hoofdstuk 1 2025 2026 (1).pptx

# De metafoor van een spel als sociologisch kader De metafoor van een spel biedt een sociologisch kader om de samenleving te begrijpen als een speelveld met spelers en spelregels, en verkent de complexe verhoudingen daartussen. ### 1.1 Een beeld van een titel: de metafoor van een spel Deze metafoor beschouwt de samenleving als een speelveld waarop sociale verbanden en interactiekaders opereren. Het centrale idee is dat de samenleving, de mensen die erin handelen (spelers) en de sociale spelregels (wetten) onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De 'spelregels' zorgen ervoor dat er geen 'free riders' zijn en dat het spel soepel verloopt. De verhoudingen die binnen dit kader worden bestudeerd, zijn die tussen: * **De samenleving (het speelveld):** De ruimtelijke en historische context waarin het sociale leven zich afspeelt. * **De mensen die handelen in de samenleving (spelers):** Deze spelers worden gekenmerkt door hun positie, rollen, status en prestige binnen het sociale spel. Dit zijn de 'sociale feiten' waar Durkheim naar verwees. * **De sociale spelregels (wetten):** Dit zijn de normen, waarden en formele wetten die het sociale gedrag reguleren en sturen. ### 1.2 Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog C. Wright Mills introduceerde het concept van de 'sociologische imaginatie', wat de noodzaak benadrukt om onszelf los te maken van de vertrouwde routines van het dagelijks leven om de sociale realiteit opnieuw te bekijken. Dit vereist het vermogen om zowel het leven van een individu als de geschiedenis van een samenleving te begrijpen door beide te verbinden. Het gaat om het zien van het vreemde in het vertrouwde en het algemene in het bijzondere, door ons gedrag te linken aan bredere sociale krachten. De sociologische imaginatie is de levendige bewustwording van de relatie tussen persoonlijke ervaringen en de bredere maatschappij. **Voorbeeld van sociologische imaginatie en 'Thee drinken':** Thee drinken kan op verschillende manieren sociologisch worden geïnterpreteerd: * Het kan een teken zijn van goede gezondheid. * Het kan een traditie of ritueel zijn dat men uit gewoonte volgt. * Het kan gezien worden als een sociaal genot of als een alternatief voor cafeïnehoudende dranken. * Het kan een sociale activiteit omvatten, zoals 'meeting for tea', waarbij de focus minder ligt op het consumeren van thee en meer op de sociale interactie en gezelligheid. Mills stelt dat sociologisch denken twee hoofdlijnen omvat: 1. **Geschiedenis:** Hoe is de samenleving ontstaan en hoe verandert deze? 2. **Biografie:** Wat is de levensloop van mensen als leden van samenlevingsverbanden? 3. **Sociale structuren:** Welke dominante maatschappelijke instituties, processen en mechanismen zorgen voor de maatschappelijke orde? De sociologische imaginatie verbindt het persoonlijke (biografie) met de maatschappelijke, historische condities. Gedrag draagt bij aan maatschappelijke fenomenen (bv. weinig beweging en voedingsgewoonten die leiden tot obesitas), en maatschappelijke fenomenen beïnvloeden individueel gedrag (bv. kantoorleven, voedselprijzen, opvoeding, cultuurverschillen). Alles in het leven is contingent, maar niet arbitrair. ### 1.3 Een eerste definitie van sociologie Sociologie wordt gedefinieerd als de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, inclusief hun ontstaan, voortbestaan en veranderen. Daarnaast bestudeert sociologie het sociale handelen van mensen in interactie met deze patronen en structuren. De rode draad binnen sociologie is de erkenning dat: * De samenleving een objectieve werkelijkheid is. * De mens een sociaal product is. * De samenleving een menselijk product is. Verklaren in de sociologie omvat het vaststellen van een statistisch verband en het begrijpen van dat verband in termen van verwachtingen (hypothesen). **Voorbeeld van sociologische