Bestuurlijke beroepen.pptx

# Kenmerken van bestuurlijke beroepen Bestuurlijke beroepen zijn rechtsmiddelen die gericht zijn tegen beslissingen van bestuursorganen met als doel intrekking, wijziging, vernietiging of niet-goedkeuring daarvan, waarbij de beroepsinstantie de volledige beslissingsmacht krijgt. ### 1.1 Aard en doel van bestuurlijke beroepen * **Orgaan van actief bestuur:** Bestuurlijke beroepen worden ingesteld bij een orgaan van actief bestuur, wat een onderscheid maakt met jurisdictionele beroepen. * **Gerechtigd tegen beslissingen:** Ze zijn gericht tegen een beslissing van een bestuur, die reëel, fictief, stilzwijgend of impliciet kan zijn. * **Voorbeeld van fictieve beslissing:** Een fictieve beslissing kan voorkomen in de context van milieuvergunningen, zoals bepaald in artikel 82 van de ordonnantie van 5 juni 1997 betreffende de milieuvergunningen. * **Doel:** Het uiteindelijke doel van een bestuurlijk beroep is de intrekking, wijziging, vernietiging of niet-goedkeuring van de bestreden beslissing. ### 1.2 Controle en beslissingsmacht * **Rechtmatigheids- en opportuniteitscontrole:** In beginsel oefent de beroepsinstantie zowel een rechtmatigheidscontrole als een opportuniteitscontrole uit. * **Devolutieve werking:** Dit impliceert dat de volledige beslissingsmacht (zowel rechtmatigheid als opportuniteit) overgaat naar de beroepsinstantie. De beslissing van de beroepsinstantie treedt in de plaats van de oorspronkelijke beslissing. * **Uitzonderingen op devolutieve werking:** Er kunnen uitzonderingen bestaan op de devolutieve werking, bijvoorbeeld zoals voorzien in artikel 25 van het decreet van 3 mei 2019 houdende de gemeentewegen. Het is essentieel om de specifieke 'beroepsbepalingen' te raadplegen om de omvang van de beslissingsbevoegdheid in beroep te bepalen. ### 1.3 Beginselen en motiveringsplicht * **Beginselen van behoorlijk bestuur:** Bestuurlijke beroepen zijn onderworpen aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. * **Formele motiveringsplicht:** De bestreden beslissing en de beslissing op het beroep moeten in principe formeel gemotiveerd zijn. * **Motiveringsverplichting bij impliciete beslissingen:** Bij impliciete beslissingen gelden specifieke regels: * **Impliciete verwerping:** Een impliciete verwerping van een bestuurlijk beroep is onderworpen aan een materiële motiveringsplicht. * **Impliciete bevestiging:** Bij een impliciete bevestiging van een eerdere vergunning kunnen de motieven uit de eerste aanleg 'opgeslorpt' worden door de fictieve bevestigende beslissing. ### 1.4 Intrekking van bestuurlijke beroepen * **Individuele eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling:** Een bestuurlijke beroepsprocedure kan, als een individuele en eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling, worden ingetrokken of opgeheven door het bevoegde orgaan. ### 1.5 Uitputtingsvereiste * **Ontvankelijkheidsvereiste bij bestuursrechter:** De uitputtingsvereiste houdt in dat, indien er geen beperking is op de beslissingsbevoegdheid van de beroepsinstantie, het bestuurlijk beroep door de bestuursrechter als een ontvankelijkheidsvereiste zal worden beschouwd. ### 1.6 Schorsende werking * **Principe van *privilège du préalable*:** In beginsel heeft een bestuurlijk beroep geen schorsende werking ten aanzien van de uitvoerbaarheid van de bestreden beslissing. Dit is het principe van het *privilège du préalable*. * **Uitzonderingen:** Er kunnen uitzonderingen voorzien zijn in de regelgeving, bijvoorbeeld in artikel 55 van het Omgevingsvergunningsdecreet. ### 1.7 Actieve openbaarheid * **Verplichting tot mededelen:** Bestuursorganen zijn verplicht om het bestaan