Inhalatietherapie maja.pdf

# Inhalatietherapie: een overzicht en voordelen Inhalatietherapie is een methode voor medicijntoediening die gericht is op het direct afleveren van geneesmiddelen in de luchtwegen, wat leidt tot een snelle en lokale werking [1](#page=1). ### 1.1 Algemeen overzicht van inhalatietherapie Inhalatietherapie wordt gebruikt om medicatie rechtstreeks naar de longen te transporteren. Dit zorgt ervoor dat de medicatie snel en lokaal kan werken, wat essentieel is voor het behandelen van aandoeningen van de luchtwegen [1](#page=1). #### 1.1.1 Voordelen van inhalatietherapie De belangrijkste voordelen van inhalatietherapie zijn: * **Snelle werking:** Medicatie die via inhalatie wordt toegediend, bereikt snel de longen en begint daardoor snel met werken [1](#page=1). * **Minder systemische bijwerkingen:** Doordat de medicatie lokaal in de luchtwegen werkt, wordt de hoeveelheid die in de rest van het lichaam terechtkomt beperkt, wat leidt tot minder algemene bijwerkingen [1](#page=1). * **Direct effect op luchtwegen en luchtwegklachten:** De therapie richt zich direct op de bron van de klachten in de luchtwegen, wat een effectief resultaat oplevert voor symptomen zoals kortademigheid of hoesten [1](#page=1). #### 1.1.2 Soorten inhalatiesystemen Er zijn verschillende systemen beschikbaar voor inhalatietherapie, waaronder: * Dosis-aerosol (puffer) [1](#page=1). * Poederinhalator [1](#page=1). * Aerosolverneveling [1](#page=1). ##### 1.1.2.1 Dosis-aerosol (puffer) Een dosis-aerosol, ook wel bekend als een puffer, is een spuitbus die een afgemeten dosis medicijn met drijfgas afgeeft bij elke inhalatie [1](#page=1). **Werking van een dosis-aerosol:** 1. Verwijder de beschermkap en schud de inhalator krachtig [1](#page=1). 2. Adem rustig uit, maar niet in de inhalator [1](#page=1). 3. Plaats het mondstuk tussen de lippen en zorg voor een goede afsluiting [1](#page=1). 4. Druk op de dosis-aerosol terwijl u tegelijkertijd langzaam en diep inademt [1](#page=1). 5. Houd de adem 5 tot 10 seconden vast, of zolang als comfortabel is [1](#page=1). 6. Adem rustig uit en spoel de mond na gebruik [1](#page=1). **Voordelen van de dosis-aerosol:** * Snelle werking [1](#page=1). * Minder systemische bijwerkingen [1](#page=1). * Directe werking in de longen [1](#page=1). **Nadelen van de dosis-aerosol:** * Vereist coördinatie tussen het indrukken van de bus en het inademen [1](#page=1). * Kan lastig zijn voor jonge kinderen en sommige ouderen [1](#page=1). * Het is soms moeilijk te controleren of de inhalator nog medicijn bevat [1](#page=1). --- # Soorten inhalatiesystemen en hun specifieke gebruik Inhalatietherapie omvat de toediening van medicatie via de luchtwegen, wat resulteert in directe werking in de longen met minder systemische bijwerkingen. De drie hoofdtypen inhalatiesystemen die worden gebruikt, zijn dosis-aerosolen (puffers), poederinhalatoren en aerosolvernevelaars. De keuze van het systeem is afhankelijk van factoren zoals leeftijd, ademkracht en medicijnvorm [1](#page=1) [4](#page=4). ### 2.1 Dosis-aerosol (puffer) Een dosis-aerosol, ook wel puffer genoemd, is een spuitbus die een afgemeten dosis medicijn met drijfgas afgeeft bij elke inhalatie [1](#page=1). #### 2.1.1 Werkingsmechanisme Het correcte gebruik van een puffer omvat de volgende stappen: 1. Verwijder de beschermkap en schud de inhalator krachtig [1](#page=1). 2. Adem rustig uit, zonder in de inhalator te ademen [1](#page=1). 3. Plaats het mondstuk tussen de lippen en sluit de lippen stevig [1](#page=1). 4. Duw op de dosis-aerosol en adem tegelijkertijd langzaam en diep in [1](#page=1). 5. Houd de adem 5 tot 10 seconden vast, of zo lang als comfortabel is [1](#page=1). 