De Standaard - AI-bubbel.pdf

# De verstrengeling van grote spelers in de AI-sector Het onderwerp "De verstrengeling van grote spelers in de AI-sector" beschrijft de intense financiële en strategische banden die zijn ontstaan tussen toonaangevende technologiebedrijven in de snel evoluerende wereld van artificiële intelligentie, met nadruk op investeringen en samenwerkingen [1](#page=1) [2](#page=2) [3](#page=3). ## 1. De verstrengeling van grote spelers in de AI-sector De AI-boom heeft geleid tot een ongekende verstrengeling van de hoofdrolspelers in de technologiewereld, waarbij bedrijven niet alleen klant van elkaar zijn, maar ook steeds meer aandeelhouder van elkaar worden. Dit fenomeen manifesteert zich door een aanzienlijk aantal kruisparticipaties en samenwerkingen [1](#page=1). ### 1.1 Ontstaan van OpenAI en de eerste verstrengelingen De basis voor deze verstrengeling werd gelegd met de oprichting van OpenAI in 2015, een initiatief van Sam Altman en Elon Musk. Het doel was om algemene kunstmatige intelligentie op een verantwoordelijke manier te ontwikkelen, als reactie op zorgen over de controle over AI. De vroege fase van OpenAI kende al significante betrokkenheid van sleutelfiguren en financiering [1](#page=1). #### 1.1.1 Musk's vertrek en de oprichting van xAI Elon Musk trok zich in 2018 terug uit OpenAI na onenigheid met Altman en richtte vervolgens xAI op, dat later fuseerde met X (voorheen Twitter). Musk's bedrijven, Tesla en SpaceX, namen deel aan xAI, waarbij SpaceX 2 miljard dollars investeerde en Tesla via een aandelenruil betrokken raakte [2](#page=2). #### 1.1.2 Dario Amodei en de oprichting van Anthropic Dario Amodei vertrok eveneens bij OpenAI vanwege onenigheid over het AI-veiligheidsbeleid en richtte Anthropic op, het bedrijf achter de AI-chatbot Claude. Voor de financiering van Anthropic haalde Amodei grote techgiganten zoals Amazon en Google binnen als investeerders [2](#page=2). ### 1.2 Microsoft's strategische investering in OpenAI Na het vertrek van mede-financier Musk, zocht OpenAI dringend naar extra middelen, met name voor rekenkracht. Sam Altman, toen CEO van OpenAI, vond een gewillige partner in Microsoft. Microsoft investeerde in fases meer dan 13 miljard dollars in OpenAI en stelde zijn datacenters ter beschikking. Volgens bronnen was Bill Gates persoonlijk betrokken bij de beslissingen over deze investeringen, gedreven door interesse in AI voor wetenschappelijke vraagstukken [2](#page=2). #### 1.2.1 De impact van ChatGPT Eind 2022 resulteerde de combinatie van veel data en rekenkracht in de lancering van ChatGPT, het eerste succesvolle large language model (LLM). Dit sloeg in als een bom en zorgde voor een enorme toename in de vraag naar rekenkracht [2](#page=2). ### 1.3 De rol van hardware: Nvidia's monopolie Artificiële intelligentie vereist aanzienlijke rekenkracht, met name via Graphics Processing Units (GPU's). Nvidia is vrijwel het enige bedrijf dat GPU's produceert die geschikt zijn voor AI-berekeningen. De lancering van ChatGPT leidde tot een explosieve vraag naar Nvidia's chips, wat resulteerde in een aanzienlijke stijging van hun beurswaarde. Nvidia's beurswaarde bereikte 5.000 miljard dollars, een stijging van 400 miljard dollars in slechts drie jaar [2](#page=2). #### 1.3.1 Investeringen in datacenters Als gevolg van de AI-boom plannen techbedrijven tegen 2030 voor 3.000 miljard dollars aan nieuwe AI-datacenters te bouwen in de VS. OpenAI plant de bouw van datacenters met een capaciteit van 23 gigawatt, vol met GPU's van Nvidia [2](#page=2). ### 1.4 De "paringsdans" tussen software- en hardwarebedrijven De rush op datacenters heeft geleid tot een brede samenwerking tussen diverse techspelers. OpenAI sluit deals met zowel Microsoft als zijn grootste leverancier, Nvidia [3](#page=3). #### 1.4.1 Belangrijke deals en participaties van OpenAI * **Microsoft:** Is de grootste