int publr les 8.pptx

# Evolutie van vreedzame geschillenregeling in het internationaal recht De evolutie van vreedzame geschillenregeling in het internationaal recht toont een verschuiving van een loutere inspanningsverbintenis naar een meer positieve verplichting, met het VN-Handvest als een cruciale mijlpaal die het gebruik van geweld verbiedt en de vreedzame oplossing van geschillen benadrukt. ### 1.1 Algemeen #### 1.1.1 Kanoneerdiplomatie en de Conventie van Den Haag Historisch gezien werden internationale geschillen niet noodzakelijkerwijs vreedzaam beslecht. In de vroege 20e eeuw was kanoneerdiplomatie, waarbij staten militaire macht gebruikten om hun wil op te leggen (zoals Duitsland deed ten aanzien van Venezuela voor de betaling van schulden), nog een praktijk. De Conventie van Den Haag voor de vreedzame regeling van internationale geschillen van 1907, in artikel 1, weerspiegelt de intentie om, "met het oog op het zo veel mogelijk vermijden van het gebruik van geweld in de betrekkingen tussen staten, de verdragsluitende Mogendheden zich ertoe verbinden hun uiterste best te doen om de vreedzame regeling van internationale verschillen te waarborgen." Deze bepaling wordt geïnterpreteerd als een middelenverbintenis, wat betekent dat staten zich ertoe verbinden hun best te doen om vreedzame regelingen te bereiken, met als doel het gebruik van geweld te voorkomen. Dit markeert het begin van een trage, maar zekere evolutie naar een meer expliciete verplichting. #### 1.1.2 Evolutie naar een positieve verplichting onder het VN-Handvest Het Handvest van de Verenigde Naties (VN-Handvest) vormt een keerpunt in de ontwikkeling van vreedzame geschillenregeling. * **Verbod op gewapend geweld (art. 2(4) HVN):** Het Handvest introduceert een algemeen verbod op het gebruik van gewapend geweld in internationale betrekkingen. Dit verbod creëert een kader dat de noodzaak van vreedzame conflictoplossing versterkt. * **Verplichting tot vreedzame regeling (art. 2(3) HVN):** Dit artikel stelt: "Alle Leden zullen hun internationale geschillen op vreedzame wijze beslechten, opdat internationale vrede en veiligheid, en rechtvaardigheid, niet in gevaar worden gebracht." De verplichting die hieruit voortvloeit is sterker dan de middelenverbintenis van 1907. Het legt de nadruk op het belang van vreedzame geschillenbeslechting voor het behoud van internationale vrede en veiligheid. Er bestaat echter een inherente spanning binnen artikel 2(3) HVN tussen de doelstellingen van internationale vrede en veiligheid enerzijds, en rechtvaardigheid anderzijds. Dit wordt geïllustreerd door discussies over vredesregelingen, waarbij de beëindiging van geweld (vrede en veiligheid) kan botsen met de eis voor een rechtvaardige uitkomst (rechtvaardigheid). Artikel 33(1) HVN somt vervolgens een reeks vreedzame middelen op die partijen bij een geschil, "wiens voortbestaan waarschijnlijk de handhaving van internationale vrede en veiligheid in gevaar brengt", eerst moeten nastreven. Deze middelen omvatten onderhandelingen, onderzoek, bemiddeling, conciliatie, arbitrage, gerechtelijke beslechting, en het gebruik van regionale instanties of regelingen, of andere vreedzame middelen naar eigen keuze. De formulering "likely to endanger international peace and security" plaatst deze bepaling nog enigszins af van de meer acute situaties die onder Hoofdstuk VII van het VN-Handvest vallen (bedreigingen van de vrede, schendingen van de vrede en daden van agressie). ### 1.2 Niet-jurisdictionele regeling Niet-jurisdictionele methoden van geschillenregeling leggen de nadruk op diplomatieke en politieke oplossingen, vaak via de tussenkomst van derden. #### 1.2.1 Middelenverbintenis Alle hieronder besproken niet-jurisdictionele methoden, zoals onderhandelingen, bemiddeling en conciliatie, vallen onder het concept van een middelenverbintenis. Staten zijn verplicht zich in te spannen om een geschil vreedzaam op te lossen via deze kanalen. #### 1.2.2 Onderhandelingen Onderhandelingen vormen de meest directe en minst formele vorm van vreedzame geschillenregeling, waarbij de partijen zelf rechtstreeks met elkaar in gesprek gaan om tot een oplossing te komen. #### 1.2.3 Bemiddeling (mediation) Bemiddeling is een niet-institutionele en informele methode waarbij een derde partij (de bemiddelaar) met elke partij spreekt, soms afzonderlijk. Het doel is om de partijen inzicht te geven in de fundamentele redenen van hun conflict, begrip voor de positie van de ander te bevorderen en hen geleidelijk te leiden naar een gemeenschappelijk inzicht dat het vinden van een akkoord wenselijk is. Dit proces wordt ook wel transformatieve mediatie genoemd en past binnen de conflictresolutie theorie. Een klassiek voorbeeld uit de conflict theory illustreert dit: twee studenten ruziën over één sinaasappel. Hun posities zijn onverenigbaar (elk wil de hele sinaasappel). Een rechter kan dit moeilijk oplossen. Door te achterhalen wat ze écht nodig hebben (de ene wil sap, de andere de schil voor een taart) worden de onderliggende belangen ontdekt, wat leidt tot een win-win oplossing. #### 1.2.4 Conciliatie (conciliation) Conciliatie is een meer institutionele methode die lijkt op een gerechtelijke procedure. Partijen verschijnen voor een commissie die hun posities uiteenzet. De commissie formuleert vervolgens een voorstel, niet uitsluitend gebaseerd op het recht, maar voornamelijk op billijkheid ($ex \ aequo \ et \ bono$). Kritiek op conciliatie is dat de procedures vaak gefocust zijn op posities in plaats van onderliggende belangen, wat de werkelijke conflictresolutie kan belemmeren. Bovendien kunnen oordelen op basis van billijkheid wantrouwen creëren, aangezien de uitkomst onvoorspelbaar is en er geen rechtszekerheid is. Dit combineert de nadelen van zowel juridische als niet-juridische geschillenbeslechting. In het investeringsrecht heeft men in het verleden de combinatie van conciliatie met arbitrage geprobeerd, wat zelden werkte, terwijl bemiddeling nu pas opkomt. #### 1.2.5 De rol van derden en de Verenigde Naties Derden, waaronder de Veiligheidsraad en de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, kunnen een rol