Cover
Aloita nyt ilmaiseksi De Morgen - Letta jaar later.pdf
Summary
# De noodzaak van economische versterking van Europa
Dit onderwerp onderzoekt de kritieke noodzaak voor Europa om zijn economische concurrentiepositie te versterken door middel van een meer aanvallende strategie, zoals uiteengezet door Enrico Letta, om te kunnen concurreren met wereldmachten zoals de Verenigde Staten, Rusland en China [1](#page=1) [2](#page=2).
## 1 De kern van het probleem: gebrek aan economische slagkracht
### 1.1 De zwakke concurrentiepositie van Europa
Enrico Letta, decaan aan de IE Universiteit in Madrid en voormalig premier van Italië, signaleert een ernstige zwakte in de Europese economische concurrentiepositie. Hij stelt dat Europa, ondanks de oprichting van een gemeenschappelijke munt en een interne markt voor goederen en mensen, tekortschiet op het gebied van een gemeenschappelijke markt voor kapitaal en diensten. Dit gebrek aan integratie op financieel gebied ondermijnt de concurrentiekracht ten opzichte van economische supermachten [1](#page=1) [2](#page=2).
### 1.2 De rol van de financiële markt
Een cruciaal punt dat Letta benadrukt, is de fragmentatie van de financiële sector binnen Europa. Banken, verzekeringsmaatschappijen, pensioen- en investeringsfondsen opereren voornamelijk nationaal, in tegenstelling tot de wereldomspannende schaal van Amerikaanse financiële instellingen zoals BlackRock, Goldman Sachs en JP Morgan. Europese banken zoals Santander of ING worden nog steeds als nationaal beschouwd. Dit wordt geïllustreerd door de moeite die de Italiaanse bank UniCredit ondervindt bij het verkrijgen van goedkeuring om een aandeel te kopen in de Duitse Commerzbank, wat de beperkte mogelijkheden voor Europa-brede investeringen aantoont. De banken zijn simpelweg te klein om voldoende kapitaal te genereren voor investeringen die de concurrentiekracht op wereldschaal kunnen vergroten [2](#page=2).
### 1.3 Politieke keuzes als oorzaak
De oorzaak van dit probleem wordt toegeschreven aan politieke keuzes van de lidstaten om de controle over hun financiële markten niet uit handen te geven. Dit fenomeen is ook zichtbaar in de telecom- en energiesector, waar eveneens geen werkelijk Europese ondernemingen bestaan die op grote schaal opereren. Letta spreekt van een gebrek aan een "Champions League" voor grote Europese ondernemingen. Het nationale politieke establishment geeft prioriteit aan het beschermen van nationale ondernemingen, wat leidt tot fragmentatie [2](#page=2).
> **Tip:** De analogie met voetbal, waarin Europa geen "Champions League" voor bedrijven heeft, benadrukt de noodzaak van grotere, grensoverschrijdende entiteiten om internationaal te kunnen concurreren.
## 2 De gevolgen van economische zwakte
### 2.1 Belemmeringen voor ondernemers
Het gebrek aan een open financiële markt creëert aanzienlijke obstakels voor ondernemers die op Europees niveau willen investeren en ondernemen. Zij worden geconfronteerd met "muren" en moeten zich wenden tot Amerikaanse banken en fondsen voor financiering. Dit leidt ertoe dat de technologie en productontwikkeling, zoals in de telecomsector, steeds meer niet-Europees worden [3](#page=3).
### 2.2 Mentale grenzen en externe disruptie
Naast de formele financiële grenzen, benadrukt Letta ook de "mentale grenzen" die nationaal denken in de hand werken. Politieke leiders erkennen de problemen, maar worstelen met de uitleg aan hun kiezers over de noodzaak van Europese schaal voor economisch overleven. Ironisch genoeg ziet Letta de opkomst van figuren als Donald Trump als een "externe disruptor" die Europa dwingt na te denken over de reorganisatie van de interne markt, met recente voorstellen voor een Europese spaar- en kapitaalmarkt als gevolg [3](#page=3).