verklaring:** Een studie kan een statistisch verband vaststellen tussen inkomen en levensverwachting. De conclusie zou kunnen zijn dat mensen met een hoger inkomen gemiddeld langer leven. Dit verband wordt vervolgens verklaard door te wijzen op factoren zoals betere toegang tot gezondheidszorg, gezondere leefomstandigheden, minder stress en een hogere sociale status. > **Tip:** De sociologie streeft naar het verklaren van maatschappelijke fenomenen door verbanden te leggen tussen individueel gedrag en bredere sociale, historische en structurele factoren. ### 1.4 Sociologie als wetenschap Sociologie is een wetenschap die ons leert denken in abstracties zoals 'oorzaak' en 'gevolg', 'onafhankelijke' en 'afhankelijke' variabelen, of 'antecedenten' en 'consequenten'. Dit vormt het academisch referentiekader voor sociologisch onderzoek. **Voorbeeld van een sociologisch onderzoeksvraag:** Wat is het verband tussen de opkomst van tweeverdienersgezinnen (onafhankelijke variabele) en het groeiende echtscheidingsfenomeen (afhankelijke variabele)? De samenleving is het object van de sociologie. Het wordt gezien als een bepaalde ordening van de wijze van samenleven (als sociaal feit), gekenmerkt door regelmatigheden of routines, binnen een sociale ruimte (territorium) en sociale tijd. Het dagelijks leven, zoals echtscheiding, zelfdoding, ziekte, arbeid, eten en drinken, sport, lifestyle, liefde en romantiek, kan door de sociologische bril worden bekeken om de onderliggende sociale patronen en structuren te ontrafelen. Sociologie onderzoekt individuen in hun sociale contexten en verbindt persoonlijke biografieën met de wereldgeschiedenis door middel van de sociologische imaginatie. --- # De sociologische verbeelding volgens C. Wright Mills De sociologische verbeelding stelt ons in staat om persoonlijke ervaringen te verbinden met bredere maatschappelijke en historische krachten, waardoor we het alledaagse leven vanuit een sociologisch perspectief kunnen begrijpen. ### 2.1 Het belang van de sociologische verbeelding C. Wright Mills introduceerde het concept van de sociologische verbeelding als een essentiële vaardigheid voor sociologisch denken. Het vereist het vermogen om onszelf los te maken van de vertrouwde routines van ons dagelijks leven om dingen opnieuw te bekijken. * **Kernidee:** De sociologische verbeelding is de levendige bewustwording van de relatie tussen persoonlijke ervaringen en de bredere maatschappij. Het stelt ons in staat het algemene in het particuliere te zien en ons gedrag te verbinden met bredere sociale krachten. ### 2.2 Het zien van het vreemde in het vertrouwde Een cruciaal aspect van de sociologische verbeelding is het vermogen om het "vreemde" te zien in het "vertrouwde" en het "algemene" in het "bijzondere". Dit betekent dat we onze dagelijkse gewoonten en overtuigingen niet als vanzelfsprekend moeten beschouwen, maar ze kritisch moeten onderzoeken in hun bredere context. > **Voorbeeld:** Denk aan het drinken van thee. Sociologisch bekeken kan dit meer zijn dan alleen een persoonlijke consumptiekeuze. Het kan een signaal zijn van goede gezondheid, een culturele traditie of ritueel, het gebruik van een "drug" (als alternatief voor cafeïne), of een sociale activiteit die mensen samenbrengt ("meeting for tea"). De focus verschuift van de consumptie naar de sociale betekenis en de ontmoeting. ### 2.3 De drie dimensies van sociologisch denken Volgens Mills omvat sociologisch denken drie onderling verbonden dimensies: * **Geschiedenis:** Het onderzoeken van het ontstaan en de verandering van samenlevingen. * **Biografie:** Het bestuderen van de levenslopen van mensen als leden van samenlevingsverbanden. * **Sociale structuren:** Het analyseren van dominante maatschappelijke instituties en de processen en mechanismen die de maatschappelijke orde handhaven. Mills benadrukt dat deze drie dimensies niet los van elkaar