10uitgiftenieuweaandelen2024.pptx

# Uitgifte van nieuwe aandelen en kapitaalverhoging Dit onderwerp behandelt de procedures en implicaties van het uitgeven van nieuwe aandelen in zowel naamloze vennootschappen (NV) als besloten vennootschappen (BV), inclusief de concepten van kapitaalverhoging, verwatering en de rol van de algemene vergadering. ## 1. Uitgifte van nieuwe aandelen en kapitaalverhoging ### 1.1 Emissie en kapitaalverhoging De uitgifte van nieuwe aandelen, ook wel emissie genoemd, is het proces waarbij nieuwe aandelen worden gecreëerd waarop investeerders inschrijven. * **Bij een NV** staat de uitgifte van nieuwe aandelen gelijk aan een kapitaalverhoging. De inschrijvers doen een inbreng, waarvan een deel wordt geboekt op het kapitaal, waardoor het kapitaal van de vennootschap stijgt. * **Bij een BV en CV** wordt gesproken van uitgifte van bijkomende aandelen. Een kapitaalverhoging zoals bij de NV is niet aan de orde, omdat de BV en CV geen wettelijk vastgelegd kapitaal hebben. De inbreng wordt bij een BV doorgaans geboekt als beschikbaar eigen vermogen, tenzij statutair anders bepaald. ### 1.2 Achtergrond en noodzaak Bedrijven geven nieuwe aandelen uit om vers geld aan te trekken, wat een alternatief kan zijn voor leningen bij banken of de uitgifte van obligaties. ### 1.3 Problematiek van verwatering De uitgifte van nieuwe aandelen kan leiden tot twee vormen van verwatering voor bestaande aandeelhouders: * **Machtsverwatering:** De proportionele participatie van bestaande aandeelhouders in stemrecht en winstrechten neemt af. Om dit te voorkomen, kent de wet een voorkeurrecht toe aan bestaande aandeelhouders. * **Financiële verwatering:** Als nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen een prijs die lager ligt dan de boekwaarde van de bestaande aandelen, daalt de boekwaarde per aandeel. Om dit te voorkomen, is correcte prijsvorming essentieel, hoewel bij emissies vaak een discount wordt toegepast. ### 1.4 Openbare en private uitgifte * **Openbare uitgifte:** Aandelen worden aangeboden aan het brede beleggerspubliek. Dit vereist de opstelling van een prospectus, een gedetailleerde informatiebrochure die ter goedkeuring moet worden voorgelegd aan de financiële toezichthouder. Dit is doorgaans vereist bij een aanbod aan meer dan 150 beleggers. * **Private placement (besloten emissie):** Aandelen worden aangeboden aan een beperkte groep, meestal professionele investeerders. Hiervoor is geen prospectus vereist. Dit gebeurt vaak via *accelerated bookbuilding*, waarbij bankiers investeerders zoeken en prijsindicaties verzamelen. ### 1.5 Bevoegdheid tot uitgifte In principe is de uitgifte van nieuwe aandelen een statutenwijziging, wat de **algemene vergadering (AV)** bevoegd maakt. Dit vereist een notariële akte. #### 1.5.1 Uitgifte door het bestuur (toegestaan kapitaal) De AV kan de bevoegdheid om nieuwe aandelen uit te geven delegeren aan het bestuur via een **clausule van toegestaan kapitaal**. * **Voorwaarden:** * De clausule moet in de statuten of de oprichtingsakte worden opgenomen. * De geldigheidsduur is maximaal vijf jaar en kan worden verlengd. * De invoering vereist een verslag van het bestuur over de omstandigheden en doeleinden waarvoor het toegestaan kapitaal zal worden gebruikt. Dit verslag is op straffe van nietigheid vereist. * De AV stelt grenzen aan het toegestaan kapitaal (bv. maximumbedrag, aantal uitgiftes). * **Beperkingen bij toegestaan kapitaal:** * Het bestuur mag geen nieuwe soorten effecten uitgeven, tenzij de AV hier specifiek machtiging voor geeft met statutaire meerderheid. * De uitgifte mag niet gebeuren voor een inbreng in natura door een aandeelhouder die reeds meer dan tien procent van de stemrechten bezit. #### 1.5.2 Uitgifte door het bestuur in BV Bij een BV kan het bestuur, mits een aparte statutaire machtiging, de statuten slechts één keer per jaar aanpassen aan uitgifte van nieuwe aandelen. Dit maakt flexibiliteit mogelijk, met name voor vrije beroepsassociaties. De daadwerkelijke aanpassing van de statuten (met notariële akte en openbaarmaking) gebeurt door het bestuursorgaan voor het einde van het boekjaar. ### 1.6 Kapitaalverhoging in de NV #### 1.6.1 Nominale of fractiewaarde Aandelen hebben een nominale of fractiewaarde. Na uitgifte van nieuwe aandelen met fractiewaarde worden alle aandelen geacht automatisch dezelfde fractiewaarde te hebben, tenzij het uitgiftebesluit anders bepaalt. #### 1.6.2 Uitgiftepremie Wanneer de uitgifteprijs hoger ligt