6. Adem rustig uit en spoel de mond na gebruik [1](#page=1). #### 2.1.2 Voordelen * Snelle werking [1](#page=1). * Minder systemische bijwerkingen [1](#page=1). * Directe werking in de longen [1](#page=1). #### 2.1.3 Nadelen * Vereist coördinatie tussen het indrukken van de puffer en het inademen [1](#page=1). * Kan moeilijk zijn voor jonge kinderen en sommige ouderen [1](#page=1). * Het kan soms lastig zijn om te controleren of de puffer leeg is [1](#page=1). #### 2.1.4 Aandachtspunten bij gebruik * De inhalator moet krachtig geschud worden voor gebruik [2](#page=2). * Niet in de inhalator uitademen [2](#page=2). * Controleer de dosisindicator of een testspuitje om te bepalen of het apparaat leeg is [2](#page=2). * Bewaar de puffer droog, koel en beschermd tegen direct zonlicht [2](#page=2). * Bij bijwerkingen zoals tremor of snelle hartslag, dient dit gemeld te worden aan een arts of verpleegkundige [2](#page=2). * Mond spoelen na gebruik helpt irritatie en schimmelinfecties (vooral bij corticosteroïden) te voorkomen [2](#page=2). #### 2.1.5 Begeleiding zorgontvanger * Leg in eenvoudige taal uit wat een puffer is en het doel ervan [2](#page=2). * Demonstreer de juiste techniek en laat de zorgontvanger oefenen [2](#page=2). * Controleer de techniek en geef corrigerende feedback [2](#page=2). * Adviseer over tijdig vervangen of navullen en controleer op beschadigingen van het apparaat [2](#page=2). ### 2.2 Poederinhalator Bij een poederinhalator wordt de energie om het medicijn te verspreiden verkregen uit de eigen ademhaling van de gebruiker (inspiratoire flow). Het medicijn bevindt zich als droog poeder in een capsule, blister of multidosissysteem [3](#page=3). #### 2.2.1 Werkingsmechanisme Het gebruik van een poederinhalator omvat de volgende stappen: 1. Open of prepareer de inhalator (dit varieert per apparaat, bijv. draaien, trekken of drukken) [3](#page=3). 2. Adem krachtig en snel in via het mondstuk. Het poeder wordt hierdoor losgemaakt en naar de longen getransporteerd [3](#page=3). 3. Houd de adem 5 tot 10 seconden vast en verwijder de inhalator, waarna rustig wordt uitgeademd [3](#page=3). #### 2.2.2 Voordelen * Er is geen hand-ademcoördinatie vereist, aangezien de medicatie vrijkomt door inademing [3](#page=3). * Mogelijk grotere longdepositie en geen gebruik van drijfgassen [3](#page=3). * Compact en gemakkelijk mee te nemen [3](#page=3). #### 2.2.3 Nadelen * Er komt slechts een kleine hoeveelheid medicijn per dosis vrij; de gebruiker ervaart mogelijk geen sensatie zoals smaak of trilling [3](#page=3). * Niet geschikt voor personen met onvoldoende inhalatiekracht, zoals jonge kinderen (<5 jaar) of mensen met een zeer zwakke ademhaling [3](#page=3). * Vocht kan het poeder laten plakken als de gebruiker in het mondstuk uitademt [3](#page=3). #### 2.2.4 Aandachtspunten bij gebruik * Vervang of vul de inhalator volgens voorschrift en bewaar de verpakking en instructies [3](#page=3). * Bewaar op een droge, koele plek, aangezien vocht de effectiviteit vermindert [3](#page=3). * Adem nooit uit in de inhalator [3](#page=3). * Niet aanbevolen voor jonge kinderen (<5 jaar) of bij zwakke inhalatiekracht [3](#page=3). * Adem snel en diep in, houd de adem 5-10 seconden vast, verwijder de inhalator en adem uit [3](#page=3). * Spoel de mond na gebruik, met name bij corticosteroïden, om irritatie en schimmelinfecties te voorkomen [3](#page=3). * Observeer op bijwerkingen en rapporteer abnormaliteiten [3](#page=3). #### 2.2.5 Begeleiding zorgontvanger * Leg uit dat de medicatie vrijkomt door krachtig inademen en oefen deze techniek [3](#page=3). * Waarschuw tegen uitademen in het toestel en leg de opslaginstructies uit [3](#page=3). * Controleer of de gebruiker voldoende inspiratoire flow heeft; bespreek indien nodig een alternatief [3](#page=3). * Demonstreer en oefen de juiste ademtechniek, en controleer deze regelmatig [3](#page=3). ### 2.3 Aerosolverneveling (vernevelaar) Bij verneveling wordt vloeibare medicatie omgezet in een fijne mist die via een mondstuk of masker kan worden ingeademd. Dit proces wordt gefaciliteerd door perslucht of elektrische vernevelaars [3](#page=3). #### 2.3.1 Werkingsmechanisme 1. Het geneesmiddel wordt opgelost in een vloeistof in een vernevelingskamertje [4](#page=4). 