Hoofdstuk 2 literatuurstudie - studenten.pptx

# Basisbegrippen van evidence-based practice (EBP) Dit onderwerp introduceert de kernconcepten van evidence-based practice (EBP), inclusief de drie pijlers waarop de keuze van een interventie steunt en de vijf stappen die gevolgd worden in het EBP-proces. ### 1.1 De pijlers van evidence-based practice De beslissing om een specifieke behandel-, trainingsmethode of interventie te kiezen voor een cliënt of klant, rust op drie fundamentele pijlers: * **Klinische expertise:** Dit omvat de kennis, het inzicht en de ervaring van de zorgverlener. * **Het best beschikbare bewijs uit systematisch onderzoek (evidence from research):** Dit verwijst naar de resultaten van degelijk wetenschappelijk onderzoek. * **De voorkeuren en ervaringen van de cliënt:** De persoonlijke wensen, waarden en eerdere ervaringen van de cliënt zijn cruciaal bij het beslissingsproces. Hoewel niet expliciet als een van de kernpijlers genoemd in deze context, wordt soms ook rekening gehouden met de **organisatorische en financiële haalbaarheid** van een interventie. ### 1.2 Het evidence-based practice (ebp)-proces Het EBP-proces bestaat uit vijf essentiële stappen die een zorgverlener doorloopt om tot een geïnformeerde beslissing te komen: 1. **Vraagformulering:** Het vertalen van een praktische vraag of klinisch probleem naar een beantwoordbare vraag, vaak met behulp van het PICO-model. 2. **Evidentie zoeken (literatuurstudie):** Het systematisch zoeken en selecteren van wetenschappelijke literatuur die relevant is om de geformuleerde vraag te beantwoorden. 3. **Kritische beoordeling:** Het kritisch evalueren van de gevonden onderzoeksartikelen en het interpreteren van hun resultaten. 4. **Besluitvorming:** Het nemen van een beslissing over de te hanteren interventie, gebaseerd op de beschikbare wetenschappelijke evidentie en de andere pijlers van EBP. 5. **Evaluatie:** Het beoordelen van de effectiviteit van de genomen beslissing en de toegepaste interventie. #### 1.2.1 De literatuurstudie: een cruciale eerste stap De literatuurstudie is een fundamentele eerste stap, zowel in wetenschappelijk onderzoek als binnen het EBP-proces. Ze dient om na te gaan wat er reeds bekend is over een specifiek onderwerp en om te voorkomen dat onderzoek onnodig herhaald wordt. Een grondige literatuurstudie helpt bij: * **Het afbakenen van het onderwerp** in een onderzoeksplan. * **Het operationaliseren van begrippen** binnen het onderzoeksontwerp. * **Het vinden van de juiste, relevante bronnen** uit een overweldigende hoeveelheid beschikbare informatie. ##### 1.2.1.1 Het belang van een literatuurstudie Een literatuurstudie is essentieel om: * Te bepalen of een specifiek onderzoek reeds is uitgevoerd. * Het onderzoeksplan te verfijnen en het onderwerp af te bakenen. * De begrippen in het onderzoek te operationaliseren. * Relevante bronnen te identificeren uit de beschikbare informatie. * In de EBP-context een geïnformeerde keuze te maken voor de beste zorg. ##### 1.2.1.2 Bronnen voor literatuuronderzoek Voor het uitvoeren van een literatuurstudie kunnen diverse bronnen geraadpleegd worden: * **Bibliotheekcatalogus LIMO:** Toegang tot fysieke en elektronische bronnen, waaronder e-tijdschriften, e-boeken en databanken. * **Databanken:** * PubMed (National Library of Medicine NLM US) * CINAHL (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature) * SpringerLink (multidisciplinair) * Google Scholar * **Externe bronnen:** Portal4care, Smarthealth.live, Vilans.nl, Hulpmiddelenwijzer.nl, CEBAM, KCE. ##### 1.2.1.3 Belangrijke aandachtspunten bij literatuuronderzoek Bij het zoeken naar en beoordelen van literatuur is het cruciaal om kritisch te zijn: * **Wees