Les 2 - Zoeken naar personen.pptx

# Drie niveaus van onderzoek en soorten personen Dit onderdeel behandelt de drie niveaus van historisch onderzoek naar personen: biografisch, prosopografisch en genealogisch, en onderscheidt drie categorieën personen: bekende, tussenniveau en onbekende figuren. ## 1. Niveaus van onderzoek ### 1.1 Biografisch onderzoek Biografisch onderzoek richt zich op het beschrijven van het individuele leven van een persoon. Dit omvat niet alleen gebeurtenissen, maar ook de motieven, psychologie en mentaliteit van het individu. Wanneer men het eigen leven beschrijft, spreekt men van een autobiografie. Memoires zijn autobiografische documenten die zich toespitsen op een specifiek thema of een bepaalde periode, zoals jeugdherinneringen. **Heuristisch:** Voor biografisch onderzoek is de toegang tot privé-archieven of voldoende materiaal in diverse collecties essentieel. ### 1.2 Prosopografisch onderzoek Prosopografisch onderzoek is een vorm van collectieve biografie, waarbij de nadruk ligt op het gemeenschappelijke in plaats van het specifieke. Het wordt ook wel historische sociografie genoemd en bestudeert klassen, strata en groepen. Prosopografie streeft ernaar de gemeenschappelijke kenmerken van een groep historische actoren te achterhalen door middel van een collectieve studie, waarbij de nadruk ligt op externe, bij voorkeur niet-persoonlijke kenmerken. **Heuristisch:** Voor prosopografisch onderzoek moet de groep duidelijk afgebakend zijn en exhaustief gekend worden, bijvoorbeeld via een ledenlijst of beroepsregister. > **Tip:** Lawrence Stone definieerde prosopografie als "the inquiry into the common caracteristics of a group of historical actors by means of a collective study". ### 1.3 Genealogisch onderzoek Genealogisch onderzoek omvat voorouderonderzoek en stamboomonderzoek. Het bestudeert familienamen en hun afstamming (onomastiek) en familiekunde in bredere zin. **Heuristisch:** Voor personen in België, vooral in de Nieuwste Tijd, is genealogisch onderzoek in principe altijd mogelijk. ## 2. Soorten personen ### 2.1 Bekende figuren Bekende figuren zijn doorgaans gemakkelijk te vinden via bibliotheekcatalogi, Google Books en gespecialiseerde biografische woordenboeken. * **Biografische woordenboeken:** * *Biographie nationale* (BN) van de Académie Royale de Belgique: oude reeks verscheen tussen 1866 en 1986, richt zich op Franstalige personen die overleden zijn, belangrijk waren, of op Belgisch grondgebied leefden. * *Nouvelle biographie nationale* (NBN): startte in 1988. * Nationaal Biografisch Woordenboek (NBW) van de Koninklijke Vlaamse Academie van Kunsten en Wetenschappen (KVAB): startte in 1964, omvat meer dan 3000 biografieën in inmiddels 26 delen. De eerste tien delen zijn online beschikbaar, evenals een index tot deel 26. * *Biographie coloniale belge. Belgische koloniale biografie* van het Koninklijk Belgisch Koloniaal Instituut: verscheen in 1948 en telt 9 delen, waarvan er 9 online beschikbaar zijn. * *Belgische overzeese biografie* van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen. * Eugène De Seyn, *Dictionnaire biographique des sciences, des lettres et des arts de Belgique* (2 delen, 1935-1936). * Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (NEVB): oorspronkelijk in drie delen (1973-1975), een verwetenschappelijking verscheen in 1998, en er is een nieuwe online editie (DEVB). * *Encyclopédie du mouvement wallon* (drie delen, 2000-2003, met een vierde deel over Waalse parlementairen en ministers in 2010). * **Archieven:** * Archieven van particuliere personen en familiearchieven: een overzicht van bronnen hiervoor is te vinden in naslagwerken, zoals het werk van D'Hoore over archieven van particulieren. * Zoeken