1_2_3_4_merged.pdf

# Inleiding tot overheidsopdrachten Dit onderwerp introduceert het concept van overheidsopdrachten, definieert wat een overheidsopdracht inhoudt, en bespreekt de toepasselijke regelgeving en de algemene beginselen die van toepassing zijn [8](#page=8). ### 1.1 Wat is een overheidsopdracht? Een overheidsopdracht ontstaat wanneer de overheid een beroep doet op derden, zoals aannemers of leveranciers, voor het uitvoeren van werken, het leveren van goederen, of het verlenen van diensten. De overheid kan hierbij niet vrij kiezen, maar is gebonden aan specifieke overheidsopdrachtenreglementering. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen klassieke sectoren en speciale sectoren [10](#page=10) [9](#page=9). ### 1.2 Relevante regelgeving De relevante regelgeving voor overheidsopdrachten is in beweging en wordt periodiek aangepast. Belangrijke wetgeving omvat [11](#page=11): * De wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten (WOO2016) [11](#page=11). * De wet van 16 februari 2017 tot wijziging van de wet van 17 juni 2013 betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen inzake overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten [11](#page=11). * Koninklijke besluiten betreffende de plaatsing in de klassieke sectoren (18 april 2017) en speciale sectoren (18 juni 2017) [11](#page=11). * Het koninklijk besluit van 22 juni 2017 tot wijziging van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken en tot bepaling van de datum van inwerkingtreding van de wet van 16 februari 2017 [11](#page=11). ### 1.3 Toepassingsgebied Elke aanbestedende overheid valt onder de reglementering voor de klassieke sectoren. Dit omvat [12](#page=12): * De staat [12](#page=12). * Territoriale lichamen zoals gewesten, provincies, steden en gemeenschappen [12](#page=12). * Publiekrechtelijke instellingen zoals OCMW's, kerkfabrieken en intergemeentelijke politiezones [12](#page=12). * Een open categorie van personen die, op het moment van de beslissing tot opdracht, voldoen aan drie criteria: 1. Rechtspersoonlijkheid hebben [12](#page=12). 2. Opgericht zijn met een specifiek doel om in behoeften van algemeen belang te voorzien die niet van industriële of commerciële aard zijn [12](#page=12). 3. Gefinancierd worden door, beheerd worden onder toezicht van, of waarvan de beslissende organen voor meer dan de helft samengesteld zijn door aanbestedende overheden [12](#page=12). ### 1.4 Erkenning Voor het uitvoeren van overheidsopdrachten van een bepaalde aard en omvang, moeten aannemers en onderaannemers aan specifieke voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden betreffen [13](#page=13): * Technische bekwaamheid [13](#page=13). * Financiële draagkracht [13](#page=13). * Professionele integriteit [13](#page=13). ### 1.5 Indeling van overheidsopdrachten Overheidsopdrachten worden onderscheiden in werken, leveringen en diensten [17](#page=17). #### 1.5.1 Overheidsopdrachten van werken Dit omvat: * **Bouwwerk**: Het product van een geheel van bouwkundige of civieltechnische werken dat ertoe bestemd is als zodanig een economische of technische functie te vervullen [18](#page=18). * **Bouwwerkzaamheden**: Bouwkundige of civieltechnische werken, inclusief ontwerp en/of uitvoering [18](#page=18). * **Bouwwerk op maat**: Het laten uitvoeren, met welke middelen ook, van een bouwwerk dat aan de door de aanbestedende overheid vastgestelde behoeften voldoet [18](#page=18). #### 1.5.2 Overheidsopdrachten van leveringen Dit zijn overheidsopdrachten die betrekking hebben op de aankoop, leasing, huur of huurkoop, met of zonder koopoptie, van producten. Hieronder valt de aankoop van roerende goederen. Een opdracht die primair betrekking heeft op het leveren van producten en secundair op plaatsings- en installatiewerkzaamheden, wordt beschouwd als een opdracht voor leveringen [19](#page=19). #### 1.5.3 Overheidsopdrachten van diensten Een overheidsopdracht wordt gekwalificeerd als een opdracht voor diensten indien de opdracht betrekking heeft op het verlenen van diensten, zoals opgesomd in Bijlage II van de Wet Overheidsopdrachten [20](#page=20). #### 1.5.4 Gemengde opdrachten * **Leveringen en diensten**: Een opdracht wordt geclassificeerd als een opdracht voor diensten indien de waarde van de diensten hoger is dan die van de leveringen [21](#page=21). * **Werken en diensten**: Een opdracht wordt