OPL_Oefenreeks_7.2._Verplichtingen_verzekeringnemer_-_verzekeraar.pdf

# Verplichtingen van de verzekeringnemer en de verzekerde Dit onderwerp omvat de diverse plichten die rusten op de verzekeringnemer en de verzekerde binnen een verzekeringsovereenkomst, evenals de gevolgen bij niet-naleving van deze plichten [1](#page=1). ### 1.1 De verzekeringsovereenkomst in het algemeen #### 1.1.1 Toepassingsgebied De bepalingen betreffende landverzekeringsovereenkomsten zijn van toepassing op alle landverzekeringsovereenkomsten die onderworpen zijn aan het Belgische recht, tenzij er van wordt afgeweken door bijzondere wetten. Deze bepalingen zijn niet van toepassing op herverzekering of op verzekeringen van goederenvervoer, met uitzondering van bagage- en verhuisverzekeringen. De bepalingen van dit deel zijn van dwingend recht, tenzij expliciet anders bedongen [2](#page=2). #### 1.1.2 Definities * **Verzekeringsaanvraag**: Een formulier dat uitgaat van de verzekeraar, waarbij deze aanbiedt het risico voorlopig ten laste te nemen op verzoek van de verzekeringnemer [1](#page=1) [2](#page=2). * **Verzekeringsvoorstel**: Verbindt noch de kandidaat-verzekeringnemer, noch de verzekeraar tot het sluiten van de overeenkomst. Indien de verzekeraar niet binnen dertig dagen na ontvangst een aanbod doet, de verzekering afhankelijk stelt van een onderzoek, of de verzekering weigert, is hij aanbiedingsplichtig [5](#page=5). * **Verzekeringsnemer (VN)**: De partij bij de wederkerige overeenkomst die de verzekering onderschrijft, een risico aan de verzekeraar aanbiedt en daarvoor premie betaalt. Dit kan een natuurlijk persoon of een rechtspersoon zijn [4](#page=4). * **Verzekerde (VZ)**: De persoon die door de verzekering gedekt is tegen vermogensschade (schadeverzekering) of de persoon op wiens leven het risico zich situeert (persoonsverzekering). De verzekerde is niet altijd partij bij de overeenkomst, zoals bij een burgerrechtelijke aansprakelijkheidsverzekering voor een auto [4](#page=4). #### 1.1.3 Totstandkoming en ingang van de dekking * **Totstandkoming**: Bij een voorafgetekende polis of een verzekeringsaanvraag komt de overeenkomst tot stand bij de ondertekening door de verzekeringnemer [11](#page=11) [2](#page=2) [6](#page=6). * **Ingang van de waarborg**: Tenzij anders bedongen, gaat de waarborg in de dag volgend op de ontvangst door de verzekeraar van de voorafgetekende polis of de aanvraag. De verzekeraar dient de verzekeringnemer van deze datum op de hoogte te stellen [11](#page=11) [2](#page=2) [6](#page=6). #### 1.1.4 Verplichtingen van de verzekeringnemer ##### 1.1.4.1 Meldingsplicht bij risicowijziging * **Algemene regel**: De verzekeringnemer heeft de verplichting om nieuwe omstandigheden of wijzigingen aan te geven die van aard zijn om een aanmerkelijke en blijvende verzwaring van het risico te bewerkstelligen [4](#page=4) [6](#page=6) [7](#page=7). * **Uitzonderingen**: Deze meldingsplicht geldt niet voor levensverzekeringsovereenkomsten, ziekteverzekeringen of kredietverzekeringsovereenkomsten [4](#page=4) [6](#page=6). * **Gevolgen bij niet-naleving (wanneer een schadegeval zich voordoet vóór wijziging/opzegging)**: * **Niet verwijtbaar**: De verzekeraar is gehouden de overeengekomen prestatie te leveren [12](#page=12). * **Verwijtbaar**: De verzekeraar is slechts gehouden tot een prestatie naar de verhouding tussen de betaalde premie en de premie die betaald had moeten worden indien de verzwaring was meegedeeld. Indien de verzekeraar bewijst dat hij het verzwaarde risico in geen geval zou hebben verzekerd, is de prestatie beperkt tot de terugbetaling van alle betaalde premies [12](#page=12) [8](#page=8). * **Bedrieglijk opzet**: De verzekeraar kan zijn dekking weigeren. De premies die vervallen zijn tot het moment van kennisname komen de verzekeraar toe als schadevergoeding [8](#page=8). ##### 1.1.4.2 Betaling van de premie * **Haalschuld**: De verzekeringspremie is een haalschuld, wat betekent dat de verzekeraar een vervaldagbericht dient te sturen [3](#page=3). * **Niet-betaling**: Niet-betaling van de premie op de vervaldag kan leiden tot schorsing van de dekking of opzegging van de overeenkomst, mits de schuldenaar in gebreke is gesteld [1](#page=1). * **Ingebrekestelling**: De ingebrekestelling geschiedt