spelen in de geschillenbeslechting. Hedendaagse voorbeelden van derde partijen die optreden als "peace brokers" illustreren deze rol. #### 1.2.6 Feitenvaststelling (fact-finding) Het vastleggen van feiten is cruciaal in het internationaal recht, met name gezien de aanwezigheid van "false flag"-operaties en misleidende informatie. * **Operation Himmler (1939):** De nazi's gebruikten verklede eigen soldaten die zich voordeden als Polen om een aanval op Duitsland te simuleren, wat diende als voorwendsel voor de inval in Polen. * **Weapons of Mass Destruction, Irak (2003):** De beschuldigingen van de VS en het VK aan Irak met betrekking tot massavernietigingswapens, ondanks het ontbreken van bewijs, leidden tot een unilaterale interventie die het vertrouwen in de internationale rechtsorde ondermijnde. * **Nord Stream-gasleiding:** De onduidelijkheid rond de oorzaak van de explosies illustreert hoe cruciaal en moeilijk feitenvaststelling kan zijn. **International Humanitarian Fact-Finding Commission (IHFFC):** Opgericht in 1991 onder het Additioneel Protocol I bij de Verdragen van Genève (1949), is deze commissie bevoegd om feiten vast te stellen over mogelijke internationale misdaden. De late oprichting van dergelijke mechanismen onderstreept de traagheid waarmee de internationale gemeenschap deze instrumenten ontwikkelt. False flags en een gebrek aan betrouwbare feitenvaststelling vormen aanzienlijke uitdagingen voor conflictpreventie. ### 1.3 Jurisdictionele regeling Jurisdictionele regelingen omvatten methoden waarbij een derde, onafhankelijke instantie, zoals een internationaal gerechtshof, een bindende uitspraak doet. #### 1.3.1 Functie van internationale rechtbanken Internationale rechtbanken kunnen verschillende functies vervullen bij de regeling van geschillen: 1. **Het geschil beslechten:** Een rechterlijke uitspraak oordeelt wie gelijk heeft en wie ongelijk, waarmee het geschil juridisch is afgesloten, maar het onderliggende conflict mogelijk niet is opgelost. 2. **Het conflict oplossen:** Dit is het ideale scenario, maar zelden bereikbaar. Het is vooral mogelijk wanneer staten meer belang hechten aan een oplossing dan aan hun oorspronkelijke standpunt, zoals bij maritieme afbakeningen waar rechtszekerheid cruciaal is voor economische exploitatie. 3. **De juridische aspecten uitklaren:** De meest "nederige" functie, maar toch een belangrijke bijdrage. Door de juridische kaders te verduidelijken, kan dit bijdragen aan de uiteindelijke oplossing van een conflict, zelfs als staten het oordeel niet direct volgen (zoals in de Iran Hostage Crisis). #### 1.3.2 Aard van internationale rechtbanken * **Beschermers van een rechtsorde:** Sommige tribunalen, zoals het Internationaal Zeerechttribunaal (ITLOS) of de Wereldhandelsorganisatie (WTO), treden op als constitutionele rechters die de naleving van specifieke verdragen bewaken. * **Een weerspiegeling van de statengemeenschap:** Internationale rechtbanken weerspiegelen de statengemeenschap. Vanwege de nabije relaties tussen rechters en partijen, functioneren zij via **collectieve onpartijdigheid**, waarbij de subjectieve visies van individuele rechters elkaar compenseren door de diversiteit van de samenstelling. De recente evolutie van het Internationaal Gerechtshof (IGH) toont een tendens om de internationale rechtsorde sterker te beschermen, mede door de noodzaak om de eigen relevantie te waarborgen. * **Instemming van partijen:** Een fundamenteel principe is dat internationale rechtbanken enkel bevoegd zijn mits de instemming van de betrokken staten. Dit kan **ad hoc** (voor een specifiek geschil) of **ex ante** (voor bepaalde categorieën geschillen) gebeuren. #### 1.3.3 Arbitrage Arbitrage is een vorm van jurisdictionele regeling waarbij staten zelf de scheidsrechters en de procedure kiezen, wat meer vertrouwen kan scheppen dan vaste rechtbanken. Arbitrage kan **ad hoc** worden overeengekomen of **ex ante** via overeenkomsten voor bepaalde geschillen. Het Permanent Hof van Arbitrage (PHA) in Den Haag faciliteert internationale arbitrage, maar is geen rechtbank op zich. #### 1.3.4 Internationaal Gerechtshof (IGH) Het IGH is het voornaamste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties (art. 92 HVN) en fungeert als een constitutionele rechter van de internationale rechtsorde. * **Taken:** Het IGH houdt zich bezig met **geschillenbeslechting** (contentieuze zaken) waarbij bindende vonnissen worden uitgesproken, en met **consultatieve adviezen** (niet-bindend) op verzoek van VN-organen. * **Samenstelling:** Het Hof bestaat uit 15 rechters, gekozen met oog voor geografische spreiding en rechtsradities, die collectieve onpartijdigheid nastreven. In geschillenprocedures kan een partij een **ad hoc rechter** aanwijzen als deze geen eigen rechter in het Hof heeft. Dit is niet mogelijk bij consultatieve adviezen. * **Werkwijze:** Het Hof kan optreden als voltallig Hof of in **Kamers** (Chambers) voor specifieke zaken, wat soms functioneert als arbitrage "in disguise", waarbij partijen selectieve rechters kunnen bepleiten. #### 1.3.5 Contentieuze rechtsmacht van het IGH De bevoegdheid van het IGH in geschillen is gebaseerd op artikel 36 van het Statuut van het IGH en vereist instemming van de staten. Dit kan via: 1. **"Bindende bevoegdheid" (Optional Clause Declaration):** Staten aanvaarden vooraf de bevoegdheid van het IGH voor abstract omschreven categorieën geschillen, mits **reciprociteit** (geldt alleen voor staten die dezelfde verklaring hebben afgelegd). Grote staten hebben deze clausule vaak ingetrokken. 2. **Verdragen die het IGH bevoegd maken:** Veel multilaterale verdragen bevatten bepalingen die geschillen over interpretatie en toepassing ervan aan het IGH voorleggen. 