via archiefcentra die aansluiten bij de leefwereld van de persoon (bv. Amsab-ISG voor Camille Huysmans, ADVN voor Frans Van der Elst). * Archieven in private instellingen of privébezit: overzicht te vinden via Archiefbank Vlaanderen en Archiefpunt. ### 2.2 Tussenniveau figuren Dit niveau omvat societyfiguren, specifieke beroepscategorieën en politici. De zoekstrategie is gericht op het 'zoeken in de sfeer' van de betrokken personen, rekening houdend met geografische, professionele en ideologische contexten. * **Algemeen:** * Biografische encyclopedieën zoals *Wie is wie in Vlaanderen* en *Qui est qui en Belgique francophone et au Grand-Duché de Luxembourg*. * *Who's who in Belgium and Grand Duchy of Luxemburg*. * **Parlementsleden en ministers:** * Repertoria van parlementsleden en ministers, zoals het werk van De Paepe over het Belgisch Parlement (1831-1894), Van Molle over het Belgisch Parlement (1894-1972), en lijsten in werken over de geschiedenis van de Kamer en de Senaat. * Biografische lexicons zoals Gaus over Belgische ministers en staatssecretarissen (1960-1980), en werken over premiers. * **Provincieraadsleden:** * Historische projecten zoals het Politiek Personeel Antwerpen, die provincieraadsleden, gedeputeerden en gouverneurs omvatten (bv. via ODIS). * Specifieke werken over provinciale politieke biografieën voor West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen. * **Prominenten uit politieke en sociale bewegingen:** * ODIS (Online Deposit and Information System) biedt informatie over prominente figuren uit het middenveld. * Specifieke bibliografieën over liberale, arbeidersbewegingen, etc. * **Kunstenaars en literatoren:** * Biografische lexicons voor plastische kunst (bv. Arto), componisten, en literatoren. * Digitale bibliotheken zoals de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL) zijn een waardevolle bron. * Databases zoals BALat (Belgian Arts Links and Tools) voor schilders en het Studiecentrum Vlaamse Muziek (SVM) voor componisten. * **Ondernemers en vrije beroepen:** * Dictionnaires des patrons en werken over grote ondernemers, evenals bedrijfsgeschiedenissen en sectorale geschiedenissen. * Gidsen voor industriële geschiedenis. * **Universiteitsstudenten:** * Lijsten van universiteitsstudenten (rollen, matricula). * **Journalisten:** * Bibliografieën over de geschiedenis van de media en dictionnaires van journalisten-schrijvers. * **Clerus:** * Jaarboeken van de bisdommen en algemene katholieke jaarboeken. * Repertoria van priesters en alumni van theologische instellingen (bv. KADOC). * **Joden:** * Dictionnaire biographique des Juifs de Belgique. * **Moslims:** * Overzichten van moskeeën, imams en islamleerkrachten. * **Adel:** * Studies over de evolutie van de Belgische adel en wapenboeken. * Adelannuaires zoals *L’annuaire de la noblesse belge* en *L’Etat présent de la noblesse du Royaume de Belgique*. * **Bekende vrouwen:** * Dictionnaires van Belgische vrouwen uit de 19e en 20e eeuw, vergelijkbaar met Nederlandse initiatieven zoals *1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis*. ### 2.3 Onbekende figuren Onbekende personen, die meestal relevant zijn binnen genealogisch onderzoek, worden voornamelijk via archiefonderzoek opgespoord. * **Genealogie:** * Werken over genealogie en de geschiedenis van families. * Gidsen van archiefinstellingen. * **Familienaam:** * Verklarende woordenboeken van familienamen. * **Repertoria van familieonderzoek:** * Databanken zoals 'Ariadne' van Familiekunde Vlaanderen en internationale platformen zoals Geneanet.org. * **Archiefonderzoek:** * **Parochieregisters:** Registratie van geboorten (doopsels). * **Akten van de Burgerlijke