34 opleiding en vormingbeleid.pdf

# Onthaal van nieuwe werknemers Het onthaal van nieuwe werknemers is een wettelijke verplichting voor werkgevers, gericht op het integreren en informeren van nieuw personeel met betrekking tot hun rechten, plichten en de specifieke veiligheids- en gezondheidsaspecten binnen de onderneming [6](#page=6) [7](#page=7). ### 1.1 Wettelijke verplichtingen van de werkgever De werkgever is primair verantwoordelijk voor de organisatie en registratie van het onthaal van elke werknemer. Dit omvat ook de begeleiding van de werknemer, waarvoor een peter of meter kan worden aangewezen. Deze verplichtingen gelden niet alleen bij aanwerving, maar ook bij overplaatsing, functiewijziging, de invoering van nieuwe arbeidsmiddelen of technologieën, en tijdens epidemieën of pandemieën. De Codex Welzijn op het werk, boek 1, titel 2, hoofdstuk 3, regelt de verplichtingen inzake onthaal, begeleiding, informatie en vorming van werknemers [6](#page=6) [7](#page=7). #### 1.1.1 Taken van de persoon die het onthaal organiseert De persoon die het onthaal organiseert, heeft specifieke taken, waaronder het verstrekken van informatie over risico's, preventiemaatregelen en noodprocedures. Ook de opdrachten en contactgegevens van de preventiedienst(en) moeten ter beschikking worden gesteld. Het ondertekenen van een document ter bevestiging van het onthaal, zoals vermeld in de onthaalbrochure, is eveneens een taak. De preventiedienst zelf is belast met het bijhouden van het registratieregister en het verlenen van advies ter verbetering van het onthaalproces [11](#page=11) [8](#page=8). #### 1.1.2 Taken van de hiërarchische lijn De hiërarchische lijn (HL) heeft taken die aansluiten bij het onthaalproces. Dit omvat het rekening houden met de bekwaamheid van een werknemer bij het toekennen van opdrachten, het waken over de naleving van instructies, en het verifiëren of werknemers de verkregen inlichtingen goed begrepen hebben en in de praktijk omzetten [10](#page=10). #### 1.1.3 Betrokkenheid van andere organen Naast de direct betrokkenen is het aangewezen om ook andere organen te betrekken bij het onthaal: * **Ondernemingsraad (OR):** Heeft een adviesfunctie met betrekking tot de maatregelen voor het onthaal en moet vooraf worden ingelicht [12](#page=12). * **Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW):** Werkt aan maatregelen op het gebied van veiligheid en gezondheid [12](#page=12). * **Syndicale afvaardiging:** Kan de syndicale aspecten behartigen, maar draagt geen verdere verantwoordelijkheid [12](#page=12). ### 1.2 Inhoud van het onthaalprogramma Het onthaalprogramma is uniform voor alle medewerkers, maar bevat bijzondere accenten voor specifieke groepen zoals jongeren, gehandicapten, migrerende medewerkers en werknemers die blootgesteld zijn aan beroepsrisico's. De inhoud en duur van het onthaal verschillen afhankelijk van de grootte van de onderneming (<20 of ≥20 werknemers) [13](#page=13). #### 1.2.1 Informatie over de onderneming Essentiële informatie die verstrekt moet worden, omvat: * Het arbeidsreglement [14](#page=14) [20](#page=20) [21](#page=21). * Algemene informatie over het bedrijf, inclusief faciliteiten zoals de refter en sanitaire voorzieningen, en verboden toegang [14](#page=14). * Noodprocedures bij brand, inclusief evacuatieprocedures en alarm [14](#page=14) [15](#page=15). * Informatie over eerste hulp (EHBO) [14](#page=14). * Contactgegevens van de preventieadviseur of -dienst, arbeidsarts, PAPSY, VP, etc. [14](#page=14). * Kennismaking met collega's [14](#page=14) [17](#page=17) [23](#page=23). * Organisatie van spontane raadplegingen bij de arbeidsarts [14](#page=14). * Identificatie van de toegewezen peter/meter [14](#page=14). * Informatie over de bedrijvigheid en de algemene structuur van de onderneming [19](#page=19). * De rol van de medewerker binnen de onderneming [19](#page=19). * Maatregelen met betrekking tot de toepassing van de wet