Inleiding tot kinderpsychiatrie.pdf

# Introductie tot kinder- en jeugdpsychiatrie en de psyche Dit gedeelte introduceert het veld van kinder- en jeugdpsychiatrie en verkent de definitie van de psyche als een "belichaamd brein" dat energie en informatie integreert en reguleert in relatie tot de omgeving [3](#page=3) [4](#page=4). ### 1.1 Kinder- en jeugdpsychiatrie Kinder- en jeugdpsychiatrie houdt zich bezig met psychische problematiek bij kinderen en jeugdigen. Het veld onderzoekt onder andere de aard van de psyche en de rol van het zenuwstelsel hierin [1](#page=1) [2](#page=2) [3](#page=3). ### 1.2 De psyche #### 1.2.1 Definitie van de psyche De psyche wordt gedefinieerd als een centraal, "belichaamd" en relationeel proces dat de **flow van Energie en Informatie reguleert en integreert**. Dit "belichaamde brein" stelt ons in staat om samen te leven in een gedeelde omgeving [3](#page=3) [4](#page=4). #### 1.2.2 Integratie en regulatie van energie en informatie Het proces van de psyche omvat het ontvangen, verwerken, uitwisselen, doorgeven, integreren en reguleren van energie en informatie [4](#page=4). > **Tip:** Denk aan de psyche als het systeem dat onze innerlijke ervaringen en interacties met de buitenwereld coördineert. #### 1.2.3 De rol van het "belichaamd brein" Het concept van het "belichaamd brein" benadrukt dat de psyche niet losstaat van het fysieke lichaam, maar hierin is ingebed. Het zenuwstelsel speelt hierin een cruciale rol door prikkels om te zetten in elektrische signalen die via zenuwen worden doorgegeven [2](#page=2) [3](#page=3). #### 1.2.4 Functie van de psyche De psyche stelt ons in staat om samen te leven in een gedeelde omgeving. Hiervoor zijn een belichaamd brein, andere levende wezens en levensloze dingen noodzakelijk. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van bewustzijn [4](#page=4). > **Voorbeeld:** Het vermogen om de emoties van een ander te begrijpen (informatie verwerken en integreren) en hierop passend te reageren (energie reguleren) is een functie van de psyche die samenleven mogelijk maakt. * * * # Invloed op de psyche en de ontwikkeling van kinderen De psyche kan beïnvloed worden door interventies op lichamelijk, sociaal en omgevingsniveau, waarbij de ontwikkeling van de kinderlijke psyche sterk bepaald wordt door de omgeving en hechting [5](#page=5). ### 2.1 Manieren om de psyche te beïnvloeden De psyche kan worden beïnvloed door middel van aanpassingen en interventies op diverse niveaus: * **Lichamelijk niveau:** Dit omvat interventies zoals farmacotherapie, elektroconvulsietherapie (ECT), transcraniale magnetische stimulatie (TCMS) en relaxatietechnieken [5](#page=5). * **Sociaal niveau:** Hieronder vallen interventies die gericht zijn op de relaties met andere levende wezens, zoals het sociale netwerk, opvoedingsondersteuning en systeemtherapie [5](#page=5). * **Omgevingsniveau:** Dit houdt in het veranderen van de levensloze omgeving [5](#page=5). * **Bewustzijn:** Beïnvloeding van het bewustzijn kan plaatsvinden via psychotherapie, beweging en creatie [5](#page=5). Een "gezond geestelijk dieet" draagt bij aan de mentale welzijn. Dit dieet kan worden beschouwd als een integratie van verschillende vormen van 'time' die essentieel zijn voor ontwikkeling [6](#page=6): * **Connecting time:** Tijd voor sociale interactie en relaties [6](#page=6). * **Focus time:** Tijd voor concentratie en diepgaande aandacht [6](#page=6). * **Play time:** Tijd voor spel en recreatie [6](#page=6). * **Physical time:** Tijd voor lichamelijke activiteit [6](#page=6). * **Down time:** Tijd voor rust en ontspanning [6](#page=6). * **Sleep time:** Tijd voor slaap en herstel [6](#page=6). * **Time in:** Tijd om naar binnen te richten, emoties en gevoelens te observeren, zoals tijdens meditatie [6](#page=6). ### 