van een beroepsmogelijkheid te vermelden in het kader van actieve openbaarheid. ### 1.8 Verplichting tot beslissen * **Beroepsinstantie verplicht beslissing te nemen:** De beroepsinstantie is in beginsel verplicht om een beslissing te nemen op het ingestelde beroep. ### 1.9 Soorten bestuurlijke beroepen Bestuurlijke beroepen kunnen worden onderverdeeld in georganiseerde en niet-georganiseerde beroepen. #### 1.9.1 Georganiseerde bestuurlijke beroepen * **Reglementair bepaald:** Deze beroepen zijn georganiseerd door de regelgeving, wat betekent dat de instantie bij wie het beroep moet worden ingesteld, de vormvereisten en de termijnen vastgelegd zijn. * **Uitputtingsvereiste:** De uitputting van het georganiseerde beroep is een voorwaarde voor de ontvankelijkheid bij de bestuursrechter. * **Schorsende werking:** In principe hebben deze geen schorsende werking (zie 1.6). * **Actieve openbaarheid:** De melding van de beroepsmogelijkheid is verplicht. * **Verplichting tot beslissen:** De beroepsinstantie is verplicht te beslissen. #### 1.9.2 Niet-georganiseerde bestuurlijke beroepen * **Altijd in te stellen:** Deze beroepen kunnen altijd worden ingesteld, ongeacht specifieke regelgeving. * **Facultatief karakter:** Ze zijn facultatief: niet verplicht in te stellen, niet verplicht te beslissen, en niet verplicht te vermelden in het kader van actieve openbaarheid. * **Geen schorsende werking voor jurisdictioneel beroep:** In beginsel hebben ze geen schorsende werking voor het instellen van een jurisdictioneel beroep bij de bestuursrechter. * **Nuance:** Ze kunnen onder bepaalde voorwaarden wel een stuitende werking hebben ten aanzien van de beroepstermijn bij de bestuursrechter (zie 3. Stuitende werking). #### 1.9.3 Drie soorten niet-georganiseerde beroepen * **Willig beroep:** Een verzoek tot heroverweging van de beslissing door hetzelfde orgaan. * **Beroep bij de hiërarchische overste:** Ingesteld bij een hogere leidinggevende binnen dezelfde rechtspersoon. Dit kan leiden tot indeplaatsstelling of injunctie. * **Uitzondering:** Dit geldt niet voor rechtstreeks toegewezen bevoegdheden, zoals bij een beboetingsentiteit of sanctionerend ambtenaar die een onafhankelijke positie hebben. * **Onderscheid met delegatie:** Dit is anders dan delegatie, waarbij een bevoegdheid wordt overgedragen aan een ander orgaan. * **Beroep bij het toezichthoudend bestuur:** Ingesteld bij een andere rechtspersoon (enkel bij gedecentraliseerde besturen) die toezicht houdt. Dit orgaan kan de beslissing schorsen of vernietigen. ### 2. Stuitende werking van het bestuurlijk beroep #### 2.1 Principe * **Geen schorsende of stuitende werking:** In beginsel heeft het instellen van een niet-georganiseerd bestuurlijk beroep geen schorsende noch stuitende werking ten aanzien van de termijn voor het instellen van een jurisdictioneel beroep bij de bestuursrechter. #### 2.2 Uitzonderingen op stuitende werking Er zijn specifieke uitzonderingen waarbij een bestuurlijk beroep de termijn voor een jurisdictioneel beroep kan stuiten: * **Bij willig of hiërarchisch beroep:** * Het beroep moet zijn ingesteld binnen de beroepstermijn voor de Raad van State. * Er moeten nieuwe gegevens zijn aangebracht. * Het bestuur heeft toegezegd het dossier opnieuw te bekijken. * **Bij beroep bij de toezichthoudende overheid:** * Het beroep moet tijdig zijn aangetekend verzonden, dat wil zeggen binnen de beroepstermijn voor de Raad van State én binnen de termijn waarover de toezichthoudende overheid haar toezicht kan uitoefenen. * Voor lokale besturen gelden specifieke bepalingen. --- # Soorten bestuurlijke beroepen Dit gedeelte categoriseert bestuurlijke beroepen in