op uurkredieten [20](#page=20). * Het paritair comité waartoe de onderneming behoort [20](#page=20) [21](#page=21). * Informatie over het bestaan van de ondernemingsraad, het CPBW en de syndicale afvaardiging, inclusief namen en contactpersonen van werknemersvertegenwoordiging [20](#page=20). #### 1.2.2 Informatie over de arbeidsplaats Specifieke informatie met betrekking tot de arbeidsplaats en de uit te voeren taken omvat: * De werkpost, de uit te voeren taken, goede praktijken en preventiemaatregelen [15](#page=15). * Details over voorafgaande opleidingen [15](#page=15). * Locatie van handleidingen en instructies [15](#page=15). * Procedure bij arbeidsongevallen of machinepannes [15](#page=15). * Noodprocedures bij brand [15](#page=15). * De te verrichten arbeid (functie-inhoud) en de bijbehorende moeilijkheden [17](#page=17) [22](#page=22). * Veiligheids- en gezondheidsmaatregelen gedurende de eerste werkdagen, inclusief spoedgevallen en interne trajecten [17](#page=17) [22](#page=22). * Extra maatregelen voor bijzondere werknemers en werknemers met specifieke beroepsrisico's [17](#page=17) [22](#page=22). * Bezoek aan de arbeidspost en de directe omgeving [17](#page=17) [23](#page=23). #### 1.2.3 Wettelijk tijdsschema en inhoud bij aanwerving Het wettelijke tijdsschema voor het verstrekken van inlichtingen hangt af van de grootte van de onderneming. ##### 1.2.3.1 Ondernemingen met minder dan 20 werknemers * **Bij aanwerving:** Het afschrift van het arbeidsreglement, regels inzake bezoldiging (berekeningswijze, premies, inhoudingen), arbeidsduur en andere arbeidsvoorwaarden [16](#page=16). * **Op de eerste dag:** Overlopen van het onthaalprogramma, beschrijving van de arbeid en de daarmee gepaard gaande moeilijkheden, veiligheids- en gezondheidsmaatregelen, spoedgevallenprocedures, extra maatregelen voor bijzondere werknemers en risico's, bezoek aan de arbeidspost, en een voorstelling aan leidinggevenden en collega's. Er is geen maximumduur voor het onthaal bepaald, maar de cao spreekt over een onthaal bij aanwerving en de eerste dag [16](#page=16) [17](#page=17). ##### 1.2.3.2 Ondernemingen met 20 of meer werknemers * **Onthaalperiode:** Loopt van de dag van aanwerving tot maximaal 1 maand na indiensttreding [18](#page=18). * **Gedurende de onthaalperiode:** Informatie over bezoldiging, arbeidsveiligheid en -gezondheid, preventie van ongevallen en beroepsziekten, sociale en geneeskundige diensten, personeels- en opleidingsdiensten, bedrijvigheid en structuur van de onderneming, rol van de werknemer, controle van prestaties, kwaliteit van arbeid, uurkredieten, paritair comité, en de ondernemingsraad, CPBW en syndicale afvaardiging. Een afschrift van het arbeidsreglement wordt verstrekt, waarbij de opgenomen onderwerpen niet meer afzonderlijk schriftelijk hoeven te worden meegedeeld [18](#page=18) [19](#page=19) [20](#page=20). * **Bij aanwerving (ondertekening contract), schriftelijk mee te geven:** Arbeids-, bezoldigings- en uurregelingen, wettelijke en CAO-normen, aanmeldingsgegevens voor de eerste dag (datum, uur, plaats, contactpersoon), naam van de persoon verantwoordelijk voor de coördinatie van het onthaal, maatregelen voor persoonlijke voorwerpen en vervoermiddelen, benaming van het paritair comité, en een afschrift van het arbeidsreglement [21](#page=21). * **Op de eerste dag:** Overlopen van het onthaalprogramma, beschrijving van de arbeid en bijbehorende moeilijkheden, veiligheids- en gezondheidsmaatregelen, spoedgevallenprocedures, extra maatregelen voor bijzondere werknemers en risico's, bezoek aan de arbeidspost, en een voorstelling aan leidinggevenden, collega's en werknemersafgevaardigden. De overige informatie wordt geleidelijk gedurende de onthaalperiode verstrekt [22](#page=22) [23](#page=23). ### 1.3 Tips voor een goed onthaal Een geslaagd onthaal draagt bij aan een welkom en veilig gevoel voor de nieuwe werknemer. Belangrijke tips zijn [24](#page=24): * De persoon die het onthaal organiseert, moet de organisatie goed kennen [24](#page=24). * Het opstellen van een onthaalbrochure dient als nuttig naslagwerk [24](#page=24). * Regelmatig informeren of de nieuwe werknemer alles goed begrepen heeft [24](#page=24). #### 1.3.1 Tien stappen naar een goed onthaal 1. Bereid het onthaal goed voor [25](#page=25). 