aandeelhouder van OpenAI, met investeringen die oplopen tot 13 miljard dollars [1](#page=1) [2](#page=2). * **Nvidia:** Koopt voor 100 miljard dollars aan aandelen van OpenAI in ruil voor de afname van honderden miljarden dollars aan chips [1](#page=1) [3](#page=3). * **Oracle:** Bouwt datacenters voor 300 miljard dollars die OpenAI zal huren [3](#page=3). * **AMD:** OpenAI verwerft 10 procent van AMD, een concurrent van Nvidia [3](#page=3). #### 1.4.2 Nvidia's brede investeringen Nvidia gaat verder dan alleen leverancier zijn. Het levert essentiële chips aan alle grote techbedrijven die in AI investeren en neemt participaties in kleinere AI-spelers zoals xAI [3](#page=3). * **Mistral AI:** Nvidia investeert in het Franse Mistral, een van de weinige Europese spelers in de AI-wedloop. ASML, de Nederlandse producent van chipmachines, investeert eveneens in Mistral [3](#page=3). * **Zelfrijdende auto's:** Nvidia werkt samen met Stellantis en Foxconn aan de ontwikkeling van zelfrijdende auto's, om zo de concurrentie aan te gaan met Tesla en Google's Waymo [3](#page=3). ### 1.5 De vraag: Zeepbel of duurzame groei? De intense verstrengeling van de AI-spelers roept de vraag op of dit zal leiden tot een zeepbel [3](#page=3). #### 1.5.1 Pessimistische visie Financiële experts waarschuwen voor circulaire financiering, waarbij klanten kunstmatig gefinancierd worden door aandelen te kopen. Als bedrijven zoals OpenAI, met een relatief lage omzet in vergelijking met hun investeringen, hun omzet niet exponentieel kunnen laten groeien, dreigt een instorting die tal van andere bedrijven mee zou trekken [3](#page=3). #### 1.5.2 Optimistische visie De optimistische lezing is dat in het huidige ecosysteem, in tegenstelling tot de dotcom-bubbel, veel extreem winstgevende partijen aanwezig zijn zoals Microsoft, Meta en Alphabet. Deze bedrijven zouden sterk genoeg zijn om de situatie te stabiliseren. Bovendien blijft de kans reëel dat OpenAI uitgroeit tot een bedrijf met meer dan 100 miljard dollars aan jaarlijkse inkomsten [3](#page=3). --- # Ontstaan en evolutie van OpenAI Dit gedeelte behandelt de oorsprong van OpenAI, de initiële doelen, de oprichters, de latere ontwikkelingen zoals investeringen en de lancering van baanbrekende technologieën, en de huidige verwevenheid met andere techgiganten [1](#page=1) [2](#page=2). ### 2.1 De oprichting en initiële visie OpenAI werd in de zomer van 2015 opgericht in Silicon Valley door een groep gelijkgestemde individuen, waaronder Sam Altman, Ilya Sutskever en Greg Brockman. Elon Musk en Sam Altman namen het initiatief voor de oprichting. De aanleiding hiervoor was de bezorgdheid van Musk over de snelle AI-ontwikkelingen bij Google en het potentiële risico dat de mensheid de controle over AI zou verliezen. Het oorspronkelijke doel van OpenAI was om als een fors gespijsde non-profitorganisatie AI-onderzoek te verrichten en algemene kunstmatige intelligentie (AGI) op een verantwoorde manier te ontwikkelen. Toonaangevende AI-experts zoals Sutskever en Brockman werden aangetrokken, en Dario Amodei werd ingehuurd om de veiligheid van AI te bewaken [1](#page=1). ### 2.2 Interne veranderingen en afsplitsingen Na enkele jaren kende het team van OpenAI interne veranderingen. Elon Musk trok zich in 2018 terug vanwege onenigheid met Altman en richtte later xAI op. Ook Dario Amodei vertrok, eveneens door onenigheid over het AI-veiligheidsbeleid, en richtte met een volledig team Anthropic op, het bedrijf achter de AI-chatbot Claude. Zowel Amazon als Google namen later belangen in deze afsplitsing [2](#page=2). ### 2.3 De samenwerking met Microsoft en de lancering van ChatGPT Na het vertrek van Musk was OpenAI op zoek naar extra middelen, met name voor rekenkracht, aangezien Ilya Sutskever geloofde dat AI-modellen exponentieel beter werden met meer rekenkracht. Sam Altman, destijds CEO, zocht hiervoor