dan de nominale of fractiewaarde van de oude aandelen, wordt het positieve verschil geboekt als uitgiftepremie. Dit dient om financiële verwatering te voorkomen en de economische waarde van de vennootschap te weerspiegelen. De uitgiftepremie moet onmiddellijk volledig worden gestort en telt niet mee voor de berekening van de kapitaal-vertegenwoordigende waarde van een aandeel. #### 1.6.3 Uitgifte onder pari Als er verliezen zijn en de boekwaarde lager is dan de nominale of fractiewaarde, kan uitgifte onder pari plaatsvinden. Bij aandelen met nominale waarde is eerst een kapitaalvermindering vereist. Bij aandelen met fractiewaarde geldt dat alle aandelen dezelfde waarde hebben, tenzij het uitgiftebesluit anders bepaalt. #### 1.6.4 Incoroporatie van reserves Dit is een kapitaalverhoging zonder nieuwe inbreng, waarbij reserves worden omgezet in kapitaal. Het netto-actief van de vennootschap stijgt hierdoor niet, maar een groter deel van het eigen vermogen wordt onbeschikbaar. Bij een NV kan dit leiden tot de uitgifte van "bonusaandelen", waarbij de fractiewaarde of nominale waarde gelijk blijft. Deze bonusaandelen worden gratis toegekend aan bestaande aandeelhouders en de toekenning is niet belastbaar. ### 1.7 Inbreng zonder uitgifte van nieuwe aandelen In een BV zijn bijkomende inbrengen door bestaande aandeelhouders mogelijk zonder uitgifte van nieuwe aandelen. Dit is geen statutenwijziging. De algemene vergadering beslist hierover met een gewone meerderheid. ### 1.8 Procedure van uitgifte * **Eén fase:** De AV beslist tot uitgifte en de inschrijvingen vinden gelijktijdig plaats. * **Twee fasen:** De AV beslist tot uitgifte en stelt een inschrijvingsperiode open. Nadien akteert het bestuur de kapitaalverhoging. Twee authentieke akten zijn vereist. Een gedeeltelijke inschrijving kan leiden tot een gedeeltelijke kapitaalverhoging indien voorzien. ### 1.9 Bestuursverslag en controle Bij elke uitgifte van nieuwe aandelen is een **verslag van het bestuur** vereist dat de redenen voor de uitgifte, de uitgifteprijs en de gevolgen voor de vermogens- en lidmaatschapsrechten verantwoordt. * Indien er een commissaris is, controleert deze de cijfergegevens op juistheid en geeft een beoordeling of de cijfergegevens "getrouw" zijn en "voldoende om de algemene vergadering voor te lichten". * Bij een inbreng in natura is altijd een waardering door een revisor vereist, en kan niet van het verslag worden afgezien. * Alle aandeelhouders kunnen unaniem afzien van de vereiste van deze verslagen, behalve bij inbreng in natura. ### 1.10 Voorkeurrecht Bestaande aandeelhouders hebben in principe het recht om bij voorrang in te schrijven op nieuwe aandelen, proportioneel aan hun bestaande aandelenbezit. Dit dient om machts- en financiële verwatering tegen te gaan. * **Geldigheid:** Geldt bij inbreng in geld en verkapte inbreng in natura. Geldt niet bij incorporatie van reserves of uitgifte van bonusaandelen. * **Procedure:** Het voorkeurrecht wordt meegedeeld en aandeelhouders hebben een minimumtermijn van vijftien dagen om dit recht uit te oefenen. * **Niet-uitoefening:** Na het verstrijken van de termijn kunnen derden inschrijven op de niet-uitgeoefende aandelen. * **Verhandelbaarheid:** Het voorkeurrecht is verhandelbaar, vooral bij genoteerde vennootschappen (scripts). * **Synthetisch voorkeurrecht:** Een praktijk waarbij het wettelijke voorkeurrecht wordt uitgesloten, maar de bestaande aandeelhouders toch een vorm van voorrang krijgen. #### 1.10.1 Afwijking van het voorkeurrecht Afwijking van het voorkeurrecht is mogelijk mits een beslissing van de AV met statutaire meerderheid, en enkel in het belang van de vennootschap. * **Verslag:** Een verantwoordend verslag en controle door de commissaris zijn vereist. * **T.v.v. bepaalde persoon:** Vereist mededeling van de identiteit van de begunstigde. Een belangenconflictregel verhindert dat de begunstigde of verbonden personen die meer dan tien procent van de stemrechten houden, meestemmen over de afwijking. * **Toegestaan kapitaal:** Binnen het kader van een toegestaan kapitaal kan het bestuur, mits uitdrukkelijke machtiging, van voorkeurrechten afwijken, ook ten voordele van bepaalde personen (met inachtneming van de belangenconflictregeling). #### 1.10.2 Afstand door aandeelhouders Alle aandeelhouders kunnen unaniem afstand doen van hun voorkeurrecht. Dit moet worden geacteerd in de authentieke akte van de kapitaalverhoging. ### 1.11 Uitgifte in de CV In een CV kan het bestuur tot