bewust van 'fake news' en 'dokter Google':** Controleer altijd de bron en de betrouwbaarheid van informatie op het internet. * **Let op gesponsorde artikelen:** Artikelen die gesponsord zijn door bijvoorbeeld de farmaceutische industrie kunnen een vertekend beeld geven. Ga na wie de onderzoekers zijn en controleer op mogelijke belangenconflicten. ##### 1.2.1.4 De PICO-methodiek voor vraagformulering en zoektermen De PICO-methodiek is een gestructureerde manier om een onderzoeksvraag te formuleren, wat de basis vormt voor het selecteren van zoektermen: * **P (Patient/Population):** Beschrijving van de doelgroep. * **I (Intervention):** De interventie, behandeling, of exposure die onderzocht wordt. * **C (Comparison):** De vergelijkingsgroep of standaardbehandeling (niet altijd expliciet aanwezig). * **O (Outcome):** De uitkomstmaat die gemeten of geobserveerd wordt. De verschillende componenten van PICO leveren de basis voor zoektermen. Het is aan te raden om synoniemen en aanverwante termen te gebruiken om de zoekopdracht te verbreden. **Voorbeeld PICO:** * **P:** Ouderen in een woonzorgcentrum * **I:** Wekelijkse deelname aan een beweegactiviteit (bv. beweeggames, virtuele danssessies) * **C:** Geen interventie of traditionele activiteit * **O:** Minder depressieve klachten Uit deze PICO kunnen zoektermen als volgt worden afgeleid: `("older adults" OR "elderly" OR "nursing home residents") AND ("exercise" OR "movement-based intervention" OR "exergaming") AND ("depression" OR "depressive symptoms" OR "mental health")` ##### 1.2.1.5 Zoektermen en booleaanse operatoren Bij het samenstellen van zoekopdrachten worden zoektermen vaak verbonden met booleaanse operatoren: * **AND:** Zorgt ervoor dat alle opgegeven termen in de resultaten aanwezig moeten zijn. Dit verkleint het aantal resultaten. * **OR:** Zorgt ervoor dat minimaal één van de opgegeven termen aanwezig moet zijn. Dit verbreedt het aantal resultaten. * **NOT:** Sluit resultaten uit die een bepaalde term bevatten. **Voorbeelden voor het verbeteren van zoekresultaten:** * **Zoekresultaat te groot:** Gebruik 'AND' om meer zoektermen te combineren, stel 'limits' in (bv. jaartal, taal), gebruik 'NOT' om irrelevante literatuur uit te sluiten. * **Zoekresultaat te klein:** Gebruik 'OR' om synoniemen en aanverwante woorden te koppelen, gebruik MeSH-termen. ##### 1.2.1.6 Inclusie- en exclusiecriteria Bij het literatuuronderzoek is het belangrijk om duidelijke **inclusie- en exclusiecriteria** te definiëren. * **Inclusiecriteria:** Kenmerken waaraan potentiële artikelen moeten voldoen om in aanmerking te komen (bv. jaartal, taal, populatie, methodologie). * **Exclusiecriteria:** Redenen waarom artikelen of bronnen niet worden opgenomen (bv. specifieke methodologieën, niet-Engelstalig). **Voorbeeld criteria:** Vanaf 2020, Nederlands en Engels, Westerse publicaties, systematische reviews, meta-analyses en RCT’s. ##### 1.2.1.7 MeSH-termen MeSH (Medical Subject Headings) is een gestandaardiseerde thesaurus die door PubMed en andere databanken wordt gebruikt om artikelen te indexeren. Het gebruik van MeSH-termen kan leiden tot gerichtere zoekresultaten. Deze termen worden aan artikelen toegekend en beschrijven de inhoud ervan. ##### 1.2.1.8 De piramide van evidentie De piramide van evidentie ordent wetenschappelijk onderzoek op basis van de sterkte van het bewijs dat het levert. Bij het zoeken naar literatuur wordt aangeraden om te beginnen bij de top van de piramide en geleidelijk af te zakken: 1. **Richtlijnen (guidelines)** 2. **Meta-analyses en systematische reviews** 3. **Randomized clinical trials (RCT's) en controlled clinical trials** 4. **Cohortonderzoeken** 5. **Case-controle-onderzoeken** 