9.pdf

# De bevoegdheid van de vrederechter De bevoegdheid van de vrederechter omvat zowel de materiële als de territoriale bevoegdheid, met specifieke regels voor hoger beroep tegen zijn uitspraken [1](#page=1). ### 1.1 Materiële bevoegdheid De vrederechter is in de eerste plaats bevoegd voor een reeks specifieke burgerlijke geschillen [1](#page=1). #### 1.1.1 Burgerlijke geschillen tot een bepaalde waarde De vrederechter behandelt alle burgerlijke geschillen waarvan de waarde niet meer bedraagt dan 5 000 euro [1](#page=1). #### 1.1.2 Huurzaken en geschillen over onroerende goederen Ongeacht de waarde van de vordering, is de vrederechter bevoegd voor alle huurzaken en andere geschillen die verband houden met onroerende goederen [1](#page=1). #### 1.1.3 Beschermingsmaatregelen De vrederechter is tevens bevoegd voor het uitspreken van beschermingsmaatregelen [1](#page=1). > **Voorbeelden van beschermingsmaatregelen:** > * Gedwongen opname van een geesteszieke persoon [1](#page=1). > * Plaatsing onder bewind van een demente bejaarde [1](#page=1). ### 1.2 Territoriale bevoegdheid De territoriale bevoegdheid van de vrederechter is gekoppeld aan het gerechtelijk kanton [1](#page=1). * Er is één vrederechter per gerechtelijk kanton [1](#page=1). * België telt in totaal 162 gerechtelijke kantons [1](#page=1). * Kleinere gemeenten maken deel uit van een groter kanton, vaak samengevoegd met buurgemeenten (bv. Veurne-Nieuwpoort vormt één kanton) [1](#page=1). * Grotere gemeenten kunnen opgedeeld zijn in meerdere kantons, waarbij elk kanton zijn eigen vrederechter heeft (bv. Leuven is opgedeeld in 3 kantons met elk een vrederechter) [1](#page=1). ### 1.3 Samenstelling De vrederechter is een alleenzetelend beroepsmagistraat [1](#page=1). ### 1.4 Hoger beroep Tegen de vonnissen van de vrederechter kan in principe hoger beroep worden ingesteld bij de rechtbank van eerste aanleg (burgerlijke rechtbank) [1](#page=1). > **Uitzondering op hoger beroep:** > * Indien de 'inzet' van de zaak minder dan 2 000 euro bedraagt, is er geen mogelijkheid tot hoger beroep [1](#page=1). > * In dergelijke gevallen is de uitspraak van de vrederechter definitief en wordt deze als "in eerste en laatste aanleg gewezen" beschouwd (art. 617 Ger.W.) [1](#page=1). --- # Organisatie en bevoegdheden van de politierechtbank en de rechtbank van eerste aanleg Hier is een studiehandleiding over de organisatie en bevoegdheden van de politierechtbank en de rechtbank van eerste aanleg. ## 2. Organisatie en bevoegdheden van de politierechtbank en de rechtbank van eerste aanleg Deze sectie behandelt de bevoegdheden, territoriale indeling en samenstelling van de politierechtbank en de diverse afdelingen van de rechtbank van eerste aanleg [1](#page=1) [2](#page=2) [3](#page=3). ### 2.1 Vrederechter De vrederechter is een notaris die bevoegd is voor specifieke burgerlijke geschillen en beschermingsmaatregelen [1](#page=1). #### 2.1.1 Materiële bevoegdheid De vrederechter is hoofdzakelijk bevoegd voor: * Alle burgerlijke geschillen met een waarde tot 5.000 euro [1](#page=1). * Alle huurzaken en andere geschillen met betrekking tot onroerende goederen, ongeacht de waarde [1](#page=1). * Het uitspreken van beschermingsmaatregelen, zoals gedwongen opname van geesteszieken of plaatsing onder bewind van dementen [1](#page=1). #### 2.1.2 Territoriale bevoegdheid Er is één vrederechter per gerechtelijk kanton. België telt 162 kantons. Kleinere gemeenten kunnen samen één kanton vormen, terwijl grotere gemeenten meerdere kantons kunnen hebben [1](#page=1). #### 2.1.3 Samenstelling De vrederechter is een alleenzetelend beroepsmagistraat [1](#page=1). #### 2.1.