uitgifte van nieuwe aandelen beslissen, behoudens andersluidende statutaire bepaling. Er mogen echter geen nieuwe soorten aandelen worden uitgegeven, tenzij de AV hiervoor specifiek machtiging verleent met statutaire meerderheid. Het bestuur past het aandelenregister aan en brengt verslag uit over het aantal aandelen en aandeelhouders op de jaarlijkse AV. De regels van het voorkeurrecht gelden in principe niet, maar statuten kunnen hierin voorzien. > **Tip:** Begrijp het verschil tussen de procedures en bevoegdheden bij NV's en BV's met betrekking tot aandelenuitgifte en kapitaalverhoging. Let specifiek op de rol van de algemene vergadering en de mogelijkheid van gedelegeerd bestuur. > **Tip:** De concepten van machtsverwatering en financiële verwatering zijn cruciaal. Weet hoe het voorkeurrecht hiertegen beschermt en onder welke omstandigheden hiervan kan worden afgeweken. > **Tip:** Bestudeer de specifieke vereisten voor het opstellen van bestuursverslagen en de rol van de commissaris bij aandelenemissies. De nietigheid van de emissie is een mogelijke sanctie bij het niet naleven van deze procedures. > **Voorbeeld:** Stel dat een NV 1.000.000 aandelen heeft en een aandeelhouder bezit 26%. Bij een uitgifte van 1.000.000 nieuwe aandelen, zonder dat de bestaande aandeelhouder de mogelijkheid krijgt om bij te tekenen, daalt zijn participatie naar 13%. Dit illustreert machtsverwatering. Als de boekwaarde van de bestaande aandelen 100 euro is en de nieuwe aandelen worden uitgegeven voor 70 euro, dan treedt financiële verwatering op. --- # Voorkeurrecht bij aandelenuitgifte Hieronder volgt een gedetailleerde studiehandleiding over het voorkeurrecht bij aandelenuitgifte, gebaseerd op de verstrekte documentatie. ## 2. Voorkeurrecht bij aandelenuitgifte Het voorkeurrecht garandeert bestaande aandeelhouders het recht om, proportioneel aan hun huidige aandelenbezit, voorrang te krijgen bij de inschrijving op nieuwe aandelen die worden uitgegeven, teneinde verwatering van hun economische en controlerende belangen te voorkomen. ### 2.1 Aandelenuitgifte en het ontstaan van verwatering Bij een vennootschap met een uitgifte van nieuwe aandelen treedt er vaak een kapitaalverhoging op, hetzij bij een NV als een directe kapitaalverhoging, hetzij bij een BV als een uitgifte van aandelen zonder formele kapitaalverhoging. De uitgifte van nieuwe aandelen is doorgaans noodzakelijk om vers kapitaal aan te trekken, bijvoorbeeld door middelen te vergaren via investeerders in plaats van via leningen. Dit proces kan echter leiden tot twee vormen van verwatering (dilutie) voor bestaande aandeelhouders: * **Machtsverwatering:** De proportie van stemrechten en winstrechten van bestaande aandeelhouders neemt af indien zij niet deelnemen aan de uitgifte van nieuwe aandelen. Dit kan leiden tot het verlies van controle of de mogelijkheid om bepaalde beslissingen te blokkeren. * **Financiële verwatering:** De boekwaarde per bestaand aandeel kan dalen als de nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen een prijs die lager ligt dan de boekwaarde van de bestaande aandelen (een "down round"). ### 2.2 De rol van de Algemene Vergadering (AV) en het bestuur In beginsel is de Algemene Vergadering (AV) bevoegd voor de uitgifte van nieuwe aandelen, aangezien dit een statutenwijziging met zich meebrengt. Dit geldt zowel voor de NV als voor de BV, waarbij de statuten het aantal aandelen vermelden en het aandelenregister wordt aangepast. De beslissing tot uitgifte van nieuwe aandelen vereist doorgaans de tussenkomst van een notaris. Echter, om sneller te kunnen inspelen op marktomstandigheden, kan de bevoegdheid tot uitgifte van aandelen gedelegeerd worden aan het bestuur via een clausule van "toegestaan kapitaal". Deze clausule, die maximaal vijf jaar geldig is (en verlengbaar), vereist een verslag van het bestuur over de bijzondere omstandigheden en de doeleinden waarvoor het toegestaan kapitaal gebruikt zal worden. De AV stelt de grenzen aan van het toegestaan kapitaal, zoals een bepaald bedrag of aantal keren dat de clausule gebruikt mag worden. > **Tip:** Bij genoteerde vennootschappen mag het toegestaan kapitaal doorgaans niet meer dan het bestaande kapitaal verdubbelen. Voor vennootschappen met een CV is het bestuur in principe bevoegd voor de uitgifte van nieuwe aandelen, tenzij de statuten deze bevoegdheid aan de AV toekennen. ### 2.3 Uitgifteprijs en uitgiftepremie De uitgifte van nieuwe aandelen gebeurt doorgaans tegen een nieuwe