geclassificeerd als een opdracht voor diensten indien de werken slechts bijkomstig zijn aan de diensten die het hoofdvoorwerp vormen [21](#page=21). ### 1.6 Europese basisbeginselen De overheidsopdrachtenregelgeving is gebaseerd op Europese beginselen om een eerlijk en open proces te garanderen. Deze omvatten [22](#page=22): * **Gelijke behandeling**: Alle deelnemende concurrenten hebben recht op een neutrale beoordeling en een gelijke toepassing van de geldende regels en voorwaarden [22](#page=22). * **Verbod van discriminatie (concurrentiebeginsel)**: De participatie van concurrenten uit andere lidstaten van de Europese Unie mag niet worden belemmerd of bemoeilijkt door nationale regelingen of behandelingen [22](#page=22). * **Transparantiebeginsel**: Het overheidshandelen moet logisch, redelijk en duidelijk zijn, traceerbaar in een dossier, en op gemotiveerde wijze gebeuren [22](#page=22). * **Proportionele wijze**: De actie of sanctie van de overheid moet in verhouding staan tot het betrokken feit [22](#page=22). ### 1.7 Algemene beginselen Uit het beginsel van gelijkheid vloeit mededinging voort. Dit vereist [23](#page=23): * Verbod op afspraken tussen inschrijvers [23](#page=23). * Verbod op het gebruik van specifieke technische specificaties die verwijzen naar merknamen [23](#page=23). * Het vermijden van voorkennis, zoals afspraken tussen een ambtenaar en een inschrijver vóór de aanbesteding [23](#page=23). * Het beperken van de uitbreiding van de opdracht na toewijzing [23](#page=23). * Integriteit van inschrijvers [23](#page=23). Verder omvatten de algemene beginselen: * **Belangenconflicten voorkomen** [24](#page=24). * **Naleving van milieu-, sociaal- en arbeidsrecht** [24](#page=24). * **Vrij van ondernemen** [24](#page=24). * **Forfaitaire grondslag**: Dit impliceert een vaste prijs, met verplichtingen tot prijsherziening en regels voor onvoorziene omstandigheden, tenzij anders bepaald. Dit concept omvat principes van all-in-prijzen en betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties [24](#page=24). * Vormen van opdrachten met forfaitaire grondslag zijn: opdracht voor globale prijs, opdracht volgens prijslijst (eenheidsprijzen per post forfaitair, hoeveelheden niet vast), en gemengde opdrachten [24](#page=24). --- # Plaatsingsprocedures en opmaak van een offerte Dit gedeelte behandelt de verschillende procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten, de vereisten voor het indienen van een aanvraag tot deelneming, en hoe een offerte moet worden opgemaakt en ingediend [25](#page=25). ### 2.1 Plaatsingsprocedures Overheidsopdrachten worden geplaatst via diverse procedures, die worden onderscheiden op basis van hun structuur en de mate van mededinging [26](#page=26). #### 2.1.1 Openbare procedure De openbare procedure is een procedure in één stap waarbij de concurrentie zoveel mogelijk wordt laten spelen. Bij deze procedure kan de aanbestedende overheid één of meerdere gunningscriteria hanteren, waarvan er minstens één betrekking heeft op de prijs. De opdracht wordt gegund aan de economisch meest voordelige offerte, die beoordeeld kan worden op basis van prijs, kosten (inclusief levenscycluskosten), of de beste prijs-kwaliteitsverhouding [27](#page=27). #### 2.1.2 Niet-openbare procedure De niet-openbare procedure is een procedure in twee stappen of ronden. Deze procedure wordt vaak toegepast wanneer de aanbesteder wenst dat de bestekken enkel worden toegezonden aan geselecteerde kandidaten. Dit kan het geval zijn bij een vermoeden van een zeer groot aantal inschrijvers of wanneer de materie geheimhouding vereist. In de eerste ronde worden de meest geschikte gegadigden geselecteerd op basis van vooraf opgestelde en gecommuniceerde selectiecriteria, mits ze voldoen aan de gestelde minimumgeschiktheidseisen en er geen uitsluitingsgronden van toepassing zijn. De geselecteerden worden vervolgens uitgenodigd om een inschrijving te doen, die in de tweede ronde wordt beoordeeld. Er moeten minimaal 5 kandidaten zijn en deze procedure is doorgaans langer dan de openbare procedure. De opdracht wordt meestal gegund aan de economisch meest voordelige offerte [28](#page=28). #### 2.1.3 Onderhandelingsprocedure Bij de onderhandelingsprocedure kiest de aanbesteder zelf de kandidaten uit. Dit is een gunningsprocedure met een beperkte graad van mededinging. Deze procedure is van toepassing voor opdrachten met