samenvatting Tel Yarmuth.docx

# Geografische ligging en historische situering van Tel Yarmuth Tel Yarmuth, ook bekend als Khirbet Yarmuk, is een vroege stedelijke nederzetting uit de Bronstijd die zich bevindt in het Kanaänitische gebied, specifiek in de Judeïsche Shefela, ongeveer 25 kilometer ten zuidwesten van Jeruzalem en 5 kilometer van Beit Shemesh. ### 1.1 Locatie en indeling van de site De site is verdeeld in twee hoofdgedeelten: de benedenstad en de acropolis. De benedenstad bevindt zich op 290 meter boven zeeniveau, terwijl de acropolis 405 meter hoog ligt. Dit aanzienlijke hoogteverschil zorgde voor de aanleg van terrassen rondom de stad. Er is ook een tunnelvormige depressie gedocumenteerd die waarschijnlijk als waterreservoir diende. De totale omvang van de site bedraagt ongeveer 18 hectare, met afmetingen van circa 640 bij 420 meter. ### 1.2 Bewoningsgeschiedenis Tel Yarmuth heeft meerdere bewoningsfasen gekend: * **Vroege Bronstijd (EBI-EBIII):** De benedenstad en de acropolis waren gelijktijdig bewoond van ongeveer 3500 tot 2400 v.Chr. Deze periode wordt beschouwd als het hoogtepunt van de urbanisatie op de site. * **Verlating:** Rond 2400 v.Chr. werd de site grotendeels verlaten. Dit wordt toegeschreven aan een combinatie van klimatologische problemen en overbevolking, wat leidde tot onoplosbare politieke en economische spanningen. * **Late Bronstijd:** De acropolis kende een herbezetting tijdens de late Bronstijd, meer specifiek in de 14e en 13e eeuw v.Chr. * **Latere perioden:** Na de Byzantijnse periode werd de site definitief verlaten. De periode van verlating rond 2400 v.Chr. is kenmerkend voor meerdere locaties in Zuid-Kanaän. De groei en ondergang van Tel Yarmuth in de periode van de Vroege Bronstijd tot IJzertijd vertoont een sterke correlatie met de algemene ontwikkeling in het zuiden van de Levant. ### 1.3 Ontdekkings- en opgravingsgeschiedenis * **Eerste identificatie:** In 1863 werd de site voor het eerst bezocht door Victor Honoré Guérin, een historicus die op zoek was naar Bijbelse locaties. Hij identificeerde Khirbet Yarmuk, dat destijds op Palestijns grondgebied lag en de Arabische naam droeg, als het Bijbelse Iarmuth op basis van de geografische ligging en het uitzicht. Guérin verkende destijds enkel de acropolis. * **Archeologische opgravingen:** * In 1970 startte Amnon Ben-Tor opgravingstesten om de ouderdom van de site te bepalen. * Van 1980 tot 2000 leidde Pierre de Miroschedji de archeologische opgravingen. * Tussen 2007 en 2013 vonden onderzoeken plaats door de Israel Antiquities Authority. ### 1.4 Verdedigingswerken Gezien de omvang van Tel Yarmuth tijdens de Vroege Bronstijd, was bescherming essentieel. De volgende verdedigingswerken werden geïdentificeerd: * **Handgemaakte helling:** Een vroege, eenvoudige verdediging rondom de site. * **Muur A (EBII):** Een omringende muur met één enkele doorgang werd gebouwd. * **Muur B (EBII):** Een tweede, meer robuuste muur werd rondom Muur A aangelegd. * **Stone Terracing en Platforms (EBIII):** Verdere versterkingen en terrassen werden toegevoegd om de bestaande muren te verstevigen. De ingangen van de muren waren strategisch geplaatst en hadden een specifieke, bewaarde vorm (die van Muur B is het best bewaard gebleven). De omvang en complexiteit van deze verdedigingswerken duiden op een georganiseerde samenleving met aanzienlijke bouwkundige kennis. ### 1.5 Architectuur en stedelijke organisatie De architectuur van Tel Yarmuth weerspiegelt de organisatie van een grote stad: * **Residentiële gebouwen:** In de benedenstad werden woningen gevonden met één tot twee kamers en een