Les 2) B.A. Verzekeringen vervolg.pptx

# Burgerlijke aansprakelijkheid onderneming: exploitatie Dit onderwerp behandelt de burgerlijke aansprakelijkheid van een onderneming die voortvloeit uit haar algemene bedrijfsactiviteiten en exploitatie, inclusief de dekking tegen risico's die verband houden met schade veroorzaakt door deze activiteiten. ## 1\. Burgerlijke aansprakelijkheid onderneming – situering De burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor ondernemingen (BA-onderneming) dekt risico's die voortvloeien uit de exploitatie van een onderneming. Dit omvat schade die ontstaat door de activiteit zelf, door geleverde producten of werken, of door goederen die aan de onderneming zijn toevertrouwd. Het onderscheidt zich van beroepsaansprakelijkheid, dat specifiek gericht is op fouten in de uitoefening van een beroep. ### 1.1. BA-onderneming: traditionele luiken Traditioneel wordt de BA-onderneming opgesplitst in: * BA uitbating (inclusief toevertrouwde goederen) * BA na levering ### 1.2. Luik BA uitbating/exploitatie Dit luik verzekert tegen risico's die verband houden met schadelijke gebeurtenissen tijdens de exploitatie van de onderneming. Het dekt de aansprakelijkheid ten aanzien van derden bij diverse aspecten van de uitoefening van de onderneming. Soms wordt dit aangevuld met een clausule voor 'aansprakelijkheid voor toevertrouwde goederen'. #### 1.2.1. Aansprakelijkheidsgronden De BA-exploitatie dekt hoofdzakelijk de **extra-contractuele aansprakelijkheid ten aanzien van derden**. Dit betekent dat schade die voortvloeit uit een band met de onderneming door een overeenkomst (contractuele aansprakelijkheid) in principe buiten dekking valt, tenzij het schadegeval vreemd is aan de uitvoering van die overeenkomst. De aansprakelijkheid ten aanzien van personeel en cliënteel valt eveneens grotendeels buiten dit luik. **Basis extra-contractuele aansprakelijkheid:** Artikel 1382 (oud) BW is de fundamentele grondslag. De kerncomponenten zijn: * **Fout:** Een onzorgvuldige of onrechtmatige daad bij de uitbating. * **Schade:** Lichamelijke, materiële of (beperkte) morele schade. * **Causaal verband:** De schade moet een rechtstreeks gevolg zijn van de fout. De verzekering BA-onderneming komt tussen wanneer de onderneming aansprakelijk is ten aanzien van derden. > **Tip:** De fout van een onderneming wordt beoordeeld aan de hand van de norm van de normale, zorgvuldige onderneming in dezelfde omstandigheden. ##### 1.2.1.1. Aansprakelijkheid voor aangestelden De onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door haar **aangestelden** (werknemers of medewerkers onder haar gezag). * **Voorwaarden:** De schade moet veroorzaakt zijn tijdens en door de uitoefening van hun functie. * **Onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid:** De fout van de aangestelde wordt gelijkgesteld aan een eigen fout van de onderneming, zonder dat een rechtstreekse fout van de onderneming zelf vereist is. ##### 1.2.1.2. Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaak in bewaring De onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een **gebrekkige zaak die zij in bewaring heeft**. * **Zaak in bewaring:** Een roerend of onroerend goed waarover de onderneming feitelijke macht uitoefent. * **Gebrekkig:** De zaak heeft een abnormaal kenmerk dat gevaar oplevert. * **Onweerlegbaar vermoeden:** De onderneming kan zich niet bevrijden door te bewijzen dat ze voorzichtig was. ##### 1.2.1.3. Aansprakelijkheid voor burenhinder De onderneming kan aansprakelijk zijn voor **burenhinder**. * **Geen fout vereist:** De aansprakelijkheid berust op het principe van evenwicht tussen naburige eigendommen. * **Voorwaarde:** Het gaat om hinder die boven de normale ongemakken van nabuurschap uitgaat. #### 1.2.2. Materieel toepassingsgebied waarborg Het materieel toepassingsgebied bepaalt welke schadegevallen de verzekering dekt. ##### 1.2.2.1. Gedekte activiteiten De verzekering dekt de aansprakelijkheid die de onderneming oploopt in het kader van haar **economische activiteit zoals omschreven bij het afsluiten van het contract**. * **Belang van correcte omschrijving:** Elke wijziging van activiteit moet gemeld worden aan de verzekeraar. * **Uitsluiting:** Aansprakelijkheid gedekt door BA-motorvoertuigen is uitgesloten. > **Voorbeeld:** Een bakkerij die brand veroorzaakt tijdens het bakken van brood wordt gedekt, omdat dit onder de activiteit "bakkerij" valt. Als dezelfde bakker, zonder dit te melden aan de verzekeraar, cateringdiensten organiseert en daar schade veroorzaakt (bv. voedselvergiftiging), is dit niet gedekt omdat catering buiten de omschreven activiteit valt. ##### 1.2.2.2. Gedekte aansprakelijkheden De polissen dekken doorgaans de **quasi-delictuele aansprakelijkheid** (zie 1.2.1) en de **foutloze aansprakelijkheid ingevolge burenhinder**. Contractuele aansprakelijkheid valt in principe buiten de BA-exploitatie. ##### 1.2.2.3. Gedekte gebeurtenissen Het begrip 'schadeverwekkende gebeurtenis' is ruim en neutraal, en omvat elk feit of voorval dat schade veroorzaakt, ongeacht of dit plots of toevallig is. Dit is een verbreding ten opzichte van het vroegere begrip 'ongeval' (accidenteel, plots, toevallig). * **Uitzondering:** Bij moeilijk