Stand:** Geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten, akten van erkenning van een kind, en vonnissen die de burgerlijke staat wijzigen. * **Bevolkingsregisters:** Tienjaarlijkse volkstellingen die gezinssamenstellingen registreren. * **Nalatenschap:** Informatie uit registraties en domeinen, steeds vaker digitaal beschikbaar. --- # Zoeken naar bekende figuren Dit deel behandelt de methoden en bronnen die gebruikt kunnen worden voor het vinden van informatie over bekende individuen, met een focus op biografische woordenboeken, encyclopedieën en archieven. ### 2.1 Biografisch onderzoek naar bekende figuren Het onderzoek naar bekende figuren richt zich op het beschrijven van een individueel leven, waarbij niet alleen gebeurtenissen, maar ook motieven, psychologie en mentaliteit aan bod komen. Dit kan variëren van zelfgeschreven autobiografieën tot memoires die toegespitst zijn op een bepaald thema of periode. Voor dit type onderzoek is de beschikbaarheid van privé-archieven of voldoende materiaal in diverse collecties essentieel. ### 2.2 Bronnen voor bekende figuren Biografische informatie over bekende figuren is over het algemeen goed vindbaar via bibliotheekcatalogi, Google Books en gespecialiseerde biografische woordenboeken en encyclopedieën. #### 2.2.1 Biografische woordenboeken en encyclopedieën * **Biographie nationale (BN)**: Deze oude reeks van de Académie Royale de Belgique, gepubliceerd tussen 1866 en 1986, bevat enkel Franstalige biografieën van overleden personen die belangrijk waren of op Belgisch grondgebied leefden. * **Nouvelle biographie nationale (NBN)**: Vanaf 1988 is deze reeks gestart als opvolger van de BN. * **Nationaal Biografisch Woordenboek (NBW)**: Gepubliceerd door de Koninklijke Vlaamse Academie voor Kunsten en Wetenschappen (KVAB), begon deze reeks in 1964 en telt inmiddels 26 delen met meer dan 3000 biografieën. De eerste tien delen zijn online beschikbaar, evenals een index tot deel 26. * **Biographie coloniale belge. Belgische koloniale biografie**: Een publicatie van het Koninklijk Belgisch Koloniaal Instituut, met het eerste deel uit 1948. Negen delen zijn online beschikbaar. * **Biographie belge d’outre-mer. Belgische overzeese biografie**: Een publicatie van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen. * **Dictionnaire biographique des sciences, des lettres et des arts de Belgique**: Dit werk van Eugène De Seyn omvat twee delen uit 1935-1936. * **Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (NEVB)**: Na de eerste editie (1973-1975) is deze encyclopedie verwetenschappelijkt en beschikbaar als een nieuwe online editie (DEVB). * **Encyclopédie du mouvement wallon**: Deze encyclopedie, gericht op het politieke bestaan van Wallonië, telt drie delen (2000-2003) en een vierde deel over Waalse parlementairen en ministers (2010). #### 2.2.2 Archieven Archieven kunnen waardevolle bronnen zijn voor biografisch onderzoek. Het is nuttig om te zoeken via archiefcentra die aansluiten bij de leefwereld van de betreffende persoon, zoals het Amsab-ISG voor Camille Huysmans of het ADVN voor Frans Van der Elst. * **Archiefbank Vlaanderen en Archiefpunt**: Sinds 2005 bieden deze platforms een overzicht van archieven in private instellingen of privébezit. * **Bronnen voor de studie van particuliere personen en familiearchieven**: Gepubliceerd werk dat specifieke richtlijnen biedt voor het onderzoeken van privé-archieven. * **Archives de particuliers relatives à l’histoire de la Belgique contemporaine**: Een werk van Marc D’Hoore dat particuliere archieven vanaf 1830 in kaart brengt. ### 2.3 Zoeken naar 'tussenniveau' personen (societyfiguren, specifieke beroepscategorieën) Voor personen die niet tot de absolute elite behoren maar wel een zekere