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de vrederechter kan hoger beroep worden ingesteld bij de rechtbank van eerste aanleg (burgerlijke rechtbank). Indien de "inzet" minder dan 2.000 euro bedraagt, is geen hoger beroep mogelijk en is de uitspraak definitief [1](#page=1). ### 2.2 Politierechtbank De politierechtbank is bevoegd voor kleinere misdrijven en verkeersgerelateerde zaken [1](#page=1). #### 2.2.1 Materiële bevoegdheid De politierechtbank is bevoegd voor: * Kleine misdrijven met een maximale gevangenisstraf van zeven dagen [1](#page=1). * Alle misdrijven betreffende het wegverkeer, zelfs indien deze samengaan met zwaardere misdrijven, inclusief de burgerlijke vordering tot schadevergoeding van het slachtoffer [1](#page=1). * Beroepen tegen administratieve sancties die gemeenten in hun reglementen en verordeningen opnemen [1](#page=1). #### 2.2.2 Territoriale bevoegdheid In elk gerechtelijk arrondissement is er een politierechtbank, vaak met meerdere afdelingen. Bijvoorbeeld, de politierechtbank van West-Vlaanderen heeft afdelingen in Brugge, Ieper, Kortrijk en Veurne [1](#page=1). #### 2.2.3 Samenstelling De polgerechter is een alleenzetelend beroepsmagistraat [1](#page=1). #### 2.2.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de politierechtbank kan hoger beroep worden ingesteld bij de correctionele rechtbank (rechtbank van eerste aanleg) [1](#page=1). ### 2.3 Rechtbank van eerste aanleg De rechtbank van eerste aanleg omvat meerdere afdelingen: de burgerlijke rechtbank, de familie- en jeugdrechtbank en de correctionele rechtbank. Daarnaast kent deze rechtbank ook gespecialiseerde kamers [1](#page=1) [3](#page=3). #### 2.3.1 Burgerlijke rechtbank De burgerlijke rechtbank heeft een algemene bevoegdheid voor geschillen waarvoor de wet geen andere rechtbank aanwijst [2](#page=2). ##### 2.3.1.1 Materiële bevoegdheid De burgerlijke rechtbank heeft de "restbevoegdheid" voor alle burgerlijke geschillen die niet aan andere rechtbanken zijn toegewezen. Dit omvat doorgaans belangrijke geschillen zoals bouwgeschillen, geschillen over leningen en kredieten, aansprakelijkheid en contracten (tenzij tussen twee ondernemingen). Tevens is zij bevoegd in hoger beroep voor burgerlijke zaken met een waarde van meer dan 2.000 euro die door de vrederechter in eerste aanleg zijn behandeld [2](#page=2). ##### 2.3.1.2 Territoriale bevoegdheid In elk gerechtelijk arrondissement is er een burgerlijke rechtbank, met uitzondering van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde waar aparte Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken bestaan. Sinds 1 april 2014 zijn de arrondissementen teruggebracht tot twaalf, waarbij de vroegere arrondissementen nu afdelingen vormen van grotere rechtbanken [2](#page=2). ##### 2.3.1.3 Samenstelling In de burgerlijke kamers zetelt in de regel één rechter, die steeds een beroepsmagistraat is. Dit geldt zowel voor zaken in eerste aanleg als voor beroepszaken tegen vonnissen van de vrederechter [2](#page=2). ##### 2.3.1.