verzekerbare risico's (bv. milieuvervuiling) kan de dekking beperkt blijven tot **accidentele schadegevallen** (plots, onverwacht en toevallig). > **Belangrijk:** Het toevallige karakter van het schadegeval blijft behouden door bepaalde uitsluitingen, zoals schade door herhaalde en onvermijdelijke gebeurtenissen, of schade door opzettelijk handelen van de verzekerde. ##### 1.2.2.4. Uitsluitingen Veelvoorkomende uitsluitingen zijn: * Risico's gedekt door BA-motorvoertuigen. * Contractuele aansprakelijkheid. * Schade die het toevallige karakter ondermijnt. * **Opzettelijk veroorzaakte schade:** Logischerwijs uitgesloten. * **Schade veroorzaakt door ‘grove schuld’**: Dit omvat situaties zoals dronkenschap, gebruik van illegale middelen, herhaalde fouten van dezelfde oorsprong, of het uitvoeren van werken zonder de nodige bekwaamheid of middelen. > **Voorbeeld:** Een aannemer die in dronken toestand een werfkraan bestuurt en een auto aanrijdt, of een elektricien die zonder kennis hoogspanningscabines installeert, kan onder deze uitsluiting vallen. * Schade die gedekt wordt door andere onderdelen van de BA-onderneming (bv. schade aan toevertrouwde goederen, schade na levering). #### 1.2.3. Betrokken partijen * **Verzekeringsnemer:** De onderneming (fysieke of rechtspersoon) die het contract onderschrijft. * **Verzekerden:** Degenen wiens aansprakelijkheid gedekt is binnen de exploitatie, zoals de onderneming zelf, bestuurders, vennoten, werknemers en vertegenwoordigers. * **Derden:** Personen die schade lijden door de aansprakelijkheid van de onderneming en wier schade vergoed wordt. #### 1.2.4. Vergoedbare schade * **Lichamelijke schade:** Alle financiële gevolgen van aantasting van de fysische integriteit (bv. inkomstenverlies, morele schade, esthetische schade, behandelingskosten). * **Materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van beschadigde of vernielde goederen. * **Immateriële schade:** Economisch verlies dat voortvloeit uit een gedekte materiële schade (immateriële gevolgschade). **Zuiver immateriële schade, die niet het gevolg is van materiële of lichamelijke schade, is niet gedekt.** > **Voorbeeld:** Een loodgieter die een brand veroorzaakt in een restaurantkeuken (materiële schade) waardoor het restaurant gedwongen wordt te sluiten en inkomsten misloopt (immateriële gevolgschade), wordt gedekt. Een loutere te late levering van een project, zonder materiële of lichamelijke schade, waardoor de opdrachtgever inkomsten mist, is niet gedekt. #### 1.2.5. Verzekerd kapitaal Dit is het **maximumbedrag** dat de verzekeraar uitbetaalt per schadegeval. Een hoger kapitaal biedt betere bescherming bij grote schadegevallen. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde het overschot zelf dragen. > **Voorbeeld:** Bij materiële schade van 150.000 euro en een verzekerd kapitaal van 125.000 euro, betaalt de verzekeraar 125.000 euro en moet de onderneming 25.000 euro zelf dragen. De bepaling van het verzekerd kapitaal hangt af van de omvang van de mogelijke schade (afhankelijk van activiteit, grootte, ligging) en de frequentie van schade. Verzekeraars hanteren vaak standaardbedragen. #### 1.2.6. Vrijstellingen (franchise) De **vrijstelling** is het bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval, en dat in mindering komt van de vergoeding door de verzekeraar. Een hogere vrijstelling leidt meestal tot een lagere premie. #### 1.2.7. Premiebepaling De premie wordt bepaald door factoren als de activiteit van de onderneming, het aantal personeelsleden, het schadeverleden en de ervaring van de verzekeraar met de sector. Berekeningswijzen zijn o.a. een percentage van de loonsom/omzet (met nacalculatie) of een forfaitaire premie. #### 1.2.8. Territoriaal toepassingsgebied De verzekering biedt doorgaans **wereldwijde dekking**, zolang de schade voortvloeit uit activiteiten van een Belgische bedrijfszetel. * **Beperkingen:** Dekking in de **USA/Canada** vereist vaak voorafgaande aangifte en kan extra voorwaarden hebben. * **Punitive damages (strafschadevergoedingen):** Deze zijn **altijd uitgesloten**. Enkel **compensatory damages** (werkelijke schade) worden vergoed. > **Voorbeeld:** Een Amerikaans bedrijf dat bewust een veiligheidsprobleem negeert en een explosie veroorzaakt, moet niet alleen de werkelijke schade vergoeden, maar kan ook een aanzienlijke strafschadevergoeding krijgen. De verzekering dekt enkel de werkelijke schade, niet de strafcomponent. Nieuwe vestigingen in België zijn vaak automatisch gedekt, mits deze binnen de verzekerde activiteiten vallen en de clausules nagelezen worden. #### 1.2.9. Onderaannemers Bij BA-exploitatie is de aansprakelijkheid van onderaannemers doorgaans niet direct gedekt. De hoofdaannemer blijft wel aansprakelijk voor fouten van onderaannemers, en de BA na levering kan hierbij een rol spelen. * * * # Burgerlijke aansprakelijkheid onderneming: na levering Dit gedeelte behandelt de burgerlijke aansprakelijkheid van een onderneming die ontstaat na de levering van producten of de oplevering van werken, waarbij de focus ligt op schade die deze geleverde zaken of werken veroorzaken. ### 2.1 Algemeen kader Burgerlijke aansprakelijkheid voor ondernemingen kan traditioneel worden opgesplitst