> **Tip:** Het concept van "externe disruptie" als katalysator voor interne hervormingen is een belangrijk inzicht. De druk van externe factoren kan noodzakelijk zijn om te komen tot broodnodige structurele veranderingen binnen een blok als de EU.
### 2.3 De noodzaak van aanvallende strategie
Om economisch te overleven en op wereldschaal te concurreren, pleit Letta voor een "aanvallende" economische strategie. Dit betekent niet alleen het verbeteren van de interne markt, maar ook het creëren van financiële instellingen die breed Europees opereren en sterk genoeg zijn om te concurreren met mondiale spelers [1](#page=1) [2](#page=2).
## 3 Specifieke sectoren die versterking behoeven
### 3.1 Energie en transport
Naast de financiële sector, identificeert Letta de energiemarkt en de spoorwegen als gebieden die sterk nationaal georganiseerd zijn en baat zouden hebben bij meer Europese integratie. Hoewel de energiemix per land kan verschillen, is het cruciaal om energienetwerken beter op elkaar aan te sluiten zodat consumenten altijd de laagste prijs kunnen kiezen. De huidige infrastructuur, zoals de ontbrekende gasleiding tussen Spanje en Frankrijk, belemmert deze integratie. Ook de spoorwegen blijven sterk nationaal georganiseerd, met weinig directe hogesnelheidsverbindingen tussen Europese hoofdsteden [3](#page=3).
### 3.2 Defensie
De defensie-industrie wordt eveneens gekenmerkt door fragmentatie en nationale organisatie. Zonder verandering dreigen belastinggelden naar landen als Turkije en de VS te vloeien in plaats van te resulteren in banen binnen Europa. Een meer geïntegreerde Europese defensie-industrie zou de strategische autonomie vergroten en economische voordelen opleveren [4](#page=4).
## 4 Talent aantrekken en demografische uitdagingen
### 4.1 Talent uitstart-ups en migratie
Jonge, talentvolle ondernemers uit start-ups, ongeacht hun geografische locatie binnen Europa, geven aan dat ze naar de VS willen om vrijer te ondernemen en meer geld te verdienen. Europa moet het ondernemersklimaat verbeteren om dit talent aan te trekken. Dit geldt ook voor migranten, die essentieel zijn om in de banen te voorzien, zeker gezien de vergrijzende bevolking en de lage geboortecijfers in veel Europese landen [4](#page=4).
### 4.2 Demografische trend als onderschat probleem
Demografie is een serieus onderschat probleem in Europa. Landen met de laagste geboortecijfers ter wereld, zoals Italië, kampen met een vergrijzende bevolking die de toekomst van de jeugd bepaalt. Landen als Spanje, die migratie verwelkomen, ervaren daarentegen economische groei en optimisme [4](#page=4).
> **Example:** Spanje's succes met het aantrekken van migranten uit Latijns-Amerika, mede dankzij de gedeelde taal, illustreert hoe migratie kan bijdragen aan economische vitaliteit en integratie.
### 4.3 De uitdaging van migratie in Italië
In Italië staan tradities en familiecultuur centraal, wat leidt tot een wens voor een "Italië voor Italianen". Dit belemmert de acceptatie van migranten, ondanks de grote behoefte aan arbeidskrachten door de lage geboortecijfers. Dit staat in schril contrast met de meer open houding van Spanje [4](#page=4).
## 5 Migratiebeleid en veiligheid
### 5.1 De Lampedusa-tragedie en Europese solidariteit
De scheepsramp bij Lampedusa in 2013 had een diepgaande impact op Letta's kijk op migratie. Hij benadrukt het gebrek aan solidariteit tussen EU-landen bij het opvangen van vluchtelingen. De ontwikkeling van een Europese migratiestrategie, inclusief legale manieren voor arbeidsmigranten om Europa binnen te komen, is noodzakelijk [5](#page=5).