2. Perslucht of een compressortechniek genereert een fijne nevel die de patiënt inademt via een mondstuk of masker [4](#page=4). 3. De verneveling duurt doorgaans ongeveer 10 minuten en wordt voortgezet tot 1 minuut na het sputteren [4](#page=4). #### 2.3.2 Voordelen * Er is geen hand-ademcoördinatie nodig, aangezien het apparaat automatisch vernevelt [4](#page=4). * Geschikt voor medicatie die niet beschikbaar is als puffer of poeder, zoals bepaalde antibiotica [4](#page=4). * Maakt de toediening van hoge doses of combinaties van medicijnen mogelijk, en kan, onder voorschrift, zuurstof toedienen [4](#page=4). #### 2.3.3 Nadelen * Relatief lange vernevelingstijd (ongeveer 10 minuten) [4](#page=4). * Risico op besmetting bij onvoldoende reiniging van het masker, de buisjes of het reservoir [4](#page=4). * Restmedicatie in het potje, verlies bij uitademen of een onjuiste deeltjesgrootte kan de effectiviteit verminderen [4](#page=4). * De apparatuur is groter, minder mobiel en sommige apparaten produceren geluid [4](#page=4). #### 2.3.4 Aandachtspunten bij gebruik * Er is minimaal 4 ml vloeistof nodig; indien nodig kan dit verdund worden met fysiologisch zout volgens voorschrift [4](#page=4). * Het persluchtdebiet moet, indien van toepassing, worden ingesteld op 6-8 liter per minuut [4](#page=4). * De verneveling moet worden voortgezet tot 1 minuut na het sputteren [4](#page=4). * Gebruik bij voorkeur monodosisverpakkingen en sluit deze zorgvuldig af [4](#page=4). * Contact met de ogen moet vermeden worden; draag oogbescherming of let op spatten (risico op glaucoom bij corticosteroïden bij oogcontact) [4](#page=4). * Spoel de mond na gebruik, vooral bij corticosteroïden [4](#page=4). * Reinig en droog alle onderdelen na elk gebruik om besmetting (bijv. met Pseudomonas) te voorkomen [4](#page=4). * Observeer op bijwerkingen en rapporteer deze [4](#page=4). #### 2.3.5 Begeleiding zorgontvanger * Leg duidelijk uit wat er gaat gebeuren en gebruik eenvoudige taal [4](#page=4). * Zorg voor een comfortabele houding en controleer de apparatuur en verbindingen [4](#page=4). * Help bij het aansluiten van het masker of mondstuk en zorg voor een comfortabele pasvorm [4](#page=4). * Stimuleer een rustige, diepe ademhaling en geef geruststellende instructies tijdens de verneveling [4](#page=4). * Herinner de patiënt aan het spoelen van de mond na afloop en vraag hoe de persoon zich voelt [4](#page=4). ### 2.4 Kort overzicht & veiligheidsaanbevelingen * Het kiezen van het juiste apparaat is cruciaal en dient gebaseerd te zijn op leeftijd, ademkracht en medicijnformaat [4](#page=4). * Regelmatige oefening en evaluatie van de techniek verhogen de effectiviteit van de inhalatietherapie [4](#page=4). --- # Aandachtspunten en begeleiding bij inhalatietherapie Dit deel van de studiehandleiding behandelt cruciale aandachtspunten, veiligheidsaanbevelingen en optimale begeleiding voor zorgontvangers bij het gebruik van diverse inhalatiesystemen, met een focus op de principes van effectieve medicatietoediening aan de longen. ### 3.1 Algemene aandachtspunten en begeleiding bij inhalatietherapie Bij de begeleiding van zorgontvangers is het essentieel om de werking en het belang van inhalatietherapie helder uit te leggen in eenvoudige taal. Het demonstreren van de correcte techniek en het laten oefenen door de zorgontvanger, gevolgd door controle en corrigerende feedback, is cruciaal voor de effectiviteit. Advies over tijdige vervanging of navulling en controle op beschadiging van het device behoren ook tot de begeleiding [2](#page=2). #### 3.1.1 Veiligheid en onderhoud Verschillende veiligheidsmaatregelen en onderhoudsprincipes zijn van toepassing op inhalatiesystemen: * Schud de inhalator krachtig voor gebruik [2](#page=2). * Adem niet in de inhalator uit [2](#page=2) [3](#page=3). * Controleer de dosisindicator of het testspuitje om te zien of het leeg is [2](#page=2). * Bewaar de inhalator droog, koel en beschermd tegen direct zonlicht [2](#page=2). * Bij neveneffecten zoals tremor of snelle hartslag dient melding te worden gemaakt bij een arts of verpleegkundige [2](#page=2). * Spoel de mond na gebruik om irritatie of schimmelinfecties te voorkomen, met name bij het gebruik van corticosteroïden [2](#page=2) [5](#page=5). * Reinig en onderhoud devices volgens voorschrift om infectierisico's te minimaliseren [5](#page=5). * Bij twijfel of bijwerkingen dient contact te worden opgenomen met een arts of apotheker [5](#page=5). #### 3.1.2 Keuze van het juiste apparaat De keuze van het juiste inhalatieapparaat is afhankelijk van factoren zoals leeftijd, ademkracht en het medicijnformaat [4](#page=4). ### 3.2 Poederinhalatoren Bij poederinhalatoren wordt de energie voor de verspreiding van het medicijn geleverd door de eigen ademhaling van de gebruiker (inspiratoire flow). Het medicijn bevindt zich als droog poeder in een capsule, blister of multidosissysteem [3](#page=3). #### 3.2.1 Werking van poederinhalatoren De werking omvat het openen/prepareren van de inhalator, gevolgd door een krachtige en snelle inademing via het mondstuk. Hierdoor wordt het poeder losgeraakt en naar de longen getransporteerd. Vervolgens dient de adem 5-10 seconden te worden ingehouden, waarna de inhalator wordt verwijderd en rustig wordt uitgeademd [3](#page=3). #### 3.2.2 Voordelen en nadelen van poederinhalatoren **Voordelen:** * Geen hand-ademcoördinatie vereist, omdat medicatie vrijkomt door inademing [3](#page=3). * Potentieel grotere longdepositie en geen gebruik van drijfgassen [3](#page=3). * Compact en makkelijk mee te nemen [3](#page=3). **Nadelen:** * Er komt per dosis slechts een kleine hoeveelheid poeder vrij, wat soms resulteert in geen merkbare sensatie (smaak of trilling) [3](#page=3). * Niet geschikt voor personen met onvoldoende inhalatiekracht, zoals kinderen jonger dan 5 jaar of personen met een zeer zwakke ademhaling [3](#page=3). * Vocht kan het poeder laten plakken als de gebruiker in het mondstuk uitademt [3](#page=3). #### 3.2.3 Aandachtspunten bij gebruik van poederinhalatoren * Vervang of vul de inhalator volgens voorschrift en bewaar de verpakking en instructies [3](#page=3). * Bewaar de inhalator op een droge, koele plaats; vocht vermindert de effectiviteit [3](#page=3). * Adem nooit uit in de inhalator [3](#page=3). * Niet aanbevolen voor jonge kinderen (<5 jaar) of bij zwakke inhalatiekracht [3](#page=3). * De correcte ademtechniek omvat snel en diep inademen, de adem 5-10 seconden vasthouden, de inhalator verwijderen en daarna rustig uitademen [3](#page=3). * Spoel de mond na gebruik, vooral bij corticosteroïden [3](#page=3). * Observeer op bijwerkingen en rapporteer abnormaliteiten [3](#page=3). #### 3.2.4 Begeleiding bij poederinhalatoren De begeleiding dient te omvatten: uitleg dat medicatie vrijkomt door krachtig inademen en oefening hiervan. Waarschuw tegen uitademen in het toestel en leg de opslaginstructies uit. Controleer of de gebruiker voldoende inspiratoire flow heeft; indien niet, bespreek een alternatief. Toon en oefen de juiste ademtechniek en controleer deze regelmatig [3](#page=3). ### 3.3 Aerosolverneveling (vernevelaar) Bij verneveling wordt vloeibare medicatie omgezet in een fijne mist die kan worden ingeademd via een mondstuk of masker, gebruikmakend van perslucht of elektrische vernevelaars [3](#page=3) [4](#page=4). #### 3.3.1 Werking van aerosolverneveling Het geneesmiddel wordt opgelost in vloeistof in een vernevelingskamertje. Perslucht of een compressortechniek zet dit om in een fijne nevel die de patiënt inademt via een mondstuk of masker. De verneveling duurt doorgaans ongeveer 10 minuten en dient voortgezet te worden tot 1 minuut na het 'sputteren' (het geluid dat aangeeft dat