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de burgerlijke rechtbank kan hoger beroep worden ingesteld bij het hof van beroep, indien de inzet van de procedure meer dan 2.500 euro bedraagt. Bij een inzet van minder dan 2.500 euro is de uitspraak definitief [2](#page=2). #### 2.3.2 Jeugd- en familierechtbank Deze rechtbank bestaat uit twee aparte secties: de jeugdkamers en de familierechtbank [2](#page=2). ##### 2.3.2.1 Materiële bevoegdheid * **Jeugdkamers (jeugdrechtbank):** Bevoegd voor jeugdbescherming, inclusief jongeren die strafbare feiten plegen en minderjarigen in verontrustende thuissituaties. Maatregelen voor jongeren kunnen variëren van een berisping tot plaatsing in een gesloten instelling [2](#page=2). * **Familierechtbank:** Bevoegd voor alle burgerlijke familiale geschillen zoals echtscheiding, afstamming, alimentatie, ouderlijk gezag, verblijfsregeling, en erfenissen. De nadruk ligt op bemiddeling, verzoening en minnelijke schikking [3](#page=3). ##### 2.3.2.2 Territoriale bevoegdheid Er is een jeugd- en familierechtbank in elk gerechtelijk arrondissement [3](#page=3). ##### 2.3.2.3 Samenstelling De jeugdrechtbank en de familierechtbank bestaan elk uit een alleenzetelend beroepsmagistraat die een specifieke opleiding heeft gevolgd [3](#page=3). ##### 2.3.2.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de jeugdrechtbank en de familierechtbank kan steeds hoger beroep worden ingesteld bij het hof van beroep [3](#page=3). #### 2.3.3 Correctionele rechtbank De correctionele rechtbank is bevoegd voor misdrijven die niet onder de bevoegdheid van de politierechtbank of het assisenhof vallen [3](#page=3). ##### 2.3.3.1 Materiële bevoegdheid In eerste aanleg is de correctionele rechtbank bevoegd voor alle misdrijven die niet door de politierechtbank of het assisenhof worden behandeld. Tevens oordeelt zij in hoger beroep over vonnissen van de politierechtbank [3](#page=3). ##### 2.3.3.2 Territoriale bevoegdheid Er is een correctionele rechtbank in elk gerechtelijk arrondissement [3](#page=3). ##### 2.3.3.3 Samenstelling De correctionele rechtbank zetelt doorgaans met een alleenzetelend beroepsmagistraat. Bij zware misdrijven of in beroep tegen een vonnis van de politierechtbank kan de rechtbank collegiaal met drie rechters zetelen [3](#page=3). ##### 2.3.3.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de correctionele rechtbank kan steeds hoger beroep worden ingesteld bij het hof van beroep [3](#page=3). #### 2.3.4 Overige bijzondere kamers binnen de rechtbank van eerste aanleg De rechtbank van eerste aanleg kent ook gespecialiseerde kamers [3](#page=3). ##### 2.3.4.1 Beslagrechter De beslagrechter is bevoegd inzake bewarende en uitvoerende beslagen [3](#page=3). ##### 2.3.4.2 Fiscale kamers Sommige rechtbanken hebben kamers gespecialiseerd in belastingrecht, bevoegd voor geschillen betreffende de toepassing van de belastingwet [3](#page=3). ##### 2.3.4.3 Raadkamer De raadkamer ziet toe op het correcte verloop van het gerechtelijk onderzoek, geleid door de onderzoeksrechter, ter voorbereiding van een eventuele strafprocedure. De raadkamer beslist onder meer over voorlopige hechtenis en of een verdachte naar de correctionele rechtbank wordt verwezen. Bij onvoldoende aanwijzingen van schuld stelt de raadkamer de verdachte buiten vervolging. Voor de zwaarste misdrijven beslist de kamer van inbeschuldigingstelling [3](#page=3) [4](#page=4). ##### 2.3.4.4 Strafuitvoeringsrechtbank De strafuitvoeringsrechtbanken nemen beslissingen betreffende de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen, internering, voorwaardelijke invrijheidstelling en elektronisch toezicht [4](#page=4). **Territoriale bevoegdheid:** Deze rechtbanken bestaan enkel bij de rechtbanken van eerste aanleg waar de zetel van een hof van beroep gevestigd is (Antwerpen, Gent, Brussel, Luik en Bergen) [4](#page=4). **Samenstelling:** De strafuitvoeringsrechtbank is samengesteld uit een beroepsrechter en twee assessoren, gespecialiseerd