in twee hoofdluiiken: * **BA-exploitatie (of uitbating):** Dekt risico's die verband houden met de dagelijkse uitoefening van de bedrijfsactiviteit zelf, en richt zich voornamelijk op schade aan derden. * **BA na levering:** Dekt risico's die voortvloeien uit producten die op de markt worden gebracht of werken die worden opgeleverd, en die na levering of oplevering schade veroorzaken. De verzekering BA-onderneming dekt algemene risico's verbonden aan het runnen van een onderneming, zoals een klant die uitglijdt in een winkel. Beroepsaansprakelijkheid daarentegen, dekt specifieke risico's die voortkomen uit beroepsfouten, zoals bij een architect of arts. ### 2.2 Luik BA na levering De verzekering burgerlijke aansprakelijkheid 'na levering' dekt risico's die verband houden met het in omloop brengen van producten die door de onderneming zijn vervaardigd, of werken die haar werden opgedragen en die na ontvangst door de klant schade veroorzaken. In tegenstelling tot BA-exploitatie, waar de aansprakelijkheid primair extra-contractueel is ten aanzien van derden, kan bij BA na levering ook de contractuele aansprakelijkheid ten aanzien van de klant een rol spelen. #### 2.2.1 Aansprakelijkheidsgronden De aansprakelijkheidsgrondslag voor BA na levering is complexer omdat de schade zowel derden als de klanten zelf (co-contractanten) kan treffen. De belangrijkste grondslagen zijn: * **Koop-verkoop (art. 1641 oud BW):** Dit betreft de contractuele aansprakelijkheid voor verborgen gebreken. Een gebrek is verborgen indien het niet zichtbaar was bij levering, ook niet voor een normaal zorgvuldig koper, en het product onbruikbaar of gevaarlijk maakt bij normaal gebruik. De professionele verkoper wordt geacht deze gebreken te kennen, tenzij er sprake is van onoverwinnelijke onwetendheid. De koper kan de onderneming rechtstreeks aanspreken voor ontbinding van de koop, prijsvermindering of schadevergoeding indien het gebrek gekend was of gekend moest zijn. * **Extra-contractuele aansprakelijkheid na levering/oplevering:** Na levering of oplevering is de onderneming doorgaans geen 'bewaarder' meer, waardoor aansprakelijkheid op basis van art. 1384, lid 1 oud BW niet meer direct van toepassing is. Echter, via art. 1382 oud BW kan de fout van de ondernemer (verkoper of aannemer) leiden tot aansprakelijkheid, vooral voor lichamelijke schade aan derden buiten de contractuele ketting. * **Productaansprakelijkheid:** Gebaseerd op Europese richtlijnen (omgezet in Belgische wetgeving), legt dit een foutloze aansprakelijkheid op voor producenten (fabrikanten van eindproducten, grondstoffen, onderdelen, of importeurs in de EU). Vereist is een gebrekkig product (dat niet de veiligheid biedt die redelijkerwijs verwacht mag worden), schade en een oorzakelijk verband. Het bewijs van een fout van de producent is niet nodig. #### 2.2.2 Materieel toepassingsgebied Het materieel toepassingsgebied bepaalt welke schadegevallen door de verzekering BA na levering worden gedekt. * **Gedekte aansprakelijkheden:** Zowel contractuele als extra-contractuele aansprakelijkheid kunnen gedekt zijn. De dekking is gebaseerd op het begrip 'schadeverwekkende gebeurtenis', wat een ruim en neutraal begrip is voor elk feit of voorval dat schade veroorzaakt. Dit sluit ook schadegevallen van repetitieve aard in, in tegenstelling tot het oudere, engere begrip 'ongeval'. * **Uitsluitingen:** * **Schade aan het geleverde product of uitgevoerde werk zelf:** De onderneming moet zelf instaan voor de kwaliteit van haar producten en werken. De verzekering dekt geen 'garantieverzekering' voor herstel of vervanging. > **Tip:** Bij complexe producten is de uitsluiting vaak beperkt tot het gebrekkige onderdeel (faulty part). De interpretatie van polisclausules is hier cruciaal. * **Schade exclusief ontstaan uit de ongeschiktheid van het product of uit het onvolkomen karakter van de prestaties:** Dit betekent dat schade die louter voortvloeit uit het mislukken, slecht functioneren, of het gebrek aan kwaliteit, duurzaamheid, rendement of geschiktheid van het product of werk, niet gedekt is. > **Tip:** Het onderscheid tussen 'gebrek aan prestatie' (product werkt, maar levert niet beloofde resultaten) en 'gebrekkig product' (product vertoont abnormaal kenmerk) is in de praktijk vaak moeilijk te maken, maar essentieel voor de dekking. * **Schade veroorzaakt door 'uitdrukkelijk' grove schuld:** Dit omvat onder meer: * Elke inbreuk op wetgeving of sectorale regels die bijna noodzakelijkerwijze schade veroorzaakt. * Het aanvaarden of tot stand brengen van een product/werk zonder de vereiste bekwaamheden, kennis of middelen. * Het niet onderwerpen van producten aan voldoende voorafgaande controle, ondanks de bestaande technologie. * **Opzettelijk veroorzaakte schade:** Dit is logischerwijs uitgesloten. * **Risico's gedekt door andere onderdelen van de BA-onderneming:** Zoals schade aan toevertrouwde goederen of schade na levering van producten/oplevering van werken die door specifieke clausules worden gedekt. * **Punitive damages:** Straf- of sanctievergoedingen die in Angelsaksische rechtssystemen worden opgelegd, zijn altijd uitgesloten. Enkel vergoedingen voor de werkelijke schade (compensatory damages) worden