bij deurwaardersexploot of aangetekende brief. Hierin wordt de premiebetaling aangemaand binnen een termijn van minstens vijftien dagen. De ingebrekestelling bevat de premievervaldag, het premiebedrag, de gevolgen van niet-betaling en de aanvang van de termijn [1](#page=1) [3](#page=3) [9](#page=9). * **Uitwerking schorsing/opzegging**: De schorsing of opzegging hebben uitwerking na het verstrijken van de termijn van de ingebrekestelling [1](#page=1) [3](#page=3) [9](#page=9). * **Herstel na schorsing**: Bij betaling van de achterstallige premies wordt de schorsing beëindigd [9](#page=9). * **Recht op premies bij schorsing**: De verzekeraar behoudt het recht de later te vervallen premies te eisen tot een maximum van twee opeenvolgende jaren, mits de verzekeringnemer in gebreke werd gesteld [10](#page=10). #### 1.1.5 Verplichtingen van de verzekerde ##### 1.1.5.1 Melding van het schadegeval * **Termijn**: De verzekerde moet het schadegeval zo spoedig mogelijk melden, in elk geval binnen de in de overeenkomst bepaalde termijn. De verzekeraar kan zich echter niet op het verstrijken van de termijn beroepen indien de melding zo spoedig als redelijkerwijs mogelijk is geschied [3](#page=3) [7](#page=7). * **Nuttige inlichtingen**: De verzekerde moet zonder verwijl alle nuttige inlichtingen verstrekken en antwoorden op vragen van de verzekeraar om de omstandigheden en omvang van de schade vast te stellen [10](#page=10) [3](#page=3). #### 1.1.6 Gevolgen van niet-naleving door de verzekerde * **Nadeel voor de verzekeraar**: Indien de verzekerde een verplichting niet nakomt en dit leidt tot nadeel voor de verzekeraar, kan deze aanspraak maken op een vermindering van zijn prestatie tot beloop van het geleden nadeel [3](#page=3). * **Bedrieglijk opzet**: Indien de verzekerde de verplichtingen met bedrieglijk opzet niet is nagekomen, kan de verzekeraar zijn dekking weigeren [3](#page=3). * **Oorzakelijk verband bij verval van recht**: Een geheel of gedeeltelijk verval van het recht op verzekeringsprestatie mag enkel bedongen worden wegens niet-nakoming van een bepaalde, in de overeenkomst opgelegde verplichting, én mits er een oorzakelijk verband bestaat tussen de tekortkoming en het schadegeval. De verzekeraar moet dit bewijzen [10](#page=10) [13](#page=13). #### 1.1.7 Uitsluitingen en beperkingen van dekking ##### 1.1.7.1 Opzettelijke schade De verzekeraar is niet verplicht dekking te geven aan degene die het schadegeval opzettelijk heeft veroorzaakt [2](#page=2) [5](#page=5) [7](#page=7). ##### 1.1.7.2 Schade door schuld De verzekeraar dekt de schade veroorzaakt door de schuld, zelfs de grove schuld, van de verzekeringnemer, de verzekerde of de begunstigde. De verzekeraar kan zich echter van zijn verplichtingen bevrijden voor gevallen van grove schuld die op uitdrukkelijke en beperkende wijze in de overeenkomst zijn bepaald [2](#page=2) [5](#page=5) [7](#page=7) [8](#page=8). ##### 1.1.7.3 Oorlog en gelijkaardige feiten Tenzij anders bedongen, dekt de verzekeraar geen schade veroorzaakt door oorlog of gelijkaardige feiten en door burgeroorlog. De verzekeraar moet het bewijs leveren van het feit dat hem van dekking bevrijdt [3](#page=3). ##### 1.1.7.4 Niet-nakoming van verplichtingen * **Verhoogd risico**: Indien de verzekeringnemer de meldingsplicht bij een aanmerkelijke en blijvende verzwaring van het risico niet naleeft en een schadegeval zich voordoet, kan de verzekeraar de dekking verminderen of weigeren afhankelijk van verwijtbaarheid en de mate waarin het risico zou zijn verzekerd [8](#page=8). * **Verval van recht**: Zoals hierboven beschreven onder 1.1.6 [10](#page=10) [13](#page=13). ### 1.2 Specifieke situaties en hun gevolgen #### 1.2.1 Medeverzekering Bij medeverzekering houdt dit geen hoofdelijkheid in, tenzij anders bedongen. Een eerste verzekeraar wordt aangewezen als lasthebber voor kennisgevingen en schadeafwikkeling. Bij niet-betaling van premie kan de verzekeraar zich niet beroepen op schorsing of opzegging zonder ingebrekestelling [10](#page=10). #### 1.2.2 Onopzettelijke foutieve mededeling Indien de verzekeringnemer onopzettelijk onjuiste gegevens heeft meegedeeld en de verzekeraar hiervan pas kennis krijgt naar aanleiding van een schadegeval, zijn de gevolgen afhankelijk van de verwijtbaarheid