kwartaal 2 les 4 EHBO.pdf

# Systematisch onderzoek van het slachtoffer Dit onderdeel beschrijft de initiële fase van het onderzoek bij een slachtoffer, die gericht is op een snelle en accurate beoordeling binnen een tijdsbestek van maximaal twee minuten, volgens het DC-ABCDE-principe [2](#page=2). ### 1.1 Het DC-ABCDE-principe Het DC-ABCDE-principe is een systematische benadering voor het eerste onderzoek van een slachtoffer. Het acroniem staat voor de volgende componenten [2](#page=2): * **D: Danger (Gevaar)** * Beoordeling of de situatie veilig is om te benaderen [3](#page=3). * Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) is essentieel [3](#page=3). * **C: Catastrophic bleeding (Catastrofale bloeding)** * Identificeren en behandelen van levensbedreigende bloedingen met de hoogste prioriteit [3](#page=3). * **A: Airway (Ademweg)** * Onderzoek naar de doorgankelijkheid van de luchtwegen [2](#page=2). * **B: Breathing (Ademhaling)** * Beoordeling van de ademhaling en eventuele noodzaak tot beademing [2](#page=2). * **C: Circulation (Bloedsomloop)** * Onderzoek naar de bloedsomloop en de circulatiestatus van het slachtoffer [2](#page=2). * **D: Disability (Neurologische status)** * Evaluatie van de neurologische status van het slachtoffer [2](#page=2). * **E: Exposure/environment (Onderzoek/omgeving)** * Onderzoek naar de omgeving en blootstelling van het slachtoffer [2](#page=2). > **Tip:** De eerste twee stappen, Danger en Catastrofale bloeding, zijn cruciaal om direct gevaar te minimaliseren en de meest urgente levensbedreigende situaties aan te pakken voordat de verdere ABCDE-onderzoeken worden gestart. * * * # Behandeling van catastrofale bloedingen Het zo snel mogelijk behandelen van levensbedreigende bloedingen is cruciaal [3](#page=3). ### 2.1 Catastrofale bloedingen #### 2.1.1 Definitie en belang Een catastrofale bloeding wordt gedefinieerd als een levensbedreigende bloeding die onmiddellijke interventie vereist. Het primaire doel is om deze bloedingen zo snel mogelijk te stoppen om significant bloedverlies en de daaruit voortvloeiende complicaties te voorkomen [3](#page=3). #### 2.1.2 Behandelingsprincipes De hoofdstrategie voor het behandelen van catastrofale bloedingen is het uitoefenen van directe druk [5](#page=5). ##### 2.1.2.1 Directe druk via een drukverband Het aanleggen van een drukverband is een effectieve methode om directe druk op de bloedende wond uit te oefenen. Dit helpt om de bloedvaten te comprimeren en de bloedstroom te verminderen of te stoppen [5](#page=5). > **Tip:** Zorg ervoor dat persoonlijke beschermingsmiddelen worden gebruikt bij het benaderen van een gevaarlijke situatie om de veiligheid te waarborgen. De veiligheid van de hulpverlener is altijd prioriteit [3](#page=3). * * * # Luchtwegobstructie en beademing Dit hoofdstuk behandelt de oorzaken, symptomen en interventies bij partiële en totale luchtwegobstructie, inclusief specifieke technieken zoals backblows en het Heimlichmaneuver. ### 3.1 Oorzaken van luchtwegobstructie Luchtwegobstructie, ook wel verstikking of asfyxie genoemd, kan op verschillende plaatsen in de luchtwegen optreden. De plaats van sluiting bepaalt mede de symptomen en aanpak [6](#page=6). #### 3.1.1 Obstructie in de keelholte (pharynx) Een