een gunningsbedrag tot 143.000 euro exclusief btw [29](#page=29). #### 2.1.4 Vereenvoudigde onderhandelingsprocedure Voor opdrachten bij werken tot een bedrag van 143.000 euro en voor opdrachten bij leveringen en diensten tot 30.000 euro kunnen vereenvoudigde procedures worden toegepast [26](#page=26). #### 2.1.5 Concurrentiegerichte dialoog en innovatiepartnerschap De concurrentiegerichte dialoog is een procedure die wordt toegepast wanneer de aanbesteder de opdracht niet onmiddellijk kan definiëren en er behoefte is aan dialoog om de meest geschikte oplossing te vinden. Het innovatiepartnerschap is bedoeld voor de ontwikkeling en aankoop van innovatieve producten, diensten of werken die nog niet op de markt beschikbaar zijn [26](#page=26). ### 2.2 Verloop van een aanbesteding Het algemene verloop van een aanbesteding omvat de volgende stappen: raming en definiëring van de opdracht, bekendmaking, indiening van een aanvraag tot deelneming (in beperkte/niet-openbare procedures), selectie (in beperkte/niet-openbare procedures), opmaak van het bestek, indiening van de offerte, gunning, kennisgeving, rechtsbescherming en wachttermijn, en ten slotte de sluiting van de opdracht [31](#page=31). > **Tip:** In de niet-openbare en onderhandelingsprocedures is de stap van 'indiening aanvraag tot deelneming' en 'selectie' cruciaal [31](#page=31). ### 2.3 Drempelvoorwaarden en bekendmakingstermijnen De verschillende procedures zijn verbonden aan specifieke drempelvoorwaarden, met name qua waarde van de opdracht. Naast de drempelbedragen zijn er ook gestandaardiseerde bekendmakingstermijnen van toepassing, afhankelijk van de gekozen procedure [30](#page=30) [34](#page=34). ### 2.4 Opdrachtdocumenten De opdrachtdocumenten, ook wel het bestek genoemd, bestaan uit een administratief gedeelte en een technisch gedeelte [32](#page=32). #### 2.4.1 Administratief gedeelte van het bestek Het administratief gedeelte bevat essentiële informatie over de aanbesteding, waaronder: * Identificatie van de aanbestedende overheid [33](#page=33). * Omschrijving van het voorwerp van de overheidsopdracht, inclusief duur en plaats [33](#page=33). * Wijze van gunnen: criteria en methodiek [33](#page=33). * Adres voor indiening van offertes [33](#page=33). * Mogelijkheid tot plaatsbezoek [33](#page=33). * Prijsbepaling en betalingsvoorwaarden [33](#page=33). * Gestanddoeningstermijn (de periode waarbinnen inschrijvers gebonden zijn aan hun offerte, doorgaans 60 dagen vanaf de openingszitting) [33](#page=33). * Vereiste erkenning, indien van toepassing [33](#page=33). * Lijst van documenten die bij de offerte gevoegd moeten worden [33](#page=33). * Voorrangsorde en interpretatieregels [33](#page=33). * Specificaties over varianten en vrije varianten [33](#page=33). * Algemene aannemingsvoorwaarden [33](#page=33). #### 2.4.2 Technisch gedeelte van het bestek Het technisch gedeelte beschrijft de technische specificaties van de opdracht. Bij werken omvat dit ook een samenvattende opmetingstaat. Bij leveringen of diensten wordt een inventaris opgemaakt. Tevens bevat het bestek het offerteformulier [32](#page=32). ### 2.5 Toegangsrecht Het toegangsrecht regelt wie zich mag inschrijven voor een overheidsopdracht. Dit is gebaseerd op professionele, technische en financiële geschiktheid. Er zijn echter ook uitsluitingsgronden die deelname verhinderen [35](#page=35): * Deelname aan een criminele organisatie [35](#page=35). * Veroordeling wegens omkoping, fraude of witwassen van geld [35](#page=35). * Tewerkstelling van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen [35](#page=35). * Afkomstig zijn uit een land buiten de EU [35](#page=35). Soms zijn er specifieke opdrachten die voorbehouden zijn aan sociale werkplaatsen of programma's met beschermde arbeid [35](#page=35). ### 2.6 Opmaak van een offerte Een offerte is het document waarmee een inschrijver zich verbindt om de opdracht uit te voeren, conform de administratieve bepalingen en voorwaarden van het bestek. De opmaak en het indienen van een offerte vereisen nauwkeurigheid en naleving van de specificaties in het bestek. Het indienen en nazicht van een offerte is een cruciale fase in het aanbestedingsproces [36](#page=36) [37](#page=37). > **Tip:** Zorg ervoor dat alle gevraagde documenten en informatie volledig en correct worden aangeleverd in de offerte om diskwalificatie te voorkomen [33](#page=33). > **Tip:** Besteed