centrale binnenplaats voor gezamenlijke activiteiten. Kleine opslagruimtes, waaronder fragmenten van pithoi, werden eveneens aangetroffen. Straten liepen tussen de woningen. * **Kapel:** De aanwezigheid van een kapel wijst op een religieuze samenleving. * **Craftworking Area:** Een specifieke ambachtszone in het noorden van de stad, met meerdere kamers en fragmenten van laat EBIII-keramiek, suggereert gespecialiseerde activiteiten. Grote, afgeplatte stenen met olijvenresidu duiden sterk op een economie gebaseerd op olijfolieproductie en -handel. Een klein stuk olijvenhout werd ook gevonden. * **The White Building:** Een vierzuilige structuur, wit bepleisterd, met twee ingangen en trappen, diende vermoedelijk als heiligdom. Sporen van een beeldje op de muur en een stenen platform op de binnenplaats ondersteunen deze interpretatie. * **Paleis B1:** Dit monumentale gebouw is het grootste ooit opgegraven uit de Vroege Bronstijd in de Zuidelijke Levant. Met afmetingen van circa 72 bij 84 meter, een centrale binnenplaats en een hypostyle hal met zuilen van olijvenhout, diende het waarschijnlijk als residentie voor de heersende elite, opslag- en redistributiecentrum. Sommige ruimtes zonder duidelijke functie worden geïnterpreteerd als vergaderzalen of persoonlijke vertrekken. * **Gebouwen J, K, M:** Nabij Paleis B1 bevinden zich grotere gebouwen waarvan de specifieke functie nog onbekend is. ### 1.6 Economie De economie van Tel Yarmuth was typisch voor een Kanaänitische mediterraanse economie en omvatte: * **Landbouw:** Consumptie van granen en linzen. * **Olijfteelt:** De productie van olijfolie was een centrale pijler, met olijvenhout en olie als belangrijke handelswaar in de Zuidelijke Levant. * **Veeteelt:** Primair schapen en koeien, maar ook ezels. * **Handel en diplomatie:** Actieve handel en uitwisseling met andere regio's in het Kanaänitische gebied, wat wordt bevestigd door de vondst van artefacten uit bijvoorbeeld Egypte. ### 1.7 Materiële cultuur Ondanks de verlating van de site in 2400 v.Chr., waarbij veel belangrijke bezittingen meegenomen werden, zijn er diverse artefacten gevonden die inzicht geven in de materiële cultuur: * **Keramiek:** Beeldjes van mannen en vrouwen, potten en pithoi met karakteristieke smalle nekken en afgeplatte lippen voor de Kanaänitische regio. Een fragment van een keramisch beeld dat een huis voorstelde, biedt reconstructiemogelijkheden voor de architectuur. * **Overige artefacten:** Een artefact van dierlijk been in de vorm van een os, en een stenen zegel. > **Tip:** De economische bloei, met name de gespecialiseerde productie van olijfolie, speelde een cruciale rol in de status en welvaart van Tel Yarmuth in de Vroege Bronstijd. > **Voorbeeld:** De aanwezigheid van een groot paleiscomplex (Paleis B1) en uitgebreide verdedigingswerken duidt op een centraal bestuur en een economie die de investering in dergelijke grootschalige projecten toeliet. --- # Opgravingsgeschiedenis van Tel Yarmuth Dit gedeelte geeft een overzicht van de ontdekking van de site door Victor Honoré Guérin in 1863 en de daaropvolgende archeologische opgravingen door verschillende onderzoekers en instituten. ### 2.1 De ontdekking door Victor Honoré Guérin * In 1863 werd de site van Tel Yarmuth voor het eerst geïdentificeerd door Victor Honoré Guérin. * Guérin was een historicus gespecialiseerd in Palestina, die op zoek was naar de locaties van Bijbelse plaatsen. Hij identificeerde Khirbet Yarmuk (de toenmalige Arabische naam) met het Bijbelse Iarmuth, gebaseerd op de geografische ligging en het uitzicht. * Op dat moment was de site nog onderdeel van