Deel 3 - HF 3 - BEWAARGEVING & LASTGEVING (7).docx

# De overeenkomst van bewaargeving Hier is een gedetailleerde samenvatting over de overeenkomst van bewaargeving, gericht op het voorbereiden van je examens. ## 1. De overeenkomst van bewaargeving Deze samenvatting behandelt de juridische definitie, kenmerken, toepassingen en afgrenzing van de bewaargevingsovereenkomst, inclusief het onderscheid met bruikleen en huur. ### 1.1 Gemeenrechtelijke definitie en essentie De kern van de bewaargeving is een overeenkomst tussen een bewaargever en een bewaarnemer, waarbij een roerende zaak wordt afgegeven met als opdracht deze te bewaren en te bewaken, met de verplichting deze in natura terug te geven op eerste verzoek van de bewaargever. * **Wettelijke definitie:** Artikel 1915 van het Burgerlijk Wetboek definieert bewaargeving als een handeling waarbij men een zaak van een ander ontvangt onder de last deze te bewaren en in natura terug te geven. * **Essentie:** Het is een contract dat tot stand komt door de wil van beide partijen om zich juridisch te binden. Het onderscheidt zich van louter gedogen, waarbij geen juridische wil tot binding aanwezig is. > **Voorbeeld:** Als je je jas afgeeft aan de vestiaire van een restaurant en een bonnetje ontvangt, is er sprake van een bewaargeving omdat er een juridische wil tot binding is. Als je je telefoon bij een vriend achterlaat terwijl je naar het toilet gaat, zonder expliciete afspraak, is er geen sprake van een contractuele bewaargeving en is de vriend niet automatisch aansprakelijk bij diefstal. #### 1.1.1 Toepassingen van bewaargeving Veel alledaagse situaties vallen onder de bewaargeving: * **Vestiaires:** Afgifte van jassen en persoonlijke bezittingen. * **Opslagplaatsen:** Bewaren van goederen in een beveiligde opslagruimte. * **Bewaakte parkings:** Wanneer er een expliciete bewakingsverplichting is. #### 1.1.2 Kenmerken van de bewaargevingsovereenkomst * **Zakelijke overeenkomst:** De overeenkomst komt pas tot stand bij de feitelijke afgifte van de zaak (artikel 1919 BW). * **Principieel kosteloos:** De bewaargeving is in principe gratis, tenzij anders overeengekomen of in de context van handelszaken waar een bezwarende titel vermoed wordt (artikel 1917 BW). * **Vaak accessoir:** De bewaargeving kan een bijkomstige overeenkomst zijn bij andere hoofdovereenkomsten zoals lastgeving of aanneming. #### 1.1.3 Afgrenzing met andere overeenkomsten * **Bezoldigde bewaarneming versus aanneming:** Bezoldigde bewaarneming wordt beschouwd als een *lex specialis* ten opzichte van de aannemingsovereenkomst wanneer het de bewaring van een zaak betreft. * **Bewaargeving versus bruikleen:** * Bij **bruikleen** mag de ontvanger de zaak gebruiken; bij **bewaargeving** is dit principieel verboden, tenzij contractueel anders bepaald (artikel 1930 BW). * Bruikleen is altijd om niet (kosteloos) en ten gunste van de ontlener. Bewaargeving kan om niet of ten bezwarende titel zijn en is in principe ten gunste van de bewaargever. * **Bewaargeving versus huur:** * Bij **huur** verkrijgt de huurder het genot van de zaak en betaalt hij hiervoor. De bewaarnemer heeft geen genotsrecht en betaalt meestal niet, maar wordt betaald. * De kwalificatie is cruciaal, met name bij parkeergarages. Een garagecontract waarbij een specifieke plaats wordt toegewezen en de huurder het genot heeft van die plaats, wordt eerder als huur beschouwd. Een parkingcontract met een bewakingsverplichting, afgifte van sleutels en algemene veiligheidsmaatregelen wijst eerder op bewaargeving. > **Voorbeeld Casus:** Een auto geparkeerd in een ondergrondse parking met slagbomen, camerabewaking en sleutelafgifte. Het feit dat de eigenaar van de parking een algemene veiligheidsverplichting heeft, maar niet de auto bewaakt, kan duiden op huur. Echter, indien er specifieke bewakingsmaatregelen zijn en de auto feitelijk wordt bewaakt, kan het als bewaargeving worden gekwalificeerd. De aansprakelijkheid bij diefstal is fundamenteel verschillend. #### 1.1.4 Soorten bewaargeving * **Vrijwillige / conventionele bewaargeving:** De bewaargever geeft zijn zaak vrijwillig in bewaring. * **Bewaargeving