3. **Ad hoc aanvaarding van bevoegdheid:** Staten kunnen na het ontstaan van een concreet geschil alsnog instemmen met de bevoegdheid van het IGH. Bij de bevoegdheid van het IGH wordt rekening gehouden met: * **Geschillen ("disputes"):** Er moet een onenigheid over feitelijke of juridische kwesties bestaan. Staten moeten soms actief een geschil uitlokken om ontvankelijk te zijn. * **Voorbehouden:** Staten kunnen bij de aanvaarding van bevoegdheid voorbehouden formuleren, wat de reikwijdte van de bevoegdheid beperkt. * **Ontvankelijkheid:** Vaak is er een vereiste voor voorafgaande onderhandelingen of een "cooling-off" periode. * **Monetary Gold-principe:** Het IGH kan geen uitspraak doen wanneer dit vereist dat rechten van een derde staat worden beoordeeld die niet voor het Hof is verschenen. #### 1.3.6 Adviserende rechtsmacht van het IGH Op grond van artikel 96 HVN kunnen de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad het IGH verzoeken een **advisory opinion** te geven over juridische vragen. Andere VN-organen en gespecialiseerde instellingen kunnen dit ook, mits gemachtigd door de Algemene Vergadering en voor juridische vragen binnen hun werkingsgebied. Het Hof gebruikt zijn adviserende bevoegdheid zowel voor **institutionele kwesties** (bv. over de verantwoordelijkheid van de VN) als **niet-institutionele kwesties** (bv. over de legaliteit van kernwapens). De frequentie van adviserende adviezen neemt toe, en deze worden steeds belangrijker voor de internationale rechtsorde. #### 1.3.7 Andere internationale rechtbanken Naast het IGH bestaan er andere internationale rechtbanken en tribunalen, zoals het Internationaal Zeerechttribunaal (ITLOS), de Wereldhandelsorganisatie (WTO), en regionale hoven (bv. inzake mensenrechten), evenals supranationale rechtbanken. ### 1.4 De internationale rechter en de vrede Er zijn significante obstakels voor de internationale rechter om daadwerkelijk vrede te bewerkstelligen: * **Aard van conflicten:** Conflicten zijn vaak niet louter juridisch, maar geworteld in tegenstrijdige belangen en verlangens. * **Aard van internationaal recht:** Het internationaal recht is vaak onvoldoende ontwikkeld om complexe politieke en emotionele conflicten fundamenteel op te lossen. * **Aard van de rechtsprekende functie:** Juridische uitspraken zijn vaak win-lose, terwijl conflictresolutie vaak win-win situaties vereist. Rechters spreken recht op basis van normen, niet op basis van onderliggende belangen. * **Aard van de internationale rechtspraak:** Deze is gebonden aan instemming van partijen, heeft geen effectieve uitvoeringsmechanismen, en wordt soms betwist op het gebied van onpartijdigheid. #### 1.4.1 Bijdragen van de internationale rechter Ondanks de obstakels kan de internationale rechter bijdragen aan vrede door: 1. **Bevordering van naleving (indirect):** Hoewel er geen afdwingingsmechanisme is, kan rechtspraak strategisch worden benut (lawfare) om druk, legitimiteit en diplomatieke voordelen te creëren. 2. **Waarheidsvinding en "closure" (beperkt):** Uitspraken zijn vaak algemeen en abstract, en bieden zelden de concrete erkenning van individueel leed die nodig is voor emotionele "closure". De bevoegdheid is ook vaak beperkt tot specifieke verdragen, wat kan leiden tot frustratie wanneer andere schendingen niet kunnen worden beoordeeld. 3. **"Getting the terms right":** Het IGH kan door het geven van heldere juridische antwoorden op goed gestelde vragen, rechtszekerheid creëren, de uitgangspositie in diplomatie verduidelijken, een rechtsconforme oplossing bevorderen, en de zwakkere partij in onderhandelingen beschermen. Het Hof kan het conflict zelf niet oplossen, maar wel de parameters van het debat duidelijk zetten en zo de dynamiek van latere onderhandelingen beïnvloeden. Verschillende visies bestaan op de rol van de internationale rechter, waarbij sommigen de bijdrage aan vrede benadrukken, terwijl anderen vrezen voor polarisatie of verstoring van diplomatieke formules. --- # Niet-jurisdictionele en jurisdictionele methoden van geschillenbeslechting Dit onderwerp verkent de verschillende methoden voor het beslechten van internationale geschillen, onderverdeeld in niet-juridische benaderingen zoals onderhandelingen en bemiddeling, en juridische benaderingen zoals arbitrage en gerechtelijke procedures voor internationale rechtbanken. ## 2. Niet-jurisdictionele en jurisdictionele methoden van geschillenbeslechting ### 2.1 Algemene evolutie naar vreedzame geschillenbeslechting De geschiedenis van internationale geschillenbeslechting toont een evolutie van de zogenaamde "kanoneerdiplomatie" naar een verplichting tot vreedzame regeling. Aanvankelijk werden internationale geschillen vaak beslecht via dwang, zoals blijkt uit de praktijk van kanoneerdiplomatie waarbij staten militaire middelen gebruikten om hun eisen af te dwingen. De Conventie van Den Haag voor de vreedzame regeling van internationale geschillen (1907) was een belangrijke stap, die staten verplichtte hun best te doen om geschillen vreedzaam op te lossen. Met het Handvest van de Verenigde Naties werd deze verplichting versterkt tot een positieve plicht. Artikel 2, lid 3 van het VN-Handvest stelt dat alle Leden internationale geschillen langs vreedzame weg moeten beslechten, op een wijze die internationale vrede en veiligheid, en rechtvaardigheid niet in gevaar brengt. Dit impliceert een verband tussen vreedzame geschillenbeslechting en de handhaving van internationale vrede en veiligheid, hoewel er een inherente spanning kan bestaan tussen het streven naar vrede en veiligheid enerzijds, en rechtvaardigheid anderzijds. Artikel 33, lid 1 van het VN-Handvest biedt een opsomming van middelen voor de vreedzame beslechting van geschillen, waaronder onderhandeling, onderzoek, bemiddeling, conciliatie, arbitrage, gerechtelijke regeling, en het gebruik van regionale instanties of regelingen. Dit artikel is opgenomen in Hoofdstuk VI van het VN-Handvest, dat de bevoegdheden van de Veiligheidsraad inzake vreedzame geschillenregeling behandelt, hoewel de Veiligheidsraad ook bevoegdheden heeft onder Hoofdstuk VII met betrekking tot bedreigingen van de vrede. > **Tip:** Het onderscheid tussen "vredzame" (pacific) en "juridische" (judicial) regeling is cruciaal. De eerste groep methoden richt zich op politieke en diplomatieke oplossingen, terwijl de tweede groep bindende juridische uitspraken beoogt te verkrijgen. ### 2.2 Niet-jurisdictionele regeling van geschillen Niet-jurisdictionele methoden van geschillenbeslechting omvatten methoden die niet leiden tot een bindende