Palestijns grondgebied, wat de Arabische naam Khirbet Yarmuk verklaarde. * Guérin bezocht echter alleen de acropolis en het duurde nog een eeuw voordat uitgebreide archeologische opgravingen begonnen. ### 2.2 Vroege archeologische onderzoeken * In 1970 begon Amnon Ben-Tor met opgravingsproeven om de ouderdom van de site te bepalen. * Zijn onderzoek duurde tien jaar, waarna Pierre de Miroschedji de leiding overnam. ### 2.3 Latere opgravingen en onderzoek * Vanaf 1980 tot 2000 was Pierre de Miroschedji de hoofdarchivaris van de site. * Tussen 2007 en 2013 werden er onderzoeken uitgevoerd door de Israel Antiquities Authority. > **Tip:** Het is belangrijk om te onthouden dat de identificatie van Guérin in 1863 zich beperkte tot de acropolis. De volledige archeologische exploratie van de site vond pas veel later plaats. ### 2.4 Overzicht van de site en haar verdedigingswerken * De site van Tel Yarmuth beslaat een gebied van 18 hectare, met afmetingen van ongeveer 640m bij 420m. * De benedenstad ligt op 290 meter boven zeeniveau, terwijl de acropolis zich 405 meter boven zeeniveau bevindt. Dit grote hoogteverschil werd opgevangen door middel van terrassen, die nog steeds in gebruik zijn in Palestijnse dorpen. * De site kenmerkt zich door een tunnelvormige depressie die waarschijnlijk diende als waterreservoir. * Vanwege de omvang en het belang van Tel Yarmuth tijdens de Vroege Bronstijd, was er behoefte aan verdedigingswerken. * Aanvankelijk werd een handgemaakte helling rond de site aangelegd om de toegang te bemoeilijken. * In de Vroege Bronstijd II (EBII) werd een muur (Muur A) rond de gehele site gebouwd met één enkele doorgang. * Niet lang daarna werd een tweede muur (Muur B) eromheen gebouwd voor extra bescherming. * Tijdens de Vroege Bronstijd III (EBIII) werd de verdediging versterkt met stenen terrassen en platforms die de bestaande muren extra stevigheid gaven. * De ingangen van de muren waren extra beveiligd en hadden een specifieke vorm. Hoewel beide muren dit type ingang hadden, is alleen die van Muur B bewaard gebleven. * De omvang en de hoogwaardige constructie van de muren wijzen op een goed georganiseerd systeem van samenwerking en expertise in bouwtechnieken. ### 2.5 Architectuur en economie * **Residentiële gebouwen:** In de benedenstad zijn residentiële gebouwen aangetroffen met één tot twee kamers en een gemeenschappelijke binnenplaats. Soms was er een kleine opslagruimte met scherven van *pithoi*. Tussen de huizen liepen straten. * **Religieuze structuren:** De vondst van een kapel duidt op een gelovige samenleving. * **Economische activiteiten:** * Een ambachtelijke zone in het noorden van de stad, bestaande uit vijf tot zes kamers, leverde scherven van laat EBIII-keramiek op. * Grote, half begraven stenen met olijvenresidu suggereren een olifanteneconomie. Olijfolie was een waardevol handelsartikel dat waarschijnlijk bijdroeg aan de hoge status van Tel Yarmuth in Zuid-Kanaän. * Een klein stukje olijfboomhout ondersteunt deze conclusie. * **"The White Building":** Dit gebouw, met vier zuilen en een wit bepleisterd dak, werd gebruikt als heiligdom. Het had twee ingangen met trappen en een binnenplaats met een stenen platform. Sporen op de muur suggereren de aanwezigheid van een beeldje van een godheid of vergelijkbaar figuur. * **Paleis B1:** Dit is het grootste gebouw uit de Vroege Bronstijd dat in Zuid-Levant is opgegraven, wat opnieuw wijst op de economische macht van de stad. Archeologen speculeren dat dit diende als residentie voor een heerser. * Het gebouw meet ongeveer 72m bij 84m. * Het omvatte een centrale binnenplaats en een hypostyle hal