staan, maar voortdurend op elkaar inwerken. ### 2.4 Het persoonlijke en het maatschappelijke De sociologische verbeelding stelt ons in staat om de relatie tussen het persoonlijke (private of particuliere) en de maatschappelijke, historische condities (contingenties) te begrijpen. * **Wederzijdse beïnvloeding:** * Individueel gedrag draagt bij aan maatschappelijke fenomenen. Bijvoorbeeld: weinig beweging en specifieke voedingsgewoonten kunnen bijdragen aan een obesitas-epidemie, wat leidt tot toegenomen zorgnoden en betaalbaarheidsproblemen. * Maatschappelijke fenomenen beïnvloeden individueel gedrag. Voorbeelden hiervan zijn kantoorcultuur, de prijs van (ongezonde) voeding, opvoedingsstijlen en culturele verschillen. > **Tip:** Onthoud dat alles in de samenleving contingent is (het had anders kunnen zijn), maar niet arbitrair (er zijn altijd redenen, vaak sociaal-historisch bepaald, waarom dingen zo zijn). ### 2.5 Sociologie als wetenschap Sociologie wordt gedefinieerd als de wetenschap die maatschappelijke patronen en structuren bestudeert in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen. Daarnaast bestudeert ze het sociale handelen van mensen in interactie met deze patronen en structuren. * **Kernvragen binnen de sociologie:** * Hoe ontstaan sociale verbanden en interactiekaders? * Wat is de relatie tussen de samenleving (het speelveld), de mensen die erin handelen (spelers) en de sociale spelregels (wetten)? * Wie zijn de hoofdrolspelers ("sociale feiten") en welke posities, rollen, statussen en prestige hebben zij? * **De rode draad in de sociologie:** * De samenleving is een objectieve werkelijkheid. * De mens is een sociaal product. * De samenleving is een menselijk product. * **Verklaren in de sociologie:** Dit houdt in het vaststellen van een statistisch verband én het begrijpen van dat verband in termen van verwachtingen (hypothesen). > **Voorbeeld:** Het vaststellen van een statistisch verband tussen inkomen en levensverwachting. Wetenschappers hebben aangetoond dat rijkere mensen gemiddeld langer leven dan armere mensen. Dit verband wordt verklaard door factoren als toegang tot betere gezondheidszorg, minder stress, gezondere leefomstandigheden en een sterker sociaal netwerk bij welgestelden. De verwachting is dat economische crises deze kloof in levensverwachting tussen arm en rijk verder vergroten. ### 2.6 Toepassingen van de sociologische verbeelding De sociologische verbeelding kan worden toegepast op vrijwel elk aspect van het menselijk leven: * Echtscheiding of samenwonen * Zelfdoding * Ziekte en dood * Arbeidsethos * Eten en drinken * Sport * Lifestyle * Liefde en romantiek * Schoonheid (Beauty) Door deze verschijnselen te bekijken door de sociologische bril, kunnen we de persoonlijke biografie verbinden met globale geschiedenis en de invloed van sociale structuren blootleggen. --- # Sociologie als wetenschap en haar definitie Sociologie wordt gedefinieerd als de wetenschap die maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, en het sociale handelen van mensen in interactie hiermee onderzoekt. ### 3.1 De samenleving als speelveld De samenleving kan metaforisch worden voorgesteld als een spel met een speelveld, spelers en spelregels. * **Het speelveld:** Dit representeert de samenleving zelf en de sociale verbanden of interactiekaders waarin mensen opereren. * **De spelers:** Dit zijn de mensen die handelen binnen de samenleving. Hun gedrag en interacties zijn van primair belang. * **De sociale spelregels:** Dit zijn de (ongeschreven) wetten en normen die het sociale verkeer reguleren en ervoor zorgen dat er geen 'free riders' zijn. * **De hoofdrolspelers:** Dit concept, gerelateerd aan 'sociale feiten' zoals benadrukt door Durkheim, omvat elementen als posities, rollen, status en prestige van individuen binnen de samenleving. De kern van sociologisch onderzoek ligt in het begrijpen van de