van de fout [11](#page=11): * **Niet-verwijtbaar**: De verzekeraar is gehouden tot de overeengekomen prestatie [11](#page=11). * **Verwijtbaar**: De verzekeraar is slechts gehouden tot prestatie naar de verhouding tussen de betaalde en de verschuldigde premie. Indien de verzekeraar bewijst dat hij het risico nooit zou hebben verzekerd, is de prestatie beperkt tot de terugbetaling van de betaalde premies [11](#page=11). #### 1.2.3 Kortlopende overeenkomsten (< 30 dagen) Voor overeenkomsten met een looptijd van minder dan dertig dagen geldt een uitzondering op de opzegmogelijkheid binnen veertien dagen na inwerkingtreding [1](#page=1). #### 1.2.4 Verplichte BA-verzekeringen Bij verplichte burgerrechtelijke aansprakelijkheidsverzekeringen zijn de excepties, vrijstellingen, nietigheid en verval van recht die hun oorzaak vinden in een feit dat zich voor of na het schadegeval heeft voorgedaan, niet tegenstelbaar aan de benadeelde derde. De WAM-verzekeraar die de benadeelde vergoedt, kan wel regres uitoefenen op de verzekerde [7](#page=7). #### 1.2.5 Verzekeringsvoorstel vs. Aanvraag * Een **verzekeringsvoorstel** is informatief en brengt geen dekking of wilsovereenstemming met zich mee [5](#page=5). * Een **verzekeringsaanvraag** leidt tot een overeenkomst bij ondertekening, waarna de waarborg ingaat, tenzij anders bedongen [11](#page=11) [2](#page=2) [6](#page=6). > **Tip**: Het is cruciaal om steeds de specifieke bepalingen in de polis na te gaan, aangezien deze vaak afwijkingen of aanvullingen bevatten op de wettelijke bepalingen. > **Tip**: Bij twijfel over de interpretatie van artikelen of de toepassing ervan, is het raadzaam om de specifieke jurisprudentie te raadplegen, zoals de visie van het Hof van Cassatie op het begrip 'opzet' [5](#page=5). --- # Totstandkoming en inwerkingtreding van de verzekeringsovereenkomst Dit onderdeel behandelt de juridische momenten waarop een verzekeringsovereenkomst tot stand komt en wanneer de dekking ingaat, met aandacht voor aanvragen, voorstellen en polissen [11](#page=11) [1](#page=1) [2](#page=2) [5](#page=5) [6](#page=6). ### 2.1 Juridische instrumenten voor het sluiten van een verzekeringsovereenkomst De totstandkoming van een verzekeringsovereenkomst kan plaatsvinden via verschillende documenten en procedures [11](#page=11) [1](#page=1) [2](#page=2) [5](#page=5) [6](#page=6). #### 2.1.1 Het verzekeringsvoorstel Een verzekeringsvoorstel is een document dat uitgaat van de verzekerde, waarin deze aanbiedt het risico tijdelijk te dekken op verzoek van de kandidaat-verzekeringnemer [1](#page=1) [6](#page=6). * **Kenmerken van een verzekeringsvoorstel:** * Het is informatief van aard [5](#page=5). * Het leidt nog niet tot wilsovereenstemming en dus ook niet tot dekking [5](#page=5). * Het verbindt noch de kandidaat-verzekeringnemer, noch de verzekeraar tot het sluiten van de overeenkomst [5](#page=5). * **Verplichtingen van de verzekeraar bij een voorstel:** Indien de verzekeraar binnen dertig dagen na ontvangst van het voorstel geen verzekeringsaanbod heeft gedaan, of de verzekering afhankelijk heeft gesteld van een aanvullend onderzoek, of de verzekering heeft geweigerd, dan verbindt de verzekeraar zich tot het sluiten van de overeenkomst, mits deze bepalingen uitdrukkelijk in het voorstel zijn opgenomen [5](#page=5). #### 2.1.2 De verzekeringsaanvraag Een verzekeringsaanvraag wordt door de verzekeraar gebruikt om het risico tijdelijk ten laste te nemen op verzoek van de verzekeringnemer [1](#page=1) [6](#page=6). * **Totstandkoming bij ondertekening:** Bij een verzekeringsaanvraag komt de overeenkomst tot stand op het moment dat de verzekeringnemer het document ondertekent [11](#page=11) [1](#page=1) [6](#page=6). #### 2.1.3 De voorafgetekende polis Een voorafgetekende polis is, net als een verzekeringsaanvraag, een document waarbij de verzekeringsovereenkomst tot stand komt door de ondertekening ervan door de verzekeringnemer [1](#page=1) [6](#page=6). ### 2.2 Inwerkingtreding van de verzekeringswaarborg (dekking) De inwerkingtreding van de verzekeringswaarborg, ook wel dekking genoemd, is het moment waarop de verzekeraar daadwerkelijk gehouden is om te dekken [11](#page=11) [1](#page=1) [2](#page=2) [6](#page=6). * **Regel bij aanvraag of voorafgetekende polis:** Tenzij