in penitentiaire zaken en sociale re-integratie [4](#page=4). ### 2.4 Ondernemingsrechtbank De ondernemingsrechtbank is bevoegd voor geschillen tussen ondernemingen en andere rechtspersonen [4](#page=4). #### 2.4.1 Materiële bevoegdheid De ondernemingsrechtbank is bevoegd voor: * Alle geschillen tussen ondernemingen, ongeacht het betwiste bedrag. Sinds 2018 omvat dit ook verenigingen, vrije beroepen en landbouwers [4](#page=4). * "Gemengde" geschillen, waarbij de eiser kan kiezen om de onderneming-verweerder voor de ondernemingsrechtbank of de burgerlijke rechtbank te dagvaarden. Indien enkel de eiser een ondernemer is en de verweerder een particulier, is de rechtbank van eerste aanleg bevoegd [4](#page=4). * Geschillen tussen vennoten van een vennootschap of met betrekking tot andere rechtspersonen [4](#page=4). --- # De rol van hogere rechtbanken zoals het hof van beroep en het hof van cassatie Hogere rechtbanken zoals het hof van beroep en het hof van cassatie spelen een cruciale rol in het juridische systeem door het beoordelen van beslissingen van lagere rechtbanken en het waarborgen van de correcte interpretatie en toepassing van de wet. ### 3.1 Het hof van beroep Het hof van beroep is de instantie waar zaken die in eerste aanleg door de rechtbank van eerste aanleg of de ondernemingsrechtbank zijn behandeld, opnieuw worden voorgelegd ter beoordeling. Zaken kunnen zelden direct bij het hof van beroep worden aangebracht, behalve in uitzonderlijke omstandigheden, zoals de strafrechtelijke vervolging van magistraten [6](#page=6). #### 3.1.1 Materiële bevoegdheid van het hof van beroep Het hof van beroep is ingedeeld in gespecialiseerde kamers om diverse soorten zaken te behandelen: * **Kamer voor burgerlijke en economische zaken:** Behandelt beroepen tegen beslissingen van de burgerlijke rechtbank en de ondernemingsrechtbank. In veel gevallen is hoger beroep in burgerlijke en economische zaken alleen mogelijk als het geschil meer bedraagt dan 2.500 euro; onder deze 'beroepsdrempel' is geen hoger beroep mogelijk [6](#page=6) [7](#page=7). * **Kamer voor jeugd- en familiezaken:** Behandelt beroepen tegen beslissingen van de jeugdrechtbank en de familierechtbank. Tegen deze beslissingen kan altijd hoger beroep worden ingesteld, ongeacht het bedrag [7](#page=7). * **Strafkamers:** Oordelen in hoger beroep over misdrijven die in eerste aanleg door de correctionele rechtbank zijn behandeld [7](#page=7). * **Kamer van inbeschuldigingstelling (KI):** Bevoegd om beroepen te behandelen tegen beslissingen van de raadkamer. De KI heeft tevens de bevoegdheid om personen die verdacht worden van een zwaar misdrijf, te verwijzen naar het hof van assisen of de correctionele rechtbank [7](#page=7). * **Fiscale kamers:** Oordelen in hoger beroep over alle belastinggeschillen, ongeacht de waarde van het geschil. Tegen vonnissen van de rechtbank van eerste aanleg in geschillen over de toepassing van een belastingwet, kan altijd hoger beroep worden ingesteld [7](#page=7). #### 3.1.2 Territoriale bevoegdheid van het hof van beroep Er zijn vijf hoven van beroep in België, gevestigd in Gent, Antwerpen, Brussel, Luik en Bergen. Elk hof beschikt over de bovengenoemde gespecialiseerde kamers [7](#page=7). #### 3.1.3 Samenstelling van het hof van beroep Elke kamer van het hof van beroep bestaat uit één of drie raadsheren, die beroepsmagistraten zijn. Voor burgerlijke en economische zaken geldt, net als in eerste aanleg, het principe van de alleensprekende rechter. Hogere beroepen in strafzaken worden behandeld door een