les 1,2 en 3 van B.A. Verz. Summary.pdf

# Burgerlijke aansprakelijkheid uitbating (BA-uitbating) Dit document behandelt de burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering die risico's dekt die voortvloeien uit de dagelijkse bedrijfsvoering van een onderneming. ## 1. Burgerlijke aansprakelijkheid uitbating (BA-uitbating) De BA-uitbating verzekering dekt de risico's die verband houden met de dagelijkse activiteiten van een onderneming. Dit omvat aansprakelijkheid jegens derden voor schade veroorzaakt door fouten tijdens de exploitatie, door aangestelden, door gebrekkige zaken onder beheer, en door burenhinder. Het onderscheidt zich van beroepsaansprakelijkheid, dat specifieke fouten in de uitoefening van een beroep dekt, zoals fout advies. BA-uitbating dekt algemene risico's van de bedrijfsactiviteit, terwijl beroepsaansprakelijkheid zich richt op specifieke deskundigheidsfouten [23](#page=23) [24](#page=24). Traditioneel kent de BA-onderneming twee hoofdluiken: BA-uitbating (inclusief toevertrouwde goederen) en BA na levering. De BA-uitbating verzekert de aansprakelijkheid die voortvloeit uit de exploitatie zelf van de onderneming, gericht op schade aan derden die geen contractuele band hebben met de onderneming. Contractuele aansprakelijkheid valt hier principieel buiten, tenzij de schade vreemd is aan de uitvoering van de overeenkomst [12](#page=12) [24](#page=24) [2](#page=2) [34](#page=34). ### 1.1 Aansprakelijkheidsgronden binnen BA-uitbating Verschillende aansprakelijkheidsgronden kunnen aan de orde zijn bij BA-uitbating, en deze sluiten elkaar niet uit [24](#page=24). #### 1.1.1 Fout van de onderneming zelf (extra-contractueel) Gebaseerd op het principe van artikel 1382 (oud) BW, is de onderneming aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een onzorgvuldige of onrechtmatige daad bij de uitbating. Dit vereist een fout, schade en een causaal verband [13](#page=13) [24](#page=24) [2](#page=2). De fout van een onderneming wordt beoordeeld aan de hand van de norm van de normale, zorgvuldige onderneming in dezelfde omstandigheden [3](#page=3). > **Voorbeeld:** Een klant die uitglijdt in een winkel door een natte vloer [24](#page=24). #### 1.1.2 Aansprakelijkheid voor aangestelden De onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door haar aangestelden (werknemers of medewerkers onder haar gezag) tijdens en door de uitoefening van hun functie. De fout van de aangestelde wordt gelijkgesteld aan een eigen fout van de onderneming, gebaseerd op een onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid voortvloeiend uit de ondergeschiktheid [13](#page=13) [24](#page=24) [3](#page=3). > **Voorbeeld:** Een bezorger van de onderneming veroorzaakt een ongeval tijdens het leveren van goederen [24](#page=24). #### 1.1.3 Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken onder beheer (in bewaring) De onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een gebrekkige zaak waarover zij feitelijke macht uitoefent of in bewaring heeft. Een gebrek is een abnormaal kenmerk dat gevaar oplevert. De onderneming kan zich niet bevrijden door te bewijzen dat ze voorzichtig was; dit is een onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid. Dit valt onder het brede kader van BA-uitbating [13](#page=13) [34](#page=34) [3](#page=3). > **Voorbeeld:** Een defecte lift in het bedrijfspand veroorzaakt letsel bij een bezoeker [25](#page=25). #### 1.1.4 Burenhinder Burenhinder creëert aansprakelijkheid zonder dat er een fout vereist is. Het berust op het principe van evenwicht tussen naburige eigendommen en beoogt hinder die boven normale ongemakken uitgaat [13](#page=13) [25](#page=25) [3](#page=3). > **Voorbeeld:** Een fabriek die continue schadelijke dampen uitstoot, wat de gezondheid van omwonenden aantast [25](#page=25). ### 1.2 Materieel toepassingsgebied van de waarborg BA-uitbating Het materieel toepassingsgebied bepaalt welke schadegevallen gedekt worden en omvat vier kernvragen: gedekte activiteiten, gedekte aansprakelijkheden, gedekte gebeurtenissen en uitsluitingen [25](#page=25). #### 1.2.1 Gedekte activiteiten Enkel aansprakelijkheid die de onderneming oploopt in het kader van de economische activiteit zoals beschreven in het contract is gedekt. Het is cruciaal om de activiteit correct en volledig te omschrijven bij het afsluiten van de polis. Elke wijziging moet worden gemeld. Aansprakelijkheid gedekt door BA-motorvoertuigen is uitgesloten [13](#page=13) [25](#page=25) [26](#page=26) [4](#page=4). > **Voorbeeld:** Een bakkerij die brand veroorzaakt tijdens het bakken van brood wordt gedekt, omdat dit onder de activiteit "bakkerij" valt. Als dezelfde bakker, zonder dit te melden aan de verzekeraar, cateringdiensten organiseert en daar schade veroorzaakt (bv. voedselvergiftiging), is dit niet gedekt omdat catering buiten de omschreven activiteit valt [4](#page=4). > **Tip:** Zorg ervoor dat de omschrijving van de activiteit in de polis volledig en accuraat is om dekking te garanderen. Een discrepantie kan leiden tot niet-gedekte schade [13](#page=13). #### 1.2.2 Gedekte aansprakelijkheden De polis dekt quasi-delictuele aansprakelijkheid (zoals hierboven beschreven) en foutloze aansprakelijkheid (bv. burenhinder). Contractuele aansprakelijkheid valt er principieel buiten, tenzij de schade vreemd is aan de uitvoering van het contract. De aansprakelijkheid voor toevertrouwde goederen valt onder deze noemer [13](#page=13) [25](#page=25) [36](#page=36) [4](#page=4). #### 1.2.3 Gedekte gebeurtenissen Het begrip 'schadeverwekkende gebeurtenis' is breed en neutraal; elk feit of voorval dat schade veroorzaakt, ongeacht of dit plots of toevallig is. Dit omvat ook schade van repetitieve aard of geleidelijke schade door bijvoorbeeld lekkages. Soms blijft, bij moeilijk te verzekeren risico's, de dekking beperkt tot accidentele schadegevallen (plots, onverwacht, toevallig). Uitsluitingen bewaren het toevallig karakter en sluiten herhaalde, onvermijdelijke of opzettelijke schade uit [14](#page=14) [15](#page=15) [25](#page=25) [36](#page=36) [4](#page=4). > **Voorbeeld:** Een lekkende leiding die geleidelijk vochtinsijpeling veroorzaakt, wordt beschouwd als een schadeverwekkende gebeurtenis [26](#page=26). > **Tip:** Het begrip 'schadeverwekkende gebeurtenis' is ruimer en dekt ook schade die geleidelijk ontstaat, wat de dekking ten goede komt [14](#page=14). #### 1.2.4 Uitsluitingen Veelvoorkomende uitsluitingen zijn [15](#page=15) [26](#page=26) [36](#page=36) [4](#page=4): * Risico's gedekt door BA-motorvoertuigen [15](#page=15) [26](#page=26) [4](#page=4). * Contractuele aansprakelijkheid (tenzij vreemd aan contractuitvoering) [15](#page=15) [26](#page=26) [4](#page=4). * Schade met een toevallig karakter die niet wordt gegarandeerd (bv. opzettelijke schade, herhaalde en onvermijdelijke schadegevallen) [15](#page=15) [26](#page=26) [36](#page=36). * Schade veroorzaakt door 'grove schuld', waaronder dronkenschap, gebruik van illegale middelen, herhaalde fouten van dezelfde oorsprong, of het uitvoeren van werken zonder de nodige bekwaamheid of middelen [15](#page=15) [26](#page=26) [4](#page=4). > **Voorbeeld:** Een aannemer die dronken een werfkraan bestuurt en een auto aanrijdt, valt onder de uitsluiting van grove schuld [26](#page=26). * Schade die gedekt wordt door andere onderdelen van de BA-onderneming (bv. schade aan toevertrouwde goederen, schade na levering) is ook uitgesloten. Dit is belangrijk voor toevertrouwde goederen: als de schade door een gebrekkige zaak in bewaring ook onder de dekking voor 'schade na levering' zou vallen, is deze specifiek voor toevertrouwde goederen mogelijk uitgesloten [15](#page=15) [36](#page=36). ### 1.3 Betrokken partijen * **Verzekeringsnemer:** De onderneming (fysieke of rechtspersoon) die het contract afsluit [15](#page=15) [26](#page=26) [36](#page=36). * **Verzekerden:** Degenen wiens aansprakelijkheid gedekt is: de onderneming zelf, bestuurders en vennoten (binnen hun functie), werknemers en aangestelden (voor schade in hun dienst), en gevolmachtigden of vertegenwoordigers [15](#page=15) [26](#page=26) [36](#page=36). * **Derden:** Personen wiens schade wordt vergoed door de polis [15](#page=15) [26](#page=26) [36](#page=36). ### 1.4 Vergoedbare schade * **Lichamelijke schade:** Alle financiële gevolgen van aantasting van de fysische integriteit, zoals inkomstenverlies, morele