### 5.2 Europese defensie en NAVO-afspraken
De naleving van de NAVO-afspraak om 2% van het bruto binnenlands product (bbp) te investeren in defensie varieert sterk per land. Veiligheid staat in de Baltische staten, Polen en Finland hoog op de agenda, terwijl in Spanje uitkeringen, sociaal recht en de woningmarkt prioriteit hebben. Het gebrek aan perceptie van een dreiging van Rusland in Italië en Spanje, gecombineerd met bilaterale afspraken met de VS, compliceert de situatie [5](#page=5).
## 6 De blijvende noodzaak van een sterk Europa
### 6.1 Geloof in Europese samenwerking
Ondanks de uitdagingen blijft Enrico Letta een fervent voorstander van een geïntegreerd en sterk Europa. Hij benadrukt dat Europeanen meer gemeen hebben dan vaak wordt gedacht, ondanks culturele verschillen. Het geloof in een sterk Europa is versterkt door zijn ervaringen en reizen over de wereld [5](#page=5).
### 6.2 De rol van Letta en Draghi
Letta's rapport "Meer dan een markt" is een diepgaand onderzoek naar het concurrentievermogen van de EU. Mario Draghi's rapport pleitte voor aanzienlijke jaarlijkse investeringen om de Europese economie te redden. Beide inspanningen benadrukken de urgente noodzaak voor economische versterking van Europa [1](#page=1).
---
# Belemmeringen voor een interne Europese markt
Dit deelonderwerp belicht de onvolledigheden binnen de Europese interne markt, met een focus op het ontbreken van een werkelijk gemeenschappelijke markt voor kapitaal en diensten, en de blijvende nationale georganiseerde sectoren zoals financiën, telecom en energie.
### 2.1 Het ontbreken van een gemeenschappelijke markt voor kapitaal en diensten
Een cruciale tekortkoming van de Europese interne markt is het ontbreken van een volledig geïntegreerde markt voor kapitaal en diensten, ondanks de aanwezigheid van een gemeenschappelijke munt en de vrije beweging van goederen en personen. Deze fragmentatie belemmert Europa's concurrentievermogen op wereldschaal [2](#page=2).
#### 2.1.1 De nationale organisatie van financiële instellingen
Financiële instellingen zoals banken, verzekeringsbedrijven, pensioen- en investeringsfondsen zijn overwegend nationaal georganiseerd. Dit in tegenstelling tot grote Amerikaanse financiële spelers zoals BlackRock, Goldman Sachs en JP Morgan, die op Amerikaanse of zelfs wereldschaal opereren. Europese banken, zoals Santander of ING, worden daarentegen als nationaal bestempeld (Spaans of Nederlands). Deze nationale focus leidt ertoe dat Europese banken te klein zijn om voldoende kapitaal te genereren voor grootschalige, Europa-brede investeringen, wat de concurrentiekracht ondermijnt in vergelijking met Chinese, Amerikaanse of Indiase banken [2](#page=2).
> **Tip:** De nationale organisatie van financiële instellingen wordt gedreven door politieke keuzes om de controle over de financiële markten te behouden [2](#page=2).
Het proces van grensoverschrijdende overnames wordt bemoeilijkt door nationale regelgeving, zoals de moeilijkheden voor de Italiaanse bank UniCredit om goedkeuring te krijgen voor het aankopen van een aandeel in de Duitse Commerzbank, wat het kernprobleem illustreert. Dit gebrek aan een gemeenschappelijke kapitaalmarkt betekent dat Europese ondernemers die op Europees niveau willen investeren, vaak aangewezen zijn op Amerikaanse banken en fondsen voor financiering [2](#page=2) [3](#page=3).