anders is bedongen, gaat de waarborg in op de dag volgend op de ontvangst van de voorafgetekende polis of de aanvraag door de verzekeraar. De verzekeraar dient de verzekeringnemer van deze datum mededeling te geven [11](#page=11) [1](#page=1) [2](#page=2) [6](#page=6). * **Totstandkoming en inwerkingtreding bij niet-ondertekende aanvraag:** Als een aanvraag is ingevuld en de premie is betaald, kan de verzekeringnemer ervan uitgaan dat de overeenkomst tot stand is gekomen. De dekking wordt verleend vanaf de dag volgend op ontvangst van de aanvraag door de verzekeraar, tenzij anders is bedongen [11](#page=11) [6](#page=6). ### 2.3 Dwingend recht en afwijkingen De bepalingen betreffende de totstandkoming en inwerkingtreding van verzekeringsovereenkomsten zijn grotendeels van dwingend recht [2](#page=2). * **Dwingend recht:** De bepalingen van dit deel zijn van dwingend recht, tenzij de tekst zelf aangeeft dat hiervan mag worden afgeweken door bijzondere bedingen [2](#page=2). * **Uitzonderingen op dwingend recht:** Bepaalde bepalingen, zoals die met betrekking tot de meldingsplicht van een risicoverzwaring, zijn niet van toepassing op levensverzekeringen, ziekteverzekeringen of kredietverzekeringsovereenkomsten [6](#page=6). ### 2.4 Belangrijke concepten en definities #### 2.4.1 Verzekeringsaanvraag Een formulier dat uitgaat van de verzekeraar, waarbij deze aanbiedt het risico voorlopig ten laste te nemen op verzoek van de verzekeringnemer [1](#page=1) [6](#page=6). #### 2.4.2 Verzekeringsvoorstel Een document dat de kandidaat-verzekeringnemer of de verzekeraar niet verbindt tot het sluiten van de overeenkomst, tenzij specifieke termijnen en voorwaarden in acht worden genomen [5](#page=5). #### 2.4.3 Voorafgetekende polis Een document dat, samen met een verzekeringsaanvraag, de basis vormt voor de totstandkoming van de verzekeringsovereenkomst door ondertekening [1](#page=1) [6](#page=6). ### 2.5 Gevolgen van niet-betaling van premie Niet-betaling van de premie op de vervaldag leidt niet automatisch tot schorsing van dekking of opzegging van de overeenkomst [1](#page=1). * **Procedure bij niet-betaling:** De verzekeraar moet de schuldenaar eerst in gebreke stellen, hetzij bij deurwaardersexploot, hetzij bij aangetekende brief [1](#page=1) [5](#page=5). * De ingebrekestelling moet de premievervaldag, het premiebedrag, de gevolgen van niet-betaling en de aanvang van de termijn vermelden [1](#page=1). * De termijn voor betaling mag niet korter zijn dan vijftien dagen, te rekenen vanaf de dag na de betekening of afgifte van de aangetekende brief [1](#page=1). * **Inwerkingtreding van schorsing/opzegging:** De schorsing of opzegging hebben pas uitwerking na het verstrijken van de in artikel 70, tweede lid, bepaalde termijn. Zolang er geen ingebrekestelling is verstuurd, kan de verzekeraar zich niet beroepen op schorsing van dekking of opzegging van de overeenkomst en moet hij tot dekking overgaan [11](#page=11) [1](#page=1). ### 2.6 De rol van opzet en grove schuld De verzekeraar dekt in beginsel de schade veroorzaakt door schuld, zelfs grove schuld, van de verzekeringnemer, verzekerde of begunstigde [2](#page=2). * **Opzet:** Niettegenstaande enig andersluidend beding, kan de verzekeraar niet verplicht worden dekking te geven aan degene die het schadegeval opzettelijk heeft veroorzaakt. Volgens de visie van de Hoge Raad (sinds 2009) is er sprake van opzet wanneer men opzettelijk een fout heeft gemaakt én opzettelijk schade heeft berokkend, wat impliceert dat er een wil tot schadeveroorzaking is [2](#page=2) [5](#page=5) [6](#page=6). * **Grove schuld:** De verzekeraar kan zich van zijn verplichtingen bevrijden voor gevallen van grove schuld die op uitdrukkelijke en beperkende wijze in de overeenkomst zijn bepaald [2](#page=2). ### 2.7 Meldingsplicht bij wijziging van risico De verzekeringnemer heeft een meldingsplicht bij nieuwe omstandigheden of wijzigingen die de risico op een aanmerkelijke en blijvende verzwaring van het risico kunnen veroorzaken [6](#page=6). * **Toepassingsgebied:** Deze meldingsplicht geldt gedurende de looptijd van de polis, tenzij het om een levensverzekering, ziekteverzekering of kredietverzekeringsovereenkomst gaat. Het bijhuis met ingebouwde BBQ kan gekwalificeerd worden als een