inbreng. * **Bij een BV:** De inbrengen worden geboekt als beschikbaar eigen vermogen, tenzij de statuten anders bepalen. * **Bij een NV:** De inbreng wordt geboekt als kapitaal. Als de uitgifteprijs hoger is dan de nominale waarde van de aandelen, wordt het verschil geboekt als **uitgiftepremie**. Dit gebeurt om de economische waarde van de bestaande aandelen beter te weerspiegelen en om financiële verwatering te voorkomen wanneer de boekwaarde hoger is dan de nominale of fractiewaarde van de oude aandelen. De uitgiftepremie moet onmiddellijk volgestort worden. > **Voorbeeld:** Een NV heeft een kapitaal van 10 miljoen EUR met 10.000 aandelen, wat een fractiewaarde van 1.000 EUR per aandeel geeft. De reserves bedragen 10 miljoen EUR, wat een eigen vermogen van 20 miljoen EUR en een boekwaarde van 2.000 EUR per aandeel betekent. Als nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen 1.000 EUR per stuk, zou de boekwaarde dalen tot 1.500 EUR (30 miljoen EUR / 20.000 aandelen). Om dit te voorkomen, worden de nieuwe aandelen tegen 2.000 EUR per stuk uitgegeven: 1.000 EUR naar het kapitaal en 1.000 EUR naar uitgiftepremie. Het eigen vermogen stijgt dan naar 40 miljoen EUR met 20.000 aandelen, wat resulteert in een boekwaarde van 2.000 EUR per aandeel. **Uitgifte onder pari:** Wanneer er verliezen zijn en de boekwaarde lager ligt dan de nominale/fractiewaarde, is uitgifte onder pari mogelijk. Bij aandelen met nominale waarde vereist dit eerst een kapitaalvermindering. Bij aandelen met fractiewaarde worden alle aandelen geacht dezelfde waarde te hebben, tenzij het uitgiftebesluit anders bepaalt. ### 2.4 Het voorkeurrecht: bescherming tegen verwatering Het voorkeurrecht is een dwingend recht voor bestaande aandeelhouders om bij voorrang in te schrijven op nieuwe aandelen of converteerbare effecten, proportioneel aan hun bestaande aandelenbezit of kapitaaldeelname. Dit recht dient ter bescherming tegen zowel machts- als financiële verwatering. * **Toepassingsgebied:** Het voorkeurrecht geldt bij uitgifte van aandelen tegen inbreng in geld of een verkapte inbreng in natura (effecten die gemakkelijk in geld kunnen worden omgezet). Het geldt *niet* bij de incorporatie van reserves of de uitgifte van bonusaandelen (NV), waarbij de gelijkheid tussen aandeelhouders moet worden gerespecteerd zonder nieuwe inbreng. > **Tip:** Het voorkeurrecht biedt aandeelhouders de mogelijkheid om hun participatie en daarmee hun machtspositie in de vennootschap te behouden. Het is echter geen plicht om dit recht uit te oefenen; aandeelhouders moeten wel de vereiste inbreng doen. #### 2.4.1 Procedure en verhandelbaarheid De uitgiftebesluiten worden vooraf aangekondigd in het Belgisch Staatsblad, met mededeling van de inschrijvingsvoorwaarden. Bestaande aandeelhouders hebben een bepaalde termijn (minimaal 15 dagen) om hun voorkeurrecht uit te oefenen. Indien zij dit niet volledig doen, kunnen de resterende aandelen aan derden worden aangeboden. Voor genoteerde vennootschappen kan voor het voorkeurrecht een markt voor "scripts" (inschrijvingsrechten) worden georganiseerd, waardoor het voorkeurrecht verhandelbaar wordt. Er bestaat ook een praktijk van synthetisch voorkeurrecht, waarbij het wettelijke voorkeurrecht formeel wordt uitgesloten, maar aandeelhouders toch een zekere bescherming krijgen door een snellere uitoefeningstermijn. #### 2.4.2 Soorten aandelen en het voorkeurrecht Wanneer er verschillende soorten aandelen bestaan (met verschillende stem- of dividendrechten), geldt het voorkeurrecht per soort. Bij de uitgifte van nieuwe aandelen van een bepaalde soort, hebben alleen de bestaande aandeelhouders van die soort een voorkeurrecht. Echter, de uitgifte van een nieuwe soort aandelen wordt beschouwd als een wijziging van soortrechten en vereist een gekwalificeerde meerderheid van 75% binnen elke bestaande soort aandelen, tenzij de uitgifte proportioneel gebeurt binnen elke soort. De eerste invoering van meervoudig stemrecht geeft wel aan alle aandeelhouders een voorkeurrecht. #### 2.4.3 Beperking of uitsluiting van het voorkeurrecht Het voorkeurrecht kan niet worden beperkt of uitgesloten via een statutaire clausule. Een afwijking is wel mogelijk middels een beslissing van de AV, mits deze objectief opportuun is en in het belang van de vennootschap kan worden aangetoond. Hiervoor is een verantwoordingsverslag en, indien aanwezig, een controle door de commissaris vereist. * **Ten gunste van personeel of bepaalde personen:** Een afwijking