georganiseerde en niet-georganiseerde vormen, waarbij de specifieke kenmerken en procedures van beide worden belicht. ### 2.1 Georganiseerd bestuurlijk beroep Een georganiseerd bestuurlijk beroep is formeel vastgelegd in regelgeving, wat bepaalt bij welke instantie, onder welke vorm en binnen welke termijn een beroep kan worden ingesteld. #### 2.1.1 Kenmerken en vereisten * **Uitputtingsvereiste:** Voordat een administratief beroep kan worden ingesteld bij de bestuursrechter, moeten alle georganiseerde administratieve beroepsmogelijkheden zijn uitgeput. Dit is een ontvankelijkheidsvereiste voor de bestuursrechter. * **Devolutieve werking:** Wanneer de regelgeving geen beperking oplegt aan de beslissingsbevoegdheid van de beroepsinstantie, werkt het beroep devolutief. Dit betekent dat de volledige beslissingsmacht (zowel rechtmatigheid als opportuniteit) overgaat naar de beroepsinstantie, die de oorspronkelijke beslissing vervangt. * **Uitzonderingen op devolutieve werking:** Er kunnen uitzonderingen bestaan op de devolutieve werking, waarbij de beroepsinstantie niet de volledige beslissingsmacht verkrijgt. * **Schorsende werking:** In principe heeft een georganiseerd bestuurlijk beroep geen schorsende werking ten aanzien van de uitvoerbaarheid van de bestreden beslissing. Dit principe staat bekend als het *privilège du préalable*. Er kunnen echter uitzonderingen zijn die expliciet in de regelgeving zijn voorzien. * **Actieve openbaarheid:** De regelgeving kan een verplichting opleggen om het bestaan van de beroepsmogelijkheid mee te delen in het kader van actieve openbaarheid. * **Beslissingsplicht:** De beroepsinstantie is in principe verplicht een beslissing te nemen op het ingestelde beroep. > **Tip:** Het is cruciaal om de specifieke 'beroepsbepalingen' nauwkeurig te lezen om de omvang van de beslissingsbevoegdheid in beroep correct te bepalen. ### 2.2 Niet-georganiseerd bestuurlijk beroep Een niet-georganiseerd bestuurlijk beroep kan altijd worden ingesteld en is facultatief. Dit betekent dat het niet verplicht is om in te stellen, noch is de beroepsinstantie verplicht te beslissen, en het hoeft niet vermeld te worden in het kader van actieve openbaarheid. #### 2.2.1 Soorten niet-georganiseerde beroepen Er worden drie soorten niet-georganiseerde beroepen onderscheiden: 1. **Willig beroep (verzoek tot heroverweging):** Een verzoek aan het bestuur om een eerdere beslissing opnieuw te heroverwegen. 2. **Beroep bij de hiërarchische overste:** Een beroep dat wordt ingesteld binnen dezelfde rechtspersoon, bij een hogere functionaris. Dit kan leiden tot indeplaatsstelling of injunctie. * **Nuance:** Dit geldt niet voor rechtstreeks toegewezen bevoegdheden, zoals bij beboetingsentiteiten of sanctionerende ambtenaren die een onafhankelijke positie hebben. * **Verschil met delegatie:** Dit type beroep moet onderscheiden worden van delegatie. 3. **Beroep bij het toezichthoudend bestuur:** Een beroep dat wordt ingesteld bij een andere rechtspersoon, specifiek van toepassing op gedecentraliseerde besturen. De toezichthoudende overheid kan in dit geval de beslissing schorsen of vernietigen. #### 2.2.2 Stuitende werking van niet-georganiseerde beroepen * **Principe:** In principe heeft het instellen van een niet-georganiseerd bestuurlijk beroep geen schorsende of stuitende werking ten aanzien van de termijn voor het instellen van een jurisdictioneel beroep bij de bestuursrechter. * **Uitzonderingen op stuitende werking:** * **Bij willig of hiërarchisch beroep:** De Hoge Raad van het Hof (RvS) erkent stuitende werking indien: * Het beroep is ingesteld binnen de beroepstermijn voor de RvS. * Er nieuwe gegevens zijn