uit noodzaak:** Ontstaat door een onvoorziene gebeurtenis (bv. brand, schipbreuk, plundering) die ertoe dwingt een zaak in bewaring te geven. De bewaargever heeft hierbij geen vrije keuze (artikel 1949 BW). * Voorbeelden zijn de vestiaire in een restaurant, bagageafgifte in een luchthaven of het wegslepen van een voertuig door de politie. * **Hotelbewaargeving:** Een specifieke regeling voor de aansprakelijkheid van hotelhouders voor de goederen van hun gasten (zie §2). * **Sequester:** Een bewaargeving waarbij een zaak in bewaring wordt gegeven aan een derde, die de zaak aan een van de partijen moet teruggeven naargelang de uitkomst van een geschil. Dit is een complexere vorm die hier niet verder wordt uitgediept. ### 1.2 Verbintenissen van de bewaarnemer De bewaarnemer heeft twee hoofdbverbintenissen: 1. **Bewakingsplicht (art. 1927-1928 BW):** * Dit is een **inspanningsverbintenis**. De bewaargever draagt de bewijslast om aan te tonen dat de bewaarnemer tekort is geschoten. * De zorgvuldigheid die van de bewaarnemer verwacht wordt, is afhankelijk van of de bewaargeving onbezoldigd dan wel bezoldigd is: * **Onbezoldigd:** De bewaarnemer moet zorgen voor de zaak zoals voor zijn eigen goederen. * **Bezoldigd:** De bewaarnemer moet handelen als een goede huisvader. 2. **Teruggaveplicht (art. 1944 BW):** * Dit is een **resultaatsverbintenis**. De bewaarnemer moet de zaak in natura teruggeven. * Hij kan enkel aansprakelijk gehouden worden bij overmacht. * Om aan aansprakelijkheid te ontsnappen, moet de bewaarnemer aantonen dat hij de bewakingsplicht met alle nodige en redelijke zorg is nagekomen. #### 1.2.1 Aansprakelijkheid en exoneratie * **Exoneratiebedingen:** Deze zijn mogelijk, maar de geldigheid ervan is beperkt. * Ze moeten aanvaard zijn door de bewaargever. * **Geen exoneratie mogelijk voor bedrog of eigen opzettelijke fout** van de bewaarnemer. * **Geen exoneratie voor het essentiële van de overeenkomst** (bv. het bewaren van de zaak zelf). Een beding dat de bewaarnemer volledig ontslaat van aansprakelijkheid voor diefstal is in veel gevallen nietig. * Het is belangrijk om na te gaan of de clausule echt wijst op bewaargeving of dat het bedoeld is om het als huur te kwalificeren (bv. "de bewaking van het voertuig behoort niet tot de verplichting van de eigenaar"). #### 1.2.2 Verbintenissen van de bewaargever * **Kosten vergoeden:** De bewaargever moet de redelijke kosten vergoeden die de bewaarnemer heeft gemaakt voor de bewaring van de zaak. * **Schade vergoeden:** De bewaargever moet de bewaarnemer vergoeden voor schade die hij heeft geleden ten gevolge van de bewaargeving (artikel 1947 BW). * **Loon betalen:** Bij bezoldigde bewaargeving is de bewaargever gehouden het overeengekomen loon te betalen. * **Retentierecht:** De bewaarnemer geniet een retentierecht, wat betekent dat hij gerechtigd is de zaak onder zich te houden totdat de bewaargever zijn verplichtingen (kosten, loon) is nagekomen (artikel 1948 BW). > **Tip:** Een onbezoldigde overeenkomst van bewaargeving is een eenzijdige overeenkomst, aangezien enkel de bewaarnemer verbintenissen aangaat. ### 1.3 Hotelbewaargeving Dit is een specifieke vorm van bewaargeving die geregeld is door artikelen 1952-1954quater van het Burgerlijk Wetboek, gebaseerd op het Verdrag van Parijs uit 1962. * **Consensuele overeenkomst:** De overeenkomst komt tot stand door de intrek van de gast in het hotel. Afgifte van de zaak is niet noodzakelijk; alles wat zich in de hotelkamer bevindt, valt onder de bescherming. * **Quasi-objectieve aansprakelijkheid:** De hotelhouder is bijna foutloos aansprakelijk voor de goederen van zijn gasten. #### 1.3.1 Toepassingsgebied * **Hotelhouder:** Geldt voor personen die hoofd- of uitsluitend tegen betaling logies verschaffen, inclusief gemeubileerde kamers en vakantieclubs. * Niet van toepassing op restauranthouders, café-uitbaters, internaten, etc. * **Bagage:** Betreft alle zaken die zich in het hotel bevinden gedurende het verblijf van de gast, inclusief zaken buiten het hotel indien de hotelhouder of zijn personeel deze onder toezicht heeft genomen. * **Uitgesloten:** Wagens (tenzij de hotelhouder ze actief wegzet), levende dieren. #### 1.3.2 Aansprakelijkheid * **Beperkte aansprakelijkheid:** De hotelhouder is aansprakelijk tot een maximum van 100 maal de logiesprijs per dag per kamer, tenzij de gast kennis geeft van de schade. * **Onbeperkte aansprakelijkheid (art. 1953 BW):** De aansprakelijkheid is onbeperkt wanneer: * De zaken in handen van de hotelhouder of zijn personeel werden gegeven (bewijs van effectieve bewaargeving vereist). * De hotelhouder weigerde zaken in bewaring te nemen die hij verplicht is te aanvaarden (geld, waardepapieren, waardevolle zaken, tenzij buitensporig). * De schade te wijten is aan de schuld van de hotelhouder zelf of zijn personeel. * **Geen aansprakelijkheid (art. 1954 BW):** De hotelhouder is niet aansprakelijk voor schade te wijten aan: * De gast zelf. * Overmacht. * Gewapende diefstal. * De aard of een gebrek van de zaak. #### 1.3.3 Nietigheid van exoneratie Exoneratiebedingen door de hotelhouder voor diefstal van bagage zijn **nietig** (artikel 1954ter BW). --- # Soorten bewaargeving en aansprakelijkheid Hier is een gedetailleerde samenvatting over bewaargeving en aansprakelijkheid, opgesteld als een studiehandleiding voor je examen. ## 2. Soorten bewaargeving en aansprakelijkheid Deze sectie behandelt de verschillende vormen van bewaargeving, de kenmerken van deze overeenkomst, en de specifieke aansprakelijkheidsregels die van toepassing zijn op de bewaarnemer. ### 2.1 Gemeenrechtelijke bewaargeving #### 2.1.1 Definitie en kenmerken Bewaargeving is een overeenkomst waarbij de ene partij (de bewaargever) een zaak toevertrouwt aan de andere partij (de bewaarnemer) met de opdracht deze te bewaren en te bewaken, en met de verplichting deze in natura terug te geven op eerste verzoek. Dit onderscheidt bewaargeving van bruikleen, waarbij de zaak wel gebruikt mag worden. Hoewel bruikleen steeds om niet is, kan bewaargeving zowel om niet als ten bezwarende titel zijn. De wettelijke definitie vindt men in artikel 1915 van het Burgerlijk Wetboek: een handeling waarbij men een zaak van een ander ontvangt onder last van die te bewaren en in natura terug te geven. Belangrijke kenmerken zijn: * **Zakelijke overeenkomst:** De overeenkomst komt pas tot stand bij de feitelijke afgifte van de zaak (artikel 1919 BW). * **Principieel kosteloos:** Standaard is bewaargeving om niet (artikel 1917 BW), tenzij anders overeengekomen of bij handelstransacties, waar het om niet zijn vermoed wordt. * **Vaak accessoir:** De bewaargeving kan deel uitmaken van een andere hoofdovereenkomst, zoals lastgeving of aanneming. > **Tip:** Let goed op het onderscheid tussen bewaargeving en louter gedogen. Bij bewaargeving is er sprake van een wil om zich juridisch te binden, wat ontbreekt bij louter gedogen. #### 2.1.2 Afgrenzing met andere overeenkomsten * **Bruikleen:** Bij bruikleen mag de ontlener de zaak gebruiken; bij bewaargeving niet, tenzij contractueel anders overeengekomen (artikel 1930 BW). Bruikleen is steeds om niet, bewaargeving kan bezoldigd zijn. Bruikleen is in het belang van de ontlener, bewaargeving in het belang van de bewaargever. * **Huur:** Bij huur heeft de huurder een persoonlijk genotsrecht op de zaak en betaalt hij ervoor. De bewaarnemer heeft geen genotsrecht en hoeft meestal niet te betalen. Dit onderscheid is cruciaal bij parkeergarages: een garagecontract kan huur zijn (huur van een plaats), terwijl een parking met toezicht, slagbomen en camerabewaking eerder bewaargeving impliceert, met hogere aansprakelijkheid voor de uitbater. Een bankkluis is echter geen bewaargeving; de verhuurder is niet aansprakelijk voor feitelijke stoornissen van derden zoals diefstal. #### 2.1.3 Soorten bewaargeving * **Vrijwillige / conventionele bewaargeving:** De bewaargever geeft de zaak vrijwillig in bewaring. * **Bewaargeving uit noodzaak:** Men wordt gedwongen de zaak in bewaring te geven door een ongeval (bv. brand, schipbreuk, plundering) of een andere onvoorziene gebeurtenis (artikel 1949 BW). De bewaargever heeft hierbij weinig tot geen keuzevrijheid. Voorbeelden zijn de vestiaire in een restaurant of het wegslepen van een voertuig door de politie. * **Hotelbewaargeving:** Een specifieke regeling voor de aansprakelijkheid van hotelhouders. #### 2.1.4 Verbintenissen van de bewaarnemer 1. **Bewakingsplicht (art. 1927-1928 BW):** * Dit is een **inspanningsverbintenis**. De bewaargever draagt de bewijslast van een fout van de bewaarnemer. * Bij onbezoldigde bewaargeving moet de bewaarnemer zorgen zoals voor zijn eigen goederen. * Bij bezoldigde bewaargeving geldt de zorg van een "goede huisvader". 