2. Zorg voor een warm onthaal [25](#page=25). 3. Organiseer een rondleiding in het bedrijf [25](#page=25). 4. Stel de nieuwe medewerker voor aan de collega's [25](#page=25). 5. Stel een peter/meter aan [25](#page=25). 6. Geef een korte introductie van het bedrijf en de cultuur [25](#page=25). 7. Verstrek informatie over de preventiedienst [25](#page=25). 8. Loop de veiligheidsregels door [25](#page=25). 9. Leg alles vast in een informatiebrochure [25](#page=25). 10. Vergeet het registratieformulier niet [25](#page=25). --- # Opleiding en vorming van werknemers Dit onderdeel bespreekt de algemene principes van opleiding en vorming voor werknemers, inclusief de verplichtingen van de werkgever, de verschillende soorten vorming en de specifieke vereisten voor instructies met betrekking tot arbeidsmiddelen, persoonlijke beschermingsmiddelen en collectieve beschermingsmiddelen [26](#page=26). ### 2.1 Algemene principes van opleiding en informatie Opleiding en informatie van werknemers is cruciaal op verschillende momenten [27](#page=27): * Bij indienstneming [27](#page=27). * Bij een overplaatsing of wijziging van functie [27](#page=27). * Bij de invoering van een nieuw arbeidsmiddel (AM) of een verandering aan een bestaand AM [27](#page=27). * Bij de invoering van nieuwe technologie [27](#page=27). Deze opleiding en informatie moet aangepast zijn aan de geïdentificeerde gevaren en risico's, en rekening houden met technologische en organisatorische aspecten. De kosten van deze vorming zijn ten laste van de werkgever en dienen plaats te vinden tijdens de arbeidstijd [27](#page=27). ### 2.2 Soorten specifieke vorming Naast de algemene veiligheidsvorming die bij het onthaal wordt gegeven, kan specifieke vorming noodzakelijk zijn. Enkele voorbeelden van dergelijke specifieke vormingen zijn (niet-limitatief) [28](#page=28): * Besturen van mobiele arbeidsmiddelen [28](#page=28). * Aanslaan van lasten [28](#page=28). * Ladingzekerheid [28](#page=28). * ADR (Transport van gevaarlijke goederen) [28](#page=28). * Stellingbouwer en/of keurder [28](#page=28). * BA4 / BA5 / HS schakelen [28](#page=28). * VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu - Checklist Aannemers) [28](#page=28). * Manueel hanteren van lasten [28](#page=28). * Kleine blusmiddelen [28](#page=28). * Ademluchtdrager [28](#page=28). * Nijverheidshelper [28](#page=28). * Werken met chemische agentia [28](#page=28). Bij specifieke vorming kan ook nagedacht worden over de frequentie, de theoretische of praktische aard, het gebruik van e-learning, en interne of externe aanbieders [28](#page=28). ### 2.3 Informatie verstrekken De werkgever dient ook informatie te verstrekken over onder andere [29](#page=29): * Brandpreventie [29](#page=29). * Beroepsziekten [29](#page=29). * Taken [29](#page=29). * Veiligheids- en gezondheidssignalisatie [29](#page=29). * EHBO (Eerste Hulp Bij Ongevallen) [29](#page=29). * Werkwijze opsporen van risico's [29](#page=29). * Nog andere relevante aspecten [29](#page=29). ### 2.4 Instructies voor arbeidsmiddelen Voor elke installatie, machine of gemechaniseerd werktuig moeten de nodige schriftelijke instructies bestaan betreffende hun werking, gebruikswijze, inspectie en onderhoud. De inlichtingen betreffende de veiligheidstoestellen worden aan deze instructies toegevoegd. De instructies worden "voor gezien" getekend door de preventieadviseur arbeidsveiligheid, en, indien gepast, door hem aangevuld. Dit is gebaseerd op Codex Art. IV.2-5 [30](#page=30). ### 2.5 Instructies voor persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) De