kamer bestaande uit drie raadsheren [7](#page=7). ### 3.2 Het arbeidshof Het arbeidshof oordeelt in hoger beroep over alle aangevochten beslissingen die in eerste aanleg door de arbeidsrechtbank zijn genomen, ongeacht de waarde van het geschil [7](#page=7). #### 3.2.1 Territoriale bevoegdheid en samenstelling van het arbeidshof Er zijn vijf arbeidshoven in België, met dezelfde rechtsgebieden als de hoven van beroep. Elke kamer in een arbeidshof bestaat uit één raadsheer (beroepsmagnaat) en twee raadsheren in sociale zaken, die vertegenwoordigers zijn van representatieve organisaties van werkgevers, werknemers en zelfstandigen [7](#page=7). ### 3.3 Het hof van cassatie Het Hof van Cassatie is het hoogste rechtscollege in België en behandelt enkel beroepen tegen vonnissen of arresten die in laatste aanleg zijn gewezen [7](#page=7). #### 3.3.1 Materiële bevoegdheid van het hof van cassatie Het Hof van Cassatie onderzoekt uitsluitend of de wet correct is geïnterpreteerd en toegepast in de aangevochten vonnissen of arresten, en of er geen procedurefouten zijn gemaakt. Het Hof bemoeit zich niet met de feiten van het geschil, maar richt zich enkel op de wettelijke en formele aspecten van de procedure en de uitspraak [8](#page=8). * **Verbrijzeling en verwijzing:** Als het Hof van Cassatie een schending van de wet of procedurefouten vaststelt, verbreekt het het aangevochten vonnis of arrest. De zaak wordt vervolgens verwezen naar een ander territoriaal rechtscollege van hetzelfde niveau als het gebroken rechtscollege, of naar hetzelfde rechtscollege met andere rechters. Het rechtscollege waarnaar verwezen wordt, behandelt de zaak opnieuw, inclusief de feitelijke aspecten, en is gebonden door de beslissingen van het Hof van Cassatie [8](#page=8). * **Einduitspraak door het Hof van Cassatie:** In principe doet het Hof van Cassatie geen uitspraak over het geschil zelf, tenzij een verwijzing geen meerwaarde betekent. In dat geval kan het Hof zelf de einduitspraak vellen, bijvoorbeeld wanneer geen onderzoek naar de feiten meer nodig is, of enkel nog een uitspraak over de proceskosten rest. Cassatie is dus in principe geen derde aanleg [8](#page=8). #### 3.3.2 Territoriale bevoegdheid van het hof van cassatie Er is één Hof van Cassatie in België, gevestigd in Brussel. Het is het hoogste rechtscollege, samen met het Grondwettelijk Hof en de Raad van State, hoewel deze laatste twee een meer specifieke taak hebben [8](#page=8). #### 3.3.3 Samenstelling van het hof van cassatie Het Hof van Cassatie is onderverdeeld in kamers bevoegd voor burgerlijke en economische zaken, sociale zaken, en strafzaken. Elke kamer is samengesteld uit vijf raadsheren, die beroepsmagistraten zijn [8](#page=8). ### 3.4 Het hof van assisen Het Hof van Assisen behandelt de zwaarste misdrijven, waaronder misdrijven waarop de zwaarste straffen staan (niveau 8, zoals levenslange gevangenisstraf) en sommige misdrijven van niveau 7 (gevangenisstraf van zestien tot achttien jaar). Het is de enige instantie die een levenslange gevangenisstraf kan opleggen. Daarnaast behandelt het hof politieke en drukpersmisdrijven [6](#page=6). #### 3.4.1 Territoriale bevoegdheid en samenstelling van het hof van assisen Het Hof van Assisen zetelt in de hoofdplaats van elke provincie, met uitzondering van Limburg (Tongeren) en Waals-Brabant (Nijvel). Het is geen permanente rechtsmacht en heeft geen eigen magistraten. Het hof bestaat uit twaalf juryleden, na een selectie bij loting aangewezen, en drie beroepsmagistraten (aangewezen uit de magistraten van het hof van