bekendheid genoten (societyfiguren, politici, specifieke beroepsgroepen), geldt de regel om te zoeken in de 'sfeer' van de betrokken personen: geografisch, professioneel en ideologisch. #### 2.3.1 Algemene en gespecialiseerde naslagwerken * **Wie is wie in Vlaanderen**: Een biografische encyclopedie die informatie biedt over personen in Vlaanderen. * **Qui est qui en Belgique francophone et au Grand-Duché de Luxembourg / Who's who in Belgium and Grand Duchy of Luxemburg**: Biografische encyclopedieën voor respectievelijk Franstalig België en Luxemburg, en voor heel België. #### 2.3.2 Politici en overheidsfunctionarissen * **Parlementsleden en ministers**: Diverse werken bieden biografische gegevens van Belgische parlementsleden en ministers, waaronder lijsten en specifieke naslagwerken per periode. De websites van de Kamer en de Senaat bieden vaak aanvullende informatie. * **Belgische ministers en Staatssecretarissen**: Een politiek biografisch lexicon behandelt deze groep van 1960 tot 1980. * **Eerste ministers**: Naslagwerken beschrijven de Belgische eerste ministers vanaf de oprichting van de staat. * **Provincieraadsleden**: Projecten zoals het Historisch Project Politiek Personeel Antwerpen en specifieke publicaties voor andere provincies documenteren deze groep. * **ODIS (Online Dictionary of Intercultural Affairs)**: Een belangrijke bron voor politici en prominenten uit politieke en sociale bewegingen en het middenveld. #### 2.3.3 Kunstenaars, literatoren en ondernemers * **Kunstenaars en plastische kunsten**: Biografische lexica voor Belgische kunstenaars en lijsten van kunstenaars zijn beschikbaar. BALat (Belgian Arts Links and Tools) is een nuttige online bron voor schilders. * **Componisten**: Een lexicon van componisten en een studiecentrum voor Vlaamse muziek bieden informatie. * **Literatoren**: De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL) is een cruciale bron voor Nederlandse en Vlaamse auteurs. * **Ondernemers en vrije beroepen**: Lexica van 'patrons' in België en gidsen voor industriële geschiedenis bieden inzicht. Ook bedrijfsgeschiedenissen en sectorale geschiedenissen kunnen relevant zijn. * **Journalisten**: Bibliografieën en lexica specifiek gericht op journalisten in België. #### 2.3.4 Religieuzen en andere groepen * **Clerus**: Jaarboeken van bisdommen en katholieke jaarboeken bieden informatie over geestelijken. Repertoria voor specifieke bisdommen of alumni van instellingen zoals het Belgisch Pauselijk College te Rome zijn eveneens van belang. KADOC is een belangrijk centrum voor religieuze geschiedenis. * **Joden en Moslims**: Biografische woordenboeken behandelen specifieke religieuze gemeenschappen. * **Adel**: Publicaties over de evolutie van de Belgische adel en wapenboeken bieden genealogische en biografische informatie. Annuaire de la noblesse belge en L’Etat présent de la noblesse du Royaume de Belgique zijn belangrijke bronnen. * **Bekende vrouwen**: Dictionnaire des femmes belges en vergelijkbare werken voor Nederland belichten de rol van vrouwen in de geschiedenis. > **Tip:** Bij het zoeken naar 'tussenniveau' personen is het cruciaal om breed te denken en alle mogelijke professionele, geografische en ideologische netwerken te onderzoeken waarin de persoon actief was. ### 2.4 Bronnen voor onbekende personen (genealogie) Voor het onderzoek naar minder bekende personen, met name op genealogisch vlak, zijn er specifieke methoden en bronnen. #### 2.4.1 Genealogische gidsen en repertoria * **Gidsen van archiefinstellingen**: Deze gidsen, zoals die van het Stadsarchief Antwerpen, bieden informatie over hoe te zoeken naar personen in archieven. * **Verklarend woordenboek van de familienamen**: Een werk dat de oorsprong en