werkgever is verplicht schriftelijke en begrijpelijke instructies te verstrekken over het juiste gebruik van PBM. Deze informatie en instructies moeten ten minste de volgende elementen bevatten [31](#page=31): #### 2.5.1 Algemene informatienota over PBM De algemene informatienota bevat alle nuttige aanduidingen betreffende [31](#page=31): * De diverse soorten PBM die in de onderneming worden gebruikt of kunnen worden gebruikt [31](#page=31). * De risico's waartegen de PBM de werknemer beschermen [31](#page=31). * De omstandigheden waarin de PBM dienen te worden gebruikt, zoals bepaald in artikel IX.2-5 [31](#page=31). * De voorzienbare abnormale situaties die zich kunnen voordoen [31](#page=31). * De conclusies die getrokken zijn op basis van ervaring bij het gebruik van PBM [31](#page=31). Het is belangrijk om het comité te laten deelnemen aan de beoordeling van deze nota's [31](#page=31). #### 2.5.2 Instructienota per type PBM De instructienota die wordt opgesteld voor elk type PBM dat in de onderneming wordt gebruikt, moet de nodige aanduidingen bevatten betreffende [31](#page=31): * De werking [31](#page=31). * Het gebruik [31](#page=31). * Het nazicht [31](#page=31). * Het onderhoud en de opslag [31](#page=31). * De vervaldatum [31](#page=31). #### 2.5.3 Aanvulling en ondertekening van PBM-instructies De algemene informatienota en de instructienota's worden, zo nodig, aangevuld door de preventieadviseur arbeidsveiligheid en de preventieadviseur-arbeidsarts, elk wat hun bevoegdheid betreft, met inachtneming van de eisen inzake welzijn op het werk. Ze worden "voor gezien" getekend door de preventieadviseur die belast is met de leiding van de interne dienst of, indien van toepassing, van de afdeling van de interne dienst [32](#page=32). De werkgever zorgt voor de nodige opleiding en organiseert, indien nodig, een trainingscursus voor het correcte gebruik van de PBM. Dit is gebaseerd op Codex Art. IX.2-23 en Art. IX.2-24 [32](#page=32). ### 2.6 Instructies voor collectieve beschermingsmiddelen (CBM) De werkgever moet begrijpelijke instructies verstrekken over het juiste gebruik van CBM. Deze informatie en instructies omvatten ten minste [33](#page=33): * De omstandigheden waaronder de CBM dienen te worden gebruikt [33](#page=33). * De voorzienbare abnormale situaties die zich kunnen voordoen [33](#page=33). * De conclusies die, indien van toepassing, getrokken kunnen worden uit de bij het gebruik van CBM opgedane ervaringen [33](#page=33). Voor elk CBM moeten schriftelijke instructies bestaan die noodzakelijk zijn voor [33](#page=33): * De installatie ervan [33](#page=33). * De gebruikswijze ervan [33](#page=33). * Het onderhoud ervan [33](#page=33). * Het nazicht en de controle ervan [33](#page=33). De nota's die de inlichtingen en instructies bevatten, worden, zo nodig, aangevuld door de preventieadviseur-arbeidsveiligheid en de preventieadviseur-arbeidsarts. Ze worden "voor gezien" getekend door de preventieadviseur die belast is met de leiding van de interne dienst of, indien van toepassing, van de afdeling van de interne dienst. Dit is gebaseerd op Codex Art. IX.1-20 [33](#page=33). --- # Vorming van preventieadviseurs Dit onderwerp behandelt de vereisten voor de opleiding en bijscholing van preventieadviseurs, inclusief de indeling van ondernemingen en de inhoud van de basis- en aanvullende vorming. ### 3.1 Opleidingsvereisten preventieadviseurs De vereiste opleidingsniveau voor preventieadviseurs wordt bepaald door de indeling van ondernemingen in vijf groepen, gebaseerd op het aantal werknemers dat zij tewerkstellen en de omvang van de risico's die de werknemers lopen [35](#page=35). #### 3.1.1 Basisvorming Een basiskennis is vereist voor alle preventieadviseurs [35](#page=35). #### 3.1.2 Aanvullende vorming Aanvullende vorming is noodzakelijk voor interne preventieadviseurs die werkzaam zijn in bedrijven met een verhoogd risico (niveau 1 of 2) [35](#page=35). ### 3.2 