beroep en de rechtbank van eerste aanleg). De beroepsrechters beraadslagen samen met de jury over zowel de schuldvraag als de strafmaat [6](#page=6). #### 3.4.2 Hoger beroep tegen arresten van het hof van assisen De arresten van het Hof van Assisen worden altijd in eerste en laatste aanleg gewezen. Er is geen hoger beroep mogelijk, enkel cassatie [6](#page=6). --- # Specialistische rechtbanken: ondernemingsrechtbank en arbeidsrechtbank Deze sectie behandelt de materiële en territoriale bevoegdheden, samenstelling en beroepsmogelijkheden van de ondernemingsrechtbank en de arbeidsrechtbank. ### 4.1 De ondernemingsrechtbank De ondernemingsrechtbank is bevoegd voor geschillen tussen ondernemingen, geschillen met betrekking tot rechtspersonen, en procedures voor ondernemingen in moeilijkheden [4](#page=4) [5](#page=5). #### 4.1.1 Materiële bevoegdheid De ondernemingsrechtbank is bevoegd voor: * Alle geschillen tussen ondernemingen. Een onderneming wordt gedefinieerd als een persoon of organisatie die op duurzame wijze een economisch doel nastreeft of zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent. Sinds 2018 omvat dit ook verenigingen, vrije beroepen en landbouwers [4](#page=4). * "Gemengde" geschillen (waarbij één partij een onderneming is en de andere niet) zijn enkel bevoegd voor de ondernemingsrechtbank indien de eisende partij ervoor kiest de onderneming-verweerder aldaar te dagvaarden. Als alleen de eisende partij een ondernemer is en de verweerder een particulier, is de rechtbank van eerste aanleg sowieso bevoegd [4](#page=4). * Geschillen tussen vennoten van een vennootschap of met betrekking tot andere rechtspersonen [4](#page=4). * Procedures ter reorganisatie van ondernemingen in moeilijkheden of ter verwijdering uit het rechtsverkeer via faillissement [5](#page=5). #### 4.1.2 Territoriale bevoegdheid Er is een ondernemingsrechtbank in elk rechtsgebied waar de zetel van een hof van beroep gevestigd is (Antwerpen, Gent, Brussel, Luik en Bergen). Binnen elk rechtsgebied zijn er doorgaans verschillende afdelingen. Zo heeft de ondernemingsrechtbank Antwerpen afdelingen in Antwerpen, Hasselt, Mechelen, Tongeren en Turnhout [5](#page=5). #### 4.1.3 Samenstelling De kamers in de ondernemingsrechtbank bestaan uit één beroepsmagistraat en twee rechters in ondernemingszaken. De rechters in ondernemingszaken zijn lekenrechters (meestal geen juristen) die de beroepsmagistraat adviseren met hun kennis en ervaring uit de bedrijfswereld, bijvoorbeeld op economisch of financieel vlak [5](#page=5). #### 4.1.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de ondernemingsrechtbank kan hoger beroep worden ingesteld bij het hof van beroep. Dit is echter enkel mogelijk indien het geschil meer dan 2.500 euro betreft. Bij een inzet van minder dan 2.500 euro is de uitspraak van de ondernemingsrechtbank definitief ("in laatste aanleg") [5](#page=5). ### 4.2 De arbeidsrechtbank De arbeidsrechtbank is bevoegd voor sociaalrechtelijke geschillen, waaronder arbeidsrechtelijke geschillen en geschillen in verband met sociale zekerheid [5](#page=5). #### 4.2.1 Materiële bevoegdheid De arbeidsrechtbank is bevoegd voor: * Alle geschillen inzake arbeidsrecht, zoals geschillen over de vergoeding van een ontslagen werknemer, of over de toepassing van collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's) [5](#page=5). * Alle geschillen in verband met sociale zekerheid, zoals geschillen over een vergoeding na een arbeidsongeval, over een werkloosheidsuitkering of over kinderbijslag [5](#page=5). * De collectieve