#### 2.1.2 Nationale structuren in telecom en energie
Niet alleen de financiële sector, maar ook de telecom- en energiemarkten kampen met een gebrek aan Europese ondernemingen. Enrico Letta illustreert dit met zijn drie nationale telefoons (Italiaans, Frans, Spaans), en benadrukt dat er geen echte Europese telecomonderneming is waar men als Europeaan terechtkan. Hetzelfde geldt voor de energiemarkt en spoorwegen, die zeer nationaal georganiseerd zijn [2](#page=2) [3](#page=3).
> **Voorbeeld:** Italianen, Fransen en Duitsers gebruiken elkaars creditcards nauwelijks, maar wel allemaal Amerikaanse varianten, wat de mentale en fysieke grenzen voor financiële diensten aantoont [3](#page=3).
Het nationale politieke establishment beschermt de nationale ondernemingen in deze sectoren, waardoor Europa het moet stellen zonder een "Champions League" voor grote Europese ondernemingen [2](#page=2).
### 2.2 Gevolgen van de fragmentatie en politieke wil
#### 2.2.1 Economische en technologische achteruitgang
Het gebrek aan een open financiële markt en de nationale georganiseerde sectoren hebben significante gevolgen. Ondernemers die op Europees niveau willen uitbreiden of investeren, stuiten op barrières en moeten zich vaak wenden tot niet-Europese financiers. Dit leidt tot een afhankelijkheid van buitenlandse partijen voor kapitaal en zelfs technologie. Dertig jaar geleden was telecomtechnologie grotendeels Europees; tegenwoordig komen telefoons en technologie uit het buitenland [3](#page=3).
#### 2.2.2 Politieke uitdagingen en de rol van externe factoren
Politieke leiders in Europa zijn zich bewust van deze problemen, maar worstelen met de uitleg aan hun kiezers hoe de Europese schaal noodzakelijk is voor economisch overleven. De politieke wil om nationale controle op te geven, met name in de financiële sector, is een grote belemmering [2](#page=2) [3](#page=3).
> **Tip:** Externe factoren, zoals de politiek van figuren als Donald Trump, kunnen fungeren als "externe disruptors" die Europa dwingen na te denken over de noodzaak van een meer geïntegreerde markt [3](#page=3).
De Europese Commissie heeft recentelijk voorstellen gedaan voor een Europese spaar- en kapitaalmarkt, mede naar aanleiding van de analyses van Enrico Letta [3](#page=3).
### 2.3 Specifieke sectoren en infrastructuuruitdagingen
#### 2.3.1 Energiemarkt en infrastructuur
Hoewel elk land recht heeft op zijn eigen energiemix, is de Europese infrastructuur onvoldoende op elkaar aangesloten. Er is behoefte aan een grotere Europese infrastructuur, waarbij energienetwerken aan elkaar gekoppeld worden om Europese consumenten de mogelijkheid te geven te kiezen voor de laagste prijs. Het niet met elkaar verbinden van energienetwerken, zoals tussen Spanje en Frankrijk vanwege de Pyreneeën, is een voorbeeld van de gebrekkige aansluiting [3](#page=3).
#### 2.3.2 Spoorwegen
De spoorwegen zijn een ander duidelijk voorbeeld van een zeer nationaal georganiseerde sector, waarbij Europese hoofdsteden nauwelijks effectief met hogesnelheidslijnen met elkaar verbonden zijn [3](#page=3).
---
# Migratie en demografie in Europa
Dit gedeelte van de studiehandleiding bespreekt de demografische uitdagingen in Europa, met name de lage geboortecijfers en vergrijzing, en de daaruit voortvloeiende noodzaak om migranten aan te trekken, waarbij de contrasten tussen de aanpak in Italië en Spanje worden belicht [4](#page=4).
### 3.1 Demografische uitdagingen in Europa
Europa wordt geconfronteerd met een aantal significante demografische uitdagingen die de economische en sociale toekomst beïnvloeden [4](#page=4).