met zuilen van olijvenhout. * Het diende waarschijnlijk als opslag- en redistributiecentrum, maar bevatte ook ruimtes die vermoedelijk dienden als vergaderzalen of persoonlijke vertrekken. * **Overige gebouwen:** In de buurt van Paleis B1 werden de gebouwen J, K en M gevonden. Hoewel deze samen groter zijn dan het paleis, is hun functie nog onbekend. * **Acropolis:** Er is weinig bekend over de acropolis, behalve dat deze twee bewoningsfasen kende (EB tot LB en IJzertijd). Opgravingen wijzen op mogelijke grafstructuren, maar dit is niet zeker. ### 2.6 Economische structuur * De economie van Tel Yarmuth was een mediterrane 'Kanaän'-economie. * Landbouw was belangrijk, met oogsten van granen en linzen. * Olijventeelt leverde hout en olie op voor gebruik en handel binnen Zuid-Levant. * Veeteelt, met name schapen, koeien en soms ezels, maakte deel uit van de economie. * De diplomatie en handel binnen het Kanaänitische gebied waren cruciaal voor hun economie. Artefacten uit Egypte die in Tel Yarmuth zijn gevonden, getuigen van deze uitwisseling. ### 2.7 Materiële cultuur * Vanwege de verlating van de stad rond 2400 v.Chr., waarbij veel kostbaarheden werden meegenomen, zijn er relatief weinig artefacten gevonden. * Desondanks zijn er diverse vondsten gedaan: * Keramische beeldjes van mannen en vrouwen. * Potten en *pithoi* met een smalle hals en afgeplatte lip, kenmerkend voor de Kanaänitische regio. * Een fragment van een keramisch beeld dat een huis voorstelde, wat reconstructies van de architectuur mogelijk maakt. * Een artefact van dierlijk been in de vorm van een os. * Een stenen zegel. > **Tip:** De vondst van het keramische huisfragment is een cruciaal stuk bewijs voor het reconstrueren van de architectuur van Tel Yarmuth. Probeer je voor te stellen hoe zo'n fragment zou kunnen bijdragen aan een gedetailleerd beeld van de gebouwen. --- # Architectuur en stedelijke structuur van Tel Yarmuth Tel Yarmuth kenmerkte zich door een indrukwekkende stedelijke structuur, bestaande uit een benedenstad en een acropolis, met significante versterkingen en diverse architectonische elementen die wijzen op een geavanceerde samenleving en economie in de vroege Bronstijd. ### 3.1 Indeling en versterkingen van de site De archeologische site van Tel Yarmuth, gelegen op ongeveer 25 kilometer ten zuidwesten van Jeruzalem, is circa 18 hectare groot en meet ongeveer 640 meter bij 420 meter. De site is geografisch opgedeeld in een benedenstad, die 290 meter boven de zeespiegel ligt, en een acropolis op 405 meter hoogte. Dit aanzienlijke hoogteverschil is opgevangen door de aanleg van terrassen rondom de stad, een praktijk die in latere perioden nog steeds gebruikt werd om het heuvelachtige terrein leefbaar te maken. Er is ook een tunnelvormige depressie geïdentificeerd, die waarschijnlijk diende als waterreservoir. Vanwege de omvang van Tel Yarmuth in de vroege Bronstijd was er een behoefte aan adequate verdediging. Aanvankelijk werd de site beschermd door een handgemaakte helling. In de periode EBII werd een eerste versterkingsmuur, Muur A, rondom de gehele site gebouwd, voorzien van een enkele doorgang. Dit bleek onvoldoende, waarna in EBIII een tweede, naar buiten gelegen muur, Muur B, werd toegevoegd. Ter versterking van deze verdedigingswerken werden tevens stenen terrasseringen en platforms aangelegd. De ingangen van de muren waren speciaal vormgegeven en extra bewaakt, wat getuigt van een goed georganiseerd verdedigingssysteem en aanzienlijke expertise in bouwtechnieken. Hoewel beide muren deze speciale ingangen hadden, is enkel die van Muur B bewaard gebleven. ### 3.2 