vergoed. #### 2.2.3 Temporeel toepassingsgebied Het temporeel toepassingsgebied bepaalt wanneer de dekking ingaat. * **Levering:** De dekking treedt in werking na levering of oplevering, wat wordt gedefinieerd als het moment waarop de onderneming de feitelijke controle over het product of werk verliest. Schade die ontstaat vóór dit moment valt onder BA-exploitatie. * **Clausule 'eenheid van schadegeval':** Alle schade die voortvloeit uit dezelfde oorzaak wordt beschouwd als één schadegeval. Dit is belangrijk voor de contractuele bovengrens van de waarborg (verzekerd kapitaal), die dan één keer geldt, ongeacht het aantal slachtoffers. * Het verzekerd kapitaal kan apart worden bepaald voor lichamelijke en materiële schade, of als één vermengd bedrag. * Immateriële gevolgschade (zoals bedrijfsschade) wordt doorgaans gedekt door het bedrag voor materiële schade, en kan het totaalbedrag aanzienlijk verhogen. * Indien schade zich over meerdere verzekeringsjaren spreidt, maar voortkomt uit dezelfde oorzaak, wordt dit als één schadegeval beschouwd en wordt de bovengrens van het betreffende verzekeringsjaar toegepast. #### 2.2.4 Betrokken personen De personen wiens aansprakelijkheid gedekt is door de BA na levering omvatten: * De onderschrijver (de onderneming zelf). * Organen, vennoten, aangestelden en gelijkgestelden die handelen in naam van de onderneming. * **Niet:** Onderaannemers. Zij dienen zelf een BA-polis af te sluiten. De hoofdaannemer blijft echter contractueel aansprakelijk voor fouten van onderaannemers. De BA na levering-verzekering van de hoofdaannemer kan tussenkomen, met verhaalrecht op de onderaannemer en diens verzekeraar. #### 2.2.5 Gedekte schade De gedekte schade omvat: * **Lichamelijke schade:** Alle financiële gevolgen van aantasting van de fysische integriteit (inkomstenverlies, morele en esthetische schade, medische kosten). * **Andere materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van goederen van de klant of derden. * **Immateriële gevolgschade:** Financieel verlies dat rechtstreeks voortvloeit uit lichamelijke of materiële schade (bv. bedrijfsschade na brand). **Uitgesloten schade:** * Schade aan het product/werk zelf (herstel/vervanging blijft voor rekening van de onderneming). * Zuiver immateriële schade die geen gevolg is van materiële of lichamelijke schade (bv. winstverlies door te late levering). * Strafrechtelijke/administratieve boetes en punitieve damages. * * * # Burgerlijke aansprakelijkheid: verschil met beroepsaansprakelijkheid Dit onderwerp maakt een onderscheid tussen de burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering van een onderneming (BA-onderneming) en de beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BA-beroep). ### 3.1 Situering van de BA-onderneming De BA-onderneming is een aansprakelijkheidsverzekering die dekking biedt tegen risico's die verband houden met de uitbating van een onderneming. Deze risico's kunnen voortvloeien uit: * De activiteit zelf van de onderneming (bv. een klant die uitglijdt in een winkel). * De producten of werken die de onderneming levert (bv. een defect huishoudtoestel dat brand veroorzaakt). * De uitoefening van de onderneming aan goederen die aan klanten toebehoren (bv. schade aan een auto in de garage tijdens herstelling). De specifieke risico's zijn afhankelijk van de onderneming en de uitgeoefende activiteit. De onderliggende aansprakelijkheidsgronden zijn echter doorgaans dezelfde als bij algemene burgerlijke aansprakelijkheid. ### 3.2 BA-onderneming versus BA-beroepsaansprakelijkheid Het belangrijkste onderscheid ligt in het soort risico dat gedekt wordt: * **BA-onderneming:** Dekt de algemene risico's verbonden aan het runnen van een onderneming. Dit omvat risico's uit de uitbating, na levering van producten of werken, en schade aan goederen die aan klanten toebehoren. * \_Voorbeeld: Een klant glijdt uit in een winkel en breekt zijn arm. * **BA-beroepsaansprakelijkheid (BA-beroep):** Dekt specifieke risico's die voortvloeien uit het uitoefenen van een bepaald beroep, met name beroepsfouten zoals advies, ontwerp of medische handelingen. * \_Voorbeeld: Een architect maakt een fout in de plannen waardoor een gebouw instabiel wordt. Een arts maakt een medische fout met schade voor de patiënt. Een accountant maakt een rekenfout waardoor de klant te veel belastingen betaalt. Samenvattend: BA-onderneming dekt schade door de bedrijfsactiviteit in het algemeen, terwijl beroepsaansprakelijkheid schade door specifieke beroepsfouten of deskundigheid dekt. ### 3.3 Luiken van de BA-onderneming Traditioneel kan de BA-onderneming worden onderverdeeld in de volgende luiken: * BA-uitbating (inclusief 'toevertrouwde goederen'). * BA na levering. #### 3.3.1 BA-uitbating/exploitatie Deze verzekering dekt risico's die verband houden met de schadelijke gebeurtenissen tijdens de exploitatie zelf van de onderneming. De dekking geldt voor de aansprakelijkheid ten aanzien van derden bij diverse aspecten van de uitoefening van de onderneming. * **Aansprakelijkheidsgronden:** * **Extra-contractuele aansprakelijkheid ten aanzien van derden:** Dit is de kern van de BA-exploitatie. Het betreft schade die veroorzaakt wordt door de onderneming aan personen die geen