ten gunste van bepaalde personen is enkel geldig mits de identiteit van de begunstigde wordt meegedeeld aan de AV. Sinds de invoering van de belangenconflictregel mag een begunstigde, die meer dan 10% van de stemrechten houdt (inclusief verbonden personen), niet meestemmen over de afwijking. * **In het kader van toegestaan kapitaal:** Onder een clausule van toegestaan kapitaal kan het bestuur, mits uitdrukkelijke machtiging, afwijken van het voorkeurrecht. Een afwijking ten gunste van een bepaalde persoon moet hierbij expliciet vermeld staan. * **Bij inbreng in natura door een 10%-aandeelhouder:** Het toegestaan kapitaal kan nooit gebruikt worden om aandelen uit te geven voor een inbreng in natura door een aandeelhouder die reeds meer dan 10% van de stemrechten bezit. Dit is om misbruik en vriendjespolitiek te voorkomen. #### 2.4.4 Afstand van voorkeurrecht Alle aandeelhouders kunnen unaniem en expliciet afstand doen van hun voorkeurrecht. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens de AV die over de kapitaalverhoging beslist, mits dit in de volmacht wordt vermeld. De afstand moet geakteerd worden in de authentieke akte van de kapitaalverhoging. Dit is met name relevant bij vennootschappen met een beperkt aantal aandeelhouders, waar dit een soepelere procedure mogelijk maakt dan het volgen van de regels voor beperking of uitsluiting. ### 2.5 Andere situaties van aandelenuitgifte * **Incorporatie van reserves (NV):** Het kapitaal kan worden verhoogd door reserves te incorporeren, wat resulteert in een stijging van de kapitaalvertegenwoordigende waarde van de bestaande aandelen zonder nieuwe inbreng. Er kunnen echter ook "bonusaandelen" worden uitgegeven, waarbij de fractiewaarde of nominale waarde gelijk blijft. Deze bonusaandelen mogen enkel aan bestaande aandeelhouders worden gegeven. * **Uitgifte door bestuur met toegestaan kapitaal:** Het bestuur kan onder een clausule van toegestaan kapitaal nieuwe aandelen, warrants of converteerbare obligaties uitgeven. Hierbij gelden specifieke regels voor beperking of uitsluiting van het voorkeurrecht en belangenconflicten. Het is verboden om nieuwe soorten effecten uit te geven, tenzij de AV hier specifiek machtiging voor verleent. * **Uitgifte bij een CV:** Het bestuur kan beslissen tot uitgifte van nieuwe aandelen, tenzij de statuten anders bepalen. Deze uitgifte is geen statutenwijziging. Het voorkeurrecht geldt hier niet standaard, maar de statuten kunnen dit wel creëren. ### 2.6 Uitgiftebesluit en verslaglegging Bij elke uitgifte van nieuwe aandelen is een verslag van het bestuur vereist, waarin de redenen voor de uitgifte, de uitgifteprijs en de gevolgen voor de vermogens- en lidmaatschapsrechten worden toegelicht. Indien er een commissaris is, controleert deze de cijfergegevens. Bij een inbreng in natura moet er tevens een waardering door een revisor plaatsvinden, waarbij niet van dit verslag kan worden afgezien. Alle aandeelhouders kunnen unaniem afzien van de vereiste verslagen bij een inbreng in geld. > **Tip:** Het verslag van het bestuur en de commissaris is op straffe van nietigheid voorgeschreven, tenzij alle aandeelhouders unaniem verzaken bij een inbreng in geld. --- # Uitgifte door het bestuur en de commanditaire vennootschap (CV) Dit onderwerp behandelt de bevoegdheid van het bestuur tot uitgifte van nieuwe aandelen, de voorwaarden voor een toegestaan kapitaal, en de specifieke regels voor uitgifte in een commanditaire vennootschap. ### 3.1 Algemene principes en bevoegdheid tot uitgifte De uitgifte van nieuwe aandelen, zowel bij een Naamloze Vennootschap (NV) als bij een Besloten Vennootschap (BV), wordt in beginsel beschouwd als een statutenwijziging. Dit impliceert dat de Algemene Vergadering (AV) van aandeelhouders de bevoegde instantie is om hierover te beslissen. De statuten van de vennootschap vermelden immers het aantal aandelen, en dit aantal dient aangepast te worden in het aandelenregister. #### 3.1.1 Uitzonderingen en de rol van het bestuur In bepaalde gevallen kan het bestuur echter de bevoegdheid krijgen om nieuwe aandelen uit te geven. Dit is met name het geval bij de invoering van een **toegestaan kapitaal**. > **Tip:** Het concept van een "toegestaan kapitaal" is ontwikkeld om de vennootschap in staat te stellen snel en efficiënt in te spelen op gunstige marktomstandigheden, bijvoorbeeld voor de uitvoering van aandelenoptieplannen voor werknemers. Omdat een statutenwijziging een omslachtige procedure vereist, kan de