aanmerkelijke en blijvende verzwaring van het risico [6](#page=6). ### 2.8 Onopzettelijk onjuiste mededeling of verzwijging Wanneer het verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens niet opzettelijk geschiedt, is de overeenkomst niet nietig [11](#page=11). * **Gevolgen:** De verzekeraar kan, binnen een termijn van een maand vanaf het moment van kennisname, de overeenkomst wijzigen met uitwerking op de dag waarop hij van het verzwijgen of onjuist meedelen kennis heeft gekregen [11](#page=11). > **Tip:** Het is cruciaal om de precieze momenten van totstandkoming en inwerkingtreding te onderscheiden, aangezien dit bepalend is voor de toepasselijkheid van de verzekeringsdekking en de rechten en plichten van partijen [11](#page=11) [1](#page=1) [2](#page=2) [5](#page=5) [6](#page=6). > **Voorbeeld:** Een verzekeringsaanvraag wordt ondertekend op 10 mei. De verzekeraar ontvangt de aanvraag op 12 mei. Tenzij anders bedongen, komt de overeenkomst tot stand op 10 mei en treedt de dekking in op 13 mei [11](#page=11) [1](#page=1) [2](#page=2) [6](#page=6). --- # Gevolgen van niet-betaling van de premie Dit onderwerp behandelt de procedures en sancties die van toepassing zijn wanneer de verzekeringsnemer de premie niet tijdig betaalt, inclusief de stappen van ingebrekestelling, schorsing en mogelijke opzegging van de verzekeringsovereenkomst. ### 3.1 Wettelijke bepalingen inzake niet-betaling van de premie Niet-betaling van de premie op de vervaldag kan leiden tot schorsing van de dekking of opzegging van de overeenkomst, mits de verzekeringsnemer in gebreke is gesteld. Er is geen automatische sanctie bij niet-betaling op de vervaldag [1](#page=1) [5](#page=5) [9](#page=9). #### 3.1.1 De ingebrekestelling De ingebrekestelling voor niet-betaling van de premie moet gebeuren bij deurwaardersexploot of aangetekende brief [1](#page=1) [9](#page=9). * **Inhoud van de ingebrekestelling:** * Aanmaning tot betaling van de premie binnen een gestelde termijn [9](#page=9). * De termijn mag niet korter zijn dan vijftien dagen, te rekenen vanaf de dag volgend op de betekening of de dag volgend op de afgifte van de aangetekende brief [1](#page=1) [9](#page=9). * Herinnering aan de premievervaldag en het premiebedrag [1](#page=1) [9](#page=9). * Informatie over de gevolgen van niet-betaling binnen de gestelde termijn [1](#page=1) [9](#page=9). * vermelding van de aanvang van de termijn [1](#page=1) [9](#page=9). * Vermelding dat schorsing van de dekking of opzegging van de overeenkomst uitwerking hebben vanaf de dag volgend op de dag waarop de termijn eindigt, zonder afbreuk te doen aan dekking voor een eerder voorgevallen verzekerd voorval [9](#page=9). > **Tip:** De ingebrekestelling moet alle relevante informatie bevatten om de verzekeringsnemer correct te informeren over de procedure en de gevolgen van niet-betaling. #### 3.1.2 Schorsing van de dekking De schorsing van de dekking kan slechts uitwerking hebben na het verstrijken van de termijn die is bepaald in de ingebrekestelling [1](#page=1) [9](#page=9). * **Herstel na schorsing:** Indien de dekking geschorst is, wordt deze schorsing beëindigd door betaling van de achterstallige premies door de verzekeringnemer [9](#page=9). * **Recht op premies tijdens schorsing:** De schorsing van de dekking doet geen afbreuk aan het recht van de verzekeraar om de later nog te vervallen premies te eisen, op voorwaarde dat de verzekeringnemer in gebreke werd gesteld. Dit recht is beperkt tot premies voor twee opeenvolgende jaren. De ingebrekestelling moet in dat geval herinneren aan de schorsing van de waarborg [10](#page=10). #### 3.1.3 Opzegging van de overeenkomst De verzekeraar kan de overeenkomst opzeggen in dezelfde ingebrekestelling waarin hij de schorsing van de dekking aankondigt [9](#page=9). * **Termijn voor opzegging bij gelijktijdige ingebrekestelling:** Indien de verzekeraar de overeenkomst niet heeft opgezegd in dezelfde ingebrekestelling, kan de opzegging slechts geschieden mits een nieuwe ingebrekestelling conform artikel 70. De opzegging wordt dan van kracht na het verstrijken van een termijn die niet korter mag zijn dan vijftien dagen, te rekenen vanaf de eerste dag van de schorsing [9](#page=9). * **Uitwerking van de opzegging:** De opzegging heeft uitwerking