#### 3.1.1 Lage geboortecijfers en vergrijzing
Veel Europese landen, waaronder Italië, kampen met het laagste geboortecijfer ter wereld. Dit leidt tot een vergrijzende bevolking, waarbij een aanzienlijk deel van de bevolking tachtig of negentig jaar oud is. Deze demografische trend creëert onzekerheid over de toekomst van jongere generaties, aangezien de bevolking krimpt en de economische basis mogelijk ondermijnd wordt [4](#page=4).
#### 3.1.2 De noodzaak van migratie
Om deze demografische uitdagingen het hoofd te bieden en in openstaande banen te voorzien, is Europa genoodzaakt migranten aan te trekken. Dit wordt echter bemoeilijkt door politieke en maatschappelijke weerstand tegen migratie in sommige landen [4](#page=4).
### 3.2 Verschillen in migratiebeleid: Italië versus Spanje
Er bestaat een duidelijk contrast tussen de benaderingen van migratie in Italië en Spanje [4](#page=4).
#### 3.2.1 Italië: weerstand en demografische realiteit
In Italië is er vanuit de bevolking weerstand tegen de komst van migranten, wat deels voortkomt uit een sterke nadruk op tradities en familiecultuur, waarbij de wens bestaat voor een "Italië voor Italianen". Dit staat echter haaks op de demografische realiteit van een vergrijzende bevolking en een laag geboortecijfer. De Italiaanse maatschappij wordt ook gekenmerkt door "presentismo", een focus op het heden zonder veel toekomstvisie. Dit vormt een uitdaging voor het beleid van premier Giorgia Meloni, die migratie niet omarmt ondanks de behoefte van de arbeidsmarkt aan arbeidskrachten. Hoewel Italië in het verleden veel migranten heeft opgenomen, wordt de huidige politieke houding als een groot verschil met Spanje beschouwd [4](#page=4).
#### 3.2.2 Spanje: openheid en economische bloei
Spanje heeft daarentegen een meer open beleid gevoerd ten aanzien van migranten, met name uit Latijns-Amerika. Dit heeft bijgedragen aan een positieve economische ontwikkeling en een optimistische sfeer, wat blijkt uit peilingen. Steden zoals Málaga hebben zich snel ontwikkeld tot centra voor de techindustrie, mede dankzij de instroom van migranten. Het feit dat veel migranten Spaans spreken, vergemakkelijkt de integratie aanzienlijk [4](#page=4).
### 3.3 De rol van migratie in de Europese toekomst
De demografische trend in Europa, met lage geboortecijfers en vergrijzing, maakt migratie een onvermijdelijke factor voor economisch overleven en het voorzien in arbeidskrachten [4](#page=4).
#### 3.3.1 Levensgevaarlijke migratieroutes
Momenteel vindt veel migratie plaats via gevaarlijke routes over zee, wat leidt tot tragische gebeurtenissen. Dit onderstreept de noodzaak voor Europa om een visie op migratie te ontwikkelen en legale manieren te creëren voor arbeidsmigranten om Europa binnen te komen [5](#page=5).
#### 3.3.2 Gebrek aan Europese solidariteit en strategie
De gebeurtenissen rond de scheepsramp bij Lampedusa in 2013 benadrukten een gebrek aan solidariteit tussen EU-landen wat betreft het opvangen van vluchtelingen. Er is een ontwikkeling van een Europese migratiestrategie uitgebleven. De centrale vraag blijft hoe legale migratiestromen voor arbeidsmigranten georganiseerd kunnen worden, aangezien veel migranten die nu Europa bereiken, mogelijk niet aansluiten bij de behoeften van de arbeidsmarkt [5](#page=5).
> **Tip:** Analyseer de demografische trends in de EU kritisch. Hoe beïnvloeden lage geboortecijfers en vergrijzing de economie en de sociale zekerheidssystemen [4](#page=4)?
> **Tip:** Vergelijk de integratiestrategieën voor migranten in verschillende Europese landen. Welke factoren bevorderen of belemmeren succesvolle integratie [4](#page=4)?