6. **Case-series en case-reports** 7. **Meningen, handleidingen en ideeën** ##### 1.2.1.9 Zoekstrategie bijhouden Het is essentieel om de gebruikte zoekstrategie en de gevonden literatuur nauwkeurig bij te houden. Dit omvat de gebruikte databanken, zoektermen, operatoren en de selectiecriteria. Dit helpt bij het documenteren van het proces en het herhalen van de zoektocht indien nodig. --- # Het zoeken van evidentie en literatuurstudie Het proces van literatuurstudie is een essentiële tweede stap binnen evidence-based practice (EBP), gericht op het systematisch verzamelen, bestuderen en analyseren van bestaande informatie om een antwoord te vinden op een onderzoeksvraag. ### 2.1 Het belang van literatuurstudie Een literatuurstudie is een fundamentele stap in elk wetenschappelijk onderzoek, aangezien onderzoek zelden vanuit het niets start. Het dient meerdere doelen: * **Nagaan van bestaande kennis:** Vaststellen of een bepaald onderzoek al eerder is uitgevoerd. * **Onderzoeksplan:** Helpen bij het afbakenen van het onderwerp van onderzoek. * **Onderzoeksontwerp:** Ondersteunen bij het operationaliseren van begrippen. * **Informatie selectie:** Essentieel om uit een grote hoeveelheid informatie de meest relevante bronnen te identificeren. * **EBP:** Cruciaal voor het maken van onderbouwde keuzes voor de beste zorg of interventie. ### 2.2 De PICO-methode voor het formuleren van onderzoeksvragen Het formuleren van een beantwoordbare vraag is de eerste stap in het proces. De PICO-methode biedt hiervoor een gestructureerd kader: * **P (Patient/Population):** Beschrijft de doelgroep of patiëntengroep die centraal staat. * **I (Intervention):** Specificeert de interventie, behandeling, training of methode die wordt onderzocht. * **C (Comparison/Control):** Definieert de vergelijkingsgroep, de standaardbehandeling, placebo of het ontbreken van een interventie. Dit element is niet altijd expliciet aanwezig. * **O (Outcome):** Beschrijft het verwachte resultaat of de uitkomstmaat die gemeten of geobserveerd wordt. De onderdelen van PICO leveren direct de zoektermen op die gebruikt kunnen worden voor literatuuronderzoek. > **Voorbeeld:** > *Onderzoeksvraag:* "Hebben ouderen in een woonzorgcentrum minder depressieve klachten wanneer zij wekelijks deelnemen aan een beweegactiviteit (zoals beweeggames of virtuele danssessies)?" > *PICO:* > * **P:** Ouderen in een woonzorgcentrum > * **I:** Beweegactiviteit > * **C:** Geen interventie of traditionele activiteit (impliciet) > * **O:** Depressieve klachten ### 2.3 Zoektermen en trefwoorden Het correct identificeren en combineren van zoektermen is cruciaal voor een effectieve literatuurstudie. #### 2.3.1 Zoeksleutel en Booleaanse operatoren De zoeksleutel wordt samengesteld op basis van zoektermen, die vaak tussen haakjes worden geplaatst en met elkaar worden verbonden door Booleaanse operatoren: * **AND:** Gebruikt om meerdere zoektermen te combineren. Alle termen moeten aanwezig zijn in de resultaten. Dit verkleint het zoekgebied. * *Voorbeeld:* "older adults" AND "exercise" AND "depression" * **OR:** Gebruikt om synoniemen of aanverwante termen te groeperen. Minstens één van de termen moet aanwezig zijn. Dit verruimt het zoekgebied. * *Voorbeeld:* ("nursing home residents" OR "older adults") AND ("exercise" OR "movement-based intervention") * **NOT:** Gebruikt om specifieke termen uit te sluiten. Dit kan helpen bij het filteren van irrelevante resultaten, maar dient met voorzichtigheid te worden gebruikt om geen belangrijke literatuur uit te sluiten. Een effectieve zoeksleutel bevat bij voorkeur termen die de P, I en eventueel de O beschrijven, vaak aangevuld met synoniemen. #### 2.3.2 MeSH-trefwoorden Sommige databases, zoals