contractuele band hebben met de onderneming. Contractuele aansprakelijkheid ten aanzien van klanten valt hier meestal buiten, tenzij de schade vreemd is aan de uitoefening van de overeenkomst. Schade aan personeel valt eveneens buiten deze dekking. * **Basisprincipe (gebaseerd op art. 1382 oud BW):** * **Fout:** Een onzorgvuldige of onrechtmatige daad bij de uitbating. * **Schade:** Lichamelijk, materieel of beperkt moreel. * **Causaal verband:** De schade moet een rechtstreeks gevolg zijn van de fout. * **Aansprakelijkheid voor aangestelden:** Een onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door haar werknemers of medewerkers die onder haar gezag staan, tijdens en door de uitoefening van hun functie. De fout van de aangestelde wordt gelijkgesteld aan een eigen fout van de onderneming. Dit is een **onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid**. * **Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken in bewaring:** De onderneming is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een gebrekkige zaak waarover zij feitelijke macht uitoefent (bv. machines, voertuigen). Een gebrek is een abnormaal kenmerk dat gevaar oplevert. Dit is eveneens een **onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid**. * **Aansprakelijkheid voor burenhinder:** De aansprakelijkheid berust op het principe van evenwicht tussen naburige eigendommen. Burenhinder ontstaat wanneer een onderneming een abnormale last veroorzaakt die een buur niet hoeft te dragen, boven de normale ongemakken van nabuurschap uitgaand. Hiervoor is **geen fout vereist**. * **Materieel toepassingsgebied waarborg:** Dit bepaalt welke schadegevallen gedekt zijn. * **Gedekte activiteiten:** De aansprakelijkheid moet voortvloeien uit de economische activiteit zoals die bij het afsluiten van het contract is omschreven. Het is cruciaal om de activiteit volledig en correct te omschrijven. Wijzigingen moeten aan de verzekeraar worden gemeld. Schade gedekt door BA-motorvoertuigen is uitgesloten. > **Tip:** Zorg ervoor dat de omschrijving van de activiteit in de polis volledig en accuraat is om dekking te garanderen. Een discrepantie kan leiden tot niet-gedekte schade. * **Gedekte aansprakelijkheden:** In polissen wordt vaak gesproken over 'quasi-delictuele aansprakelijkheid'. Dit omvat aansprakelijkheid gebaseerd op een fout (door de onderneming of een aangestelde) en foutloze aansprakelijkheid (bv. burenhinder). Contractuele aansprakelijkheid valt in principe buiten de dekking van BA-exploitatie, wat soms tot discussies kan leiden. * **Gedekte gebeurtenissen:** Vroeger was dekking enkel voor 'ongevallen' (plots, toevallig). Nu wordt het neutralere begrip 'schadeverwekkende gebeurtenis' gebruikt, wat elk feit of voorval is dat schade veroorzaakt, ongeacht of het plots of toevallig is. Soms blijft voor moeilijk verzekerbare risico's (bv. milieuvervuiling) de beperking tot accidentele schadegevallen (plots, onverwacht, toevallig) gelden. > **Tip:** Het begrip 'schadeverwekkende gebeurtenis' is ruimer en dekt ook schade die geleidelijk ontstaat, wat de dekking ten goede komt. * **Uitsluitingen:** * Risico's gedekt door BA-motorvoertuigen. * Contractuele aansprakelijkheid (meestal). * Schade die het toevallig karakter van het schadegeval uitsluit, zoals herhaalde en onvermijdelijke schadegevallen. * Opzettelijk veroorzaakte schade. * Schade veroorzaakt door 'grove schuld', wat onder andere kan inhouden: dronkenschap, ernstige nalatigheid, of het uitvoeren van werken waarvoor men de bekwaamheid niet bezit. * Schade die gedekt wordt door andere onderdelen van de BA-onderneming (bv. schade aan toevertrouwde goederen, schade na levering). * **Betrokken partijen:** * **Verzekeringsnemer:** De onderneming (fysieke of rechtspersoon) die het contract afsluit. * **Verzekerden:** De onderneming zelf, haar bestuurders en vennoten (binnen hun functie), werknemers en aangestelden (voor schade in de uitoefening van hun dienst), en gevolmachtigden of vertegenwoordigers. * **Derden:** Personen die schade lijden door de aansprakelijkheid van de onderneming en wier schade door de polis wordt vergoed. * **Vergoedbare schade:** * **Lichamelijke schade:** Alle financiële gevolgen van aantasting van de fysische integriteit, zoals inkomstenverlies, morele schade, esthetische schade en behandelingskosten. * **Materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van beschadigde of vernielde goederen. * **Immateriële schade:** Economisch verlies zoals onbruikbaarheid van een gebouw of bedrijfsschade. Enkel **immateriële gevolgschade**, die rechtstreeks voortvloeit uit een gedekte materiële of lichamelijke schade, is verzekerd. Zuiver vermogensverlies zonder voorafgaande materiële schade is niet gedekt. > **Tip:** Begrijp het onderscheid tussen immateriële schade die een gevolg is van materiële schade (gedekt) en zuivere vermogensschade (meestal niet gedekt). * **Verzekerd kapitaal:** Het maximumbedrag dat de verzekeraar uitbetaalt per schadegeval. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde het overschot zelf betalen. Het bepalen van het kapitaal hangt af van de omvang van de mogelijke schade en de frequentie van schadegevallen. * **Vrijstellingen (franchise):** Een bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval. Een hogere vrijstelling leidt doorgaans tot een lagere premie. * **Premiebepaling:** Factoren zoals de activiteit van de onderneming, het aantal personeelsleden, het schadeverleden en de sectorervaring van de verzekeraar beïnvloeden de premie. Berekeningswijzen zijn onder meer percentage van loonsom/omzet (met nacalculatie) of een forfaitaire premie. * **Territoriaal toepassingsgebied:** Meestal wereldwijde dekking voor schade die voortvloeit uit activiteiten van een Belgische bedrijfszetel. Dekking in de VS/Canada vereist vaak voorafgaande aangifte en kan extra voorwaarden hebben. \_Punitive damages (strafvergoedingen) zijn **altijd uitgesloten**; enkel \_compensatory damages (werkelijke schade) worden vergoed. > **Voorbeeld:** Een Amerikaans bedrijf dat ondanks een bekend veiligheidsprobleem de productie voortzet en een explosie veroorzaakt, kan naast de werkelijke schade (compensatory damages) veroordeeld worden tot een zware aanvullende strafvergoeding (punitive damages). Deze punitive damages zijn nooit gedekt door BA-verzekeringen. #### 3.3.2 BA na levering Deze verzekering dekt risico's die verband houden met het in omloop brengen van producten of het opleveren van werken die door de onderneming zijn vervaardigd of uitgevoerd, nadat deze de controle ervan hebben verlaten en door de klant zijn ontvangen. * **Aansprakelijkheidsgronden:** * **Contractuele aansprakelijkheid:** De eerste slachtoffers zijn vaak de klanten zelf. Relevant zijn onder meer de regels rond verborgen gebreken (art. 1641 oud BW), waarbij de verkoper aansprakelijk kan zijn als hij de gebreken kende of moest kennen. * **Extra-contractuele aansprakelijkheid:** Relevant voor schade aan derden die niet rechtstreeks contracteren met de onderneming. Het kan ook gebaseerd zijn op een fout van de ondernemer (art. 1382 oud BW), vooral bij lichamelijke schade van derden. * **Productaansprakelijkheid (Europese richtlijn):** Dit is een foutloze aansprakelijkheid voor producenten. De voorwaarde is dat het product gebrekkig is en niet de veiligheid biedt die men redelijkerwijs mag verwachten. Er is geen bewijs van fout nodig, enkel van het gebrek, de schade en het oorzakelijk verband. * **Materieel toepassingsgebied:** * **Gedekte aansprakelijkheden:** Zowel contractuele als extracontractuele aansprakelijkheid kunnen gedekt zijn. De dekking is gebaseerd op 'schadeverwekkende gebeurtenissen', met specifieke uitsluitingen in de polis. * **Uitsluitingen:** * **Schade aan het geleverde product of uitgevoerde werk zelf:** De onderneming blijft zelf instaan voor de kwaliteit en de herstel- of vervangingskosten van haar eigen producten/werken. De verzekering is geen "garantieverzekering". Soms is deze uitsluiting beperkt tot het gebrekkige onderdeel bij complexe producten. * **Schade exclusief ontstaan uit de ongeschiktheid van het product of het onvolkomen karakter van de prestaties:** Geen dekking voor het loutere mislukken of slecht functioneren van het product of de prestatie zelf (tekort aan kwaliteit, duurzaamheid, geschiktheid). Dit onderscheidt zich van een gebrekkig product dat een abnormaal kenmerk vertoont en gevaar oplevert. * **Grove schuld:** Vergelijkbaar met BA-exploitatie, met een focus op schending van wetgeving, gebrek aan bekwaamheid of middelen, of onvoldoende controle van producten. * **Temporeel toepassingsgebied:** De dekking geldt voor aansprakelijkheid na levering/oplevering. * **Clausule 'eenheid van schadegeval':** Alle schade die voortkomt uit dezelfde oorzaak wordt beschouwd als één schadegeval. Dit is belangrijk voor het bepalen van het verzekerd kapitaal en de toepassing ervan per verzekeringsjaar. Schade die zich over meerdere jaren spreidt, moet correct worden toegerekend aan het juiste verzekeringsjaar. * **De verzekerde personen:** De onderneming, haar organen, vennoten, aangestelden en gelijkgestelden. Onderaannemers moeten zelf een BA-polis afsluiten, maar de hoofdaannemer blijft contractueel aansprakelijk voor hun fouten en kan hierop tussenkomst van de BA na levering krijgen. * **Gedekte schade:** * Lichamelijke schade. * Andere materiële schade bij de klant of derden. * Vaak ook: immateriële gevolgschade die rechtstreeks volgt uit lichamelijke of materiële schade. * **Uitgesloten schade:** * Schade aan het product/werk zelf. * Zuiver immateriële schade (zonder voorafgaande lichamelijke of materiële schade), zoals winstverlies door te late levering. * Strafrechtelijke/administratieve boetes en \_punitive damages. ### 3.4 BA voor toevertrouwde goederen Dit luik, vaak geïntegreerd in de BA-onderneming, dekt schade aan goederen die de onderneming in ontvangst heeft genomen van klanten met het oog op herstelling, opslag, of bewerking. Hierbij is de onderneming verantwoordelijk voor de zorg die ze aan deze goederen besteedt. De aansprakelijkheid ontstaat door het gebrek aan zorg of een fout bij het uitvoeren van de werkzaamheden aan deze goederen, resulterend in schade aan de goederen zelf. * * * # Verzekering schade aan toevertrouwde goederen Deze verzekering dekt schade aan goederen die aan de onderneming zijn toevertrouwd en wordt beschouwd als een apart onderdeel binnen de burgerlijke