juridische uitspraak, maar eerder gericht zijn op het bereiken van een politieke of diplomatieke oplossing. #### 2.2.1 Onderhandelingen en tussenkomst van derden * **Onderhandelingen:** Dit is de meest elementaire vorm van geschillenbeslechting, waarbij de betrokken partijen rechtstreeks met elkaar in gesprek gaan om tot een oplossing te komen. * **Tussenkomst van derden:** Wanneer directe onderhandelingen falen, kunnen derde partijen worden ingeschakeld om te helpen bij de beslechting van het geschil. Deze methoden kennen doorgaans een **middelenverbintenis**, wat betekent dat de betrokken partijen zich inspannen om een vreedzame oplossing te vinden, maar niet gegarandeerd zijn van succes. ##### 2.2.1.1 Bemiddeling (mediation) Bemiddeling is een informele en niet-institutionele methode waarbij een neutrale derde partij, de bemiddelaar, met de conflictpartijen spreekt, eventueel afzonderlijk. Het doel is om de partijen inzicht te geven in de fundamentele redenen van hun conflict, begrip te kweken voor de positie van de ander, en hen te leiden naar een gemeenschappelijk belang in het vinden van een akkoord. Deze methode focust op de onderliggende belangen van de partijen, in tegenstelling tot louter hun formele posities. > **Voorbeeld:** Twee studenten ruziën over één sinaasappel. Hun posities ("Ik wil de hele sinaasappel") lijken onverenigbaar. Door bemiddeling kan blijken dat de ene student sap wil en de andere de schil voor een cake. Hun onderliggende belangen zijn dan niet onverenigbaar. ##### 2.2.1.2 Conciliatie (conciliation) Conciliatie is een meer institutionele methode, die lijkt op een gerechtelijke procedure. Partijen presenteren hun standpunten aan een commissie die vervolgens een voorstel formuleert, niet uitsluitend gebaseerd op het recht, maar voornamelijk op billijkheid ($ex \: aequo \: et \: bono$). Een kritiekpunt op conciliatie is dat procedures te veel gericht zijn op posities in plaats van op onderliggende belangen, en dat oordelen op basis van billijkheid wantrouwen kunnen creëren, aangezien partijen de uitkomst niet kunnen voorspellen. > **Tip:** In het investeringsrecht had men vroeger negatieve ervaringen met conciliatie, wat leidde tot een latere introductie van bemiddeling. #### 2.2.2 Fact-finding Feitenvaststelling (fact-finding) is een cruciaal element in zowel conflictpreventie als geschillenbeslechting, vooral in een context waar desinformatie en "false flag"-operaties voorkomen. Het doel is om de feitelijke basis van een geschil nauwkeurig vast te stellen. > **Voorbeeld:** De casus van Operation Himmler (1939), waarbij nazi-soldaten zich voordeden als Polen om een inval in Polen te rechtvaardigen, illustreert het gevaar van "false flags". Ook de discussies rond massavernietigingswapens in Irak (2003) en de ontploffing van de Nord Stream-gasleiding tonen het belang en de moeilijkheid van betrouwbare feitenvaststelling aan. De **International Humanitarian Fact-Finding Commission (IHFFC)**, ingesteld bij Additioneel Protocol I bij de Verdragen van Genève (1949), is een orgaan dat feiten kan vaststellen over mogelijke internationale misdrijven, hoewel de oprichting ervan decennia in beslag nam, wat de traagheid van de internationale gemeenschap op dit gebied illustreert. ### 2.3 Jurisdictionele regeling van geschillen Jurisdictionele methoden leiden tot een bindende juridische uitspraak door een internationaal gerechtelijk orgaan. #### 2.3.1 Functie van internationale rechtbanken Internationale rechtbanken kunnen drie functies vervullen: 1. **Het geschil beslechten:** De rechter spreekt zich uit over wie gelijk heeft en wie ongelijk, waarmee het formele geschil is beslecht. Dit lost niet noodzakelijk het onderliggende conflict op. 2. **Het conflict oplossen:** Dit is het ideale scenario, maar zelden haalbaar. Het is mogelijk wanneer staten meer belang hebben bij een oplossing dan bij hun oorspronkelijke positie, zoals bij maritieme afbakeningen waar rechtszekerheid voor investeringen cruciaal is. 3. **De juridische aspecten uitklaren:** Dit is een meer "nederige" functie, maar kan bijdragen aan de oplossing van een conflict door rechtsonzekerheid weg te nemen. > **Voorbeeld:** De Iraanse gijzelaarskwestie (Iran Hostage Crisis) waarbij het Internationaal Gerechtshof (IGH) oordeelde dat Iran de Conventie van Wenen had geschonden, maar Iran het oordeel naast zich neerlegde, toont de beperkingen van juridische uitspraken wanneer er geen vertrouwen is in de rechtspraak. #### 2.3.2 Aard van internationale rechtbanken * **Beschermers van een rechtsorde:** Rechtbanken zoals het Internationaal Tribunaal voor het Recht van de Zee (ITLOS), de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) fungeren als beschermers van hun respectieve rechtsordes. * **Weerspiegeling van de statengemeenschap:** Internationale rechtbanken reflecteren de statengemeenschap. Het concept van **collectieve onpartijdigheid** is hierbij essentieel: de subjectieve visies van individuele rechters worden gecompenseerd door de diversiteit van de samenstelling van het Hof, wat moet leiden tot een objectiever oordeel. > **Tip:** Het is cruciaal voor advocaten en staten om de aard van de specifieke internationale rechtbank te begrijpen, aangezien dit invloed heeft op de argumentatie en de verwachte uitkomst. #### 2.3.3 Fundamentele voorwaarde: instemming van staten Een essentieel principe is dat internationale rechtbanken enkel bevoegd zijn met de instemming van de betrokken staten. Deze instemming kan **ad hoc** (voor een specifiek geschil) of **ex ante** (voor bepaalde categorieën geschillen) worden gegeven. ##### 2.3.3.1 Arbitrage Arbitrage is een vorm van jurisdictionele geschillenbeslechting waarbij partijen de scheidsrechters en de procedure kiezen. Dit kan **ad hoc** of **institutioneel** georganiseerd zijn. Het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag is een voorbeeld van een instelling die arbitrage faciliteert. Arbitrage wordt vaak gezien als een soepeler en vertrouwelijker alternatief voor vaste rechtbanken. ##### 2.3.3.2 Internationaal Gerechtshof (IGH) Het IGH is het voornaamste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties en heeft twee hoofdtaken: 1. **Geschillenbeslechting (contentieuze zaken):** Het IGH spreekt bindende vonnissen uit over geschillen tussen staten die instemmen met de rechtsmacht van het Hof. 2. **Consultatieve adviezen:** Het IGH geeft niet-bindende adviezen op verzoek van de Algemene Vergadering of de Veiligheidsraad van de VN, of andere bevoegde VN-organen en gespecialiseerde agentschappen. * **Samenstelling:** Het Hof bestaat uit 15 vaste rechters, gekozen met aandacht voor geografische spreiding en rechtstradities. In contentieuze zaken kan een **ad hoc rechter** worden aangewezen door een staat die geen eigen rechter in het Hof heeft. Dit is niet mogelijk bij consultatieve adviezen. * **Werkwijze:** Het Hof kan optreden als voltallig Hof of in **kamers**. Kamers worden zelden gebruikt, maar bieden een mogelijkheid voor staten om een specifieke samenstelling van rechters te verkrijgen, wat in feite op arbitrage lijkt. #### 2.3.4 Contentieuze rechtsmacht van het IGH De contentieuze rechtsmacht van het IGH is gebaseerd op de instemming van de staten, die op verschillende manieren kan worden vormgegeven: 1. **"Bindende bevoegdheid" (art. 36(2) Statuut IGH):** Staten kunnen een verklaring afleggen waarin zij de bevoegdheid van het IGH aanvaarden voor specifieke categorieën geschillen, mits wederkerigheid. Veel grote staten hebben deze optie echter ingetrokken of nooit aanvaard. 2. **Verdragen die het IGH bevoegd maken:** Veel multilaterale verdragen bevatten bepalingen die geschillen over de interpretatie en toepassing ervan verwijzen naar het IGH. 3. **Ad hoc aanvaarding van bevoegdheid:** Staten kunnen na het ontstaan van een geschil alsnog instemmen met de bevoegdheid van het IGH. ##### 2.3.4.1 Bevoegdheid, voorbehouden en ontvankelijkheid * **Geschillen ("disputes"):** Het Hof is enkel bevoegd voor "geschillen", wat wordt gedefinieerd als "een onenigheid over feitelijke of juridische kwesties". Vaak moeten staten eerst de onenigheid duidelijk aantonen. * **Voorbehouden:** Staten kunnen bij het aanvaarden van de rechtsmacht voorbehouden formuleren, wat de bevoegdheid kan beperken. * **Ontvankelijkheid:** Voorafgaandelijke onderhandelingen of een "cooling-off" periode kunnen vereist zijn alvorens een zaak aanhangig kan worden gemaakt bij het Hof. Dit is vaak een formele stap. * **Monetary Gold-principe (1954):** Het IGH kan geen uitspraak doen wanneer dit vereist dat de rechten van een derde staat, die niet voor het Hof verschijnt, worden beoordeeld. Dit principe benadrukt dat het Hof geen beslissingen kan nemen die de rechten van afwezige partijen raken. #### 2.3.5 Adviserende rechtsmacht van het IGH Artikel 96 van het VN-Handvest biedt de mogelijkheid voor de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad, en na machtiging door de Algemene Vergadering, ook andere VN-organen en gespecialiseerde agentschappen, om het IGH te verzoeken een adviserend advies te geven over juridische vragen. * **Institutionele kwesties:** Veel adviserende adviezen betreffen de interpretatie van het VN-Handvest en de rol van VN-organen, zoals de adviezen over "Reparation for Injuries Suffered in the Service of the United Nations" en "Certain Expenses of the United Nations". * **Niet-institutionele kwesties:** Steeds vaker wordt het IGH verzocht om adviezen te geven over actuele internationale vraagstukken, zoals de legaliteit van kernwapens, de bouw van een muur in bezet Palestijns gebied, en de gevolgen van klimaatverandering. Deze adviezen kunnen een belangrijke rol spelen in het stimuleren van diplomatieke onderhandelingen. > **Voorbeeld:** De argumenten van COSIS (Commission of Small Island States on Climate Change and International Law) voor het ITLOS voor een adviserend advies, benadrukken dat dergelijke adviezen multilaterale samenwerking bevorderen en diplomatieke onderhandelingen kunnen vooruithelpen in de aanpak van mondiale problemen zoals klimaatverandering. ### 2.4 De internationale rechter en de vrede: obstakels en bijdragen Ondanks de rol van internationale rechtspraak in geschillenbeslechting, zijn er aanzienlijke obstakels die verhinderen dat de internationale rechter direct vrede kan bewerkstelligen: #### 2.4.1 Obstakels * **Aard van conflicten:** Internationale conflicten gaan vaak niet over louter juridische interpretaties, maar over diepgewortelde tegenovergestelde belangen en verlangens. * **Aard van internationaal recht:** Het internationaal recht is vaak nog rudimentair en biedt niet altijd de instrumenten om conflicten fundamenteel op te lossen. * **Aard van de rechtsprekende functie:** Rechterlijke uitspraken zijn vaak "win-lose" en niet gericht op het oplossen van conflicten op een "win-win" basis, wat vaak vereist is voor duurzame vrede. Rechtspraak is gebaseerd op de toepassing van normen, niet op het direct aanpakken van onderliggende belangen. * **Aard van internationale rechtspraak:** * **Gebonden aan instemming:** Geschillen kunnen enkel worden beslecht met instemming van de partijen, wat ontbreekt bij staten die conflicten willen vermijden. * **Geen effectieve uitvoering:** Er is geen dwingend mechanisme om vonnissen te handhaven; de uitvoering berust op politieke wil. * **Perceptie van gebrekkige onpartijdigheid:** Ondanks het principe van collectieve onpartijdigheid, wordt de onpartijdigheid van internationale rechtbanken soms betwist. #### 2.4.2 Bijdragen aan de vrede Ondanks de obstakels, kan de internationale rechter wel degelijk bijdragen aan het bevorderen van vrede: 1. **Bevordering van naleving ("lawfare"):** Hoewel er geen afdwingingsmechanisme is, kan rechtspraak normatieve invloed uitoefenen, een diplomatieke hefboomwerking creëren en morele en juridische druk uitoefenen. "Lawfare" verwijst naar het strategisch benutten van het recht als tactisch instrument in politieke of diplomatieke schaakspelen. 2. **Waardevinding en "closure":** Uitspraken kunnen, zij het abstract en beperkt tot specifieke verdragen, bijdragen aan het vaststellen van feiten en het creëren van rechtszekerheid. Echter, dit leidt zelden tot emotionele of morele "closure" voor individuele slachtoffers, gezien de beperkingen van de rechtsmacht. 