een partner met financiële middelen en veel rekenkracht. Deze partner werd gevonden in Microsoft, dat een investering van meer dan 13 miljard dollars deed en zijn datacenters beschikbaar stelde aan OpenAI. Bill Gates speelde naar verluidt een rol in de beslissingen over de investeringen, met een focus op AI voor wetenschappelijke vraagstukken. Eind 2022 resulteerde deze samenwerking in de lancering van ChatGPT, een baanbrekend large language model (LLM) dat een enorme impact had en de servers van OpenAI deed kraken onder het succes. Na ChatGPT volgden andere LLM's zoals Claude van Anthropic, Gemini van Google en Grok van xAI [2](#page=2). ### 2.4 Huidige structuur en investeringen In de huidige AI-boom is er sprake van een ongekende verstrengeling tussen de hoofdrolspelers. OpenAI kondigde recent aan 38 miljard dollar te besteden aan rekenkracht bij Amazon Web Services. Microsoft heeft zijn investeringen geformaliseerd door officieel 27 procent van OpenAI te bezitten, wat hen de grootste aandeelhouder maakt met een waardering van 500 miljard dollar voor OpenAI. Chipproducent Nvidia neemt een belang ter waarde van 100 miljard dollar in OpenAI. Deze verwevenheid betekent dat succes in AI een breed scala aan grote Amerikaanse techbedrijven ten goede zal komen, terwijl een mislukking van de AI-belofte iedereen mee zou trekken [1](#page=1). > **Tip:** De aanzienlijke investeringen en strategische allianties benadrukken de grote economische belangen en de concurrentiedruk in de AI-sector [1](#page=1) [2](#page=2). > **Voorbeeld:** De recente deal waarbij OpenAI voor 38 miljard dollar rekenkracht afneemt van Amazon Web Services, terwijl Microsoft 27 procent van OpenAI bezit en tegelijkertijd klant is van hun diensten, illustreert de complexe kruisparticipaties [1](#page=1). ### 2.5 De rol van hardware en datacenters De ontwikkeling van AI is sterk afhankelijk van rekenkracht, waarvoor gespecialiseerde hardware zoals GPU's (Graphics Processing Units) essentieel zijn. Nvidia is de dominante speler op het gebied van GPU's die geschikt zijn voor AI-berekeningen, wat heeft geleid tot een explosieve groei in hun beurswaarde, mede door de lancering van ChatGPT. De vraag naar extra rekenkracht leidt tot een rush op datacenters; tegen 2030 plannen techbedrijven 3.000 miljard dollar te investeren in nieuwe AI-datacenters in de VS. OpenAI draagt met CEO Altman en voorzitter Brockman significant bij aan de bouw van deze datacenters [2](#page=2). > **Tip:** Begrijpen hoe de vraag naar rekenkracht de hardware-industrie, met name Nvidia, stimuleert, is cruciaal voor het begrijpen van de economische impact van AI [2](#page=2). --- # De rol van hardware en rekenkracht in AI Dit deel belicht het cruciale belang van gespecialiseerde hardware, met name GPU's van Nvidia, en de enorme rekenkracht die nodig is voor de ontwikkeling en het functioneren van AI-modellen en datacenters [2](#page=2) [3](#page=3). ### 3.1 De noodzaak van rekenkracht voor AI-modellen De ontwikkeling en het functioneren van AI-modellen, vooral large language models (LLM's), vereisen een exponentiële toename van rekenkracht naarmate de modellen beter worden. AI-modellen berekenen in essentie de correlaties tussen miljarden gegevens. Om deze berekeningen efficiënt uit te voeren, zijn gespecialiseerde chips nodig die meerdere berekeningen tegelijkertijd kunnen uitvoeren [2](#page=2). ### 3.2 Gespecialiseerde hardware: GPU's van Nvidia #### 3.2.1 Grafische verwerkingseenheden (GPU's) GPU's, of grafische verwerkingseenheden, zijn uitermate geschikt voor de parallelle berekeningen die AI vereist. Ze worden oorspronkelijk veel gebruikt in games, waar gelijktijdige weergave van objecten cruciaal is [2](#page=2). #### 3.2.2 Nvidia's dominante rol Het Amerikaanse bedrijf Nvidia is momenteel de belangrijkste leverancier van GPU's die ingezet kunnen worden voor AI-berekeningen. De