PubMed en CINAHL, maken gebruik van gestandaardiseerde thesauri van trefwoorden of descriptoren. Het bekendste voorbeeld is **MeSH** (Medical Subject Headings). Deze gestandaardiseerde termen helpen om de zoekopdrachten te verfijnen en ervoor te zorgen dat relevante artikelen worden gevonden, ook als de auteur andere terminologie heeft gebruikt. Het koppelen van MeSH-termen aan artikelen kan enige tijd duren na publicatie. #### 2.3.3 Breed denken bij zoektermen Bij het selecteren van zoektermen is het belangrijk om breed te denken: * **Synoniemen en aanverwante termen:** Gebruik woordenboeken of thesauri (bv. www.thesaurus.com) om alternatieve termen te vinden. * **Spellingvarianten:** Houd rekening met verschillende schrijfwijzen (bv. Amerikaans versus Brits Engels). * **Truncatie:** Gebruik een asterisk `*` (in LaTeX: `\ast`) om zoekopdrachten te verbreden door alle varianten van een woord te includeren (bv. `Ger*` vindt 'geriatric', 'gerontology', etc.). ### 2.4 Inclusie- en exclusiecriteria Om de zoekresultaten verder te verfijnen en de relevantie te vergroten, worden inclusie- en exclusiecriteria gedefinieerd: * **Inclusiecriteria:** Kenmerken waaraan potentiële artikelen moeten voldoen om in aanmerking te komen voor de literatuurstudie (bv. publicatiejaar, taal, populatiekenmerken, methodologie). * **Exclusiecriteria:** Redenen waarom artikelen worden uitgesloten van de literatuurstudie (bv. niet-wetenschappelijke bronnen, bepaalde methodologische beperkingen). > **Voorbeeld criteria:** Vanaf 2020, Nederlands & Engels, Westers, systematic reviews, meta-analyses en RCT’s. ### 2.5 Databases en bronnen Diverse bronnen kunnen worden geraadpleegd voor literatuurstudie: #### 2.5.1 Limo catalogus De Limo catalogus is de centrale bibliotheekcatalogus die toegang biedt tot fysieke en elektronische bronnen, waaronder: * E-tijdschriften * E-boeken * Diverse databases (bv. PubMed, CINAHL, SpringerLink, Google Scholar) #### 2.5.2 Belangrijke databases * **PubMed:** Ontwikkeld door de National Library of Medicine (NLM) in de VS. Bevat een uitgebreide collectie biomedische en levenswetenschappelijke literatuur. Maakt gebruik van MeSH-termen. * **CINAHL (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature):** Gericht op verpleegkunde en aanverwante gezondheidswetenschappen. Vaak beschikbaar via EBSCO. #### 2.5.3 Bronnen buiten de Limo catalogus Naast de Limo catalogus zijn er andere nuttige bronnen: * Google Scholar * Portal4care * Smarthealth.live * Vilans.nl * Hulpmiddelenwijzer.nl * CEBAM (Centrum voor Evidence-Based Medicine, validateert klinische praktijkrichtlijnen) * KCE (Belgische gezondheidszorginstelling die richtlijnen produceert) ### 2.6 De piramide van evidentie Bij het uitvoeren van een literatuurstudie wordt vaak de piramide van evidentie als leidraad gebruikt. Dit houdt in dat eerst wordt gezocht naar bronnen met het hoogste niveau van bewijs, en daarna geleidelijk wordt afgezakt op de hiërarchische ladder. De aanbevolen zoekvolgorde is doorgaans: 1. Richtlijnen 2. Meta-analyses en systematische reviews 3. Randomized clinical trials (RCT's) en controlled clinical trials 4. Cohortonderzoeken 5. Case-controle-onderzoeken 6. Case-series en case reports 7. Meningen, ideeën en handleidingen ### 2.7 Kritisch beoordelen van bronnen Bij het zoeken naar literatuur is het belangrijk om kritisch te zijn. Wees bewust van: * **'Fake news' en 'Dokter Google':** Iedereen kan informatie op het internet plaatsen. Controleer altijd de bron, de auteur en de betrouwbaarheid. * **Gesponsorde artikelen:** Artikelen gesponsord door bijvoorbeeld de farmaceutische industrie kunnen een vertekend beeld geven. Ga na wie de onderzoekers zijn en controleer op