2. **Teruggaveplicht (art. 1944 BW):** * Dit is een **resultaatsverbintenis**. De bewaarnemer moet de zaak in natura teruggeven. * Enige grond voor niet-nakoming is **overmacht**. * Om aan aansprakelijkheid te ontsnappen, volstaat het voor de bewaarnemer aan te tonen dat de bewakingsplicht werd nagekomen met alle nodige en redelijke zorg. > **Tip:** De teruggaveplicht is een resultaatsverbintenis. Dit betekent dat de bewaarnemer aansprakelijk is tenzij hij overmacht kan bewijzen. #### 2.1.5 Aansprakelijkheid van de bewaarnemer De aansprakelijkheid van de bewaarnemer hangt af van de aard van de bewaargeving en de specifieke omstandigheden. Bij bezoldigde bewaargeving geldt een hogere norm van zorg. **Exoneratiebedingen:** * Exoneratiebedingen zijn mogelijk, maar moeten **aanvaard** zijn door de bewaargever. * **Niet geldig** zijn exoneratiebedingen voor: * Bedrog of eigen opzettelijke fout van de bewaarnemer. * Het schenden van het **essentiële** van de overeenkomst (bv. een parking uitbater die zich exonereert voor diefstal van de auto). * Een exoneratiebeding kan helpen om aan te tonen dat er geen sprake is van bewaargeving, maar enkel van huur. #### 2.1.6 Verbintenissen van de bewaargever * Kosten vergoeden die de bewaarnemer redelijkerwijs heeft gemaakt. * De bewaarnemer vergoeden voor schade die hij heeft geleden door de bewaargeving (artikel 1947 BW). * Bij bezoldigde bewaargeving: het afgesproken loon betalen. * De bewaarnemer geniet een **retentierecht** (artikel 1948 BW) op de zaak tot betaling van de verschuldigde kosten of loon. > **Tip:** Een onbezoldigde overeenkomst van bewaargeving is een eenzijdige overeenkomst, waarbij enkel de bewaarnemer verbintenissen heeft. ### 2.2 Hotelbewaargeving #### 2.2.1 Algemeen Hotelbewaargeving is een **lex specialis** ten opzichte van de gemeenrechtelijke bewaargeving, geregeld in de artikelen 1952-1954quater van het Burgerlijk Wetboek. Het betreft een **consensuele overeenkomst** die tot stand komt door de intrek van een gast in een hotel, waarbij de hotelhouder quasi-objectief aansprakelijk is voor de bewaring van de bagage van de gast. Afgifte van de zaken aan de hotelhouder is niet steeds vereist; zaken die zich in de hotelruimte bevinden, vallen onder de bescherming. #### 2.2.2 Toepassingsgebied * **Hotelhouder:** Personen die tegen betaling logies verschaffen (hotels, gemeubileerde kamers, vakantieclubs). Niet van toepassing op restauranthouders, café-uitbaters, internaten, ziekenhuizen, campings, tenzij er ook slaapgelegenheid wordt geboden. * **Bagage:** Zaken die zich bevinden in het hotel gedurende de periode dat de gast er logeert. De zaken moeten niet uitdrukkelijk worden toevertrouwd. Zaken die zich buiten het hotel bevinden, vallen hier onder, mits de hotelhouder ze uitdrukkelijk of stilzwijgend onder zijn toezicht heeft genomen. * **Uitgesloten:** Wagens vallen niet onder de hotelbewaargeving, tenzij de hotelhouder ze actief in bewaring neemt (bv. valet parking). #### 2.2.3 Aansprakelijkheid * **Beperkte aansprakelijkheid:** De hotelhouder is aansprakelijk tot een maximum van honderd maal de dagprijs van de logies per kamer per dag (minus de maaltijdprijs). De gast moet de schade melden. * **Onbeperkte aansprakelijkheid:** De hotelhouder is volledig aansprakelijk wanneer: * De zaken in handen van de hotelhouder of zijn personeel werden gegeven (effectieve bewaargeving door de gast aan te tonen). * De hotelhouder geweigerd heeft zaken in bewaring te nemen die hij verplicht is te aanvaarden (waardepapieren, geld, waardevolle zaken, tenzij buitenissige waarde). * De schade te wijten is aan een fout van de