aansprakelijkheidsverzekeringen voor ondernemingen. ### 4.1 Situering binnen BA-verzekeringen De burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor ondernemingen kan traditioneel worden onderverdeeld in verschillende luiken, waaronder: * **BA uitbating (inclusief ‘toevertrouwde goederen’):** Dekt de algemene risico’s verbonden aan het runnen van een onderneming, zoals ongevallen van klanten in de zaak. * **BA na levering:** Dekt risico’s na het in omloop brengen van producten of na oplevering van werken. * **Verzekering schade aan toevertrouwde goederen:** Specifiek voor schade aan goederen die de onderneming onder zich heeft gekregen. Dit luik van "toevertrouwde goederen" is een aanvulling op de BA-exploitatie en dekt specifiek de aansprakelijkheid die voortvloeit uit schade aan goederen die de onderneming tijdelijk in haar bezit heeft voor herstelling, bewerking of bewaring. ### 4.2 Aansprakelijkheidsgronden De aansprakelijkheid voor schade aan toevertrouwde goederen kan voortvloeien uit verschillende situaties: * **Gebrekkige zaak die de onderneming in bewaring heeft:** Indien een zaak (roerend of onroerend) waarover de onderneming feitelijke macht uitoefent, gebrekkig is en schade veroorzaakt, is de onderneming aansprakelijk. Dit geldt ongeacht of de onderneming zelf een fout beging; er is sprake van een onweerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid. * **Voorbeeld:** Een garage die een auto herstelt, veroorzaakt schade aan het voertuig door een defect aan de herstelapparatuur. * **Schade veroorzaakt door aangestelden:** De onderneming is aansprakelijk voor schade die haar werknemers of medewerkers veroorzaken tijdens de uitoefening van hun functie, ook al is er geen directe fout van de onderneming zelf. De fout van de aangestelde wordt gelijkgesteld aan een fout van de onderneming. * **Voorbeeld:** Een magazijnier laat een waardevol instrument van een klant vallen tijdens het verplaatsen ervan. ### 4.3 Materieel toepassingsgebied waarborg De verzekering dekt schade aan de goederen die de onderneming heeft ontvangen van haar klanten met het oog op een specifieke dienstverlening, zoals herstelling, onderhoud, opslag of bewerking. Het gaat hierbij om goederen die de onderneming feitelijk onder zich heeft en waarvoor zij een zorgplicht heeft. * **Gedekte gebeurtenissen:** Over het algemeen dekt de verzekering schade veroorzaakt door een **schadeverwekkende gebeurtenis**. Dit is een ruim en neutraal begrip dat elk feit of voorval omvat dat schade veroorzaakt, ongeacht of dit plots, toevallig of geleidelijk gebeurt. Echter, bepaalde uitsluitingen kunnen het begrip beperken tot **accidentele schadegevallen** (plots, onverwacht en toevallig). ### 4.4 Uitsluitingen Net zoals bij andere BA-verzekeringen zijn er specifieke uitsluitingen van toepassing: * **Schade aan het geleverde product of uitgevoerde werk zelf:** Deze verzekering dekt niet de schade aan het product of de dienst die de onderneming zelf levert. Dit zou neerkomen op een garantieverzekering voor herstel of vervanging, wat buiten het toepassingsgebied valt. * **Tip:** De onderneming blijft zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit en correcte uitvoering van haar eigen producten en diensten. * **Zuiver immateriële schade:** Schade die niet voortvloeit uit materiële of lichamelijke schade is in principe niet gedekt. * **Opzettelijk veroorzaakte schade:** Schade die de verzekerde opzettelijk heeft veroorzaakt, is uitgesloten. * **Schade door grove schuld:** Duidelijke situaties van grove nalatigheid, zoals handelen onder invloed of uitvoeren van werken waarvoor men niet de nodige bekwaamheid bezit, kunnen tot uitsluiting leiden. ### 4.5 Betrokken partijen * **Verzekeringsnemer:** De onderneming die het contract afsluit. * **Verzekerden:** De onderneming zelf, alsook haar bestuurders, vennoten, werknemers en aangestelden, zolang zij handelen binnen het kader van de onderneming en de uit te voeren dienstverlening. * **Derden:** De personen (klanten) van wie de toevertrouwde goederen schade oplopen en wiens aansprakelijkheid de verzekering dekt. ### 4.6 Vergoedbare schade De verzekering kan dekking bieden voor: * **Materiële schade:** Kosten voor herstel of vervanging van de beschadigde of vernielde toevertrouwde goederen. * **Immateriële gevolgschade:** Financiële verliezen die rechtstreeks voortvloeien uit de materiële schade aan de toevertrouwde goederen. * **Voorbeeld:** Een restaurant moet tijdelijk sluiten na schade aan de keukenapparatuur (materiële schade) waardoor inkomstenverlies lijdt (immateriële gevolgschade). Dit laatste is gedekt indien het een direct gevolg is van de gedekte materiële schade. ### 4.7 Verzekerd kapitaal en vrijstelling * **Verzekerd kapitaal:** Het maximumbedrag dat de verzekeraar per schadegeval zal uitkeren. Bij schade boven dit kapitaal moet de verzekerde zelf het overschot dragen. * **Vrijstelling (franchise):** Een bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval, dat in mindering wordt gebracht op de uitkering van de verzekeraar. Een hogere vrijstelling kan leiden tot een lagere premie. ### 4.8 Premiebepaling De premie voor deze verzekering wordt beïnvloed door factoren zoals de aard van de activiteit van de