veelvoorkomende oorzaak van obstructie in de keelholte is het achteroverzakken van de tong, wat met name kan gebeuren bij een bewusteloos slachtoffer. Ook voedsel dat in de luchtpijp terechtkomt, kan een obstructie veroorzaken [6](#page=6). #### 3.1.2 Obstructie in het strottenhoofd (larynx) Het strottenhoofd kan geblokkeerd raken door spasmen van de stembanden, oedeem van de slijmvliezen of door vreemde voorwerpen [6](#page=6). #### 3.1.3 Obstructie in de luchtpijptakken Obstructies lager in de luchtwegen, in de luchtpijptakken, kunnen worden veroorzaakt door vreemde voorwerpen, braaksel, water, of medische aandoeningen zoals astma en bronchitis [6](#page=6). ### 3.2 Symptomen van partiële luchtwegobstructie Bij een partiële luchtwegobstructie kan het slachtoffer nog enige ademhaling en stemgeluid vertonen, hoewel dit bemoeilijkt is. Typische symptomen zijn [7](#page=7): * Naar de keel grijpen [7](#page=7). * Rood aanlopen van het gelaat of de huid [7](#page=7). * Angstig, geagiteerd gedrag of paniek [7](#page=7). * Nog wel kunnen spreken, zij het met moeite [7](#page=7). * Bewustzijnsdaling indien de obstructie verergert [7](#page=7). ### 3.3 Behandeling van partiële luchtwegobstructie De primaire behandeling bij een partiële luchtwegobstructie is het stimuleren van krachtig hoesten. **Tip:** Backblows zijn in dit stadium gecontra-indiceerd [7](#page=7). ### 3.4 Symptomen van totale luchtwegobstructie Een totale luchtwegobstructie is een levensbedreigende situatie waarbij de ademweg volledig geblokkeerd is. Kenmerkende symptomen zijn [8](#page=8): * Niet kunnen spreken, hoesten of ademen [8](#page=8). * Cyanose (blauwzucht) door zuurstoftekort [8](#page=8). * Zeer vlug bewustzijnsverlies [8](#page=8). ### 3.5 Behandeling van totale luchtwegobstructie De aanpak van een totale luchtwegobstructie hangt af van de bewustzijnstoestand van het slachtoffer. #### 3.5.1 Bewust slachtoffer Bij een bewust slachtoffer met een totale luchtwegobstructie wordt een reeks manoeuvres uitgevoerd [9](#page=9): 1. **Vijf backblows:** Sla krachtig tussen de schouderbladen [10](#page=10) [9](#page=9). 2. **Vijf Heimlichmanoeuvres:** Voer buikmanoeuvres uit [11](#page=11) [9](#page=9). 3. **Afwisselen:** Indien nodig, worden de backblows en Heimlichmanoeuvres afgewisseld [9](#page=9). > **Tip:** Borststoten worden enkel als uitzondering toegepast [9](#page=9). #### 3.5.2 Bewusteloos slachtoffer Indien het slachtoffer bewusteloos raakt tijdens een totale luchtwegobstructie, wordt gestart met reanimatie (CPR). Tijdens de reanimatie wordt de luchtweg gecontroleerd [9](#page=9). > **Belangrijk:** Bij bewusteloosheid worden eerst vijf beademingen gegeven voordat wordt overgegaan op borstcompressies [12](#page=12). ### 3.6 Contra-indicaties voor het Heimlichmaneuver Het Heimlichmaneuver is niet geschikt voor alle patiëntenpopulaties. De volgende groepen dienen geen Heimlichmaneuver te ontvangen [12](#page=12): * Zwangeren [12](#page=12). * Te zwaarlijvige personen [12](#page=12). * Bewusteloze slachtoffers [12](#page=12). * Kinderen jonger dan 1 jaar [12](#page=12). In gevallen van ernstige obstructie, en met name bij de contra-indicaties voor het Heimlichmaneuver, kunnen borststoten worden toegepast, afwisselend met backblows [12](#page=12).

