werkwoord.pdf

# Definitie van academische en alledaagse woorden Dit document biedt een gedetailleerde lijst van woorden, inclusief hun originele context, woordenboekdefinities en eigen voorbeeldzinnen, om de betekenis te verduidelijken en het onderscheid tussen academisch en alledaags taalgebruik te belichten. ### 1.1 Woorden en hun betekenis Hieronder volgt een overzicht van de besproken woorden, onderverdeeld in hun definitie en verduidelijking door middel van voorbeeldzinnen. #### 1.1.1 Woorden met de definitie "op de lange baan schuiven; = vertragen" * **Traineren** * Originele zin: De moeilijkheden kunnen van beiden kanten komen, als de gijzelaars eenmaal vrij zijn [1](#page=1). * Eigen zin: Hij probeert het proces te traineren [1](#page=1). #### 1.1.2 Woorden met de definitie "Het recht op iets verliezen door je gedrag of nalatigheid." * **Verbeuren** * Originele zin: Middelkerke: 195.000 euro verbeurd verklaard [1](#page=1). * Eigen zin: Door zijn hardnekkige weigering om belasting te betalen, heeft hij het recht op betalingsregeling verbeurd [1](#page=1). #### 1.1.3 Woorden met de definitie "leiden, besturen of regelen" * **Bestieren** * Originele zin: een project dat hij 43 jaar lang op zijn eentje bestierde [1](#page=1). * Eigen zin: De burgemeester bestierde de stad alsof het zijn eigen huis was [1](#page=1). #### 1.1.4 Woorden met de definitie "Uiting geven aan vreugde." * **Jubelen** * Originele zin: Jubelen [1](#page=1). * Eigen zin: De supporters begonnen te jubelen voor hun favoriete voetbalploeg [1](#page=1). #### 1.1.5 Woorden met de definitie "Verhinderen dat iets gebeurt, voorkomen dat iets slaagt." * **Verijdelen** * Originele zin: Het verijdelde terreurplan tegen De Wever toont aan dat de terreurdreiging in ons land nog niet is verdwenen [1](#page=1). * Eigen zin: De politie kon de overval net op tijd verijdelen door snel in te grijpen [1](#page=1). * Ook te vinden onder de definitie "doen mislukken" [5](#page=5): * Eigen zin (alternatief): Dankzij snel ingrijpen kon de politie een geplande overval op de juwelier verijdelen, nog voordat de daders de kans kregen om het gebouw binnen te dringen [5](#page=5). #### 1.1.6 Woorden met de definitie "Afstand doen van de troon, aftreden als vorst." * **Abdiceren** * Originele zin: Na jaren van politieke onrust besloot de koning te abdiceren ten gunste van zijn zoon [1](#page=1). * Eigen zin: Op 28 januari 2013 maakte koningin Beatrix bekend dat ze zou gaan abdiceren [1](#page=1). #### 1.1.7 Woorden met de definitie "in werking stellen; = invoeren" * **Implementeren** * Originele zin: En gebruik de uitkomsten om je brand assets goed te implementeren [1](#page=1). * Eigen zin: We gaan het nieuwe plan morgen implementeren in ons team [1](#page=1). #### 1.1.8 Woorden met de definitie "iets bedenken of plannen" * **Beramen** * Originele zin: het is de eerste maal dat in Belgie een aanslag wordt beraamd waarbij gebruikt zou worden gemaakt van een drone [1](#page=1). * Eigen zin: de dieven beraamde hun overal tot in de kleinste details, maar de politie was hun te snel af [1](#page=1). #### 1.1.9 Woorden met de definitie "Het toe-eigenen van een grondgebied of het inlijven daarvan. Het kan ook gebruikt worden om zich iets toe te eigenen." * **Annexeren** * Originele zin: De minister-president geeft een weinig begeesterende speech, de oppositie loopt storm, de meerderheid zegt dat er geen alternatieven zijn… [1](#page=1). * Eigen zin: Het land wil zijn buurland annexeren zodat het bij zijn grondgebied hoort [1](#page=1). #### 