijkheid onder ondernemingen Bij meerdere schuldenaars zijn ondernemingen in beginsel hoofdelijk aansprakelijk voor de totale schuld, tenzij de schuld kennelijk vreemd is aan de onderneming of hiervan is afgeweken in het contract. #### Vermoeden van kennis van verborgen gebreken Voor verkopers die niet-professioneel of niet-gespecialiseerd zijn, geldt een exoneratiemogelijkheid voor onbekende verborgen gebreken. Voor fabrikanten of gespecialiseerde verkopers zijn de regels strenger. #### Bewijs in ondernemingszaken Vrij bewijs is mogelijk, ongeacht het bedrag. De factuur en de boekhouding zijn bijzondere bewijsmiddelen. #### Bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties Bescherming van de schuldeiser met o.a. een betalingstermijn van 30 dagen (afwijkbaar tot 60), recht op bijzondere interest en forfaitaire invorderingskosten. #### Ondernemingen, vennootschap en rechtspersoon * **Onderneming:** Juridisch (entiteit) of economisch (handelszaak). * **Vennootschap:** Een juridische vorm om een onderneming uit te oefenen (bv. VOF, BV, NV). * **Rechtspersoon:** Een juridische entiteit met eigen rechten en plichten en een afgescheiden vermogen. ### Vertegenwoordiging, tussenpersonen en distributie #### Vertegenwoordiging in het algemeen Een vertegenwoordiger stelt rechtshandelingen in naam en voor rekening van een opdrachtgever, waardoor de gevolgen rechtstreeks aan de opdrachtgever worden toegerekend. * **Voorwaarden:** Handelen in naam van opdrachtgever, met en binnen bevoegdheid. * **Gevolgen:** Rechtstreekse band tussen derde en opdrachtgever; vertegenwoordiger is niet gebonden. * **Middelijke vertegenwoordiging (naamlening):** Vertegenwoordiger handelt in eigen naam, voor rekening van een ander. Opdrachtgever is juridisch onzichtbaar voor de derde. #### Wat indien zonder of buiten bevoegdheid? * **Regel:** Geen toerekening aan opdrachtgever. Risico ligt bij de derde (moet legitimatie vragen). * **Uitzonderingen:** Bekrachtiging (goedkeuring) of schijnvertegenwoordiging (derde mocht redelijkerwijs geloven dat er bevoegdheid was). #### Handelstussenpersonen (juridische zin) * **Makelaar:** Bemiddelt bij het sluiten van overeenkomsten, occasioneel, in naam van opdrachtgever. * **Handelsagent:** Permanent, zelfstandig, bemiddelt of sluit overeenkomsten in naam van opdrachtgever. Heeft recht op commissie en mogelijk uitwinningsvergoeding. * **Handelsvertegenwoordiger:** Werknemer die commerciële opdrachten uitvoert in naam van werkgever. * **Commissionair:** Verricht commerciële rechtshandelingen in eigen naam voor rekening van opdrachtgever (committent). Heeft vaak een stilzwijgend pandrecht. #### Distributieovereenkomsten (economische zin) * **Franchise:** Exploitatie van een commerciële formule (merk, concept) in eigen naam en voor eigen rekening. * **Concessie:** Verticale overeenkomst waarbij men het recht verkrijgt om producten of diensten van een merk te verkopen/leveren, zelfstandig en voor eigen rekening. ### Vrijheid van onderneming en mededinging #### Mededingingsrecht Doel is de consument te beschermen door vrije concurrentie te waarborgen. * **Verbod op mededingingsbeperkende afspraken:** Tussen ondernemingen die de handel potentieel ongunstig kunnen beïnvloeden. * **Verbod op misbruik van machtspositie:** Het onrechtmatig gebruiken van een dominante marktpositie. * **Concentratiecontrole:** Toezicht op fusies en overnames. * **Verbod op staatssteun:** Tenzij voor algemeen belang. #### Marktpraktijken en consumentencontracten Bescherming van consumenten en concurrenten. * **Oneerlijke handelspraktijken:** Misleidende of agressieve praktijken die de economische besluitvorming van consumenten wezenlijk kunnen verstoren. * **Oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen:** Praktijken die de beroepsbelangen van andere ondernemingen schaden. * **Vergelijkende reclame:** Toegestaan indien aan strikte voorwaarden voldaan is (niet misleidend, objectief, respectvol). * **Onrechtmatige bedingen in consumentencontracten:** Bedingen die een kennelijk onevenwicht creëren ten nadele van de consument. #### Intellectuele eigendomsrechten Bescherming van creatieve prestaties. * **Auteursrechten:** Beschermen originele werken van letterkunde en kunst (ontstaan automatisch, duur 70 jaar na overlijden). * **Industriële eigendomsrechten:** Beschermen creaties met economische rol (octrooien, merken). Vereisen registratie. * **Octrooi:** Exclusief recht op een uitvinding gedurende een beperkte tijd. * **Merkenrecht:** Recht op een teken om producten/diensten te onderscheiden. ### Insolventieprocedures #### Doelstellingen Collectief verhaal door schuldeisers, verwijderen van insolvabele schuldenaars, bewaren van de 'going concern'-waarde, en het vermijden van faillissement door preventieve maatregelen. #### Faillissement vs. Gerechtelijke Reorganisatie * **Faillissement:** Doel is afwikkeling en liquidatie van het vermogen. Bescherming tegen individueel beslag. * **Gerechtelijke reorganisatie:** Doel is voorkomen van faillissement en continuïteit waarborgen. Bescherming tegen alle schuldeisers. #### Faillissementsprocedure 1. **Aangifte/dagvaarding:** Veroorzaakt door staking van betaling en geschokt krediet. 2. **Faillissementsvonnis:** Constitutief; leidt tot collectief beslag, fixatiebeginsel, buitenbezitstelling gefailleerde en aanstelling curator. 3. **Aangifte en verificatie schuldvorderingen:** Schuldeisers dienen hun vorderingen in bij de curator. 4. **Bepaling van het passief:** Rangorde van schuldeisers (gescheiden van de boedel, in de boedel). 5. **Samenstelling van het actief:** Alle goederen van de gefailleerde die niet onbeslagbaar zijn of van derden. 6. **Vereffening:** Verkoop van activa. 7. **Sluiting van het faillissement:** Einde bewind curator, kwijtschelding schuldenaar. #### Gerechtelijke reorganisatie en overdracht onder gerechtelijk gezag Procedures om de continuïteit van een onderneming te waarborgen. * **Gerechtelijke reorganisatie:** Bescherming tegen schuldeisers, mogelijkheid tot collectief of minnelijk akkoord. * **Overdracht onder gerechtelijk gezag:** Verkoop van de onderneming als geheel aan een overnemende partij.