na het verstrijken van de in artikel 70, tweede lid, bepaalde termijn [9](#page=9). > **Voorbeeld:** Een verzekeraar stuurt een aangetekende aanmaning op 31 maart, die op 1 april wordt afgegeven. De termijn van minimaal 15 dagen begint op 2 april. De 15-daagse termijn eindigt op 16 april. Vanaf 17 april kan de dekking geschorst worden, en vanaf dat moment kan ook de opzeggingstermijn van 15 dagen beginnen. De opzegging is dan van kracht vanaf 2 mei [10](#page=10). ### 3.2 Gevolgen van de niet-nakoming van verplichtingen Verval van waarborg, als uitzondering op de verplichting van de verzekeraar om dekking te verlenen, kan slechts bedongen worden wegens niet-nakoming van een bepaalde, in de overeenkomst opgelegde verplichting, indien er een oorzakelijk verband bestaat tussen de tekortkoming en het schadegeval [9](#page=9). * **Bewijslast voor de verzekeraar:** De verzekeraar moet bewijzen dat een uitdrukkelijk bepaalde verplichting niet werd nagekomen en er een oorzakelijk verband bestaat tussen de niet-nakoming en het schadegeval [1](#page=1) [2](#page=2) [9](#page=9). > **Tip:** Artikel 65 WV bepaalt dat de verzekeraar niet zomaar dekking mag weigeren. Er moet een specifieke verplichting zijn geschonden en die schending moet rechtstreeks verband houden met het schadegeval. ### 3.3 Specifieke overwegingen bij burgerrechtelijke aansprakelijkheidsverzekeringen (BA) Voor andere soorten burgerrechtelijke aansprakelijkheidsverzekeringen dan de verplichte BA-privéleven, kan de verzekeraar de excepties, de nietigheid en het verval van recht enkel aan de benadeelde persoon tegenwerpen indien deze hun oorzaak vinden in een feit dat het schadegeval voorafgaat [10](#page=10). * **Risico voor de benadeelde:** Dit kan ertoe leiden dat de BA-verzekeraar niet tussenkomt, waardoor de verzekerde zelf moet instaan voor de vergoeding van de schade [10](#page=10). --- # Uitsluitingen en beperkingen van dekking door de verzekeraar Dit onderwerp onderzoekt de situaties waarin de verzekeraar zijn dekking kan beperken of weigeren, met name bij opzet, grove schuld, of het niet melden van risicoverzwaringen [2](#page=2). ### 4.1 Algemene beginselen van dekking en weigering #### 4.1.1 Dwingend recht en afwijkingen De bepalingen van het betreffende deel van de wet (WV) zijn van dwingend recht, tenzij de tekst zelf aangeeft dat afwijkingen door bijzondere bedingen mogelijk zijn. Dit betekent dat de verzekerde in veel gevallen niet kan worden benadeeld door afwijkende clausules in de polis [2](#page=2) [5](#page=5) [7](#page=7). #### 4.1.2 Dekking bij schuld van verzekerde De verzekeraar dekt de schade veroorzaakt door de schuld, zelfs de grove schuld, van de verzekeringnemer, de verzekerde of de begunstigde. Echter, de verzekeraar kan zich van zijn verplichtingen bevrijden voor specifieke gevallen van grove schuld die op uitdrukkelijke en beperkende wijze in de overeenkomst zijn bepaald [2](#page=2) [5](#page=5) [7](#page=7) [8](#page=8). > **Tip:** Hoewel grove schuld van de verzekerde in principe gedekt is, kan de verzekeraar dit uitsluiten mits dit duidelijk in de polis staat. > **Voorbeeld:** Een verzekeraar kan in de polis bepalen dat schade veroorzaakt door extreem roekeloos gedrag (wat onder grove schuld kan vallen) niet gedekt is. #### 4.1.3 Opzet en nietigheid Niettegenstaande enig andersluidend beding, kan de verzekeraar niet verplicht worden dekking te geven aan hem die het schadegeval opzettelijk heeft veroorzaakt [2](#page=2) [5](#page=5). Daarnaast, wanneer het opzettelijk verzwijgen of het opzettelijk onjuist meedelen van gegevens over het risico de verzekeraar misleidt bij de beoordeling van dat risico, is de verzekeringsovereenkomst nietig. De premies die vervallen zijn tot op het moment dat de verzekeraar kennis kreeg van de opzettelijke misleiding, komen hem toe [2](#page=2) [8](#page=8). > **Tip:** Opzettelijke misleiding leidt tot nietigheid van de overeenkomst en de verzekeraar behoudt de reeds betaalde premies. ### 4.2 Uitsluitingen en beperkingen bij risicoverzwaring #### 4.2.1 Melding van risicoverzwaringen De verzekerde heeft de verplichting om de verzekeraar op de hoogte te stellen van een risicoverzwaring [7](#page=7) [8](#page=8). * **Niet-naleving van meldingsplicht:** Als de verzekeringnemer de