1.1.10 Woorden met de definitie "Verblijven" * **Vertoefen** * Originele zin: Al vijftig jaar lang gaat de openluchtschool op bosklassen naar het Domein van Mambaye in Spa, waar de kinderen vertoefen op een groen terrein van 10 hectare [2](#page=2). * Eigen zin: Ik vertoef bij mijn tante omdat mijn ouders niet thuis zijn dit weekend [2](#page=2). #### 1.1.11 Woorden met de definitie "Je kan je moeizaam voortbewegen" * **Ploeteren** * Originele zin: Vlaanderen is een goede omgeving geworden voor starters. Al blijft het voor vele ploeteren [2](#page=2). * Eigen zin: Ondanks de moderne hulpmiddelen blijft het soms ploeteren met oude computers in hun school [2](#page=2). #### 1.1.12 Woorden met de definitie "Contesteren betekent: betwisten of in twijfel trekken; uitdrukken dat men het niet eens is met iets of iemand." * **Contesteert** * Originele zin: De oppositie contesteert de cijfers die door de minister werden gepresenteerd [2](#page=2). * Eigen zin: De wetenschappers contesteerden de resultaten van het onderzoek wegens methodologische fouten [2](#page=2). #### 1.1.13 Woorden met de definitie "verzoenen" * **Reconcilieren** * Originele zin: De nieuwe regering probeert de verdeeldheid in het land te reconcilieren door middel van een inclusieve dialoog [2](#page=2). * Eigen zin: Het gesprek moest helpen de twee partijen te reconcilieren [2](#page=2). #### 1.1.14 Woorden met de definitie "in gedachten verzonken zijn, stil en vaag peinzen, m.n. in een min of meer weermoedige stemming" * **Mijmeren** * Originele zin: ’Zo vormt het tweeluik een geheel, met introspectie naast energie en mijmering naast euforie [2](#page=2). * Eigen zin: Na het avondeten ging hij in de tuin zitten en mijmerde over zijn vakantieplannen [2](#page=2). #### 1.1.15 Woorden met de definitie "Doomscrollen is het eindeloos scrollen door negatieve nieuwsberichten, vooral op sociale media, wat een gevoel van angst, stress en hopeloosheid kan veroorzaken." * **Doomscrollen** * Originele zin: Maar zal dat doomscrollen of problematische content beter in toom kunnen houden dan op Instagram of TikTok [2](#page=2)? * Eigen zin: Ik bleef tot middernacht doomscrollen op mijn gsm en voelde me daarna helemaal slecht [2](#page=2). * Verdere specificatie: "het eindeloos en dwangmatig scrollen door negatieve, deprimerende of verontrustende nieuwsberichten en content, voornamelijk op sociale media en nieuwssites, zelfs wanneer dit een negatief gevoel van angst, stress en hopeloosheid veroorzaakt." [4](#page=4). * Eigen zin (alternatief): Ze kijkt al hele dag doelloos Tik Tok, ik vrees dat ze aan het doomscrollen is [4](#page=4). #### 1.1.16 Woorden met de definitie "zich haasten of snel bewegen" * **Reppen** * Originele zin: na een vervelende meeting reppen we ons naar de snoepautomaat om die ervaring weg te eten [2](#page=2). * Eigen zin: we moeten ons reppen als we nog op tijd willen zijn [2](#page=2). #### 1.1.17 Woorden met de definitie "met felle bewoording afkeuren" * **Neersabelen** * Originele zin: Ook alle vakbonden sabelden de maatregel neer [2](#page=2). * Eigen zin: De opdracht werd meteen neergesabeld, voordat ze hadden geluisterd [2](#page=2). #### 1.1.18 Woorden met de definitie "met resonantie (in relatie tot emoties) wordt bedoeld dat je emoties van een ander kunt oppikken, kunt waarnemen. = emotionele impact" * **Resoneren** * Originele zin: Creatie van content die resoneert op waardeniveau’ [3](#page=3). * Eigen zin: Haar verhaal over vriendschap resoneerde bij het publiek, omdat veel mensen zich erin herkenden [3](#page=3). #### 1.1.19 Woorden met de definitie "hevig beven, met name door angst" * **Sidderen** * Originele zin: Siddert de toren, beven de heilige tekens [3](#page=3). * Eigen zin: Lucy bleef sidderen terwijl ze door het donkere bos sloop, hopend dat ze niet weer zo een levendige schim zou tegenkomen [3](#page=3). #### 1.1.20 Woorden met de definitie "in een kwaad daglicht stellen, iemand van iets de schuld geven" * **Culpabiliseren** * Originele zin: Wie echt betaalbare zorg wil, kiest voor samenwerking en onderhandelt, en niet voor het culpabiliseren van artsen die deze zorg elke dag mogelijk maken, de toegankelijkheid verhogen en de kwaliteit hoog houden [3](#page=3). * Eigen zin: De werknemers van de lijn voeren een staking omdat ze niet geculpabiliseerd willen worden voor de vertragingen van bussen tijdens spitsuren [3](#page=3). #### 1.1.21 Woorden met de definitie "Het napraten van iemand anders zonder zelf na te denken." * **Nakwaken** * Originele zin: JE MERKT DAT ER HEEL WAT BEDRIJVEN ELKAAR VANDAAG NAKWAKEN IN DE VOEDINGSSECTOR, ALS HET OVER PRIJSSTIJGINGEN GAAT [3](#page=3). * Eigen zin: In het debat zijn er veel politici die gewoon elkaar nakwaken in plaats van met nieuwe ideeën te komen [3](#page=3). #### 1.1.22 Woorden met de definitie "het onderhandelen om een lagere prijs te krijgen dan oorspronkelijk gevraagd wordt." * **Afdingen** * Originele zin: Hoe kun je goed afdingen bij onderhandelingen [3](#page=3)? * Eigen zin: Op de rommelmarkt probeerde hij de prijs van de antieke vaas flink af te dingen [3](#page=3). #### 1.1.23 Woorden met de definitie "Versterken, steviger maken; bestendigen van een bestaande situatie of positie." * **Consolideren** * Originele zin: Het bedrijf wil zijn sterke positie op de Europese markt verder consolideren door nieuwe partnerships aan te gaan [3](#page=3). * Eigen zin: Na een goed seizoen wilde de ploeg haar plek consolideren door betere spelers te halen [3](#page=3). #### 1.1.24 Woorden met de definitie "schelden" * **Schimpen** * Originele zin: Zee schimpt in het rond [3](#page=3). * Eigen zin: De supporter schimpte op de scheidsrechter en riep boze woorden omdat hij het niet eens was met zijn beslissing [3](#page=3). #### 1.1.25 Woorden met de definitie "Vernieuwingen invoeren om vooruit te komen; = vernieuwen" * **Innoveren** * Originele zin: Innoveren, meer werken, minder uitgeven [4](#page=4)? * Eigen zin: Het bedrijf probeert te innoveren door meer duurzaam te produceren [4](#page=4). #### 1.1.26 Woorden met de definitie "Sjorren" heeft meerdere betekenissen: het betekent vastzetten (zoals lading of een zeil), stevig trekken of slepen (zoals aan een jas trekken), het maken van bouwwerken met touw en palen (vooral in Vlaanderen en bij scouting), en in informele taal kan het ook masturberen betekenen. * **Sjorren** * Originele zin: Mijn jongste zoon heeft mij leren sjorren, dat kon ik zelfs niet [4](#page=4). * Het document vermeldt geen eigen voorbeeldzin voor deze term. #### 1.1.27 Woorden met de definitie "stof laten opzwaaien of zich met grote haast of snelheid voortbewegen" * **Stuiven** * Originele zin: Stuift wolk aan wolk van poeirig goudbruin kaf [4](#page=4). * Eigen zin: Op het strand stuift het zand door de wind [4](#page=4). #### 1.1.28 Woorden met de definitie "Iets als onderwerp of thema behandelen" * **Thematiseren** * Originele zin: Hij bleek niet de harmonie maar de verwarring te thematiseren [4](#page=4). * Eigen zin: We gaan in de les het onderwerp marketing thematiseren [4](#page=4). #### 1.1.29 Woorden met