onderneming, het aantal personeelsleden, het schadeverleden en de ervaring van de verzekeraar met de specifieke sector. De berekeningswijze kan gebaseerd zijn op een percentage van de loonsom/omzet of een forfaitair bedrag. * * * ## Veelgemaakte fouten om te vermijden * Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens * Let op formules en belangrijke definities * Oefen met de voorbeelden in elke sectie * Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Burgerlijke aansprakelijkheid onderneming (BA-onderneming) | Dit type verzekering dekt algemene risico's die verband houden met het runnen van een onderneming, inclusief schade die voortvloeit uit de bedrijfsactiviteit, producten, of goederen van klanten die aan de onderneming zijn toevertrouwd. Het beschermt tegen aansprakelijkheid ten aanzien van derden. | | Beroepsaansprakelijkheid (BA-beroep) | Deze verzekering dekt specifieke risico's die voortvloeien uit het uitoefenen van een beroep, zoals beroepsfouten in advies, ontwerp, of medische handelingen. Het richt zich op schade die ontstaat door de specifieke deskundigheid of nalatigheid binnen een bepaald beroep. | | Extra-contractuele aansprakelijkheid | Aansprakelijkheid die niet voortvloeit uit een overeenkomst tussen partijen, maar uit een onrechtmatige daad of nalatigheid die schade veroorzaakt. In de context van BA-onderneming betreft dit meestal aansprakelijkheid ten aanzien van derden die niet contractueel verbonden zijn met de onderneming. | | Contractuele aansprakelijkheid | Aansprakelijkheid die voortvloeit uit het niet nakomen van een overeenkomst of contractuele verplichting. In het kader van BA na levering kan dit bijvoorbeeld de aansprakelijkheid zijn van een verkoper voor een verborgen gebrek in een verkocht product. | | Schadeverwekkende gebeurtenis | Een neutraal en ruim begrip dat elk feit of voorval omvat dat schade veroorzaakt. Dit staat in contrast met het vroegere, engere begrip van een ongeval dat enkel plots en toevallig mocht zijn, en laat geleidelijke schade toe te dekken. | | Accidenteel schadegeval | Een schadegeval dat plots, onverwacht en toevallig ontstaat. Dit begrip is beperkter dan een schadeverwekkende gebeurtenis en sluit progressieve of voorzienbare schade uit. Het richt zich op risico's van echt onverwachte ongevallen. | | Quasi-delictuele aansprakelijkheid | Een ander woord voor extra-contractuele aansprakelijkheid, gebaseerd op onrechtmatige daden of fouten die schade veroorzaken zonder dat er een contractuele band bestaat tussen de veroorzaker en het slachtoffer. | | Causaal verband | Het noodzakelijke verband tussen een fout en de geleden schade. Zonder een bewezen causaal verband tussen de fout van de onderneming en de schade van het slachtoffer, kan er geen aansprakelijkheid worden vastgesteld. | | Lichamelijke schade | Alle financiële gevolgen van de aantasting van de fysieke integriteit van een persoon, zoals inkomstenverlies door arbeidsongeschiktheid, morele schade, esthetische schade en behandelingskosten. | | Materiële schade | Alle kosten die nodig zijn voor het herstel of de vervanging van goederen die door een schadegeval beschadigd of vernield zijn, inclusief kosten voor afbraak en opruiming. | | Immateriële gevolgschade | Economisch verlies dat optreedt als direct gevolg van lichamelijke of materiële schade. Dit kan bijvoorbeeld bedrijfsschade of inkomensverlies door de onbruikbaarheid van een gebouw zijn. Enkel deze vorm van immateriële schade is doorgaans gedekt. | | Verzekerd kapitaal | Het maximale bedrag dat de verzekeraar uitbetaalt per schadegeval. Bij schade die dit bedrag overschrijdt, moet de verzekerde het overschot zelf dragen. Een hoger verzekerd kapitaal biedt betere bescherming bij grote schadegevallen. | | Vrijstelling (franchise) | Het bedrag dat de verzekerde zelf betaalt bij een schadegeval, dat in mindering komt op de vergoeding van de verzekeraar. Een hogere vrijstelling leidt doorgaans tot een lagere premie. | | Punitive damages | Een aanvullende schadevergoeding die door rechters kan worden opgelegd, bovenop de werkelijke schadevergoeding. Deze dient om de dader te straffen en toekomstige soortgelijke daden te ontmoedigen. In Belgische BA-verzekeringen zijn punitive damages altijd uitgesloten. | | Compensatory damages | De werkelijke schadevergoeding die wordt toegekend aan het slachtoffer om de geleden verliezen te compenseren. Dit staat tegenover punitive damages en is hetgeen doorgaans wordt gedekt door BA-verzekeringen. | | Gebrekkig product | Een product dat niet de veiligheid biedt die men redelijkerwijs mag verwachten, of dat een abnormaal kenmerk vertoont ten opzichte van wat normaal is. Dit kan leiden tot aansprakelijkheid van de producent. | | Verborgen gebrek | Een gebrek aan een product dat niet zichtbaar was bij de levering en ook niet door een normaal zorgvuldig koper ontdekt had kunnen worden. Het product is hierdoor onbruikbaar of gevaarlijk in normaal gebruik. | | Eenheid van schadegeval | Een clausule die bepaalt dat alle schade die voortvloeit uit éénzelfde oorzaak, wordt beschouwd als één enkel schadegeval. Dit is relevant voor het bepalen van het verzekerd kapitaal en de toepassing van de contractuele bovengrens van de waarborg. |