### 3.4 Europees migratiebeleid en jeugdtalent
De aantrekkelijkheid van Europa voor jonge ondernemers en talentvolle individuen wordt beïnvloed door het ondernemersklimaat en migratiebeleid [4](#page=4).
#### 3.4.1 Vertrek van jong talent naar de VS
Jonge start-ups in Europa, van de Baltische Staten tot Griekenland, uiten de wens om naar de Verenigde Staten te verhuizen om vrijer te ondernemen en meer geld te verdienen. De VS heeft traditioneel de talentvolste mensen van over de hele wereld aangetrokken [4](#page=4).
#### 3.4.2 Verbetering van het ondernemersklimaat in Europa
Om dit talent te behouden, is het cruciaal dat het ondernemersklimaat in Europa verbetert. Dit is een verantwoordelijkheid die ook geldt voor de aanpak van migratie. Hoewel de VS onder Trump strenge visabeperkingen heeft ingevoerd en het culturele klimaat verandert, blijft Europa achterlopen op het gebied van het aantrekken en behouden van talent [4](#page=4).
### 3.5 Defensie-uitgaven en veiligheidsprioriteiten in Europa
Naast migratie is de Europese defensie een complex onderwerp, waarbij verschillen in veiligheidsprioriteiten tussen lidstaten duidelijk worden [5](#page=5).
#### 3.5.1 Gefragmenteerde defensie-industrie
De defensie-industrie in Europa is sterk gefragmenteerd en nationaal georganiseerd. Dit leidt ertoe dat belastinggeld in de vorm van opdrachten naar landen als Turkije en de VS vloeit, in plaats van banen in Europa te creëren. Er is een streven naar een efficiënter en effectiever Europa op dit gebied [4](#page=4).
#### 3.5.2 Verschillende veiligheidsprioriteiten
Er bestaan grote verschillen in de prioriteit die aan veiligheid wordt gegeven binnen de EU. Landen als de Baltische Staten, Polen en Finland beschouwen veiligheid als de hoogste prioriteit. In steden als Madrid staan echter zaken als uitkeringen, sociaal recht en de woningmarkt hoger op de prioriteitenlijst dan defensie [5](#page=5).
#### 3.5.3 Russische dreiging en bilaterale afspraken
Het idee dat Rusland een bedreiging vormt, leeft minder sterk in landen als Italië en Spanje. Italië heeft daarnaast bilaterale afspraken met de VS, waarbij de VS over bases beschikt voor lucht- en landmacht buiten de NAVO om, met duizenden Amerikaanse militairen gestationeerd [5](#page=5).
> **Example:** Vergelijk de defensie-uitgaven als percentage van het Bruto Binnenlands Product (BBP) voor landen als Estland en Spanje. Wat zijn de implicaties van dergelijke verschillen voor de Europese veiligheid [5](#page=5)?
---
# Europese defensie en veiligheid
Dit onderwerp belicht de gefragmenteerde aard van de Europese defensie-industrie, de dispariteit in defensie-uitgaven tussen lidstaten en de uiteenlopende percepties van veiligheidsdreigingen binnen Europa.
### 4.1 De gefragmenteerde Europese defensie-industrie
De Europese defensie-industrie wordt gekenmerkt door een sterke nationale organisatie en fragmentatie. Critici stellen dat deze inefficiëntie ertoe leidt dat belastinggeld, bestemd voor defensie-opdrachten, naar landen als Turkije en de VS vloeit, in plaats van banen te creëren binnen Europa. Een meer geïntegreerde en efficiënte aanpak is noodzakelijk om de Europese economie te versterken en banen te behouden [4](#page=4).
### 4.2 Ongelijkheid in defensie-uitgaven
Er bestaat een aanzienlijke ongelijkheid tussen de EU-lidstaten wat betreft de investeringen in defensie. Landen in de Baltische staten, Polen en Finland prioriteren veiligheid hoog op hun agenda, vaak op de eerste, tweede en derde plaats. In tegenstelling hiermee staan zaken als uitkeringen, sociaal recht en de woningmarkt in steden als Madrid hoger op de prioriteitenlijst, met defensie op de zevende of achtste plaats [5](#page=5).