de definitie "Iets word vernietigd, opgeslokt of ingenomen." * **Verzwelgen** * Originele zin: Ooit lag het huis diep verborgen in een oud woud, maar een grote bosbrand had het een paar jaar geleden bijna verzwolgen [4](#page=4). * Eigen zin: De oude dame werd helemaal verzwolgen door de wolf, er bleef niets meer van haar over [4](#page=4). #### 1.1.30 Woorden met de definitie "(figuurlijk) Op gang brengen." * **Aanzwengelen** * Originele zin: In hoofdzaak waren ze gericht op het aanzwengelen van de economische groei in Europa [4](#page=4). * Eigen zin: De diverse maatregelen van de nieuwe regering zijn bedoeld om de economie terug aan te zwengelen [4](#page=4). #### 1.1.31 Woorden met de definitie "een recht, macht, bevoegdheid, schuld overdragen" * **Delegeren** * Originele zin: Door te delegeren ontdek je dat je als zelfstandig ondernemer niet minder vrij wordt, maar juist meer. Je verschuift de focus van overleven naar ontwikkelen [5](#page=5). * Eigen zin: Tijdens het organiseren van het familiefeest besloot ik de taak om de boodschappen te doen te delegeren aan mijn zus, zodat ik me kon focussen op het versieren van het huis [5](#page=5). #### 1.1.32 Woorden met de definitie "door arbeid, moeite enz. verkrijgen; verworven rechten die iem. verkregen heeft, bv. door te onderhandelen" * **Verwerven** * Originele zin: Gekoppeld aan de capaciteit op DAB+ heeft Blended Broken Beats B.V. ook twee FM-kavels in Utrecht/Gelderland en Zeeland verworven [5](#page=5). * Eigen zin: Hij heeft veel kennis verworven door elke dag te studeren [5](#page=5). #### 1.1.33 Woorden met de definitie "missen: iets niet kunnen ontberen." * **Ontberen** * Originele zin: Gij letterdames en gij letterheren, gij die in herenhuizen diep zit uit de pluizen daden, ik zeg Daden van genot en van ontberen, wanneer gij blake rimbaud of baudelaire leest; hoort, door onze verzen jaagt hun heilige geest: de blote kont der kunst te kussen onder uw sonnetten en balladen [5](#page=5). * Eigen zin: Door de extreme koude zijn vijf dakloze gestorven door ontbering [5](#page=5). #### 1.1.34 Woorden met de definitie "Het nakijken, verbeteren en aanpassen van een bestaande tekst voordat deze gepubliceerd wordt." * **Redigeren** * Originele zin: Een valkuil in veel organisaties: men laat een tekst vertalen, maar niet redigeren [5](#page=5). * Eigen zin: Voor de publicatie moest de eindredacteur de tekst zorgvuldig redigeren of fouten te voorkomen [5](#page=5). #### 1.1.35 Woorden met de definitie "Jezelf bewust op een bepaalde manier presenteren of voordoen met het doel dat mensen een bepaalde mening over je vormen" * **Profileren** * Originele zin: Naast het vergroten van de zichtbaarheid in de media richt de samenwerking zich op het profileren van Tellent als thought leader [5](#page=5). * Eigen zin: Julia probeert zich te profileren als een hardwerkende leerling [5](#page=5). #### 1.1.36 Woorden met de definitie "Zijn debuut maken (Voor het eerst ergens optreden of meedoen)." * **Debuteerde** * Originele zin: Het hollywood-raceteam "F1", met in de hoofdrol Brad Pitt, debuteerde bovenaan de Zuid- Koreaanse box office [6](#page=6). * Eigen zin: Ze debuteerde als zangeres op Pukkelpop [6](#page=6). #### 1.1.37 Woorden met de definitie "in het nauw brengen" * **Belaagt** * Originele zin: Conservatief Amerika belaagt ex-militair en countryster Zach Bryan na protestlied over immigratiedienst ICE [6](#page=6). * Eigen zin: De bekende acteur werd belaagd door fans die haar handtekening wouden [6](#page=6). #### 1.1.38 Woorden met de