hotelhouder zelf of zijn personeel. #### 2.2.4 Uitsluiting van aansprakelijkheid Hotelhouders kunnen hun aansprakelijkheid niet uitsluiten voor de gevallen van beperkte en onbeperkte aansprakelijkheid (artikel 1954ter BW). Elk exoneratiebeding hieromtrent is nietig. #### 2.2.5 Situaties zonder aansprakelijkheid voor de hotelhouder (artikel 1954 BW) De hotelhouder is niet aansprakelijk voor schade te wijten aan: * De gast zelf. * Overmacht. * Gewapende diefstal. * De aard of een gebrek van de zaak zelf. > **Tip:** De kwalificatie van een contract (huur versus bewaargeving) is cruciaal voor de aansprakelijkheid. Bij bewaargeving zijn de verplichtingen van de bewaarnemer veel zwaarder. --- # De overeenkomst van lastgeving De overeenkomst van lastgeving is een contract waarbij de ene partij, de lasthebber, zich ertoe verbindt om voor rekening van de andere partij, de lastgever, rechtshandelingen te verrichten, wat door de lasthebber wordt aanvaard. ## 3.1 Gemeenrechtelijke lastgeving (art. 1984 – 2010 BW) ### 3.1.1 Begrip en kenmerken De lastgevingsovereenkomst wordt gedefinieerd in artikel 1984 BW. Het is een overeenkomst waarbij een persoon, de lasthebber of mandataris, belast wordt om voor iemand anders, de lastgever of mandant, een rechtshandeling te stellen, en dit door de lasthebber wordt aanvaard. **Kernmerken:** * **Consensuele overeenkomst:** De overeenkomst komt tot stand door de loutere wilsovereenstemming tussen lastgever en lasthebber. * **Rechtshandelingen:** In tegenstelling tot de aannemingsovereenkomst, die betrekking heeft op materiële handelingen, focust lastgeving op rechtshandelingen. * **Vertegenwoordigingsbevoegdheid:** Een cruciaal aspect van lastgeving is dat de lasthebber optreedt in naam en voor rekening van de lastgever, wat leidt tot vertegenwoordiging naar derden toe. Bij aanneming is dit niet het geval. * **Principieel kosteloos:** Conform artikel 1986 BW is lastgeving in principe gratis. Dit staat in contrast met de aannemingsovereenkomst die steeds ten bezwarende titel is. * **Verboden lastgeving:** Sommige rechtshandelingen kunnen niet via lastgeving worden uitgevoerd, zoals het sluiten van een huwelijk of het opstellen van een testament. **Bronnen van lastgeving:** Lastgeving kan voortvloeien uit: * **Overeenkomst (conventioneel):** De meest voorkomende vorm, gebaseerd op een contract tussen partijen. * **Wet:** Bijvoorbeeld ouderlijk gezag of voogdij. * **Gerechtelijke beslissing:** Een rechter kan een voorlopig bewindvoerder aanstellen die handelt namens een persoon die wilsonbekwaam is verklaard. **Onmiddellijke versus middellijke vertegenwoordiging:** * **Onmiddellijke vertegenwoordiging:** De lasthebber treedt op in naam en voor rekening van de lastgever. De rechtshandeling creëert rechten en plichten rechtstreeks voor de lastgever. * **Middellijke vertegenwoordiging:** De lasthebber treedt op voor rekening van de lastgever, maar in eigen naam. Dit wordt ook wel 'naamlening' genoemd. Het bekendste voorbeeld is wanneer iemand geld leent op naam van een ander. ### 3.1.2 Vorm en bewijs * **Vormvereisten:** De lastgevingsovereenkomst is een consensueel contract en kent in principe geen vormvereisten. Ze kan mondeling of zelfs stilzwijgend tot stand komen. * **Bewijs:** Volgens artikel 8.9 NBW (oud art. 1341 BW) dient een lastgevingsovereenkomst in principe door beide partijen te worden ondertekend. Tegenover derden kan het bewijs van de lastgeving geleverd worden door de overlegging van een schriftelijke volmacht, vooral indien het bedrag de 3.500 euro overschrijdt. ### 3.1.3 Verbintenissen van de lasthebber De lasthebber heeft voornamelijk een **inspanningsverbintenis**. De aansprakelijkheid voor schade bij niet-uitvoering is geregeld in artikel 1991, eerste lid BW, mede gelezen in artikel 1992, tweede lid BW. **Specifieke verbintenissen:** * **Respecteren van omvang en finaliteit van het mandaat:** De lasthebber mag niet buiten de grenzen van de opdracht treden. * **Verbod om als tegenpartij op te treden:** Tenzij anders overeengekomen, mag de lasthebber niet optreden als wederpartij in de rechtshandeling die hij namens de