| Term | Definition | |------|------------| | DC-ABCDE-principe | Een systematische methode voor het onderzoeken van een slachtoffer, waarbij elke letter staat voor een specifieke controle: Danger (gevaar), Catastrophic bleeding (catastrofale bloeding), Airway (luchtweg), Breathing (ademhaling), Circulation (bloedsomloop), Disability (neurologische status), Exposure/environment (onderzoek/omgeving). | | Persoonlijke bescherming | Hulpmiddelen die gedragen worden door hulpverleners om zichzelf te beschermen tegen mogelijke gevaren, zoals infecties of verwondingen, tijdens het verlenen van eerste hulp. | | Catastrofale bloeding | Een levensbedreigende bloeding die onmiddellijk behandeld moet worden om bloedverlies te stoppen en de overlevingskansen van het slachtoffer te vergroten. | | Drukverband | Een stevig verbandsmiddel dat direct op een wond wordt aangebracht om druk uit te oefenen, het bloeden te stelpen en de genezing te bevorderen. | | Luchtweg (Airway) | Het anatomische gebied dat verantwoordelijk is voor de doorgang van lucht van de neus of mond naar de longen. | | Ademhaling (Breathing) | Het proces van het in- en uitademen van lucht, essentieel voor de zuurstofopname en de afvoer van kooldioxide uit het lichaam. | | Bloedsomloop (Circulation) | Het systeem van hart, bloedvaten en bloed dat zorgt voor het transport van zuurstof, voedingsstoffen en hormonen door het lichaam. | | Neurologische status (Disability) | De beoordeling van de hersenfunctie en het bewustzijn van een slachtoffer, inclusief reacties op prikkels en mentale alertheid. | | Onderzoek/omgeving (Exposure/environment) | Het systematisch inspecteren van het slachtoffer en de omgeving om letsels te identificeren en de omstandigheden te beoordelen die van invloed kunnen zijn op de behandeling. | | VerScreenBinding of asfyxie | Een ernstige verstoring van de ademhaling die wordt veroorzaakt door een blokkade in de luchtwegen, wat leidt tot zuurstoftekort. | | Keelholte (Pharynx) | Het deel van de keelholte achter de mond en neusholte, dat zowel deel uitmaakt van de luchtweg als de spijsverteringsweg. | | Tong die achterover zakt | Een veelvoorkomende oorzaak van luchtwegobstructie bij bewusteloze personen, waarbij de tongspieren ontspannen en de tong de luchtweg blokkeert. | | Luchtpijp (Trachea) | De buis die lucht van het strottenhoofd naar de bronchiën leidt, en zo de toegang tot de longen verzorgt. | | Strottenhoofd (Larynx) | Het deel van de luchtweg dat zich tussen de keelholte en de luchtpijp bevindt en de stembanden bevat. | | Spasmen van stembanden | Onwillekeurige samentrekkingen van de spieren rond de stembanden, wat kan leiden tot ademhalingsproblemen. | | Oedeem van slijmvliezen | Zwelling van de slijmvliezen, vaak als reactie op irritatie, ontsteking of allergie, wat de luchtweg kan vernauwen. | | Vreemde voorwerpen | Objecten die zich in de luchtwegen bevinden en de normale ademhaling belemmeren, zoals voedseldeeltjes of kleine objecten. | | Luchtpijp (Bronchiën) | De vertakkingen van de luchtpijp die lucht naar de longen leiden. | | Partiële luchtwegobstructie | Een gedeeltelijke blokkade van de luchtwegen, waarbij het slachtoffer nog enigszins kan ademen, hoesten of spreken. | | Krachtig laten hoesten | Een behandelmethode bij een partiële luchtwegobstructie, waarbij het slachtoffer wordt aangemoedigd om krachtig te hoesten om het obstructie veroorzakende voorwerp te verwijderen. | | Backblows (slagen tussen de schouderbladen) | Een techniek waarbij krachtige slagen worden gegeven tussen de schouderbladen van een slachtoffer met een luchtwegobstructie, om het object te helpen losmaken. | | Totale luchtwegobstructie | Een volledige blokkade van de luchtwegen, waardoor het slachtoffer niet kan spreken, hoesten of ademen. | | Cyanose | Een blauwachtige verkleuring van de huid en slijmvliezen, veroorzaakt door een tekort aan zuurstof in het bloed. | | Bewustzijnsverlies | Het tijdelijk of permanent wegvallen van het bewustzijn, wat kan optreden bij ernstige zuurstoftekorten of andere medische noodgevallen. | | Reanimatie (CPR - Cardiopulmonary Resuscitation) | Een levensreddende techniek die wordt toegepast bij personen wiens hart en ademhaling zijn gestopt, bestaande uit borstcompressies en kunstmatige beademing. | | Heimlichmaneuver | Een techniek die wordt toegepast bij een totale luchtwegobstructie, waarbij druk op de buik wordt uitgeoefend om lucht uit de longen te persen en het obstructie veroorzakende voorwerp te verwijderen. | | Borststoten | Een alternatieve techniek bij ernstige luchtwegobstructie, waarbij druk op de borstkas wordt uitgeoefend. |