speciale aandacht aan de administratieve bepalingen en de technische specificaties om te voldoen aan alle gestelde eisen [32](#page=32) [33](#page=33). --- # Nazicht, gunning en sluiting van overheidsopdrachten Dit thema behandelt het proces dat volgt op het openen van offertes, inclusief de beoordeling van selectie- en gunningcriteria, het omgaan met onregelmatigheden, en de uiteindelijke gunning en sluiting van de overheidsopdracht [38](#page=38). ### 3.1 Het nazicht van offertes Het nazicht van offertes omvat de beoordeling van selectiecriteria en de administratieve, technische en inhoudelijke regelmatigheid van de ingediende voorstellen [38](#page=38) [43](#page=43). #### 3.1.1 Selectiecriteria Selectiecriteria worden beoordeeld in verschillende fasen om de inschrijvers te beperken tot diegenen die voldoen aan de eisen van de opdracht [44](#page=44). ##### 3.1.1.1 Toegangsrecht Dit criterium betreft de betrouwbaarheid, integriteit en professionaliteit van de onderneming, ook wel de moraliteit genoemd. Het beoogt uitsluitingsgronden te identificeren [44](#page=44). ##### 3.1.1.2 Kwalitatieve selectie Hier wordt de geschiktheid van de inschrijver getoetst op financieel/economisch en technisch vlak. In een niet-openbare procedure worden documenten getoetst aan selectiecriteria, gevolgd door een eventuele vraag om extra informatie en de vorming van een shortlist. Bij een openbare procedure wordt eerst onderzoek gedaan naar de selectiecriteria en de bewijsvoering, waarna de aanbesteding wordt uitgesloten indien niet wordt voldaan aan bijvoorbeeld de geschiktheid om de beroepsactiviteit uit te oefenen, de economische en financiële draagkracht, en de technische en beroepsbekwaamheid [44](#page=44) [47](#page=47) [48](#page=48). #### 3.1.2 Administratieve regelmatigheid Het nazicht van de administratieve regelmatigheid gebeurt na de toetsing aan de selectiecriteria bij openbare procedures, omdat offertes van niet-geselecteerde inschrijvers anders toch niet in aanmerking komen. Bij niet-openbare procedures is dit de eerste stap na de opening van de offertes, omdat de selectiefase al in de eerste fase van de procedure werd afgerond [45](#page=45) [46](#page=46). #### 3.1.3 Technische regelmatigheid Dit omvat een rekenkundig nazicht om te controleren op rekenkundige of afrondingsfouten, alsook op materiële fouten [57](#page=57). #### 3.1.4 Onregelmatigheden in offertes Onregelmatigheden kunnen substantieel, relatief of niet-substantieel zijn, wat invloed heeft op de verdere procedure [49](#page=49). ##### 3.1.4.1 Substantiële onregelmatigheden Een substantiële onregelmatigheid is van die aard dat deze de inschrijver een discriminerend voordeel biedt, tot concurrentievervalsing leidt, de beoordeling of vergelijking van offertes verhindert, of de verbintenis van de inschrijver om de opdracht onder de gestelde voorwaarden uit te voeren onbestaande, onvolledig of onzeker maakt. Voorbeelden hiervan zijn een te korte verbintenis-/gestanddoeningstermijn, een te lange uitvoeringstermijn, afwijkende betalingsmodaliteiten (zoals een voorschot), een niet-ondertekende offerte, clausules die indruisen tegen essentiële bepalingen, of het maken van voorbehouden. Een substantiële onregelmatigheid leidt tot de absolute nietigheid van de offerte en uitsluiting van de opdracht [49](#page=49) [50](#page=50) [51](#page=51). ##### 3.1.4.2 Niet-substantiële onregelmatigheden Dit zijn gebreken die eventueel nog rechtgezet kunnen worden en de gelijkheid van inschrijvers of de vergelijkbaarheid van offertes niet in het gedrang brengen. Voorbeelden zijn een fout bij een prijsbepaling voor een verwaarloosbare post, het niet aanleveren van een RSZ-attest (indien het bestuur dit zelf kan opvragen), of een schijnbaar abnormaal karakter van eenheidsprijzen waarvoor een prijsverantwoording kan worden opgevraagd [52](#page=52). ##### 3.1.4.3 Relatieve onregelmatigheden Offertes met een niet-substantieel gebrek worden als relatief onregelmatig beschouwd. Deze offertes kunnen verworpen worden, maar dit is niet verplicht. Een voorbeeld is het bevatten van onregelmatige prijzen voor onbelangrijke posten [53](#page=53). ###### 3.1.4.3.1 Aanvaarden van relatieve onregelmatigheden Een relatieve onregelmatigheid kan aanvaard worden indien de onderlinge vergelijkbaarheid van de offertes niet onmogelijk of aanzienlijk bemoeilijkt wordt, het principe van