## Woordenlijst | Term | Definitie | | :--------------------------- | :---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | | **Vermogen** | De totaliteit van de goederen (zowel rechten als plichten) die aan een persoon toebehoren. Het is de optelsom van wat iemand bezit min wat hij moet betalen. | | **Goederen** | Alle in geld waardeerbare rechten en plichten die aan een persoon toebehoren en deel uitmaken van zijn vermogen. | | **Vermogensrechten** | Rechten die in geld waardeerbaar zijn en deel uitmaken van iemands vermogen. Kenmerken zijn economische waarde, overgang bij overlijden en verhandelbaarheid. | | **Zakelijke rechten** | Vermogensrechten die een directe heerschappij verlenen over een bepaald goed, en tegenstelbaar zijn aan iedereen (erga omnes). Ze kennen een gesloten systeem (numerus clausus). | | **Persoonlijke rechten** | Vermogensrechten die een aanspraak geven op een bepaalde prestatie van een specifieke persoon. Ze kennen een open systeem en zijn relatief, dus enkel bindend tussen de contractspartijen. | | **Verbintenis** | Een juridisch afdwingbare rechtsband tussen minstens twee personen, waarbij de ene persoon (de schuldeiser) gerechtigd is tot een bepaalde prestatie en de andere persoon (de schuldenaar) gehouden is deze prestatie te leveren. | | **Rechtshandeling** | Een handeling die bewust wordt verricht met de bedoeling rechtsgevolgen te teweeg te brengen. Dit kan eenzijdig (bv. een beloning) of meerzijdig (bv. een contract) zijn. | | **Onrechtmatige daad** | Een fout die schade veroorzaakt bij een ander, waarvoor de dader juridisch aansprakelijk is en verplicht is de schade te herstellen. | | **Handelingsbekwaamheid** | De juridische bekwaamheid van een persoon om zelfstandig rechten en plichten uit te oefenen en rechtshandelingen te verrichten. Minderjarigen en geesteszieken zijn vaak handelingsonbekwaam. | | **Wilsgebreken** | Gebreken in de toestemming bij het sluiten van een overeenkomst, zoals dwaling, bedrog of geweld, die de geldigheid van de overeenkomst kunnen aantasten. | | **Nietigheid** | De sanctie die een rechtshandeling ongeldig verklaart, alsof deze nooit heeft bestaan, vaak als gevolg van een probleem bij de totstandkoming (bv. wilsgebrek). | | **Onderneming** | Een entiteit, natuurlijk persoon of rechtspersoon, die zelfstandig en duurzaam een economisch doel nastreeft door het aanbieden van goederen of diensten op de markt. | | **Handelszaak** | Een zuiver economisch concept dat de verzameling van goederen en rechten betreft die een onderneming gebruikt voor haar activiteiten. Het is geen rechtssubject en heeft geen eigen vermogen. | | **Rechtspersoon** | Een juridische entiteit die, net als een natuurlijk persoon, rechten en plichten kan hebben en zelfstandig kan optreden in het rechtsverkeer, met een afgescheiden vermogen. | | **Insolventie** | Een toestand waarin een onderneming of persoon niet meer kan voldoen aan zijn lopende financiële verplichtingen, wat kan leiden tot faillissement of gerechtelijke reorganisatie. | | **Faillissement** | Een gerechtelijke procedure die de collectieve liquidatie van het vermogen van een insolvente schuldenaar (een onderneming) regelt ten behoeve van zijn schuldeisers. | | **Gerechtelijke reorganisatie** | Een procedure die tot doel heeft de continuïteit van een onderneming in moeilijkheden te waarborgen door bescherming te bieden tegen schuldeisers en het mogelijk maken van een herstructurering van de onderneming. | | **Intellectueel eigendomsrecht** | Een exclusief recht dat bescherming biedt aan creatieve prestaties van de menselijke geest, zoals auteursrechten, octrooien en merken, gedurende een bepaalde periode. |