lastgever verricht (bijvoorbeeld bij de verkoop van een huis van de lastgever). * **Geen vervanging:** De lasthebber mag zich in principe niet laten vervangen, tenzij de lastgever hiervoor uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven. * **Leiding en verantwoordelijkheid van de uitvoering:** De lasthebber is verantwoordelijk voor de correcte uitvoering van de opdracht. * **Rekenschap geven:** De lasthebber moet rekening en verantwoording afleggen aan de lastgever over de uitvoering van de opdracht en de ontvangen gelden (art. 1993 BW). ### 3.1.4 Verbintenissen van de lastgever * **Nakomen van verbintenissen aangegaan door de lasthebber:** De lastgever is gebonden door de rechtshandelingen die de lasthebber in zijn naam en voor zijn rekening heeft gesteld, binnen de perken van het mandaat (art. 1998 BW). * **Betaling van loon:** Indien een loon is overeengekomen, is de lastgever gehouden dit te betalen. Matiging door de rechter is historisch mogelijk, maar is bekritiseerd. * **Vergoeding van voorschotten en kosten:** De lastgever moet de kosten en voorschotten vergoeden die de lasthebber in het kader van de lastgeving heeft gemaakt (art. 1999 BW). * **Retentierecht:** De lasthebber geniet een retentierecht op de goederen van de lastgever tot de betaling van de verschuldigde sommen (art. 1948 BW). ### 3.1.5 Gevolgen ten aanzien van derden Dit aspect is cruciaal voor examens en vereist een nauwkeurige analyse. **Gevallen waarin de lasthebber binnen de perken van het mandaat blijft:** * De rechtshandeling werkt alsof de lastgever deze zelf heeft gesteld (art. 1998 BW). * De eigendom van de goederen gaat rechtstreeks over naar de lastgever. * Fouten begaan door de lasthebber binnen de perken van zijn mandaat, zijn toe te rekenen aan de lastgever. * De lasthebber is zelf niet gebonden, tenzij er sprake is van sterkmaking (waarbij de lasthebber zich garant stelt voor de nakoming door de lastgever). **Gevallen waarin de lasthebber buiten de perken van het mandaat treedt of geen mandaat heeft:** * **Algemene regel:** De lastgever is in principe niet gebonden door handelingen die buiten de perken van het mandaat zijn gesteld. De lasthebber treedt dan zelf als partij op. * **Uitzonderingen (waarbij de lastgever toch gebonden kan zijn):** * **Bekrachtiging (art. 1998, tweede lid BW):** De lastgever kan de handeling die buiten de perken van het mandaat is gesteld, achteraf bekrachtigen. * **Schijnmandaat:** Dit is een belangrijk concept dat vereist is om de verbintenissen van de lastgever ten aanzien van een derde te rechtvaardigen, zelfs indien de lasthebber buiten zijn bevoegdheid is getreden. De vereisten voor een schijnmandaat zijn: 1. Een schijnbare vertegenwoordigingsmacht bij de lasthebber (het leek alsof hij bevoegd was). 2. De derde beroept zich te goeder trouw op die bevoegdheid. 3. De schijnlastgever (de zogenaamde lastgever) heeft bijgedragen tot het ontstaan van die schijn (een fout van de schijnlastgever is niet altijd noodzakelijk). 4. De derde lijdt schade indien het schijnmandaat niet wordt gehonoreerd. * **Aansprakelijkheid van de lasthebber ten aanzien van de derde:** Indien de lastgever niet gebonden is en er geen sprake is van een schijnmandaat, kan de lasthebber zelf buitencontractueel aansprakelijk worden gesteld door de derde voor de door hem veroorzaakte schade. Dit gebeurt wanneer de lasthebber buiten zijn bevoegdheid treedt zonder dat de derde hiervan op de hoogte was, of wanneer er geen mandaat was. **Voorbeeld van schijnmandaat:** Een persoon presenteert zich als vertegenwoordiger van een bedrijf en sluit een overeenkomst met een derde, terwijl hij al lang niet meer voor dat bedrijf werkt. Als de derde te goeder trouw is en de schijn van bevoegdheid is gewekt door het bedrijf (bijvoorbeeld door het gebruik van bedrijfspapier), kan het bedrijf toch gebonden zijn. ### 3.1.6 Einde van de lastgeving De lastgevingsovereenkomst kan op verschillende manieren eindigen: * **Overlijden van de lasthebber of lastgever:** Tenzij anders bepaald in de overeenkomst (art. 2003, derde lid BW). * **Opzegging door de lasthebber (art. 2007, eerste lid