gelijkheid van inschrijvers gerespecteerd wordt, de inschrijver zich juridisch heeft verbonden, de onregelmatigheid niet met bedrieglijk inzicht is begaan, en deze geen negatieve invloed heeft op de uitvoering van de opdracht. Het mag ook niet gaan om diverse afwijkingen die samen een substantiële onregelmatigheid vormen [54](#page=54). ###### 3.1.4.3.2 Weigeren van relatieve onregelmatigheden Een relatieve onregelmatigheid moet geweigerd worden wanneer de inschrijver verwijst naar algemene leveringsvoorwaarden, een andere prijsherzieningsformule geeft, meldt dat bepaalde posten in de samenvattende meetstaat vermoedelijke hoeveelheden zijn terwijl een forfaitaire hoeveelheid was voorzien, een afwijkende verbintenistermijn vermeldt, de planning volgt op voorwaarde van een bepaalde besteldatum, of weigert de opdracht uit te voeren volgens de bepalingen [55](#page=55). #### 3.1.5 Procedure voor het nazicht Het onderzoek start met de vormelijke of formele regelmatigheid, gevolgd door de inhoudelijke of materiële regelmatigheid. Bij een gunningscriterium van prijs, wordt de rangschikking gemaakt op basis van de laagste prijs bij administratief (en technisch) regelmatige offertes. Bij meerdere criteria wordt de economisch voordeligste offerte bepaald, waarbij rekening kan worden gehouden met levenscycluskosten en externe milieueffecten [56](#page=56). ##### 3.1.5.1 Rekenkundig nazicht Controle op rekenkundige fouten, afrondingsfouten en materiële fouten [57](#page=57). ##### 3.1.5.2 Min- en meerhoeveelheden Wijzigingen aan forfaitaire (FH) en eventuele vermoedelijke hoeveelheden (VH) mogen door de inschrijver worden gewijzigd voor aanbesteding. De aanbestedende overheid controleert dit. Aanvaarde hoeveelheden die groter zijn dan of gelijk aan de oorspronkelijke metingstaat, worden in alle metingstaten opgenomen. Verminderingen komen enkel ten goede aan de inschrijvers die ze hebben vermeld [59](#page=59). ##### 3.1.5.3 Vergeten posten Indien een inschrijver geen prijs invult voor een post, wordt deze gecorrigeerd via de formule voor vergeten posten: $$ P = \frac{L \times Y}{X} $$ Hierbij is $P$ de prijs van de ontbrekende post, $L$ het bedrag van de ontbrekende waarde verkregen door het rekenkundig gemiddelde van alle inschrijvers die de prijs vermeld hebben, $X$ het totaalbedrag van de inschrijving van de opmerker (of het gemiddelde bij meerdere opmerkers), en $Y$ het totaalbedrag van de aannemer(s) die geen prijs voor deze post vermeld hebben [61](#page=61). ##### 3.1.5.4 Leemtes Dit zijn uitvoeringsprestaties die onder geen enkele post konden worden ondergebracht. De correctie gebeurt via de formule voor leemtes: $$ S = \frac{L \times Y}{X} $$ Hierbij is $S$ het bedrag van de ontbrekende post, $L$ het bedrag van de ontbrekende post vermeld in de inschrijving van de inschrijver die de opmerking had, $X$ het totaalbedrag van de inschrijving van de opmerker (of het gemiddelde bij meerdere opmerkers), en $Y$ het totaalbedrag van de aannemer die de leemte niet signaleerde [62](#page=62). ##### 3.1.5.5 Abnormale prijzen Indien een offerte gegevens bevat die niet met de werkelijkheid overeenstemmen (abnormaal hoog of laag), wordt de inschrijver bevraagd met een antwoordtermijn van 12 dagen [63](#page=63). ##### 3.1.5.6 Abnormale offertes Bij een aantal offertes gelijk aan of groter dan zeven, worden de laagste en hoogste offertes die samen een vierde van het aantal ingediende offertes vormen, uitgesloten. Als dit aantal niet deelbaar is door vier, wordt het naar de hogere eenheid afgerond. Bij minder dan zeven offertes worden enkel de laagste en de hoogste uitgesloten. Alle prijzen dienen 15% boven/onder de gemiddelde prijs te liggen [64](#page=64). #### 3.1.6 Bepaling van het gunningsbedrag Bij het bepalen van het gunningsbedrag wordt rekening gehouden met de juist bevonden hoeveelheden, het rekenkundig nazicht, het technisch nazicht (meer-/minhoeveelheden), het invullen van leemtes, vergeten posten en de behandeling van opmerkingen [65](#page=65). > **Tip:** De aanbestedende overheid mag twijfelgevallen onderzoeken en de inschrijver contacteren. Bij substantiële onregelmatigheden is uitsluiting een gevolg [51](#page=51) [58](#page=58). ### 3.2 Gunning van de opdracht De gunning gebeurt op basis van de economisch voordeligste offerte, waarbij rekening kan worden gehouden met varianten en opties [66](#page=66). #### 3.2.1 Verslag