meldingsplicht niet is nagekomen wanneer een schadegeval zich voordoet, zijn er verschillende consequenties afhankelijk van verwijtbaarheid en het gedrag van de verzekeraar [8](#page=8): * **Niet verwijtbaar:** Is het ontbreken van de kennisgeving niet te verwijten aan de verzekeringnemer, dan is de verzekeraar gehouden de overeengekomen prestatie te leveren [12](#page=12) [8](#page=8). * **Wel verwijtbaar:** Indien het ontbreken van de kennisgeving aan de verzekeringnemer kan worden verweten, is de verzekeraar slechts tot prestatie gehouden naar de verhouding tussen de betaalde premie en de premie die de verzekeringnemer had moeten betalen indien de verzwaring in aanmerking was genomen [12](#page=12) [8](#page=8). * **Bewijs van niet verzekeren:** Indien de verzekeraar bewijst dat hij het verzwaarde risico in geen enkel geval zou hebben verzekerd, is zijn prestatie bij schadegeval beperkt tot de terugbetaling van alle betaalde premies [12](#page=12) [8](#page=8). * **Bedrieglijk opzet:** Indien de verzekeringnemer met bedrieglijk opzet heeft gehandeld, kan de verzekeraar zijn dekking weigeren. De premies, vervallen tot op het moment dat de verzekeraar kennis kreeg van het bedrieglijk verzuim, komen hem toe als schadevergoeding [8](#page=8). #### 4.2.2 Risicoverzwaring en dektingsweigering De verzekeraar kan dekking weigeren en de verzekering opzeggen indien hij bewijst dat hij het verzwaarde risico in geen geval zou hebben verzekerd [7](#page=7). > **Voorbeeld:** Een verzekerde bouwt zonder melding een open haard in zijn huis. Wanneer er vervolgens brand uitbreekt, kan de verzekeraar, indien hij kan bewijzen dat hij een huis met open haard in geen geval zou hebben verzekerd, de dekking weigeren (met mogelijke beperkingen zoals terugbetaling premies). #### 4.2.3 Gevolgen van melding van risicoverzwaring vóór schadegeval Indien de verzekerde de verzwaring van risico meldt en de verzekeraar heeft nog geen aanpassing kunnen doorvoeren of opzegging gerealiseerd, dan is de verzekeraar tot de overeengekomen prestatie gehouden, mits het schadegeval zich voordoet voordat de wijziging of opzegging van kracht is geworden [12](#page=12) [7](#page=7). > **Voorbeeld:** Een verzekerde meldt dat hij een auto gaat gebruiken voor commerciële doeleinden. Voordat de verzekeraar de polis heeft aangepast of opgezegd, vindt er een ongeval plaats. De verzekeraar zal dan dekking verlenen onder de oorspronkelijke voorwaarden, tenzij anders overeengekomen in de tussentijd. ### 4.3 Specifieke situaties en uitzonderingen #### 4.3.1 Niet-betaling van de premie Niet-betaling van de premie op de vervaldag kan grond opleveren tot schorsing van de dekking of tot opzegging van de overeenkomst, mits de schuldenaar in gebreke is gesteld. De ingebrekestelling geschiedt bij deurwaardersexploot of aangetekende brief. Na ingebrekestelling heeft de verzekeringnemer nog 15 dagen de tijd om de premie alsnog te betalen, alvorens de schorsing van dekking intreedt [5](#page=5). #### 4.3.2 Verplichte BA-verzekeringen en niet-tegenstelbaarheid Bij verplichte burgerrechtelijke aansprakelijkheidsverzekeringen (zoals de BA-autoverzekering) kunnen excepties, vrijstellingen, nietigheid en verval van recht voortvloeiend uit de wet of de overeenkomst, die hun oorzaak vinden in een feit dat zich voor of na het schadegeval heeft voorgedaan, aan de benadeelde derde niet worden tegengeworpen. Dit is het principe van niet-tegenstelbaarheid van excepties ten aanzien van de benadeelde derde. De WAM-verzekeraar die de benadeelde derde heeft vergoed, kan wel regres uitoefenen op de dader binnen de wettelijke grenzen [7](#page=7). > **Voorbeeld:** Als een bestuurder onder invloed een ongeval veroorzaakt en de BA-autoverzekering van de tegenpartij heeft betaald, kan de verzekeraar de schuld van de bestuurder niet inroepen tegen de benadeelde derde. Wel kan de verzekeraar vervolgens proberen het geld te verhalen op de aansprakelijke bestuurder. #### 4.3.3 Wijzigingsvoorstellen en opzegging door de verzekeraar Wanneer de verzekeraar kennis krijgt van feiten die een wijziging van de overeenkomst rechtvaardigen, kan hij een voorstel tot wijziging doen. Indien dit voorstel tot wijziging wordt geweigerd door de verzekeringnemer, of indien het niet wordt aanvaard binnen een maand, kan