betekenis van familienamen verklaart, kan een startpunt zijn. * **Repertoria van verricht familie-onderzoek**: Databanken zoals 'Ariadne' (Familiekunde Vlaanderen) en websites zoals Geneanet en Familiegeschiedenis.be bieden tools en toegang tot reeds verricht genealogisch onderzoek. #### 2.4.2 Archiefonderzoek voor genealogie * **Parochieregisters**: Geboorte- en doopregisters zijn fundamenteel voor het traceren van personen in het verleden. * **Akten van de Burgerlijke Stand**: Geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten zijn essentiële bronnen voor biografische details en familiebanden. * **Bevolkingsregisters en Tienjaarlijkse volkstellingen**: Deze registers bieden informatie over gezinsamenstellingen en demografische gegevens. * **Nalatenschap (Registratie en domeinen)**: Registraties van nalatenschappen kunnen informatie bevatten over bezittingen en erfgenamen. > **Tip:** Genealogisch onderzoek vereist geduld en nauwkeurigheid. Het systematisch raadplegen van verschillende soorten bronnen, van registers tot archiefstukken, is cruciaal voor een volledig beeld. --- # Zoeken naar tussenniveau personen Dit gedeelte behandelt strategieën en bronnen voor het vinden van informatie over personen op een 'tussenniveau', zoals societyfiguren, specifieke beroepsgroepen en politici. ### 3.1 De aanpak voor 'tussenniveau' personen Bij het zoeken naar informatie over personen op dit 'tussenniveau' is de algemene regel om te zoeken binnen de 'sfeer' van de betrokken personen. Dit betekent dat je rekening moet houden met de geografische, professionele en ideologische context waarin de persoon opereerde. ### 3.2 Algemene naslagwerken en encyclopedieën Er bestaan diverse algemene biografische naslagwerken die kunnen helpen bij het vinden van informatie over personen op dit niveau. Enkele voorbeelden zijn: * **Wie is wie in Vlaanderen:** Een biografische encyclopedie die edities kent voor de periodes 2003-2005. * **Qui est qui en Belgique francophone et au Grand-Duché de Luxembourg:** Een encyclopedie die specifiek gericht is op Franstalig België en Luxemburg, met edities uit 1990-1991. * **Who's who in Belgium and Grand Duchy of Luxemburg:** Een Engelstalige biografie uit 1962 die een bredere dekking kan bieden. ### 3.3 Specifieke beroeps- en beleidsgroepen Voor specifieke groepen zoals politici, ondernemers, kunstenaars, journalisten, geestelijken en adel, zijn er gespecialiseerde bronnen te raadplegen. #### 3.3.1 Parlementsleden en ministers * **Parlementsleden:** * Voor de periode 1831-1894 bestaat er een werk getiteld "Le Parlement belge: données biographiques". * Voor de periode 1894-1972 is "Het Belgisch Parlement, 1894-1972" een relevante bron. * Aanvullingen en actuele informatie zijn vaak te vinden op de websites van de Kamer en de Senaat. * Historische overzichten van de Belgische Kamer en Senaat bieden eveneens biografische gegevens. * **Ministers en Staatssecretarissen:** * "Belgische ministers en Staatssecretarissen, 1960-1980. Politieke biografisch lexikon" is een specifieke bron voor deze functiebekleders. * **Eerste Ministers:** * "Nos premiers ministres de Léopold Ier à Albert Ier: 1831-1934" en "Monsieur le Premier Ministre" bieden biografische informatie over premiers. * **Provincieraadsleden:** * Projecten zoals "Historisch Project Politiek Personeel Antwerpen" bieden informatie over provincieraadsleden, gedeputeerden en gouverneurs. * Specifieke publicaties over de geschiedenis van provincies, zoals die van Antwerpen, West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen, bevatten soms biografische repertoria. #### 3.3.2 Prominenten uit sociale en politieke bewegingen * **ODIS (Online Dictionary of Interwar Belgium):** Dit platform is