van nazicht Na het nazicht wordt een verslag opgemaakt dat advies geeft aan het bestuur, dat de uiteindelijke verantwoordelijkheid draagt [67](#page=67). ### 3.3 Sluiting en betekenis De sluiting van de opdracht houdt de goedkeuring van de offerte in, opgemaakt op basis van het verslag van nazicht [68](#page=68). #### 3.3.1 Wat na sluiting? Na de sluiting van de opdracht kan deze worden uitgeschreven [69](#page=69). > **Tip:** Bij elektronische indiening worden offertes op de zittingdag en -uur voor het eerst geopend. Problemen met het elektronisch platform kunnen de zitting verdagen. Te laat ingediende offertes worden niet aanvaard [40](#page=40). > **Voorbeeld:** Een inschrijver maakt een fout bij een prijsbepaling voor een post die een te verwaarlozen impact heeft op de rangschikking en vergelijkbaarheid van offertes. Dit wordt beschouwd als een niet-substantiële onregelmatigheid [52](#page=52). > **Voorbeeld:** Een inschrijver meldt dat de planning uit de opdrachtdocumenten gevolgd zal worden, op voorwaarde dat de bestelling geplaatst wordt vóór een bepaalde datum. Dit is een reden om de relatieve onregelmatigheid te weigeren [55](#page=55). --- # Uitvoering, betalingen, geschillen en oplevering Dit deel behandelt de stappen na de gunning van een opdracht, waaronder de uitvoering, betalingsprocedures, de afhandeling van geschillen en sancties, en de uiteindelijke keuringen en opleveringen [70](#page=70). ### 4.1 Gunningsadvies en betekening #### 4.1.1 Gunningsadvies aan bestuur Het gunningsadvies wordt opgemaakt met als doel het bestuur te informeren over de conclusies van de nazichtprocedure. Belangrijke punten hierbij zijn het maken van voorbehoud met betrekking tot VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu), het inwinnen van juridisch advies indien nodig, het aanleveren van ontbrekende documenten en het verstrekken van bewijsstukken [71](#page=71). #### 4.1.2 De betekening De betekening informeert de inschrijver over de sluiting van de opdracht door het bestuur. Na de betekening start een wachttermijn, ook wel "standstill" genoemd. Indien de geselecteerde inschrijver akkoord blijft met de offerte, is een schriftelijke bevestiging vereist [72](#page=72). ### 4.2 De borgtocht De borgtocht bedraagt 5% van het gegunde bedrag, afgerond naar het hogere tiental. Dit is niet verplicht voor werken met een uitvoeringstermijn van minder dan 45 dagen en een bedrag onder 50.000 euro. Als bewijs voor de borgstelling kan een depot bij de Deposito- en Consignatiekas of een bankgarantie dienen. Er is een termijn van 30 dagen om de borgstelling te plaatsen. De waarborg wordt vrijgegeven na de voorlopige en/of definitieve oplevering [73](#page=73). ### 4.3 Uitvoering van de opdracht #### 4.3.1 Bevel van aanvang Het bevel van aanvang wordt opgemaakt door de leidend ambtenaar (bouwheer). Voor aannemers van klasse 5 of lager ligt de termijn tussen de 15e en 60e dag na sluiting van de opdracht, terwijl voor aannemers van klasse 6 of hoger de termijn tussen de 30e en 75e dag ligt [74](#page=74). #### 4.3.2 Installatievergadering De installatievergadering dient voor de bespreking van de aanvang van de werken, het in orde brengen van de administratie, de uitvoeringstermijn en het maken van afspraken over het dagboek der werken en Check-in@work [75](#page=75). #### 4.3.3 Schorsing der werken Schorsing van de werken betekent een onderbreking door de aanbestedende overheid. De uitvoeringstermijn wordt verlengd met de duur van de onderbreking. Een schadevergoeding is mogelijk indien de schorsing 5% van de uitvoeringstermijn bedraagt en minstens 15 dagen duurt, zoals bij archeologische vondsten of het faillissement van een onderaannemer [76](#page=76). #### 4.3.4 Wijzigingen aan de opdracht Een aannemer is verplicht wijzigingen uit te voeren indien de totale waarde van de werken niet meer dan 50% van het oorspronkelijke bedrag overschrijdt. Indien de opdracht verlengd wordt, dient een verrekening van meer- en minwerken opgemaakt te worden. Bij minwerken heeft de aannemer recht op een forfaitaire vergoeding van 10% van de vermindering [77](#page=77). #### 4.3.5 Verrekeningen Verrekeningen kunnen voortkomen uit wijzigingen voorzien in herzieningsclausules (bv. heffingen voor materiaalafvoer), aanvullende werken, onvoorzienbare omstandigheden aan de zijde van de aanbesteder, of wijzigingen in de opdrachtnemer (bv. herstructurering, overname) [78](#page=78). ### 4.4 Betalingen #### 4.4.1 Schuldvorderingen Betalingen verlopen via schuldvorderingen of vorderingsstaten. Voor kleine werken gebeurt de betaling in één keer. Bij grotere werken wordt een maandelijkse vorderingsstaat opgemaakt, beginnend met een nul-staat. De aanbestedende overheid controleert en keurt de staten goed voordat de aannemer een factuur kan opmaken [79](#page=79). #### 4.4.2 Betalingstermijn De start van de betalingstermijn en de betalingstermijn zelf worden gespecificeerd [80](#page=80) [81](#page=81). #### 4.4.3 Verwijlinteresten Indien de betalingstermijn wordt overschreden, is de aanbestedende overheid vertragingsrente (verwijlinteresten) verschuldigd. Het rentevoet is 8% per kalenderdag vertraging [82](#page=82). ### 4.5 Geschillen en sancties #### 4.5.1 Klachten en verzoeken Klachten en verzoeken kunnen zowel door de aanbestedende overheid als de aannemer worden ingediend bij vertraging of nadeel. Gevolgen hiervan kunnen zijn de herziening of verbreking van de overeenkomst, schadeloosstelling of verlenging van de uitvoeringstermijn [83](#page=83). #### 4.5.2 Middelen van optreden aanbestedende overheid De aanbestedende overheid kan verschillende middelen van optreden hanteren [84](#page=84): * **Ingebrekestelling:** Dit is geen sanctie, maar een middel om dwang uit te oefenen [84](#page=84). * **Boetes:** Voor laattijdige uitvoering, bestaande uit een forfaitaire vergoeding en eventueel schadevergoeding aan derden [84](#page=84). * **Maatregelen van ambtswege:** Bij ernstige tekortkomingen kunnen deze leiden tot eenzijdige verbreking van de opdracht, uitvoering in eigen beheer, of overstap naar een andere aannemer (ten laste van de oorspronkelijke aannemer). Compensaties worden ingehouden op verschuldigde bedragen aan de aannemer. Ingebreke gebleven aannemers kunnen worden uitgesloten of gedegradeerd [84](#page=84). ### 4.6 Keuringen en opleveringen #### 4.6.1 Keuringen Keuringen dienen om te controleren of de uitgevoerde werken, leveringen, etc. voldoen aan de bestekvoorwaarden. Er zijn verschillende soorten keuringen, waaronder voorafgaande keuringen van producten voor verwerking, en a posteriori keuringen van specifieke prestatiecategorieën na uitvoering. Het bestek bepaalt de voorgeschreven keuringswijzen [85](#page=85). #### 4.6.2 Opleveringen Opleveringen markeren het einde van de opdracht, nadat controles, keuringen en proeven succesvol zijn doorstaan. Er zijn twee soorten opleveringen [86](#page=86): * **Voorlopige oplevering (VO):** Na voltooiing van de prestaties [86](#page=86). * **Definitieve oplevering (DO):** Na het verstrijken van de waarborgtermijn [86](#page=86). Een voorlopige of definitieve oplevering kan worden geweigerd [86](#page=86). #### 4.6.3 Opleveringen: Tijdsschema en fasering Na de voorlopige oplevering beschikt de aanbestedende overheid (A.O.) over het volledige bouwwerk. Vóór de VO kan de A.O. over delen van bouwwerken beschikken mits een plaatsbeschrijving. Volledige of gedeeltelijke inbezitneming is niet gelijk aan de VO. Na inbezitneming hoeft de opdrachtgever beschadigingen die optreden niet te herstellen indien deze te wijten zijn aan het gebruik vóór de VO [87](#page=87). Bij werken bedraagt het tijdschema voor de oplevering maximaal 15 kalenderdagen na einde werken of vraag tot VO om een proces-verbaal (PV) op te maken. De waarborgtermijn, meestal één jaar, hangt af van het type opdracht. 15 dagen voor het verstrijken van de waarborgtermijn wordt de definitieve oplevering gedaan. Bij de VO wordt het eerste deel van de waarborg vrijgegeven, en bij de DO het laatste deel [88](#page=88). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Overheidsopdracht | Een overeenkomst tussen een aanbestedende overheid en een derde partij (aannemer, leverancier, dienstverlener) voor de uitvoering van werken, leveringen van goederen of het verlenen van diensten. | | Openbare procedure | Een aanbestedingsprocedure waarbij elke geïnteresseerde partij een offerte kan indienen, met als doel maximale concurrentie te waarborgen en de economisch meest voordelige offerte te selecteren. | | Niet-openbare procedure | Een aanbestedingsprocedure in twee stappen, waarbij eerst kandidaten worden geselecteerd op basis van geschiktheidseisen, waarna de geselecteerde kandidaten een offerte kunnen indienen. | | Concurrentiegerichte dialoog | Een procedure waarbij