de verzekeraar de overeenkomst opzeggen binnen vijftien dagen. De verzekeraar die de overeenkomst niet heeft opgezegd noch een wijziging heeft voorgesteld binnen de gestelde termijnen, kan zich nadien niet meer beroepen op feiten die hem bekend waren. Indien de verzekeraar bewijst dat hij het risico nooit zou hebben verzekerd, kan hij de overeenkomst eveneens opzeggen [12](#page=12). #### 4.3.4 Verandering van verzekeraar door verzekeringnemer De verzekeringnemer kan een voorstel tot wijziging van de overeenkomst weigeren. In dat geval kan de verzekeraar de overeenkomst binnen 15 dagen opzeggen. De verzekeringnemer kan de verzekering ook steeds opzeggen volgens de wettelijke bepalingen omtrent opzegging, die in acht moet worden genomen. De opzegging heeft doorgaans uitwerking na het verstrijken van een termijn van ten minste een maand [12](#page=12). --- ## Veelgemaakte fouten om te vermijden - Bestudeer alle onderwerpen grondig voor examens - Let op formules en belangrijke definities - Oefen met de voorbeelden in elke sectie - Memoriseer niet zonder de onderliggende concepten te begrijpen

| Term | Definition | |------|------------| | Verzekeringsaanvraag | Een formulier dat door de verzekeraar wordt verstrekt, waarin deze aanbiedt om tijdelijk het risico te dekken op verzoek van de potentiële verzekeringnemer. | | Polis | Het document dat de voorwaarden en details van een gesloten verzekeringsovereenkomst vastlegt en dient als bewijs van de afspraak tussen de verzekeraar en de verzekeringnemer. | | Premie | Het bedrag dat de verzekeringnemer periodiek of eenmalig betaalt aan de verzekeraar in ruil voor de verzekeringsdekking. | | Risico | De kans dat een onzekere gebeurtenis plaatsvindt die kan leiden tot financiële schade of een ander nadeel voor de verzekerde partij. | | Dekking | De garantie van de verzekeraar om financiële bescherming te bieden tegen specifieke risico's zoals omschreven in de polisvoorwaarden. | | Schadegeval | Een gebeurtenis die leidt tot daadwerkelijke schade of verlies, en die mogelijk gedekt wordt door de verzekeringsovereenkomst. | | Verzwijging | Het niet melden of onjuist meedelen van relevante gegevens over het te verzekeren risico aan de verzekeraar, hetzij opzettelijk, hetzij onopzettelijk. | | Nietigheid | De ongeldigheid van een overeenkomst of rechtshandeling, waardoor deze geacht wordt nooit te hebben bestaan vanaf het moment van aangaan. | | Opzet | Het willens en wetens veroorzaken van een fout of schade, met de intentie om een bepaald resultaat te bereiken of schade toe te brengen. | | Grove schuld | Een ernstige nalatigheid of onvoorzichtigheid van de verzekeringnemer of verzekerde die kan leiden tot het veroorzaken van een schadegeval. | | Ingebrekestelling | Een formele kennisgeving, meestal per deurwaardersexploot of aangetekende brief, waarin een partij wordt aangemaand om een verplichting na te komen binnen een bepaalde termijn. | | Schorsing van dekking | De tijdelijke opschorting van de verzekeringsdekking, waardoor de verzekeraar niet gehouden is om tussen te komen bij schadegevallen die zich voordoen gedurende de schorsingsperiode. | | Opzegging van de overeenkomst | De beëindiging van de verzekeringsovereenkomst door een van de partijen, volgens de daartoe gestelde termijnen en voorwaarden. | | Medeverzekering | Een situatie waarbij meerdere verzekeraars eenzelfde risico dekken, waarbij de ene verzekeraar als vertegenwoordiger van de anderen optreedt. | | Hoofdelijkheid | Een verbintenis waarbij elke schuldenaar voor het geheel van de schuld kan worden aangesproken, of waarbij elke schuldeiser het geheel van de schuld kan eisen. | | Verzekeringsnemer | De partij die een verzekeringsovereenkomst afsluit met de verzekeraar en de premie betaalt. | | Verzekerde | De persoon of entiteit wiens risico gedekt wordt door de verzekeringsovereenkomst. | | Begunstigde | De persoon of entiteit die recht heeft op de uitkering van de verzekering, vooral bij persoonsverzekeringen. | | Wanprestatie | Het niet nakomen van een contractuele verplichting door een van de partijen. | | Oorzakelijk verband | Het directe verband tussen een handeling of nalaten en het daaruit voortvloeiende gevolg, essentieel voor het vaststellen van aansprakelijkheid of het verval van rechten. |