Deze ongelijke prioriteitsstelling heeft directe gevolgen voor de naleving van de NAVO-afspraak om 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie uit te geven [5](#page=5).
### 4.3 Perceptie van veiligheidsdreigingen
De perceptie van veiligheidsdreigingen verschilt aanzienlijk tussen de Europese landen. In Italië en Spanje leeft het idee dat Rusland een bedreiging vormt niet sterk, in tegenstelling tot de Baltische staten, Polen en Finland. Deze lagere perceptie van een directe dreiging kan de motivatie om in defensie te investeren beïnvloeden [5](#page=5).
> **Tip:** De verschillen in prioritering en dreigingsperceptie maken de ontwikkeling van een uniform Europees defensiebeleid complex [5](#page=5).
Bovendien hebben sommige landen, zoals Italië, bilaterale defensieafspraken met de VS, waarbij Amerikaanse bases buiten de NAVO om operationeel zijn. Dit kan de rol van collectieve Europese defensie-inspanningen beïnvloeden [5](#page=5).
---
## Veelgemaakte fouten om te vermijden
- Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens
- Let op formules en belangrijke definities
- Oefen met de voorbeelden in elke sectie
- Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen
Glossary
| Term | Definition |
|------|------------|
| Interne Markt | Een economische ruimte binnen een groep landen (zoals de Europese Unie) waar handelsbelemmeringen tussen lidstaten zijn weggenomen, waardoor goederen, diensten, kapitaal en personen vrij kunnen bewegen. |
| Concurrentievermogen | Het vermogen van een land of regio om op wereldschaal te concurreren door producten en diensten te produceren die zowel in prijs als in kwaliteit concurrerend zijn, wat bijdraagt aan een duurzame economische groei. |
| Gemeenschappelijke Markt | Een type douane-unie die niet alleen de afschaffing van handelsbelemmeringen tussen lidstaten inhoudt, maar ook een gemeenschappelijk extern tarief voor handel met derde landen, en de vrije beweging van alle productiefactoren. |
| Kapitaalmarkt | Een markt waar financiële activa zoals aandelen en obligaties worden verhandeld, waardoor bedrijven en overheden kapitaal kunnen aantrekken en beleggers hun geld kunnen investeren in langetermijnprojecten. |
| Financiële Instellingen | Organisaties die financiële diensten aanbieden, zoals banken, verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en beleggingsmaatschappijen, die essentieel zijn voor de economische circulatie en investeringen. |
| Telecomsector | De sector die zich bezighoudt met telecommunicatie, inclusief diensten zoals telefonie, internettoegang en mobiele communicatie, en die cruciaal is voor de moderne economie en maatschappij. |
| Energiemarkt | Een markt waar energiebronnen zoals elektriciteit, gas en olie worden verhandeld, en waar infrastructuur voor productie, transport en distributie een sleutelrol speelt in de economische stabiliteit. |
| Demografie | De wetenschappelijke studie van bevolkingsgroepen, inclusief hun omvang, structuur, samenstelling en veranderingen door geboorte, sterfte en migratie, wat invloed heeft op economische en sociale planning. |
| Investeren in defensie | De uitgaven van een land aan militaire middelen, personeel en technologie, vaak gemeten als een percentage van het bruto binnenlands product (BBP), om nationale veiligheid en verdediging te waarborgen. |
| Natuurlijke gasinfrastructuur | Het netwerk van faciliteiten, zoals pijpleidingen en opslagtanks, dat nodig is voor het transport en de opslag van aardgas van de winning tot aan de consument, en dat essentieel is voor de energievoorziening. |
| Presentismo | Een filosofische of culturele neiging om de nadruk te leggen op het heden en de directe bevrediging, wat ten koste kan gaan van langetermijnplanning en investeringen in de toekomst. |