verhoudingen tussen de samenleving als geheel, de individuele actoren daarin, en de sociale regels die hun interacties sturen. ### 3.2 Het dagelijks leven door de bril van de socioloog (de sociologische verbeelding) C. Wright Mills introduceerde het concept van de "sociologische verbeelding" (sociological imagination) als een cruciaal instrument voor sociologisch denken. Dit houdt in: * **Zichzelf losmaken van vertrouwde routines:** Het vermogen om het eigen dagelijkse leven te observeren vanuit een extern, objectief perspectief. * **Het vreemde in het vertrouwde zien en het algemene in het bijzondere:** Dit betekent dat men specifieke gebeurtenissen of gedragingen kan relateren aan bredere maatschappelijke krachten en structuren. * **Verbanden leggen tussen persoonlijke biografie en maatschappelijke geschiedenis:** Begrijpen hoe individuele levenslopen gevormd worden door de historische context en maatschappelijke structuren waarin ze zich afspelen, en vice versa. * **Het sociale en het individuele verbinden:** Het erkennen dat persoonlijke ervaringen en uitdagingen (private troubles) vaak verweven zijn met bredere maatschappelijke problemen (public issues). **Voorbeeld: Thee drinken als sociologisch fenomeen** Het dagelijkse drinken van thee kan vanuit sociologisch perspectief op verschillende manieren worden geïnterpreteerd: * Als signaal van goede gezondheid. * Als een traditie of ritueel met sociale betekenis. * Als consumptie van een 'drug' (cafeïnehoudend). * Vooral als een sociale activiteit ('meeting for tea'), waarbij de nadruk ligt op sociale interactie en gezelligheid in plaats van de consumptie zelf. Sociologisch denken richt zich op drie pijlers: 1. **Geschiedenis:** Hoe samenlevingen ontstaan en veranderen. 2. **Biografie:** De levensloop van mensen als leden van maatschappelijke verbanden. 3. **Sociale structuren:** Dominante maatschappelijke instituties en de mechanismen die de sociale orde in stand houden. Alles in het sociale leven is contingent (kan anders zijn), maar niet arbitrair (het volgt geen willekeurige regels). ### 3.3 Een eerste definitie van sociologie Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen. Daarnaast onderzoekt zij het sociale handelen van mensen in de interactie met deze patronen en structuren. De rode draad binnen de sociologie is de erkenning dat: * De samenleving een objectieve werkelijkheid is. * De mens een sociaal product is. * De samenleving een menselijk product is. **Verklaren in de sociologie:** Dit omvat zowel het vaststellen van een statistisch verband tussen fenomenen als het begrijpen van dit verband in termen van verwachtingen en hypothesen. **Voorbeeld van een sociologisch verband:** Het vaststellen van een verband tussen inkomen en levensverwachting. Onderzoek toont aan dat hogere inkomens, een betere opleiding, degelijke huisvesting en een hogere professionele status geassocieerd worden met een significant langere levensverwachting (tot wel veertien jaar verschil). * **Materiële factoren:** Welvaart maakt luxe en betere levensomstandigheden mogelijk. * **Sociale en psychologische factoren:** Een sterker sociaal netwerk en betere copingmechanismen bij stress spelen een rol. * **Gedragsfactoren:** Mensen met een hogere sociaaleconomische status gaan bijvoorbeeld sneller naar de dokter. Daarnaast is ook de rol van werk significant voor de levensverwachting, omdat het structuur, eigenwaarde, zingeving en materiële welgesteldheid biedt. ### 3.4 Sociologie als wetenschap: concepten en methoden Sociologie is een wetenschap die leert denken in termen van abstracties zoals: * 'Oorzaak' en 'gevolg'. * 'Onafhankelijke' en 'afhankelijke' variabelen. * 'Antecedenten' en 'consequenten'. Dit vormt een academisch referentiekader voor het analyseren van sociale verschijnselen. **Voorbeeld van een onderzoeksvraag:** Wat is het verband tussen de opkomst van het tweeverdienersgezin (onafhankelijke variabele) en de groei van het echtscheidingsfenomeen (afhankelijke variabele)? De samenleving is het object van sociologisch onderzoek. Dit omvat een bepaalde ordening van de wijze van samenleven (als sociaal feit) die zich manifesteert via regelmatigheden of routines binnen een specifieke sociale ruimte (territorium) en sociale tijd. Sociologie onderzoekt individuen in hun sociale contexten en bevordert de sociologische verbeelding door persoonlijke biografieën te verbinden met de mondiale geschiedenis. Verschillende aspecten van het dagelijks leven, zoals eten en drinken, sport, lifestyle, liefde, romantiek en schoonheid, worden vanuit dit perspectief geanalyseerd. --- # Verbanden tussen individueel gedrag en maatschappelijke fenomenen Dit gedeelte onderzoekt de wederzijdse beïnvloeding tussen individueel gedrag en maatschappelijke fenomenen, waarbij wordt aangetoond hoe beide elkaar vormen en in stand houden. ### 4.1 De sociologische verbeelding en de wisselwerking C. Wright Mills introduceerde het concept van de "sociologische verbeelding" (sociological imagination). Dit is het vermogen om ons los te maken van de vertrouwde routines van het dagelijks leven en de wereld met nieuwe ogen te bekijken. Het stelt ons in staat om de vreemde in het vertrouwde te zien en het algemene in het specifieke te herkennen. #### 4.1.1 De kern van de sociologische verbeelding De sociologische verbeelding vereist het vermogen om de levensloop van individuen (biografie) te verbinden met de geschiedenis van de samenleving (globale geschiedenis). Het gaat om het ontwikkelen van een levendige bewustzijn van de relatie tussen persoonlijke ervaringen en bredere sociale krachten. * **Individuele gedrag en maatschappelijke fenomenen:** Individueel gedrag kan direct bijdragen aan maatschappelijke fenomenen. Bijvoorbeeld, individuele voedingsgewoonten en beperkte beweging kunnen leiden tot maatschappelijke problemen zoals de obesitas-epidemie en toenemende zorgkosten. * **Maatschappelijke fenomenen en individueel gedrag:** Omgekeerd beïnvloeden maatschappelijke fenomenen ook individueel gedrag. Factoren zoals de kantoorcultuur, de prijs van (ongezonde) voeding, opvoedingsmethoden en culturele verschillen sturen hoe individuen zich gedragen. > **Tip:** De sociologische verbeelding helpt ons te begrijpen dat persoonlijke problemen vaak geworteld zijn in bredere maatschappelijke structuren en processen. #### 4.1.2 Voorbeeld: Thee drinken als maatschappelijk fenomeen Het drinken van thee, ogenschijnlijk een alledaagse en individuele activiteit, kan vanuit sociologisch perspectief op verschillende manieren worden geïnterpreteerd: * **Gezondheidssignaal:** Als indicatie van een gezonde levensstijl. * **Traditie en ritueel:** Als onderdeel van dagelijkse routines of culturele tradities. * **Alternatief voor drugs:** Als bewuste keuze om cafeïne te vermijden, vergelijkbaar met het gebruik van andere middelen. * **Sociale activiteit:** Vooral in de context van "meeting for tea", waar de nadruk ligt op sociale interactie en gezelligheid, niet zozeer op de consumptie zelf. Dit illustreert hoe een simpel gedrag verbonden kan zijn met gezondheid, cultuur, sociale normen en individuele keuzes, die allemaal binnen een maatschappelijk kader opereren. ### 4.2 De wisselwerking tussen het persoonlijke en het maatschappelijke Sociologisch denken onderzoekt de relatie tussen de persoonlijke biografie van een individu en de bredere historische en maatschappelijke condities waarin deze biografie zich afspeelt. * **Geschiedenis:** Ontstaan en verandering van samenlevingen. * **Biografie:** De levensloop van mensen als leden van maatschappelijke verbanden. * **Sociale structuren:** Dominante maatschappelijke instituties en de mechanismen die zorgen voor maatschappelijke orde. Alles in het menselijk bestaan is contingent (toevallig en niet noodzakelijk