Residentiële gebouwen en ambachtelijke zones In de benedenstad van Tel Yarmuth zijn diverse residentiële gebouwen opgegraven. Deze huizen bestonden typisch uit één tot twee kamers en een binnenplaats die gebruikt werd voor gezamenlijke activiteiten. Sommige hadden ook kleine opslagruimtes waar scherven van pithoi werden aangetroffen. Tussen de woningen liepen straten. De ontdekking van een kapel duidt op een gelovige gemeenschap. Een belangrijke ontdekking in het noorden van de stad is een craftworking area, bestaande uit ongeveer vijf tot zes kamers. Hier werden veel scherven van laat EBIII-keramiek gevonden, evenals grote afgeplatte stenen die deels in de grond waren ingebed en resten van olijven bevatte. Dit suggereert sterk dat de economie van Tel Yarmuth sterk gebaseerd was op olijfolieproductie. Olijfolie was een gewild handelsproduct in de Zuidelijke Levant, wat de stad waarschijnlijk een hoge status heeft opgeleverd. De vondst van een klein stukje olijfhout versterkt deze theorie. ### 3.3 Specifieke structuren #### 3.3.1 The White Building The White Building is een opmerkelijk gebouw met vier zuilen en een dak, dat vermoedelijk als een heiligdom fungeerde. De muren en vloeren waren met wit pleisterwerk afgewerkt, wat de naam verklaart. Het gebouw had twee ingangen met trappen. Archeologen vermoeden dat het een heiligdom was vanwege sporen op de muur die duiden op de aanwezigheid van een beeld, mogelijk van een godheid. Het gebouw beschikte ook over een binnenplaats met een stenen platform. #### 3.3.2 Paleis B1 Paleis B1 wordt beschouwd als het grootste gebouw uit de vroege Bronstijd dat in de Zuidelijke Levant is opgegraven. Dit imposante gebouw, met afmetingen van ongeveer 72 bij 84 meter, getuigt van de economische macht van Tel Yarmuth. Archeologen speculeren dat dit paleis de residentie was van een centraal heersende leider. Het gebouw kenmerkt zich door een centrale binnenplaats (courtyard) en een hypostyle hal met zuilen, die vermoedelijk van olijfhout waren vervaardigd. Paleis B1 diende waarschijnlijk als opslag- en redistributiecentrum, maar bevatte ook ruimtes waarvan het precieze doel, zoals vergaderzalen of persoonlijke vertrekken, nog onbekend is. In de nabijheid van Paleis B1 zijn ook de gebouwen J, K en M gevonden. Hoewel deze gebouwen samen groter zijn dan het paleis, is hun functie nog niet duidelijk. ### 3.4 Economie en materiële cultuur De economie van Tel Yarmuth was typisch mediterraan en Kanaänitisch. De bevolking hield zich bezig met landbouw, met name de teelt van granen en linzen. De olijventeelt leverde hout en olie op, die zowel voor eigen gebruik als voor handel bestemd waren. Veehouderij, voornamelijk schapen en koeien, en soms ezels, maakte eveneens deel uit van de economie. De diplomatieke betrekkingen en de handel binnen het Kanaänitische gebied waren cruciaal voor de economische welvaart van Tel Yarmuth. Dit blijkt uit de vondst van diverse artefacten uit andere regio's, zoals Egypte. Vanwege de definitieve verlating van de stad rond 2400 v.Chr. zijn er niet veel artefacten gevonden, omdat de bevolking waarschijnlijk de belangrijkste bezittingen meenam. Echter, enkele vondsten, zoals keramische beeldjes van mannen en vrouwen, potten en pithoi met specifieke Kenäanitische kenmerken (smalle nek en afgeplatte lip), en een fragment van een keramische voorstelling van een huis, bieden inzicht in de materiële cultuur en architectuur van Tel Yarmuth. Ook is er een artefact van dierlijk been in de vorm van een os en een stenen zegel aangetroffen. > **Tip:** De uitgebreide structuren en de omvang van Paleis B1 suggereren een sterke