schade, esthetische schade en behandelingskosten [15](#page=15) [26](#page=26) [37](#page=37). * **Materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van beschadigde of vernielde goederen, inclusief afbraak- en opruimingskosten [15](#page=15) [26](#page=26) [37](#page=37). * **Immateriële schade (gevolgschade):** Economisch verlies dat rechtstreeks voortvloeit uit gedekte materiële of lichamelijke schade (bv. onbruikbaarheid van een gebouw, bedrijfsschade). Zuiver vermogensverlies zonder voorafgaande materiële schade is niet gedekt [15](#page=15) [26](#page=26) [37](#page=37). > **Voorbeeld:** Een brand in een restaurant veroorzaakt materiële schade aan de keuken en immateriële schade door de sluiting van het restaurant [26](#page=26). > **Tip:** Begrijp het onderscheid tussen immateriële schade die een gevolg is van materiële schade (gedekt) en zuivere vermogensschade (meestal niet gedekt) [15](#page=15). > **Tip:** De verzekering voor toevertrouwde goederen dekt de schade die deze gebrekkige zaak veroorzaakt aan derden, niet de schade aan de zaak zelf (die de verzekerde zelf moet dragen) [37](#page=37). ### 1.5 Verzekerd kapitaal Dit is het maximumbedrag dat de verzekeraar per schadegeval of per verzekeringsjaar uitbetaalt. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde het overschot zelf betalen. Het bepalen van het kapitaal hangt af van de omvang van de mogelijke schade en de frequentie van schadegevallen, met gebruik van standaardformules door verzekeraars. Een hoger kapitaal biedt betere bescherming [16](#page=16) [27](#page=27) [33](#page=33) [37](#page=37). > **Tip:** Het bepalen van het verzekerd kapitaal is cruciaal en hangt af van de omvang van de mogelijke schade en de kans op voorkomen ervan. Standaardformules worden vaak gehanteerd [27](#page=27). ### 1.6 Vrijstellingen (franchise) Dit is het bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval. Het komt in mindering van de vergoeding door de verzekeraar. Een hogere vrijstelling leidt doorgaans tot een lagere premie, maar mag de financiële draagkracht van de onderneming niet overschrijden [16](#page=16) [27](#page=27) [33](#page=33) [37](#page=37). ### 1.7 Premiebepaling Factoren zoals de activiteit van de onderneming, het aantal personeelsleden, het schadeverleden en de sectorervaring van de verzekeraar beïnvloeden de premie. Berekeningswijzen zijn onder meer percentage van loonsom/omzet (met nacalculatie) of een forfaitaire premie [16](#page=16) [27](#page=27) [33](#page=33) [37](#page=37). ### 1.8 Territoriaal toepassingsgebied Meestal geldt wereldwijde dekking voor schade die voortvloeit uit activiteiten van een Belgische bedrijfszetel. Dekking in de VS/Canada vereist vaak voorafgaande aangifte en kan extra voorwaarden hebben. Punitive damages (strafvergoedingen) zijn altijd uitgesloten; enkel compensatory damages (werkelijke schade) worden vergoed [16](#page=16) [27](#page=27) [33](#page=33) [37](#page=37). > **Voorbeeld:** Een Amerikaans bedrijf dat ondanks een bekend veiligheidsprobleem de productie voortzet en een explosie veroorzaakt, kan naast de werkelijke schade (compensatory damages) veroordeeld worden tot een zware aanvullende strafvergoeding (punitive damages). Deze punitive damages zijn nooit gedekt door BA-verzekeringen [16](#page=16). > **Voorbeeld:** In het Angelsaksische recht kunnen rechterlijke boetes (punitive damages) die als straf bedoeld zijn, niet via een BA-verzekering worden gedekt. De verzekering dekt enkel de werkelijk geleden schade (compensatory damages) [27](#page=27). Nieuwe vestigingen in België zijn vaak automatisch gedekt, maar clausules moeten worden nagezien [27](#page=27). ### 1.9 Onderverzekering bij onderaannemers Onderaannemers moeten hun eigen BA-polis afsluiten. De hoofdaannemer blijft wel contractueel aansprakelijk voor hun fouten, maar de BA-uitbating van de hoofdaannemer kan tussenkomen, met verhaalrecht op de onderaannemer en diens verzekeraar. Dit is vooral relevant bij grote werken [27](#page=27). > **Tip:** De overlap tussen de verschillende luiken van de BA-onderneming, zoals BA-uitbating, BA na levering en schade aan toevertrouwde goederen, vereist een zorgvuldige analyse van de polisvoorwaarden om dubbele dekking of uitsluitingen te vermijden [36](#page=36). --- # Burgerlijke aansprakelijkheid na levering (BA na levering) Dit gedeelte behandelt de burgerlijke aansprakelijkheid van een onderneming die ontstaat na de levering van producten of de oplevering van werken, waarbij de focus ligt op schade die deze geleverde zaken of werken veroorzaken, en behandelt zowel contractuele als buitencontractuele aansprakelijkheid. ### 2.1 Algemeen kader en onderscheid met BA-uitbating Burgerlijke aansprakelijkheidsverzekeringen voor ondernemingen worden traditioneel onderverdeeld in twee hoofdluiken: BA-uitbating en BA na levering. Hoewel ze vaak in één contract gecombineerd worden, is het onderscheid cruciaal [29](#page=29). * **BA-uitbating:** Dekt risico's die verband houden met de exploitatie zelf van de onderneming. Het gaat hierbij primair om buitencontractuele aansprakelijkheid ten aanzien van derden, die geen directe contractuele band hebben met de onderneming. Schade veroorzaakt door een fout van de onderneming, haar aangestelden, of door een gebrekkige zaak in haar bewaring, of door burenhinder, valt hieronder. Contractuele aansprakelijkheid is doorgaans uitgesloten, tenzij de schade vreemd is aan de uitvoering van het contract [29](#page=29) [7](#page=7). * **BA na levering:** Dekt risico's die voortvloeien uit het in omloop brengen (op de markt brengen) van producten die door de onderneming zijn vervaardigd, of werken die haar werden opgedragen, nadat deze de controle van de onderneming hebben verlaten en door de klant zijn ontvangen. Het belangrijke verschil met BA-uitbating is dat BA na levering ook de contractuele aansprakelijkheid kan dekken, aangezien de eerste slachtoffers vaak de klanten zelf zijn (contractanten) [16](#page=16) [29](#page=29) [8](#page=8). > **Tip:** Het is essentieel om het verschil tussen BA-uitbating en BA na levering goed te begrijpen, aangezien de toepassingsgebieden en de gedekte aansprakelijkheidsgronden verschillen [29](#page=29). ### 2.2 Aansprakelijkheidsgronden voor BA na levering De grondslag van de aansprakelijkheid onder BA na levering is complexer dan bij BA-uitbating, omdat de schade zowel derden als de klanten zelf (contractanten) kan treffen. De belangrijkste aansprakelijkheidsgronden zijn [29](#page=29) [8](#page=8): #### 2.2.1 Contractuele aansprakelijkheid (Koop-verkoop) * **Art. 1641 oud BW (verborgen gebreken):** Deze bepaling regelt de contractuele aansprakelijkheid van de verkoper voor verborgen gebreken van het verkochte goed [30](#page=30) [8](#page=8). * **Voorwaarde:** Het gebrek moet verborgen zijn (niet zichtbaar bij levering, zelfs niet voor een normaal zorgvuldige koper), het product moet onbruikbaar of gevaarlijk zijn bij normaal gebruik, en de verkoper moet het gebrek gekend hebben of moeten gekend hebben (tenzij er sprake is van 'onoverwinnelijke onwetendheid' voor een professionele verkoper) [30](#page=30) [8](#page=8). * **Rechten van de koper:** Ontbinding van de koop of prijsvermindering, en schadevergoeding indien de verkoper het gebrek kende of moest kennen [30](#page=30) [8](#page=8). * **Relevantie voor BA na levering:** Wanneer schade ontstaat door een verborgen gebrek, kan de koper (contractant) de onderneming rechtstreeks aanspreken op basis van contractuele aansprakelijkheid. BA na levering dekt deze claims [29](#page=29) [30](#page=30). #### 2.2.2 Buitencontractuele aansprakelijkheid na levering/oplevering * **Niet meer art. 1384, lid 1 oud BW (gebrekkige zaak):** Na levering is de onderneming geen "bewaarder" meer in de zin van deze bepaling; de aansprakelijkheid voor een gebrekkige zaak rust dan op de nieuwe bewaarder (de klant) [30](#page=30) [8](#page=8). * **Art. 1382 oud BW (fout):** Een fout van de ondernemer (verkoper of aannemer) kan nog steeds leiden tot aansprakelijkheid, met name bij lichamelijke schade aan derden die buiten de contractuele ketting vallen [17](#page=17) [30](#page=30) [8](#page=8). #### 2.2.3 Productaansprakelijkheid als bijzondere grondslag * **Europese richtlijn (1985, omgezet in Belgische wet):** Dit is een foutloze aansprakelijkheid voor producenten (fabrikant van