de aanbestedende overheid met geselecteerde kandidaten in dialoog treedt om oplossingen te ontwikkelen vooraleer offertes op te vragen. | | Innovatiepartnerschap | Een procedure gericht op het ontwikkelen van innovatieve producten, diensten of werken die niet op de markt beschikbaar zijn, met een focus op onderzoek en ontwikkeling. | | Onderhandelingsprocedure | Een procedure waarbij de aanbestedende overheid kandidaten selecteert en met hen onderhandelt over de voorwaarden van de opdracht, doorgaans voor lagere bedragen. | | Bestek | Een document dat de technische, administratieve en commerciële voorwaarden van een overheidsopdracht gedetailleerd beschrijft, inclusief specificaties en eisen. | | Offerte | Een document waarin een inschrijver zijn aanbod doet om een overheidsopdracht uit te voeren, conform de voorwaarden in het bestek. | | Selectiecriteria | Eisen waaraan kandidaten of inschrijvers moeten voldoen om deel te mogen nemen aan een aanbestedingsprocedure of om in aanmerking te komen voor gunning. | | Gunningcriteria | Criteria die worden gebruikt om de ingediende offertes te beoordelen en de economisch meest voordelige te selecteren, zoals prijs of prijs-kwaliteitverhouding. | | Administratieve regelmatigheid | De mate waarin een offerte voldoet aan de formele en administratieve vereisten zoals gesteld in het bestek, zoals correcte indiening en volledige documentatie. | | Technische regelmatigheid | De mate waarin een offerte voldoet aan de technische specificaties en eisen die in het bestek zijn vastgelegd voor de te leveren producten, werken of diensten. | | Substantiële onregelmatigheid | Een afwijking in een offerte die zodanig ernstig is dat deze de concurrentie vervalst, een discriminerend voordeel oplevert, of de vergelijkbaarheid van offertes bemoeilijkt. Een substantiële onregelmatigheid leidt tot de nietigverklaring van de offerte. | | Niet-substantiële onregelmatigheid | Een kleine onregelmatigheid in een offerte die geen invloed heeft op de concurrentie of de vergelijkbaarheid van offertes en die eventueel nog rechtgezet kan worden. | | Relatieve onregelmatigheid | Een niet-substantiële onregelmatigheid waarbij de aanbestedende overheid de keuze heeft om de offerte te verwerpen of te aanvaarden, mits bepaalde voorwaarden voldaan zijn. | | Economisch meest voordelige offerte | De offerte die niet enkel de laagste prijs biedt, maar ook de beste prijs-kwaliteitverhouding, rekening houdend met factoren zoals levenscycluskosten, milieueffecten en kwaliteit. | | Standstill-periode (wachttermijn) | Een verplichte periode na de betekening van de gunningbeslissing, waarin de opdracht nog niet kan worden uitgevoerd, om eventuele rechtsmiddelen toe te laten. | | Borgtocht | Een financiële garantie die de inschrijver dient te stellen om de correcte uitvoering van de opdracht te waarborgen, doorgaans een percentage van het gegunde bedrag. | | Bevel van aanvang | Een officiële opdracht van de aanbestedende overheid aan de aannemer om te starten met de uitvoering van de werken, binnen een specifieke termijn na de sluiting van de opdracht. | | Schorsing der werken | Een tijdelijke onderbreking van de uitvoering van de werken door de aanbestedende overheid, die kan leiden tot verlenging van de uitvoeringstermijn en mogelijke schadevergoeding. | | Verrekeningen | Aanpassingen aan het oorspronkelijke contractbedrag als gevolg van meer- of minwerken, wijzigingen in de opdracht, of herzieningsclausules. | | Geschillen | Conflicten die kunnen ontstaan tussen de aanbestedende overheid en de aannemer tijdens de uitvoering van de opdracht, die kunnen leiden tot herziening, verbreking, of schadevergoeding. | | Sanctionering | Maatregelen die de aanbestedende overheid kan nemen bij tekortkomingen van de aannemer, zoals boetes, eenzijdige verbreking van de opdracht, of uitsluiting van toekomstige opdrachten. | | Keuringen | Inspecties die worden uitgevoerd om na te gaan of de uitgevoerde werken, leveringen of diensten voldoen aan de specificaties en voorwaarden van het bestek. | | Voorlopige oplevering (VO) | De fase na de voltooiing van de uitvoering van de prestaties, waarbij de werken formeel worden aanvaard, en de waarborgtermijn begint te lopen. | | Definitieve oplevering (DO) | De fase na het verstrijken van de waarborgtermijn, waarbij de opdracht definitief wordt afgesloten en de laatste waarborg wordt vrijgegeven. |