2.2 De kinderlijke psyche en ontwikkeling De psyche van een kind is fundamenteel anders dan die van een volwassene en wordt vaak vergeleken met die van een 'buitenaards wezen' vanwege de unieke werking. De omgeving speelt een allesbepalende rol in de ontwikkeling van de kinderlijke psyche [6](#page=6). #### 2.2.1 Hechting Hechting is een cruciaal concept in de ontwikkeling van het kind. Het proces van hechting omvat het zich gezien, getroost en veilig voelen, wat leidt tot een 'secure base'. Dit vormt de basis voor het ontwikkelen van een 'internal working model' [7](#page=7). > **Tip:** Het 'internal working model' is een intern schema dat een kind ontwikkelt over zichzelf, anderen en relaties, gebaseerd op eerdere ervaringen met verzorgers. Dit model beïnvloedt latere relaties en de manier waarop het kind de wereld ervaart. #### 2.2.2 Competentie en autonomie Naast hechting zijn competentie en autonomie belangrijke pijlers in de ontwikkeling van de kinderlijke psyche. De ontwikkeling van het kind kan worden gekenmerkt door verschillende leeftijdsfasen, zoals [6](#page=6): * 0-3 jaar: Hechting [6](#page=6). * 3-6 jaar: Competentie [6](#page=6). * 6-12 jaar: Autonomie [6](#page=6). * 12-18 jaar: Verdere ontwikkeling van autonomie en competentie [6](#page=6). * 18-24 jaar: Verdergaande ontwikkeling op alle vlakken [6](#page=6). * * * # Concepten van stoornis, ziekte en diagnose Dit gedeelte onderzoekt de definities van ziekte, symptoom, syndroom, stoornis en aandoening, en stelt kritische vragen over het "echte" bestaan van ziektes, met name psychiatrische ziektes, en de aard van diagnoses [8](#page=8). ### 3.1 Definitie van medische concepten De terminologie rondom gezondheid en ziekte omvat diverse concepten die cruciaal zijn voor het begrijpen van medische en psychiatrische fenomenen [8](#page=8). * **Ziekte (Disease):** Wordt gedefinieerd als een storing in de werking van een of meer organen [8](#page=8). * **Symptoom (Symptom):** Is een verschijnsel waaraan een ziekte te herkennen is [8](#page=8). * **Syndroom (Syndrome):** Omvat het geheel van verschijnselen van een ziekte [8](#page=8). * **Stoornis (Disorder):** Betekent hinder of beletsel [8](#page=8). * **Aandoening (Condition):** Verwijst naar een ziekelijke toestand [8](#page=8). * **Diagnose (Diagnosis):** Is de vaststelling van een ziekte op grond van verschijnselen [8](#page=8). ### 3.2 Het conceptuele bestaan van ziekten Er kan een kritische vraag gesteld worden of ziektes, met name psychiatrische ziektes, "echt" bestaan in de zin van tastbare entiteiten, of dat ze eerder artefacten of concepten zijn [9](#page=9). #### 3.2.1 De aard van "echt" bestaan De vraag naar het "echte" bestaan kan worden vergeleken met abstracte concepten zoals een boom, een stoel, een zwaartepunt, of vrede. Dit suggereert dat sommige entiteiten bestaan op een ander niveau dan fysieke objecten. Ziekten, net als zwaartepunten, kunnen als bestaand worden beschouwd, maar niet op dezelfde manier als concrete voorwerpen [11](#page=11) [8](#page=8) [9](#page=9). #### 3.2.2 Voorbeelden van ziekteconcepten * **Tumoren:** Een hersentumor is een voorbeeld van een ziekte [9](#page=9). * **Diabetes:** Een stofwisselingsziekte die behoort tot de concepten van ziekte [9](#page=9). * **Hypertensie:** Hoge bloeddruk is een medische aandoening [9](#page=9). #### 3.2.3 Kritische beschouwing van hypertensie Primaire of essentiële hypertensie is een verhoogde bloeddruk waarbij de oorzaak onbekend is. Het onderscheid tussen een normale en een verhoogde bloeddruk kan echter als een artefact worden beschouwd, aangezien arteriële druk een grootheid is en de nadelige effecten ervan numeriek gecorreleerd zijn. In 2014 gebruikten 2,56 miljoen Belgische patiënten antihypertensiva, wat een uitgave van bijna 286 miljoen euro