Bijscholing IDPBW Preventieadviseurs hebben het recht en de plicht zich continu te vervolmaken [36](#page=36). #### 3.2.1 Frequentie en inhoud van bijscholing De bijscholing wordt jaarlijks georganiseerd en focust op belangrijke wijzigingen of nieuwe wettelijke bepalingen, evenals op de vooruitgang van wetenschap en techniek binnen het domein. De bijscholing vindt plaats in de vorm van studiedagen of seminaries van minimaal drie dagen (opeenvolgend of niet), die betrekking hebben op ten minste twee vaardigheden of kennisgebieden [36](#page=36). #### 3.2.2 Organisatie van bijscholing De bijscholing mag uitsluitend worden georganiseerd door erkende organisaties [36](#page=36). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Onthaal | Het proces waarbij nieuwe werknemers worden geïntroduceerd in een onderneming, inclusief informatie over het bedrijf, de werkpost, veiligheidsvoorschriften en procedures, om een soepele integratie te bevorderen. | | Opleidingsmatrix | Een overzichtelijk document dat de opleidingsbehoeften en -plannen voor werknemers binnen een organisatie in kaart brengt, vaak inclusief de frequentie, inhoud en verantwoordelijkheden van de opleidingen. | | Arbeidsreglement | Een document opgesteld door de werkgever dat de interne regels en bepalingen van de onderneming beschrijft, zoals werktijden, orde en tucht, en verplichtingen van werknemers. | | Peter/meter | Een ervaren werknemer die wordt aangewezen om een nieuwe werknemer te begeleiden en te ondersteunen tijdens de integratieperiode, door informatie te delen en praktische hulp te bieden. | | Preventiedienst | Een dienst binnen een onderneming die belast is met het adviseren van de werkgever en werknemers over welzijn op het werk, het identificeren van risico's en het voorstellen van preventiemaatregelen. | | Codex welzijn op het werk | Een verzameling van wettelijke bepalingen die de verplichtingen van werkgevers en werknemers met betrekking tot welzijn op het werk regelen, inclusief veiligheid, gezondheid en preventie. | | Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) | Een orgaan binnen de onderneming dat de werkgever adviseert over maatregelen ter bevordering van veiligheid en gezondheid, en dat de preventiemaatregelen uitwerkt. | | Ondernemingsraad (OR) | Een vertegenwoordigend orgaan van werknemers binnen een onderneming dat adviesrecht heeft over economische, sociale en arbeidsgerelateerde aangelegenheden. | | Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) | Middelen die werknemers dragen of gebruiken om zichzelf te beschermen tegen risico's op het werk, zoals helmen, veiligheidsschoenen, gehoorbescherming en ademhalingsbescherming. | | Collectieve beschermingsmiddelen (CBM) | Voorzieningen die de veiligheid en gezondheid van meerdere werknemers tegelijkertijd beschermen, zoals vangnetten, machineafschermingen of ventilatiesystemen. | | Arbeidsongeval | Een ongeval dat gebeurt tijdens of als rechtstreeks gevolg van de uitvoering van het werk, wat kan leiden tot letsel, ziekte of overlijden. | | Beroepsziekte | Een ziekte die wordt veroorzaakt door blootstelling aan gevaarlijke stoffen, omstandigheden of belastingen tijdens het werk. | | Preventieadviseur arbeidsveiligheid | Een deskundige die de werkgever adviseert over de preventie van ongevallen en risico's gerelateerd aan de fysieke veiligheid op de werkplek. | | Preventieadviseur-arbeidsarts | Een deskundige die de werkgever adviseert over de preventie van beroepsziekten en gezondheidsproblemen gerelateerd aan het werk. | | Interne dienst voor preventie en bescherming op het werk | Een preventiedienst die door de werkgever zelf is opgericht en bemand met gekwalificeerd personeel om de welzijnsmaatregelen te implementeren. | | Vorming IDPBW | De opleidingen en bijscholingen die specifiek gericht zijn op preventieadviseurs (Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk) om hun kennis en vaardigheden up-to-date te houden. |