3. **"Getting the terms right":** Het formuleren van de juiste juridische vraag aan een internationaal hof kan cruciaal zijn voor het verkrijgen van een helder antwoord dat rechtszekerheid schept, de uitgangspositie in diplomatie verduidelijkt, en de zwakkere partij in onderhandelingen kan beschermen. Een juridische uitspraak kan de parameters van een debat duidelijk zetten en zo de dynamiek van latere onderhandelingen fundamenteel beïnvloeden, ook al lost het Hof het conflict zelf niet op. > **Tip:** Het is belangrijk te onthouden dat adviserende adviezen, hoewel niet-bindend, de diplomatieke weg kunnen beïnvloeden. Sommige staten zien dit als een katalysator voor diplomatieke regeling, terwijl anderen vrezen voor polarisatie. Het argument dat een advies polariseert, wordt echter vaak gebruikt en heeft de laatste decennia niet geleid tot een oplossing voor langdurige conflicten. --- # De rol en beperkingen van de internationale rechter bij het bevorderen van vrede Oké, hier is de studiehandleiding voor het onderwerp "De rol en beperkingen van de internationale rechter bij het bevorderen van vrede", gebaseerd op de verstrekte documentatie en strikt volgens de gestelde formatteerregels. ## 3. De rol en beperkingen van de internationale rechter bij het bevorderen van vrede De internationale rechter kan bijdragen aan vrede door geschillen te beslechten en juridische duidelijkheid te verschaffen, maar wordt geconfronteerd met aanzienlijke beperkingen die voortkomen uit de aard van conflicten, het internationaal recht, de rechtsprekende functie zelf en de gebrekkige uitvoering en acceptatie van uitspraken. ### 3.1 Evolutie naar vreedzame geschillenregeling #### 3.1.1 Algemene principes en de Verenigde Naties Oorspronkelijk werden internationale geschillen vaak beslecht via "kanon*'diplomatie" of geweld. De Conventie van Den Haag voor de vreedzame regeling van internationale geschillen uit 1907 verplichtte staten om hun best te doen om internationale geschillen vreedzaam te regelen, wat een middelenverbintenis inhield. Met het VN-Handvest evolueerde dit naar een positieve verplichting. Artikel 2(4) HVN verbiedt het gebruik van geweld, terwijl artikel 2(3) HVN staten verplicht hun internationale geschillen vreedzaam te regelen, zodanig dat internationale vrede en veiligheid, en gerechtigheid niet in gevaar komen. Dit artikel bevat echter een inherente spanning tussen internationale vrede en veiligheid enerzijds, en gerechtigheid anderzijds. Artikel 33(1) HVN somt diverse vreedzame middelen op die partijen kunnen gebruiken voor geschillen waarvan de voortzetting de internationale vrede en veiligheid dreigt te ondermijnen, zoals onderhandelingen, bemiddeling, concilitie, arbitrage en gerechtelijke beslechting. Dit staat nog af van de situaties onder Hoofdstuk VII HVN, die dreigingen van de vrede, schendingen van de vrede en agressie betreffen. ### 3.2 Methoden van vreedzame geschillenregeling #### 3.2.1 Niet-jurisdictionele regeling Niet-jurisdictionele methoden omvatten onderhandelingen en de tussenkomst van derden. Deze methoden zijn doorgaans middelenverbintenissen, waarbij staten zich inspannen om een vreedzame oplossing te bereiken. * **Bemiddeling (mediation):** Dit is een informeel proces waarbij een derde partij met de betrokken staten spreekt om hen inzicht te geven in de onderliggende redenen van het conflict en begrip voor elkaars positie te ontwikkelen, met als doel hen naar een gemeenschappelijk inzicht te leiden voor een akkoord. Dit focust op onderliggende belangen, niet louter op juridische posities. * **Conciliatie (conciliation):** Dit is een meer institutionele methode waarbij een commissie zich buigt over de standpunten van partijen en een voorstel formuleert, niet enkel op basis van het recht, maar vooral op basis van billijkheid ($ex \: aequo \: et \: bono$). Een kritiekpunt is dat dit, net als juridische procedures, gefocust is op posities en weinig zekerheid biedt, wat kan leiden tot wantrouwen. #### 3.2.2 Derden en feitenvaststelling * **Derden:** Staten, internationale organisaties zoals de VN-Veiligheidsraad of de Secretaris-Generaal, en specifieke landen kunnen optreden als "peace brokers" om geschillen te helpen beslechten. * **Fact-finding (feitenvaststelling):** Het vaststellen van de feiten is cruciaal in internationaal recht, vooral gezien de mogelijke aanwezigheid van "false flags" of misleidende operaties. Voorbeelden hiervan zijn Operation Himmler in 1939, wat diende als voorwendsel voor de inval in Polen, en de beweringen over massavernietigingswapens in Irak in 2003. De onduidelijkheid rond de ontploffing van de Nord Stream-gasleiding illustreert de blijvende uitdaging van feitenvaststelling. * De **International Humanitarian Fact-Finding Commission (IHFFC)**, opgericht in 1991 in het kader van het Additioneel Protocol I bij de Verdragen van Genève, is bevoegd om feiten vast te stellen met betrekking tot mogelijke internationale misdaden. De late oprichting van dergelijke mechanismen illustreert hoe traag de internationale gemeenschap hierin is. #### 3.2.3 Jurisdictionele regeling De rechterlijke functie kan bijdragen aan vrede op verschillende manieren: * **Het geschil beslechten:** De rechter kan oordelen wie gelijk heeft en wie ongelijk, wat het geschil formeel beëindigt, maar niet noodzakelijk het onderliggende conflict oplost. * **Het conflict oplossen:** Dit is het ideale, maar zeldzame scenario, waarbij een uitspraak leidt tot een duurzame oplossing die de belangen van alle partijen dient. Dit is vaker succesvol in geschillen over maritieme afbakening of grenzen, waar rechtszekerheid een groot economisch belang heeft. Bij mensenrechtenschendingen is dit minder waarschijnlijk. * **De juridische aspecten uitklaren:** Het Hof kan de juridische context van een geschil verhelderen, wat kan bijdragen aan een oplossing, zelfs als de staten het Hof niet volledig vertrouwen of de uitspraken niet naleven, zoals aangetoond door de Iran Hostage Crisis. ##### 3.2.3.1 Aard van internationale rechtbanken Internationale rechtbanken kunnen verschillende rollen vervullen: * **Beschermers van een rechtsorde:** Rechtbanken