voor de RIZIV betekende. Dit kan worden vergeleken met hypercholesterolemie, waarvoor medicatie een aanzienlijke kost met zich meebracht voor een groot aantal patiënten [10](#page=10). ### 3.3 Psychiatrische stoornissen: concepten of realiteit? De vraag of psychiatrische ziektes "echt" bestaan of slechts concepten zijn, is een belangrijk discussiepunt. Hoewel de etiologie van psychiatrische stoornissen complex is, worden deze aandoeningen wel degelijk erkend in classificatiesystemen [11](#page=11) [12](#page=12). > **Tip:** Een diagnose is niet per definitie gelijk aan een ziekte. #### 3.3.1 Soorten psychiatrische stoornissen Er worden diverse categorieën van psychiatrische stoornissen onderscheiden, waaronder: * Angststoornissen [12](#page=12). * Stemmingsstoornissen [12](#page=12). * Ontwikkelingsstoornissen (zoals ADHD en ASS) \] [12](#page=12). * Voeding- en Eetstoornissen [12](#page=12). * Trauma-gerelateerde stoornissen [12](#page=12). * Somatoforme stoornissen [12](#page=12). * Disruptieve Gedragsstoornissen [12](#page=12). * Obsessief-Compulsieve stoornissen [12](#page=12). * Psychotische stoornissen [12](#page=12). * Persoonlijkheidsstoornissen [12](#page=12). Deze lijst is niet uitputtend, maar geeft een overzicht van de breedte van het spectrum van psychiatrische stoornissen [12](#page=12). * * * ## Veelgemaakte fouten om te vermijden * Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens * Let op formules en belangrijke definities * Oefen met de voorbeelden in elke sectie * Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Psyche | De psyche wordt gedefinieerd als een belichaamd en relationeel proces dat de stroom van energie en informatie reguleert en integreert, en stelt ons in staat samen te leven in een gedeelde omgeving. | | Belichaamd brein | Dit concept verwijst naar de nauwe relatie en wederzijdse beïnvloeding tussen het fysieke brein en onze psychische processen en ervaringen. Het suggereert dat onze mentale toestand intrinsiek verbonden is met ons lichaam. | | Zintuigen | Zintuigen zijn biologische structuren die externe prikkels, zoals geluidsgolven, omzetten in elektrische signalen die door zenuwen naar de hersenen worden geleid voor verwerking. | | Integreren | Integreren betekent het samenvoegen of een geheel maken van verschillende delen of elementen, wat essentieel is voor de werking van de psyche en de ontwikkeling van het bewustzijn. | | Reguleren | Reguleren houdt in het beheersen of sturen van processen, zoals de flow van energie en informatie binnen de psyche, om stabiliteit en evenwicht te handhaven. | | Hechting | Hechting is het diepe emotionele en fysieke band die een kind ontwikkelt met zijn primaire verzorgers, wat cruciaal is voor de emotionele veiligheid en de ontwikkeling van een intern werkmodel van relaties. | | Intern werkmodel | Een intern werkmodel is een mentale representatie van zichzelf, anderen en relaties, gevormd door vroege hechtingservaringen, die toekomstige interacties en verwachtingen beïnvloedt. | | Stoornis | Een stoornis wordt gedefinieerd als een hinder of beletsel, wat kan verwijzen naar een psychische of fysieke toestand die normaal functioneren bemoeilijkt. | | Symptoom | Een symptoom is een waarneembaar verschijnsel of teken waaraan een ziekte of aandoening herkend kan worden. | | Syndroom | Een syndroom is de verzameling van verschijnselen of symptomen die kenmerkend zijn voor een specifieke ziekte of aandoening. | | Diagnostiek | Diagnostiek is het proces van het vaststellen van een ziekte of aandoening op basis van de verzamelde verschijnselen en symptomen. | | Artefact | Een artefact is iets dat niet van nature bestaat, maar door menselijk handelen of als gevolg van een meetproces of classificatie is gecreëerd, en niet noodzakelijk de werkelijkheid weerspiegelt. |