definitie "Het afnemen in omvang, hoeveelheid, kracht of aantal." * **Slinken** * Originele zin: Waardering blijft slinken, vinden leerkrachten [6](#page=6). * Eigen zin: Het geduld van de leerkracht slinkt met elke onrustige leerling [6](#page=6). #### 1.1.39 Woorden met de definitie "liefhebben, verliefd zijn op iemand." * **Beminnen** * Originele zin: “En 'k weet niet of ik haar beminnen zal” [6](#page=6). * Eigen zin: “Hij zal haar blijven beminnen, wat er ook gebeurt.” [6](#page=6). #### 1.1.40 Woorden met de definitie "Ontmantelen = iets afbreken of ontdoen van belangrijke onderdelen, zodat het niet meer functioneert; figuurlijk: een systeem, organisatie of macht geleidelijk uitschakelen of ontkrachten." * **Ontmantelen** * Originele zin: Rusland gelooft en zegt dat het collectieve Westen, wij allemaal, Rusland proberen ontmantelen. Dat is niet waar.” [6](#page=6). * Eigen zin: De politie in Antwerpen probeert het drugmilieu in de have te ontmantelen [6](#page=6). #### 1.1.41 Woorden met de definitie "1. Iets minder hevig, krachtig of sterk maken; afzwakken 2. In evenwicht brengen; matigen" * **Temperen** * Originele zin: Nog een opvallende vaststelling: in het nieuwe klimaatplan tempert België zijn ambitie voor hernieuwbare energie [6](#page=6). * Eigen zin: Ze tempert haar enthousiasme omdat ze de situatie eerst goed wil inschatten [6](#page=6). ### 1.2 Het belang van context en nuance in woordgebruik De voorbeelden illustreren hoe de betekenis van een woord kan variëren afhankelijk van de context waarin het gebruikt wordt. Een diepgaand begrip van zowel de letterlijke als de figuurlijke betekenissen is essentieel voor effectieve communicatie, met name in academische teksten waar precisie van groot belang is. Het onderscheid tussen alledaags en academisch taalgebruik ligt vaak in de subtiliteit van de woordkeuze en de mate van specificiteit [1](#page=1) [2](#page=2) [3](#page=3) [4](#page=4) [5](#page=5) [6](#page=6). > **Tip:** Bij het bestuderen van nieuwe woorden, let altijd op de originele zinnen om de natuurlijke toepassing ervan te begrijpen. Dit helpt om de betekenis beter te onthouden en correct te gebruiken. > **Tip:** Vertaal de definitie van een woord naar uw eigen woorden. Dit proces, ook wel 'actief leren' genoemd, versterkt de begrip en het geheugen. Probeer vervolgens uw eigen voorbeeldzinnen te creëren, zoals in het document is gedaan. > **Tip:** Woorden die op het eerste gezicht synoniem lijken, kunnen subtiele verschillen in betekenis of gebruik hebben. De voorbeeldzinnen in dit document helpen om deze nuances te ontdekken. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Traineren | Het proces vertragen of op de lange baan schuiven, vaak met de intentie om het uit te stellen. | | Verbeuren | Het recht op iets verliezen door eigen gedrag of nalatigheid, wat leidt tot het ontnemen van dat recht. | | Bestieren | Het leiden, besturen of regelen van een project, organisatie of een situatie met gezag. | | Jubelen | Een uiting geven aan intense vreugde of blijdschap, vaak door luidruchtig te juichen of te roepen. | | Verijdelen | Verhinderen dat iets gebeurt of voorkomen dat een plan slaagt, meestal door ingrijpen. | | Abdiceren | Afstand doen van de troon of een hoge positie, zoals een koning die aftreedt ten gunste van een opvolger. | | Implementeren | Een plan, systeem of beleid in werking stellen of invoeren, zodat het daadwerkelijk wordt toegepast. | | Beramen | Iets bedenken, plannen of uitwerken, vaak in detail, met voorbedachten rade. | | Annexeren | Het