belangenconflicten. ### 2.8 Zoekstrategie bijhouden Het is essentieel om de uitgevoerde zoekstrategie en de gevonden literatuur nauwkeurig bij te houden. Dit omvat de gebruikte databases, zoektermen, Booleaanse operatoren, filters en de literatuur die is geselecteerd. Dit is niet alleen nuttig voor het eigen onderzoek, maar ook voor het correct citeren en parafraseren van eerder onderzoek. --- # Methoden voor literatuuronderzoek en bronnenbeheer Dit onderwerp behandelt de essentiële stappen en technieken voor het uitvoeren van effectief literatuuronderzoek en het correct beheren van wetenschappelijke bronnen. ### 3.1 De rol van literatuuronderzoek in wetenschappelijk onderzoek en EBP Literatuuronderzoek is een fundamentele eerste stap in elk wetenschappelijk onderzoek en voor de Evidence-Based Practice (EBP). Het stelt onderzoekers in staat om bestaande kennis te verkennen, de relevantie van een onderwerp te bepalen, onderzoeksopzetten te informeren en begrippen te operationaliseren. Voor EBP is het cruciaal om de beste wetenschappelijke literatuur te vinden ter ondersteuning van klinische beslissingen, naast klinische expertise en patiëntvoorkeuren. ### 3.2 Stappen in het literatuuronderzoek Het literatuuronderzoek volgt een gestructureerd proces: 1. **Bepaal de focus van het literatuuronderzoek:** Dit begint met het formuleren van een duidelijke onderzoeksvraag, vaak met behulp van het PICO-model. * **PICO:** * **P (Patient/Population):** Beschrijving van de doelgroep. * **I (Intervention):** Beschrijving van de interventie, behandeling, of het meetinstrument. * **C (Comparison):** Beschrijving van de vergelijkingsgroep of standaardbehandeling (indien van toepassing). * **O (Outcome):** De te verwachten of te meten uitkomst. 2. **Identificeer de kernwoorden en stel zoektermen samen:** Uit de PICO-elementen worden zoektermen afgeleid. Deze termen kunnen vervolgens gecombineerd worden met behulp van booleaanse operatoren. * **Voorbeeld PICO naar zoektermen:** * **Vraag:** Hebben ouderen in een woonzorgcentrum minder depressieve klachten wanneer zij wekelijks deelnemen aan een beweegactiviteit? * **P:** ouderen in woonzorgcentrum * **I:** beweegactiviteit * **C:** geen interventie of traditionele activiteit * **O:** depressieve klachten * **Zoektermen:** "older adults" AND "exercise" AND "depression" OF ("nursing home residents" OR "older adults") AND ("exercise" OR "movement-based intervention") AND ("depressive symptoms" OR "mental health") 3. **Definieer inclusie- en exclusiecriteria:** Dit helpt bij het selecteren van relevante literatuur. Criteria kunnen betrekking hebben op jaartal, taal, populatie, methodologie (bv. systematische reviews, RCT's) en beschikbaarheid. * **Voorbeeld criteria:** Vanaf 2020, Nederlandstalig & Engelstalig, Westerse context, systematische reviews, meta-analyses en RCT's. 4. **Voer een uitgebreide zoekopdracht uit:** Maak gebruik van bibliotheekcatalogi en gespecialiseerde databanken. Houd rekening met de volgorde van de piramide van evidentie bij het zoeken. 5. **Houd je zoekstrategie en de gevonden literatuur bij:** Documenteer welke databases zijn gebruikt, welke zoektermen zijn toegepast en welke resultaten zijn verkregen. ### 3.3 Zoektermen en trefwoorden Effectief zoeken begint met het identificeren van de juiste zoektermen en trefwoorden. * **Breed nadenken:** Denk breed na over het onderwerp en verken aanverwante termen en synoniemen. Gebruik online thesauri zoals www.thesaurus.com. * **Taal en spelling:** Wees alert op verschillende spellingvarianten en talen. Engels levert vaak meer resultaten op. * **Truncering:** Gebruik het asterisk-teken `*` om woorden af te korten en variaties te vinden (bv. `Ger*` voor 