BW):** De lasthebber kan de overeenkomst opzeggen, eventueel met een opzeggingstermijn. Indien de opzegging schade veroorzaakt voor de lastgever, kan deze een schadevergoeding eisen. * **Herroeping door de lastgever (art. 2004 BW):** De lastgever kan de lastgeving herroepen zonder specifieke motivering, vormvereisten, vergoeding of termijn. Dit recht is van aanvullend recht. ### 3.1.7 Specifieke toepassing: Zorgvolmacht * **Doel:** Een zorgvolmacht is een overeenkomst die iemand in staat stelt om anticiperend te voorzien in zijn eigen potentiële wilsonbekwaamheid. * **Inhoud:** De lastgever verleent aan een of meerdere personen (lasthebbers) de bevoegdheid om specifieke of algemene handelingen te stellen, zowel met betrekking tot zijn vermogen als zijn persoon. * **Voorwaarde:** De lastgever moet nog wilsbekwaam zijn op het moment van het opstellen van de zorgvolmacht. * **Uitwerking:** De volmacht wordt uitgewerkt zodra de lastgever wilsonbekwaam wordt. * **Registratie:** Voor de geldigheid en om misbruik te voorkomen, dient een zorgvolmacht geregistreerd te worden in het Centraal Register voor Lastgevingen. Dit dient als alternatief voor een gerechtelijke procedure tot aanstelling van een bewindvoerder. ## 3.2 Handelstussenpersonen Handelstussenpersonen treden op voor rekening van een principaal (lastgever) bij handelstransacties. Zij worden onderscheiden in makelaars, handelsagenten en handelsvertegenwoordigers. ### 3.2.1 Makelaar * **Rol:** Brengt partijen bij elkaar en bemiddelt bij transacties. Een makelaar is een bemiddelaar en kan zowel een aannemingsovereenkomst als een lastgevingsovereenkomst hebben, afhankelijk van de concrete opdracht. Hij stelt zelf geen rechtshandelingen, maar brengt wel partijen in contact. * **Duurzaamheid:** Er is geen vaste duurzame verhouding met de opdrachtgever. * **Zelfstandigheid:** Werkt zelfstandig en niet in ondergeschikt verband. ### 3.2.2 Handelsagent * **Rol:** Is een zelfstandige handelstussenpersoon die duurzaam is verbonden aan een opdrachtgever om te bemiddelen bij transacties. * **Duurzaamheid:** Kenmerkend is de duurzame relatie met de opdrachtgever. * **Zelfstandigheid:** Werkt zelfstandig en niet in ondergeschikt verband. * **Statutaire regeling:** De handelsagentuur is geregeld in het Wetboek Economisch Recht (WER). ### 3.2.3 Handelsvertegenwoordiger * **Rol:** Een handelsvertegenwoordiger is een werknemer die voor een werkgever (principaal) handelstransacties verricht. * **Ondergeschiktheid:** Werkt in ondergeschiktheid ten aanzien van zijn werkgever. * **Statutaire regeling:** Het statuut van de handelsvertegenwoordiger wordt geregeld door het arbeidsrecht. --- # Handelstussenpersonen Dit hoofdstuk behandelt de verschillende soorten handelstussenpersonen, hun juridische status en de kenmerken van hun overeenkomsten. ### 4.1 Algemene kenmerken van handelstussenpersonen Handelstussenpersonen fungeren als bemiddelaars bij handelstransacties en treden op voor rekening van een principaal. Er zijn drie hoofdcategorieën: makelaars, handelsagenten en handelsvertegenwoordigers. ### 4.2 Makelaar * **Definitie:** Een makelaar is een bemiddelaar die partijen bij elkaar brengt voor een handelstransactie. * **Juridische status:** De overeenkomst met een makelaar is in de regel een aannemingsovereenkomst. * **Kenmerken:** * Stelt geen rechtshandelingen, maar brengt partijen samen. * Heeft geen duurzame verhouding met de opdrachtgever; de overeenkomst is vaak projectgebonden. * Werkt zelfstandig en niet in ondergeschikt verband. * De rol van de makelaar eindigt zodra de partijen in contact zijn gebracht. ### 4.3 Handelsagent * **Definitie:** Een handelsagent is een zelfstandige tussenpersoon die duurzaam verbonden is aan een opdrachtgever om te bemiddelen bij de verkoop of aankoop van producten, of om contracten te sluiten voor rekening van de opdrachtgever. * **Juridische status:** De overeenkomst met een handelsagent valt onder de regeling van de handelsagentuur in het Wetboek Economisch Recht (WER). * **Kenmerken:** * Werkt op zelfstandige basis en factureert aan de opdrachtgever. * Heeft een duurzame verhouding met de opdrachtgever. * Kan, afhankelijk van de overeenkomst, ook rechtshandelingen verrichten. ### 4.4 Handelsvertegenwoordiger * **Definitie:** Een handelsvertegenwoordiger is een persoon die in dienst is van een werkgever en die belast is met de verkoop of aankoop van producten namens die werkgever. * **Juridische status:** De verhouding tussen een handelsvertegenwoordiger en zijn werkgever is geregeld door het arbeidsrecht. * **Kenmerken:** * Vertegenwoordiger werkt in ondergeschiktheid ten opzichte van de werkgever. * Heeft een arbeidsrechtelijk statuut. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Bewaargeving | Een overeenkomst waarbij de ene partij (de bewaarnemer) een roerende zaak van de andere partij (de bewaargever) ontvangt onder de last deze te bewaren en in natura terug te geven, principieel op eerste verzoek. | | Zakelijke overeenkomst | Een overeenkomst die pas tot stand komt door de daadwerkelijke afgifte van de zaak waar de overeenkomst op betrekking heeft, wat betekent dat de wilsovereenstemming alleen niet volstaat. | | Om niet (kosteloos) | Betekent dat er geen tegenprestatie is vereist voor de geleverde dienst of zaak. Bij bewaargeving is dit principieel kosteloos, tenzij anders overeengekomen. | | Ten bezwarende titel | Betekent dat elke partij een tegenprestatie ontvangt voor de prestatie die zij levert, wat resulteert in een wederkerige overeenkomst met verplichtingen voor beide partijen. | | Lastgeving | Een overeenkomst waarbij een persoon (de lasthebber) belast wordt om voor rekening en in naam van een ander (de lastgever) een rechtshandeling te stellen. | | Rechtshandeling | Een handeling die gericht is op het tot stand brengen van een rechtsgevolg, zoals het sluiten van een contract, het opstellen van een testament of het doen van een aanbod. | | Vertegenwoordiging | De bevoegdheid van een persoon om op te treden in naam en voor rekening van een ander, waardoor de rechtsgevolgen van de handeling rechtstreeks de andere persoon binden. | | Aanneming | Een overeenkomst waarbij de ene partij zich ertoe verbindt om tegen betaling een bepaald werk uit te voeren, wat doorgaans materiële handelingen omvat. | | Consensuele overeenkomst | Een overeenkomst die tot stand komt door de loutere wilsovereenstemming van de partijen, zonder dat er specifieke vormvereisten of de afgifte van een zaak nodig zijn. | | Resultaatsverbintenis | Een verbintenis waarbij de schuldenaar zich ertoe verbindt een bepaald resultaat te bereiken. Het niet-bereiken van dit resultaat leidt tot een tekortkoming, tenzij overmacht kan worden aangetoond. | | Inspanningsverbintenis | Een verbintenis waarbij de schuldenaar zich ertoe verbindt om de nodige inspanningen te leveren om een bepaald resultaat te bereiken, zonder garantie op succes. De schuldeiser moet de fout van de schuldenaar bewijzen. | | Overmacht | Een gebeurtenis die de schuldenaar niet kon voorzien en die de uitvoering van zijn verbintenis onmogelijk maakt, waardoor hij bevrijd wordt van zijn aansprakelijkheid. | | Quasi-objectieve aansprakelijkheid | Een vorm van aansprakelijkheid waarbij de schuldenaar weliswaar niet persoonlijk een fout hoeft te hebben gemaakt, maar wel aansprakelijk kan worden gesteld voor bepaalde gebeurtenissen, tenzij hij kan aantonen dat deze niet aan hem te wijten waren of dat er sprake was van overmacht. | | Hotelbewaargeving | Een specifieke vorm van bewaargeving die van toepassing is op de aansprakelijkheid van hotelhouders voor de bagage van hun gasten, geregeld door specifieke wetsartikelen die quasi-objectieve aansprakelijkheid introduceren. | | Zorgvolmacht | Een overeenkomst waarbij een persoon (de lastgever), terwijl hij nog wilsbekwaam is, één of meerdere personen (de lasthebber) de bevoegdheid geeft om specifieke of algemene handelingen te stellen betreffende zijn vermogen of persoon voor het geval hij later wilsonbekwaam wordt. | | Schijnmandaat | Een situatie waarin een derde te goeder trouw meent dat iemand bevoegd is om namens een ander te handelen, terwijl die bevoegdheid feitelijk niet bestaat, maar de schijn van bevoegdheid is gewekt door de (schijn)lastgever. |