AV de bevoegdheid tot uitgifte van nieuwe aandelen delegeren aan het bestuur. ##### 3.1.1.1 Voorwaarden voor een toegestaan kapitaal Een clausule betreffende een toegestaan kapitaal moet aan specifieke voorwaarden voldoen: * **Statutaire bepaling:** De mogelijkheid voor het bestuur om nieuwe aandelen uit te geven, moet expliciet in de statuten of de oprichtingsakte worden opgenomen. * **Geldigheidsduur:** De bevoegdheid van het bestuur is beperkt tot een maximale duur van vijf jaar, waarna deze verlengbaar is. * **Verslaggeving:** Bij de invoering van een toegestaan kapitaal is een verslag van het bestuur vereist dat de bijzondere omstandigheden en de doeleinden waarvoor het toegestaan kapitaal mag worden gebruikt, uiteenzet. Dit verslag is op straffe van nietigheid voorgeschreven. * **Grenzen door de AV:** De AV stelt de grenzen aan van het toegestaan kapitaal, bijvoorbeeld een maximaal bedrag, een maximaal aantal uit te geven aandelen, of het aantal keren dat de clausule mag worden gebruikt. Bij beursgenoteerde vennootschappen mag het toegestaan kapitaal doorgaans niet leiden tot een verdubbeling van het bestaande kapitaal. #### 3.1.2 Uitgifte door het bestuur in de BV Bij een Besloten Vennootschap (BV) kan de uitgifte van nieuwe aandelen door het bestuur, mits een aparte statutaire machtiging, de statuten slechts éénmaal per jaar vereisen. Dit is bedoeld om de flexibiliteit van de BV te vergroten, vergelijkbaar met de vennootschapsvorm van een commanditaire vennootschap (CV). Hoewel de uitgifte zelf niet direct een statutenwijziging is en zonder notaris kan gebeuren, gebeurt de aanpassing van de gecoördineerde statuten uiteindelijk wel door het bestuursorgaan en wordt deze openbaar gemaakt met een notariële akte. #### 3.1.3 Verboden bij uitgifte door het bestuur Het bestuur mag bij de uitoefening van zijn bevoegdheid tot uitgifte van aandelen onder een toegestaan kapitaal bepaalde handelingen niet verrichten: * **Nieuwe soorten effecten:** Het is verboden om nieuwe soorten effecten uit te geven, zoals aandelen met meervoudig stemrecht, tenzij de AV hier specifiek machtiging voor verleent met een statutaire meerderheid. * **Inbreng in natura door grootaandeelhouders:** Het is verboden om aandelen uit te geven voor een inbreng in natura door een aandeelhouder die reeds meer dan tien procent van de stemrechten bezit (berekend volgens de regels van de overnamewetgeving). Dit om misbruik en vriendjespolitiek te voorkomen. * **Inschrijvingsrechten voorbehouden voor bepaalde personen:** Inschrijvingsrechten mogen niet exclusief voorbehouden worden voor bepaalde personen anders dan personeel. ### 3.2 Uitgifte in een commanditaire vennootschap (CV) In een commanditaire vennootschap (CV) is de uitgifte van nieuwe aandelen in principe een bevoegdheid van het **bestuur**. De statuten kunnen deze bevoegdheid echter aan de AV toekennen. #### 3.2.1 Procedure en controle * **Bevoegdheid bestuur:** Het bestuur kan beslissen tot de uitgifte van nieuwe aandelen, behoudens andersluidende statutaire bepalingen. * **Geen statutenwijziging:** De uitgifte van nieuwe aandelen in een CV is geen statutenwijziging, tenzij er nieuwe soorten aandelen worden uitgegeven waarvoor de AV wel specifiek machtiging moet verlenen met een statutaire meerderheid. * **Aanpassing aandelenregister:** Het bestuur past het aandelenregister aan om de uitgifte van nieuwe aandelen te reflecteren. Eénmaal per jaar moet het bestuur via het aandelenregister de vennootschap informeren over het aantal aandelen en de daaruit voortvloeiende wijzigingen. * **Voorkeurrecht:** De algemene regels betreffende het voorkeurrecht gelden niet automatisch in een CV. De statuten kunnen echter wel een voorkeurrecht creëren. * **Verslaglegging:** Het bestuur legt op de jaarlijkse AV verslag uit over het aantal aandelen, de aandeelhouders en de toetredingen. De identiteit van de aandeelhouders hoeft niet in dit verslag te worden opgenomen. ### 3.3 Verwatering en bescherming van aandeelhouders De uitgifte van nieuwe aandelen kan leiden tot **verwatering** (dilutie), zowel op het gebied van macht als op financieel vlak. #### 3.3.1 Machtsverwatering en voorkeurrecht * **Machtsverwatering:** Nieuwe aandelen kunnen het relatieve belang van bestaande aandeelhouders verminderen, wat hun stemrecht en invloed kan aantasten. * **Financiële verwatering:** Indien nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen een lagere prijs dan de boekwaarde van de bestaande aandelen, kan