'geriatric', 'gerontology'). * **Exacte zinsdelen:** Plaats samengestelde zoektermen tussen dubbele aanhalingstekens (`" ... "`) voor exacte overeenkomsten. * **Booleaanse operatoren:** Deze logische operatoren worden gebruikt om zoektermen te combineren: * **AND:** Vernauwt de zoekopdracht; alle termen moeten aanwezig zijn. * **OR:** Verbreedt de zoekopdracht; minstens één van de termen moet aanwezig zijn (gebruikt voor synoniemen). * **NOT:** Sluit bepaalde termen uit; gebruik met voorzichtigheid om geen relevante resultaten te missen. ### 3.4 Gebruik van MeSH-termen MeSH (Medical Subject Headings) is een gestandaardiseerde thesaurus die wordt gebruikt in databases zoals PubMed en CINAHL. MeSH-termen zijn officiële trefwoorden die de inhoud van artikelen beschrijven en zorgen voor een meer gerichte en systematische zoekopdracht. * **Hoe te gebruiken:** Zoek in de MeSH Database naar relevante termen. Deze termen worden vervolgens gebruikt in de zoekopdrachten binnen de databank. * **Voordeel:** MeSH-termen zorgen voor consistentie en dekking, zelfs als auteurs verschillende terminologie gebruiken. ### 3.5 De piramide van evidentie De piramide van evidentie is een hiërarchisch model dat de relatieve sterkte van verschillende soorten wetenschappelijk bewijs weergeeft. Bij literatuuronderzoek is het aanbevolen om te beginnen met de hoogste niveaus van bewijs en geleidelijk af te zakken. 1. **Systematische reviews en meta-analyses:** Deze combineren de resultaten van meerdere studies. 2. **Gerandomiseerde klinische trials (RCT's) en gecontroleerde klinische trials:** Deze studies met interventiegroepen bieden sterk bewijs. 3. **Cohortonderzoeken:** Volgen groepen mensen over tijd. 4. **Patiënt-controle-onderzoeken:** Vergelijken patiënten met en zonder een aandoening. 5. **Case-series en case reports:** Beschrijven individuele patiënten of kleine groepen. 6. **Meningen van experts, editorials en opinies:** Hebben de laagste evidentiewaarde. ### 3.6 Hulpmiddelen voor literatuuronderzoek * **LIMO catalogus:** De bibliotheekcatalogus van VIVES biedt toegang tot een breed scala aan fysieke en elektronische bronnen, waaronder e-boeken, e-tijdschriften en databases zoals PubMed, CINAHL en Google Scholar. * **Databanken:** * **PubMed:** Van de National Library of Medicine (VS), gericht op biomedische en gezondheidswetenschappen. * **CINAHL:** Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature, essentieel voor verpleegkundigen en paramedici. * **SpringerLink:** Een multidisciplinaire database. * **Google Scholar:** Een brede academische zoekmachine. * **Bronnen buiten LIMO:** Er zijn diverse gespecialiseerde websites en portals die nuttige informatie kunnen bieden, zoals Portal4care, Smarthealth.live, Vilans.nl, Hulpmiddelenwijzer.nl, CEBAM, en KCE. ### 3.7 Bronnenbeheer: Citeren en Refereren Het correct erkennen van de bronnen die je gebruikt is essentieel om plagiaat te voorkomen en de academische integriteit te waarborgen. De APA (American Psychological Association) richtlijnen bieden een veelgebruikt en gestandaardiseerd systeem hiervoor. * **In de tekst citeren:** Geef de auteur(s) en het publicatiejaar aan wanneer je een idee, resultaat of citaat uit een bron gebruikt. * **Voorbeeld:** Volgens onderzoek heeft dit effect op de uitkomst. * **Voorbeeld:** Dit is een directe observatie van de onderzoekers. * **Referentielijst:** Aan het einde van je document plaats je een alfabetische lijst van alle geciteerde bronnen, met volledige bibliografische gegevens (auteur, jaar, titel, publicatieplaats, etc.). > **Tip:** Zorg ervoor dat elke in-text citaat een corresponderende vermelding heeft in de referentielijst, en vice versa. Houd je zoekstrategie en de