lancering van ChatGPT leidde tot een explosieve vraag naar Nvidia's chips, wat resulteerde in een aanzienlijke stijging van hun beurswaarde. Met de introductie van de Blackwell-chip versterkt Nvidia haar positie als het werkpaard in AI-datacenters. Het bijna-monopolie van Nvidia op de AI-hardwaremarkt vertaalt zich in een beurswaarde die opliep tot 5.000 miljard dollar [2](#page=2). > **Tip:** Begrijp dat de vraag naar gespecialiseerde hardware, met name GPU's, direct samenhangt met de schaalvergroting en prestatieverbetering van AI-modellen. Nvidia's marktdominantie is een direct gevolg van deze behoefte. ### 3.3 De opkomst van AI-datacenters #### 3.3.1 Investeringen in datacenters AI-spelers investeren massaal in extra rekenkracht en de bouw van nieuwe AI-datacenters. Tegen 2030 is er een geplande investering van 3.000 miljard dollar in nieuwe AI-datacenters in de VS. De bouw van deze datacenters is momenteel een belangrijke motor voor de Amerikaanse economie [2](#page=2) [3](#page=3). #### 3.3.2 Elektriciteitsverbruik en schaal De kracht van een datacenter wordt uitgedrukt in het elektriciteitsverbruik, tegenwoordig gemeten in gigawatt (gelijk aan de capaciteit van een kerncentrale). OpenAI plant bijvoorbeeld de bouw van datacenters met een capaciteit van 23 gigawatt, volgestouwd met Nvidia GPU's [3](#page=3). ### 3.4 Strategische allianties en financiële verstrengelingen #### 3.4.1 Partnerschappen tussen software en hardware De "rush" op datacenters leidt tot significante samenwerkingen tussen software- en hardwarebedrijven. OpenAI, als belangrijke softwarepartij, sluit deals met hardwareleveranciers zoals Nvidia en Oracle [3](#page=3). * **OpenAI en Nvidia:** Nvidia belooft voor 100 miljard dollar aandelen van OpenAI te kopen in ruil voor de afname van honderden miljarden dollars aan chips [3](#page=3). * **OpenAI en Oracle:** Oracle bouwt voor 300 miljard dollar datacenters die OpenAI zal huren [3](#page=3). * **OpenAI en AMD:** OpenAI verwerft 10 procent van AMD, een concurrent van Nvidia [3](#page=3). #### 3.4.2 Nvidia's bredere investeringsstrategie Nvidia levert niet alleen essentiële chips aan grote techbedrijven (Amazon, Meta), maar investeert ook in kleinere AI-spelers zoals xAI en het Europese Mistral. Verder werkt Nvidia samen met ASML (Nederlandse chipmachineproducent) en ontwikkelt het zelfrijdende auto's met Stellantis en Foxconn om te concurreren met Tesla en Waymo [3](#page=3). > **Tip:** De complexe financiële en strategische verwevenheid tussen AI-ontwikkelaars, hardwarefabrikanten en investeringsmaatschappijen is cruciaal om te begrijpen. Dit creëert zowel groeimogelijkheden als potentiële risico's. ### 3.5 Potentiële risico's en de "zeepbel" discussie Er is discussie over de duurzaamheid van de huidige AI-boom en de verstrengeling van bedrijven, met name de "circulaire financiering" waarbij klanten kunstmatig worden gefinancierd door aandelenovernames. Pessimistische experts vrezen dat als bedrijven zoals OpenAI hun omzet niet exponentieel kunnen laten groeien, dit kan leiden tot een instorting die meerdere bedrijven meesleept. Optimisten wijzen echter op de aanwezigheid van zeer winstgevende entiteiten zoals Microsoft en Meta, die de markt kunnen stabiliseren, en de reële kans dat OpenAI in de toekomst aanzienlijke inkomsten zal genereren [3](#page=3). --- # Financiële risico's en waarderingen in de AI-markt Het onderwerp verkent de potentiële financiële zeepbel in de AI-sector, de hoge waarderingen van bedrijven en de discussie tussen optimistische en pessimistische financiële experts over de duurzaamheid van de huidige markt. ### 4.1 De verstrengeling van AI-hoofdrolspelers De AI-sector wordt gekenmerkt door een ongeziene verstrengeling van de hoofdrolspelers. Deze verstrengeling manifesteert zich niet alleen in klantenrelaties, maar ook in toenemende aandeelhouderschappen onderling [1](#page=1). #### 4.1.1 Grote AI-deals en kruisparticipaties De recente geschiedenis van de technologie-industrie toont een piek in kruisparticipaties en samenwerkingen tussen AI-bedrijven. Voorbeelden hiervan zijn [1](#page=1): * OpenAI's aankondiging om voor 38 miljard dollars rekenkracht af te nemen van Amazon Web Services [1](#page=1). * Microsoft's formalisering van zijn investeringen in OpenAI, resulterend in een officieel aandeelhouderschap van 27 procent. OpenAI wordt hiermee gewaardeerd op 500 miljard dollars, en zal gedurende jaren klant blijven bij Microsoft's datacenters [1](#page=1). * Nvidia's investering van 100 miljard dollars in OpenAI. Met deze investeringen zijn de grootste aandeelhouders van OpenAI de twee duurste bedrijven ter wereld: Nvidia (gewaardeerd op 5.004 miljard dollars) en Microsoft (gewaardeerd op 3.890 miljard dollars) [1](#page=1). De belegger rekent op een succesvolle toekomst voor artificiële intelligentie (AI), wat leidt tot extreem hoge waarderingen voor AI-bedrijven [1](#page=1). > **Tip:** De waarde van de grootste techbedrijven wordt direct gelinkt aan het verwachte succes van AI. Een mislukking van AI kan de hele sector meesleuren [1](#page=1). #### 4.1.2 Oorsprong en initiële visie van OpenAI De AI-wedloop begon tien jaar geleden met bescheiden doelstellingen. OpenAI werd opgericht door Sam Altman, Ilya Sutskever en Greg Brockman, met de betrokkenheid van Elon Musk. De oprichting was een reactie op zorgen van Elon Musk dat Google, destijds leidend in AI, de controle over AI zou kunnen verliezen en de gevaren ervan niet voldoende besefte. Het doel was een goed gefinancierde non-profitorganisatie voor AI-onderzoek te creëren, gericht op de verantwoorde ontwikkeling van algemene kunstmatige intelligentie [1](#page=1). ### 4.2 Waarderingen en financiële structuren in de AI-markt De huidige financiële structuren in de AI-markt, met name de hoge waarderingen en de verstrengeling van bedrijven, roepen de vraag op of er sprake is van een zeepbel [3](#page=3). #### 4.2.1 De "paringsdans" rond datacenters en hardware De rush op datacenters, gedreven door de enorme vraag naar rekenkracht (uitgedrukt in gigawatts), leidt tot een "grote paringsdans" tussen verschillende techspelers. De kern van deze dans ligt bij de relatie tussen softwareaanbieders zoals OpenAI en hardwareproducenten zoals Nvidia [3](#page=3). * Sam Altman wordt gezien als een effectieve dealmaker, wat essentieel is voor een bedrijf met een relatief lage omzet (enkele miljarden dollars) die desondanks grootschalige datacenters wil bouwen (1.000 miljard dollars) [3](#page=3). * Microsoft is de grootste aandeelhouder van OpenAI [3](#page=3). * OpenAI sluit een alliantie met zijn grootste leverancier, Nvidia, waarbij Nvidia aandelen van OpenAI koopt ter waarde van 100 miljard dollars in ruil voor de aankoop van honderden miljarden dollars aan chips [3](#page=3). * OpenAI gaat ook een contract aan met Oracle voor de bouw en huur van datacenters ter waarde van 300 miljard dollars [3](#page=3). * Een contract met AMD, een concurrent van Nvidia, omvat de mogelijke verwerving van 10 procent van AMD's aandelen [3](#page=3). #### 4.2.2 Nvidia's bredere investeringsstrategie Nvidia's strategie reikt verder dan alleen het leveren van chips. Het bedrijf investeert in bigtechbedrijven die in AI investeren, zoals Amazon en Meta, en neemt participaties in kleinere AI-spelers zoals xAI van Elon Musk. Nvidia zoekt ook naar Europese partners en investeert in het Franse Mistral, een van de weinige Europese spelers die kan concurreren in de AI-wedloop. ASML, de Nederlandse producent van chipmachines, investeert eveneens in Mistral. Verder werkt Nvidia samen met de Europese autobouwer Stellantis en Apple-assembler Foxconn aan de ontwikkeling van zelfrijdende auto's, een markt waarin het Tesla en Google's Waymo zal beconcurreren [3](#page=3). ### 4.3 Zeepbel of duurzame groei? De financiële experts zijn verdeeld over de vraag of de huidige verstrengeling van bedrijven in de AI-markt zal leiden tot een grote zeepbel [3](#page=3). * **Pessimistische visie:** Deze experts wijzen op circulaire financiering, waarbij klanten kunstmatig worden gefinancierd door hun aandelen te kopen. Als een klant zoals OpenAI zijn omzet niet exponentieel kan verhogen, kan de hele structuur instorten, met een domino-effect op tal van bedrijven die in de val worden meegetrokken [3](#page=3). * **Optimistische visie:** Deze visie stelt dat, in tegenstelling tot de dotcombubbel eind jaren 90, de huidige markt extreem winstgevende partijen omvat zoals Microsoft, Meta en Alphabet. Deze bedrijven zijn sterk genoeg om de markt stabiel te houden. Bovendien wordt de kans nog steeds reëel geacht dat OpenAI in de toekomst een bedrijf wordt dat meer dan 100 miljard dollars aan inkomsten genereert [3](#page=3). > **Tip:** De duurzaamheid van de huidige AI-waarderingen hangt af van de toekomstige omzetgroei van bedrijven zoals OpenAI en de stabiliteit van de grote, winstgevende techgiganten die erin geïnvesteerd hebben. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Artificiële intelligentie (AI) | Een tak van informatica die zich bezighoudt met het creëren van systemen die taken kunnen uitvoeren waarvoor normaal menselijke intelligentie vereist is, zoals leren, probleemoplossing en patroonherkenning. | | Kruisparticipaties | Een vorm van samenwerking waarbij twee of meer bedrijven aandelen in elkaar verwerven, wat leidt tot een verstrengeling van belangen en een wederzijdse afhankelijkheid. | | Rekencapaciteit | De hoeveelheid computationele kracht die beschikbaar is om gegevens te verwerken en complexe berekeningen uit te voeren, essentieel voor de ontwikkeling en het trainen van AI-modellen. | | Aandeelhouder | Een persoon of entiteit die aandelen bezit in een bedrijf, wat hen mede-eigenaar maakt en recht geeft op een deel van de winst en stemrecht. | | Waardering | De geschatte economische waarde van een bedrijf, vaak gebaseerd op financiële prestaties, groeipotentieel en marktperceptie, vooral relevant bij technologiebedrijven. | | Durfkapitaal | Financiering die wordt verstrekt door investeerders aan start-ups en kleine bedrijven met een hoog groeipotentieel, in ruil voor aandelen of een deel van de winst. | | Non-profitorganisatie | Een organisatie die is opgericht voor doeleinden die niet commercieel zijn en waarvan de winst niet wordt uitgekeerd aan eigenaren of aandeelhouders, maar wordt geherinvesteerd in de missie van de organisatie. | | Algemene kunstmatige intelligentie (AGI) | Een hypothetisch type AI dat de intellectuele capaciteit van een mens bezit en in staat is om elk intellectueel werk te begrijpen en te leren dat een mens kan doen. | | Large language model (LLM) | Een type AI-model dat is getraind op enorme hoeveelheden tekstgegevens om menselijke taal te begrijpen, te genereren en te vertalen, zoals ChatGPT en Gemini. | | Grafische verwerkingseenheid (GPU) | Een gespecialiseerde processor die oorspronkelijk is ontworpen voor het versnellen van de weergave van afbeeldingen en video, maar nu essentieel is geworden voor parallelle berekeningen in AI en machine learning. | | Datacenter | Een faciliteit die een grote hoeveelheid computerservers, opslagsystemen en netwerkapparatuur huisvest, ontworpen om grote hoeveelheden gegevens te verwerken en op te slaan. | | Circulaire financiering | Een financieringsmodel waarbij investeerders aandelen kopen van hun klanten, waardoor een gesloten financiële kring ontstaat die potentieel kwetsbaar is voor economische schokken. | | Dotcombubbel | Een economische bubbel die ontstond eind jaren negentig door overmatige speculatie in internetgerelateerde bedrijven, wat leidde tot een dramatische beursdaling begin jaren 2000. |