aangebracht. * Het bestuur heeft toegezegd het dossier opnieuw te bekijken. * **Bij beroep bij toezichthoudende overheid:** Stuitende werking kan gelden indien: * Het beroep tijdig is aangetekend verzonden, dat wil zeggen binnen de beroepstermijn van de RvS en binnen de termijn waarover de toezichthoudende overheid beschikt om toezicht uit te oefenen. * Voor lokale besturen, zie de specifieke regelgeving. > **Tip:** De stuitende werking van administratieve beroepen is een complex gebied met specifieke voorwaarden. Controleer altijd de toepasselijke wetgeving en jurisprudentie. --- # Stuitende werking van bestuurlijke beroepen Dit deel analyseert het effect van bestuurlijke beroepen op de termijnen voor het instellen van juridische beroepen, met inbegrip van de principiële regels en specifieke uitzonderingen. ### 3.1 Principe: geen schorsende of stuitende werking In beginsel heeft het instellen van een niet-georganiseerd bestuurlijk beroep geen schorsende of stuitende werking ten aanzien van de termijn voor het instellen van een jurisdictioneel beroep. Dit betekent dat de termijn om naar de bestuursrechter te stappen, ongemoeid blijft lopen, ook al is er nog een bezwaar bij het bestuur zelf. > **Tip:** Het is cruciaal om de beroepstermijn voor de bestuursrechter altijd in de gaten te houden en deze niet te laten verlopen in afwachting van een beslissing op een niet-georganiseerd bestuurlijk beroep. ### 3.2 Uitzonderingen op het principe Er zijn specifieke situaties waarin een bestuurlijk beroep wél een stuitende werking kan hebben op de termijn voor een jurisdictioneel beroep. #### 3.2.1 Willig of hiërarchisch beroep Volgens vaste rechtspraak van de Raad van State, kan een willig beroep (een verzoek tot heroverweging) of een beroep bij de hiërarchische overste (binnen dezelfde rechtspersoon) de termijn voor een jurisdictioneel beroep stuiten, indien aan de volgende voorwaarden is voldaan: * Het beroep is ingesteld binnen de beroepstermijn van de Raad van State. * Er zijn nieuwe gegevens aangebracht die relevant zijn voor de beslissing. * Het bestuur heeft toegezegd het dossier opnieuw te bekijken. > **Uitzondering:** Dit geldt niet voor rechtstreeks toegewezen bevoegdheden, zoals bij een beboetingsentiteit of sanctionerend ambtenaar die een onafhankelijke positie hebben. #### 3.2.2 Beroep bij de toezichthoudende overheid Een beroep bij het toezichthoudend bestuur (bij een andere rechtspersoon, enkel bij gedecentraliseerde besturen) kan eveneens een stuitende werking hebben op de termijn voor een jurisdictioneel beroep, mits aan de volgende cumulatieve voorwaarden is voldaan: * Het beroep is tijdig ingediend, dat wil zeggen: * Binnen de beroepstermijn van de Raad van State. * Binnen de termijn waarover de toezichthoudende overheid de bevoegdheid heeft om toezicht uit te oefenen. * Het beroep is aangetekend verzonden. > **Voorbeeld:** Voor een lokaal bestuur, dient men de specifieke bepalingen in het decreet van 2017-2018 te raadplegen om de exacte termijnen en voorwaarden voor dit type beroep te bepalen. **Kenmerken van bestuurlijke beroepen in het algemeen:** * **Ingesteld bij een orgaan van actief bestuur:** Dit onderscheidt het van een jurisdictioneel beroep. * **Tegen een beslissing van (ander) bestuur:** Dit kan een reële, fictieve, stilzwijgende of impliciete beslissing zijn. Een fictieve beslissing is bijvoorbeeld wanneer het bestuur niet reageert binnen de gestelde termijn. * **Doel:** Intrekking, wijziging, vernietiging of niet-goedkeuring van de bestreden beslissing. * **Controle:** In principe vindt er een rechtmatigheids- en opportuniteitscontrole plaats. * **Devolutieve werking:** De volledige