de vloeistof bijna op is) [4](#page=4). #### 3.3.2 Voordelen en nadelen van aerosolverneveling **Voordelen:** * Geen hand-ademcoördinatie nodig omdat het apparaat automatisch vernevelt [4](#page=4). * Geschikt voor medicatie die niet beschikbaar is als puffer of poeder, zoals bepaalde antibiotica [4](#page=4). * Mogelijkheid om hoge doses of combinaties toe te dienen; zuurstoftoediening is ook mogelijk onder voorschrift [4](#page=4). **Nadelen:** * Relatief lange vernevelingstijd (ongeveer 10 minuten) [4](#page=4). * Kans op besmetting bij onvoldoende reiniging van masker, buisjes of reservoir [4](#page=4). * Restmedicatie in het potje, verlies bij uitademen of een onjuiste deeltjesgrootte kan de effectiviteit verminderen [4](#page=4). * De apparatuur is groter, minder mobiel en sommige apparaten maken geluid [4](#page=4). #### 3.3.3 Aandachtspunten bij gebruik van aerosolverneveling * Er is minimaal 4 ml vloeistof nodig; indien nodig verdunnen met fysiologisch zout volgens voorschrift [4](#page=4). * Het persluchtdebiet dient indien van toepassing ingesteld te worden op 6-8 liter per minuut [4](#page=4). * De verneveling dient voortgezet te worden tot 1 minuut na het sputteren [4](#page=4). * Gebruik bij voorkeur monodosisverpakkingen en sluit deze zorgvuldig af [4](#page=4). * Vermijd contact met de ogen; draag oogbescherming of let op spatten, aangezien er risico op glaucoom kan zijn bij corticosteroïden bij oogcontact [4](#page=4). * Spoel de mond na gebruik, met name bij corticosteroïden [4](#page=4). * Reinig en droog alle onderdelen na elk gebruik om besmetting te voorkomen (bijvoorbeeld met *Pseudomonas*) [4](#page=4). * Observeer op bijwerkingen en rapporteer deze [4](#page=4). #### 3.3.4 Begeleiding bij aerosolverneveling De begeleiding dient het volgende te omvatten: een duidelijke uitleg wat er gaat gebeuren met gebruik van eenvoudige taal. Zorg voor een comfortabele houding en controleer apparatuur en verbindingen. Help bij het aansluiten van het masker of mondstuk en zorg voor een comfortabele pasvorm. Stimuleer rustige, diepe ademhaling en geef geruststellende instructies tijdens de verneveling. Herinner aan mondspoeling na afloop en vraag naar het welzijn van de persoon [4](#page=4). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definitie | |------|------------| | Inhalatietherapie | Een medische behandeling waarbij medicatie wordt toegediend via de luchtwegen, zodat deze rechtstreeks in de longen terechtkomt voor snelle en lokale werking. | | Dosis-aerosol (puffer) | Een spuitbus die een afgemeten dosis medicijn met drijfgas afgeeft bij inademing, ontworpen voor directe werking in de longen met minder systemische bijwerkingen. | | Poederinhalator | Een inhalatiesysteem waarbij medicijn in poedervorm wordt vrijgegeven door de eigen ademhalingskracht van de gebruiker, geschikt voor directe afgifte in de longen. | | Aerosolverneveling (vernevelaar) | Een apparaat dat vloeibare medicatie omzet in een fijne mist die kan worden ingeademd via een mondstuk of masker, vaak gebruikt voor medicatie die niet in andere vormen beschikbaar is. | | Systemische bijwerkingen | Ongewenste effecten van medicatie die door het hele lichaam worden verspreid in plaats van lokaal op de plaats van toediening te werken. | | Inspiratoire flow | De snelheid en kracht waarmee een persoon inademt, een cruciale factor voor de effectiviteit van bepaalde poederinhalators. | | Depositie in de longen | De hoeveelheid medicijn die daadwerkelijk in de longen terechtkomt na inhalatie, een indicator van de effectiviteit van de toediening. | | Fysiologisch zout | Een steriele zoutoplossing ($0.9\%$ NaCl) die vaak wordt gebruikt om medicatie te verdunnen voor verneveling of om neusspoelingen uit te voeren. | | Monodosisverpakkingen | Medicatie die is verpakt in afzonderlijke, enkele doses, wat de nauwkeurigheid van de dosering verhoogt en het risico op besmetting vermindert. |