zoals ITLOS (Zeerecht), de WTO en het EHRM beschermen en handhaven hun respectieve rechtsordes. Hun rol is vaak vergelijkbaar met die van constitutionele rechters. * **Afspiegeling van de statengemeenschap:** Internationale rechtbanken reflecteren de statenwereld. Vanwege de persoonlijke relaties tussen rechters en de partijen, functioneren zij via **collectieve onpartijdigheid**, waarbij de subjectieve visies van individuele rechters elkaar compenseren. Recentelijk lijkt het IGH echter meer op te treden als beschermer van de internationale rechtsorde, met een nadruk op unanimiteit in consultatieve adviezen om de gemeenschappelijkheid van het recht te benadrukken. * **Fundamentele voorwaarde: instemming:** Een cruciaal principe is dat een staat slechts voor een internationale rechter kan worden gedaagd met zijn eigen instemming, hetzij $ad \: hoc$ voor een specifiek geschil, hetzij $ex \: ante$ voor bepaalde categorieën geschillen. ##### 3.2.3.2 Arbitrage Arbitrage biedt partijen meer flexibiliteit en controle: * **Verbintenis:** Instemming kan $ad \: hoc$ of $ex \: ante$ plaatsvinden. Partijen kiezen zelf de scheidsrechters en de procedure, wat kan leiden tot meer vertrouwen. * **Organisatie:** Arbitrage kan $ad \: hoc$ (op maat gemaakt) of institutioneel (via bestaande structuren zoals het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag) georganiseerd worden. Het Permanent Hof van Arbitrage is geen rechtbank, maar faciliteert arbitrage. * **Alternatief:** Arbitrage wordt vaak als alternatief voor gerechtelijke geschillenbeslechting beschouwd vanwege de procedurele soepelheid en het verhoogde vertrouwen tussen partijen. ##### 3.2.3.3 Internationaal Gerechtshof (IGH) Het IGH is het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de VN en kent twee hoofdtaken: * **Geschillenbeslechting (contentieuze zaken):** Het Hof spreekt bindende vonnissen uit tussen staten die instemmen met zijn rechtsmacht. * **Contentieuze rechtsmacht:** De rechtsmacht van het IGH is gebaseerd op de instemming van staten. Dit kan via: * **"Bindende bevoegdheid" (art. 36(2) Statuut IGH):** Staten kunnen een verklaring afleggen waarin zij de bevoegdheid van het IGH aanvaarden voor bepaalde categorieën geschillen, mits wederkerigheid. Belangrijke staten hebben deze optie vaak ingetrokken. * **Verdragen:** Veel verdragen bevatten bepalingen die geschillen over hun interpretatie en toepassing voor het IGH brengen. * **Ad hoc aanvaarding:** Staten kunnen instemmen met de rechtsmacht van het IGH nadat een concreet geschil is ontstaan. * **Voorbehouden en Ontvankelijkheid:** Staten kunnen voorbehouden maken bij hun instemming. Voorafgaandelijke onderhandelingen zijn vaak een vereiste voor ontvankelijkheid. * **Monetary Gold-principe (1954):** Het IGH kan geen uitspraak doen wanneer dit vereist dat de rechten van een derde staat worden beoordeeld die niet voor het Hof verschijnt. * **Consultatieve adviezen:** Niet-bindende adviezen op verzoek van de Algemene Vergadering, de Veiligheidsraad of andere door de AV gemachtigde VN-organen en gespecialiseerde agentschappen over juridische vragen binnen hun werkingssfeer. Dit wordt steeds belangrijker en kan diplomatieke onderhandelingen bevorderen of een alternatief spoor bieden als diplomatie vastzit. #### 3.2.4 Andere internationale rechtbanken Naast het IGH zijn er diverse andere internationale rechtbanken en tribunalen, zoals het Internationaal Zeerechttribunaal (ITLOS), de Wereldhandelsorganisatie (WTO), en regionale hoven (bv. inzake mensenrechten), alsook tribunalen van supranationale organisaties. Deze rechtbanken spelen een rol in de bevordering van vrede door specifieke rechtsordes te beschermen en geschillen te beslechten. ### 3.3 De rol en beperkingen van de internationale rechter bij het bevorderen van vrede De internationale rechter kan op verschillende manieren bijdragen aan vrede, maar wordt geconfronteerd met fundamentele beperkingen. #### 3.3.1 Beperkingen van de internationale rechter * **Aard van conflicten:** Internationale conflicten gaan zelden over louter juridische interpretatieverschillen, maar over tegenovergestelde politieke, strategische, emotionele belangen en verlangens. Juridische uitspraken kunnen dergelijke conflicten meestal niet oplossen. * **Aard van internationaal recht:** Het internationaal recht is vaak rudimentair en biedt onvoldoende instrumenten om conflicten fundamenteel op te lossen. Het biedt oplossingen op een hoog, abstract niveau, maar niet altijd op het concrete niveau van de individuele belangen of specifieke institutionele behoeften. * **Aard van de rechtsprekende functie:** Juridische uitspraken zijn typisch "win–lose". Conflictoplossing vereist echter vaak "win–win"-scenario's. De rechterlijke macht spreekt recht op basis van normtoepassing, niet noodzakelijk op basis van onderliggende belangen, wat het minder geschikt maakt voor emotioneel geladen, gewelddadige politieke conflicten. * **Aard van de internationale rechtspraak:** * **Gebonden aan instemming:** Internationale geschillen kunnen niet worden beslecht zonder instemming van de betrokken staten, wat problematisch is wanneer staten juist terughoudend zijn om geschillen op te lossen. * **Geen effectieve uitvoering:** Er bestaat geen wereldwijde deurwaarder. De uitvoering van uitspraken berust op de politieke wil en vrijwillige naleving van staten. Hoewel de VN-Veiligheidsraad kan optreden, wordt dit in belangrijke geopolitieke conflicten vaak verhinderd door vetorechten van permanente leden. * **Perceptie van gebrekkige onpartijdigheid:** Hoewel internationale rechtbanken streven naar collectieve onpartijdigheid, wordt dit niet altijd door alle partijen geloofd, wat de legitimiteit van hun uitspraken aantast. #### 3.3.2 Bijdragen van de internationale rechter aan vrede Ondanks de beperkingen kan de internationale rechter wel degelijk bijdragen aan de bevordering van vrede: * **Bevordering van naleving (indirect):** Hoewel er geen afdwingingsmechanisme is, kan rechtspraak indirect naleving bevorderen. "Lawfare", het strategisch benutten van het recht als tactisch instrument, kan leiden tot symbolische of politieke