beslissingsmacht (rechtmatigheid én opportuiniteit) gaat over naar de beroepsinstantie. De beslissing van de beroepsinstantie treedt in de plaats van de oorspronkelijke beslissing. * **Uitzonderingen:** Soms is de beslissingsbevoegdheid in beroep beperkter. Dit moet worden nagegaan in de specifieke 'beroepsbepalingen'. * **Beginselen van behoorlijk bestuur:** Bestuurlijke beroepen zijn hieraan onderworpen, evenals de formele motiveringsplicht. * **Motiveringsverplichting beroepsbeslissing:** De beslissing van de beroepsinstantie moet gemotiveerd zijn. Bij impliciete beslissingen gelden specifieke regels. * **Intrekbaar:** Een bestuurlijk beroep, als individuele eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling, kan worden ingetrokken of opgeheven. **Soorten bestuurlijke beroepen:** * **Georganiseerd beroep:** Wettelijk vastgelegd (bij wie, vorm, termijn). Er is een uitputtingsvereiste vooraleer men zich tot de bestuursrechter kan wenden. In principe heeft dit geen schorsende werking, tenzij uitdrukkelijk voorzien (bv. Omgevingsvergunningsdecreet). De beroepsmogelijkheid moet actief worden meegedeeld. De beroepsinstantie moet in principe beslissen. * **Niet-georganiseerd beroep:** Kan altijd worden ingesteld. Het is facultatief (niet verplicht in te stellen, niet verplicht te beslissen, niet verplicht te vermelden). In principe geen schorsende werking voor het jurisdictionele beroep. * **Soorten niet-georganiseerde beroepen:** 1. **Willig beroep:** Verzoek tot heroverweging. 2. **Beroep bij de hiërarchische overste:** Binnen dezelfde rechtspersoon. 3. **Beroep bij het toezichthoudend bestuur:** Bij een andere rechtspersoon, enkel bij gedecentraliseerde besturen. Kan leiden tot schorsing of vernietiging van de beslissing. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Bestuurlijke beroepen | Een rechtsmiddel dat kan worden ingesteld tegen een beslissing van een bestuursorgaan, met het oog op intrekking, wijziging, vernietiging of niet-goedkeuring van die beslissing. | | Jurisdictioneel beroep | Een beroep dat wordt ingesteld bij een rechterlijke instantie, in tegenstelling tot een beroep bij een bestuursorgaan. | | Devolutieve werking | Het principe waarbij de bevoegdheid om een beslissing te nemen volledig overgaat op de beroepsinstantie, die zowel de rechtmatigheid als de opportuniteit van de oorspronkelijke beslissing kan beoordelen. | | Opportuniteitscontrole | De controle door de beroepsinstantie van de wenselijkheid of geschiktheid van de bestreden beslissing, naast de juridische juistheid ervan. | | Formele motiveringsplicht | De wettelijke verplichting om de redenen voor een beslissing duidelijk en formeel uiteen te zetten, zodat deze controleerbaar is. | | Impliciete verwerping | Wanneer een bestuursorgaan niet binnen de wettelijke termijn reageert op een ingediend beroep, wordt dit geacht te worden verworpen zonder expliciete beslissing. | | Uitputtingsvereiste | Het vereiste dat alle beschikbare bestuurlijke beroepsmogelijkheden moeten zijn uitgeput voordat een juridische procedure bij de bestuursrechter kan worden gestart. | | Privilège du préalable | Het principe dat een beslissing van een bestuursorgaan uitvoerbaar blijft totdat deze is ingetrokken of vernietigd, zelfs indien er beroep tegen is ingesteld. | | Stuitende werking | Het effect van een handeling (zoals het instellen van een bepaald type bestuurlijk beroep) dat de verjaringstermijn van een andere rechtsvordering doet heropleven of verlengen. | | Willig beroep | Een facultatief beroep ingesteld bij een bestuursorgaan waarbij om een heroverweging van een beslissing wordt verzocht, zonder dat dit wettelijk verplicht is. |