zo), maar dit betekent niet dat het arbitrair is. Er zijn patronen en structuren die de mogelijkheden en beperkingen voor individueel gedrag vormgeven. ### 4.3 Sociologie als wetenschap: verbanden en verklaringen Sociologie is de wetenschap die maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, inclusief hun ontstaan, voortbestaan en verandering. Daarnaast analyseert zij het sociale handelen van mensen in interactie met deze patronen en structuren. #### 4.3.1 De samenleving als object De samenleving wordt gezien als een objectieve werkelijkheid, maar ook als een menselijk product. De mens is een sociaal product, gevormd door de samenleving. #### 4.3.2 Verklaren in de sociologie Verklaren in de sociologie omvat twee stappen: 1. **Vaststellen van een statistisch verband:** Het identificeren van een correlatie tussen twee of meer variabelen. 2. **Begrijpen van dat verband:** Het interpreteren van het verband in termen van verwachtingen en hypothesen over hoe sociale processen werken. Dit academisch referentiekader gebruikt concepten als: * 'Oorzaak' en 'gevolg' * 'Onafhankelijke' en 'afhankelijke' variabelen * 'Antecedenten' en 'consequenten' #### 4.3.3 Voorbeeld: Levensverwachting en sociaaleconomische status Onderzoek toont een significant verband aan tussen sociaaleconomische status (SES) en levensverwachting. Mensen met een hogere SES (inkomen, opleiding, jobstatus, huisvesting) leven gemiddeld tot tien tot veertien jaar langer dan mensen met een lagere SES. * **Materiële factoren:** Een hoger inkomen biedt toegang tot luxe, betere gezondheidszorg en een comfortabelere leefomgeving. * **Sociale netwerken en stress:** Een hogere SES gaat vaak gepaard met sterkere sociale netwerken en betere copingmechanismen voor stress. * **Gedragsfactoren:** Mensen met een hogere SES bezoeken sneller een arts en hebben over het algemeen gezondere levensstijlen. > **Voorbeeld:** De verwachting is dat economische crises, zoals die na 2008, de kloof tussen arm en rijk vergroten, wat zich waarschijnlijk ook zal vertalen in een grotere kloof in levensverwachting. #### 4.3.4 Het belang van werk Werk is een cruciale factor die bijdraagt aan de levensverwachting. Het biedt structuur, een gevoel van eigenwaarde, zingeving en materiële welgesteldheid. Studies tonen aan dat het sterfterisico bij werkloze mannen twee keer zo hoog is als bij werkende mannen, zelfs bij vergelijking met hoger opgeleide werklozen. #### 4.3.5 Abstracte vragen in de sociologie Sociologie onderzoekt ook bredere maatschappelijke vraagstukken en hun relatie tot individuele levens: * Wat is het verband tussen de opkomst van tweeverdienersgezinnen en het groeiende echtscheidingsfenomeen? * Hoe beïnvloeden maatschappelijke trends en individuele keuzes zaken als zelfdoding, ziekte en dood? * Hoe vormt arbeidsethos (arbeidsethos) ons leven? Deze voorbeelden tonen aan dat sociologisch onderzoek voortdurend zoekt naar de diepere verbanden tussen de persoonlijke biografie van een individu en de bredere maatschappelijke en historische context. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Sociaal handelen | Handelingen van individuen die gericht zijn op andere individuen en waarbij rekening wordt gehouden met hun mogelijke reacties. | | Speelveld | Een metafoor die de samenleving aanduidt als de context waarin sociale interacties plaatsvinden. | | Spelregels | De normen, waarden en wetten die het gedrag binnen een samenleving reguleren en sociale orde handhaven. | | Spelers | De individuen die handelen binnen de samenleving, elk met hun eigen rollen, posities en status. | | Sociale verbanden | De relaties en interacties tussen individuen binnen de samenleving, die de structuur van sociale groepen en netwerken vormen. | | Interactiekaders | De structuren en patronen van sociale interactie die het gedrag van individuen sturen en mogelijk maken. | | Sociologische imaginatie | Het vermogen om het verband te zien tussen persoonlijke levens en bredere sociale krachten, en om het individuele te plaatsen binnen een maatschappelijke en historische context. | | Sociale feiten | Volgens Durkheim zijn dit de manieren van handelen, denken en voelen die buiten het individu staan en een dwingend karakter hebben. | | Positie | De plaats die een individu inneemt binnen een sociale structuur of groep. | | Rollen | Het gedrag dat van een persoon wordt verwacht op basis van zijn of haar sociale positie. | | Status | De sociale waardering die aan een positie of persoon wordt toegekend, vaak gekoppeld aan prestige. | | Prestige | De mate van aanzien en respect die een persoon of positie geniet binnen een samenleving. | | Contingent | Niet noodzakelijk of willekeurig, maar afhankelijk van specifieke omstandigheden of keuzes. | | Maatschappelijke patronen | Regelmatige en herkenbare manieren van sociaal gedrag en interactie die in een samenleving voorkomen. | | Sociologie | De wetenschap die zich bezighoudt met de studie van de samenleving, haar structuren, processen, sociale handelingen en de relatie daartussen. | | Sociaal handelen | Handelingen die gericht zijn op andere mensen en waarbij rekening wordt gehouden met hun mogelijke reacties. | | Interactie | Het wederkerige proces van handelen tussen twee of meer individuen of groepen. | | Objectieve werkelijkheid | Een werkelijkheid die bestaat onafhankelijk van de perceptie of mening van individuen. | | Sociaal product | Iets dat is gevormd door sociale interactie, normen en culturele invloeden. | | Statistisch verband | Een correlatie of relatie tussen twee of meer variabelen die is vastgesteld door middel van statistische analyse. | | Verklaren in de sociologie | Het vaststellen van een statistisch verband en het begrijpen van dit verband in termen van oorzaken, hypothesen en verwachtingen. | | Levensverwachting | Het gemiddelde aantal jaren dat een persoon naar verwachting zal leven, gebaseerd op factoren zoals leeftijd, geslacht en sociaaleconomische status. | | Economische crisis | Een periode van aanzienlijke neergang in de economische activiteit, vaak gekenmerkt door werkloosheid, inflatie en verminderde koopkracht. | | Materiële kant | De economische of fysieke middelen die invloed hebben op iemands leven en welzijn. | | Sociaal netwerk | Het netwerk van persoonlijke relaties dat een individu onderhoudt, wat kan bijdragen aan ondersteuning en welzijn. | | Academisch referentiekader | Een set van concepten, theorieën en methoden die worden gebruikt binnen een bepaald wetenschappelijk discipline om fenomenen te analyseren en te interpreteren. | | Afhankelijke variabele | De variabele in een onderzoek die wordt gemeten of geobserveerd en waarvan wordt aangenomen dat deze wordt beïnvloed door de onafhankelijke variabele. | | Onafhankelijke variabele | De variabele in een onderzoek die wordt gemanipuleerd of gevarieerd om de effecten ervan op de afhankelijke variabele te bestuderen. | | Antecedenten | Factoren die voorafgaan aan en mogelijk invloed hebben op een bepaald fenomeen of gedrag. | | Consequenten | Gevolgen of resultaten die voortvloeien uit een bepaald fenomeen of gedrag. | | Sociaal feit | Een sociologische term, geïntroduceerd door Émile Durkheim, die verwijst naar gedragspatronen, ideeën en gevoelens die collectief zijn voor een samenleving en die op het individu worden uitgeoefend. | | Territorium | Het geografische gebied waarbinnen sociale structuren en interacties plaatsvinden. | | Echtscheiding | De wettelijke ontbinding van een huwelijk. | | Zelfdoding | Het opzettelijk beëindigen van het eigen leven. | | Arbeid | Activiteit die wordt uitgevoerd om goederen of diensten te produceren of om een bepaald doel te bereiken; werk. | | Lifestyle | De manier van leven van een persoon of groep, inclusief gewoonten, voorkeuren en activiteiten. |