de boekwaarde van de bestaande aandelen dalen. Om deze verwatering tegen te gaan, voorziet de wet in een **voorkeurrecht**. > **Tip:** Het voorkeurrecht is een dwingend recht voor bestaande aandeelhouders om bij voorrang in te schrijven op nieuw uit te geven aandelen of converteerbare effecten, proportioneel aan hun bestaande aandelenbezit. Dit stelt hen in staat hun participatie en machtspositie te behouden indien zij dit wensen en de nodige financiële middelen hebben. #### 3.3.2 Voorwaarden en afwijkingen van het voorkeurrecht * **Toepassingsgebied:** Het voorkeurrecht geldt in principe bij uitgifte tegen inbreng in geld. Het geldt niet bij de incorporatie van reserves (NV) of bij uitgifte van bonusaandelen. Het geldt wel bij verkapte inbreng in natura. * **Afwijking of uitsluiting:** Afwijking of uitsluiting van het voorkeurrecht is enkel mogelijk mits een beslissing van de AV, die vereist dat dit in het belang van de vennootschap is. Hiervoor is een verantwoordend verslag en controle door een commissaris vereist. De AV kan ook beslissen om het voorkeurrecht te beperken of uit te sluiten ten voordele van bepaalde personen, personeel, of een specifieke markt. * **Belangenconflictregel:** Indien de begunstigde van een afwijking van het voorkeurrecht meer dan tien procent van de stemrechten bezit (inclusief verbonden personen), mag hij niet meestemmen over de afwijking. * **Afstand door aandeelhouders:** Alle aandeelhouders kunnen unaniem afstand doen van hun voorkeurrecht. Deze afstand moet vermeld worden in de volmacht of geacteerd worden in de authentieke akte van kapitaalverhoging. ### 3.4 Uitgiftepremie en kapitaal Bij de uitgifte van nieuwe aandelen wordt de prijs vaak opgesplitst in een deel dat op het kapitaal wordt geboekt en een deel dat als uitgiftepremie wordt aangemerkt. * **Uitgiftepremie:** De uitgiftepremie is het positieve verschil tussen de uitgifteprijs en het bedrag dat op het kapitaal wordt geboekt. Deze dient om de financiële verwatering te voorkomen wanneer de economische waarde van de aandelen hoger ligt dan de nominale of fractiewaarde. De uitgiftepremie wordt onmiddellijk volgestort en telt niet mee voor de berekening van de kapitaalvertegenwoordigende waarde van een aandeel. > **Example:** Stel, een aandeel heeft een nominale waarde van 10 euro, maar de boekwaarde is 20 euro. Indien nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen 20 euro, wordt 10 euro op het kapitaal geboekt en 10 euro als uitgiftepremie. Dit zorgt ervoor dat de boekwaarde van de bestaande aandelen niet daalt. * **Uitgifte onder pari:** Wanneer een vennootschap verliezen heeft geleden, kan de boekwaarde van de aandelen lager zijn dan de nominale of fractiewaarde. Uitgifte van aandelen onder de nominale waarde vereist eerst een kapitaalvermindering. Voor aandelen met fractiewaarde geldt dat tenzij de statuten anders bepalen, alle aandelen na uitgifte dezelfde fractiewaarde hebben. ### 3.5 Inbreng en boekhoudkundige verwerking * **Inbreng in geld:** Nieuwe aandelen worden doorgaans uitgegeven tegen een inbreng in geld. Deze inbreng moet voldoen aan dezelfde kapitaalvormingsplichten als bij de oprichting, zoals de volstorting van een minimumpercentage (bijvoorbeeld een kwart) bij inbreng in geld. Er geldt een verbod op inschrijving op eigen aandelen. * **Inbreng in natura:** Bij een inbreng in natura moet er steeds een waardering door een revisor plaatsvinden. De verslagen van het bestuur en de commissaris/revisor over de inbreng in natura maken deel uit van de vereiste verslaggeving bij uitgifte van nieuwe aandelen. * **Boekhoudkundige verwerking:** Bij de BV worden inbrengen doorgaans geboekt als beschikbaar eigen vermogen, tenzij statutair anders bepaald wordt om het onbeschikbaar te maken. Bij de NV worden inbrengen geboekt op het kapitaal, of deels op kapitaal en deels als uitgiftepremie. ### 3.6 Aandelen met fractiewaarde Wanneer aandelen een fractiewaarde hebben, geldt na uitgifte dat alle aandelen, zowel de oude als de nieuwe, geacht worden dezelfde fractiewaarde te hebben en dus dezelfde rechten te geven, tenzij het uitgiftebesluit anders luidt. Dit is om gelijkheid tussen alle aandeelhouders te garanderen. ### 3.7 Incorporatie van reserves (NV) Het is bij een NV ook mogelijk om het kapitaal te verhogen zonder dat er nieuwe inbrengen gebeuren. Dit gebeurt door de incorporatie van reserves. Hierbij stijgt het netto-actief van de vennootschap niet, maar wordt een groter deel van het eigen vermogen