informatie over de gevonden artikelen (bv. in een Excel-bestand) nauwkeurig bij om het refereren later te vergemakkelijken. ### 3.8 Kritisch beoordelen van bronnen Het is cruciaal om kritisch te zijn bij het selecteren en gebruiken van wetenschappelijke literatuur. * **'Fake news' en 'Dokter Google':** Wees zeer sceptisch over informatie die online wordt gepubliceerd. Verifieer altijd de bron en de auteur. * **Belangenconflicten:** Wees alert op gesponsorde artikelen, met name door de farmaceutische industrie, aangezien deze de resultaten kunnen vertekenen. Onderzoek de financiers en mogelijke belangenconflicten van de auteurs. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Evidence-based practice (EBP) | Een systematische benadering voor het nemen van beslissingen in de zorg, gebaseerd op de integratie van de beste wetenschappelijke evidentie, klinische expertise en patiëntvoorkeuren. | | Klinische expertise | De kennis, het inzicht en de ervaring van een zorgverlener die cruciaal is bij het interpreteren van onderzoeksresultaten en het toepassen ervan op individuele patiënten. | | Evidence from research | Gegevens en bevindingen afkomstig uit systematisch wetenschappelijk onderzoek, die de basis vormen voor evidence-based besluitvorming. | | PICO | Een acroniem dat wordt gebruikt om een klinische vraag te formuleren: P (Patiënt/Populatie), I (Interventie), C (Vergelijking) en O (Outcome/Uitkomst). | | Literatuurstudie | Een systematische verzameling, beoordeling en synthese van bestaande wetenschappelijke literatuur over een specifiek onderwerp om een onderzoeksvraag te beantwoorden of een kennisoverzicht te creëren. | | Databases | Grote, georganiseerde verzamelingen van informatie, zoals PubMed en CINAHL, die worden gebruikt om wetenschappelijke literatuur te doorzoeken. | | MeSH-termen (Medical Subject Headings) | Een gestandaardiseerde thesaurus van medische termen die wordt gebruikt om artikelen in de PubMed-database te indexeren en te doorzoeken, wat zorgt voor meer specifieke zoekresultaten. | | Inclusiecriteria | De kenmerken waaraan potentiële artikelen of deelnemers moeten voldoen om opgenomen te worden in een literatuurstudie of onderzoek. | | Exclusiecriteria | De redenen waarom artikelen, bronnen of deelnemers niet worden opgenomen in een literatuurstudie of onderzoek, ondanks dat ze mogelijk gerelateerd zijn. | | Booleaanse operatoren | Logische termen (AND, OR, NOT) die worden gebruikt om zoektermen in databases te combineren en de zoekresultaten te verfijnen of uit te breiden. | | Piramide van evidentie | Een hiërarchisch model dat de rangorde van verschillende soorten wetenschappelijk onderzoek weergeeft, waarbij de top de hoogste niveaus van bewijs bevat (bv. systematische reviews) en de basis de lagere niveaus (bv. meningen). | | Systematische review | Een wetenschappelijke publicatie die bestaand onderzoek naar een specifieke vraag op een gestructureerde en reproduceerbare manier samenvat en analyseert. | | Randomized clinical trial (RCT) | Een type onderzoek waarbij deelnemers willekeurig worden toegewezen aan een interventiegroep of een controlegroep om de effectiviteit van een behandeling te evalueren. | | APA (American Psychological Association) | Een stijlhandleiding die richtlijnen biedt voor academisch schrijven, inclusief de manier waarop bronnen correct worden geciteerd en gerefereerd. | | Fake news | Opzettelijk misleidende of onjuiste informatie die wordt gepresenteerd als nieuws, vaak met als doel het publiek te manipuleren. | | DOI (Digital Object Identifier) | Een unieke permanente identificatiecode voor een digitaal object, zoals een wetenschappelijk artikel, die zorgt voor eenvoudige en betrouwbare toegang. |