een waardevolle bron voor het vinden van informatie over prominenten uit politieke en sociale bewegingen en het middenveld. #### 3.3.3 Kunstenaars en literatoren * **Beeldende Kunstenaars:** * "Arto. Biografisch Lexicon Plastische Kunst in België" is een belangrijk naslagwerk. * "Dictionnaire biographique illustré des artistes de Belgique depuis 1830" biedt ook relevante informatie. * **BALaT (Belgian Arts Links and Tools):** Een online database specifiek voor schilders. * **Componisten:** * "Dictionnaire des compositeurs de Belgique du Moyen Âge à nos jours" is een gespecialiseerde bron. * Het **Studiecentrum Vlaamse Muziek (SVM)** biedt informatie over componisten. * **Literatoren:** * De **Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL)** is een essentiële online bron voor auteurs uit de Nederlandse taalgebied. #### 3.3.4 Ondernemers en vrije beroepen * **Ondernemers:** * "Dictionnaire des patrons en Belgique: les hommes, les entreprises, les réseaux" en "100 grands patrons du XXe siècle en Belgique" bieden inzicht in de Belgische ondernemerswereld. * Bronnen zoals bedrijfsgeschiedenissen en de geschiedenis van economische sectoren, met gidsen voor specifieke regio's, zijn ook nuttig. * **Vrije Beroepen:** * Voor specifieke vrije beroepen kunnen gespecialiseerde repertoria of gidsen bestaan. #### 3.3.5 Journalisten * Bibliografieën zoals "Pour l’histoire des médias en Belgique: bibliographie de 1830 à nos jours" en "Dictionnaire des journalistes-écrivains de Belgique" zijn waardevol. #### 3.3.6 Clerus * **Jaarboeken van bisdommen:** Deze bevatten vaak lijsten van geestelijken en bisschoppen. * "La Belgique ecclésiastique" en de daaropvolgende "Annuaire général du clergé" en "Katholiek Jaarboek voor België" zijn belangrijke publicaties. * **Repertoria:** Gespecialiseerde repertoria, zoals die voor priesters van een bepaald bisdom of alumni van het Belgisch Pauselijk College te Rome, kunnen nuttig zijn. * **KADOC:** Dit centrum integreert veel van deze informatie in hun databases. #### 3.3.7 Joden en Moslims in België * **Judaïsme:** "Dictionnaire biographique des Juifs de Belgique. Figures du judaïsme belge XIXe-XXe siècles" is een gespecialiseerde bron. * **Islam:** Publicaties over moskeeën, imams en islamleerkrachten kunnen relevant zijn. #### 3.3.8 Adel * **Evolutie van de adel:** "De evolutie van de Belgische adel sinds de late Middeleeuwen" en "Wapenboek van de Belgische adel: van de 15de tot de 20ste eeuw" bieden historische en genealogische informatie. * **Adel jaarboeken:** "L’annuaire de la noblesse belge" en het vervolg "L’Etat présent de la noblesse du Royaume de Belgique" zijn belangrijke naslagwerken, waarvan delen gedigitaliseerd zijn. #### 3.3.9 Bekende vrouwen * **Vrouwelijke prominenten:** "Dictionnaire des femmes belges: XIXe et XXe siècles" is een belangrijke bron. Vergelijkbare werken voor Nederland bieden een context. ### 3.4 Archieven voor 'tussenniveau' personen Archieven spelen een cruciale rol bij het vinden van informatie over personen op dit niveau. * **Archieven van particulieren en familiearchieven:** Deze kunnen waardevolle inzichten bieden. Gidsen voor dergelijke archieven, zoals die van het Algemeen Rijksarchief, zijn essentieel. * **Archiefbank Vlaanderen / Archiefpunt:** Deze platforms bieden overzichten van archieven in private instellingen en privébezit, wat nuttig kan zijn voor het lokaliseren van specifieke documenten. * **Zoeken via aansluitende instellingen:** Het is raadzaam om archiefcentra te zoeken die aansluiten bij de leefwereld of professionele context van de persoon (bv. archieven van vakbonden, politieke partijen, culturele instellingen). > **Tip:** Het is vaak effectiever om eerst de algemene 'sfeer' van