onuitkeerbaar. De vennootschap kan nieuwe aandelen uitgeven ("bonusaandelen") die gelijkwaardig zijn aan de bestaande aandelen. Deze bonusuitgifte is niet belastbaar voor de aandeelhouders omdat de vermogens aanspraken niet stijgen. --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Emissie | De creatie van nieuwe aandelen waarop door kopers wordt ingeschreven, wat neerkomt op het kopen van nieuw gecreëerde aandelen. Bij een naamloze vennootschap (NV) gaat dit gepaard met een kapitaalverhoging. | | Kapitaalverhoging | Het proces waarbij het maatschappelijk kapitaal van een vennootschap wordt verhoogd, doorgaans door de uitgifte van nieuwe aandelen waarvoor nieuwe inbrengen worden gedaan. | | Verwatering (Dilutie) | Het fenomeen waarbij de participatie van bestaande aandeelhouders in het kapitaal, de winstrechten en de stemrechten van de vennootschap afnemen door de uitgifte van nieuwe aandelen. Dit kan zowel machtsverwatering als financiële verwatering omvatten. | | Machtsverwatering | Een vorm van verwatering waarbij de stemkracht van bestaande aandeelhouders afneemt doordat er meer aandelen worden uitgegeven, waardoor hun relatieve aandeel in de besluitvorming daalt. | | Financiële verwatering | Een vorm van verwatering die optreedt wanneer nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen een prijs die lager is dan de boekwaarde van de bestaande aandelen, waardoor de boekwaarde per aandeel daalt. | | Voorkeurrecht | Het recht dat bestaande aandeelhouders hebben om bij voorrang in te schrijven op nieuw uit te geven aandelen of converteerbare effecten, proportioneel aan hun bestaande aandelenbezit, om verwatering tegen te gaan. | | Openbare uitgifte | Een emissie waarbij aandelen worden aangeboden aan een breed beleggerspubliek, wat doorgaans een prospectus vereist dat ter goedkeuring wordt voorgelegd aan een financiële toezichthouder zoals de FSMA. | | Private plaatsing (Private placement) | Een emissie waarbij aandelen worden aangeboden aan een beperkte groep investeerders, meestal professionele partijen, waardoor de noodzaak voor een prospectus vervalt. | | Prospectus | Een informatiebrochure die de uitgevende vennootschap en de aangeboden effecten beschrijft. Het bevat alle informatie die een belegger materieel zou vinden voor zijn koopbeslissing en prijsbepaling. | | Toegestaan kapitaal | Een clausule in de statuten of oprichtingsakte die het bestuur de bevoegdheid geeft om binnen bepaalde grenzen nieuwe aandelen uit te geven voor een beperkte geldigheidsduur, meestal maximaal vijf jaar. | | Uitgiftepremie | Het bedrag dat een vennootschap ontvangt bij de uitgifte van aandelen boven hun nominale of fractiewaarde. Dit bedrag wordt niet geboekt als kapitaal, maar weerspiegelt de economische waarde van de vennootschap. | | Bonusaandelen | Aandelen die door een naamloze vennootschap worden uitgegeven zonder nieuwe inbreng, door de incorporatie van reserves. Deze aandelen worden proportioneel aan bestaande aandeelhouders toegekend en veranderen hun juridische of economische positie niet. | | Commanditaire vennootschap (CV) | Een vennootschapsvorm waarbij de uitgifte van bijkomende aandelen in principe een bevoegdheid van het bestuur is, tenzij de statuten dit aan de algemene vergadering toekennen. | | Statutenwijziging | Een formele aanpassing van de statuten van een vennootschap, die voor specifieke handelingen zoals de uitgifte van aandelen vaak vereist is en genotarieerd moet worden. | | Aandelenregister | Een register waarin de identiteit van de aandeelhouders, het aantal aandelen dat zij bezitten en de datum van hun verkrijging worden geregistreerd. Dit register moet worden aangepast bij elke uitgifte of overdracht van aandelen. | | Boekwaarde | De waarde van een aandeel zoals deze wordt weergegeven in de boekhouding van de vennootschap, berekend door het eigen vermogen te delen door het aantal uitstaande aandelen. | | Nominale waarde | De vastgestelde waarde van een aandeel, zoals vermeld in de statuten, die niet noodzakelijkerwijs overeenkomt met de marktwaarde of boekwaarde. | | Fractiewaarde | Een waarde per aandeel die wordt berekend door het totale kapitaal te delen door het aantal uitstaande aandelen, wat vooral van belang is bij aandelen zonder nominale waarde. | | Inbreng in natura | De bijdrage aan het kapitaal van een vennootschap door middel van goederen of diensten in plaats van geld, waarbij de waarde van deze bijdrage doorgaans door een onafhankelijke expert wordt vastgesteld. |