eindproducten, grondstoffen, onderdelen, of importeur in de EU) [17](#page=17) [30](#page=30) [8](#page=8). * **Voorwaarde:** Een gebrekkig product dat niet de veiligheid biedt die men redelijkerwijs mag verwachten, én schade én een oorzakelijk verband. Het bewijs van een fout van de producent is niet nodig [17](#page=17) [30](#page=30) [8](#page=8). * **Toepassing:** Geldt voor de fabrikant van het eindproduct, de fabrikant van grondstoffen of onderdelen, en de importeur in de EU [30](#page=30). ### 2.3 Materieel toepassingsgebied van de waarborg BA na levering De dekking onder BA na levering is afhankelijk van specifieke polisvoorwaarden en uitsluitingen [30](#page=30). * **Gedekte aansprakelijkheden:** Zowel contractuele als buitencontractuele aansprakelijkheid kunnen gedekt zijn [17](#page=17) [30](#page=30) [8](#page=8). * **Gedekte gebeurtenissen:** Dekking is gebaseerd op een "schadeverwekkende gebeurtenis", een ruim en neutraal begrip dat elk feit of voorval omvat dat schade veroorzaakt, ongeacht of dit plots of toevallig is. Dit sluit ook schadegevallen van repetitieve aard in, in tegenstelling tot het oudere, engere begrip 'ongeval' [31](#page=31) [8](#page=8). #### 2.3.1 Belangrijke uitsluitingen Verschillende soorten schade zijn uitgesloten om te voorkomen dat de verzekering een algemene garantie wordt [17](#page=17) [31](#page=31) [9](#page=9). * **Schade aan het geleverde product of uitgevoerde werk zelf:** De onderneming blijft zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit en het herstel of de vervanging van haar producten of werken. De verzekering dekt niet het gebrek aan kwaliteit, duurzaamheid of rendement van de prestatie zelf [17](#page=17) [31](#page=31) [8](#page=8) [9](#page=9). * **Uitzondering:** Bij complexe producten kan de uitsluiting beperkt zijn tot het gebrekkige onderdeel ("faulty part"). De interpretatie van polisclausules is hier cruciaal [31](#page=31) [8](#page=8). * **Schade exclusief ontstaan uit de ongeschiktheid van het product of het onvolkomen karakter van de prestaties:** Dit betreft zuiver vermogensverlies of het loutere mislukken van de prestatie zonder bijkomende materiële of lichamelijke schade [17](#page=17) [31](#page=31) [9](#page=9). * **Onderscheid gebrek aan prestatie vs. gebrekkig product:** Een gebrek aan prestatie betekent dat het product wel functioneert, maar niet de beloofde resultaten behaalt (bv. zonnepanelen leveren minder rendement dan beloofd). Een gebrekkig product vertoont een abnormaal kenmerk (bv. zonnepanelen veroorzaken brand). In de praktijk is dit onderscheid vaak moeilijk te maken [31](#page=31) [9](#page=9). * **Schade veroorzaakt door 'uitdrukkelijk' grove schuld:** Dit omvat onder andere: * Elke inbreuk op wetgeving of sectorale regels die bijna noodzakelijkerwijs schade veroorzaakt [9](#page=9). * Het aanvaarden of tot stand brengen van een product/werk zonder de vereiste bekwaamheden, kennis of middelen [31](#page=31) [9](#page=9). * Het niet onderwerpen van producten aan voldoende voorafgaande controle, ondanks de bestaande technologie [31](#page=31) [9](#page=9). * Schending van wetgeving, regels of gebruiken waarvan men redelijkerwijs had moeten weten dat deze schade zou veroorzaken [31](#page=31). * **Opzettelijk veroorzaakte schade:** Dit is logischerwijs uitgesloten [9](#page=9). * **Zuiver immateriële schade:** Dit is economisch verlies zonder voorafgaande materiële of lichamelijke schade. De polis dekt enkel immateriële gevolgschade die voortvloeit uit gedekte materiële of lichamelijke schade (bv. bedrijfsschade na brand). Strafrechtelijke boetes en "punitive damages" (strafschadevergoedingen, vooral in Angelsaksisch recht) zijn altijd uitgesloten. Enkel vergoedingen voor de werkelijke schade (compensatory damages) worden vergoed [10](#page=10) [16](#page=16) [17](#page=17) [31](#page=31) [32](#page=32) [9](#page=9). > **Tip:** Wees zeer nauwkeurig bij het beschrijven van de activiteiten en de producten/werken bij het afsluiten van de verzekering, en meld wijzigingen tijdig. Dit voorkomt discussies bij schadegevallen [32](#page=32). * **Risico's gedekt door andere onderdelen van de BA-onderneming:** Zoals schade aan toevertrouwde goederen of schade na levering van producten/oplevering van werken die door specifieke clausules worden gedekt [9](#page=9). ### 2.4 Temporeel toepassingsgebied en eenheid van schadegeval De vraag wanneer een schadegeval gedekt is, is belangrijk voor de toepassing van de clausules [32](#page=32). * **Levering:** De dekking start vanaf het moment dat de onderneming de feitelijke controle over het product of werk verliest. Schade vóór levering valt onder BA-uitbating [10](#page=10) [32](#page=32). * **Clausule 'eenheid van schadegeval':** Alle schadegevallen die voortvloeien uit éénzelfde oorzakelijk feit worden beschouwd als één schadegeval. Dit is relevant voor de contractuele bovengrens van de waarborg die dan één keer geldt, ongeacht het aantal slachtoffers [10](#page=10) [17](#page=17) [32](#page=32). * **Bepalen verzekerd kapitaal:** Dit kan een apart bedrag zijn voor lichamelijke en materiële schade, of één vermengd bedrag. Materiële schade dekt in principe ook immateriële gevolgschade [10](#page=10) [32](#page=32). * **Spreiding over verzekeringsjaren:** Wanneer schade zich over meerdere jaren verspreidt (bv. door een productiefout in een reeks producten), maar voortkomt uit dezelfde oorzaak, wordt dit als één schadegeval beschouwd en wordt de bovengrens van het betreffende verzekeringsjaar toegepast. Hierbij moet bepaald worden aan welk verzekeringsjaar het schadegeval wordt toegerekend [10](#page=10) [17](#page=17) [32](#page=32). ### 2.5 Verzekerde personen en gedekte schade #### 2.5.1 Verzekerde personen De personen wiens aansprakelijkheid gedekt is door de BA na levering omvatten: * De onderschrijver (de onderneming zelf) [10](#page=10) [32](#page=32). * Organen, vennoten, aangestelden en gelijkgestelden die handelen in naam van de onderneming [10](#page=10) [32](#page=32). * **Niet:** Onderaannemers. Zij dienen zelf een BA-polis af te sluiten. De hoofdaannemer blijft echter contractueel aansprakelijk voor fouten van onderaannemers. De BA na levering-verzekering van de hoofdaannemer kan tussenkomen, met verhaalrecht op de onderaannemer en diens verzekeraar [10](#page=10) [17](#page=17) [32](#page=32). #### 2.5.2 Gedekte schade De gedekte schade omvat: * **Lichamelijke schade:** Alle financiële gevolgen van aantasting van de fysische integriteit (inkomstenverlies, morele en esthetische schade, medische kosten) [10](#page=10) [17](#page=17) [32](#page=32). * **Andere materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van goederen van de klant of derden [10](#page=10) [17](#page=17) [32](#page=32). * **Immateriële gevolgschade:** Financieel verlies dat rechtstreeks voortvloeit uit lichamelijke of materiële schade (bv. bedrijfsschade na brand) [10](#page=10) [17](#page=17) [31](#page=31) [32](#page=32). #### 2.5.3 Niet-gedekte schade * Schade aan het product/werk zelf (herstel/vervanging blijft voor rekening van de onderneming) [10](#page=10) [17](#page=17) [31](#page=31) [32](#page=32). * Zuiver immateriële schade die geen gevolg is van materiële of lichamelijke schade (bv. winstverlies door te late levering) [10](#page=10) [31](#page=31) [32](#page=32). * Strafrechtelijke/administratieve boetes en "punitive damages" [10](#page=10) [17](#page=17) [31](#page=31) [32](#page=32). ### 2.6 Verzekerd kapitaal en vrijstelling * **Verzekerd kapitaal:** Het maximumbedrag dat de verzekeraar uitbetaalt per schadegeval of per verzekeringsjaar. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde het overschot zelf betalen. Het kapitaal wordt bepaald op basis van de omvang van de mogelijke schade en de frequentie van schadegevallen met gebruik van standaardformules door verzekeraars [10](#page=10) [16](#page=16) [33](#page=33). * **Vrijstelling (franchise):** Het bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval. Het komt in mindering van de vergoeding door de verzekeraar. Een hogere vrijstelling leidt meestal tot een lagere premie maar mag de financiële draagkracht van de onderneming niet overschrijden [16](#page=16) [33](#page=33). ### 2.7 Premiebepaling De premie voor BA na levering wordt beïnvloed door diverse factoren, waaronder de activiteit van de onderneming, het aantal personeelsleden, het schadeverleden, en de ervaring van de verzekeraar met de specifieke sector. Berekeningswijzen kunnen een percentage van de loonsom/omzet zijn (met een voorschotpremie en eindafrekening) of een forfaitaire premie, vooral voor kleinere ondernemingen [16](#page=16) [33](#page=33). ### 2.8 Territoriaal toepassingsgebied In beginsel geldt de verzekering wereldwijd, zolang de schade voortvloeit uit activiteiten van een Belgische bedrijfszetel. Dekking in de USA/Canada vereist vaak voorafgaande aangifte en specifieke voorwaarden en "punitive damages" zijn daar altijd uitgesloten. Wijzigingen of nieuwe vestigingen moeten nagekeken worden in de polis [16](#page=16) [33](#page=33). --- # Burgerlijke aansprakelijkheid en de soorten ervan Burgerlijke aansprakelijkheid is de juridische verplichting om de schade te vergoeden die aan een derde is toegebracht, hetzij door eigen handelen, hetzij door dat van personen of zaken waarvoor men verantwoordelijk is [51](#page=51). ### 3.1 Begrip en situeren van burgerlijke aansprakelijkheid Burgerlijke aansprakelijkheid creëert een rechtsband waarbij de aansprakelijke persoon de schadelijder moet vergoeden. Het aansprakelijkheidsrecht omvat de regels die bepalen wanneer een verplichting tot schadeherstel ontstaat, wie tot herstel gehouden is en op welke wijze [46](#page=46) [51](#page=51). #### 3.1.1 Burgerlijke aansprakelijkheid versus strafrechtelijke aansprakelijkheid * **Burgerlijke aansprakelijkheid:** Gericht op het herstel van geleden schade [46](#page=46) [51](#page=51). * **Strafrechtelijke aansprakelijkheid:** Gericht op het opleggen van een straf voor een normovertreding [46](#page=46) [51](#page=51). Beide kunnen samenvallen wanneer een strafbare gedraging ook schade aan derden veroorzaakt [46](#page=46) [51](#page=51). #### 3.1.2 Enkelvoudige en samengestelde (meervoudige) aansprakelijkheid * **Enkelvoudige aansprakelijkheid:** Aansprakelijkheid voor eigen daden [46](#page=46) [51](#page=51). * **Samengestelde aansprakelijkheid:** Aansprakelijkheid voor daden van anderen (bv. ouders voor kinderen) of zaken waarvoor men verantwoordelijk is (bv. eigenaar van een instortend gebouw) [46](#page=46) [51](#page=51). #### 3.1.3 Schuldaansprakelijkheid en objectieve aansprakelijkheid * **Schuldaansprakelijkheid:** Vereist een bewezen fout van de aansprakelijke persoon [46](#page=46). * **Objectieve aansprakelijkheid (foutloze aansprakelijkheid):** Legt de verplichting tot schadevergoeding op, zelfs zonder eigen fout [46](#page=46) [52](#page=52). > **Voorbeeld objectieve aansprakelijkheid:** Burenhinder, waarbij abnormale hinder die het evenwicht tussen naburige erven verstoort, volstaat zonder dat een fout is vastgesteld [46](#page=46) [52](#page=52). #### 3.1.4 Contractuele versus buitencontractuele aansprakelijkheid * **Contractuele aansprakelijkheid:** Ontstaat door het niet correct nakomen van een contractuele verbintenis (wanprestatie) [46](#page=46) [53](#page=53). * **Voorwaarden:** Bestaan van een contract, schade uit wanprestatie, en verband tussen tekortkoming en contract [53](#page=53). * **Bewijslast:** Resultaatsverbintenis (resultaat telt) versus middelenverbintenis (inspanning telt) [53](#page=53). * **Omvang schade:** In beginsel beperkt tot voorzienbare schade [53](#page=53). * **Verjaringstermijn:** 10 jaar [53](#page=53). * **Buitencontractuele (extracontractuele) aansprakelijkheid:** Elke andere vorm van schadeveroorzakend gedrag die niet gebaseerd is op een contract [46](#page=46) [53](#page=53). * **Voorwaarden (vanaf 1 januari 2025):** Fout, schade, en causaal verband [53](#page=53). * **Afgeleide aansprakelijkheid:** Aansprakelijkheid voor fouten van derden waarover men gezag of toezicht uitoefent [53](#page=53). * **Omvang schade:** In beginsel volledige schade [53](#page=53). * **Verjaringstermijn:** 5 jaar (of 20 jaar in specifieke gevallen) [53](#page=53). Het onderscheid is belangrijk voor o.a. de omvang van de schade en de verjaringstermijnen [46](#page=46). ### 3.2 Voorwaarden voor aansprakelijkheid (op basis van Art. 6.5 BW) Voor schuldaansprakelijkheid zijn de volgende voorwaarden vereist [47](#page=47): 1. **Een fout:** Schending van een wettelijke regel of de algemene zorgvuldigheidsnorm [47](#page=47) [52](#page=52). * **Algemene zorgvuldigheidsnorm:** Gedrag van een voorzichtig en redelijk persoon in dezelfde omstandigheden (het criterium van de 'goede huisvader'). Rekening wordt gehouden met voorzienbare gevolgen, proportionaliteit, stand van techniek, vakmanschap en beginselen van goed bestuur [47](#page=47) [52](#page=52). * **Beroepsaansprakelijkheid:** Kan voortvloeien uit de uitoefening van een beroep, met name door het niet naleven van specifieke regels en gebruiken van die sector [47](#page=47) [52](#page=52). 2. **Toerekenbaarheid:** De fout moet de dader toerekenbaar zijn. Overmacht, dwaling, dwang, noodtoestand, wettige verdediging en toestemming van de benadeelde kunnen de aansprakelijkheid uitsluiten [47](#page=47) [52](#page=52). * **Minderjarigen:** Kinderen jonger dan twaalf jaar zijn niet aansprakelijk voor hun fouten [47](#page=47) [52](#page=52). 3. **Schade:** Een krenking van een juridisch beschermd persoonlijk belang, die zeker en meetbaar is [47](#page=47) [54](#page=54). * **Patrimoniale schade:** Economische gevolgen (verliezen, kosten, winstderving, waardevermindering) [47](#page=47) [54](#page=54). * **Extrapetrimoniale schade:** Niet-economische gevolgen (aantasting van fysieke of psychische integriteit) [47](#page=47) [54](#page=54). * **Personenschade:** Omvat zowel patrimoniale (bv. medische kosten, arbeidsongeschiktheid) als extrapetrimoniale schade (bv. esthetische schade) [47](#page=47) [54](#page=54). * **Zaakschade:** Patrimoniale schade door beschadiging of tenietgaan van een goed [54](#page=54). 4. **Causaal verband:** Er moet een rechtstreeks verband zijn tussen de fout en de schade. De fout moet een noodzakelijke voorwaarde zijn voor het ontstaan van de schade (de 'conditio sine qua non'-leer) [47](#page=47) [54](#page=54). ### 3.3 Burgerlijke aansprakelijkheidsverzekeringen Een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering (BA-verzekering) is een schadeverzekering die de verzekerde beschermt tegen de financiële gevolgen van zijn eventuele burgerlijke aansprakelijkheid. De verzekeraar verbindt zich ertoe, binnen de grenzen van de polis, de schade te vergoeden die de verzekerde aan derden veroorzaakt en waarvoor hij burgerrechtelijk aansprakelijk is [55](#page=55) [58](#page=58). #### 3.3.1 Toepassingsgebied * **Wettelijke definitie:** Dekt vorderingen tot vergoeding wegens schade die binnen de overeenkomst is beschreven en vrijwaart het vermogen van de verzekerde tegen schulden uit een vaststaande aansprakelijkheid [55](#page=55) [58](#page=58). * **Soort verzekering:** Schadeverzekering met een indemnitaire werking (vergoeding van werkelijke schade, nooit meer) [55](#page=55) [58](#page=58). * **Verzekerd belang:** Het vermogen van de verzekerde dat bedreigd wordt door schadeclaims van derden [55](#page=55) [58](#page=58). * **Verplicht of vrijwillig:** Sommige BA-verzekeringen zijn wettelijk verplicht (bv. BA Auto, BA Beroepsaansprakelijkheid voor specifieke beroepen), andere zijn vrijwillig maar sterk aangeraden (bv. BA Familiale) of contractueel opgelegd (bv. BA Uitbating) [55](#page=55) [58](#page=58). #### 3.3.2 Geldigheid in de tijd De bepaling van welk schadegeval door welke verzekeraar gedekt wordt, is cruciaal bij poliswissels. Er zijn drie principes [55](#page=55): 1. **Act committed:** Bepalend is het moment waarop de fout (schadeverwekkende gebeurtenis) werd begaan. De verzekeraar van dat moment is verantwoordelijk. Dit is het principe bij de meeste BA-verzekeringen [56](#page=56) [59](#page=59). 2. **Claims made:** Bepalend is het moment waarop de vordering tot schadevergoeding schriftelijk wordt ingesteld (en de schade zich voordoet) tijdens de contractuele dekkingsperiode. Dit is voordeliger voor de verzekeraar [56](#page=56) [59](#page=59). 