hiërarchische samenleving met een centraal gezag, wat kenmerkend kan zijn voor de vroege stadstaten. > **Tip:** De olijfolie-economie was een sleutelfactor voor de welvaart en status van Tel Yarmuth in de regio. Bestudeer de archeologische aanwijzingen die deze conclusie ondersteunen. --- # Economie en materiële cultuur van Tel Yarmuth De economie en materiële cultuur van Tel Yarmuth, zoals onderzocht op pagina's 5-6, belichten de agrarische basis, met name de olijventeelt, en de handelsactiviteiten binnen het Kanaängebied, naast de schaarse maar inzichtelijke artefacten die zijn gevonden. ### 4.1 De agrarische en handels economie De economie van Tel Yarmuth was geworteld in een Mediterrane 'Kanaänitische' agrarische basis. Belangrijke gewassen die werden verbouwd waren granen en linzen. Een significant deel van de economie werd gevormd door de olijventeelt. De verkregen olijfolie en hout waren niet alleen voor eigen gebruik, maar ook belangrijke handelsproducten binnen de Zuidelijke Levant. #### 4.1.1 Olijventeelt als economische motor De aanwezigheid van grote afgeplatte stenen met olijf residu in een ambachtelijke zone wijst sterk op een economie die draaide om olijfolieproductie. Archeologen hebben ook een klein stuk hout van een olijfboom gevonden, wat deze conclusie verder ondersteunt. Deze olijfolie was een gewild product en de handel daarin droeg bij aan de hoge status van Tel Yarmuth. #### 4.1.2 Veeteelt en diplomatieke handel Naast landbouw omvatte de economie ook veeteelt, waarbij voornamelijk schapen en koeien werden gehouden, aangevuld met ezels. De diplomatieke betrekkingen binnen het Kanaängebied speelden een cruciale rol in de economische bloei. Het feit dat meerdere regio's handel dreven en goederen uitwisselden, blijkt uit de vondst van artefacten uit andere gebieden, zoals Egypte, op de site van Tel Yarmuth. ### 4.2 Materiële cultuur en artefacten Vanwege de verlating van de stad in 2400 v.Chr., waarbij de bevolking waarschijnlijk hun belangrijkste bezittingen meenam, zijn er relatief weinig artefacten teruggevonden. Desondanks geven de gevonden objecten waardevol inzicht in het leven en de cultuur van Tel Yarmuth. #### 4.2.1 Keramiek en architecturale reconstructie Onder de gevonden artefacten bevinden zich keramische beeldjes van mannen en vrouwen, evenals potten en pithoi met een kenmerkende smalle nek en afgeplatte lip, typisch voor de Kanaänitische regio. Een bijzonder significant object is een fragment van een keramisch beeld dat een huis voorstelt. Dit fragment biedt archeologen de mogelijkheid om te reconstrueren hoe de gebouwen in Tel Yarmuth eruitzagen. #### 4.2.2 Overige vondsten Naast keramiek zijn er andere interessante objecten ontdekt. Dit omvat een artefact gemaakt van dierlijk been in de vorm van een os, wat duidt op ambachtelijk werk. Ook is er een stenen zegel gevonden, een object dat vaak geassocieerd wordt met administratieve of persoonlijke identiteitsdoeleinden. > **Tip:** De schaarste aan artefacten onderstreept het belang van de gevonden items. Analyseer elk gevonden stuk zorgvuldig, omdat het aanzienlijke informatie kan verschaffen over economische activiteiten, sociale structuren en culturele praktijken. > **Voorbeeld:** Het fragment van een keramisch huisbeeldje is een goed voorbeeld van hoe een ogenschijnlijk klein artefact kan bijdragen aan het begrip van de architectuur van een verloren stad. Door dit fragment te vergelijken met andere bekende architectuur uit die periode, kunnen archeologen gedetailleerde conclusies trekken. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Kanaän gebied | Een historische regio in het Nabije Oosten, grofweg overeenkomend met het huidige Israël, Palestina, Jordanië en delen van Syrië en Libanon, bekend om zijn vroege beschavingen. | | Judeïse Shefela | Een laaglandregio in centraal Israël, gelegen tussen de Samaria en Judea heuvels en de kustvlakte, bekend om zijn vruchtbare landbouwgronden. | | Vroege Bronstijd (EB) | Een periode in de archeologische geschiedenis van het Nabije Oosten, ruwweg van 3300 tot 2000 v.Chr., gekenmerkt door de ontwikkeling van steden, complexe samenlevingen en metaalbewerking. | | Acropolis | Het hoger gelegen, versterkte deel van een oude stad, vaak gebruikt voor religieuze of bestuurlijke doeleinden, of als laatste toevluchtsoord in tijden van conflict. | | Benedenstad | Het lager gelegen, uitgestrektere deel van een oude stad, waar het grootste deel van de bevolking woonde en waar residentiële en commerciële gebieden zich bevonden. | | Urbanisatie | Het proces van groei en uitbreiding van steden, gekenmerkt door een toename van bevolking, infrastructuur en gespecialiseerde economische en sociale structuren. | | Levant | Een brede geografische term die het oostelijke Middellandse Zeegebied omvat, inclusief landen als Syrië, Libanon, Jordanië, Israël, Palestina en delen van Turkije en Egypte. | | Byzantijnse periode | De periode van het Oost-Romeinse Rijk, met zijn centrum in Constantinopel, die duurde van de 4e tot de 15e eeuw na Christus en een significante culturele en politieke invloed had in de regio. | | Grafheuvel | Een kunstmatige heuvel die is opgeworpen boven een begraafplaats, vaak gebruikt als een marker of als onderdeel van een begrafenisritueel. De Arabische term is "Khirbet". | | Opgravingstesten | Kleinschalige archeologische opgravingen die worden uitgevoerd om de potentie, ouderdom en aard van een archeologische vindplaats te beoordelen voordat grotere opgravingen beginnen. | | Terrassen | Aangepaste hellingen, vaak in bergachtige gebieden, die worden gemaakt om landbouwgrond te creëren en erosie te voorkomen, waardoor het land bruikbaarder wordt. | | Waterreservoir | Een kunstmatige of natuurlijke constructie die is ontworpen om water op te slaan, vaak cruciaal voor stedelijke gebieden, vooral in droge klimaten. | | Keramiek | Aardewerk of ander gebakken kleimateriaal, gebruikt voor het maken van potten, schalen en andere voorwerpen, dat een belangrijke archeologische indicator is voor de cultuur en periode van een vindplaats. | | Pithoi | Grote opslagkruiken, vaak gebruikt in de oudheid voor het bewaren van granen, olijfolie, wijn of andere bulkgoederen. | | Craftworking area | Een specifieke zone binnen een archeologische vindplaats waar ambachtelijke productie plaatsvond, zoals het vervaardigen van aardewerk, metaalbewerking of textielproductie. | | Olijfolie economie | Een economisch systeem waarbij de productie en handel van olijfolie een centrale rol speelt, wat vaak duidt op een welvarende samenleving in de Middellandse Zeegebieden. | | Heiligdom | Een plaats die is gewijd aan religieuze doeleinden, vaak met een altaar, beelden van goden of andere religieuze artefacten. | | Hypostyle hal | Een kamer die is gevuld met zuilen die het dak ondersteunen, vaak gevonden in oude Egyptische en Nabije-Oosterse tempels en paleizen. | | Redistributiecentrum | Een plaats waar goederen werden verzameld en vervolgens verdeeld onder de bevolking, vaak geassocieerd met centrale autoriteit en economische organisatie. | | Stenenzegel | Een klein object gemaakt van steen, vaak gegraveerd met een afbeelding of inscriptie, gebruikt om documenten te verzegelen of als een persoonlijke identificatie. |