schuldenregeling [5](#page=5). #### 4.2.2 Territoriale bevoegdheid Er is een arbeidsrechtbank in elk rechtsgebied waar de zetel van een hof van beroep gevestigd is (Antwerpen, Gent, Brussel, Luik en Bergen). Net als de ondernemingsrechtbank heeft de arbeidsrechtbank in de regel verschillende afdelingen in elk rechtsgebied. De arbeidsrechtbank Antwerpen heeft bijvoorbeeld afdelingen in Antwerpen, Hasselt, Mechelen, Tongeren en Turnhout [5](#page=5). #### 4.2.3 Samenstelling De arbeidsrechtbank bestaat uit één jurist, een beroepsrechter, en twee 'rechters in sociale zaken'. Dit zijn vertegenwoordigers van representatieve organisaties van werkgevers, werknemers en zelfstandigen. Bij een geschil dat betrekking heeft op een zelfstandige, zetelen twee beroepsrechters en één lekenrechter [5](#page=5). #### 4.2.4 Hoger beroep Tegen vonnissen van de arbeidsrechtbank kan, ongeacht het bedrag, steeds hoger beroep worden ingesteld bij het arbeidshof [5](#page=5). --- # Het hof van assisen en de behandeling van zware misdrijven Het hof van assisen is bevoegd voor de meest zware misdrijven en kent een unieke samenstelling met een jury, waarbij geen hoger beroep mogelijk is [6](#page=6). ### 5.1 Materiële bevoegdheid Het Hof van Assisen behandelt misdrijven waarop de zwaarste straffen staan. Dit omvat misdrijven met een straf van niveau 8, zoals levenslange gevangenisstraf, en bepaalde misdrijven met een straf van niveau 7, zoals een gevangenisstraf van meer dan zestien tot maximaal achttien jaar (art. 216 novies Sv.) [6](#page=6). Daarnaast is het hof bevoegd voor politieke misdrijven en drukpersmisdrijven [6](#page=6). Het hof van assisen is de enige rechterlijke instantie die de straf van levenslange gevangenisstraf kan opleggen. Het kan ook veroordelen tot een tijdelijke gevangenisstraf van twintig tot dertig jaar, afhankelijk van het misdrijf, verzwarende of verzachtende omstandigheden, en recidive [6](#page=6). ### 5.2 Territoriale bevoegdheid Het hof van assisen zetelt in de hoofdplaats van elke provincie, met uitzondering van Limburg en Waals-Brabant, waar het respectievelijk in Tongeren en Nijvel zetelt [6](#page=6). ### 5.3 Samenstelling Het hof van assisen is geen vaste rechtsmacht; het zetelt niet permanent en heeft geen eigen magistraten. Het is samengesteld uit twaalf juryleden, die na selectie bij loting worden aangewezen, en drie beroepsmagistraten. Deze beroepsrechters worden per zitting aangeduid uit de magistraten van het hof van beroep en de rechtbank van eerste aanleg. De beroepsrechters beraadslagen samen met de jury, niet alleen over de strafmaat, maar ook over de schuldvraag [6](#page=6). > **Tip:** De juryrechtspraak is een kenmerkend aspect van het hof van assisen, wat het onderscheidt van andere rechtbanken [6](#page=6). ### 5.4 Hoger beroep De arresten van het hof van assisen worden in eerste en laatste aanleg gewezen. Er is geen hoger beroep mogelijk tegen de beslissingen van het hof van assisen; enkel cassatie is mogelijk [6](#page=6). > **Conclusie:** De specifieke samenstelling met een jury en het ontbreken van hoger beroep benadrukken de uitzonderlijke aard van de behandeling van de zwaarste misdrijven door het hof van assisen [6](#page=6). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Vrederechter | De vrederechter is bevoegd voor burgerlijke geschillen tot 5.000 euro, huurzaken en andere geschillen inzake onroerende goederen, ongeacht de waarde, en beschermingsmaatregelen. | | Politierechtbank | De politierechtbank behandelt kleine misdrijven, met name verkeersmisdrijven, en beroepen tegen administratieve sancties van gemeenten. | | Rechtbank van eerste aanleg | Deze rechtbank heeft de volheid van bevoegdheid voor alle geschillen waarvoor de wet geen andere rechtbank aanwijst en bestaat uit verschillende afdelingen zoals de burgerlijke, familie- en jeugdrechtbank, en de correctionele rechtbank. | | Burgerlijke rechtbank | Bevoegd voor alle geschillen waarvoor de wet geen andere rechtbank aanwijst, inclusief bouwgeschillen, leningen, aansprakelijkheid en contracten. Doet ook hoger beroep in zaken van de vrederechter boven de 2.000 euro. | | Jeugd- en familierechtbank | De jeugdkamer is bevoegd voor jeugdbescherming en maatregelen voor minderjarigen in verontrustende situaties. De familierechtbank behandelt burgerlijke familiale geschillen zoals echtscheidingen en alimentatie, met nadruk op bemiddeling. | | Correctionele rechtbank | Bevoegd voor misdrijven die niet onder de bevoegdheid van de politierechtbank of het hof van assisen vallen, en oordeelt in hoger beroep over vonnissen van de politierechtbank. | | Beslagrechter | Een rechter binnen de rechtbank van eerste aanleg die bevoegd is inzake bewarende en uitvoerende beslagen. | | Fiscale kamers | Kamers binnen sommige rechtbanken van eerste aanleg en hoven van beroep die gespecialiseerd zijn in belastingrecht en geschillen over de toepassing van de belastingwet behandelen. | | Raadkamer | Ziet toe op het correcte verloop van het gerechtelijk onderzoek en beslist over de doorverwijzing naar de correctionele rechtbank of buitenvervolgingstelling. | | Strafuitvoeringsrechtbank | Neemt beslissingen over de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen, internering, voorwaardelijke invrijheidstelling en elektronisch toezicht. | | Ondernemingsrechtbank | Bevoegd voor alle geschillen tussen ondernemingen, verenigingen, vrije beroepen en landbouwers, ongeacht het bedrag, en behandelt procedures zoals gerechtelijke reorganisatie en faillissement. | | Arbeidsrechtbank | Bevoegd voor sociaalrechtelijke geschillen, waaronder arbeidsrecht en geschillen inzake sociale zekerheid. | | Hof van assisen | Beoordeelt de zwaarste misdrijven waarvoor de hoogste straffen staan, zoals levenslange gevangenisstraf, en politieke en drukpersmisdrijven. Is de enige instantie die een levenslange gevangenisstraf kan opleggen. | | Hof van beroep | Behandelt beroepen tegen vonnissen die in eerste aanleg zijn geveld door de rechtbank van eerste aanleg of de ondernemingsrechtbank, en is ingedeeld in kamers met specifieke specialisaties. | | Arbeidshof | Oordeelt in hoger beroep over alle beslissingen die in eerste aanleg door de arbeidsrechtbank zijn genomen, ongeacht de waarde van het geschil. | | Hof van Cassatie | Onderzoekt of de wet correct werd geïnterpreteerd en toegepast en of er geen procedurefouten zijn gemaakt in vonnissen of arresten die in laatste aanleg werden gewezen. Het verbreekt aangetaste beslissingen en verwijst de zaak door. | | Materiële bevoegdheid | Geeft aan welke soorten geschillen of zaken een rechtbank of rechter mag behandelen. | | Territoriale bevoegdheid | Bepaalt binnen welk geografisch gebied een rechtbank of rechter bevoegd is. | | Hoger beroep | Een rechtsmiddel waarbij een zaak die reeds in eerste aanleg is behandeld, opnieuw wordt voorgelegd aan een hogere rechter. | | In eerste aanleg | De eerste keer dat een zaak voor de rechter komt en inhoudelijk wordt behandeld. | | In laatste aanleg | De laatste instantie waar een zaak inhoudelijk wordt behandeld, waartegen geen hoger beroep meer mogelijk is. |