de persoon te definiëren (professioneel, ideologisch, geografisch) en van daaruit de meest relevante archiefinstelling of specifieke bron te benaderen. ### 3.5 Vergelijking met andere niveaus * **Bekende figuren:** Informatie over bekende figuren is doorgaans gemakkelijker te vinden via bibliotheekcatalogi, Google Books en gespecialiseerde biografische woordenboeken zoals de Biographie Nationale (BN) en het Nationaal Biografisch Woordenboek (NBW). * **Onbekende personen:** Voor onbekende personen zijn genealogische bronnen en archiefonderzoek (burgerlijke stand, bevolkingsregisters) doorslaggevend. Dit gedetailleerde overzicht helpt om gericht te zoeken naar informatie over 'tussenniveau' personen door gebruik te maken van de juiste bronnen en strategieën. --- # Zoeken naar onbekende personen Dit gedeelte richt zich op genealogisch onderzoek en het achterhalen van informatie over onbekende individuen aan de hand van familienamen, repertoria en archiefonderzoek. ### 4.1 Genealogisch onderzoek Genealogisch onderzoek, ook wel voorouderonderzoek of stamboomonderzoek genoemd, richt zich op het traceren van familielijnen en afstammingen. Dit omvat ook de studie van familienamen, een discipline die bekend staat als onomastiek of naamkunde. In België wordt familiekunde actief ondersteund door organisaties zoals Familiekunde Vlaanderen, die ook links aanbiedt naar regio-specifieke bronnen. Voor personen in het Nieuwste Tijdperk in België is genealogisch onderzoek in principe altijd mogelijk, met diverse methoden en bronnen tot beschikking. ### 4.2 Methoden voor het vinden van informatie over onbekende personen Het achterhalen van informatie over individuen die niet direct als 'bekende figuren' worden aangemerkt, vereist een systematische aanpak die zich richt op familienamen, bestaande repertoria en grondig archiefonderzoek. #### 4.2.1 Familienamen en hun betekenis De studie van familienamen kan waardevolle inzichten bieden in de herkomst en geschiedenis van een persoon of familie. * **Verklarende woordenboeken van familienamen**: Deze bronnen, zoals het werk van F. Debrabandere, bieden verklaringen voor de oorsprong en betekenis van familienamen in België en Noord-Frankrijk. #### 4.2.2 Repertoria van familieonderzoek Repertoria dienen als indexen en overzichten van reeds verricht familieonderzoek, wat kan leiden tot reeds beschikbare informatie over specifieke families. * **Vóór 1983**: Het Algemeen genealogisch-heraldisch repertorium, dat in acht delen verscheen, was een belangrijke bron. * **Vanaf 1983**: De databank 'Ariadne' van Familiekunde Vlaanderen is een digitale bron die voortbouwt op eerder onderzoek. Websites zoals Geneanet bieden ook toegang tot stambomen die door gebruikers zijn ingevoerd. * **Familiegeschiedenis.be**: Dit platform biedt tools en hulp voor het uitvoeren van familieonderzoek. #### 4.2.3 Archiefonderzoek Archieven vormen de ruggengraat van gedetailleerd genealogisch onderzoek. Diverse soorten archiefstukken kunnen cruciaal zijn voor het reconstrueren van levenslijnen. * **Parochieregisters**: Deze registers, die oorspronkelijk geboorten en dopen bijhielden, zijn van onschatbare waarde voor het traceren van families in de periode vóór de invoering van de burgerlijke stand. * **Akten van de Burgerlijke Stand**: Deze omvatten geboorteakten, huwelijksakten en overlijdensakten. Ook akten van erkenning van een kind en bepaalde vonnissen die de burgerlijke staat van een persoon beïnvloeden, vallen hieronder. Digitale toegang tot deze akten is steeds vaker beschikbaar via platforms zoals Agatha. * **Bevolkingsregisters**: Deze registers, die vaak gebaseerd zijn op tienjaarlijkse volkstellingen, bieden informatie over gezinssamenstellingen en de