toe-eigenen van een grondgebied, het inlijven van een gebied bij het eigen land, of het zich iets toe-eigenen. | | Vertoeven | Verblijven op een bepaalde plaats, ergens tijd doorbrengen in een specifieke omgeving. | | Ploeteren | Zich moeizaam voortbewegen of werken, vaak met veel inspanning en weinig vooruitgang. | | Contesteert | Betwisten, in twijfel trekken of uitdrukken dat men het niet eens is met iets of iemand. | | Reconciliëren | Verzoenen, de vrede herstellen tussen partijen die verdeeld of in conflict zijn. | | Mijmeren | In gedachten verzonken zijn, stil en vaag peinzen, vaak met een weemoedige stemming. | | Doomscrollen | Het eindeloos en dwangmatig scrollen door negatieve nieuwsberichten en content, voornamelijk op sociale media, wat angst en hopeloosheid kan veroorzaken. | | Reppen | Zich haasten of snel bewegen om ergens op tijd te komen of een taak te volbrengen. | | Neersabelen | Met felle bewoordingen afkeuren, bekritiseren of sterk afwijzen. | | Resoneren | Een emotionele impact hebben, met name doordat de ontvanger zich herkent in de gevoelens of boodschap. | | Sidderen | Hevig beven, vaak door angst, koude of grote emotionele impact. | | Culpabiliseren | Iemand van iets de schuld geven, in een kwaad daglicht stellen of de verantwoordelijkheid voor een probleem bij een ander leggen. | | Nakwaken | Het napraten van iemand anders zonder zelf kritisch na te denken of met eigen ideeën te komen. | | Afdingen | Onderhandelen om een lagere prijs te krijgen dan oorspronkelijk gevraagd wordt, met name bij aankopen. | | Consolideren | Versterken, steviger maken of bestendigen van een bestaande situatie, positie of macht. | | Schimpen | Schelden, beledigen of kleinerende opmerkingen maken, vaak op een denigrerende manier. | | Innoveren | Vernieuwingen invoeren om vooruitgang te boeken, te verbeteren of nieuwe oplossingen te creëren. | | Sjorren | Vastzetten (zoals lading), stevig trekken of slepen; in Vlaanderen ook gebruikt voor het maken van bouwwerken met touw. | | Stuiven | Stof laten opwaaien of zich met grote haast of snelheid voortbewegen. | | Thematiseren | Iets als onderwerp of thema behandelen, de nadruk leggen op een bepaald aspect. | | Verzwelgen | Iets vernietigen, opslokken, innemen of geheel en al bedekken. | | Aanzwengelen | (Figuurlijk) Op gang brengen, stimuleren, met name economische groei. | | Delegeren | Een recht, macht, bevoegdheid of schuld overdragen aan een ander, zodat deze er verantwoordelijkheid voor draagt. | | Verwerven | Door arbeid, moeite of onderhandeling verkrijgen, in bezit nemen of zich eigen maken. | | Ontberen | Iets missen, niet kunnen beschikken over iets noodzakelijks, of iets niet kunnen ontberen. | | Redigeren | Het nakijken, verbeteren en aanpassen van een bestaande tekst voordat deze wordt gepubliceerd. | | Profileren | Jezelf bewust op een bepaalde manier presenteren of voordoen, om een specifieke mening bij anderen te vormen. | | Debuteerde | Zijn debuut maken; voor het eerst ergens optreden, meedoen of een rol spelen. | | Belaagt | In het nauw brengen, aanvallen of lastigvallen, vaak door een menigte of door intense kritiek. | | Slinken | Het afnemen in omvang, hoeveelheid, kracht of aantal, geleidelijk kleiner worden. | | Beminnen | Liefhebben, verliefd zijn op iemand, een diepe genegenheid voelen. | | Ontmantelen | Iets afbreken, ontdoen van belangrijke onderdelen zodat het niet meer functioneert; figuurlijk: een systeem of macht uitschakelen. | | Temperen | Iets minder hevig, krachtig of sterk maken; afzwakken of matigen. |