winst, druk creëren, legitimiteit verlenen en morele en diplomatieke voordelen opleveren. * **Waarheidsvinding en "closure" (beperkt):** Internationale uitspraken zijn vaak algemeen en abstract en bieden geen directe individuele erkenning voor slachtoffers, waardoor "closure" en emotionele waarheidsvinding beperkt blijven. De bevoegdheid is vaak beperkt tot specifieke verdragen, wat leidt tot selectieve juridische kwalificaties die frustratie kunnen veroorzaken. * **"Getting the terms right":** Het IGH stelt dat de beslechting van juridische vragen een belangrijke, soms doorslaggevende factor kan zijn in de vreedzame regeling van geschillen. Door een helder juridisch antwoord te geven op goed gestelde vragen, creëert het Hof rechtszekerheid, verduidelijkt het de uitgangspositie in diplomatie, bevordert het een rechtsconforme oplossing en beschermt het de zwakkere partij in onderhandelingen. Het Hof lost het conflict zelf niet op, maar kan de parameters van het debat duidelijk zetten en zo de dynamiek van latere onderhandelingen beïnvloeden. > **Tip:** Bij het analyseren van de rol van de internationale rechter in vredesbevordering, is het cruciaal om onderscheid te maken tussen het formeel beslechten van een geschil en het werkelijk oplossen van een conflict. De rechter kan excellent zijn in het eerste, maar wordt vaak geconfronteerd met fundamentele obstakels bij het tweede. > **Voorbeeld:** In de zaak rond de Krim, kan het IGH oordelen dat de Krim juridisch tot Oekraïne behoort. Dit lost het onderliggende politieke conflict tussen Rusland en Oekraïne niet op, maar het versterkt wel de onderhandelingspositie van Oekraïne door de juridische status van het gebied vast te stellen. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Vreedzame regeling van geschillen | Een methode om internationale meningsverschillen op te lossen zonder het gebruik van geweld, met als doel internationale vrede en veiligheid te handhaven. | | Kanoneerdiplomatie | Een vorm van diplomatie waarbij dreiging met militair geweld of de daadwerkelijke inzet ervan wordt gebruikt om politieke of economische doelen te bereiken in internationale betrekkingen. | | Conventie van Den Haag voor de vreedzame regeling van internationale geschillen | Een internationaal verdrag uit 1907 dat tot doel heeft het gebruik van geweld tussen staten te voorkomen door het bevorderen van vreedzame methoden voor geschillenbeslechting. | | Handvest van de Verenigde Naties (HVN) | Het oprichtingsverdrag van de Verenigde Naties, dat de principes van internationale betrekkingen regelt, waaronder het verbod op het gebruik van geweld en de plicht tot vreedzame geschillenbeslechting. | | Middelenverbintenis | Een juridische verplichting waarbij een partij zich ertoe verbindt haar best te doen om een bepaald resultaat te bereiken, zonder garantie op succes, zoals het nastreven van een vreedzame regeling. | | Positieve verplichting | Een juridische verplichting die verder gaat dan een middelenverbintenis en een actieve inspanning of specifieke actie vereist om een bepaald doel te bereiken. | | Niet-jurisdictionele regeling | Methoden van geschillenbeslechting die geen bindende juridische uitspraak van een rechtbank inhouden, zoals onderhandelingen, bemiddeling en concilitie. | | Jurisdictionele regeling | Methoden van geschillenbeslechting waarbij een bindende uitspraak wordt gedaan door een rechterlijke instantie, zoals arbitrage of de procedures voor internationale rechtbanken. | | Bemiddeling (mediation) | Een proces waarbij een neutrale derde partij partijen helpt bij het oplossen van een conflict door communicatie te faciliteren, wederzijds begrip te bevorderen en hen te leiden naar een wederzijds aanvaardbare oplossing. | | Conciliatie (conciliation) | Een meer formele methode van geschillenbeslechting waarbij een commissie de partijen en hun standpunten onderzoekt en vervolgens een niet-bindend voorstel doet om het geschil op te lossen, vaak gebaseerd op billijkheid. | | Fact-finding | Het proces van het vaststellen van de feitelijke omstandigheden die aan een geschil ten grondslag liggen, cruciaal voor het bereiken van een eerlijke en accurate oplossing in internationale conflicten. | | False flag-operaties | Geheime operaties waarbij een groep zich voordoet als een andere groep om politieke of militaire doeleinden te bereiken, vaak door valse incidenten te creëren om agressie te rechtvaardigen. | | Internationaal Gerechtshof (IGH) | Het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties, dat bevoegd is voor geschillenbeslechting tussen staten en het geven van consultatieve adviezen. | | Collectieve onpartijdigheid | Een principe binnen internationale rechtbanken waarbij de subjectieve visies van individuele rechters worden gecompenseerd door de diversiteit van de samenstelling van het hof, om zo een meer objectief oordeel te bereiken. | | Ad hoc | Betekent "voor dit specifieke geval" of "speciaal voor dit doel", vaak gebruikt om aan te geven dat een overeenkomst of procedure speciaal voor een bepaald geschil is opgesteld. | | Ex ante | Betekent "voorafgaand aan" of "van tevoren", verwijzend naar afspraken of bepalingen die vóór het ontstaan van een geschil zijn gemaakt. | | Arbitrage | Een vorm van alternatieve geschillenbeslechting waarbij partijen overeenkomen hun geschil voor te leggen aan een of meer arbiters wiens beslissing (het arbitraal vonnis) bindend is. | | Consultatief advies | Een niet-bindend advies gegeven door een internationaal gerechtelijk orgaan, zoals het IGH, op verzoek van bevoegde internationale organisaties over juridische vragen. | | Lawfare | Het strategisch gebruik van juridische middelen en procedures als instrument in politieke of militaire conflicten om politieke, symbolische of diplomatieke winst te behalen. | | Waarheidsvinding | Het proces van het vaststellen van de waarheid achter gebeurtenissen, vaak een uitdagende taak in internationale conflicten vanwege politieke belangen en gebrek aan transparantie. | | Closure | Het gevoel van afronding en emotionele verwerking na een conflict of trauma, wat kan voortkomen uit erkenning, gerechtigheid of waarheidsvinding. |