3. **Loss occurrence:** Bepalend is het moment waarop de schade zich manifesteert. De verzekeraar van dat moment is verantwoordelijk [56](#page=56) [59](#page=59). Volgens de wet geldt in principe het 'loss occurrence' principe, waarbij de waarborg slaat op schade voorgevallen tijdens de duur van de overeenkomst en zich uitstrekt tot vorderingen die na het einde worden ingediend. Partijen kunnen echter het 'claims made' principe overeenkomen. Voor de meeste BA-verzekeringen geldt in principe een onbeperkte geldigheid in de tijd voor vorderingen die na het einde van de overeenkomst worden ingesteld, zolang de schade tijdens de looptijd van de polis is voorgevallen [59](#page=59). #### 3.3.3 Bijzondere verplichtingen van de verzekerde De verzekerde heeft specifieke verplichtingen om de verzekeraar te beschermen: * **Overdracht van stukken:** Onmiddellijke overzending van alle gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken betreffende een schadegeval [56](#page=56) [59](#page=59). * **Verschijnen:** Medewerking bij verschijnen voor de rechtbank of bij onderzoeksmaatregelen [56](#page=56) [59](#page=59). Niet-naleving kan leiden tot vergoeding van de door de verzekeraar geleden schade, mits de verzekeraar schuldige tekortkoming, schadeomvang en oorzakelijk verband bewijst [56](#page=56) [60](#page=60). #### 3.3.4 Omvang van de waarborg De verzekeraar betaalt de schadevergoeding tot de dekkingsgrenzen [56](#page=56) [60](#page=60). * **Intresten:** De verzekeraar betaalt, zelfs boven de dekkingsgrenzen, de intresten op de hoofdsom verschuldigde schadevergoeding om de actuele waarde van de schade te herstellen [56](#page=56) [60](#page=60). * **Kosten:** De verzekeraar betaalt, zelfs boven de dekkingsgrenzen, de kosten betreffende burgerlijke rechtsvorderingen (advocaten, deskundigen), mits deze door hem of met zijn toestemming zijn gemaakt of niet onredelijk zijn [56](#page=56) [60](#page=60). * **Beperkingen:** De Koning kan intresten en kosten beperken, met uitzonderingen waarbij ze integraal worden genomen [56](#page=56) [60](#page=60). #### 3.3.5 Eigen recht van de benadeelde De benadeelde heeft een rechtstreeks recht op de verzekeringsprestatie tegenover de verzekeraar, zonder de aansprakelijke partij eerst te moeten aanspreken. Dit beschermt de benadeelde tegen onvermogen of schuldeisers van de verzekerde. De schadevergoeding komt rechtstreeks aan de benadeelde toe [50](#page=50) [57](#page=57) [61](#page=61). #### 3.3.6 Reddingskosten De dekking van reddingskosten is verplicht en kan niet worden uitgesloten. Dit betreft kosten gemaakt om de gevolgen van een schadegeval te voorkomen of te beperken [50](#page=50) [57](#page=57) [61](#page=61). --- # Aansprakelijkheidsverzekeringen in het algemeen Dit onderdeel behandelt de algemene beginselen van verzekeringen, de partijen bij een verzekeringsovereenkomst, het verzekerbaar belang en de diverse soorten verzekeringen, met een specifieke focus op aansprakelijkheidsverzekeringen [40](#page=40). ### 4.1 Algemene beginselen van verzekeringen Verzekeringen vervullen meerdere cruciale sociaal-economische functies, waaronder de vergoeding van schade, de bevordering van technische vooruitgang door risicobeperking, en een preventierol. Met name levensverzekeringen dragen bij aan het spaarwezen [41](#page=41). #### 4.1.1 Begrip 'verzekering' Een verzekeringsovereenkomst is een wederkerig contract. Hierbij verbindt een partij (de verzekeraar) zich, tegen betaling van een premie, tot het leveren van een bepaalde prestatie indien een onzekere gebeurtenis zich voordoet die nadelige gevolgen kan hebben voor de verzekerde of de begunstigde. De verzekeraar biedt schadeloosstelling en financiële bescherming [41](#page=41). #### 4.1.2 Partijen bij de verzekeringsovereenkomst De belangrijkste partijen bij een verzekeringsovereenkomst zijn: * **De verzekeraar**: Degene die de verzekeringsdekking belooft [41](#page=41). * **De verzekeringnemer**: De persoon die het contract onderschrijft en de premie betaalt [41](#page=41). * **De verzekerde**: De titularis van het verzekerbaar belang; de persoon die door de verzekering wordt gedekt [41](#page=41). * **De begunstigde**: Degene in wiens voordeel de verzekeringsprestaties bedongen zijn; dit kan de verzekeringnemer, de verzekerde, of een derde partij zijn [41](#page=41). * **De benadeelde**: In aansprakelijkheidsverzekeringen is dit degene aan wie schade is toegebracht waarvoor de verzekerde aansprakelijk is [41](#page=41). #### 4.1.3 De onzekere gebeurtenis (risico) De prestatie van de verzekeraar is afhankelijk van een gebeurtenis die toekomstig, objectief onzeker en niet volledig potestatief moet zijn. De onzekerheid kan betrekking hebben op het al dan niet voordoen van het risico, het tijdstip waarop het risico zich voordoet, en de omvang van de schade [42](#page=42). > **Voorbeeld:** Bij een brandverzekering is het onzeker of er brand zal ontstaan, wanneer dit zal gebeuren, en wat de omvang van de schade zal zijn [42](#page=42). #### 4.1.4 Het verzekerbaar belang Het verzekerbaar belang is een geldigheidsvoorwaarde voor de verzekeringsovereenkomst en voorkomt speculatie. Het vertegenwoordigt het belang dat iemand heeft bij het uitblijven van een schadegeval [42](#page=42). * In zaakverzekeringen is het belang verbonden met een juridisch verband, zoals eigendomsrecht [42](#page=42). * In aansprakelijkheidsverzekeringen is het verzekerbaar belang het vermogen van de verzekerde dat bedreigd wordt door een aansprakelijkheidsvordering [42](#page=42). * In kostenverzekeringen betreft het belang het behoud van het vermogen dat bedreigd wordt door de uitgave van kosten [42](#page=42). * In persoonsverzekeringen hangt het belang samen met gevreesde gebeurtenissen en hun nadelige gevolgen voor de persoon [42](#page=42). > **Voorbeeld:** Iemand die huurt en zijn inboedel verzekert, heeft een verzekerbaar belang omdat schade aan zijn meubels zijn vermogen treft. Het verzekeren van een willekeurig huis van een onbekende daarentegen, leidt niet tot een persoonlijk vermogensnadeel en is dus geen verzekerbaar belang [42](#page=42). #### 4.1.5 De premie De premie is de tegenprestatie van de verzekeringnemer voor het door de verzekeraar overgenomen risico; zonder premie is er geen dekking [42](#page=42). #### 4.1.6 De tegenprestatie van de verzekeraar De verzekeraar presteert op het moment van het optreden van de onzekere gebeurtenis, hetzij in geld (schadevergoeding), hetzij in natura [43](#page=43). > **Voorbeeld:** Bij een rechtsbijstandverzekering levert de verzekeraar, zolang er geen procedure is, prestaties in natura zoals het onderzoeken van rechten en het versturen van aangetekende brieven [43](#page=43). ### 4.2 Soorten verzekeringen Verzekeringen kunnen op verschillende manieren worden ingedeeld [44](#page=44). #### 4.2.1 Indemnitaire verzekeringen en forfaitaire verzekeringen Dit onderscheid heeft betrekking op de wijze van vergoeding [44](#page=44). * **Indemnitaire verzekering**: Het doel is de werkelijk geleden schade te vergoeden, tot maximaal het bedrag van de werkelijke schade, conform het indemniteitsbeginsel (verrijkingsverbod). Voorbeelden zijn brandverzekering, BA-verzekering, en autoverzekering [44](#page=44). * **Forfaitaire verzekering**: Er wordt een vast bedrag uitgekeerd, onafhankelijk van de werkelijk geleden schade. Voorbeelden zijn levensverzekering en dagvergoedingen bij hospitalisatieverzekeringen [44](#page=44). #### 4.2.2 Schadeverzekeringen en persoonsverzekeringen Dit onderscheid is gebaseerd op het gedekte risico [44](#page=44). * **Schadeverzekering**: Dekt schade die het vermogen van de verzekerde aantast [44](#page=44). * **Zaakverzekering**: Dekt schade aan het vermogen door beschadiging of tenietgaan van goederen [44](#page=44). * **Aansprakelijkheidsverzekering**: Dekt schade die de verzekerde aan derden toebrengt en waarvoor hij aansprakelijk is [44](#page=44). * **Kostenverzekering**: Dekt kosten die voortvloeien uit een onzekere gebeurtenis, zoals rechtsbijstand of reisbijstand [44](#page=44). * **Persoonsverzekering**: Dekt gebeurtenissen die iemands leven, fysische integriteit of gezinstoestand aantasten [44](#page=44). Er is een onderling verband: alle schadeverzekeringen zijn indemnitaire verzekeringen. Persoonsverzekeringen zijn hetzij indemnitaire, hetzij forfaitaire verzekeringen, terwijl levensverzekeringen altijd forfaitair zijn [44](#page=44). > **Voorbeeld 1 (Persoonsverzekering, Forfaitair):** Een bruidschatverzekering die een vast bedrag uitkeert bij het overlijden van een ouder voor het huwelijk van het kind [45](#page=45). > **Voorbeeld 2 (Persoonsverzekering, Indemnitair):** Een ongevallenverzekering die de werkelijke medische kosten van een ongeval terugbetaalt [45](#page=45). #### 4.2.3 Vrijwillige verzekeringen en verplichte verzekeringen * **Vrijwillige verzekeringen**: De meeste verzekeringen, zoals levens- en brandverzekeringen, zijn facultatief [45](#page=45). * **Verplichte verzekeringen**: Soms is het sluiten van een verzekeringscontract wettelijk of contractueel verplicht. Contractuele verplichtingen omvatten bijvoorbeeld huurdersaansprakelijkheid in huurcontracten of schuldsaldoverzekering bij hypotheken. Wettelijke verplichtingen betreffen onder meer BA motorvoertuigen en arbeidsongevallen, vaak met het oog op de bescherming van derde schadelijders [45](#page=45). ### 4.3 Aansprakelijkheidsverzekeringen Een aansprakelijkheidsverzekering is een schadeverzekering die de verzekerde beschermt tegen de financiële gevolgen van zijn eventuele burgerlijke aansprakelijkheid. De verzekeraar verbindt zich ertoe, binnen de grenzen van de polis, de schade te vergoeden die de verzekerde aan derden veroorzaakt en waarvoor hij burgerrechtelijk aansprakelijk is. Het hoofddoel is de bescherming van het vermogen van de verzekerde tegen financiële gevolgen van aansprakelijkheid [48](#page=48) [55](#page=55) [57](#page=57) [58](#page=58). #### 4.3.1 Kenmerken van aansprakelijkheidsverzekeringen * **Soort verzekering**: Schadeverzekering met indemnitaire werking. Dit houdt in dat de werkelijk geleden schade wordt vergoed, maar nooit meer [44](#page=44) [48](#page=48) [55](#page=55) [57](#page=57) [58](#page=58). * **Risico**: De burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de verzekerde voor schade aan derden [48](#page=48) [55](#page=55) [57](#page=57) [58](#page=58). * **Verzekerd belang**: Het vermogen van de verzekerde dat bedreigd wordt door een aansprakelijkheidsvordering [42](#page=42) [48](#page=48) [55](#page=55) [57](#page=57) [58](#page=58). * **Verplicht of vrijwillig**: Sommige BA-verzekeringen zijn wettelijk verplicht (bv. BA Auto), andere zijn vrijwillig maar sterk aangeraden (bv. BA Familiale), of contractueel opgelegd (bv. BA Uitbating) [45](#page=45) [48](#page=48) [55](#page=55) [58](#page=58). #### 4.3.2 Toepassingsgebied en gevolgen Volgens de wet strekken aansprakelijkheidsverzekeringen ertoe de verzekerde dekking te geven tegen vorderingen tot vergoeding wegens schade die in de overeenkomst is beschreven, en zijn vermogen te vrijwaren tegen schulden uit een vaststaande aansprakelijkheid. De dekkingsplicht van de verzekeraar houdt in dat deze optreedt wanneer een vordering tot schadevergoeding tegen de verzekerde wordt gericht, mits de schadeverwekkende gebeurtenis binnen de contractuele dekking valt. De dekking geldt voor specifieke soorten aansprakelijkheid (contractueel/buitencontractueel), daden/nalatigheden, en heeft een bepaalde territoriale werking [48](#page=48) [55](#page=55) [58](#page=58). #### 4.3.3 Geldigheid in de tijd De bepaling welk(e) verzekeraar(s) moet(en) betalen is complex omdat schadegevallen zich in de tijd kunnen uitstrekken (fout, schade, vordering, veroordeling). Er zijn drie hoofdprincipes [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59): 1. **Act committed**: De fout (schadeverwekkende gebeurtenis) moet zich voordoen tijdens de contractuele dekkingsperiode. Dit principe is voordelig voor de verzekerde [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59). 2. **Claims made**: De vordering moet zijn ingesteld tijdens de contractuele dekkingsperiode. Dit principe is voordelig voor de verzekeraar [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59). 3. **Loss occurrence**: De schade moet zich hebben voorgedaan tijdens de contractuele dekkingsperiode; het moment waarop de schade zich manifesteert is bepalend [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59). Volgens de wet slaat de waarborg in principe op schade voorgevallen tijdens de duur van de overeenkomst en strekt deze zich uit tot vorderingen die na het einde van de overeenkomst worden ingediend (loss occurrence principe). Partijen kunnen echter overeenkomen dat de waarborg alleen geldt voor vorderingen die gedurende de contractduur worden ingesteld voor schade die ook tijdens die duur is voorgevallen (claims made principe). Er zijn specifieke bepalingen voor vorderingen die binnen een bepaalde termijn na einde contract worden ingediend. Voor de meeste BA-verzekeringen (met uitzondering van BA auto, BA gezin, BA brand) geldt in principe een onbeperkte geldigheid in de tijd wat betreft de claims die ingediend worden voor schade die tijdens de verzekerde periode is ontstaan [49](#page=49) [59](#page=59). #### 4.3.4 Bijzondere verplichtingen van de verzekerde De verzekerde heeft specifieke verplichtingen tegenover de verzekeraar [44](#page=44) [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59): * **Verplichting tot overdracht van stukken**: Onmiddellijke overzending van gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken aan de verzekeraar om te voorkomen dat deze voor een voldongen feit wordt geplaatst [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59). * **Verplichting om te verschijnen**: Verschijnen voor de rechtbank of voor een onderzoeksmaatregel [48](#page=48) [55](#page=55) [59](#page=59). Niet-naleving kan leiden tot de verplichting van de verzekerde om de door de verzekeraar geleden schade te vergoeden, mits de verzekeraar schuld, schade en causaal verband kan bewijzen [48](#page=48) [59](#page=59). #### 4.3.5 Omvang van de waarborg De verzekeraar betaalt de schadevergoeding tot de overeengekomen dekkingsgrens. Naast de hoofdsom dekt de verzekeraar doorgaans ook [49](#page=49) [56](#page=56) [60](#page=60): * **Intresten**: Om de actuele waarde van de geleden schade te herstellen. De verzekeraar betaalt de intresten zelfs boven de dekkingsgrenzen [49](#page=49) [56](#page=56) [60](#page=60). * **Kosten**: Kosten van burgerlijke rechtsvorderingen, inclusief honoraria van advocaten en deskundigen, onder bepaalde voorwaarden. Deze worden door de verzekeraar of met zijn toestemming gemaakt, of, bij belangenconflicten, niet onredelijk gemaakt. Ook deze worden, onder voorwaarden, boven de dekkingsgrenzen betaald [49](#page=49) [56](#page=56) [60](#page=60). * **Beperkingen**: De wet kan de intresten en kosten beperken, met specifieke uitzonderingen waarbij deze integraal worden gedekt tot een bepaald maximum [49](#page=49) [56](#page=56) [60](#page=60). #### 4.3.6 Kwitantie ter afrekening Een kwitantie voor een gedeeltelijke of finale afrekening betekent niet dat de benadeelde van zijn rechten afziet en is geen dading. Een kwitantie ter finale afrekening moet de elementen van de schade vermelden waarop de afrekening betrekking heeft en maakt geen dading uit, wat bij wet verboden is [49](#page=49) [61](#page=61). #### 4.3.7 Eigen recht van de benadeelde De wet geeft de benadeelde een eigen recht tegen de aansprakelijkheidsverzekeraar. Dit betekent dat de benadeelde de schadevergoeding rechtstreeks kan eisen van de verzekeraar, zonder eerst de aansprakelijke partij te moeten aanspreken. Dit beschermt de benadeelde tegen het onvermogen of de schuldeisers van de verzekerde. De door de verzekeraar verschuldigde schadevergoeding komt rechtstreeks toe aan de benadeelde, met uitsluiting van de overige schuldeisers van de verzekerde [48](#page=48) [57](#page=57) [61](#page=61). #### 4.3.8 Reddingskosten De dekking van reddingskosten is verplicht en kan niet worden uitgesloten. Dit betreft kosten gemaakt om de gevolgen van een schadegeval te voorkomen of te beperken, zowel op vraag van de verzekeraar als op initiatief van de verzekerde (indien dringend en redelijk), of bij nakend gevaar [48](#page=48) [57](#page=57) [61](#page=61). --- # Aansprakelijkheid voor toevertrouwde goederen Dit onderdeel behandelt de verzekering die schade dekt veroorzaakt door gebrekkige zaken waarover de onderneming feitelijke macht uitoefent, zoals goederen in bewaring voor herstelling of opslag [33](#page=33). ### 5.1 Situering binnen BA-verzekeringen voor ondernemingen De burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering (BA) voor ondernemingen kent traditioneel verschillende luiken. Het aspect 'toevertrouwde goederen' is een specifiek onderdeel dat vaak geïntegreerd is binnen de BA-uitbating [18](#page=18) [19](#page=19) [34](#page=34). #### 5.1.1 Drie hoofdzaken van BA-onderneming De BA-onderneming omvat doorgaans drie luiken [34](#page=34): * **BA-uitbating (exploitatie):** Dekt schade die ontstaat bij de directe exploitatie van de onderneming, met betrekking tot derden zonder contractuele band, op basis van extra-contractuele aansprakelijkheid [34](#page=34). * **BA na levering:** Dekt schade die voortvloeit uit producten na het verlaten van de onderneming of na oplevering van werken. Hierbij kan ook contractuele aansprakelijkheid spelen [34](#page=34). * **Schade aan toevertrouwde goederen:** Dit specifieke luik, dat onder het kader van BA-uitbating valt, verzekert tegen schade veroorzaakt door gebrekkige zaken die de onderneming in bewaring heeft of waarover zij feitelijke macht uitoefent [34](#page=34). Het luik 'toevertrouwde goederen' is een aanvulling op de BA-exploitatie en dekt specifiek de aansprakelijkheid die voortvloeit uit schade aan goederen die de onderneming tijdelijk in haar bezit heeft voor herstelling, bewerking of bewaring [19](#page=19). > **Tip:** De overlap tussen de verschillende luiken van de BA-onderneming vereist een zorgvuldige analyse van de polisvoorwaarden om dubbele dekking of uitsluitingen te vermijden [36](#page=36). ### 5.2 Aansprakelijkheidsgronden voor toevertrouwde goederen De aansprakelijkheid voor schade aan toevertrouwde goederen kan op verschillende gronden ontstaan [19](#page=19) [34](#page=34). #### 5.2.1 Gebrekkige zaak in bewaring Een specifieke aansprakelijkheidsgrond binnen de BA-uitbating is de aansprakelijkheid van de onderneming voor schade veroorzaakt door een gebrekkige zaak die zij in bewaring heeft [34](#page=34). * **Zaak in bewaring:** Dit betreft roerende en onroerende goederen waarover de onderneming feitelijke macht uitoefent, zoals gebouwen, machines of voertuigen [35](#page=35). * **Gebrekkig:** De zaak vertoont een abnormaal kenmerk dat gevaar oplevert, bijvoorbeeld een losliggende tegel of een defecte lift [35](#page=35). * **Onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid:** De onderneming kan zich niet bevrijden van haar aansprakelijkheid door aan te tonen dat zij voorzichtig of zorgvuldig was. De aansprakelijkheid ligt automatisch bij de onderneming zodra aan de voorwaarden van een gebrekkige zaak in bewaring is voldaan [35](#page=35). > **Tip:** Het cruciale verschil met de algemene BA-uitbating is de specifieke aard van de zaak die de schade veroorzaakt: een zaak waar de onderneming feitelijke macht over heeft, in plaats van een inherent onderdeel van de eigen uitbating of geleverde dienst [35](#page=35). #### 5.2.2 Schade veroorzaakt door aangestelden De onderneming is aansprakelijk voor schade die haar werknemers of medewerkers veroorzaken tijdens de uitoefening van hun functie. De fout van de aangestelde wordt gelijkgesteld aan een fout van de onderneming [19](#page=19). > **Example:** Een magazijnier laat een waardevol instrument van een klant vallen tijdens het verplaatsen ervan [19](#page=19). ### 5.3 Materieel toepassingsgebied van de waarborg (met focus op toevertrouwde goederen) De verzekering dekt schade aan de goederen die de onderneming heeft ontvangen van haar klanten met het oog op een specifieke dienstverlening, zoals herstelling, onderhoud, opslag of bewerking. Het gaat hierbij om goederen die de onderneming feitelijk onder zich heeft en waarvoor zij een zorgplicht heeft [19](#page=19). #### 5.3.1 Gedekte activiteiten en aansprakelijkheden * **Gedekte activiteiten:** De aansprakelijkheid moet voortvloeien uit de economische activiteit zoals omschreven in het contract. Wijzigingen in activiteiten moeten aan de verzekeraar gemeld worden [36](#page=36). * **Gedekte aansprakelijkheden:** Dit omvat quasi-delictuele aansprakelijkheid (door fout van de onderneming of aangestelde) en foutloze aansprakelijkheid (zoals bij burenhinder). De aansprakelijkheid voor toevertrouwde goederen valt onder deze noemer [36](#page=36). #### 5.3.2 Gedekte gebeurtenissen De verzekering dekt schade veroorzaakt door een 'schadeverwekkende gebeurtenis'. Dit is een ruim en neutraal begrip dat elk feit of voorval omvat dat schade veroorzaakt, ongeacht of dit plots, toevallig of geleidelijk gebeurt [19](#page=19) [36](#page=36). * **Uitzondering:** Bij moeilijk verzekerbare risico's kan de dekking beperkt blijven tot 'accidentele schadegevallen', wat een engere definitie is die enkel schade omvat die plots, onverwacht en toevallig ontstaat [36](#page=36). ### 5.4 Uitsluitingen Specifieke uitsluitingen zijn van toepassing op deze verzekering [20](#page=20) [36](#page=36): * **Schade aan het geleverde product of uitgevoerde werk zelf:** Deze verzekering dekt niet de schade aan het product of de dienst die de onderneming zelf levert. Dit is geen garantieverzekering voor herstel of vervanging [20](#page=20). * **Zuiver immateriële schade:** Schade die niet voortvloeit uit materiële of lichamelijke schade is in principe niet gedekt [20](#page=20) [37](#page=37). * **Opzettelijk veroorzaakte schade:** Schade die de verzekerde opzettelijk heeft veroorzaakt, is uitgesloten [20](#page=20) [36](#page=36). * **Schade door grove schuld:** Duidelijke situaties van grove nalatigheid, zoals handelen onder invloed of uitvoeren van werken waarvoor men niet de nodige bekwaamheid bezit, kunnen tot uitsluiting leiden [20](#page=20) [36](#page=36). * **Schade die gedekt wordt door andere onderdelen van de BA-onderneming:** Indien schade door een gebrekkige zaak in bewaring ook onder de dekking voor 'schade na levering' zou vallen, is de specifieke dekking voor toevertrouwde goederen mogelijk uitgesloten [36](#page=36). > **Tip:** De onderneming blijft zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit en correcte uitvoering van haar eigen producten en diensten [20](#page=20). ### 5.5 Betrokken partijen bij de verzekering * **Verzekeringsnemer:** De onderneming die het contract afsluit [20](#page=20) [36](#page=36). * **Verzekerden:** De onderneming zelf, alsook haar bestuurders, vennoten, werknemers en aangestelden, zolang zij handelen binnen het kader van de onderneming en de uit te voeren dienstverlening [20](#page=20) [36](#page=36). * **Derden:** De personen (klanten) van wie de toevertrouwde goederen schade oplopen en wier aansprakelijkheid de verzekering dekt [20](#page=20) [36](#page=36). ### 5.6 Vergoedbare schade De verzekering kan dekking bieden voor [20](#page=20) [37](#page=37): * **Materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van de beschadigde of vernielde toevertrouwde goederen, inclusief afbraak en opruiming [20](#page=20) [37](#page=37). * **Immateriële gevolgschade:** Financiële verliezen die rechtstreeks voortvloeien uit de materiële schade aan de toevertrouwde goederen, zoals inkomstenverlies door onbruikbaarheid [20](#page=20) [37](#page=37). > **Tip:** De verzekering voor toevertrouwde goederen dekt de schade die deze gebrekkige zaak veroorzaakt aan derden, niet de schade aan de zaak zelf (die de verzekerde zelf moet dragen) [37](#page=37). > **Example:** Een restaurant moet tijdelijk sluiten na schade aan de keukenapparatuur (materiële schade) waardoor inkomstenverlies lijdt (immateriële gevolgschade). Dit laatste is gedekt indien het een direct gevolg is van de gedekte materiële schade [20](#page=20). ### 5.7 Verzekerd kapitaal en vrijstelling * **Verzekerd kapitaal:** Het maximumbedrag dat de verzekeraar per schadegeval zal uitkeren. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde zelf het overschot dragen. De bepaling ervan hangt af van de omvang van mogelijke schade en de frequentie van schadegevallen [21](#page=21) [33](#page=33) [37](#page=37). * **Vrijstelling (franchise):** Een bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval, dat in mindering wordt gebracht op de uitkering van de verzekeraar. Een hogere vrijstelling kan leiden tot een lagere premie, maar mag de financiële draagkracht van de onderneming niet overschrijden [21](#page=21) [33](#page=33) [37](#page=37). ### 5.8 Premiebepaling De premie voor deze verzekering wordt beïnvloed door factoren zoals de aard van de activiteit van de onderneming, het aantal personeelsleden, het schadeverleden en de ervaring van de verzekeraar met de specifieke sector. De berekeningswijze kan gebaseerd zijn op een percentage van de loonsom/omzet of een forfaitair bedrag [21](#page=21) [37](#page=37). ### 5.9 Territoriaal toepassingsgebied In beginsel geldt de verzekering wereldwijd, zolang de schade voortvloeit uit activiteiten van een Belgische bedrijfszetel. Dekking in de USA/Canada vereist vaak voorafgaande aangifte en specifieke voorwaarden, en 'punitive damages' zijn daar altijd uitgesloten. Wijzigingen of nieuwe vestigingen moeten nagekeken worden in de polis [33](#page=33) [37](#page=37). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Burgerlijke aansprakelijkheid | De verplichting om schade te vergoeden die men aan een ander heeft toegebracht, hetzij door eigen gedrag, hetzij door het gedrag van personen of zaken waarvoor men verantwoordelijk is. Dit creëert een rechtsband waarbij de aansprakelijke persoon de schadelijder moet vergoeden. | | BA-onderneming | Een verzekering die dekt tegen de risico's die voortvloeien uit de exploitatie van een onderneming. Dit omvat schade veroorzaakt door de activiteit zelf, door geleverde producten of werken, of door goederen die aan de onderneming zijn toevertrouwd. | | BA-uitbating/exploitatie | Het luik van de BA-onderneming dat verzekert tegen risico's die verband houden met schadelijke gebeurtenissen tijdens de dagelijkse uitoefening van de onderneming en aansprakelijkheid ten aanzien van derden. | | BA na levering | Het luik van de BA-onderneming dat risico's dekt die voortvloeien uit producten die op de markt worden gebracht of werken die worden opgeleverd, en die na levering of oplevering schade veroorzaken. | | Extra-contractuele aansprakelijkheid | Aansprakelijkheid die niet voortvloeit uit een contractuele relatie, maar uit een onrechtmatige daad die schade veroorzaakt. Dit is vaak gebaseerd op het principe van foutaansprakelijkheid (artikel 1382 oud BW). | | Contractuele aansprakelijkheid | Aansprakelijkheid die voortvloeit uit het niet correct uitvoeren van een contractuele verbintenis (wanprestatie). Dit is relevant bij schade aan klanten na levering van producten of oplevering van werken. | | Fout | Een onzorgvuldige of onrechtmatige daad die leidt tot schade. In de context van BA-exploitatie wordt de fout beoordeeld aan de hand van de norm van een normale, zorgvuldige onderneming. | | Causaal verband | Het rechtstreekse verband tussen de fout van de aansprakelijke partij en de geleden schade. De schade moet een direct gevolg zijn van de fout. | | Aangestelden | Werknemers of medewerkers die onder het gezag van een onderneming staan. De onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door haar aangestelden tijdens de uitoefening van hun functie. | | Gebrekkige zaak in bewaring | Een roerend of onroerend goed waarover de onderneming feitelijke macht uitoefent, en dat een abnormaal kenmerk vertoont dat gevaar oplevert, waardoor schade ontstaat. | | Burenhinder | Hinder die boven de normale ongemakken van nabuurschap uitgaat en het evenwicht tussen naburige eigendommen verstoort. Hiervoor is geen fout vereist. | | Schadeverwekkende gebeurtenis | Een ruim en neutraal begrip dat elk feit of voorval omvat dat schade veroorzaakt, ongeacht of dit plots, toevallig of geleidelijk gebeurt. Dit is een verbreding ten opzichte van het vroegere begrip 'ongeval'. | | Grove schuld | Situaties die verder gaan dan normale nalatigheid, zoals dronkenschap, gebruik van illegale middelen, herhaalde fouten van dezelfde oorsprong, of het uitvoeren van werken zonder de nodige bekwaamheid of middelen. | | Lichamelijke schade | Alle financiële gevolgen van aantasting van de fysische integriteit, zoals inkomstenverlies, morele schade, esthetische schade en behandelingskosten. | | Materiële schade | Kosten voor herstel of vervanging van beschadigde of vernielde goederen. | | Immateriële schade (gevolgschade) | Economisch verlies dat rechtstreeks voortvloeit uit gedekte materiële of lichamelijke schade, zoals bedrijfsschade of onbruikbaarheid van een gebouw. Zuiver vermogensverlies zonder voorafgaande materiële of lichamelijke schade is doorgaans niet gedekt. | | Verzekerd kapitaal | Het maximumbedrag dat de verzekeraar uitbetaalt per schadegeval. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde het overschot zelf dragen. | | Vrijstelling (franchise) | Het bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval, en dat in mindering komt van de vergoeding door de verzekeraar. | | Premiebepaling | Het proces van het vaststellen van de premie voor een verzekering, gebaseerd op factoren zoals de activiteit, het aantal personeelsleden, het schadeverleden en de sectorervaring. | | Territoriaal toepassingsgebied | De geografische reikwijdte van de dekking van de verzekering. | | Punitive damages | Strafschadevergoedingen die in Angelsaksische rechtssystemen kunnen worden opgelegd als straf voor bepaald gedrag. Deze zijn vrijwel altijd uitgesloten van dekking door BA-verzekeringen. | | Compensatory damages | Werkelijke schadevergoedingen die bedoeld zijn om de geleden schade te compenseren. | | Beroepsaansprakelijkheid | Een verzekering die specifieke risico's dekt die voortvloeien uit beroepsfouten, zoals fout advies, ontwerp of medische handelingen, in tegenstelling tot de algemene risico's van een bedrijfsuitbating. | | Zaak in bewaring | Een roerend of onroerend goed waarover de onderneming feitelijke macht uitoefent, met het oog op herstelling, opslag of bewerking. | | Onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid | Een juridische situatie waarbij de aansprakelijkheid van een partij automatisch wordt vastgesteld zodra aan bepaalde voorwaarden is voldaan, zonder dat deze partij zich kan bevrijden door aan te tonen dat zij voorzichtig was. | | Productaansprakelijkheid | Een foutloze aansprakelijkheid die rust op producenten voor schade veroorzaakt door gebrekkige producten, gebaseerd op Europese richtlijnen. | | Verborgen gebrek | Een gebrek in een product dat niet zichtbaar was bij levering, zelfs niet voor een normaal zorgvuldige koper, en dat het product onbruikbaar of gevaarlijk maakt bij normaal gebruik. | | Onderschrijver | De partij die het verzekeringscontract afsluit, meestal de onderneming. | | Verzekerden | Degenen wiens aansprakelijkheid gedekt is binnen de polis, zoals de onderneming, bestuurders, werknemers en aangestelden. | | Benadeelde | Degene aan wie schade is toegebracht waarvoor de verzekerde aansprakelijk is en wiens schade vergoed wordt door de verzekeraar. | | Indemnitaire verzekering | Een verzekering die tot doel heeft de werkelijk geleden schade te vergoeden, nooit meer dan het bedrag van die schade (indemniteitsbeginsel). | | Forfaitaire verzekering | Een verzekering waarbij een vast bedrag wordt uitgekeerd, onafhankelijk van de werkelijk geleden schade. | | Schadeverzekering | Een verzekering die schade dekt die het vermogen van de verzekerde aantast, door aansprakelijkheidsvordering, kosten, of beschadiging van goederen. | | Persoonsverzekering | Een verzekering die gebeurtenissen dekt die iemands leven, fysieke integriteit of gezondheid aantasten. | | Vrijwillige verzekering | Een verzekering die niet wettelijk verplicht is en door de verzekeringnemer naar eigen keuze wordt afgesloten. | | Verplichte verzekering | Een verzekering die wettelijk of contractueel verplicht is, vaak ter bescherming van derden. | | Schuld- en objectieve aansprakelijkheid | Schuldaansprakelijkheid vereist een fout, terwijl objectieve aansprakelijkheid (foutloze aansprakelijkheid) de verplichting tot schadevergoeding oplegt, zelfs zonder eigen fout (bv. burenhinder). | | Verzekerbaar belang | Het belang dat iemand heeft bij het uitblijven van een schadegeval; noodzakelijk voor een geldige verzekeringsovereenkomst. | | Premie | De tegenprestatie van de verzekeringnemer voor de door de verzekeraar overgenomen risico's. | | Wet Verzekeringen | De relevante wetgeving die de regels rondom verzekeringsovereenkomsten in België bepaalt. | | Act committed principe | Het principe waarbij de verzekeraar die dekking verleende op het moment van de schadeverwekkende gebeurtenis, verantwoordelijk is, zelfs als de schade zich later manifesteert of de polis is beëindigd. | | Claims made principe | Het principe waarbij de verzekeraar die dekking verleent op het moment dat de vordering tot schadevergoeding wordt ingesteld, verantwoordelijk is. | | Loss occurrence principe | Het principe waarbij de verzekeraar die dekking verleent op het moment dat de schade zich manifesteert, verantwoordelijk is. | | Reddingskosten | Kosten gemaakt om de gevolgen van een schadegeval te voorkomen of te beperken; dekking hiervan is verplicht. |