samenstelling van huishoudens op specifieke momenten. * **Nalatenschap (Registratie en domeinen)**: Documenten gerelateerd aan erfenissen en eigendommen kunnen ook helpen bij het reconstrueren van familiebanden en bezittingen. Ook deze bronnen worden steeds vaker gedigitaliseerd en online toegankelijk gemaakt. > **Tip:** Begin uw zoektocht naar onbekende personen altijd met de meest recente en meest toegankelijke informatiebronnen (zoals de databank Ariadne) en werk vervolgens terug in de tijd met behulp van oudere archieven en repertoria. > **Voorbeeld:** U zoekt naar een overgrootvader die in de late 19e eeuw leefde. U begint met het raadplegen van de burgerlijke stand registers voor huwelijken en overlijdens. Indien deze informatie u naar een specifieke parochie leidt, kunt u vervolgens de parochieregisters raadplegen om geboortegegevens van kinderen of andere familieleden te vinden, die u verder helpen in uw stamboom. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Heuristiek | De methoden en technieken die worden gebruikt om kennis te vergaren en problemen op te lossen, vaak door middel van experimenten en ontdekkingen, wat een belangrijke rol speelt bij historisch onderzoek. | | Biografisch onderzoek | Een onderzoeksbenadering die zich richt op het beschrijven van het leven van een individuele persoon, inclusief gebeurtenissen, motieven, psychologie en mentaliteit. | | Prosopografisch onderzoek | Een vorm van onderzoek die zich richt op een collectieve biografie, waarbij de nadruk ligt op gemeenschappelijke kenmerken van een groep historische actoren in plaats van op individuele details. | | Genealogisch onderzoek | Het onderzoek naar iemands voorouders en afstamming, vaak resulterend in de constructie van een stamboom, en omvat ook de studie van familienamen (onomastiek). | | Autobiografie | Het levensverhaal dat iemand over zichzelf schrijft, waarbij de nadruk kan liggen op specifieke thema's of periodes uit het leven van de auteur. | | Memoires | Een autobiografisch document dat zich voornamelijk richt op een bepaald thema of een specifieke periode uit het leven van de auteur, vaak met een persoonlijke reflectie. | | Prosopografie | De systematische studie van een groep historische actoren om hun gemeenschappelijke kenmerken te achterhalen door middel van een gezamenlijke analyse van hun levens. | | Onomastiek | De tak van de taalkunde die zich bezighoudt met de studie van namen, met name eigennamen zoals persoonsnamen (antroponymie) en plaatsnamen (toponymie). | | Nationaal Biografisch Woordenboek (NBW) | Een publicatie die biografieën bevat van prominente figuren uit de Belgische geschiedenis, uitgegeven door de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. | | Biographie nationale (BN) | Een oudere reeks biografische naslagwerken, uitgegeven door de Koninklijke Academie van België, die levensbeschrijvingen bevat van belangrijke Belgen of personen die op Belgisch grondgebied leefden. | | Archief | Een verzameling van documenten, brieven, foto's en andere materialen die betrekking hebben op een bepaalde persoon, familie, organisatie of onderwerp, bewaard voor historisch onderzoek. | | Tussenniveau figuren | Personen die niet tot de groep van algemeen bekende historische figuren behoren, maar wel deel uitmaken van specifieke groepen zoals societyfiguren, bepaalde beroepsgroepen of politici. | | Adel | De sociale klasse van edelen, historisch gekenmerkt door erfelijke titels en privileges, met specifieke bronnen voor hun studie zoals wapenboeken en adelslijsten. | | Burgerlijke Stand | Een administratieve registratie van belangrijke levensgebeurtenissen zoals geboorten, huwelijken en overlijdens, die cruciaal is voor genealogisch onderzoek. |